Załącznik nr 1. RAPORT część III. Delimitacja obszarów kryzysowych, sfery i dziedziny współpracy, SWOT, wdrażanie i komunikacja społeczna

Transkrypt

1 RAPORT część III Delimitacja obszarów kryzysowych, sfery i dziedziny współpracy, SWOT, wdrażanie i komunikacja społeczna przeprowadzonego w ramach projektu Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne jako instrument rozwoju ponadlokalnego Olkusz, maj 2014 r. Gmina Bolesław Miasto Bukowno Gmina Olkusz Powiat Olkuski Gmina Wolbrom Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna

2 Spis treści 1 Zawartość załącznika Analiza poszczególnych obszarów badawczych według gmin powiatu olkuskiego Bezpieczeństwo i porządek publiczny Edukacja Zdrowie Środowisko Zaopatrzenie w energię Inwestycje Pomoc i opieka społeczna Kultura, sport i turystyka Analiza poszczególnych obszarów badawczych według wybranych gmin i powiatów z całej Polski Wprowadzenie Bezpieczeństwo i porządek publiczny Edukacja Zdrowie Środowisko Zaopatrzenie w energię Inwestycje Pomoc i opieka społeczna Kultura, sport i turystyka... 36

3 1 Zawartość załącznika W załączniku zostały zaprezentowane wyniki liczenia wskaźników sumarycznych w każdym obszarze badawczym. Metoda wyliczenia wskaźników sumarycznych została przedstawiona w zeszycie głównym Raportu części III. W każdym z obszarów badawczych zaprezentowano dwa wykresy. Na pierwszym z nich umieszczono wyniki analiz z podziałem na wskaźniki nakładów jednostkowych, dostępności i jakości. Na tych wykresach wskaźniki nakładów jednostkowych (WW) są stymulantami, czyli im wyższe są nakłady finansowe na świadczenie usług, tym wyższa wartość wskaźnika. Na drugim z nich zaprezentowano wskaźnik sumaryczny uwzględniający także to, że każdy wskaźnik został przeliczony przez wagi oraz to, że wskaźniki nakładów jednostkowych są destymulantami. Określenie wag polegało na tym, że każdy ze wskaźników sumarycznych został podzielony przez liczbę wskaźników z danego rodzaju, czyli np. wskaźnik sumaryczny dla wskaźników nakładów jednostkowych (WW) został podzielony przez liczbę wszystkich wskaźników nakładów jednostkowych (WW) w badanej populacji w ramach danego obszaru badawczego. Na pierwszym z wykresów wagi nie zostały uwzględnione, dlatego widoczna jest różnica w wartościach. 1.1 Analiza poszczególnych obszarów badawczych według gmin powiatu olkuskiego Bezpieczeństwo i porządek publiczny Najwyższy wskaźnik sumaryczny w obszarze bezpieczeństwo został określony dla gminy Olkusz, natomiast najniższy dla gminy Bolesław. Stosunkowo wysokim wskaźnikiem łącznej oceny nakładów jednostkowych, dostępności i jakości usług publicznych w dziedzinie bezpieczeństwa i porządku publicznego charakteryzuje się również gmina Bukowno i Klucze. W gminie Wolbrom badany wskaźnik jest bliski wartości 0, czyli bliski wartościom średnim. Na podstawie wartości samego wskaźnika sumarycznego można stwierdzić zatem, że Olkusz osiąga najlepsze wyniki w zakresie zrównoważenia wskaźników ponoszonych nakładów jednostkowych, dostępności i jakości usług. Najgorsze wyniki odnotowuje gmina Bolesław.

4 Aż cztery gminy powiatu olkuskiego mają podobne wielkości jednostkowych nakładów, niższe niż Wolbrom i Bolesław, na bezpieczeństwo i porządek publiczny, jednak Olkusz i Bukowno przy niskich nakładach na usługi jednocześnie zapewniają wysoką dostępność i jakość usług. Szczególnie jest to widoczne w przypadku Olkusza. Przy stosunkowo niskich wskaźnikach nakładów jednostkowych mierzonych wydatkami JST na bezpieczeństwo i porządek publiczny wysoko oceniana jest jakość świadczenia usług publicznych w tym obszarze, szczególnie wysoko dobrze oceniana jest straż miejska. Również wskaźniki dostępności są w tej gminie wysokie badane poprzez ocenę możliwości kontaktu ze służbami. Jakość usług publicznych w zakresie bezpieczeństwa i porządku publicznego była oceniana przez pryzmat oceny szybkości i skuteczności działania poszczególnych służb oraz życzliwością podczas kontaktu. Najsłabsze wyniki pod tym względem osiągnięto w gminie Trzyciąż. Dostępność i jakość usług tam świadczonych są nisko oceniane. W gminie Bolesław nie funkcjonuje straż miejska, mimo to odnotowuje się tam wysokie wskaźniki nakładów jednostkowych. Nisko oceniane są tam dostępność i jakość usług służb bezpieczeństwa publicznego. Wysokie nakłady na bezpieczeństwo i niskie wartości wskaźników wynikowych w Bolesławiu powodują, że sytuacja tam jest najgorzej oceniana łącznie przez mieszkańców i przedsiębiorców. Wysokie nakłady na bezpieczeństwo i porządek publiczny w gminie Wolbrom przekłada się na najlepsze oceny dostępności i jakości świadczonych tam usług, należy jednak zaznaczyć, że w Olkuszu najtrafniej równoważą się nakłady na usługi z wynikami.

