Rynek kolejowy w Polsce 5 lat po akcesji do UE. Warszawa, r.

Transkrypt

1 Rynek kolejowy w Polsce 5 lat po akcesji do UE Warszawa, r.

2 Rynek kolejowy w Polsce 5 lat po akcesji do UE Praca zbiorowa pod kierunkiem Janusza Piechocińskiego Warszawa, r.

3 Prawo i legislacja Unia Europejska kontynuowała a w ostatnim czasie swoje działania ania w czterech obszarach: dalsze otwarcia rynku kolejowego (w przewozach towarowych i pasażerskich); promowania interoperacyjności ci kolei; poprawy sytuacji pasażer erów; promocji kolei i jako ekologicznego środka transportu.

4 Prawo i legislacja Polska prowadziła a prace legislacyjne, mające na celu, poza adopcją przepisów w unijnych, m.in.: dalszą restrukturyzację PKP ułatwienie prowadzenia inwestycji w infrastrukturę kolejową (do tego grona można zaliczyć też zmiany przepisów w nie tylko stricte kolejowych jak np. Prawo Zamówie wień Publicznych czy też Prawo Ochrony Środowiska).

5 Najważniejsze dla rynku zmiany w acquis communautaire Od 1 maja 2004 roku prawo transportowe tworzone w Brukseli (w Komisji Europejskiej i Radzie Unii Europejskiej), Strasburgu (w Parlamencie Europejskim) i nawet Luksemburgu (w rozstrzygnięciach dokonywanych przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości).

6 Najważniejsze dla rynku zmiany w acquis communautaire Na krótko przed rozszerzeniem Unii Europejskiej i wyborami do Parlamentu Europejskiego, Parlament wcześniejszej kadencji dokonał rewolucyjnej zmiany w dyrektywie Rady nr 91/440, czego efektem było o otwarcie z dniem 1 stycznia 2007 roku rynku przewozów towarowych.

7 Najważniejsze dla rynku zmiany w acquis communautaire Do najważniejszych niejszych zmian w unijnym prawie uchwalonym w kadencji należy y zaliczyć: Rozporządzenie (WE) nr 1370/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 roku dotyczące ce usług ug publicznych w zakresie kolejowego i drogowego transportu pasażerskiego oraz uchylające ce rozporządzenia Rady (EWG) nr 1191/69 i 1107/70 regulacja rynku usług ug publicznych w zakresie przewozów pasażerskich; Dyrektywa 2007/58/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. zmieniająca dyrektywę Rady 91/440/EWG w sprawie rozwoju kolei wspólnotowych oraz dyrektywę 2001/14/WE w sprawie alokacji zdolności przepustowej infrastruktury kolejowej i pobierania opłat za użytkowanie u infrastruktury kolejowej (III Pakiet Kolejowy) otwarcie z dniem 1 stycznia 2010 roku rynku międzynarodowych przewozów w pasażerskich koleją z możliwo liwością kabotażu;

8 Najważniejsze dla rynku zmiany w acquis communautaire Dyrektywa 2007/59/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. w sprawie przyznawania uprawnień maszynistom prowadzącym lokomotywy i pociągi w obrębie bie systemu kolejowego Wspólnoty (III Pakiet Kolejowy) otwarcie rynku pracy maszynistów; Rozporządzenie (WE) nr 1371/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. dotyczące ce praw i obowiązk zków pasażer erów w w ruchu kolejowym (III Pakiet Kolejowy) zwiększenie praw pasażer erów w kolei i poprawa sytuacji osób b o ograniczonej mobilności; Dyrektywa 2008/57/WE, z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie interoperacyjności ci systemu kolei we Wspólnocie;

9 Najważniejsze dla rynku zmiany w acquis communautaire Dyrektywa 2008/68/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 września 2008 roku w sprawie transportu lądowego l towarów niebezpiecznych ujednolicenie przepisów w dot. transportu ładunków w niebezpiecznych znajdujących się dotąd d w różnych r dyrektywach; Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 1335/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 881/2004 ustanawiające Europejską Agencję Kolejową (rozporządzenie w sprawie Agencji) rozszerzenie kompetencji Europejskiej Agencji Kolejowej; Dyrektywa 2008/110/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. zmieniająca dyrektywę 2004/49/WE w sprawie bezpieczeństwa kolei wspólnotowych; Komunikat Komisji wspólnotowe wytyczne dotyczące ce pomocy państwa na rzecz przedsiębiorstw kolejowych

10 Najważniejsze dla rynku zmiany w prawodawstwie RP Do Unii Europejskiej Polska weszła a z dwiema podstawowymi ustawami regulującymi transport kolejowy, tj. : ustawą z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym; ustawą z dnia 8 września 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego Polskie Koleje Państwowe stwowe oraz rozporządzeniami uszczegółowiaj owiającymi ustawowe przepisy.

