POSTĘPOWANIE. podatkowe. 810 wyjaśnień i interpretacji. w sprawach podatkowych. redakcja naukowa Dariusz Zalewski, Andrzej Melezini

Transkrypt

1

2 POSTĘPOWANIE podatkowe 810 wyjaśnień i interpretacji } czynności sprawdzające } kontrola podatkowa } postępowanie podatkowe } postępowanie sądowe w sprawach podatkowych redakcja naukowa Dariusz Zalewski, Andrzej Melezini Dariusz Zalewski, Andrzej Melezini Sylwester Golec, Aleksander Kaźmierski Warszawa 2013

3

4 Spis treści Wykaz skrótów...29 Rozdział 1 Czynności sprawdzające...33 A. Podejmowanie czynności sprawdzających przez organy I instancji Jaki charakter i cel mają czynności sprawdzające? Fakultatywny charakter czynności sprawdzających Na czym polegają ograniczenia odnoszące się do zakresu czynności sprawdzających? Czy naruszenie przepisów o czynnościach sprawdzających może prowadzić do stwierdzenia nieważności decyzji podatkowej? Czynności sprawdzające a postępowanie podatkowe i kontrola podatkowa Możliwość jednoczesnego prowadzenia wobec podatnika czynności sprawdzających oraz innej procedury podatkowej wyjątkiem od zasady Konsekwencje przeprowadzenia czynności sprawdzających Czy w trakcie prowadzonych już czynności sprawdzających organ podatkowy może rozpocząć wobec tego samego podatnika formalną weryfikację deklaracji za inne (kolejne) lata podatkowe? Kiedy małżonkowie mogą występować w toku czynności sprawdzających jako jedna strona postępowania, a kiedy małżonek ma prawo podejmować określone czynności w imieniu drugiego małżonka? Czy czynności sprawdzające mogą odnosić się do deklaracji podatkowych dotyczących zobowiązań podatkowych, które powstają na podstawie decyzji organu podatkowego? Czy zachowanie podatników w toku czynności sprawdzających zagrożone jest karą porządkową? B. Korekta deklaracji podatkowej przez organ podatkowy/podatnika Jakiego rodzaju błędy, omyłki i braki w zakresie niezachowania wymogów dotyczących deklaracji mogą być przedmiotem korekty w toku czynności sprawdzających? Kiedy organ podatkowy może samodzielnie dokonać korekty deklaracji podatkowej i co podatnik może wówczas uczynić? W jaki sposób podatnik sam koryguje deklarację po wezwaniu go do tego przez organ podatkowy i jakie skutki prawne to wywołuje? Jaki jest termin do złożenia korekty deklaracji przez wezwanego do takiego postępowania na podstawie art pkt 2 o.p.?

5 16. Żądanie organu podatkowego udzielenia przez podatnika wyjaśnień dotyczących poprawności deklaracji podatkowej Jakie prawa ma osoba, wobec której podjęto czynności sprawdzające? C. Niektóre pozostałe uprawnienia przysługujące organowi podatkowemu w toku czynności sprawdzających Przesłanki i przebieg oględzin lokalu mieszkalnego podatnika Czy przepisy ordynacji podatkowej stanowią samoistną podstawę prawną do przedłużenia terminu zwrotu podatku? Czy w celu przedłużenia terminu zwrotu podatku organ podatkowy jest zobowiązany dowieść, że ma podstawy, aby zakładać bezzasadność tego zwrotu? Uprawnienia podatnika w przypadku kolejnego przedłużenia przez organ podatkowy terminu zwrotu podatku D. Uprawnienia organów w trakcie kontroli krzyżowej Jaki jest zakres kontroli krzyżowej u kontrahentów podatnika? Jakich dokumentów może żądać organ podatkowy do przedłożenia w trakcie czynności sprawdzających? Porównanie uprawnień organów podatkowych i organów kontroli skarbowej w kontroli krzyżowej Limity czasu trwania kontroli krzyżowej Skutki naruszenia zasad prowadzenia kontroli krzyżowej Składanie oświadczeń do protokołu Zawieszenie prawa do kontroli krzyżowej Odmowa okazania dokumentów Szczegółowy zakres czynności sprawdzających dokonywanych przez organy kontroli skarbowej Jakie przepisy mają zastosowanie do czynności sprawdzających w sprawach nieuregulowanych w dziale V o.p.? Wezwanie do okazania dowodów Żądanie kserokopii dokumentów od podatnika Zawieszenie możliwości skorygowania deklaracji Wykorzystanie dowodów zebranych podczas kontroli krzyżowej Żądanie przedłożenia dokumentów nie jest równoznaczne z przeprowadzeniem kontroli podatkowej Dowód z kontroli krzyżowej zamiast postępowania dowodowego u kontrolowanego podatnika Rozszerzenie zakresu kontroli krzyżowej Wyjaśnienia w trakcie czynności sprawdzających Żądanie okazania dokumentów innych niż faktura VAT Rozdział 2 Kontrola podatkowa...67 A. Zasady ogólne prowadzenia kontroli podatkowej Funkcja zasad ogólnych

6 42. Zasada legalizmu w kontroli podatkowej Zasada zaufania Zasada informowania i wyjaśniania Zasada prawdy obiektywnej Zasada czynnego udziału strony w postępowaniu Zasada przekonywania Zasada wnikliwości i szybkości Zasada pisemności Zasada jawności B. Zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli Zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli Elementy zawiadomienia Przesłanki wyłączające obowiązek zawiadomienia podatnika Przesłanki wyłączenia związane z przedmiotem kontroli Kontrola zasadności zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego Kontrola wszczęta na żądanie organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze Kontrola opodatkowania przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych Kontrola niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej Kontrola w przypadku uzyskania informacji o tzw. praniu brudnych pieniędzy Kontrola na legitymację Kontrola kas fiskalnych Rozszerzenie zakresu kontroli na inne okresy rozliczeniowe Przesłanki niezawiadamiania o kontroli związane z podmiotem kontroli Prawomocne skazanie lub popełnienie wykroczenia polegające na utrudnianiu kontroli Zobowiązanie w postępowaniu egzekucyjnym w administracji Bezskuteczność lub utrudnienie doręczenia Negatywne skutki zawiadomienia o planowanej kontroli Zawiadomienie o zamiarze wszczęcia postępowania kontrolnego przez organy kontroli skarbowej Zawiadomienie o zamiarze wszczęcia postępowania do dnia 29 lipca 2010 r Zawiadomienie o zamiarze wszczęcia postępowania od dnia 30 lipca 2010 r C. Wszczęcie kontroli podatkowej Upoważnienie do przeprowadzenia kontroli podatkowej Treść i zakres upoważnienia do wszczęcia kontroli podatkowej Zakres przedmiotowy kontroli podatkowej Pouczenie o prawach i obowiązkach kontrolowanego Doręczenie upoważnienia do wszczęcia kontroli podatkowej Tryby wszczęcia kontroli podatkowej Ponowne wszczęcie kontroli podatkowej Kontrola podatkowa a czynności sprawdzające Kontrola podatkowa a kontrola skarbowa Czynności dowodowe w postępowaniu kontrolnym i kontroli podatkowej D. Doręczenia w kontroli podatkowej Doręczenia jako czynność materialno-techniczna

