Tekst pochodzi z książki T. Poskrobko, B. Poskrobko Zarządzanie środowiskiem w Polsce, i jest chroniony prawem autorskim oraz majątkowym.
|
|
- Kajetan Kujawa
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 4.1. ekologiczna Teoretyczne aspekty polityki ekologicznej W klasycznej teorii polityki Arystotelesa pojęcie to rozumiano jako sztukę rządzenia państwem w celu osiągnięcia dobra wspólnego. Można więc przyjąć, że polityka ekologiczna to świadoma i celowa działalność państwa, samorządów terytorialnych i podmiotów gospodarczych w zakresie gospodarowania środowiskiem, czyli użytkowania jego zasobów i walorów, ochrony i kształtowania ekosystemów lub wybranych elementów biosfery. Realizacja tak rozumianej polityki ekologicznej następuje poprzez ekologizację ogólnej polityki państwa oraz polityk problemowych i działowych, a także poprzez sformułowanie ogólnych celów, zasad i kierunków działania w sferze środowiska w określonym czasie. Przedmiotem polityki ekologicznej jest środowisko przyrodnicze, jego stan oceniany w punktu widzenia potrzeb biologicznych, społecznych i gospodarczych ludzi. Podstawowym wyznacznikiem kreowania polityki ekologicznej jest zapewnienie przyrodniczych podstaw zdrowia i dobrej życia ludzi. Przy tym, jak słusznie zauważa J. Śleszyński, nie chroni się w środowisku wszystkiego, a norm jego ochrony nie dostosowuje do najsłabszych lub najbardziej wrażliwych elementów biosfery. W istocie nawet populacji ludzkiej nie chronimy w taki sposób, że bierzemy pod uwagę najsłabsze lub najbardziej wrażliwe osobniki [Śleszyński 2000, s.152]. Warto podkreślić słuszność takiego ujmowania polityki ekologicznej. Istnieją bowiem inne, bardziej radykalnie poglądy na ten problem. Wiele grup społecznego ruchu ekologicznego, szczególnie reprezentujących nurt tak zwanej ekologii głębokiej uważa, że przedmiotem polityki ekologicznej powinny być wszelkie formy życia, a ich niszczenie jest dopuszczalne wyłącznie w celu zaspokojenia podstawowych potrzeb ludzi [Kiełczewski, 2001]. Takie podejście jest bez wątpienia szlachetne, ale nieracjonalne i nierealistyczne. Jego przyjęcie byłoby równoznaczne z koniecznością przyjęcia reguły powstrzymania się od niemal wszelkich form aktywności cywilizacyjnej ludzi oraz uznaniem zasady podporządkowania ochronie środowiska wszystkich aspektów egzystencji człowieka. Tymczasem ogół społeczeństwa postrzega raczej problemy ochrony środowiska na równi z innymi celami i ambicjami życiowymi i tym samym dąży do godzenia ich między sobą nie ustalając ściśle określonej hierarchii. Zapewne tak powinno być również w sferze polityki ekologicznej.
2 Drugim pod względem ważności przedmiotem polityki ekologicznej są potrzeby społeczne. Wprowadza się ochronę pewnych obiektów, obszarów lub ekosystemów, ponieważ stanowią one dziedzictwo narodowe, miejsce kultu, rekreacji, badań naukowych i edukacji lub zaspokajają inne potrzeby. Na trzecim miejscu znajdują się potrzeby gospodarcze. Ich zaspokojenie musi być regulowane tak, żeby nie ograniczać potrzeb biologicznych i społecznych, ale równocześnie nie doprowadzić do zahamowania rozwoju gospodarczego i ograniczenia wzrostu dobrobytu społecznego. Hierarchizacja postrzegania potrzeb w polityce ekologicznej jest zgodna z ideą zrównoważonego rozwoju i wynika z faktu, że wiele zasobów walorów i usług środowiska przyrodniczego ma charakter dóbr publicznych, które są dostępne powszechnie i na ogół nie mają ceny. Skłania to ich użytkowników do nadmiernej eksploatacji, a tym samym do degradowania środowiska. Dlatego niezbędna jest interwencja państwa, która ma użytkowanie środowiska uczynić bardziej racjonalnym. ekologiczna jest powiązana z polityką gospodarczą i społeczną, a zharmonizowanie tych polityk kształtuje polityka zrównoważonego rozwoju. Jest to polityka obejmująca wdrażanie zmian o charakterze cywilizacyjnym w sferze gospodarczej, społecznej i ekologicznej w kierunku zgodnym z ideą zrównoważonego rozwoju. ta w pierwszym rzędzie powinna zapewnić zaspokojenie potrzeb współczesnych i przyszłych pokoleń oraz zachowanie dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego bez uszczerbku dla postępu cywilizacyjnego i ekonomicznego społeczeństwa. Warto podkreślić, że zrównoważony rozwój stanowi konstytucyjną zasadę ustrojową Rzeczypospolitej Polskiej. Miejsce polityki zrównoważonego rozwoju i polityki ekologicznej w ogólnej polityce państwa i w ilustruje schemat 4.1.
3 Schemat 4.1. Miejsce polityki zrównoważonego rozwoju i polityki ekologicznej w ogólnej polityce państwa OGÓLNA POLITYKA PAŃSTWA zrównoważonego rozwoju społeczna gospodarcza ekologiczna Polityki szczegółowe Polityki szczegółowe ochrony przyrody gospodarki wodnej ochrony klimatu i atmosfery ochrony powierzchni Ziemi gospodarki przestrzennej Źródło: opracowanie własne. Sposób prowadzenia polityki ekologicznej zależy od ogólnych uwarunkowań polityki państwa. jest grą interesów różnych grup społecznych, a więc zależy od uznawanych przez nich wartości kulturowych, nawyków, mody i obyczajów, a także od konkretnych materialnych i niematerialnych interesów a nawet emocji. Stanowi więc odzwierciedlenie dążeń, ambicji, poglądów i nacisków politycznych w społeczeństwie. Ponadto polityka jest uwarunkowana przez ustrój społecznogospodarczy. Można wymienić model liberalny i model socjaldemokratyczny polityki. Liberalna polityka ekologiczna odwołuje się do indywidualnej przedsiębiorczości i odpowiedzialności w sferze ochrony środowiska. Często bazuje na rozwiązaniach, które zmierzają do urynkowienia dóbr i usług środowiska, a więc do objęcia go systemem cen rynkowych. socjaldemokratyczna raczej akcentuje odpowiedzialność państwa za ochronę środowiska i jej standardy oraz powiązanie polityki ekologicznej z polityką gospodarczą i społeczną. ekologiczna powinna być skuteczna, efektywna i sprawiedliwa. Skuteczna polityka ekologiczna to taka, która rozwiązuje problemy związane z gospodarowaniem środowiskiem. Jednak realizacja celów tej polityki powinna być rozpatrywana w aspekcie niezbędnych nakładów i spodziewanych (zakładanych) efektów. Sprawiedliwość polityki ekologicznej polega na obciążeniu kosztami zachowania środowiska tych jednostek, które uzyskują korzyści lub tych, którzy
4 przyczyniają się do jego zanieczyszczenia. Między tymi zasadami mogą występować sprzeczności, stąd w praktyce bardzo trudno jest wypracować model sprawiedliwej polityki ekologicznej. Pojawia się więc pogląd, że politykę sprawiedliwą można utożsamiać z polityką społecznie akceptowalną. Każda polityka ma określone cele, ustala zasady i narzędzia realizacji. Cele polityki ekologicznej stanowią problem o charakterze teoretycznym i praktycznym. W literaturze zwraca się uwagę, że intencję każdej polityki można wyrazić tylko za pomocą wiązki celów, uzależnionych od siebie w sposób bezpośredni i pośredni. Wiązkę celów otwiera cel nadrzędny (schemat 4.2.). Określa on perspektywiczną wizję, którą zamierza urzeczywistnić polityka. Cel nadrzędny może być osiągany według różnych strategii. Cel główny wynika z wybranej strategii, określa drogę dojścia do celu nadrzędnego. Strategia ta zostaje rozpisana na cele szczegółowe, które obejmują cele podporządkowane pierwszego, drugiego i ewentualnie kolejnych poziomów o układzie hierarchicznym wobec celu głównego oraz cele pośrednie i uboczne powiązane z celem głównym w sposób pośredni. Schemat 4.2. Struktura celów polityki ekologicznej CEL NADRZĘDNY Cele pośrednie x y z... Cel główny Cele podporządkowane poziomu pierwszego a b c d e f... Cele uboczny Cele podporządkowane poziomu drugiego cele bezpośrednie x y... cele pośrednie Źródło: opracowanie własne. Zasady polityki ekologicznej określają sposób jej kształtowania i wdrażania. Zależą one od wielu uwarunkowań, miedzy innymi od charakteru ogólnej polityki państwa, stanu środowiska przyrodniczego, poziomu rozwoju i kondycji gospodarki, nastrojów społecznych, zobowiązań międzynarodowych. Można wyróżnić trzy grupy takich zasad: określające charakter polityki ekologicznej (np. skuteczność, obiektywność, bezstronność itp.);