11 Najważniejsze dla rynku zmiany w prawodawstwie RP Pierwsza z nich (najważniejszy niejszy akt legislacyjny dotyczący cy transportu kolejowego) była a od momentu powstania zmieniana 22 razy (z czego 7 razy w roku 2008). Precyzuje ona: kwestie dostępu do infrastruktury kolejowej, finansowania przewozów w regionalnych, zasad prowadzenia inwestycji w infrastrukturze kolejowej, bezpieczeństwa ruchu kolejowego, pozycjonuje ona także e w systemie administracji publicznej urząd Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego, i inne Na jej podstawie wydawane jest między innymi Rozporządzenie dotyczące ce warunków w dostępu i korzystania z infrastruktury kolejowej, na podstawie którego zarządcy infrastruktury kolejowej ustalają stawki za dostęp p do swojej infrastruktury.

12 Najważniejsze dla rynku zmiany w prawodawstwie RP Druga ze wspomnianych ustaw, od dnia uchwalenia, podlegała a modyfikacjom 19 razy, przy czym raz autorem zmiany był Trybunał Konstytucyjny. Ustawa o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego Polskie Koleje Państwowe stwowe.

13 Najważniejsze dla rynku zmiany w prawodawstwie RP Innymi ważnymi przepisami, które uchwalono w latach były: y: Ustawa o Funduszu Kolejowym tworząca Fundusz Kolejowy, na którym gromadzone sąs środki z opłaty paliwowej przeznaczone np. na inwestycje kolejowe; Ustawa o finansowaniu infrastruktury transportu lądowego; l Uchwalenia nie może e doczekać się poselski projekt ustawy o Straży Kolejowej.

14 Jak miało o być?

15 Nakłady ady budżetu państwa na infrastrukturę transportową w latach mln PLN Kolej Drogi finansowanie rządowe Drogi finansowanie samorządowe Budowa autostrad CAŁA infrastruktura transportowa

16 Planowane sfery wsparcia UE Modernizacja linii kolejowych (FS) wkład krajowy 141 Modernizacja linii kolejowych (ISPA) wkład krajowy 87,9 Modernizacja linii między aglomeracjami wkład krajowy 86,5 Rozwój j systemów w intermodalnych (krajowy ERDF) - 21 wkład krajowy 8,9 w mln euro

17 Planowane efekty rzeczowe do 2010 ISPA ISPA SPOT FS rozpoczęte km rozpoczęte ,4 km rozpoczęte km rozpoczęte km

18 Analiza porównawcza kosztów w i przychodów w z działalno alności Spółki PKP Cargo w latach dla następuj pujących wariantów Wariant I Przychody i koszty przy całkowitym braku ochrony w mln PLN Przychody ogółem 4 909, , , , , ,7 Koszty ogółem 4 902, , , , , ,5 Wynik działalno alności brutto 7,2-77,2-192,2-578,3-765,3-1605,8 Wariant I pełna liberalizacja dostępu do sieci TERFN z dniem akcesji

19 Analiza porównawcza kosztów w i przychodów w z działalno alności Spółki PKP Cargo w latach dla następuj pujących wariantów Wariant II Przychody i koszty przy stopniowym dostępie do całej polskiej sieci TERFN, przy założeniu udostępnienia 20% przepustowości linii w latach i od 2007 r. 100% dostępu w mln PLN Przychody ogółem 5 433, , , , , ,5 Koszty ogółem 5 402, , , , , ,3 Wynik działalno alności brutto 30,8 40,1 55,6-96,1-132,2-101,8 Wariant II stopniowy dostęp p do polskiej sieci TERFN, przy założeniu częś ęściowej 20 %-% towej liberalizacji w latach z pełną liberalizacją od roku 2007

20 Analiza porównawcza kosztów w i przychodów w z działalno alności Spółki PKP Cargo w latach dla następuj pujących wariantów Wariant II+f Przychody i koszty przy stopniowym dostępie do całej polskiej sieci TERFN, przy założeniu udostępnienia 20% przepustowości linii w latach i od 2007 r. 100% dostępu Planowany wariant z dokapitalizowaniem w latach , przeznaczonym na budowę centrów logistycznych oraz modernizację i odnowę taboru w wysokości 3 mld złz w mln PLN Przychody ogółem 5 433, , , , , ,8 Koszty ogółem 5 411, , , , , ,7 Wynik działalno alności brutto 21,6 52,6 124,2 121,8 134,9 455,0 Wariant II+f Częś ęściowa liberalizacja (jak w wariancie II) wraz z zakładanym adanym dokapitalizowaniem spółki PKP Cargo w wysokości ok.. 3 mld złz

21 Prognoza liczby zatrudnionych przy projektach inwestycyjnych współfinansowanych przez UE i średniego wynagrodzenia Lata Zatrudnienie tys. Średnie wynagrodzenie PLN , , , , , , , , , ,9 2223

22 Novum regulacyjne Dostęp p do sieci kolejowej Przyznawanie licencji na prowadzenie przewozów w kolejowych Ograniczenia w zakresie obowiązk zków w służby s publicznej Dostosowanie majątku polskich spółek kolejowych do wspólnotowych norm technicznych, standardów w interoperacyjności ci i zasad przewozów ładunków w niebezpiecznych Prognoza dla PKP Wariant przy całkowity braku osłony ony

23 Regulacja rynku

24 Urząd d Transportu Kolejowego Urząd d Transportu Kolejowego został utworzony 1 czerwca 2003 r. w drodze przekształcenia Głównego G Inspektoratu Kolejnictwa. Urząd d Transportu Kolejowego jest organem niezależnym. nym. Prezes UTK jest powoływany przez Premiera na wniosek Ministra Infrastruktury i podlega jego nadzorowi. Co roku Prezes UTK przedkłada ocenę funkcjonowania rynku transportu kolejowego i stanu bezpieczeństwa ruchu kolejowego Ministrowi Infrastruktury.

