Program Leonardo da Vinci realizowany w Komendzie Wojewódzkiej Policji zs. w Radomiu

Transkrypt

1 Program Leonardo da Vinci realizowany w Komendzie Wojewódzkiej Policji zs. w Radomiu

2 Słowo wstępne Program Leonardo da Vinci Bezpieczny Senior poprawmy bezpieczeństwo osób starszych Wielka Brytania Bezpieczny Senior poprawmy bezpieczeństwo osób starszych Niemcy Europejskie zarządzanie logistyczne w jednostkach Policji jak nie tylko przetrwać, ale i zwyciężyć Niemcy Komenda Wojewódzka Policji zs. w Radomiu Programy prewencyjne KWP zs. w Radomiu

3 Szanowni Państwo Powoli dobiega końca rok 2012, ogłoszony Europejskim Rokiem Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej. Jest to szczególny czas dla nas wszystkich, ponieważ wiele osób właśnie teraz uświadomiło sobie jak ważne jest współdziałanie ludzi młodych i starszych. Mimo że Polska w porównaniu z innymi państwami UE w sensie demograficznym jest nadal młoda, to od początku lat 90. XX wieku obserwowany jest postępujący proces starzenia się polskiego społeczeństwa. Z faktu tego wynika wiele nowych potrzeb i oczekiwań społecznych, z którymi Policja w ramach zapewnienia bezpieczeństwa publicznego, będzie musiała się zmierzyć. Dlatego też, chcąc podnieść skuteczność naszych działań, włączyliśmy się w realizację projektów ponadnarodowych, mających na celu wgląd w politykę społeczną innych krajów Unii Europejskiej podejmowaną wobec osób starszych, a także poznanie jak funkcjonują nowoczesne systemy logistyczne Policji zachodnioeuropejskiej. Dzięki udziałowi w projektach prowadzonych pn. Bezpieczny Senior poprawmy bezpieczeństwo osób starszych oraz Europejskie zarządzanie logistyczne w jednostkach Policji jak nie tylko przetrwać, ale i zwyciężyć, prowadzonych w ramach Programu Leonardo da Vinci Uczenie się przez całe życie, mieliśmy możliwość zaznajomienia się z rozwiązaniami stosowanymi przez Policje w Niemczech i Wielkiej Brytanii. Wymiana doświadczeń i dobrych praktyk u partnerów zagranicznych, przyczyniła się m.in. do podniesienia jakości działań realizowanych w ramach Kampanii Społecznej Bezpieczny SENIOR, którą prowadzimy od ponad roku. Roztacza ona coraz szersze kręgi, angażując już nie tylko instytucje działające na rzecz osób starszych, ale również samych seniorów, którzy podejmują wyzwanie i stawiają czoła mitom, dotyczącym emerytury i bezużytecznej starości, co skutkuje chęcią wykorzystania wolnego czasu na rozwój pasji i realizację swoich potrzeb zarówno w dziedzinie nauki jak i kontynuację kariery zawodowej. Należy pamiętać, że w naszym szybko starzejącym się świecie osoby w podeszłym wieku będą odgrywać kluczową rolę poprzez wolontariat, przekazywane doświadczenie i wiedzę, pomoc finansową dla swych rodzin i wydłużoną aktywność zawodową. W interesie wszystkich grup wiekowych leży więc zdrowie, szczęście i bezpieczeństwo ludzi starszych. Ponieważ zgodnie ze słowami Benjamina Franklina nie starzeje się ten, kto nie ma na to czasu Mazowiecki Komendant Wojewódzki Policji mł. insp. Rafał BATKOWSKI

4 PROGRAM LEONARDO DA VINCI Program Leonardo da Vinci jest częścią programu edukacyjnego Unii Europejskiej "Uczenie się przez całe życie" (Lifelong Learning Programme). Wspiera działania w obszarze kształcenia i szkolenia zawodowego. Jest realizowany od 1 stycznia 2007r. do końca grudnia 2013r. Program Leonardo da Vinci promuje innowacyjne podejście do edukacji i doskonalenia zawodowego w taki sposób, aby systemy kształcenia jak najpełniej odpowiadały potrzebom rynku pracy. Wspiera także mobilność pracowników na europejskim rynku pracy, tak aby absolwenci i pracownicy zdobywali nowe kwalifikacje w czasie staży i praktyk zawodowych oraz doskonalili swoje umiejętności według nowoczesnych standardów. Niezwykle ważne jest przy tym kształtowanie otwartości i wrażliwości międzykulturowej, nauka języków obcych oraz umiejętności adaptowania się do warunków życia i pracy w różnych krajach europejskich. W 2011 roku dwa złożone przez nas projekty mobilności pt.: Bezpieczny Senior poprawmy bezpieczeństwo osób starszych oraz Europejskie zarządzanie logistyczne w jednostkach Policji jak nie tylko przetrwać, ale i zwyciężyć zostały ocenione przez Narodową Agencję bardzo wysoko i otrzymały dofinansowanie w ramach Programu Leonardo da Vinci "Uczenie się przez całe życie". Dzięki tym projektom grupa 27 funkcjonariuszy z mazowieckiej i małopolskiej Policji mogła wyjechać na wizyty do Niemiec i Wielkiej Brytanii w celu poznania metod prewencyjnej ochrony osób starszych i zarządzania logistycznego u naszych zagranicznych partnerów. Wizyty zaowocowały wymianą doświadczeń i przeniesieniem na nasz grunt ciekawych rozwiązań stosowanych przez Policję angielską i niemiecką. Wartością dodaną wszystkich trzech zagranicznych wyjazdów w ramach Programu Leonardo da Vinci było wzbudzenie u uczestników zainteresowań językiem i krajem gospodarzy, nawiązanie współpracy zawodowej, co niewątpliwie zaowocuje w przyszłości poprawą efektów naszej pracy.

5 Bezpieczny Senior poprawmy bezpieczeństwo osób starszych r., Boston, Lincolnshire, Wielka Brytania Stworzony w Komendzie Wojewódzkiej Policji zs. w Radomiu projekt pt. Bezpieczny Senior - poprawmy bezpieczeństwo osób starszych uzyskał dofinansowanie w ramach Programu Leonardo da Vinci Uczenie się przez całe życie. W maju zorganizowana została pierwsza z dwóch wizyt zagranicznych w ramach tego projektu. Grupa dziewięciu funkcjonariuszy i pracowników z garnizonu mazowieckiego i małopolskiego, którzy w sposób szczególny są zaangażowani w doskonalenie i wdrażanie metod i form działań prewencyjnych oraz profilaktycznych, wzięła udział w tygodniowej wizycie w jednostce Policji w Lincolnshire. Wizyta miała charakter spotkań warsztatowo konferencyjnych, w trakcie których uczestnicy mieli okazję obserwować pracę Policji w Wielkiej Brytanii, a w szczególności stosowane metody dbałości o bezpieczeństwo osób starszych.