5 wskazujące relacje między polityką ekologiczną a polityką gospodarczą, społeczną i międzynarodową; kierunkujące narzędzia realizacji polityki ekologicznej. Zasady polityki ekologicznej były opracowywane przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), Unię Europejską, a także wynikały z praktyki wielu państw, w tym także Polski. W pierwszym dziesięcioleciu XXI wieku eksponowano następujące zasady polityki ekologicznej: Zasada zrównoważonego rozwoju, ze szczególnym zwróceniem uwagi na równorzędne traktowanie racji społecznych, ekonomicznych i ekologicznych, co oznacza konieczność traktowania polityki ekologicznej jako jednej z podstawowych polityk problemowych państwa na równi z polityką gospodarczą i społeczną. Zasada integracji polityki ekologicznej z politykami sektorowymi, co oznacza konieczność uwzględniania w politykach sektorowych celów ekologicznych na równi z celami gospodarczymi i społecznymi. Zasada równego dostępu do środowiska przyrodniczego, traktowana w następujących kategoriach: sprawiedliwości międzypokoleniowej; sprawiedliwości międzyregionalnej i międzygrupowej; równoważenia szans pomiędzy człowiekiem a przyrodą. Zasada regionalizacji rozumiana jako: regionalizowanie ogólnokrajowych narzędzi polityki ekologicznej; uznanie prawa samorządów do ustalania regionalnych lub lokalnych wymogów ekologicznych wobec jednostek gospodarczych; skoordynowanie polityki regionalnej z regionalnymi ekosystemami w Europie. Zasada uspołecznienia polityki ekologicznej oznacza stworzenie instytucjonalnych, prawnych i materialnych warunków do udziału obywateli, grup społecznych i organizacji pozarządowych w procesie kształtowania modelu zrównoważonego rozwoju. Zasada zanieczyszczający płaci oznacza, że przedmiot korzystający ze środowiska jest odpowiedzialny finansowo za przestrzeganie wszystkich wymagań w zakresie jego ochrony oraz za szkody wynikające z jego działalności, bez względu na to, czy działalność ta jest zgodna z prawem, czy niezgodna.
6 Zasada prewencji oznacza przestrzeganie następującej hierarchii przedsięwzięć ochronnych: zapobieganie powstawaniu zanieczyszczeń i innych uciążliwości; recykling, tj. zamykanie obiegu materiałów i surowców, odzysk energii, wody i surowców ze ścieków i odpadów oraz gospodarcze wykorzystanie odpadów zamiast ich składowania; ochrona końca rury z zastosowaniem zintegrowanego podejścia do ograniczania i likwidacji odpadów oraz innych zagrożeń. Zasada przezorności zakłada, że wdrażania nowych rozwiązań, szczególnie w zakresie biotechnologii i modyfikowanych organizmów powinno być podejmowane dopiero wtedy, gdy istnieje naukowo udowodniona pewność efektów i skutków ich wdrażania (stosowania). Zasada stosowania najlepszych dostępnych, uzasadnionych ekonomicznie technik i technologii oznacza, że uciążliwość ekologiczna technologii jest wiodącym aspektem jej oceny. Zasada subsydiarności oznacza umiejscowienie kompetencji i uprawnień decyzyjnych dotyczących ochrony środowiska na takim szczeblu zarządzania (wojewódzkim, powiatowym, gminnym), który zapewni skuteczne i efektywne podejmowanie decyzji. Narzędzia zarządzania (środki i instrumenty) powinny umożliwić osiągniecie zakładanych celów oraz zapewniać kompatybilność polityki ekologicznej z polityką gospodarczą i społeczną. W polityce ekologicznej można wyróżnić kilka polityk szczegółowych. Są to: polityka ochrony przyrody i zachowania bioróżnorodności, polityka ochrony atmosfery i klimatu, polityka ochrony powierzchni ziemi (te trzy polityki łącznie są nazywane polityką ochrony środowiska) oraz polityka gospodarki wodnej i polityka gospodarowania przestrzenią (polityka przestrzenna). ochrony przyrody datuje się od 1926 roku. Powołana rok wcześniej Państwowa Rada Ochrony Przyrody (PROP) opracowała założenia konserwatorskiej ochrony przyrody. Założenia te w rzeczywistości miały charakter polityki ochrony przyrody, chociaż nie miały takiej nazwy. Były one realizowane przez kilka dziesięcioleci, pomimo radykalnej zmiany granic i ustroju społeczno-politycznego kraju po drugiej wojnie światowej. Na bazie tych założeń opracowano dwie ustawy o ochronie przyrody, z 10 marca 1934 roku oraz z 10 grudnia 1949 roku, która
7 obowiązywała przez ponad 40 lat. W Polsce stworzono jedną z pierwszych w świecie spójną koncepcję konserwatorskiej ochrony przyrody, obejmującej ochronę w formie parków narodowych, rezerwatów przyrody, pomników przyrody i gatunków chronionych. W latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych została ona uzupełniona o takie formy, jak: parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, użytki ekologiczne, stanowiska dokumentacyjne i zespoły przyrodniczokrajobrazowe. Na przełomie XX i XXI wieku polityka ochrony przyrody została wzmocniona dzięki koncepcji zachowania różnorodności biologicznej, która obejmuje nie tylko dziko żyjące, ale także udomowione gatunki, odmiany i rasy. Dzięki temu w latach dziewięćdziesiątych opracowano mapę ostoi przyrody w Polsce, czyli miejsca występowania nie mniej niż 1% europejskiej populacji danego gatunku lub jedno ze 100 największych miejsc występowania gatunku lub siedlisk w Europie, albo jedno z pięciu najważniejszych stanowisk gatunku lub siedlisk w regionie. W latach wyznaczono obszary specjalnej ochrony ptaków i specjalne obszary ochrony siedlisk w ramach Europejskiej Sieci Ekologicznej NATURA W 2003 roku Rząd RP przyjął dokument Krajowa strategia ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej (znowelizowany w 2007 roku). Celem nadrzędnym zaprogramowanych działań było zachowania bogactwa różnorodności biologicznej w skali lokalnej, krajowej i globalnej na wszystkich poziomach organizacji przyrody: genetycznym, gatunkowym, ekosystemowym i krajobrazowym. gospodarki wodnej pojawiła się w okresie międzywojennym na bazie praktycznych działań w zakresie gospodarki wodnej podejmowanych jeszcze w poszczególnych zaborach. W Polsce Ludowej do końca lat siedemdziesiątych polityka wodna była jedną z polityk szczegółowych państwa. W latach osiemdziesiątych została włączona do polityki ochrony środowiska. W pierwszych latach bieżącego wieku następuje ponowne wyodrębnianie się polityki gospodarki wodnej. Powstał Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej jako samodzielna jednostka administracyjna nadzorowana przez ministra środowiska. Uniezależniono od regionalnej i lokalnej administracji Regionalne Zarządy Gospodarki Wodnej, które powoli stają się gospodarzami wód w zlewni. ochrony środowiska stanowiła kolejny nurt współczesnej polityki ekologicznej państwa. Według J. Śleszyńskiego polityka ochrony środowiska, to forma zorganizowanego społecznie działania, które zmierza do osiągnięcia celów