25 Akty prawne regulujące zakres działania ania Urzędu Transportu Kolejowego Ustawa o transporcie kolejowym z dnia 28 marca 2003 r.; Ustawa o przewozie koleją towarów w niebezpiecznych z dnia 31 marca 2004 r.; Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie licencji na wykonywanie przewozów w koleją z dnia r.; Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie dostępu i opłat za dostęp p do infrastruktury z dnia r.; Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie świadectw bezpieczeństwa z dnia r. Akty te implementują prawo Unii Europejskiej do prawa Rzeczpospolitej Polskiej, jednak w wielu przypadkach w sposób b nie zawsze zgodny z literą i duchem prawa unijnego

26 Podstawowe zadania Urzędu Transportu Kolejowego Nadzór r techniczny nad eksploatacją i utrzymaniem linii kolejowych oraz pojazdów w kolejowych; Nadzór r nad bezpieczeństwem ruchu kolejowego; Regulacja transportu kolejowego; Licencjonowanie transportu kolejowego. Urząd d Transportu Kolejowego wykonuje równier wnież zadania w zakresie monitorowania rozwoju rynku kolejowego, podnoszenia standardów bezpieczeństwa w transporcie kolejowym oraz współpracy pracy z europejskimi instytucjami odpowiedzialnymi za funkcjonowanie i rozwój j wspólnego rynku usług ug kolejowych.

27 Zadania Prezesa UTK W zakresie nadzoru technicznego nad eksploatacją linii kolejowych i bezpieczeństwem ruchu kolejowego: 1. wydawanie, przedłużanie, zmiana i cofanie autoryzacji bezpieczeństwa, certyfikatów w bezpieczeństwa i świadectw bezpieczeństwa oraz prowadzenie rejestrów w tych dokumentów: kontrola zgodności działania ania zarządc dców w infrastruktury oraz przewoźnik ników w kolejowych z przepisami prawa wspólnotowego i krajowego w zakresie bezpieczeństwa; zezwalanie na dopuszczanie do eksploatacji nowego lub znacznie zmodyfikowanego taboru kolejowego; 2. wydawanie świadectw dopuszczenia do eksploatacji typu budowli i urządze dzeń przeznaczonych do prowadzenia ruchu kolejowego oraz świadectw dopuszczenia do eksploatacji typu pojazdu kolejowego oraz prowadzenie rejestru tych świadectw;

28 Zadania Prezesa UTK 3. kontrola spełniania przez zarządc dców, przewoźnik ników w kolejowych oraz użytkowniku ytkowników w bocznic kolejowych obowiązk zków w w zakresie bezpieczeństwa transportu kolejowego, a w szczególno lności zasad prowadzenia ruchu kolejowego i sygnalizacji oraz warunków technicznych eksploatacji pojazdów w kolejowych; 4. nadzór r nad zachowaniem zasad bezpieczeństwa w transporcie kolejowym oraz prawidłowym utrzymaniem i eksploatacją linii kolejowych oraz bocznic kolejowych; 5. monitorowanie, promowanie, wprowadzanie w życie oraz rozszerzanie zakresu regulacji bezpieczeństwa, łącznie z systemem krajowych zasad bezpieczeństwa; 6. prowadzenie krajowego rejestru pojazdów w kolejowych; 7. nadzór r nad ośrodkami o prowadzącymi szkolenia na doradców w do spraw

29 Zadania Prezesa UTK 8. powoływanie komisji egzaminacyjnej i nadawanie uprawnień doradcom do spraw bezpieczeństwa przewozu koleją towarów niebezpiecznych (Prezes UTK, jako Krajowy Organ Bezpieczeństwa, sprawuje nadzór r nad bezpieczeństwem przewozu koleją towarów w niebezpiecznych oraz przeprowadza egzaminy i nadaje uprawnienia doradcom do spraw bezpieczeństwa takich przewozów); w); 9. nadzór r nad realizacją zaleceń powypadkowych, przekazywanych po dochodzeniach przeprowadzonych przez Państwow stwową Komisję Badania Wypadków w Kolejowych; 10. coroczna ocena stanu bezpieczeństwa ruchu kolejowego, przedstawiana Ministrowi Infrastruktury i Europejskiej Agencji Kolejowej.

30 Zadania Prezesa UTK Prezes Urzędu Transportu Kolejowego w ramach sprawowanego nadzoru może e w drodze decyzji: wstrzymać ruch kolejowy lub wprowadzić jego ograniczenie na linii kolejowej lub jej odcinku w razie stwierdzenia zagrożenia bezpieczeństwa ruchu kolejowego; wyłą łączyć z eksploatacji pojazd kolejowy lub ograniczyć jego eksploatację,, gdy nie spełnia on wymagań przepisów w technicznych.