6 profesjonalizm, szacunek, uczciwość, poświęcenie, empatia Lincolnshire Police pod względem obszaru działania jest jedną z największych jednostek Policji w Wielkiej Brytanii. Głównymi priorytetami działań Policji w Lincolnshire są: poprawa bezpieczeństwa na drodze, bezpieczeństwo dzieci i młodzieży, bezpieczeństwo społeczeństwa i eliminacja przestępstw najbardziej szkodliwych. Celem strategicznym Policji angielskiej jest budowanie zaufania poprzez: bezpieczniejsze dzielnice i sąsiedztwa oraz szeroko rozumianą ochronę społeczeństwa. Mottem przewodnim Policji w Lincolnshire jest hasło: "To make the roads of Lincolnshire safer for all oraz PRIDE Professionalism, Respect, Integrity, Dedication, Empathy czyli profesjonalizm, szacunek, uczciwość, poświęcenie, empatia.

7 Poznawanie świata, obserwacja stosowanych w innym państwie rozwiązań pobudza nas do aktywniejszego działania i jednocześnie wskazuje na potrzebę ciągłego kształcenia. Celem projektu była obserwacja zagranicznych rozwiązań w zakresie: podejmowania akcji i działań na rzecz poprawy bezpieczeństwa osób starszych, współdziałania Policji z innymi podmiotami odpowiedzialnymi za ich bezpieczeństwo, poznanie stosowanych form edukacji uczestników ruchu drogowego oraz wymiany informacji na temat doskonalenia zawodowego funkcjonariuszy zaangażowanych w prowadzenie akcji profilaktycznych na temat szeroko rozumianego bezpieczeństwa. Działania angielskiej Policji w dużej mierze ukierunkowane są na dialog, spotkania, uświadamianie lokalnej społeczności problemów, zagrożeń i ewentualnych skutków. W trakcie wizyty można było zauważyć przychylne relacje wobec miejscowej Policji w środowisku i w instytucjach z nią współpracujących oraz wysoką świadomość samych mieszkańców wobec idei działań profilaktycznych. Odmienne uwarunkowania prawne, ekonomiczne i społeczne w Wielkiej Brytanii uniemożliwiają wprost przeniesienia na grunt polski zaobserwowanych podczas wizyty rozwiązań. Niemniej jednak, kilka z nich, szczególnie tych podejmowanych w zakresie działań profilaktycznych w stosunku do osób starszych już zostały wdrożone na gruncie lokalnym lub też będą w najbliższej Do takich przykładów należy przyszłości. zaprezentowana w czasie konferencji ABC Bezpiecznego Seniora Karta Pierwszy kontakt, która pilotażowo zostanie wprowadzona na terenie miasta Radomia.

8 Kolejną dobrą praktyką stosowaną w Wielkiej Brytanii jest prowadzenie szkoleń dla dojrzałych kierowców 60+ pn. Driving for Life, które mają na celu przypomnienie przepisów ruchu drogowego oraz sprawdzenie uprzednio zdobytych umiejętności przez kierującego. Ponadto przepisy brytyjskie nakazują odnowienie prawa jazdy przez kierowców, których wiek przekroczył 70 lat. Warto także rozważyć wprowadzenie zmian systemowych w zakresie przekazywania zadań policyjnych podmiotom zewnętrznym np. nadzór i prowadzenie Pomieszczeń dla Osób Zatrzymanych, obsługa stanowiska kierowania, jak również przekazywanie do centrów monitoringu miejskiego zdjęć osób poszukiwanych lub będących w zainteresowaniu Policji, w celu wykorzystania w identyfikacji przez osoby nadzorujące kamery (w Polsce byłoby to możliwe po wprowadzeniu zmian w przepisach prawa). Na pewno na zainteresowanie zasługuje popularyzacja wolontariatu na rzecz bezpieczeństwa poprzez tworzenie pozytywnego wizerunku takiej służby u osób prywatnych i w instytucjach pozarządowych oraz wykorzystywanie oznakowanych radiowozów policyjnych do propagowania i reklamowania bezpieczeństwa poprzez umieszczanie informacji o numerach telefonów do instytucji pomocowych lub o działaniach profilaktycznych.

9 Przygotowanie naszej wizyty ze strony policjantów nas przyjmujących było dla mnie wysoce profesjonalne, osoby za nas odpowiedzialne wykazały dużo serca i zaangażowania w realizację założonych celów. Należą im się za to wielkie podziękowania. Program wizyty był bardzo urozmaicony, ciekawy i spełnił moje oczekiwania. Taka forma wymiany doświadczeń pozwala na większy rozwój naszego warsztatu pracy. Serdecznie dziękuje za możliwość zapoznania się ze specyfiką pracy kolegów z Wielkiej Brytanii. Zachęcam wszystkich policjantów, jeżeli będą mieć taką możliwość, aby skorzystali z tego typu wyjazdów. podkom. Katarzyna Cygal KWP Kraków Potwierdzam tezę, że "podróże kształcą". Pobyt w Wielkiej Brytanii pozwolił nam na porównanie pracy, warunków i sposobów rozwiązania problemów przez tamtejszych policjantów z naszymi rozwiązaniami. Dla mnie bardzo pouczającym było poznanie rozwiązań pomocy dla osób starszych - program "FIRST CONTACT". Otrzymaną wiedzę na temat tego programu oraz uzyskane materiały będę chciał wykorzystać w swojej jednostce. Polecam wszystkim takie wyjazdy, naprawdę warto!!! nadkom. Jarosław Brzozowski KPP Pułtusk Warto zobaczyć to, co robią inni (funkcjonariusze w Europie), aby utwierdzić się w przekonaniu, że to, co robimy my prawie w niczym nie różni się od tego, co robią policjanci w Europie Zachodniej. Wszyscy mamy ten sam jeden cel walkę z przestępczością i patologiami oraz pomoc innym. Jedyne co nas różni to sposób podejścia do realizacji oraz możliwości finansowe kraju." mł. insp. Tomasz Łysiak KPP Przasnysz Profesjonalne przygotowanie wizyty przez Partnera z Boston Police Station zasługuje na najwyższe słowa uznania i podziękowania. Zaangażowanie, poświęcenie i opieka angielskich funkcjonariuszy nad delegacją z Polski stanowią kolejną, niezwykle cenną wartość dodaną projektu. Bernadetta Szaran KWP Radom