7 82. Skuteczność doręczania pism Uprawnieni do doręczania pism Zasada doręczania pism stronie kontroli podatkowej i wyjątki od tej zasady Zawiadomienie o zmianie adresu Doręczanie pism poza granice kraju Pisma pochodzące od obcej władzy Wyznaczenie miejsca doręczania pism osobom prawnym Odbiorca pisma w podmiocie gospodarczym Zagadnienia praktyczne wynikające z doręczania pism podmiotom gospodarczym Pisma skierowane do osób prawnych lub jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej Miejsce doręczania pism osobom fizycznym Doręczenie zastępcze w przypadku osób fizycznych Kierowanie pism do osób fizycznych nieznanych z miejsca pobytu Obowiązki odbiorcy pisma E. Terminy w kontroli podatkowej Terminy ich rodzaje i znaczenie Obliczanie terminów Odraczanie i przywracanie terminów Przywracanie terminów w orzecznictwie sądów administracyjnych Okoliczności nieuzasadniające przywrócenia terminu w orzecznictwie Charakter terminu do złożenia zastrzeżeń do protokołu kontroli podatkowej Skracanie terminów Wyznaczanie nowych terminów Wydłużanie terminów Dotrzymanie terminu a sposoby doręczania pism i dokumentów Skutki niedotrzymania terminów przez kontrolowanego Skutki uchybienia terminom przez organ F. Tajemnica skarbowa w kontroli podatkowej Zakres pojęciowy tajemnicy skarbowej Udzielanie informacji zbiorczych o podatnikach Akta kontroli podatkowej i postępowania podatkowego a informacja publiczna Wykorzystanie informacji podatników niezwiązanych z kontrolą podatkową Zobowiązani do zachowania tajemnicy skarbowej Nadawanie klauzuli tajemnica skarbowa Specyfika rozwiązań dotyczących tajemnicy skarbowej w ustawie o kontroli skarbowej Wyłączenie spod tajemnicy skarbowej w przypadku kontroli skarbowej Zgoda na ujawnienie tajemnicy skarbowej Zakres podmiotowy stosowania tajemnicy skarbowej przez kontrolę skarbową Specyfika dostępu do tajemnicy skarbowej w ustawie o kontroli skarbowej Zwolnienie z tajemnicy skarbowej Pozyskiwanie przez organy ścigania dowodów objętych tajemnicą skarbową Tajemnica skarbowa w aspekcie ograniczenia prawa wglądu do akt sprawy i ochrony interesu publicznego osób trzecich

8 G. Czas trwania kontroli Ramy czasowe trwania kontroli podatkowej Zawiadomienie o niezakończeniu kontroli podatkowej w terminie a moc dowodowa zebranych dokumentów Wielokrotne przedłużanie czasu trwania kontroli podatkowej Czas trwania kontroli podatkowej a czas trwania postępowania podatkowego Wpływ zasady szybkości i prostoty na czas trwania procedur kontrolnych Wyjątki od terminów przewidzianych na załatwienie sprawy Nieprzeprowadzenie procedur kontrolnych we właściwym terminie Środki dyscyplinujące organ podatkowy Uprawnienie do ponaglenia organu podatkowego Definicja bezczynności organu podatkowego Złożenie skargi na bezczynność organu podatkowego Bezczynność samorządowego kolegium odwoławczego Odpowiedzialność odszkodowawcza Odpowiedzialność pracownika organu podatkowego H. Reprezentacja kontrolowanego Czy kontrolowany musi osobiście brać udział w kontroli podatkowej? Kto może być upoważniony do reprezentowania kontrolowanego i jakie przepisy ordynacji podatkowej mają do niego zastosowanie? Forma ustanowienia osoby upoważnionej do reprezentowania Pozycja prawna osoby reprezentującej kontrolowanego Status reprezentanta w orzecznictwie sądów administracyjnych Pełnomocnik kontrolowanego Zakres pełnomocnictwa w orzecznictwie sądów administracyjnych Obowiązek działania za osobę trzecią Fałszywy pełnomocnik Rzekomy pełnomocnik Skuteczność pełnomocnictwa Pełnomocnictwo dorozumiane Pełnomocnik osoby prawnej i spółki Zawiadomienie organu o udzielonym pełnomocnictwie Ustanowienie pełnomocnika przed wszczęciem kontroli Legitymacja pełnomocnika Urzędowe poświadczenie pełnomocnictwa Opłata skarbowa od dokumentu Pełnomocnictwo udzielone do protokołu Obowiązek dołączenia pełnomocnictwa do akt Akta w rozumieniu art o.p Obowiązek dołączania pełnomocnictwa do akt w orzecznictwie sądów administracyjnych (najnowsze orzecznictwo w zakresie wykładni art o.p.) Nieuzasadniony obowiązek dołączania pełnomocnictwa po zmianie procedury kontrolnej Pełnomocnictwo w kontroli a pełnomocnictwo w postępowaniu Substytucja w kontroli podatkowej Zakres substytucji w zależności od statusu pełnomocnika