31 Zadania Prezesa UTK W zakresie regulacji transportu kolejowego: zatwierdzanie i koordynowanie opłat za korzystanie z przyznanych tras pociągów w infrastruktury kolejowej pod względem zgodności z zasadami ustalania tych opłat; nadzór r nad zapewnieniem równor wności dostępu przewoźnik ników w kolejowych do infrastruktury kolejowej; nadzór r nad równoprawnym r traktowaniem przez zarządc dców w wszystkich przewoźnik ników w kolejowych, w szczególno lności w zakresie rozpatrywania wniosków w o udostępnienie tras pociągów w i naliczania opłat;

32 Zadania Prezesa UTK rozpatrywanie skarg przewoźnik ników w kolejowych dotyczących cych m.in. przydzielania tras pociągów w i opłat za korzystanie z infrastruktury kolejowej; zbieranie i analizowanie informacji dotyczących cych rynku przewozów w kolejowych; współdzia działanie anie z właściwymi w organami w zakresie: przeciwdziałania ania stosowaniu praktyk monopolistycznych przez zarządc dców w i przewoźnik ników w kolejowych, funkcjonowania rynku transportu kolejowego;

33 Regulacja rynku Licencjonowaniu podlega działalno alność gospodarcza polegająca na wykonywaniu przewozów w osób b lub rzeczy koleją oraz na udostępnianiu pojazdów w trakcyjnych. Prezes UTK jest organem właściwym w do udzielenia, odmowy, zmiany lub cofnięcia cia licencji. Aktualnie na rynku kolejowym w Polsce funkcjonuje: 82 przewoźnik ników w kolejowych posiadających 136 licencji na przewozy osób b i rzeczy oraz udostępnianie pojazdów w trakcyjnych (14 przewoźnik ników w z wyżej wymienionych wykonuje przewozy na liniach innych niż 1435 mm). 8 zarządc dców infrastruktury kolejowej udostępnianej przewoźnikom.

34 Liberalizacja rynku kolejowego Od 1 stycznia 2007 r. nastąpi piło o otwarcie rynku kolejowego w Unii Europejskiej dla przewozów w towarowych. Liberalizacja międzynarodowych przewozów pasażerskich planowana jest od 2010 r. Rynek kolejowy w Polsce w ciągu krótkiego czasu znalazł się w czołówce państw unijnych pod względem stopnia liberalizacji.

35 Cele liberalizacji rynku kolejowego Celem liberalizacji rynku kolejowego jest: budowa konkurencyjnego rynku transportu kolejowego i umożliwienie wejścia na rynek nowym przedsiębiorstwom; stworzenie jednakowych warunków w funkcjonowania wszystkich przedsiębiorstw kolejowych na krajowych rynkach oraz na obszarze całej Wspólnoty; ujednolicenie rozwiąza zań technicznych; oddzielenie zarządzania infrastrukturą kolejową od eksploatacji kolei; uzdrowienie struktury finansowej przedsiębiorstw kolejowych; zagwarantowanie dostępu do sieci kolejowej krajów w członkowskich dla międzynarodowych grup przedsiębiorstw kolejowych.

36 Wydawanie decyzji dotyczących cych konkurencji na rynku Urząd d Transportu Kolejowego Decyzje wydawane przez Prezesa UTK: W przypadku stwierdzenia naruszenia przepisów, decyzji lub postanowień z zakresu kolejnictwa Prezes UTK wydaje decyzje określaj lające zakres naruszenia oraz termin usunięcia nieprawidłowo owości (art. 13 ust. 6) Prezes UTK nakazuje, w drodze decyzji, usunięcie nieprawidłowo owości w określonym terminie Prezes UTK może e nakłada adać kary (art. 66 ust 1) w wysokości do 2% obrotu Postępowanie przed prezesem UTK toczy sie na podstawie KPA

37 Wydawanie decyzji dotyczących cych konkurencji na rynku Skargi i procedury odwoławcze na podstawie ustawy o transporcie kolejowym i KPA Organy odwoławcze: Prezes UTK Sąd d administracyjny Sąd d Ochrony Konkurencji i Konsumentów Prezes UTK działa a ex officio i na podstawie skarg składanych przez przewoźnik ników w (art. 13) na regulamin przydzielania tras pociągów, przydzielenie tras pociągów, opłaty za korzystanie z infrastruktury, stosowanie praktyk monopolistycznych

38 Wydawanie decyzji dotyczących cych konkurencji na rynku Urząd d Ochrony Konkurencji i Konsumentów Decyzje wydawane przez Prezesa UOKiK: W przypadku stwierdzenia naruszenia przepisów, ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów w poprzez nadużywanie pozycji dominującej (art. 9), lub niedozwolone porozumienia (art. 6); Prezes UOKiK w drodze decyzji stwierdza, iżi dana praktyka ogranicza konkurencje i nakazuje jej zaniechania, może również nałożyć karę w wysokości do 10% obrotu; Postępowanie przed Prezesem UOKiK toczy sie na podstawie KPA i ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów Skargi i procedury odwoławcze na podstawie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów w i KPA