10 Bezpieczny senior poprawmy bezpieczeństwo osób starszych r. Magdeburg, Saksonia-Anhalt, Niemcy Druga wizyta zagraniczna w ramach projektu pt: Bezpieczny Senior poprawmy bezpieczeństwo osób starszych finansowanego z Programu Uczenie się przez całe życie Leonardo da Vinci odbyła się we wrześniu. Grupa dziewięciu funkcjonariuszy i pracowników Policji z KWP zs. w Radomiu oraz z KWP w Krakowie, którzy zaangażowani są w realizowanie strategii oraz doskonalenie i wdrażanie metod i form działań prewencyjnych i profilaktycznych, wzięła udział w wyjeździe do Niemiec.

11 Magdeburg, jako miasto partnerskie dla Radomia (porozumienie podpisane r.) pozostaje w ścisłym kontakcie z przedstawicielami naszego miasta na poziomie szkół, organizacji młodzieżowych, sportowych oraz instytucji kulturalnych. Delegacja polskiej Policji 3 września 2012r. spotkała się z Burmistrzem Magdeburga Dr Lutz Trümper w Ratuszu Miasta. Podczas spotkania została omówiona współpraca władz samorządowych z policją Magdeburga w zakresie wspólnych przedsięwzięć na rzecz poprawy bezpieczeństwa mieszkańców miasta, a w szczególności seniorów. Zainteresowanie seniorami w Saksonii-Anhalt wynika w znacznej mierze z uwarunkowań demograficznych, jak również z zagrożeń, na które narażone są osoby starsze. Policja w Magdeburgu realizuje wiele ciekawych przedsięwzięć prewencyjnych i profilaktycznych ukierunkowanych właśnie na grupę wiekową 50+. Niektóre z tych rozwiązań są warte zaimplementowania na grunt polski. Jedną z pierwszych wizyt jakie odbyła polska delegacja była wizyta w Biurze Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego okręgu Börde, w miejscowości Völpke. Biuro jest organizacją, która w dużej mierze skupia się na poprawie bezpieczeństwa najbardziej narażonych uczestników ruchu drogowego, czyli dzieci i seniorów. Jego działalność finansowana jest ze środków krajowych oraz w znacznej części w oparciu o środki pochodzące od sponsorów (osoby prywatne, organizacje, instytucje, firmy ubezpieczeniowe, itp.). Praca w biurze odbywa się na zasadzie wolontariatu (preferowani są tu emerytowani policjanci), a istotnym wsparciem jest stały udział w tych pracach policjantów zarówno z policji krajowej jak i federalnej. Niezwykle ciekawym projektem realizowanym od niedawna przez biuro jest projekt Mobilny warsztat rowerowy, którego celem jest poprawa bezpieczeństwa rowerzystów. Polega on na organizowaniu akcji w szkołach oraz podczas różnego rodzaju imprez z wykorzystaniem specjalnie wyposażonego mobilnego warsztatu rowerowego. W ten sposób każdy może sprawdzić w takim warsztacie swój rower w zakresie bezpieczeństwa drogowego oraz dokonać drobnych napraw. Każdy tak sprawdzony rower zostaje oznakowany specjalnym certyfikatem potwierdzającym spełnienie wymogów bezpieczeństwa (certyfikat jest udzielany na rok). Co roku w warsztatach i grupach dyskusyjnych organizowanych przez biuro uczestniczy około 10 tys. dzieci i młodzieży. Efektem działań jest widoczny spadek liczby wypadków drogowych z udziałem tych uczestników ruchu.

12 Realizując program wizyty w ramach projektu Leonardo da Vinci Bezpieczny senior poprawmy bezpieczeństwo osób starszych delegacja z Polski odwiedziła także siedzibę Krajowej Policji Kryminalnej Niemiec Landeskriminalamt Saksonia-Anhalt, Dezernat 44. Uczestnicy wizyty w Dyrekcji Policji Saksonia-Anhalt mieli okazję nie tylko poznać specyfikę pracy Policji niemieckiej, wymienić doświadczenia, ale również zaobserwować rozwiązanie warte wdrożenia w garnizonie mazowieckim. Podstawowa różnica, którą zaobserwowano polega na systemowym finansowaniu programów profilaktycznych. Policjanci w Magdeburgu wskazują potrzeby wynikające z lokalnych zagrożeń (z przeznaczeniem na materiały profilaktyczne, programy i akcje prewencyjne) i kierują je do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Sportu. Resort Spraw Wewnętrznych przekazuje na wskazane cele środki finansowe oraz przygotowane materiały, które wykorzystywane są przez wszystkie jednostki organizacyjne Policji. Ponadto systemowe uregulowania dotyczące współpracy międzyinstytucjonalnej, powodują zaangażowanie poszczególnych podmiotów w aktywne działanie na rzecz bezpieczeństwa np. Resort Oświaty po otrzymaniu materiałów z MSWiS realizuje zadania profilaktyczne w szkołach poprzez przeszkolonych nauczycieli. Policjanci tym samym odciążeni są od tego zadania. Organizacje pozarządowe w dużej mierze działające społecznie, odpowiedzialne są także za bezpieczeństwo, czego przykładem może być działalność Domu Seniora w Magdeburgu, jak również Miasteczka Ruchu Drogowego.

13 Istotnym byłoby przeniesienie na polski grunt działań systemowych z maksymalnym zaangażowaniem instytucji i pomiotów pozapolicyjnych w działalność profilaktyczną ukierunkowaną na bezpieczeństwo osób starszych. Jako przykład podać można opracowywanie materiałów przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Sportu dla instytucji zajmujących się szeroko pojętą profilaktyką. Ważną rzeczą jest również prowadzenie kampanii medialnych, promowanie programów bezpieczeństwa, promowanie wolontariatu tworzenie grup opieki zajmujących się osobami starszymi. Na grunt polski można przenieść także prowadzenie szkoleń mających na celu przypomnienie osobom starszym aktualnych przepisów ruchu drogowego (ze względu na duży upływ czasu od uzyskania uprawnień do kierowania pojazdami wiele przepisów uległo zmianom). Warto również zachęcać osoby starsze do przeprowadzenia badania czasu reakcji oraz eksperymentu z użyciem alkogogli, pozwalających na stwierdzenie jak pogorszy się jakość widzenia po spożyciu alkoholu i w jaki sposób wpłynie to na zdolność prowadzenia pojazdu.