9 10 Spis treści 162. Praktyka organów skarbowych w zakresie dopuszczania substytuta do kontroli podatkowej Umocowanie pełnomocnika po ustanowieniu substytuta Doręczanie pism substytutowi Skutki naruszenia regulacji dotyczących pełnomocnictwa Pominięcie pełnomocnika w kontroli i postępowaniu Wielość pełnomocników w kontroli Cofnięcie pełnomocnictwa Wypowiedzenie pełnomocnictwa w orzecznictwie sądów Forma wypowiedzenia pełnomocnictwa Prokurent przedsiębiorcy Ustanowienie prokurenta Przedstawiciel ustawowy Kontrolowany nieposiadający pełnej zdolności do czynności prawnych Reprezentacja małoletniego kontrolowanego Kurator dla osoby nieobecnej Obligatoryjność stosowania art. 138 o.p Przedstawiciel do działań doraźnych I. Prawa i obowiązki stron w kontroli podatkowej Prawa i obowiązki stron w kontroli podatkowej Uprawnienia organów skarbowych Sankcje karne skarbowe w kontroli podatkowej Kara porządkowa w kontroli podatkowej Uprawnienia organów służące sprawnemu zrealizowaniu kontroli podatkowej Prawo wstępu do pomieszczeń kontrolowanego Prawo wstępu do lokalu mieszkalnego Prawo legitymowania Prawo do stosownych warunków pracy Prawo żądania wskazania osoby upoważnionej Żądanie okazania majątku i jego oględzin Udostępnianie dokumentów oraz sporządzenie ich kopii i odpisów Zbieranie materiałów w zakresie kontroli Zabezpieczenie zebranych dowodów Żądanie przeprowadzenia spisu z natury Żądanie złożenia oświadczenia majątkowego Oświadczenia składane przez kontrolowanych Tłumaczenie dokumentacji kontrolnej Uprawnienia związane z przesłuchaniem i żądaniem wyjaśnień Prawo do korzystania z pomocy Policji i innych organów Obowiązki organów skarbowych związane z realizacją uprawnień kontrolowanych Prawa kontrolowanych Prawo czynnego udziału w czynnościach kontrolnych w każdym stadium kontroli Prawo do informacji o prawach i obowiązkach Prawo do identyfikacji osób dokonujących kontroli Prawo do zapoznania się z zakresem i planowanym czasem trwania kontroli

10 205. Prawo do przeglądania akt sprawy w każdym stadium kontroli Prawo do składania wyjaśnień z własnej inicjatywy i wnoszenia wniosków dowodowych Prawo do żądania wyłączenia pracownika organu skarbowego przeprowadzającego czynności kontrolne Prawo do pisemnego prowadzenia czynności kontrolnych Prawo do wyznaczenia osoby zastępującej kontrolowanego, tzw. stałego reprezentanta Prawo do ustanowienia pełnomocnika Prawo do korekty deklaracji Obowiązki przedsiębiorców związane z realizacją uprawnień kontrolujących J. Postępowanie dowodowe w kontroli podatkowej Zakres pojęciowy słowa dowód Otwarty system środków dowodowych Zasada oficjalności i zupełności postępowania dowodowego Inicjatywa przeprowadzania dowodów Zasada swobodnej oceny dowodów Zasada czynnego udziału strony w postępowaniu dowodowym Zawiadomienie strony o przeprowadzeniu dowodu Wyznaczenie terminu na przedstawienie dowodu Otwarty katalog środków dowodowych Przesłuchanie w charakterze świadka Brak zdolności do występowania w charakterze świadka Zasada zakazu odmawiania zeznań w charakterze świadka Pouczenie o prawie odmowy zeznań Dokumentowanie przesłuchania świadka Zgoda strony na przesłuchanie Wezwanie strony do złożenia wyjaśnień Powołanie w sprawie biegłego Wiadomości specjalne Kto może być biegłym? Sposób powołania biegłego Bezstronność biegłego Zasadność przeprowadzania oględzin Księgi podatkowe Walor szczególnej mocy dowodowej ksiąg podatkowych Rzetelność ksiąg Ocena rzetelności ksiąg Uznanie ksiąg podatkowych za nierzetelne i wadliwe Udokumentowanie nierzetelności lub wadliwości ksiąg w postępowaniu podatkowym i kontroli podatkowej Określenie podstawy opodatkowania w drodze oszacowania Udokumentowanie procesu szacowania podstawy opodatkowania Metoda określenia podstawy opodatkowania Odpowiedzialność za nierzetelne prowadzenie ksiąg Pozyskiwanie dowodów finansowych przez organy podatkowe Zakres informacji pozyskiwanych przez organy podatkowe z instytucji finansowych

11 12 Spis treści 247. Procedura wezwania kontrolowanego do udzielenia informacji finansowych Dokument obcojęzyczny jako dowód w sprawie Zobowiązanie do przetłumaczenia dokumentów Uprawniony do tłumaczenia dokumentów obcojęzycznych Wydruki z sieci informatycznej Sposób pozyskania wydruków z sieci teleinformatycznej Udokumentowanie poniesionego wydatku w konkretnym zdarzeniu gospodarczym Obalenie mocy dowodowej ewidencji gruntów i budynków Dowody z innych postępowań Ewolucja stanowiska sądów administracyjnych co do możliwości wykorzystania dowodów z innych postępowań Praktyka organów podatkowych w kontekście orzecznictwa sądów administracyjnych co do wykorzystywania dowodów z innych postępowań Prymat zasady bezpośredniości przeprowadzania dowodów Przykłady błędnej praktyki organów podatkowych w wykorzystywaniu dowodów z innych postępowań Definicja akt sprawy Jawność dostępu do akt sprawy Przeglądanie akt sprawy Sporządzanie z akt sprawy notatek, odpisów bądź też kopii Żądanie uwierzytelnienia odpisów lub kopii akt sprawy lub wydania z akt sprawy uwierzytelnionych odpisów Postępowanie z aktami sprawy po zakończeniu postępowania podatkowego Przesłanki odmowy dostępu strony do akt postępowania Postępowanie w przypadku wyłączenia dokumentów z akt sprawy Wyłączenie dokumentów w praktyce Zakres kontroli sądowej zasadności wyłączenia dokumentów przez organ Błędy organów w postępowaniach dotyczących odmowy dostępu do akt Zasada proporcjonalności w ograniczeniu dostępu do akt Rażące naruszenie prawa w postępowaniu dowodowym Metryka sprawy Obowiązki związane z prowadzeniem metryki akt Praktyka postępowania w sprawach metryk Obejście prawa Ustalenie treści czynności prawnej Skutki podatkowe pozorności czynności prawnej Wystąpienie do sądu o ustalenie istnienia bądź nieistnienia stosunku prawnego lub prawa K. Zakończenie kontroli podatkowej Protokół kontroli Zastrzeżenia lub wyjaśnienia do protokołu kontroli Sprostowanie protokołu kontroli Zaskarżanie protokołu kontroli Uprawnienie do złożenia korekty deklaracji Zawieszenie uprawnienia do złożenia korekty deklaracji Odstępstwa od zasady zawieszenia złożenia korekty deklaracji Zalety skorzystania z uprawnienia do złożenia korekty deklaracji