39 Wydawanie decyzji dotyczących cych konkurencji na rynku Organy odwoławcze: Sąd d Ochrony Konkurencji i Konsumentów W zakresie ochrony konkurencji Prezes UOKiK działa a ex officio Konieczne jest poprawne ułożenie u relacji i nowy podział działań odnośnie nie zjawisk występuj pujących na rynku kolejowym, pomiędzy regulatorem kolejowym a Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów

40 Regulacja rynku Obserwacja dotychczasowych działań UTK i UOKiK wskazuje na niedostateczne wykorzystywanie swoich uprawnień przez UTK w sytuacjach konfliktu na rynku w zakresie: 1. procedury ustalania stawek dostępu przez zarządc dców w infrastruktury 2. dostępu do kluczowych elementów w sieci kolejowej (bocznice, terminale portowe i graniczne) 3. wykonywania przewozów w transgranicznych

41 Regulacja rynku UTK może e stanowić zagrożenie dla sprawnej regulacji rynku jak też równości traktowania wszystkich uczestników w oraz staje się barierą rozwoju rynku kolejowego ze względu na: nieprecyzyjne zapisy prawne, w tym kolidujące z zapisami prawa UE, przewlekłość procedur, niedofinansowanie, szczupłe e zasoby kadrowe, słabość częś ęści regulacyjnej w porównaniu np. z UKE i URE.

42 Struktura rynku

43 Zależno ności pomiędzy podmiotami na rynku kolejowym

44 Zależno ności pomiędzy podmiotami na rynku kolejowym

45 Trendy i tendencje na rynku przewoźnik ników w towarowych Pięć lat w przewozach towarowych to przede wszystkim zwiększaj kszający się udział w rynku przewoźnik ników w prywatnych. Firmy prywatne stają się coraz lepiej rozpoznawalne i wchodzą w kolejne segmenty rynku wcześniej obsługiwane wyłą łącznie przez państwowego przewoźnika (np. kontrakty na przewozy dla sektora energetycznego). Wyraźnie zaznaczył się udział firm działaj ających w wielkich koncernach paliwowych i wydobywczych (Pol-Mied Miedź-Trans KGHM), Lotos Kolej (Grupa Lotos), Orlen KolTrans (PKN Orlen). Pojawiły y się tendencje konsolidacyjne (przede wszystkim Grupa PCC). Doszło o też do dużych transakcji (CTL fundusz inwestycyjny Bridgepoint, PCC - DB), których wynikiem sąs zmiany właścicielskie. w

46 Trendy i tendencje na rynku przewoźnik ników w pasażerskich Dominującą rolę odgrywali przewoźnicy z Grupy PKP PKP Intercity oraz PKP Przewozy Regionalne. Ważnym procesem wpływaj ywającym na kształt t rynku jest usamorządowienie włączenie samorządów w województw jako współwłaścicieli spółki PKP PR. Samorządy stały y się liczącym cym graczem na rynku zamawiały y usługi ugi u przewoźnik ników w oraz tabor. Wykorzystanie szansy jaką daje rola samorządów w w organizacji transportu publicznego - wejście ArrivyPCC. Koleje Mazowieckie (powołane w 2004 r.), Koleje Dolnośląskie (2007/2008). Dość mocna pozycja i rozpoznawalność PKP Intercity (wzmocniona przez przejęcie pociągów w pospiesznych w grudniu 2008r. od PKP PR). Oferta przewozowa składa się z kilku składowych (m. in. dworce oraz infrastruktury liniowej), toteż perspektywy wzrostu przewozów pasażerskich sąs zależne równier wnież od czynników w nie leżą żących bezpośrednio w gestii przewoźnik ników.

47 Trendy i tendencje na rynku producentów taboru Podobnie jak w sektorze infrastruktury liniowej producenci taboru u przez wiele lat funkcjonowali w warunkach minimalnych zamówie wień,, musieli ograniczać potencjał oraz dywersyfikować produkcję oraz poszukiwać zamówie wień za granicą. Rynek taboru szynowego (uwzględniaj dniając c równier wnież tabor transportu publicznego w szczególno lności tramwaje) jest nadal w fazie rozwojowej; Na rynku klaruje się pozycja kilku mocnych graczy o dość szerokiej ofercie np. Pesa Bydgoszcz S.A., Newag S.A. Oprócz produkcji nowych pojazdów w oferowane sąs naprawy okresowe, rewizyjne, główne g oraz modernizacje wagonów w osobowych, elektrycznych zespołów w trakcyjnych, lokomotyw spalinowych i elektrycznych. Przykład Solaris Bus & Coach S.A. (producent autobusów w chce produkować tramwaje) jest przypadkiem wejścia na rynek firmy spoza branży potwierdzenie tezy o fazie rozwojowej rynku. Udane przypadki sprzedaży y produktów w na rynki zagraniczne (Pesa) perspektywy dalszego poszerzania rynków w zbytu. Mocne działy y badawczo-rozwojowe oraz specjalistyczne firmy (np. EC Grupa Energocontrol) atut polskiego rynku.