14 Udział w projekcie był dla mnie bardzo cennym doświadczeniem, które będę wspominał zawsze pozytywnie. Gdyby ktoś zapytał się mnie, czy warto brać udział w tego rodzaju projektach, bez wahania powiedziałbym - tak! mł. insp. Jarosław Hofman KMP Płock Wizyta w ramach programu Leonardo da Vinci była dobrze przygotowana. Poznaliśmy procedury stosowane w niemieckiej Policji przy rozwiązywaniu problemów ludzi starszych, podzieliliśmy się doświadczeniami z Polski w tym względzie. Uzyskałem nową wiedzę, którą dzielę się w kontaktach służbowych. Niemcy urzekły mnie architekturą, organizacją, przychylnością gospodarzy. Bardzo korzystny wyjazd polecam wszystkim udział w kolejnych edycjach. mł. insp. Tomasz Cybulski KWP Radom Wyjazd w ramach Programu Leonardo da Vinci był dla mnie niezwykle cennym doświadczeniem zarówno w aspekcie zawodowym, jak również kulturowym. Niektóre rozwiązania stosowane przez Kolegów z Magdeburga chciałabym wdrożyć w swojej służbie. nadkom. Wojciech Brandt KPP Przysucha

15 Europejskie zarządzanie logistyczne w jednostkach Policji jak nie tylko przetrwać, ale i zwyciężyć r., Hannoversch Munden, Centrum Logistyczne landu Dolnej Saksonii, Niemcy Trzecia zagraniczna wizyta zorganizowana w ramach projektu Europejskie zarządzenie logistyczne w jednostkach Policji jak nie tylko przetrwać, ale i zwyciężyć finansowanego z Programu Uczenie się przez całe życie Leonardo da Vinci to wyjazd do Centrum Logistycznego landu Dolnej Saksonii w Hannoversch Munden w Niemczech. Uczestnikami wyjazdu była grupa 6 funkcjonariuszy i pracowników Policji z KWP zs. w Radomiu oraz 2 funkcjonariuszy z KWP w Krakowie - osoby zajmujące się logistyką w Policji zarządzaniem gospodarką materiałowo-techniczną, łącznością i informatyką oraz transportem.

16 W Centrum Logistycznym landu Dolnej Saksonii uczestnicy wizyty mieli okazję poznać specyfikę pracy instytucji, która mimo że nie podlega bezpośrednio Policji, zaopatruje logistycznie pięć landów. Pracownicy CLN obsługują ok klientów, którzy mogą zamówić 789 różnych artykułów mundurowych we wszystkich możliwych rozmiarach.

17 Drugim etapem wyjazdu była wizyta w Dyrekcji Policji w Hanowerze (odpowiednik Komendy Wojewódzkiej Policji) gdzie polska delegacja mogła w praktyce przekonać się jak wygląda współpraca strony policyjnej z centrum Logistycznym. Kolejne wizyty - w Dyrekcji Policji (odpowiednik Komendy Powiatowej Policji) oraz Inspektoracie Policji (Komisariat Policji) w Getyndze - miały na celu zapoznanie się z warunkami codziennej służby policjantów różnych formacji. Niemieccy policjanci prezentowali standardy organizacyjne, wyposażenie stanowisk pracy, systemy łączności i teleinformatyczne, przedstawiono nam również zasady pracy na stanowisku przyjmowania zgłoszeń i kierowania służb na interwencje. Policja niemiecka wyposażona jest w system informatyczny monitorujący systemy bezpieczeństwa w ważnych obiektach strategicznych. System ten pozwala na dokładne wskazanie miejsca zagrożenia (udostępnia rzuty budynku, zdjęcia i podgląd z monitoringu).

18 Możliwość poznania standardów logistycznych landu Dolnej Saksonii, organizacyjnego rozwiązania zaopatrywania Policji poprzez instytucję zewnętrzną, a także umożliwienie konfrontacji dotychczasowych doświadczeń zawodowych z niemieckimi pozwoliły na dostrzeżenie pomysłów zmian, które mogłyby być dokonane na gruncie logistyki w polskiej Policji. Poznanie systemu zakupów, zaopatrywania i optymalizacji pracy partnera z Dolnej Saksonii pokazuje, że nierzadko problemy polskiej i niemieckiej Policji są takie same, różni je jedynie skala. Najtrudniejszą barierą w wykorzystaniu zaobserwowanych doświadczeń jest poziom budżetu, jakim dysponuje polska Policja i samorządy oraz instytucje pozarządowe działające na rzecz społeczności lokalnych.

19 Doświadczenia zdobyte dzięki wymianie winny przełożyć się na usprawnienie zarządzania logistycznego, systemów transportowych, zaopatrzenia w pojazdy służbowe, planowanie i realizację napraw w zakresie utrzymania sprawności sprzętu transportowego. Wymiana doświadczeń w obszarze logistycznym pozwala pokusić się o to by w przyszłości rozważyć możliwości przygotowania i wdrożenia systemów informatycznych i programów komputerowych, które zastąpią ewidencje tradycyjne. Pozwoliłoby to zoptymalizować pracę w pionie logistycznym, przełożyć się na oszczędności w postaci redukcji zapasów/braków magazynowych, obniżyć koszty ich obsługi. Właściwe narzędzia informatyczne mogą zminimalizować możliwość popełniania przez pracowników błędów wynikających z wykonywania rutynowych, powtarzalnych i skutkujących znużeniem czynności. Zasadnym jest również przeanalizowanie gospodarki materiałowo-technicznej jednostek Policji i możliwości powołania międzygarnizonowych zespołów zaopatrujących, co powinno poza rozwiązaniami systemowymi i informatycznymi zoptymalizować system zaopatrzenia.