12 Rozdział 3 Kontrola podatkowa przedsiębiorców A. Specyfika kontroli podatkowej przedsiębiorców Podstawy prawne kontroli podatkowej przedsiębiorców Zasada prymatu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej Zakres stosowania ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w sprawach podatkowych Definicja przedsiębiorcy Działalność wytwórcza w rolnictwie Wątpliwości związane ze statusem przedsiębiorcy w kontroli podatkowej Działalność agroturystyczna a kontrola podatkowa przedsiębiorców Profesjonalny wynajem nieruchomości Kluby i stowarzyszenia sportowe Kasy oszczędnościowo-kredytowe Stowarzyszenia Wolne zawody Działanie w szarej strefie a kontrola podatkowa Stanowisko Ministra Finansów w zakresie kontroli podmiotów niezarejestrowanych Status podatnika a obowiązek stosowania przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej Przerwy w działalności gospodarczej a posiadanie statusu przedsiębiorcy Kontrola w znaczeniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej Postępowanie podatkowe a kontrola podatkowa Kontrola skarbowa a kontrola podatkowa Postępowanie kontrolne a kontrola podatkowa Problematyka rozróżnienia procedury kontroli podatkowej i postępowania kontrolnego w orzecznictwie sądów administracyjnych Czynności sprawdzające a kontrola podatkowa Czynności sprawdzające i ich charakter w orzecznictwie sądów administracyjnych Organy właściwe w zakresie kontroli podatkowej przedsiębiorców Różnice w zakresie kontroli wynikające ze specyfiki organów kontrolnych B. Zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli Zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli Elementy zawiadomienia Wszczęcie kontroli bez zawiadomienia Przeprowadzenie kontroli na podstawie bezpośrednio stosowanych przepisów powszechnie obowiązującego prawa wspólnotowego Popełnienie przestępstwa skarbowego, wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenie dowodów ich popełnienia Wszczęcie kontroli a wpis w książce kontroli Inne przesłanki wyłączające zawiadomienie przedsiębiorcy Zwolnienie z obowiązku zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli na podstawie przepisów ordynacji podatkowej

13 14 Spis treści 321. Niezawiadomienie o kontroli ze względu na jej przedmiot i zakres oraz z uwagi na kontrolowany podmiot Kontrola zasadności zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług Kontrola wszczęta na żądanie organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe Kontrola opodatkowania przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych Kontrola niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej Pranie brudnych pieniędzy Kontrola na legitymację Kontrola doraźna Rozszerzenie zakresu kontroli na inne okresy rozliczeniowe Prawomocne skazanie lub popełnienie wykroczenia polegającego na utrudnianiu kontroli Kontrolowany zobowiązany w postępowaniu egzekucyjnym w administracji Utrudnione doręczenie Specyfika zawiadamiania o zamiarze wszczęcia postępowania kontrolnego Nowelizacja ustawy o kontroli skarbowej w zakresie wszczęcia postępowania kontrolnego Skutki zawiadomienia podatnika o planowanej kontroli C. Wszczęcie kontroli podatkowej Specyfika wszczęcia kontroli podatkowej wobec przedsiębiorcy Elementy upoważnienia do przeprowadzenia kontroli podatkowej wobec przedsiębiorców Sprostowanie oczywistych omyłek w upoważnieniu do wszczęcia kontroli podatkowej Oznaczenie daty rozpoczęcia i terminu zakończenia kontroli podatkowej przedsiębiorców Przedsiębiorca jako osoba uprawniona do odbioru upoważnienia do wszczęcia kontroli podatkowej Tryby wszczęcia kontroli podatkowej wobec przedsiębiorcy Prawo do korekty w aspekcie wszczęcia kontroli podatkowej wobec przedsiębiorcy D. Czas trwania kontroli podatkowej wobec przedsiębiorcy Prawidłowe wyznaczenie czasu trwania kontroli podatkowej u przedsiębiorcy Wyznaczanie limitów czasu trwania kontroli w dniach roboczych Efektywność wyznaczania czasu trwania kontroli u przedsiębiorców Odstępstwa od ogólnych zasad wyznaczania czasu trwania kontroli podatkowej Przedłużenie czasu trwania kontroli podatkowej u przedsiębiorcy Terminy na załatwienie sprawy Przekroczenie limitu czasu przeprowadzenia kontroli podatkowej a ważność czynności kontrolnych Przerwanie kontroli E. Sprzeciw na czynności kontrolne Charakter prawny sprzeciwu Podmiotowy i przedmiotowy zakres sprzeciwu Warunki formalne wniesienia sprzeciwu