48 Trendy i tendencje na rynku budownictwa infrastrukturalnego Wejście w obszar kolejowy dużych podmiotów w operujących na rynku międzynarodowym w wielu segmentach rynku budowlanego (drogi, lotniska, ochrona środowiska, budownictwo przemysłowe, budownictwo mieszkaniowe): np. Strabag, Skanksa. Wzrost zainteresowania polskim rynkiem przez podmioty z państw gdzie program modernizacji kolei w dużej mierze został zrealizowany, uwalniając c duże e moce produkcyjne firmy z Hiszpanii, Niemiec. Duże e projekty modernizacji realizowane sąs głównie przez konsorcja złożone one z kilku firm. Mocna pozycja firm Trakcja Polska oraz PKP Energetyka wokół których powstają konsorcja. Trendy konsolidacyjne na rynku: np. Trakcja Polska S.A., PNI.

49 Infrastruktura kolejowa

50 Drogi kolejowe Zmiana długod ugości linii kolejowych w latach km linii ,1 22,6 21,6 19,7 19,6 19,4 19,1 19,0 19,0 19, źródło: Raport roczny PKP PLK lata

51 Drogi kolejowe Według stanu na roku PKP Polskie Linie Kolejowe eksploatowała a następuj pującą infrastrukturę drogową w podstawowych jej elementach: km linii kolejowych to jest km torów, w tym: km torów w szlakowych i głównych g zasadniczych km torów w stacyjnych rozjazdów, w tym: rozjazdów w w torach szlakowych i głównych g zasadniczych, rozjazdów w w torach stacyjnych przejazdów w kolejowych (w tym przejazdów w kategorii A) obiektów w inżynieryjnych budynki budowle

52 Długość torów w z ograniczeniami prędko dkości źródło: Raport roczny PKP PLK

53 Długość torów w z ograniczeniami prędko dkości 10% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% 0% 5,9% 7,3% 8,6% 8,4% 8,7% 8,5% 9,4% 9,3% 9,3% Rok

54 Potrzeby a realizacja napraw drogi kolejowej km torów Potrzeby 1390 km źródło: Raport Roczny PKP PLK Rok

55 Potrzeby a realizacja napraw drogi kolejowej szt Potrzeby szt źródło: Raport Roczny PKP PLK Rok

56 Struktura prędko dkości rozkładowych w rozkładzie jazdy 2008/09 Przedział prędko dkości Długość torów w (km) Procentowy udział długości torów V 160 km/h % 120 V < 160 km/h % 80 V < 120km/h % 40 V < 80 km/h % V < 40 km/h % RAZEM %

57 Stan techniczny linii eksploatowanych przez PKP PLK w 2008r. dobry - wymagana tylko konserwacja, brak ograniczeń dostateczny - niezbędne są pojedyncze wymiany elementów, następuje nieznaczne obniżenie prędkości rozkładowych lub wprowadzenie ograniczeń, niezadowalający - konieczna wymiana kompleksowa, następuje znaczne obniżenie prędkości rozkładowych oraz wprowadzenie dużej ilości ograniczeń.

58 Wyniki przewozowe

59 Struktura przewozów w towarowych w Polsce 80% 70% 60% 50% 51,4% 51,7% 51,3% 58,6% 61,0% 62,9% 66,9% 40% 30% 20% 10% 0% 33,1% 14,6% 33,1% 14,4% 32,4% 15,7% 27,6% 13,2% 25,3% 12,9% 24,6% 11,8% 22,6% 9,9% Transport samochodowy Transport kolejowy Transport rurociągowy Żegluga śródlądowa Transport lotniczy

60 Modal Split mln tonokilometrów Transport samochodowy , , , , , , ,0 Transport kolejowy , , , , , , ,1 Transport rurociągowy , , , , , , ,0 Żegluga śródlądowadowa 1 264, ,0 871, , , , ,0 Transport lotniczy 79,0 80,0 86,5 93,5 107,0 121,0 98,0 RAZEM , , , , , , ,1

61 Modal Split mln tonokilometrów Transport samochodowy 51,4 51,7 51,3 58,6 61,0 62,9 66,9 % Transport kolejowy 33,1 33,1 32,4 27,6 25,3 24,6 22,6 Transport rurociągowy 14,6 14,4 15,7 13,2 12,9 11,8 9,9 Żegluga śródlądowadowa 0,9 0,8 0,6 0,6 0,7 0,6 0,6 Transport lotniczy 0,1 0,1 0,1 0,0 0,1 0,1 0,

62 Przewozy ładunków w transportem kolejowym w latach Masa (mln ton) Przewozy ogółem Przewoźnicy prywatni 187,2 166,9 222,9 241,6 282,9 267,2 287,1 289,0 270, ,2 79,8 119,4 121,2 130,7 135,8 127,9 Grupa PKP 187,2 166,9 159,7 161,8 163,5 146,0 156,4 153,3 142,2 Praca przewozowa (mld tkm) Praca przewozowa Przewoźnicy prywatni 54,4 47,9 47,8 49,6 52,3 49,4 53,5 53,5 51, ,2 2,2 4,5 6,0 9,1 10,1 11,8 Grupa PKP 54,4 47,9 46,6 47,4 47,8 43,4 44,4 43,5 39,2