20 Model niemieckiego systemu policyjnego stanowi w wielu płaszczyznach wzór do naśladowania. Funkcjonowanie niemieckiej Policji to otwartość, zdecydowanie i szybkość działania. Szereg rozwiązań wypracowuje się przez lata, a każdy nowy pomysł jest testowany przez zainteresowane osoby wprowadzane są zmiany. Tak jest między innymi z elektronicznymi systemami wspomagania decyzji (które cechują się prostotą i funkcjonalnością), a także wyposażeniem poszczególnych stanowisk pracy (w tym pojazdy policyjne) i umundurowaniem, które są ergonomiczne oraz dostosowane do potrzeb różnych rodzajów służb. Na każdym kroku widać dwa wnioski: lepiej zapobiegać niż leczyć i zanim wdrożysz - przetestuj. Spotkanie z Niemcami - to było takie dotknięcie innej mentalności i innej kultury. mł. insp. Tomasz Malinowski KWP Kraków Uczestnictwo w programie było bardzo cennym doświadczeniem. Poznanie partnera, obserwacja niemieckich rozwiązań w zakresie logistyki dostarczyła wielu cennych informacji i bez wątpienia będzie stanowiła inspirację do tworzenia nowych rozwiązań w codziennej pracy. podkom. Romuald Szczęsnowicz KWP Radom

21 Komenda Wojewódzka Policji z siedzibą w Radomiu Województwo mazowieckie Województwo mazowieckie położone jest w środkowo-wschodniej Polsce. Zostało utworzone 1 stycznia 1999 r., po ówczesnym podziale administracyjnym kraju. To największe pod względem powierzchni i liczby ludności województwo w Polsce. Obejmuje obszar o łącznej powierzchni ,47 km², zamieszkuje je ponad 5,2 mln mieszkańców. Siedzibą władz Polski i województwa jest Warszawa. Województwo mazowieckie składa się z 37 powiatów i 5 miast na prawach powiatu. Powiaty dzielą się na 314 gmin 35 miejskich, 50 miejsko-wiejskich i 229 wiejskich. W województwie mazowieckim jest 85 miast, w tym 5 miast na prawach powiatu i 30 miast na prawach gminy. Na terenie Mazowsza, ma swą siedzibę Komenda Główna Policji sprawująca nadzór nad funkcjonowaniem Policji na terenie całego kraju, Komenda Stołeczna Policji - zapewniająca bezpieczeństwo na terenie miasta stołecznego Warszawy i powiatów około warszawskich, a także Komenda Wojewódzka Policji z siedzibą w Radomiu odpowiadająca za bezpieczeństwo na pozostałej części województwa mazowieckiego. Komenda Wojewódzka Policji z siedzibą w Radomiu Komendę Wojewódzką Policji z siedzibą w Radomiu (KWP zs. w Radomiu) utworzono w 1999 roku po reformie administracyjnej Polski. Zasięgiem działania objęła 37 powiatów nowo powstałego województwa mazowieckiego, w których utworzono w zależności od wielości powiatu, Komendy Miejskie i Powiatowe Policji. W 2001 roku 9 komend powiatowych Policji, przyległych bezpośrednio do miasta stołecznego Warszawy, włączono organizacyjnie w struktury Komendy Stołecznej Policji. Obecnie KWP zs. w Radomiu, sprawuje nadzór nad 28 komendami czterema komendami miejskimi Policji (Radom, Płock, Ostrołęka, Siedlce) oraz 24 komendami powiatowymi Policji (Białobrzegi, Ciechanów, Garwolin, Gostynin, Grójec, Kozienice, Lipsko, Łosice, Maków Mazowiecki, Mława, Ostrów Mazowiecka, Płońsk, Przasnysz, Przysucha, Pułtusk, Sierpc, Sochaczew, Sokołów Podlaski, Szydłowiec, Węgrów, Wyszków, Zwoleń, Żuromin, Żyrardów).

22 Stanowisko Mazowieckiego Komendanta Wojewódzkiego Policji piastuje mł. insp. Rafał Batkowski. Jego zastępcy to: insp. Rafał Korczak (nadzorujący zadania pionu kryminalnego), mł. insp. Marek Świszcz (nadzorujący pion prewencji) oraz insp. Janusz Stępniak (kierujący pionem logistyki). W struktury pionu kryminalnego KWP zs. w Radomiu wchodzą: Wydział Kryminalny, Wydział dw. z Korupcją, Wydział dw. z Przestępczością Gospodarczą, Wydział Wywiadu Kryminalnego i Techniki Operacyjnej oraz Laboratorium Kryminalistyczne. W struktury pionu prewencji KWP zs. w Radomiu wchodzą: Wydział Prewencji, Wydział Ruchu Drogowego, Wydział Konwojowy, Wydział Postępowań Administracyjnych, Sztab Policji a także Samodzielny Pododdział Prewencji Policji w Radomiu i Płocku oraz Sekcja Antyterrorystyczna. Pion logistyki KWP zs. w Radomiu tworzą wydziały: Łączności i Informatyki, Gospodarki Materiałowo-Technicznej, Inwestycji i Remontów, Transportu oraz zespół Funduszy Pomocowych oraz Sekcja Zamówień Publicznych. Bezpośrednio pod Mazowieckiego Komendanta Wojewódzkiego Policji podlegają wydziały: Kontroli, Kadr i Szkolenia, Ochrony Informacji Niejawnych, Komunikacji Społecznej, Finansów, oraz Zespół Prawny, Psychologów i Radców Prawnych a także Zespół ds. Ochrony Praw Człowieka. Na terenie garnizonu mazowieckiego, służbę pełni funkcjonariuszy Policji, z czego: 87 osób to kierownictwo wyższego szczebla (komendanci i ich zastępcy), 3383 policjantów pracuje w pionie prewencji, 1740 w pionie kryminalnym, 82 policjantów reprezentuje służbę wspomagającą. Służbę w mazowieckiej Policji pełni 571 kobiet i mężczyzn. Spośród wszystkich policjantów 556 osób to oficerowie, aspiranci, podoficerowie i szeregowi Policji. W strukturach mazowieckiej Policji zatrudnionych jest 1355 pracowników cywilnych, z czego 993 osoby to kobiety.