14 354. Przywrócenie terminu na wniesienie sprzeciwu Procedura rozpatrywania sprzeciwów przez organy kontrolne Sposób liczenia terminów w procedurze rozpatrywania sprzeciwu Praktyka postępowania organów skarbowych ze sprzeciwami niedopuszczalnymi w świetle zapisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej Postanowienia o niedopuszczalności sprzeciwu Prawidłowość oceny wydania postanowienia o niedopuszczalności sprzeciwu w ocenie sądów Rozstrzyganie quasi-sprzeciwu zwykłym pismem Postanowienie o kontynuacji czynności kontrolnych, na które służy zażalenie Postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie sprzeciwu na podstawie art. 165a o.p Stanowisko NSA w zakresie rozstrzygania spraw wpadkowych Postanowienie o umorzeniu postępowania jako bezprzedmiotowego Rozstrzygnięcie sprzeciwu w decyzji kończącej postępowanie kontrolne Uznanie quasi-sprzeciwu jako skargi na działania organu lub jego pracowników Quasi-sprzeciw jako skarga w orzecznictwie sądów Problem stosowania prawidłowej formy rozstrzygnięcia sprzeciwu w orzecznictwie Skutki wniesienia sprzeciwu dla przedsiębiorcy Sprzeciwy w statystyce organów skarbowych F. Zasady prowadzenia czynności kontrolnych na podstawie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej Zasada odszkodowania Zasada prowadzenia czynności wobec kontrolowanego Zasada przeprowadzania kontroli w siedzibie kontrolowanego Zasada niezakłócania funkcjonowania działalności kontrolowanego Zasada jednej kontroli G. Książka kontroli Zasady ogólne prowadzenia książki kontroli Obowiązki przedsiębiorcy związane z prowadzeniem książki kontroli Korzystanie z książki kontroli przez organy skarbowe Forma prowadzenia książki kontroli Skutki naruszenia przepisów o książce kontroli w orzecznictwie sądów administracyjnych Skutki naruszenia przepisów prawa w zakresie kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorcy H. Skutki przekształcenia i likwidacji przedsiębiorstwa w trakcie kontroli podatkowej Przekształcenie formy organizacyjno-prawnej przedsiębiorcy w trakcie kontroli podatkowej Następstwo prawne przedsiębiorcy Odpowiedzialność przedsiębiorcy w przypadku łączenia się podmiotów gospodarczych Następstwo prawne osoby zawiązanej Konsekwencje dla przedsiębiorcy wstąpienia w prawa i obowiązki innej osoby prawnej

15 387. Obowiązki wspólników spółek cywilnych i osobowych związane z likwidacją działalności gospodarczej Odpowiedzialność wspólnika spółki niemającej osobowości prawnej I. Zakończenie kontroli podatkowej wobec przedsiębiorcy Zakończenie kontroli podatkowej w kontekście zakończenia innych procedur kontrolnych Zasady sporządzania protokołu kontroli Protokół kontroli a badanie ksiąg Doręczenie protokołu z kontroli a ważność czynności dowodowych przeprowadzonych wobec przedsiębiorcy Prawo do korekty w postępowaniach kontrolnych Zastrzeżenia do protokołu Rozdział 4 Postępowanie podatkowe A. Zasady ogólne postępowania podatkowego Systematyka zasad ogólnych postępowania podatkowego Zasada legalizmu i praworządności Źródła prawa podatkowego Obowiązek organów podatkowych przestrzegania zasady pierwszeństwa prawa wspólnotowego wobec prawa krajowego i odmowy stosowania prawa krajowego niezgodnego z prawem wspólnotowym (wyroki polskich sądów administracyjnych) Interpretacje przepisów prawa podatkowego a prawo unijne Kiedy podatnik może powołać się wprost na przepisy prawa Unii Europejskiej? Stwierdzenie nieważności decyzji podatkowej sprzecznej z prawem wspólnotowym Czy organy podatkowe mogą powoływać się na interpretacje Ministra Finansów? Wykładnia przepisu prawnego a podstawa rozstrzygnięcia przez organy podatkowe Zasada zaufania do organów podatkowych a zmienność rozstrzygnięć organów podatkowych w odniesieniu do tej samej sprawy podatnika Zasada praworządności w kontekście optymalizacji podatkowej i obejścia prawa Korelacja zasady zaufania z innymi przepisami ordynacji podatkowej Przykłady naruszenia zasady zaufania w orzecznictwie sądów administracyjnych Czy organy podatkowe mogą w postępowaniu podatkowym czynić wszystko, co nie jest przez prawo wyraźnie zakazane? Poprawny sposób tworzenia formularzy oświadczeń podatkowych Wybrane przykłady naruszenia przez organy podatkowe zasady zaufania do organów podatkowych Zaufanie obywateli (podatników) do państwa a zmienność przepisów podatkowych w czasie (zasada niedziałania prawa wstecz) Zasada udzielania informacji i wyjaśnień o przepisach prawa podatkowego uprawnienia podatnika Ograniczenia co do stosowania przez organy podatkowe zasady udzielania informacji i wyjaśnień o przepisach prawa podatkowego

16 414. Obowiązek udzielania informacji stronie w sytuacji, gdy korzysta ona z profesjonalnego pełnomocnika Wprowadzenie podatnika w błąd przez pracownika organu podatkowego konsekwencje takiego zdarzenia Znaczenie zasady prawdy obiektywnej w postępowaniu podatkowym Skutki prawne niezastosowania się przez organ podatkowy do zasady prawdy obiektywnej Zasada czynnego udziału strony w postępowaniu podatkowym Wyjątki co do przestrzegania zasady czynnego udziału strony w postępowaniu podatkowym Konsekwencje naruszenia zasady czynnego udziału strony w postępowaniu podatkowym Zasada czynnego udziału strony w postępowaniu podatkowym a informowanie stron o treści rozstrzygnięcia, zanim zostanie ono wydane Zasada dwuinstancyjności a obowiązek ponownego rozstrzygnięcia sprawy przez organ odwoławczy Czy istnieją wyjątki od zasady dwuinstancyjności? Jakie są skutki prawne wydania decyzji podatkowej z pogwałceniem zasady dwuinstancyjności? Wyjątki od zasady trwałości decyzji ostatecznych Zasada jawności postępowania i jej ograniczenia Czy doręczenie pisma organu podatkowego pełnoletniemu domownikowi, który wyjawił treść tego pisma osobom trzecim, stanowi naruszenie zasady jawności postępowania? B. Wyłączenie pracownika organu podatkowego oraz organu podatkowego Przesłanki wyłączenia pracownika organu podatkowego Przesłanki wyłączenia pracownika organu podatkowego jako przedmiot rozstrzygnięć sądowych Czy podlega wyłączeniu pracownik organu podatkowego, jeśli brał on udział w wydaniu decyzji, która została następnie uchylona przez organ odwoławczy, a sprawa przekazana do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji? Przesłanki wyłączenia naczelnika urzędu skarbowego Jakie są skutki prawne wyłączenia pracownika organu podatkowego oraz wyłączenia naczelnika urzędu skarbowego? Następstwa prawne prowadzenia sprawy przez pracownika organu podatkowego lub organ wyłączony od udziału w postępowaniu C. Strona w postępowaniu podatkowym Podmioty będące stronami postępowania podatkowego Posiadanie własnego interesu prawnego jako niezbędny element statusu strony postępowania podatkowego Które osoby trzecie mogą występować w postępowaniu podatkowym na prawach strony? Kiedy małżonkowie mogą być jedną stroną postępowania podatkowego? Kiedy organ podatkowy może odstąpić od żądania przedstawienia pełnomocnictwa przez małżonka strony? Udział organizacji społecznej w sprawie podatnika, ale nie zamiast (w miejsce) podatnika