63 Przewozy ładunków w transportem kolejowym w latach Masa (mln ton) - % Przewozy ogółem Przewoźnicy prywatni 100 % 100 % 100 % 100 % 100 % 100 % 100 % 100 % 100 % 0,0 % 0,0 % 28,4 % 33,0 % 42,2 % 45,4 % 45,5 % 47,0 % 47,3 % Grupa PKP 100 % 100 % 71,6 % 67,0 % 57,8 % 54,6 % 54,5 % 53,0 % 52,7 % Praca przewozowa (mld tkm) - % Praca przewozowa Przewoźnicy prywatni 100 % 100 % 100 % 100 % 100 % 100 % 100 % 100 % 100 % 0,0 % 0,0 % 2,5 % 4,4 % 8,6 % 12,1 % 17,0 % 18,8 % 23,2 % Grupa PKP 100 % 100 % 97,5 % 95,6 % 91,4 % 87,9 % 83,0 % 81,2 % 76,8 %

64 Masa towarów w przewożonych onych koleją w Polsce w latach , ,9 267,2 270, ,2 166,9 222,9 241,6 159,7 161,8 163, ,4 153,3 142, Przewozy ogółem mln ton Grupa PKP mln ton

65 Praca przewozowa w kolejowym transporcie towarów w w Polsce w latach ,4 47,9 47,8 46,6 49,6 47,4 52,3 47,8 49,4 43,4 53,5 53,5 51,1 44,4 43,5 39, Praca przewozowa mld tkm Grupa PKP mld tkm

66 Udział w rynku operatorów w niezależnych nych praca przewozowa 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 0,0% 0,0% 2,5% 4,4% 8,6% 12,1% 17,0% 18,8% 23,2% Grupa PKP mld tkm Przewoźnicy prywatni

67 Udział w rynku operatorów w niezależnych nych masa towarowa 100% 0,0% 0,0% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 28,4% 33,0% 42,2% 45,4% 45,5% 47,0% 47,3% Grupa PKP mln ton Przewoźnicy prywatni

68 Przewozy towarowe w latach w tys. ton i tys. tnkm tys. ton tys. tnkm tys. ton tys. tnkm tys. ton tys. tnkm tys. ton tys. tnkm PKP Cargo , , , , , , , ,0 PKP LHS 5 101, , , , , , , ,1 Grupa PKP , , , , , , , ,1 CTL Rail 9 155, , , , , , , ,6 PCC Holding , , , , , , , ,2 Lotos Kolej 1 461, , , , , , , ,2 PTK Holding , , , , , , , ,1 PKN Orlen 1 027, , , , , , , ,1 Prywatni pozostali , , , , , , , ,2 Prywatni , , , , , , , ,4 OGÓŁEM , , , , , , , ,5

69 Przewozy towarowe w latach średnia Średnia odległość PKP Cargo 296,1 280,5 280,4 271,6 PKP LHS 338,4 346,4 337,0 340,5 Grupa PKP 297,5 283,6 283,5 275,7 CTL Rail 201,6 221,6 212,4 235,4 PCC Holding 27,1 35,5 36,6 49,3 Lotos Kolej 376,8 435,4 461,0 443,7 PTK Holding 25,3 33,6 31,2 41,2 PKN Orlen 241,6 207,9 238,9 255,1 Prywatni pozostali 63,3 91,5 76,3 94,0 Prywatni 49,2 69,6 74,2 92,6 OGÓŁEM 184,9 186,2 185,2 189,0

70 Przewozy towarowe w latach Tab. 1/3 Przewoźni cy tys. ton Rok 2007 Rok 2008 tys. tnkm średni a tys. ton tys. tnkm średni a Ogółem =100 Prywatni 100 % tnkm % ton % tnkm % ton 2008/ 2007 % tnkm % ton PKP Cargo , ,0 280, , ,0 271,6 71,3 49,6 89,8 92,6 PKP LHS 8612, ,7 337,0 8350, ,1 340,5 5,6 3,1 98,0 96,9 Grupa PKP , ,7 283, , ,1 275,7 76,8 52,7 90,3 92,9 CTL Rail 15707, ,8 212, , ,6 235,4 6,4 5,1 27,5 10,8 97,6 88,1 KP Kotlarnia 4136, ,0 27,1 4303, ,0 29,6 0,2 1,6 1,1 3,4 113,7 104,0 Lotos Kolej 3566, ,7 461,0 5015, ,2 443,7 4,4 1,9 18,8 3,9 135,3 140,6 NZTK 2692, ,4 28,1 2588, ,8 28,4 0,1 1,0 0,6 2,0 97,2 96,1

71 Przewozy towarowe w latach Tab. 2/3 Przewoźni cy tys. ton Rok 2007 Rok 2008 tys. tnkm średni a tys. ton tys. tnkm średni a Ogółem =100 Prywatni 100 % tnkm % ton % tnkm % ton 2008/ 2007 % tnkm % ton Orlen Koltrans PCC Holding w tym PCC Rail w tym Rybnik PKN Orlen PKW Jaworzno Pol-Mied Miedź Trans 623, ,4 152,7 605, ,6 185,5 0,2 0,2 0,9 0,5 117,8 97, , ,9 36, , ,2 49,3 5,7 21,8 24,5 46,1 123,8 92, , ,9 139, , ,5 170,1 4,4 4,9 19,0 10,4 135,6 111, , ,0 13, , ,7 14,3 1,3 16,9 5,5 35,8 95,2 87,6 2125, ,1 238,9 2517, ,1 255,1 1,3 0,9 5,4 2,0 126,5 118,4 198,6 1544,0 7,8 89,4 485,4 5,4 0,0 0,0 0,0 0,1 31,4 45,0 4015, ,2 115,0 3688, ,9 135,2 1,0 1,4 4,2 2,9 108,0 91,9