8 związanych z ochroną elementów środowiska przyrodniczego (wód, powietrza, powierzchni ziemi i klimatu) poprzez realizację logicznie uporządkowanych przedsięwzięć, których skala i zakres zależą od dostępnych środków i technicznych możliwości realizacji.[śleszyński, 2000] ochrony środowiska wyłoniła się z polityki gospodarczej, w odróżnieniu od polityki ochrony przyrody i polityki gospodarki wodnej które kształtowała się samodzielnie. Przez dłuższy czas ochronę środowiska traktowano jako jeden z elementów polityki gospodarczej. W latach siedemdziesiątych funkcjonowało pojęcie polityka gospodarcza w dziedzinie ochrony środowiska. W latach osiemdziesiątych polityka ochrony środowiska rozwijała się równolegle do polityki ochrony przyrody i polityki przestrzennej. Zaczęły się nią zajmować organy państwa: Sejm, Najwyższa Izba Kontroli, ministerstwa, województwa, gminy i państwowe podmioty gospodarcze. Sądy zaczęły orzekać w sprawach karnych i sprawach z powództwa cywilnego (odszkodowawczych i negatoryjnych). W pierwszych latach bieżącego stulecia w ramach polityki ochrony środowiska wyłoniły się kolejne polityki szczegółowe: polityka ochrony atmosfery i klimatu oraz polityka ochrony ziemi. Przedmiotem zainteresowania pierwszej z nich jest czystość powietrza atmosferycznego, ochrona warstwy ozonowej atmosfery i przeciwdziałanie antropogennej emisji gazów cieplarnianych. ochrony ziemi jest obecnie zbiorem różnych działań jak poprzednio polityka ochrony środowiska. Obejmuje ona: rozpoznanie geologiczne kraju i użytkowanie kopalin; ochronę gruntów rolnych i leśnych; gospodarkę odpadami. Gospodarka odpadami dopiero w 2009 roku została całkowicie podporządkowana Ministrowi Środowiska, jednak wciąż ma on trudności z jej realizacją ze względu na różne interesy jednostek nadzorowanych przez innych ministrów. W 2010 roku wciąż nie można było mówić o jednolitej polityce gospodarowania odpadami w Polsce. Problemem ochrony gleb zajmuje się ministerstwo rolnictwa i rozwoju wisi. Podejmowane są różne działania w tym obszarze, niemniej na obecnym etapie jeszcze nie ma podstaw do wydzielenia takiej polityki szczegółowej. gospodarki przestrzennej również ma rodowód z okresu pierwszych lat po odzyskaniu niepodległości. Pojawiła się w latach dwudziestych XX wieku, najpierw w rozumieniu architektonicznego zagospodarowania krajobrazu, a następnie objęła
9 problemy gospodarczego i pozagospodarczego wykorzystania powierzchni ziemi. W Polsce gospodarka przestrzenna nie jest w gestii ministra środowiska. Zajmuje się tym minister gospodarki regionalnej. Założenia polityki przestrzennej przyjęte w 1997 roku nie odpowiadają współczesnej rzeczywistości. Nad nową koncepcją przestrzennego zagospodarowania kraju wciąż trwa ożywiona dyskusja, ale brak konsensusu lub politycznego stanowiska władz. Każda polityka problemowa i szczegółowa może być reaktywna lub prewentywna. Bogusław Fiedor [2002, s ] te charakterystyki opisuje następująco: reaktywna polityka ekologiczna jest rozumiana jako realizacja przedsięwzięć, których celem jest eliminacja bądź minimalizacja zanieczyszczeń i odpadów wytworzonych w procesach produkcji i konsumpcji, a także ograniczenie uciążliwości ekologicznej zanieczyszczeń i odpadów już wytworzonych; prewentywna polityka ekologiczna polega na stymulowaniu w gospodarce przechodzenia od tak zwanych technologii brudnych do technologii czystych, które charakteryzuje stosunkowo niski poziom polutogenności. W Polsce w minionych dwóch dziesięcioleciach polityka ekologiczna powoli ewoluowała od reaktywnej do prewentywnej. Proces ten jeszcze nie został zakończony. ekologiczna państwa Pierwszy w Polsce dokument pod tytułem polityka ekologiczna państwa opracowano i przyjęto w 1990 roku, gdy nowe władze stanęły przed pilną potrzebą rozwiązania trudnych problemów środowiskowych kraju, a jednocześnie koniecznością dostosowania polityki środowiskowej do realiów rynkowych i do oparcia jej na zasadzie rozwoju zrównoważonego. W dokumencie tym jednoznacznie określono, że obowiązek ochrony środowiska stanowi element prawidłowego gospodarowania i jest wymagany przepisami prawa. Każdy przepis prawny odnoszący się do korzystania ze środowiska i jego ochrony w jednakowym stopniu dotyczy wszystkich podmiotów gospodarczych i musi być ściśle przestrzegany, bez stosowania odstępstw i wyjątków. W ówczesnej rzeczywistości w Polsce były to stwierdzenia wręcz rewolucyjne. Dokument ekologiczna państwa odegrał ogromną rolę stymulującą wobec wszystkich struktur państwowych w ich działaniach prośrodowiskowych. W istotny sposób przyczynił się do podniesienia świadomości ekologicznej społeczeństwa. Wrosły też nakłady na inwestycje ochrony środowiska. W Polsce w 1988 roku
10 wynosiły one 0,5 mld USD, w 1991 roku 0,8 mld USD, a w 1998 r. - już 2,8 mld USD (1,6% PKB). Konsekwentnie wdrażano mechanizmy prawne i ekonomiczne polityki ekologicznej. To wszystko sprawiło, że nastąpiło istotne zmniejszenie presji na środowisko i poprawa jego parametrów. Między innymi w latach emisja pyłów do powietrza zmniejszyła się o 75%, emisja związków siarki o 53%, a emisja związków azotu o 35%. W rezultacie zmniejszyło się zanieczyszczenie powietrza, szczególnie w regionach uprzemysłowionych. Ilość nieoczyszczonych ścieków odprowadzanych od rzek spadła o ponad 77%, co poprawiło jakość wód w rzekach, szczególnie z punktu widzenia wskaźników fizykochemicznych. W omawianym okresie ponad dwukrotnie wzrosła powierzchnia obszarów chronionych, w tym ponad dwukrotnie powierzchnia parków krajobrazowych, a ponad 1,8-krotnie powierzchnia parków narodowych i rezerwatów przyrody. Poprawa stanu środowiska w Polsce stała się faktem, który wywarł wpływ zarówno na poprawę samopoczucia społecznego, jak i na poprawę efektywności gospodarowania. W 2001 roku przyjęto nową ustawę Prawo ochrony środowiska 1. Ustawa ta wprowadziła zasadę okresowego opracowywania polityki ekologicznej powiązanego z kadencją Sejmu. Powinna ona być opracowana przez rząd i przyjęta przez Sejm na początku kadencji na cztery lata z perspektywą projekcji zadań na kolejne cztery lata. Ustawa stanowi, że polityka ekologiczna ma na celu stworzenia warunków niezbędnych do realizacji ochrony środowiska (art. 13) i powinna określać w szczególności: cele ekologiczne; priorytety ekologiczne; poziomy celów długoterminowych; rodzaj i harmonogram działań proekologicznych; środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno-ekonomiczne i środki finansowe (art.14). W tym stanie prawnym rola II polityki ekologicznej państwa ograniczyła się do pełnienia funkcji ogólnych wytycznych w sferze użytkowania i ochrony środowiska na pierwsze dziesięciolecie XXI wieku. 1 Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska [tekst jednolity Dz.U. 2008, Nr 25, poz. 150].