17 18 Spis treści 440. Cel statutowy organizacji społecznej a możliwość jej występowania w postępowaniu podatkowym w sprawie dotyczącej innej osoby Kto może działać jako pełnomocnik strony w postępowaniu podatkowym? Wymagana forma i treść pełnomocnictwa Czy na każdym etapie postępowania podatkowego wystarczające jest złożenie pełnomocnictwa ogólnego do reprezentowania strony? Obowiązek załączenia oryginału pełnomocnictwa lub poświadczonej urzędowo kopii takiego dokumentu do akt kolejnej sprawy podatkowej Dochowanie szczególnej staranności przez profesjonalnego pełnomocnika w postępowaniu podatkowym Samodzielne uwierzytelnienie odpisu pełnomocnictwa przez adwokata, radcę prawnego i doradcę podatkowego Konsekwencje złożenia pełnomocnictwa (jego odpisu) do akt danej sprawy podatkowej Jaka jest prawidłowa forma cofnięcia pełnomocnictwa? Od kiedy cofnięcie pełnomocnictwa wywołuje skutki prawne wobec organu podatkowego? Skutki pominięcia pełnomocnika przez organ podatkowy Jakie są obowiązki organu podatkowego w sytuacji, gdy strona nie może w prawidłowy sposób uczestniczyć w postępowaniu? D. Terminy załatwiania spraw podatkowych Jak długie są terminy załatwiania spraw przez organy podatkowe? Jakich okresów nie należy wliczać do ustawowych terminów załatwiania spraw? Czy opóźnienie wynikłe z przekazania pisma podatnika przez jeden organ drugiemu (właściwemu) organowi podatkowemu można zakwalifikować jako opóźnienie wynikłe z przyczyn niezależnych od organu? Czy okres zawieszenia postępowania w danej sprawie przez organ podatkowy na czas rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ podatkowy lub sąd podlega wliczeniu do terminu załatwienia tej sprawy? Skutki niezachowania terminu do załatwienia sprawy Skarga na bezczynność lub przewlekłe postępowanie prowadzone przez organ podatkowy Sposób liczenia terminów administracyjnych w sytuacji, gdy koniec terminu przypada w sobotę E. Przywrócenie terminu procesowego zawitego Kiedy można przywrócić termin procesowy? Zaburzenia psychiczne podatnika jako przesłanka przywrócenia terminu procesowego w przypadku uchybienia tego terminu F. Doręczenia Czy uczestnik postępowania musi występować do organu podatkowego o doręczanie mu pism? Za czyim pośrednictwem mogą mu być doręczane pisma? Jakie są miejsca i procedury doręczania pism osobom fizycznym? Czy i kiedy możliwe jest doręczanie pism na adres poczty elektronicznej? Czy osoba trzecia, która pośredniczy w doręczeniu pisma organu podatkowego, może odebrać awizowane pismo w placówce operatora pocztowego? Pokwitowanie odbioru pisma i znaczenie tej czynności

18 466. Na czym polega publiczne wezwanie do odbioru pisma? Na czym polega i kiedy ma miejsce fikcja prawna doręczenia pisma? Skutki w zakresie doręczeń ustanowienia przez stronę pełnomocnika Jakie następstwa dla mocodawcy (strony postępowania podatkowego) pociąga za sobą ustanowienie przez pełnomocnika substytuta? Następstwa w zakresie doręczeń pism organu podatkowego czasowego przebywania strony poza miejscem zamieszkania (niestanowiącego zmiany adresu strony postępowania) Zaniedbania podatnika w przedmiocie aktualizacji jego danych osobowych a zasada domniemania doręczenia G. Wezwanie strony lub innej osoby do dokonania czynności procesowych Przesłanki wezwania Wezwanie strony do złożenia wyjaśnień a jej przesłuchanie Przed jakim organem podatkowym zobowiązany jest stawić się wezwany? Procesowa pomoc prawna organu podatkowego z siedzibą w innym województwie a prawo strony do zapoznania się z zebranym materiałem dowodowym Skutki nieprawidłowego wezwania Jakie są następstwa braku pouczenia osoby wezwanej w treści wezwania o skutkach prawnych niezastosowania się do wezwania? Czy organ podatkowy może dokonać wezwania w innej formie aniżeli za pomocą pisma, a jeśli tak to w jakich okolicznościach może to uczynić? H. Wszczęcie postępowania podatkowego W jaki sposób i z jaką datą wszczynane jest postępowanie podatkowe? Jakie są skutki doręczenia postanowienia o wszczęciu postępowania pełnomocnikowi strony? Czy wszczęcie postępowania z urzędu zawsze przyjmuje formę postanowienia? Kiedy może mieć miejsce odmowa wszczęcia postępowania? Kiedy w związku z przeprowadzoną wcześniej kontrolą podatkową organ podatkowy ma obowiązek wszczęcia postępowania podatkowego? Przesłanki rozszerzenia zakresu żądania strony Jakie są skutki wniesienia podania do niewłaściwego organu? Jakie są obowiązki organu podatkowego w przypadku otrzymania przez niego podania dotyczącego kilku spraw podlegających załatwieniu przez różne organy podatkowe? I. Metryki, protokoły i adnotacje Znaczenie dla stron postępowania podatkowego sporządzenia i aktualizacji przez organ podatkowy metryki sprawy podatkowej Czy metryka musi być prowadzona w każdej sprawie? Kiedy zachodzi obowiązek sporządzenia protokołu? Wymogi materialne i formalne dotyczące protokołu z czynności postępowania podatkowego J. Dowody oraz postępowanie dowodowe Co to jest dowód w sprawie podatkowej i jakie są jego cechy?