72 Przewozy towarowe w latach Tab. 3/3 Przewoźni cy tys. ton Rok 2007 Rok 2008 tys. tnkm średni a tys. ton tys. tnkm średni a Ogółem =100 Prywatni 100 % tnkm % ton % tnkm % ton 2008/ 2007 % tnkm % ton PTK Holding PUK Kolprem Rail Polska 35439, ,2 31, , ,1 41,2 2,5 11,6 10,9 24,5 116,9 88,5 62,0 247,8 4,0 51,3 205,1 4,0 0,0 0,0 0,0 0,0 82,7 82,7 1597, ,1 154,5 2050, ,8 145,5 0,6 0,8 2,5 1,6 120,9 128,4 Transoda 1205, ,2 73,4 1244, ,0 85,0 0,2 0,5 0,9 1,0 119,5 103,3 ZIK 233, ,9 194,3 236, ,1 195,4 0,1 0,1 0,4 0,2 102,0 101,4 Freightlin er PL 1333, ,6 193,8 0,5 0,5 2,2 1,0 Prywatni , ,8 74, , ,4 92,6 23,2 47, ,6 94,2 OGÓŁEM , ,5 185, , ,5 189, ,5 93,5

73 Poziom liberalizacji rynku kolejowych przewozów w towarowych (HHI) I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw tony tkm

74 Struktura przewozów w pasażerskich w Polsce 60% 50% 40% 30% 51,70% 37,50% 51,60% 36,60% 53,30% 34,40% 54,20% 33,00% 52,70% 32,00% 48,40% 31,50% 47,20% 33,60% 20% 10% 10,70% 11,80% 12,20% 12,70% 15,30% 20,10% 19,20% 0% Transport samochodowy Transport kolejowy Transport lotniczy Żegluga śródlądowa

75 Liczba pasażer erów w w transporcie kolejowym w latach mln pas ,2 360,7 332,2 304,1 282,5 271,2 257,6 262,6 278, Przewozy pasażer erów w w Polsce (mln pas)

76 Liczba pasażer erów w w transporcie kolejowym w latach mln paskm Przewozy pasażer erów w w Polsce (mln paskm km)

77 Przewozy pasażer erów w w latach Tab. 2/2 Operatorzy kolejowi tys. pas. Rok 2007 Rok / 2007 tys. paskm średnia tys. pas. tys. paskm. średnia % paskm % pas. PKP PR , ,6 76, , ,5 75,7 102,1 % 103,1 PKP IC , ,6 339, , ,2 337,3 101,7 102,3 Koleje Mazowieckie , ,0 43, , ,8 39,1 99,9 110,5 PKP SKM , ,1 18, , ,3 19,1 99,5 96,2 PKP WKD 6 665, ,2 16, , ,3 15,6 100,5 106,2 SKM Warszawa 6 584, ,0 10, , ,0 12,7 159,8 133,1 Arriva PCC 2 992, ,0 23,6 SUMA , ,4 70, , ,1 68,6 102,3 105,1

78 Przewozy pasażer erów w w latach Operatorzy kolejowi % paskm Rok 2007 Rok / 2007 Ogółem = 100 % pas % paskm Ogółem = 100 % pas Tab. 1/2 % paskm % pas. PKP PR 65,1 60,1 65,0 58,9 102,1 103,1 PKP IC 20,1 4,2 20,0 4,1 101,7 102,3 Koleje Mazowieckie 10,0 10,0 16,3 9,8 17,1 99,9 110,5 PKP SKM 3,8 14,6 3,7 13,4 99,5 96,2 PKP WKD 0,6 2,4 0,6 2,4 100,5 106,2 SKM Warszawa 0,4 0,4 2,4 0,6 3,0 159,8 133,1 Arriva PCC 0,0 0,0 0,4 1,0 SUMA 100,0 % 100,0 % 100,0 % 100,0 % 102,3 % 105,1 %

79 Wyniki badań przedstawiające nastroje przedsiębiorc biorców zatrudnienie w najbliższych 3 miesiącach

80 Wyniki badań przedstawiające nastroje przedsiębiorc biorców udział leasingu w inwestycjach w najbliższych 3 miesiącach

81 Wyniki badań przedstawiające nastroje przedsiębiorc biorców najbliższe 3 miesiące najbliższy rok

82 Dziękujemy za uwagę Janusz Piechociński Dariusz Kostrzębski Marcin Michalik Marcin Kamola Piotr Kiełbowicz Łukasz Malinowski Michał Grobelny kolejowy.pl Rynek kolejowy w Polsce 5 lat po akcesji do UE