23 Działania profilaktyczne prowadzone w Komendzie Wojewódzkiej Policji z siedzibą w Radomiu Jednym z ustawowych zadań Policji jest "inicjowanie i organizowanie działań mających na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym i współdziałanie w tym zakresie z organami państwowymi, samorządowymi i organizacjami społecznymi" (Ustawa o Policji z 6 kwietnia 1990r. wraz z późniejszymi zmianami). Komenda Wojewódzka Policji zs. w Radomiu wdraża i realizuje programy prewencyjne oraz akcje edukacyjne i profilaktyczne współpracując z lokalnymi samorządami i podmiotami pozapolicyjnymi. Celem tych działań jest podniesienie poziomu bezpieczeństwa na obszarze mazowieckiego garnizonu Policji. Jednym ze sztandarowych programów profilaktycznych realizowanych przez KWP zs. w Radomiu jest Kampania społeczna BEZPIECZNY SENIOR. Społeczeństwo na świecie starzeje się. Jak wynika z danych WHO w 2050 roku w Europie osoby powyżej 65 roku życia będą stanowiły 31,3% populacji. Wzrastająca liczba coraz starszych ludzi potęguje m.in. problemy napotykane w codziennym życiu. Bezradność, samotność i niepełnosprawność związana z wiekiem stawia seniorów jako łatwy cel dla różnych grup przestępczych. Przez nieuwagę, nieostrożność i ufność często są oni ofiarą oszustów, kieszonkowców i innych przestępców, a także stają się ofiarami kolizji i wypadków drogowych oraz innych zdarzeń zagrażających życiu i zdrowiu. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom społecznym mazowiecka komenda opracowała i w listopadzie 2011 r. wdrożyła w życie kampanię społeczną Bezpieczny senior. Jest to akcja edukacyjno informacyjna, której głównym celem jest zmniejszenie liczby przestępstw popełnianych na osobach starszych, ochrona interesów konsumentów seniorów oraz promocja zdrowego i bezpiecznego stylu życia wśród osób starszych. Etapem inaugurującym kampanię były zorganizowane na terenie całego garnizonu mazowieckiego 14. listopada 2011 roku w Światowy Dzień Seniora konferencje prasowe promujące Kampanię Społeczną Bezpieczny SENIOR. Dodatkowo w każdym powiecie garnizonu mazowieckiego zorganizowano obchody Światowego Dnia Seniora, podczas których Seniorzy mogli porozmawiać z samorządowcami, policjantami, strażakami, inspektorami służb zespolonych na tematy związane z ich własnym zdrowiem i bezpieczeństwem.

24 Obecnie realizacja programu odbywa się przez wywiady i programy emitowane przez lokalne media. Policjanci opracowują także porady i ankiety społeczne, które zamieszczane są m.in. na stronach internetowych. Funkcjonariusze opracowali broszury i ulotki z poradnictwem wiktymologicznym. Spotykają się także z mieszkańcami mazowieckich miast i miasteczek oraz prowadzą wykłady na Uniwersytetach III Wieku. Pomocne w propagowaniu treści prewencyjnych, skierowanych do osób starszych, są także tablice informacyjne umieszczone w urzędach, bankach, ośrodkach zdrowia. W ramach projektu organizowane pikniki, koncerty, wystawy i inne imprezy kulturalne. Realizując program Komenda Wojewódzka Policji opiera się na partnerach na szczeblu wojewódzkim, powiatowym i gminnym. Pierwsze rezultaty wdrożenia Kampanii społecznej Bezpieczny SENIOR prowadzonej wśród lokalnej społeczności przez policjantów, strażaków inspektorów inspekcji: handlowej, sanitarnej, farmaceutycznej i pracowników socjalnych są już widoczne. Jest to m.in. zacieśnienie współpracy ze strażami gminnymi (miejskimi) oraz instytucjami i podmiotami działającymi na rzecz bezpieczeństwa w celu wspólnego planowania i koordynacji działań mających na celu poprawę bezpieczeństwa osób starszych. Odnotowywany jest także wzrost zgłaszanych do jednostek Policji i Inspekcji Handlowej zdarzeń z udziałem seniorów jako poszkodowanych. Pozytywnym rezultatem programu jest także zaktywizowanie osób w podeszłym wieku do działań w zakresie skutecznej pomocy sąsiedzkiej pozostałym mieszkańcom kamienicy, bloku, ulicy czy osiedla. Dzięki realizowanym w ramach projektu zajęciom i imprezom został także rozszerzony katalog propozycji zagospodarowania czasu wolnego seniorów oraz katalog zajęć kulturalno rozrywkowych, sportowych. Dzięki temu, że projekt nasz został także realizowany w ramach PROGRAMU LEONARDO DA VINCI VETPRO Wymiana doświadczeń dla osób odpowiedzialnych za kształcenie i szkolenie zawodowe wspólnie z partnerami zagranicznymi, tj,: LINCOLNSHIRE POLICE HQ Lincoln i POLIZEIDIREKTION SACHSEN - ANHALT NORD Magdeburg mogliśmy wzbogacić się o nowe doświadczenia, które staramy sie przneieść na nasz grunt. Jednym z ciekawych rozwiązań Lincolnshire Police HQ Lincoln przeniesionych i dostosowanych do polskich przepisów prawa jest KARTA PIERWSZY KONTAKT, pilotażowo wprowadzona na terenie miasta Radomia. Jest to broszura adresowana do seniorów potrzebujących pomocy, informacji od instytucji, które bezpośrednio współpracują w ramach prowadzonego działania tj.: Policji, Straży Pożarnej, Pomocy Społeczna, Inspekcji Handlowej, SANEPID-u, Diecezjalnego Duszpasterstwa Rodzin. Całość koordynowana jest przez Stowarzyszenie BEZPIECZNE MIASTO działające przy Prezydencie Miasta Radomia. Forma broszury oraz sposób przekazania informacji został opracowany w sposób, który pozwala seniorom bez większych problemów skorzystać z pomocy oferowanej przez poszczególne instytucje. Celem Karty jest przede wszystkim poprawa bezpieczeństwa osób starszych oraz promocja zdrowego stylu życia. Jest to także dążenie do poznania problemów z jakimi stykają się na co dzień seniorzy, informowanie osób starszych na temat świadczeń im przysługujących, udzielanie wszelkiej możliwej pomocy starszym potrzebującym osobom oraz wymiana informacji pomiędzy współpracującymi służbami i organizacjami pomocowymi.