11 Obecnie 2 obowiązuje przyjęty przez Sejm RP dokument ekologiczna państwa w latach z perspektywą do 2016 roku. W dokumencie tym przyjęto siedem kierunków działań systemowych: 1. Uwzględnianie zasad ochrony środowiska w strategiach sektorowych. Wskazano jako pilne zadanie doskonalenia metodologii wykonywania ocen oddziaływania na środowisko dla dokumentów strategicznych, projektantów tych dokumentów oraz osób oceniających. 2. Aktywizacja rynku na rzecz ochrony środowiska, uruchomienie takich mechanizmów prawnych, ekonomicznych i edukacyjnych, które prowadziłyby do rozwoju proekologicznej produkcji towarów oraz do kształtowania świadomych postaw konsumentów zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Działanie te powinny objąć pełną internalizację kosztów zewnętrznych związanych z presją na środowisko. 3. Zarządzanie środowiskiem, a szczególnie upowszechnienie systemów zarządzania środowiskowego w przedsiębiorstwach. Wśród zadań prowadzących do osiągnięcia celu wskazuje się takie, jak: upowszechnienie wśród społeczeństwa logo EMAS 3, normy ISO i CP (czystej produkcji) jako znaków jakości środowiskowej firmy; podniesienie prestiżu instytucji publicznej posiadającej certyfikat zarządzania środowiskowego; wprowadzenie promocji (dodatkowe punkty) zielonych zamówień. 4. Udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska, a szczególnie podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa, zgodnie z zasadą myśl globalnie, działaj lokalnie. Kształtowanie świadomości ekologicznej powinno być ukierunkowane na pobudzanie proekologicznych zachowań konsumenckich, prośrodowiskowych nawyków i odpowiedzialności za stan środowiska. Wymaga to między innymi doskonalenia metod udostępniania informacji o środowisku i jego ochronie, rozwój szkolnej edukacji ekologicznej (nauczycieli, dzieci i młodzieży), promowanie proekologicznego etykietowania. 5. Rozwój badań i postęp techniczny, zwiększenie roli polskich placówek badawczych we wdrażaniu ekoinnowacji w przemyśle oraz w produkcji wyrobów 2 W 2011 roku. 3 Dobrowolny system audytu i zarządzania środowiskowego w przedsiębiorstwie lub urzędzie. 4 Norma ISO Zarządzanie środowiskowe.
12 przyjaznych dla środowiska, a także doskonalenie systemu monitoringu środowiska. 6. Odpowiedzialność za szkody w środowisku, stworzenie prewencyjnego systemu zapobiegania szkodom w środowisku oraz egzekwowania realizacji obowiązku naprawy wyrządzonej szkody. 7. Wzmocnienie rangi planowania przestrzennego poprzez:.wdrożenie metodycznych wskazań sposobu wykorzystywania w planach zagospodarowania przestrzennego opracowań ekofizjograficznych i prognoz oddziaływania na środowisko; wdrożenie oceny oddziaływania na środowisko projektu dokumentu pt.: studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego; opracowanie planów ochrony obszarów Natura 2000; wdrożenie koncepcji korytarzy ekologicznych; uwalnianie od zabudowy obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi. Realizacja zadań postawionych w Polityce ekologicznej państwa w latach będzie wymagała nakładów w wysokości 66,2 mld zł (w cenach z 2007 r.), w tym na ochronę wód 36,1 mld zł, ochronę powietrza atmosferycznego 19,3 mld zł, gospodarkę odpadami 6,7 mld zł i inne działania 4,1 mld zł. Zakłada się, że powyższe nakłady zostaną pokryte ze środków prywatnych w 43%, pozostałe zaś ze środków publicznych, w tym: środków jednostek samorządu 11%, środków funduszy ekologicznych 21%, budżetu państwa 5% i środki zagraniczne, głównie Unii Europejskiej 20%.
Polityka ochrony środowiska. Tomasz Poskrobko
Polityka ochrony środowiska Tomasz Poskrobko Polityka ochrony środowiska klasycznej teorii polityki Arystotelesa polityka to sztuka rządzenia państwem w celu osiągnięcia dobra wspólnego. Można więc przyjąć,
Bardziej szczegółowoPolityka ochrony środowiska
Polityka ochrony środowiska Ekonomia środowiska Tomasz Poskrobko Polityka ekologiczna klasycznej teorii polityki Arystotelesa polityka to sztuka rządzenia państwem w celu osiągnięcia dobra wspólnego. Można
Bardziej szczegółowoProgram ochrony środowiska dla województwa śląskiego do roku 2019 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024.
Na podstawie: art. 18 pkt 20 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (tekst jednolity: Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1590 z późn. zm.), w związku z art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia
Bardziej szczegółowoZarządzanie środowiskiem przyrodniczym
Strategia Ochrony Przyrody y Województwa Śląskiego g na lata 2011 2030 Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym Sesja warsztatowa Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego, Katowice, 11.10.2010 Leszek Trząski
Bardziej szczegółowoZałącznik do uchwały nr 72/2014, Rady Nadzorczej WFOŚiGW w Lublinie z dnia 27 czerwca 2014 r.
Załącznik do uchwały nr 72/2014, Rady Nadzorczej WFOŚiGW w Lublinie z dnia 27 czerwca 2014 r. Lista przedsięwzięć priorytetowych Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie
Bardziej szczegółowoWÓJT GMINY ŁAZISKA PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY ŁAZISKA
WÓJT GMINY ŁAZISKA PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY ŁAZISKA (2004-2015) Łaziska 2004 Autorzy opracowania: dr Witold Wołoszyn mgr Tomasz Furtak Ważniejsze skróty użyte w tekście ARiMR - Agencja Restrukturyzacji
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. ROZDZIAŁ 2: Charakterystyka i ocena aktualnego stanu środowiska gminy.
Program ochrony środowiska Gmina Izbicko str. 1 SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1: Wstęp. Informacje ogólne. Strategia i wizja rozwoju Gminy a ochrona środowiska. 1.1. Cel opracowania programu.... 3 1.2. Metodyka
Bardziej szczegółowoLISTA PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH PLANOWANYCH DO DOFINANSOWANIA ZE ŚRODKÓW WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA IGOSPODARKI WODNEJ W KATOWICACH
PLANOWANYCH DO DOFINANSOWANIA ZE ŚRODKÓW WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA IGOSPODARKI WODNEJ W KATOWICACH NA 2015 ROK I. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach,
Bardziej szczegółowoPOLSKI RUCH CZYSTSZEJ PRODUKCJI NOT
Seminarium Informacyjno-promocyjne projektu: Propagowanie wzorców produkcji i konsumpcji sprzyjających promocji zasad trwałego i zrównoważonego rozwoju. Zmiany wzorców produkcji i konsumpcji w świetle
Bardziej szczegółowoTematyczna giełda współpracy: Ochrona środowiska na polsko-saksońskim pograniczu. www.sn-pl.eu
Tematyczna giełda współpracy: Ochrona środowiska na polsko-saksońskim pograniczu www.sn-pl.eu Cele główne Ochrona i poprawa stanu środowiska, w tym: Poprawa ochrony przeciwpowodziowej Stworzenie ukierunkowanej
Bardziej szczegółowoaktualnych strategii rozwoju kraju Dr Joanna Maćkowiak Pandera Pełnomocnik ds. Europejskich Ministerstwo Środowiska
Główne założenia aktualnych strategii rozwoju kraju Dr Joanna Maćkowiak Pandera Pełnomocnik ds. Europejskich Ministerstwo Środowiska Planowanie rozwoju Raport Polska 2030 -opracowany przez ZespółDoradców
Bardziej szczegółowoROZDZIAŁ 2: Charakterystyka i ocena aktualnego stanu środowiska Powiatu
Program ochrony środowiska Powiat Strzelce Opolskie Spis treści str. 1 SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1: Wstęp. Informacje ogólne. 1.1. Cel opracowania programu.... 3 1.2. Metodyka opracowania... 4 1.3. Informacje
Bardziej szczegółowoZałącznik 2. Analiza i ocena wpływu MPA na osiągnięcie celów ochrony środowiska
Załącznik 2 Analiza i ocena wpływu MPA na osiągnięcie celów ochrony 1 Tabela 6.1. Analiza i ocena wpływu działań adaptacyjnych o charakterze organizacyjnym [O] lub informacyjno-edukacyjnym [IE] służących
Bardziej szczegółowoZielona infrastruktura w Polsce. Anna Liro Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska
Zielona infrastruktura w Polsce Anna Liro Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska Zielona infrastruktura priorytet nowej strategii Realizacja Strategii UE ochrony różnorodności biologicznej na lata 2020
Bardziej szczegółowoAktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla miasta Tczewa na lata
załącznik Nr 2 do uchwały Nr XXV/198/2012 Rady Miejskiej w Tczewie z dnia 25 października 2012 r. w sprawie przyjęcia Aktualizacji Programu ochrony środowiska dla miasta Tczewa na lata 2012-2015 z uwzględnieniem
Bardziej szczegółowoVIII. Zarządzanie Programem ochrony środowiska
VIII. Zarządzanie Programem ochrony środowiska Ustawa Prawo ochrony środowiska wymaga określenia w programie środków niezbędnych do osiągnięcia celów, w tym mechanizmów prawno-ekonomicznych i środków finansowania.
