Rachunek kosztów pełnych w uniwersytetach europejskich

Transkrypt

1 Rachunek kosztów pełnych w uniwersytetach europejskich Dorota Kuchta Politechnika Wrocławska Instytut Organizacji i Zarządzania Dorota.Kuchta@pwr.wroc.pl

2 Rachunek kosztów pełnych Definicja Zdolność do identyfikacji i wyznaczenia wszystkich bezpośrednich i pośrednich kosztów czynności lub projektu, które są konieczne do wykonania tej czynności lub projektu Metoda Oparta na Activity Based Costing (rachunku kosztów działań) Źródło: Estermann T., Claeys-Kulik A., Financially Sustainable Universities, Full Costing: Progress and Practice, Bruksela, 2013

3 Wielka Brytania Pierwsze przymiarki 1990 r., duże wsparcie ze strony rządu; System został opracowany przez zespół przedstawicieli 8 uczelni i wszystkich brytyjskich instytucji finansujących badania w latach , było finansowanie rządowe; TRAC (TRansparent Approach to Costing - ABC) został wdrożony w niepełnej postaci przez grupę pilotażową 9 uczelni w 2001 roku, 30 innych uczelni dołączyło w tym samym roku, a reszta w 2002 roku; Od 2005 roku TRAC umożliwia rachunek kosztów pełnych wszystkich obszarów działalności. Wszystkie instytucje badawcze, starające się o dofinansowanie badań, muszą stosować rachunek kosztów pełnych (współpraca z instytucjami finansującymi zaczęła być w większej mierze oparta na wzajemnym zaufaniu). Źródło: Estermann T., Claeys-Kulik A., Financially Sustainable Universities, Full Costing: Progress and Practice, Bruksela, 2013

4 Rozwój rachunku kosztów pełnych w Finlandii Uniwersytety uważały, że narzut kosztów pośrednich na projekty przy podejściu tradycyjnym jest za mały; Jednocześnie Unia wprowadziła możliwość refundacji na bazie rachunku kosztów pełnych; Instytucje finansujące badania postanowiły wprowadzić rachunek kosztów pełnych; Naukowcy to zaakceptowali, widząc, że daje im to możliwość większej refundacji; W tej chwili obie strony (uczelnie i instytucje finansujące) zgodziły się na wspólny model. Źródło: Estermann T., Claeys-Kulik A., Financially Sustainable Universities, Full Costing: Progress and Practice, Bruksela, 2013

5 Szwecja Oddolna inicjatywa uczelni i instytucji finansujących; Dwie grupy robocze ( ); W roku prawie wszystkie uczelnie wprowadziły rachunek kosztów pełnych; Opracowano ogólne zasady i słownik, każda uczelnia dopasowywała system do swoich potrzeb; Problemy były rozwiązywane często wspólnie; Regularne warsztaty wspierające implementację, wszyscy chętnie w nich uczestniczyli; W każdej uczelni zespół roboczy (dział finansowy i dział planowania); Nie było finansowego wsparcia rządowego, ale było polityczne (2009). Źródło: Estermann T., Claeys-Kulik A., Financially Sustainable Universities, Full Costing: Progress and Practice, Bruksela, 2013

6 Irlandia Wszystkie 7 uniwersytetów zainicjowało proces w 2006 r.; W 2007 rząd utworzył fundusz na wsparcie rozwoju rachunku kosztów pełnych; Projekt rozpoczął się w 2007 projekt wspólny (2 miliony Euro); Zewnętrzni eksperci opracowali koncepcję; Grupa robocza złożona z 7 kierowników projektów; Wdrożenie zakończone w 2012; Model nadal modyfikowany, ale cały czas centralnie; Skoordynowane podejście uznane za bardzo udane. Źródło: Estermann T., Claeys-Kulik A., Financially Sustainable Universities, Full Costing: Progress and Practice, Bruksela, 2013

7 Lessons learned Proces musi być wspierany przez zmiany prawne, umożliwiające samodzielność finansową uczelni; dofinansowanie; szkolenie i motywowanie pracowników uczelni; takie reguły rozliczania projektów badawczych, które sprawiają, że ten system jest dla uczelni korzystny; Różne formy zaangażowania i koordynacji zainteresowanych stron: Irlandia: uniwersytety inicjatorami, ale finansowanie rządowe; Szwecja: nie była finansowania rządowego; Koordynacja i wspólne wysiłki mogą przynieść bardzo dobre efekty. Źródło: Estermann T., Claeys-Kulik A., Financially Sustainable Universities, Full Costing: Progress and Practice, Bruksela, 2013