25 Wśród programów profilaktycznych realizowanych przez mazowiecką komendę wymienić: warto Kampania społeczna STOP WŁAMANIOM Jest to akcja, której głównym celem jest zmniejszenie liczby kradzieży z włamaniem w szczególności do domów, mieszkań i obiektów handlowych. Poprzez działania informacyjno edukacyjne mazowieccy policjanci uświadamiają mieszkańców na temat występujących zagrożeń oraz wskazują sposoby właściwego zabezpieczenia własnego mienia. Kampania społeczna STOP KRADZIEŻOM SAMOCHODÓW Są to działania związane z ograniczeniem liczby kradzieży samochodów na terenie garnizonu mazowieckiego. Prowadzona akcja opiera się na edukacji społeczności w zakresie zapobiegania popełnianiu przestępstw, ze szczególnym uwzględnieniem kradzieży samochodów, a także na identyfikacji miejsc potencjalnie zagrożonych kradzieżami samochodów oraz dążeniu do ich właściwego zabezpieczenia. Kursy samoobrony dla kobiet W czasie dwumiesięcznego szkolenia panie zapoznają się ze sposobami i metodami działania sprawców oraz uzyskują wiedzę od policyjnego psychologa jak radzić sobie ze stresem w sytuacjach niebezpiecznych. W ramach zajęć praktycznych uczestniczki poznają podstawowe techniki samoobrony na bazie izraelskiego systemu Krav Maga z wykorzystaniem przedmiotów codziennego użytku (np. parasolka, klucze, torebka). Podczas szkolenia panie mogą doskonalić i sprawdzać swoje nabyte umiejętności w realnych warunkach np: w pociągu, klubie dyskotekowym, korytarzu klatki schodowej. Kampania społeczna Niebieski Tydzień Coroczna akcja, której głównym celem jest przede wszystkim podniesienie świadomości obywateli w zakresie praw i obowiązków ofiar przestępstw. Ma na celu także zmniejszenie ryzyka ponownego stania się ofiarą oraz przeciwdziałanie przemocy w rodzinie. We wszystkich powiatach na terenie garnizonu mazowieckiego zorganizowane są punkty poradnictwa, w których dyżury pełnią policjanci wspólnie z przedstawicielami instytucji i organizacji pozarządowych.

26 Kampania BIAŁA WSTĄŻKA Jest to akcja stworzona przez mężczyzn i jest głównie do nich adresowana. Ma na celu zwrócenie uwagi na problem przemocy wobec kobiet. Biała wstążka symbolizuje zobowiązanie do przerwania milczenia w kwestiach przemocy wobec kobiet i powstrzymania się od wszelkich form jej stosowania. W tym okresie organizatorzy kampanii zachęcają mężczyzn, aby zechcieli przyjąć i nosić białą wstążkę manifestując w ten sposób sprzeciw wobec przemocy. Zwracają się też z prośbą do wszystkich znaczących osób, aby zechciały swoim autorytetem wesprzeć tę akcję. Program Bezpieczna Woda Program opiera się na wielopłaszczyznowej współpracy instytucji, ma na celu zmniejszenie liczby utonięć, liczby nieszczęśliwych wypadków nad akwenami oraz podniesienie świadomości z zakresu bezpieczeństwa nad wodą. Adresatami programu są dzieci i młodzież, ich rodzice i opiekunowie oraz nauczyciele ze szkół różnego szczebla. W ramach programu został m.in. nakręcony film Bezpiecznie nad wodą, który jest skierowany do dzieci ze szkół podstawowych. Jego głównym celem jest zmniejszenie liczby utonięć oraz nieszczęśliwych wypadków nad akwenami oraz podniesienie świadomości z zakresu bezpieczeństwa nad wodą. Film znajduje się na stronie internetowej mazowieckiej Policji. Akcja Czytamy dzieciom Akcja, podczas której przedstawiciele władz miejskich i mazowieckiej Policji czytają chorym dzieciom przebywającym w szpitalu, bajki zakończone morałem odnoszącym się do prawego, dobrego postępowania w życiu oraz bezpiecznego zachowania w każdej sytuacji. Film profilaktyczny pn. Więzienie - stracony czas Jest to materiał skierowany do młodzieży, ukazujący młodym ludziom konsekwencje wyborów życiowych, które niekiedy mogą kończyć się łamaniem prawa, popadaniem w uzależnienia i w rezultacie realną groźbą długoletniego więzienia.

27 Halowy Turniej Piłki Nożnej Coroczny turniej skierowany do dzieci ze szkół podstawowych. Jego głównym celem jest popularyzacja aktywności fizycznej wśród dzieci, poprzez uczestnictwo w zawodach sportowych, zagospodarowanie czasu wolnego oraz kształtowanie wśród najmłodszych pozytywnych postaw. Kampania Jedziesz? Nie klikaj! Przedsięwzięcie polegające na informowaniu o zagrożeniach wynikających z korzystania z telefonu komórkowego podczas kierowania samochodem. Do kilkunastu milionów użytkowników sieci Plus dotarły specjalnie przygotowane informacje mówiące o zagrożeniu, jakie stwarza nieprzestrzeganie tej zasady. Mazowiecka Drogówka Dzieciom Jest to cykl zajęć edukacyjnych dla dzieci z wybranych szkół wiejskich na temat znajomości przepisów i zasad obowiązujących w ruchu drogowym, a także zagrożeń związanych z poruszaniem się po drodze. Projekt skierowany jest do uczniów klas 4-6 szkół. Kampania Zabłyśnij na drodze Kampania skierowana jest do niechronionych uczestników ruchu drogowego (pieszych, rowerzystów, motorowerzystów i motocyklistów), a jej celem jest poprawa ich bezpieczeństwa na drogach. W ramach akcji odbywają się wspólne przejazdy rowerowe po wyznaczonych ulicach miast oraz spotkania z młodzieżą, w trakcie których promowane jest korzystanie z dodatkowych elementów odblaskowych podczas jazdy rowerem oraz przekazywane są podstawowe przepisy z zakresu ruchu drogowego.