Bardziej szczegółowoLISTA PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W RZESZOWIE NA 2019 ROK
LISTA PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W RZESZOWIE NA 2019 ROK Rzeszów, czerwiec 2018 r. Lista przedsięwzięć priorytetowych Wojewódzkiego Funduszu
Bardziej szczegółowoZałącznik 2. Analiza i ocena oddziaływania MPA na środowisko
Załącznik 2 Analiza i ocena oddziaływania MPA na środowisko Różnorodność biologiczna, rośliny i zwierzęta Działanie adaptacyjne służy bezpośrednio realizacji celu ochrony ++ Działanie adaptacyjne pośrednio
Bardziej szczegółowoPL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0239/13. Poprawka. Peter Liese w imieniu grupy PPE
3.7.2017 A8-0239/13 13 Ustęp 14 14. zaznacza, że dominujące obecnie rolnictwo przemysłowe w UE uniemożliwi osiągnięcie celu zrównoważonego rozwoju nr 2 w sprawie zrównoważonego rolnictwa oraz celów dotyczących
Bardziej szczegółowoZałącznik do uchwały nr 56/2017, Rady Nadzorczej WFOŚiGW w Lublinie z dnia 10 lipca 2017 r.
Załącznik do uchwały nr 56/2017, Rady Nadzorczej WFOŚiGW w Lublinie z dnia 10 lipca 2017 r. Lista przedsięwzięć priorytetowych Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie przewidzianych
Bardziej szczegółowoPolityka ochrony środowiska. Tomasz Poskrobko
Polityka ochrony środowiska Tomasz Poskrobko Zakres wykładów 1. Polityka środowiska i polityka ekologiczna 2. Zasady i cele polityki ekologicznej 3. Polityka ekologiczna Polski i UE 4. Instrumenty prawno-administracyjne
Bardziej szczegółowoKonferencja pn. Natura 2000 naszą szansą
Konferencja pn. Natura 2000 naszą szansą Różnorodność biologiczna w konwencjach międzynarodowych, dyrektywach UE oraz polityce ekologicznej państwa ANNA KALINOWSKA Uniwersyteckie Centrum Badań nad Środowiskiem
Bardziej szczegółowoPODSUMOWANIE DO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU STAROGARDZKIEGO NA LATA Z PERSPEKTYWĄ NA LATA
PODSUMOWANIE DO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU STAROGARDZKIEGO NA LATA 2017-2020 Z PERSPEKTYWĄ NA LATA 2021-2024 Po przyjęciu dokumentu pn. Program ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego
Bardziej szczegółowoWstęp. 1 Założenia i cele EMAS 2 EMAS w Polsce 3 Wdrażanie i rejestracja w EMAS
Wstęp 1 Założenia i cele EMAS 2 EMAS w Polsce 3 Wdrażanie i rejestracja w EMAS Założenia 1 i cele EMAS Geneza zarządzania środowiskowego EMAS / ISO 14001 Zarządzanie środowiskowe 1995 Zarządzanie jakością
Bardziej szczegółowoL I S T A PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH DO DOFINANSOWANIA PRZEZ WOJEWÓDZKI FUNDUSZ OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W KIELCACH w 2016 ROKU
Załącznik do uchwały Nr 14/15 Rady Nadzorczej WFOŚiGW w Kielcach z dnia 29 czerwca 2015 r. L I S T A PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH DO DOFINANSOWANIA PRZEZ WOJEWÓDZKI FUNDUSZ OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI
Bardziej szczegółowoSystem zarządzania rozwojem Polski. Rada Modernizacji, Toruń
System zarządzania rozwojem Polski Rada Modernizacji, Toruń 12.12.2017 Projekty strategiczne SOR Kierunki interwencji Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju System zarządzania rozwojem Polski Obszar
Bardziej szczegółowoZrównoważone planowanie gospodarka, bezpieczeństwo, środowisko
Zrównoważone planowanie gospodarka, bezpieczeństwo, środowisko Jadwiga Ronikier - kierownik projektu SOOŚ PZRP FORUM WODNE Warszawa, 9-10 czerwca 2015 r. Zrównoważony rozwój, czyli (?) Pojęcie zdefiniowane
Bardziej szczegółowoPRZECIWDZIAŁANIE I ADAPTACJA DO ZMIAN KLIMATU
PRZECIWDZIAŁANIE I ADAPTACJA DO ZMIAN KLIMATU W ŚWIETLE PROJEKTÓW ROZPORZĄDZEŃ DOTYCZĄCYCH POLITYKI SPÓJNOŚCI NA LATA 2014-2020 Piotr Żuber Dyrektor Departamentu Koordynacji Polityki Strukturalnej Ministerstwo
Bardziej szczegółowoPolityka Krajobrazowa na Dolnym Śląsku - nowe zadania dla samorządów województw wynikające z Ustawy krajobrazowej
Polityka Krajobrazowa na Dolnym Śląsku - nowe zadania dla samorządów województw wynikające z Ustawy krajobrazowej Samorządowa Jednostka Organizacyjna Województwa Dolnośląskiego Dariusz Zięba Instytut Rozwoju
Bardziej szczegółowoAspekty formalne sporządzania planu ochrony dla Świętokrzyskiego Parku Narodowego
PLAN OCHRONY ŚWIĘTOKRZYSKIEGO PARKU NARODOWEGO z uwzględnieniem zakresu planu ochrony dla obszaru Natura 2000 Łysogóry Aspekty formalne sporządzania planu ochrony dla Świętokrzyskiego Parku Narodowego
Bardziej szczegółowoRÓŻNORODNOŚĆ BIOLOGICZNA
Strategia Ochrony Przyrody y Województwa Śląskiego g na lata 2011 2030 RÓŻNORODNOŚĆ BIOLOGICZNA Sesja warsztatowa Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego Adam Rostański adam.rostanski@us.edu.pl Rezultat
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR 27/17 RADY NADZORCZEJ WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W KIELCACH. z dnia 24 sierpnia 2017 r.
UCHWAŁA NR 27/17 RADY NADZORCZEJ WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W KIELCACH z dnia 24 sierpnia 2017 r. w sprawie zatwierdzenia Listy przedsięwzięć priorytetowych do dofinansowania
Bardziej szczegółowoPaweł Sałek Sekretarz Stanu, Pełnomocnik Rządu ds. Polityki Klimatycznej, Ministerstwo Środowiska
PLANOWANIE PRZESTRZENNE AGLOMERACJI DUŻYCH MIAST DLA ŁAGODZENIA ZMIAN KLIMATU W KONTEKŚCIE ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU Paweł Sałek Sekretarz Stanu, Pełnomocnik Rządu ds. Polityki Klimatycznej, Ministerstwo
Bardziej szczegółowoZadania GDOŚ w strategicznych ocenach oddziaływania na środowisko
Zadania GDOŚ w strategicznych ocenach oddziaływania na środowisko Warszawa, 15 czerwca 2018 r. Joanna Przybyś, Departament Ocen Oddziaływania na Środowisko PODSTAWY PRAWNE Ustawa z dnia 3 października
Bardziej szczegółowoUwaga Propozycja modyfikacji PROGNOZY
Załącznik nr 2 do Podsumowania do Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020 przyjętej uchwałą Sejmiku Województwa Pomorskiego nr 458/XXII/12 z dnia 24.09.2012 r. Sposób i zakres uwzględnienia opinii
Bardziej szczegółowoPlanowanie przestrzenne jako instrument ochrony środowiska. Aspekty prawne
Planowanie przestrzenne jako instrument ochrony środowiska. Aspekty prawne Kraków 27 stycznia 2010 r. Źródła prawa Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (2003); Ustawa o ochronie przyrody
Bardziej szczegółowoProgram ochrony środowiska Gmina Ujazd str. 1 SPIS TREŚCI. ROZDZIAŁ 1: Wstęp. Informacje ogólne. Strategia i wizja rozwoju Gminy a ochrona środowiska.