8 Rozwój rachunku kosztów pełnych Legenda: HR Chorwacja IE Irlandia TR Turcja SE Szwecja PL Polska UK Wielka Brytania CZ Czechy NL Holandia AT Austria FI Finlandia Źródło: Estermann T., Overview of key issues. Full costing and the financial sustainability of universities, University of Birmingham, 26 October 2011

9 Wiele różnych rozwiązań The University of Coimbra (zaangażowanie władz uczelni doprowadziło do sukcesu) University of Amsterdam University of Helsinki Trinity College Dublin TU Dresden University of Birmingham (UK) University of Derby (UK) The University of Oxford University of Leicester Źródło: Estermann T., Claeys-Kulik A., Financially Sustainable Universities, Full Costing: Progress and Practice, Bruksela, 2013

10 Rozwój rachunku kosztów pełnych w Finlandii Wyodrębnione działania, które zdefiniowane zostały przez Ministra Edukacji: działalność dydaktyczna, działalność badawcza, interakcja społeczna, działalność artystyczna. Wybrane nośniki kosztów: godziny pracy (1600 godzin pracownicy naukowi); osoby na roku (koszty pośrednie (tj. administracja centralna i inne usługi) podzielone na wydział/instytut. Źródło: Ŏsterberg-Dobson C., Full Costing at the University of Helsinki, University of Birmingham, 26 October 2011

11 Rozwój rachunku kosztów pełnych w Finlandii Wyzwania: sprzeciw ze strony pracowników; Reforma uczelni wymagała wielu zmian dot. m.in. struktury wewnętrznej, systemu rachunkowości. Co można było zrobić lepiej? lepsza koordynacja prac; współpraca pomiędzy uniwersytetami (20 uniwersytetów równolegle wykonywało te same prace); uwagę skupiono na raportach zamiast na strategicznej stronie wdrożenia. Źródło: Ŏsterberg-Dobson C., Full Costing at the University of Helsinki, University of Birmingham, 26 October 2011

12 Uniwersytet Oksfordzki Podział czasu pracy według metody AAS (Academic Activity Survey), metoda AAS jest oksfordzką metodą podziału czasu pracy; obejmuje tylko pracowników naukowych; informacje do systemu są stale gromadzone; każdy pracownik naukowy bierze udział w badaniu raz na 52 tygodnie. Źródło: Bateman A., Time Allocation Mechanisms, University of Birmingham, 26 October 2011

13 Uniwersytet Oksfordzki Metoda AAS: nauczycieli akademickich; naukowców badanych w tygodniu; wszystko jest przeliczane na godziny; metoda rozwinięta z udziałem znanego statystyka; każdy nauczyciel na swój unikalny identyfikator. Źródło: Bateman A., Time Allocation Mechanisms, University of Birmingham, 26 October 2011

14 Uniwersytet Oksfordzki Obsługa AAS: 95% nauczycieli akademickich bierze udział w badaniu online; dane są pobierane codziennie; tydzień wcześniej uczestnicy badania są o nim informowani (5 przypomnień); pracownicy mają 8 tygodni na złożenie deklaracji. W ciągu ostatnich czterech lat na próśb złożonych próśb, odpowiedzi zwrotnych otrzymano = 83% Odpowiedzi są różne w zależności od stopnia (tytułu) naukowego i terminu badania. Źródło: Bateman A., Time Allocation Mechanisms, University of Birmingham, 26 October 2011

15 Rozwój rachunku kosztów pełnych w Polsce Realizację rachunku kosztów pełnych w Polsce poprzez rozwijanie odpowiednich modeli zaczęły: Politechnika Wrocławska, Politechnika Śląska, Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Łódzki. Wyzwania stojące przed uczelniami: System informacyjny; Podniesienie wśród władz uczelni świadomości konieczności stosowania nowych rozwiązańl Brak wsparcia ze strony rządu (ludzkiego, finansowego); Źródło: Estermann T., Claeys-Kulik A., Financially Sustainable Universities, Full Costing: Progress and Practice, Bruksela, 2013

16 Dziękuję za uwagę