28 Edukacja dla Bezpieczeństwa Jest to program mający na celu przedstawienie dzieciom i młodzieży elementów prawa i pożądanych zachowań, mających służyć ich bezpieczeństwu i przygotować do radzenia sobie ze współczesnymi zagrożeniami. Nauczycielom natomiast dostarcza bogaty materiał do realizacji zajęć w obszarach: wychowania komunikacyjnego, przeciwdziałania zagrożeniom, patologiom, bezpiecznego zachowania w sytuacjach kryzysowych, ratownictwa medycznego. Program zawiera gotowe scenariusze, które mogą być wykorzystane przez nauczycieli podczas prowadzonych zajęć. Akcja Klikaj z głową Głównym celem akcji jest pokazanie uczniom oraz nauczycielom jak mądrze i bezpiecznie korzystać z Internetu. W ramach szkoleń wykwalifikowani policyjni specjaliści prezentują dzieciom i młodzieży jak uważać na internetowych przestępców, chronić swoje dane osobowe, bezpiecznie zdobywać wirtualnych przyjaciół w serwisach społecznościowych, a także dokonywać w sieci swoich pierwszych bezpiecznych zakupów. Akcje Bezpieczne ferie, Bezpieczne wakacje Są to przedsięwzięcia o charakterze prewencyjnym i profilaktycznym, ukierunkowane w głównej mierze na zapewnienie bezpieczeństwa dzieciom i młodzieży podczas wypoczynku. Działania są skierowano do dzieci i młodzieży, a także do rodziców i opiekunów. Mają na celu przede wszystkim informowanie o niebezpieczeństwach czyhających na dzieci podczas ferii i wakacji oraz sposobach ich unikania. Program p.n. NURD 60+ Głównym celem programu jest zmniejszenie liczby ofiar wypadków drogowych, w szczególności wśród niechronionych uczestników ruchu drogowego oraz podniesienie świadomości dotyczącej bezpiecznego poruszania się po drogach wśród osób starszych. W ramach programu prowadzone są działania edukacyjno informacyjne przy udziale lokalnych samorządów, instytucji działających na rzecz bezpieczeństwa w ruchu drogowym oraz środków masowego przekazu. Działania opierają się przede wszystkim na promowaniu bezpiecznych zachowań podczas poruszania się po drogach. Film prewencyjny Materiał filmowy, który ma przekonać motocyklistów do bezpieczniejszej jazdy, a kierowcom pojazdów przypomnieć, że prowadzący jednoślad jest pełnoprawnym użytkownikiem drogi. W filmie wystąpili aktorzy znani z serialu Ojciec Mateusz policjanci mazowieckiej drogówki oraz członkowie stowarzyszeń motocyklowych.

29 Uczestnicy biorący udział w programie Bezpieczny senior poprawmy bezpieczeństwo osób starszych Boston, Lincolnshire, Wielka Brytania 1. insp. Rafał Korczak I Zastępca Mazowieckiego Komendanta Wojewódzkiego Policji 2. mł. insp. Marek Szewczyk I Zastępca Komendanta Powiatowego Policji w Grójcu 3. mł. insp. Tomasz Łysiak I Zastępca Komendanta Powiatowego w Przasnyszu 4. podinsp. Wiesław Nasiłowski Komendant Powiatowy w Sokołowie Podlaskim 5. podinsp. Jarosław Brzozowski I Zastępca Komendanta Powiatowego w Pułtusku 6. nadkom. Grzegorz Giziński Naczelnik Wydziału Ruchu Drogowego KWP zs. w Radomiu 7. nadkom. Dorota Pater Zastępca Naczelnika Wydziału Prewencji KWP zs. w Radomiu 8. podkom. Katarzyna Cygal specjalista ds. nieletnich Wydział Prewencji KWP w Krakowie 9. Bernadetta Szaran specjalista Zespołu Funduszy Pomocowych KWP zs. w Radomiu Uczestnicy biorący udział w programie Bezpieczny senior poprawmy bezpieczeństwo osób starszych Magdeburg, Saksonia-Anhalt, Niemcy 1. mł. insp. Marek Świszcz Zastępca Mazowieckiego Komendanta Wojewódzkiego Policji 2. mł. insp. Tomasz Cybulski Naczelnik Wydziału Prewencji KWP zs. w Radomiu 3. mł. insp. Jarosław Hofman Zastępca Komendanta Powiatowego Policji w Płocku 4. podinsp. Tomasz Chojecki Zastępca Komendanta Miejskiego Policji w Radomiu 5. nadkom. Janusz Celiński I Zastępca Komendanta Miejskiego Policji w Siedlcach 6. nadkom. Wojciech Brandt - Komendant Powiatowy Policji w Przysusze 7. kom. Leszek Derlatka I Zastępca Komendanta Powiatowego Policji w Zwoleniu 8. kom. Adam Domin Wydział Prewencji KWP w Krakowie 9. Aneta Trybulska st. specjalista Wydziału Wywiadu Kryminalnego KWP zs. w Radomiu

30 Uczestnicy biorący udział w programie Europejskie zarządzanie logistyczne w jednostkach Policji jak nie tylko przetrwać, ale i zwyciężyć Hannoversch Munden, Centrum Logistyczne landu Dolnej Saksonii, Niemcy 1. insp. Janusz Stępniak Zastępca Mazowieckiego Komendanta Wojewódzkiego Policji 2. mł. insp. Franciszek Gładysz Naczelnik Wydziału Gospodarki Materiałowo- Technicznej KWP zs. w Krakowie 3. mł. insp. Tomasz Malinowski Naczelnik Wydziału Łączności i Informatyki KWP zs. w Krakowie 4. podinsp. Konrad Chmielewski Naczelnik Wydziału Inwestycji i Remontów KWP zs. w Radomiu 5. podinsp. Szczepan Gonciarski - Zastępca Naczelnika Wydziału Transportu KWP zs. w Radomiu 6. nadkom. Radosław Sadalski Naczelnik Wydziału Łączności i Informatyki KWP zs. w Radomiu 7. podkom. Romuald Szczęsnowicz Zastępca Naczelnika Wydziału Łączności i Informatyki KWP zs. w Radomiu 8. st.sierż. Aldona Resiak Referent Zespołu Wykroczeń KP2 w Radomiu 9. Katarzyna Brodnicka po Naczelnik Wydziału Gospodarki Materiałowo-Technicznej KWP zs. Radomiu Zredagowano na podstawie materiałów dostarczonych przez: Wydział Prewencji KWP zs. w Radomiu, Wydział Gospodarki Materiałowo-Technicznej KWP zs. w Radomiu oraz Zespół Funduszy Pomocowych KWP zs. w Radomiu. REDAKCJA: Wydział Komunikacji Społecznej KWP zs. w Radomiu: Magdalena Siczek-Zalewska, Aleksandra Banaszczyk- Dąbrowska PROJEKT I SKŁAD: Aleksandra Banaszczyk-Dąbrowska Wydział Komunikacji Społecznej KWP zs. w Radomiu Publikacja powstała w wyniku projektu zrealizowanego przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu "Uczenie się przez całe życie". Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko autora. Komisja Europejska ani Narodowa Agencja nie ponoszą odpowiedzialności za umieszczoną w niej zawartość merytoryczną ani za sposób wykorzystania zawartych w niej informacji.

31