Program ochrony środowiska Gmina Ujazd str. 1 SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1: Wstęp. Informacje ogólne. Strategia i wizja rozwoju Gminy a ochrona środowiska. 1.1. Cel opracowania programu.... 3 1.2. Metodyka opracowania...
Bardziej szczegółowoPolityka ekologiczna na szczeblu europejskim. Tomasz Poskrobko
Polityka ekologiczna na szczeblu europejskim Tomasz Poskrobko Etapy rozwoju PE w UE Traktat rzymski tworzący EWG (1957) Strategia lizbońska (1999) Strategia z Goteborga (2001) Środowiskowe plany działania
Bardziej szczegółowoOCENA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO"
dr Beata Kijak Uniwersytet Jagielloński w Krakowie Wydział Chemii, Zakład Chemii Środowiska OCENA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO" jako kurs integrujący zróżnicowane tematycznie wątki ochrony środowiska XXIV
Bardziej szczegółowoZałożenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej oraz działania na rzecz zrównoważonej produkcji i konsumpcji
Założenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej oraz działania na rzecz zrównoważonej produkcji i konsumpcji 2 Plan prezentacji 1. Kontekst transformacji niskoemisyjnej 2. Przykładowe wyzwania
Bardziej szczegółowoAktualne wyzwania rozwoju Polskich obszarów wiejskich
Aktualne wyzwania rozwoju Polskich obszarów wiejskich IUNG-PIB Puławy 25.10.2017 r. Jacek M. Pijanowski UR Kraków TROW Po latach ignorancji lub braku zrozumienia, rola tzw. urządzeń rolnych zdaje się być
Bardziej szczegółowoUNIA EUROPEJSKA FUNDUSZ SPÓJNOŚCI EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO. Ilona Ligocka Departament Funduszy Europejskich. 4 marca 2013 r.
Ilona Ligocka Departament Funduszy Europejskich Perspektywa 2007-2013 Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko Działanie 2.1 Kompleksowe przedsięwzięcia z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi
Bardziej szczegółowoDziedzictwo kulturowe i zasoby naturalne w programach Interreg
Dziedzictwo kulturowe i zasoby naturalne w programach Interreg Wydział Europejskiej Współpracy Terytorialnej Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego Wspólne zasady programów Interreg dofinansowanie
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz skrótów Wstęp. CZĘŚĆ PIERWSZA Zagadnienia ogólne prawa ochrony środowiska
Spis treści Wykaz skrótów Wstęp CZĘŚĆ PIERWSZA Zagadnienia ogólne prawa ochrony środowiska ROZDZIAŁ I. Ogólna charakterystyka podstaw prawnych ochrony środowiska w Polsce ROZDZIAŁ II. Zasady ogólne prawa
Bardziej szczegółowoSTUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY PŁUśNICA
SPIS TREŚCI Wstęp.. 8 I UWARUNKOWANIA PONADLOKALNE 9 1 UWARUNKOWANIA LOKALIZACYJNE GMINY. 9 1.1 Cechy położenia gminy 9 1.2 Regionalne uwarunkowania przyrodnicze 10 1.3 Historyczne przekształcenia na terenie
Bardziej szczegółowoTurystyka na obszarach Natura 2000 Plusy i minusy
NATURA 2000 MOTOREM ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU http://natura2000.org.pl Turystyka na obszarach Natura 2000 Plusy i minusy Zbigniew Witkowski przy współpracy Krystyny Krauz i Adama Mroczka Szkolenie regionalne
Bardziej szczegółowoPowiązanie z ustawodawstwem krajowym
Powiązanie z ustawodawstwem krajowym Strona 2 z 8 Powiązanie z ustawodawstwem krajowym Opracowano w Instytucie Nafty i Gazu System KZR INiG-PIB/3 2 Powiązanie z ustawodawstwem krajowym Strona 3 z 8 Spis
Bardziej szczegółowoSYSTEMOWE ZARZĄDZANIE ŚRODOWISKIEM
Wykład 11. SYSTEMOWE ZARZĄDZANIE ŚRODOWISKIEM 1 1. Istota i funkcje zarządzania środowiskowego: Racjonalne zagospodarowanie środowiska wymaga, aby rozwój działalności rozpatrywać w kontekście trzech sfer:
Bardziej szczegółowoBibliografia. Akty prawne. Program Ochrony Środowiska dla Gminy Aleksandrów Kujawski. ABRYS Technika Sp. z o.o.
Bibliografia Akty prawne 1. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska Dz. U. Nr 62, poz. 627; Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 lipca 2002 r. w sprawie szczegółowych wymagań,
Bardziej szczegółowoBibliografia. Akty prawne
Bibliografia Akty prawne 1. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska Dz. U. Nr 62, poz. 627; 2. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. O ochronie przyrody Dz. U. Nr 92, poz. 880; 3. Ustawa
Bardziej szczegółowoPROW 2014 2020 na rzecz celów Strategii Zrównoważonego Rozwoju Wsi Rolnictwa i Rybactwa na lata 2012-2020
PROW 2014 2020 na rzecz celów Strategii Zrównoważonego Rozwoju Wsi Rolnictwa i Rybactwa na lata 2012-2020 Dr inż. Dariusz Nieć Dyrektor Departamentu Rozwoju Obszarów Wiejskich Warszawa 28 stycznia 2015
Bardziej szczegółowo7. ZARZĄDZANIE I MONITORING REALIZACJI PROGRAMU. 7.1. Zarządzanie programem ochrony środowiska
7. ZARZĄDZANIE I MONITORING REALIZACJI PROGRAMU 7.1. Zarządzanie programem ochrony środowiska Podstawową zasadą realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Pińczowskiego powinna być zasada wykonywania
Bardziej szczegółowoNarodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej filarem systemu finansowania ochrony środowiska w Polsce
Z a i n w e s t u j m y r a z e m w ś r o d o w i s k o Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej filarem systemu finansowania ochrony środowiska w Polsce Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska
Bardziej szczegółowoLISTA PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH NA 2019 ROK Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie
Załącznik do uchwały Rady Nadzorczej nr 39/2018 z dnia 20.06.2018 r. LISTA PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH NA 2019 ROK Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie 1. Celem strategicznym
Bardziej szczegółowoAnaliza ciągłości edukacji dla zrównoważonego rozwoju w aspekcie środowiskowym na różnych poziomach kształcenia ogólnego w Polsce
Analiza ciągłości edukacji dla zrównoważonego rozwoju w aspekcie środowiskowym na różnych poziomach kształcenia ogólnego w Polsce Cel analizy: Uzyskanie odpowiedzi na pytania 1. Czy ogólne kształcenie
Bardziej szczegółowoPOLITYKA EKOLOGICZNA PAŃSTWA W LATACH 2009 2012 Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2016. uchwała Sejmu z dnia 22 maja 2009 roku (M.P. 2009.34.501.