19 492. Rodzaje środków dowodowych w postępowaniu podatkowym Co oznacza zasada równej mocy dowodowej środków dowodowych? Dopuszczenie dowodu z dokumentu sporządzonego w języku obcym Wykorzystanie materiałów zgromadzonych w trakcie innych postępowań, nieuregulowanych w przepisach ordynacji podatkowej Przesłanki wystąpienia do instytucji finansowych z żądaniem sporządzenia i przekazania informacji Na kim spoczywa ciężar dowodu w sprawie podatkowej? Kiedy strona postępowania powinna współuczestniczyć w gromadzeniu materiału dowodowego? Kiedy organ podatkowy może nie uwzględnić żądania strony co do przeprowadzenia dowodu i co strona może uczynić, jeśli się z tym nie zgadza? Wniosek dowodowy strony dotyczący tezy dowodowej odmiennej aniżeli teza sformułowana wcześniej przez organ podatkowy Żądanie strony przeprowadzenia dowodu Zasada swobodnej oceny dowodów Brak znaku równości pomiędzy uprawnieniem organu podatkowego do swobodnej oceny dowodów a dokonaniem przez niego dowolnej oceny Kiedy księga podatkowa może być uznana za dowód w sprawie? Czy każda wadliwość księgi podatkowej powoduje, że nie może ona stanowić dowodu w sprawie? Czy nieracjonalność wydatków ponoszonych przez podatnika w związku z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą może stanowić podstawę do uznania księgi podatkowej za nierzetelną? Jakie konsekwencje dla podatnika może rodzić nierzetelna lub wadliwa księga podatkowa? Domniemania związane z dokumentem urzędowym W jaki sposób mogą być wzruszone domniemania dotyczące dokumentu urzędowego? Które osoby nie mogą być świadkami, a kiedy możliwa jest odmowa złożenia zeznań? Kiedy organ podatkowy powołuje biegłego? Ustalenie treści czynności prawnej przez organ podatkowy Kiedy organ podatkowy ma obowiązek wystąpienia do sądu o ustalenie nieistnienia stosunku prawnego lub prawa w sytuacji, a kiedy może samodzielnie dokonać ustaleń w tym względzie? Kiedy stronie postępowania nie przysługuje prawo do wypowiedzenia się w sprawie zebranego materiału dowodowego? Czy w toku postępowania odwoławczego organ podatkowy może odstąpić od wezwania strony do zapoznania się z materiałem dowodowym? K. Zawieszenie postępowania podatkowego (zawieszenie obligatoryjne i fakultatywne) Na czym polega zawieszenie postępowania podatkowego? Kiedy organ podatkowy musi zawiesić postępowanie? Czy strona postępowania może sama zażądać zawieszenia postępowania podatkowego, gdy organ podatkowy nie uczynił tego z urzędu? Jaka kwestia może stanowić zagadnienie wstępne i co musi cechować takie zagadnienie?

20 520. Czy rozstrzygnięcie sprawy przez organ lub sąd obcego państwa może stanowić zagadnienie wstępne w postępowaniu przed polskim organem podatkowym? Jakiego rodzaju następstwa pociąga za sobą zawieszenie postępowania? Kiedy organ podatkowy podejmuje z urzędu zawieszone postępowanie? L. Decyzja podatkowa i jej wykonanie Rodzaje decyzji podatkowych Jakie skutki prawne wywołuje doręczenie adresatowi pisma organu podatkowego noszącego inną nazwę niż decyzja, jeśli treść i podstawa prawna rozstrzygnięcia wskazują na to, że jest to decyzja podatkowa? Elementy decyzji podatkowej Jakie konsekwencje wywołuje brak określonych elementów rozstrzygnięcia organu podatkowego? Czy brak wskazania adresatów w treści samej decyzji podatkowej, a wskazanie ich w rozdzielniku decyzji stanowi podstawę do uznania tej decyzji za nieważną? Czy decyzja może być podpisana przez kilka osób, a jeśli nie to jakie wywołuje to konsekwencje? Co powinno zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne decyzji podatkowej? Od kiedy decyzja wiąże organ podatkowy i co to oznacza? Kiedy możliwe jest uzupełnienie lub sprostowanie decyzji? Czy każdy błąd w decyzji może zostać sprostowany przez organ podatkowy, który wydał tę decyzję? Przesłanki nadania decyzji nieostatecznej rygoru natychmiastowej wykonalności Przesłanki i zasady wstrzymania wykonania decyzji ostatecznej Jakie są formy zabezpieczenia zobowiązania wynikającego z decyzji podatkowej? Jakie są praktyczne konsekwencje wstrzymania wykonania decyzji podatkowej przez organ podatkowy I instancji? Związanie organu podatkowego decyzją Przykłady związania organu podatkowego decyzją Zawieszenie postępowania a pytanie prejudycjalne M. Specyfika zakończenia postępowania przez organ kontroli skarbowej Decyzje organów kontroli skarbowej Specyficzne elementy decyzji organu kontroli skarbowej Charakter prawny decyzji organu kontroli skarbowej Rodzaje decyzji wydawanych przez organy kontroli skarbowej Specyfika decyzji wydawanych przez dyrektorów urzędów kontroli skarbowej Wynik kontroli a decyzja podatkowa Wynik kontroli a złożenie przez kontrolowanego korekty deklaracji Sprawa zakończona wcześniej decyzją organu podatkowego Wydanie wyniku w częściowym zakresie prowadzonego postępowania Wydanie wyniku zamiast decyzji podatkowej Odrębności i podobieństwa pomiędzy treścią decyzji i wyniku kontroli Elementy wyniku kontroli Ustalenia i wnioski końcowe wyniku Termin usunięcia nieprawidłowości

21 N. Odwołanie od decyzji i postępowanie odwoławcze Obligatoryjne i inne elementy w treści odwołania Czy można wnieść odwołanie drogą elektroniczną? Kto ma uprawnienie do wniesienia odwołania? Wyroki sądów administracyjnych dotyczące sposobu formułowania zarzutów w odwołaniu od decyzji podatkowej Przykłady w zakresie formułowania zarzutów w odwołaniu od decyzji podatkowej Co trzeba wiedzieć o terminie do wniesienia odwołania? Czy lekkie niedbalstwo podatnika uniemożliwia przywrócenie przez organ podatkowy terminu do wniesienia odwołania od decyzji? Czy organ podatkowy I instancji może zmienić swoją decyzję (po otrzymaniu odwołania)? Jakie są prawa i obowiązki organu podatkowego I instancji po tym, kiedy wpłynie do niego odwołanie? Czy strona postępowania może cofnąć odwołanie i jakie skutki wywołuje skorzystanie przez nią z tego uprawnienia? Co strona postępowania może uczynić, jeśli organ podatkowy odmawia uwzględnienia jej wniosku o cofnięcie odwołania? Na czym polega zbadanie formalnej poprawności odwołania przez organ odwoławczy i jakie są skutki ustalenia wadliwości w tym zakresie? Jakie są dopuszczalne rodzaje rozstrzygnięć organu odwoławczego w związku z rozpoznaniem odwołania? Jakie są podstawy wydania decyzji kasacyjnej przez organ odwoławczy? Kiedy może być wydana decyzja kasacyjna (na podstawie art o.p.)? W jaki sposób powinny być uzasadniane decyzje kasacyjne? Czy wymóg dokonania oceny zgromadzonego materiału dowodowego przez organ I instancji może stanowić podstawę wydania decyzji kasacyjnej? Jakie są ograniczenia w stosowaniu przez organ odwoławczy zakazu pogarszania sytuacji prawnej strony? Czy decyzja organu podatkowego I instancji wydana w wyniku ponownego rozpatrzenia sprawy mniej korzystna dla strony aniżeli decyzja pierwotna stanowi naruszenie zakazu reformationis in peius? O. Postanowienie i zażalenie w postępowaniu podatkowym Istota postanowienia Treść postanowienia Forma postanowienia Zażalenie na postanowienie Forma zażalenia Rozpatrywanie zażaleń Przykłady postanowień, na które służy zażalenie P. Nadzwyczajne tryby wzruszenia ostatecznych rozstrzygnięć w sprawach podatkowych Ogólne zasady prowadzenia postępowań w trybach nadzwyczajnych Wznowienie postępowania podatkowego Tryb rozpatrzenia wniosku o wznowienie postępowania

22 583. Przesłanki wznowienia postępowania Wyłączenie osób uczestniczących w postępowaniu w trybie zwykłym Tryby nadzwyczajne do postępowań zakończonych wynikiem kontroli Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności Specyfika właściwości organów kontroli skarbowej w sprawach trybów nadzwyczajnych Zakończenie postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji Przesłanki negatywne stwierdzenia nieważności decyzji Przesłanki uchylenia lub zmiany decyzji Decyzja ostateczna, na mocy której strona nabyła prawo Brak możliwości uchylenia lub zmiany decyzji ostatecznej Zmiana decyzji ustalającej lub określającej wysokość zobowiązania podatkowego Wymogi dotyczące decyzji zmieniającej decyzję ustalającą lub określającą wysokość zobowiązania podatkowego Odmowa wszczęcia postępowania Q. Zbieg postępowań nadzwyczajnych oraz zbieg postępowania nadzwyczajnego i sądowoadministracyjnego Zbieg postępowań nadzwyczajnych Zbieg postępowania nadzwyczajnego i sądowoadministracyjnego R. Wygaśnięcie decyzji podatkowej w drodze decyzji a wygaśnięcie ex lege Przypadki, w których organ podatkowy stwierdza wygaśnięcie decyzji w drodze decyzji S. Kary porządkowe podstawy i procedura ich wymierzania Kara porządkowa w postępowaniu podatkowym Podmioty, które mogą być ukarane karą porządkową Przedmiotowa strona kary porządkowej Procedury podatkowe, w których możliwe jest wymierzenie kary porządkowej Procedura nałożenia kary porządkowej Środki odwoławcze od kary porządkowej Zbieg kary porządkowej i sankcji karnej skarbowej T. Koszty postępowania podatkowego obciążające stronę tego postępowania Koszty postępowania podatkowego Zasady ponoszenia kosztów w postępowaniu podatkowym Otwarty katalog kosztów postępowania Zwrot kosztów Rodzaje wydatków zaliczane do kosztów Wynagrodzenie pełnomocnika jako koszt postępowania Koszty opinii biegłego Koszty obciążające kontrolowanego Inne koszty w postępowaniu Podstawowe zasady rozliczania kosztów Koszty obciążające stronę Procedura postępowania przy rozstrzyganiu zasad rozliczenia kosztów Egzekucja kosztów postępowania od strony

23 24 Spis treści Rozdział 5 Postępowanie przed sądami administracyjnymi A. Właściwość rzeczowa sądu Formy działania administracji podlegające zaskarżeniu do sądu administracyjnego Rozstrzyganie sporów o właściwość Sprawy wyłączone z właściwości sądów administracyjnych Obowiązek pouczania przez sąd stron o ich prawach i obowiązkach Skład sądu Wyłączenie sędziego z mocy ustawy Pozostałe przesłanki wyłączenia sędziego B. Zdolność sądowa i procesowa Osoby fizyczne Osoby prawne Państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne Inne jednostki nieposiadające osobowości prawnej Organizacje społeczne Osoby posiadające pełną zdolność do czynności prawnych Osoby posiadające ograniczoną zdolność do czynności prawnych albo nieposiadające jej w ogóle Czynności osób nieposiadających zdolności procesowej i czynności jednostek organizacyjnych Kurator Postępowanie w razie stwierdzenia braku zdolności sądowej lub procesowej Syndyk C. Strony i uczestnicy postępowania Skarżący Organ Uczestnicy postępowania Dopuszczenie do udziału w postępowaniu w charakterze uczestnika D. Pełnomocnicy w postępowaniu przed sądem Uprawnienie do działania w postępowaniu przez pełnomocnika Podmioty uprawnione do występowania w charakterze pełnomocnika Doradca podatkowy Osoby zwolnione z przymusu adwokackiego Prawnicy zagraniczni Pracownik Pełnomocnik upoważniony przez podmiot świadczący pomoc prawną Rodzaje pełnomocnictw Prokura Zakres pełnomocnictwa ogólnego i do prowadzenia poszczególnych spraw Obowiązek złożenia pełnomocnictwa do akt sprawy i jego uwierzytelnienia Warunkowe dopuszczenie pełnomocnika Forma pełnomocnictwa Wygaśnięcie pełnomocnictwa