POLITYKA EKOLOGICZNA PAŃSTWA W LATACH 2009 2012 Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2016 uchwała Sejmu z dnia 22 maja 2009 roku (M.P. 2009.34.501.) Proces transformacji ustrojowej Polski nie uwzględniał w swoim planie
Bardziej szczegółowoMONITOROWANIE ZIELONEJ GOSPODARKI doświadczenia międzynarodowe
URZĄD STATYSTYCZNY W BIAŁYMSTOKU MONITOROWANIE ZIELONEJ GOSPODARKI doświadczenia międzynarodowe Dorota Wyszkowska Anna Rogalewska Białowieża, 4 6 grudzień 2013 Zielona gospodarka na forum międzynarodowym
Bardziej szczegółowo2020 dokąd zmierzamy, czyli o największych wyzwaniach rozwoju
2020 dokąd zmierzamy, czyli o największych wyzwaniach rozwoju Jarosław Pawłowski Podsekretarz Stanu Ministerstwo Rozwoju Regionalnego I Forum Gospodarcze Podregionu Nadwiślańskiego 22 października 2010
Bardziej szczegółowoA. Zawartość planu ochrony dla parku narodowego i obszaru Natura Porównanie zawartości obu planów.
Zawartość, tryb sporządzania i zakres prac koniecznych dla sporządzenia projektu planu ochrony dla parku narodowego, uwzględniającego zakres planu ochrony dla obszaru Natura 2000 Zgodnie z art. 20 ust.
Bardziej szczegółowoProgram Ochrony Środowiska Województwa Małopolskiego na lata 2005-2012
Program Ochrony Środowiska Województwa Małopolskiego Punktem odniesienia dla planowania polityki ekologicznej Województwa Małopolskiego była ocena: - aktualnego stanu środowiska, - realizacji opracowanego
Bardziej szczegółowoPODSTAWY PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO. Co to jest? A tak naprawdę?
PODSTAWY PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO mgr Anna Bernaciak Co to jest? całokształt działań zmierzających do zapewnienia prawidłowego rozwoju poszczególnych obszarów kraju, sztuka organizowania przestrzeni na
Bardziej szczegółowoZARZĄDZANIE ŚRODOWISKIEM
ZARZĄDZANIE ŚRODOWISKIEM Co jest istotą systemu zarządzania środowiskowego wg normy ISO 14001? System zarządzania środowiskowego stanowi część systemu zarządzania organizacji. Istota SZŚ wg normy ISO 14001
Bardziej szczegółowomgr Jarosław Hermaszewski (koncepcja pracy-tezy)
mgr Jarosław Hermaszewski Inwestycje samorządu terytorialnego i ich wpływ na funkcjonowanie i rozwój gminy Polkowice w latach dziewięćdziesiątych (koncepcja pracy-tezy) Prawne podstawy funkcjonowania organów
Bardziej szczegółowoPROGRAM OPERACYJNY ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH
PROGRAM OPERACYJNY ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH Priorytet 1. Ułatwianie transferu wiedzy i innowacji w rolnictwie, leśnictwie i na obszarach wiejskich 1a. Zwiększenie innowacyjności i bazy wiedzy na obszarach
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1. Cele strategiczne i kierunki zadań A B C G H I OBSZAR INTERWENCJI LP.
Załącznik nr 1. Cele strategiczne i kierunki zadań LP. 1 OCHRONA KLIMATU I JAKOŚCI POWIETRZA Poprawa jakości powietrza Zarządzanie jakością powietrza Trwała wymiana indywidualnych źródeł ogrzewania Promowanie
Bardziej szczegółowoVI. Priorytety ekologiczne Powiatu Poznańskiego
VI. Priorytety ekologiczne Powiatu Poznańskiego Program ochrony środowiska dla Powiatu Poznańskiego, w myśl art. 17 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska opracowany został zgodnie z Polityką ekologiczną
Bardziej szczegółowoKRYTERIA WYBORU PRZEDSIĘWZIĘĆ FINANSOWANYCH ZE ŚRODKÓW WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W SZCZECINIE
KRYTERIA WYBORU PRZEDSIĘWZIĘĆ FINANSOWANYCH ZE ŚRODKÓW WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W SZCZECINIE Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie
Bardziej szczegółowoI. POWIAT RACIBORSKI OTWARTY NA ROZWÓJ
Załącznik do Uchwały Nr XV / 133 / 2007 Rady Powiatu Raciborskiego z dnia 28 grudnia 2007r. ZAŁOŻENIA DO STRATEGII ROZWOJU POWIATU RACIBORSKIEGO 1. OPTYMALIZACJA UKŁADU KOMUNIKACYJNEGO I PRZESTRZENI PUBLICZNEJ
Bardziej szczegółowoZarządzanie ochroną środowiska
Zarządzanie ochroną Tomasz Poskrobko Zakres wykładów Teoretyczne aspekty nauki o zarządzaniu środowiskiem. Organy i urzędy oraz środki środowiskiem. Polityka ekologiczna. Programowanie i planowanie ochrony.
Bardziej szczegółowoKONWENCJA KARPACKA. Krzysztof Staszewski Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia "Pro Carpathia" ul. Rynek 16/ Rzeszów
KONWENCJA KARPACKA Krzysztof Staszewski Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia "Pro Carpathia" ul. Rynek 16/1 35-064 Rzeszów Czym jest konwencja karpacka? Konwencja karpacka jest ramowym
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI I. Podstawa prawna II. Ustalenia wynikające z prognozy oddziaływania na środowisko... 3
PODSUMOWANIE Strategicznej oceny oddziaływania na środowisko Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Cieszyńskiego do roku 2015 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2016-2019 Cieszyn, 2013
Bardziej szczegółowoNOWA PERSPEKTYWA FINANSOWA
NOWA PERSPEKTYWA FINANSOWA PO IiŚ 2014-2020 stan prac Joanna Miniewicz WFOŚiGW w Gdańsku Fundusze polityki spójności 2014-2020 Infrastruktura i Środowisko 27 513,90 Inteligentny Rozwój 8 614,10 Wiedza,
Bardziej szczegółowoCzy przyroda w Polsce jest lepiej chroniona po 2 latach: jakość regulacji i praktyki stosowania. dr Marcin Pchałek adw.
Czy przyroda w Polsce jest lepiej chroniona po 2 latach: jakość regulacji i praktyki stosowania dr Marcin Pchałek adw. Paulina Kupczyk Kluczowe etapy oceny habitatowej: Etap pierwszy: Screening Etap drugi:
Bardziej szczegółowoOBSZARY PRZYRODNICZO CENNE W PROCESACH RACJONALNEGO PLANOWANIA PRZESTRZENI
UNIWERSYTET WARMIŃSKO MAZURSKI w OLSZTYNIE WYDZIAŁ GEODEZJI I GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ KATEDRA PLANOWANIA I INŻYNIERII PRZESTRZENNEJ OBSZARY PRZYRODNICZO CENNE W PROCESACH RACJONALNEGO PLANOWANIA PRZESTRZENI
Bardziej szczegółowoOCHRONA ŚRODOWISKA W POLSCE
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz środków budżetu państwa przy wsparciu Euroregionu Nysa OCHRONA ŚRODOWISKA W POLSCE (aktualny
Bardziej szczegółowoPartnerstwo Środowisko dla Rozwoju ENEA. Oceny oddziaływania na środowisko
Partnerstwo Środowisko dla Rozwoju ENEA Oceny oddziaływania na środowisko Katarzyna Twardowska Departament Ocen Oddziaływania na Środowisko GDOŚ grudzień 2010 r. Projekty finansowane ze środków unijnych
Bardziej szczegółowoSTRATEGIA ROZWOJU MIASTA PUŁAWY DO 2020 ROKU Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2030
Spotkanie organizacyjne STRATEGIA ROZWOJU MIASTA PUŁAWY DO 2020 ROKU Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2030 Puławy, 19 marca 2014 Agenda spotkania Zespołu ds. opracowania Strategii 2 Rozwoju Miasta Puławy do roku
Bardziej szczegółowoLISTA PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH NA 2018 ROK Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie
LISTA PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH NA 2018 ROK Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie 1. em strategicznym WFOŚiGW w Olsztynie jest poprawa stanu środowiska i zrównoważone
Bardziej szczegółowoWojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w systemie finansowania zadań proekologicznych w Polsce. Kołobrzeg, 9 grudnia 2013 roku
Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w systemie finansowania zadań proekologicznych w Polsce Kołobrzeg, 9 grudnia 2013 roku Narzędzia polityki ekologicznej państwa: instrumenty prawne
Bardziej szczegółowoBibliografia. Akty prawne
Bibliografia Akty prawne 1. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska Dz. U. Nr 62, poz. 627; 2. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 roku Prawo wodne. Dz. U. Nr 115, poz. 1229; 3. Ustawa z dnia
Bardziej szczegółowoKARTA PRZESTRZENI PUBLICZNEJ! przyjęta przez III Kongres Urbanistyki Polskiej Towarzystwa Urbanistów Polskich i Związku Miast Polskich
KARTA PRZESTRZENI PUBLICZNEJ! przyjęta przez III Kongres Urbanistyki Polskiej Towarzystwa Urbanistów Polskich i Związku Miast Polskich Czym jest KARTA? Karta jest wyrazem troski o przestrzeń publiczną
Bardziej szczegółowoProgram ochrony środowiska dla Powiatu Poznańskiego na lata
10. Dane źródłowe - Informacja o stanie środowiska w roku 2014 i działalności kontrolnej Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w powiecie poznańskim ziemskim w roku 2014, WIOŚ, Poznań,
Bardziej szczegółowoDZIEDZINY WSPÓŁCZESNEJ POLITYKI OCHRONY ŚRODOWISKA. M. Dacko
DZIEDZINY WSPÓŁCZESNEJ POLITYKI OCHRONY ŚRODOWISKA M. Dacko Pojęcie polityka ochrony środowiska może być postrzegane w dwóch kontekstach: Praktyka (pragmatyka) polityki O.Ś. Teoria (nauka i postawy teoretyczne)
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia II stopnia (magisterskie) stacjonarne rok akademicki 2015/2016 Kierunek Ekonomia Promotorzy prac magisterskich
Studia II stopnia (magisterskie) stacjonarne rok akademicki 2015/2016 Kierunek Ekonomia Promotorzy prac magisterskich Promotorzy prac magisterskich Prof. dr hab. Stanisław CZAJA Prof. dr hab. Bogusław
Bardziej szczegółowoConnecting and Accelerating
Możliwości finansowania projektów ze źródeł międzynarodowych w 2012 Regionalny system gospodarki odpadami w Polsce. Wrocław, 19 marca 2012 Connecting and Accelerating 3/7/2012 1 OBSZARY WSPARCIA Obszar
Bardziej szczegółowoUstawa z dnia 21 kwietnia 2001 Prawo Ochrony Środowiska (t. jedn. Dz. U Nr 129 poz. 902)
UWARUNKOWANIA PRAWNE Ustawa z dnia 21 kwietnia 2001 Prawo Ochrony Środowiska (t. jedn. Dz. U. 2006 Nr 129 poz. 902) Art. 13: Polityka ekologiczna państwa ma na celu stworzenie warunków niezbędnych do realizacji
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA PRAWNE W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA W PROCESACH INWESTYCYJNYCH
WYMAGANIA PRAWNE W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA W PROCESACH INWESTYCYJNYCH Joanna Borówka Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Katowicach Katowice 8 grudnia 2014r 1 Zagospodarowanie przestrzenne a ochrona
Bardziej szczegółowoAktualizacja Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego. Program powinności wobec pokoleń
Aktualizacja Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego Program powinności wobec pokoleń Podstawa prawna Krajowe akty prawne: Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa Ustawa z dnia 6 grudnia
Bardziej szczegółowoMIEJSCE EDUKACJI NARODOWEJ W ZRÓWNOWAŻONYM ROZWOJU. dr Krzysztof Kafel PŁOCK,
MIEJSCE EDUKACJI NARODOWEJ W ZRÓWNOWAŻONYM ROZWOJU dr Krzysztof Kafel PŁOCK, 25 02.2010 Konferencja realizowana jest w ramach projektu pn. Region płocki, Kujaw i Ziemi Kutnowskiej regionem świadomych ekologicznie
Bardziej szczegółowoFundacja Naukowo Techniczna Gdańsk. Dr inż. Bogdan Sedler Mgr Henryk Herbut
Fundacja Naukowo Techniczna Gdańsk Dr inż. Bogdan Sedler Mgr Henryk Herbut Gdańsk, 2012 Zarządzanie planem gospodarki odpadami Warunkiem realizacji planu gospodarki odpadami jest ustalenie systemu zarządzania
Bardziej szczegółowoAPAKIET ENERGETYCZNY I INNE REGULACJE PRAWNE ŚWIATOWE TENDENCJE
APAKIET ENERGETYCZNY I INNE REGULACJE PRAWNE ŚWIATOWE TENDENCJE. . Dokąd zmierza świat?... eksploatacja Ziemi Musiało upłynąć 100 tysięcy lat byśmy osiągnęli 1 miliard. Następnie 100 lat byśmy to podwoili.
Bardziej szczegółowoProgram Ochrony Środowiska dla Gminy Rybno
Bibliografia Akty prawne 1. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska Dz. U. Nr 62, poz. 627; 2. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody Dz. U. Nr 92, poz. 880; 3. Ustawa
Bardziej szczegółowoRozwój instytucjonalny polskich partnerstw lokalnych wzmacniających obszary funkcjonalne na tle doświadczeń zagranicznych
Rozwój instytucjonalny polskich partnerstw lokalnych wzmacniających obszary funkcjonalne na tle doświadczeń zagranicznych Jacek F. Nowak Katedra Ekonomiki Przestrzennej i Środowiskowej UEP Związek Miast
Bardziej szczegółowoZałożenia programu Eko - Polska
Założenia programu Eko - Polska dr Jarosław Klimczak Warszawa 17 Kwiecień 2013r. Cele programu Promocja Polski jako kraju który wykorzystał szanse pakietu klimatycznego Pokazanie Polski jako lidera w ekologii
Bardziej szczegółowoUchwała Nr 101/292/08 Zarządu Powiatu Raciborskiego z dnia 16 grudnia 2008r.
Uchwała Nr 101/292/08 Zarządu Powiatu Raciborskiego z dnia 16 grudnia 2008r. w sprawie funkcjonowania w Powiecie Raciborskim systemu zarządzania środowiskowego Na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 13 i art.
Bardziej szczegółowoSystem programowania strategicznego w Polsce
System programowania strategicznego w Polsce Dr Piotr Żuber Dyrektor Departamentu Koordynacji Polityki Strukturalnej Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Warszawa, listopad 2007 r. 1 Podstawowe zalety programowania
Bardziej szczegółowoRAMY PRAWNE MORSKIEGO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO W POLSCE
RAMY PRAWNE MORSKIEGO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO W POLSCE Katarzyna Krzywda Zastępca Dyrektora Kierująca Pracami Departamentu Transportu Morskiego i Bezpieczeństwa Żeglugi Warszawa, 18 listopada 2014 r.
Bardziej szczegółowoWarunki I konkursu wniosków w ramach programu priorytetowego Edukacja ekologiczna w 2013 r.
Warunki I konkursu wniosków w ramach programu priorytetowego Edukacja ekologiczna w 2013 r. 1. Termin naboru wniosków od 02.04.2013 r. do 06.05.2013 r. 1. Konkurs ogłoszony w ośmiu kategoriach. 2. Całkowita
Bardziej szczegółowoPlan zagospodarowania przestrzennego województwa stanowi podstawowe narzędzie dla prowadzenia polityki przestrzennej w jego obszarze.
Plan zagospodarowania przestrzennego województwa stanowi podstawowe narzędzie dla prowadzenia polityki przestrzennej w jego obszarze. Jej prowadzenie służy realizacji celu publicznego, jakim jest ochrona
Bardziej szczegółowoNabór wniosków o dofinansowanie na projekty w Osi Priorytetowej I do IV
Nabór wniosków o dofinansowanie na projekty w Osi Priorytetowej I do IV Oś priorytetowa I Oś priorytetowa II Oś priorytetowa III Oś priorytetowa IV Wspólne zachowanie i korzystanie z dziedzictwa naturalnego
Bardziej szczegółowo