5 Wykres 1. Bezpieczeństwo - wskaźniki nakładów jednostkowych, dostępności i jakości 10,00 5,00 0,00-5,00 WW WD WJ -10,00-15,00 Bukowno Bolesław Klucze Olkusz Trzyciąż Wolbrom Wykres 2. Bezpieczeństwo - wskaźnik sumaryczny uwzględniający wskaźniki nakładów jednostkowych jako destymulanty -3,00-2,50-2,00-1,50-1,00-0,50 0,00 0,50 1,00 1,50 2,00 Bukowno Bolesław Klucze Olkusz Trzyciąż Wolbrom

6 W tabeli poniżej zaprezentowano wartości wyliczonych wskaźników sumarycznych nakładów jednostkowych, dostępności i jakości. W ostatniej kolumnie pokazano wynik ostatecznego wskaźnika sumarycznego, tj. wskaźnika uwzględniającego wszystkie składowe zebranych danych. Za tabelą na rysunku zaprezentowano przestrzenne rozmieszczenie wyników liczonego wskaźnika sumarycznego. Jednostka terytorialna WW WD WJ Wskaźnik sumaryczny Bukowno 1,47 1,54 0,47 1,08 Bolesław -3,34-3,42-2,76-2,54 Klucze 1,34 0,70 0,17 0,82 Olkusz 1,27 2,37 4,98 1,44 Trzyciąż 1,41-4,96-11,76-1,07 Wolbrom -2,15 3,76 8,90 0,27 Rysunek 1. Rozmieszczenie przestrzenne wskaźnika sumarycznego usług publicznych w zakresie bezpieczeństwa publicznego w gminach powiatu olkuskiego.

7 1.1.2 Edukacja Najwyższy wskaźnik sumaryczny w obszarze edukacja został określony dla gminy Olkusz, natomiast najniższy dla gminy Trzyciąż i Wolbrom. Stosunkowo wysokim wskaźnikiem łącznej oceny nakładów jednostkowych, dostępności i jakości usług publicznych w dziedzinie edukacji charakteryzuje się również gmina Bukowno. W gminie Klucze i Bolesław badany wskaźnik jest bliski wartości 0, czyli bliski wartościom średnim. Na podstawie wartości samego wskaźnika sumarycznego można stwierdzić zatem, że Olkusz osiąga najlepsze wyniki w zakresie zrównoważenia wskaźników nakładów jednostkowych, dostępności i jakości usług. Najgorsze wyniki odnotowuje gmina Trzyciąż. W Olkuszu w sposób najbardziej optymalny zostały wykorzystane nakłady na edukację, ponieważ przy jednych z najniższych wskaźnikach nakładów finansowych edukacja w Olkuszu jest oceniana przez pryzmat danych statystycznych i opinii społecznej w zakresie dostępności i jakości, a szczególnie dostępności, najlepiej ze wszystkich badanych gmin powiatu olkuskiego. Dostępność do edukacji była badana generalnie wielkością i liczebnością zasobów bazy edukacyjnej przypadającej na uczniów lub oddziały szkolne oraz liczbą komputerów, powszechnością nauki języków obcych, czy też współczynnikiem skolaryzacji. Wskaźniki dotyczyły edukacji na poziomie przedszkolnym, podstawowym, gimnazjalnym i ponadgimnazjalnym. Olkusz jest najbardziej zurbanizowaną gminą powiatu i zapewne to uzasadnia bardzo dobre wyniki w ocenie dostępności do edukacji. Opinia społeczna potwierdza dobrą ocenę dostępności i jakości edukacji Olkusza. Jakość usług publicznych w obszarze edukacji była badana ogólną oceną edukacji na każdym poziomie, różnorodnością zajęć pozalekcyjnych oraz przystosowaniem oferty szkół do potrzeb rynku pracy. Pod tym względem edukacja w Olkuszu nie jest dobrze oceniana. Najwyższe oceny za jakość usług edukacji zebrała gmina Bolesław, należy jednak zaznaczyć, że odbywa się to stosunkowo wysokimi kosztami, co powoduje, że wskaźnik sumaryczny dla Bolesławia nie jest wysoki. Relatywnie najniższe nakłady jednostkowe na edukację ponosi gmina Bukowno, nie odbywa się to jednak kosztem dostępności i jakości usług. Trzyciąż i Wolbrom to gminy o relatywnie najgorszej sytuacji w zakresie świadczenia usług publicznych edukacyjnych. Bliskie średnim wartościom wskaźniki nakładów jednostkowych nie idą w parze z oceną

8 dostępności i jakości usług. W Trzyciążu bardzo źle oceniana jest jakość usług edukacji, a gminie Wolbrom dostępność. Wykres 3. Edukacja - wskaźniki nakładów jednostkowych, dostępności i jakości 15,00 10,00 5,00 0,00 WW WD WJ -5,00-10,00 Bukowno Bolesław Klucze Olkusz Trzyciąż Wolbrom

9 Wykres 4. Edukacja - wskaźnik sumaryczny uwzględniający wskaźniki nakładów jednostkowych jako destymulanty -1,50-1,00-0,50 0,00 0,50 1,00 1,50 Bukowno Bolesław Klucze Olkusz Trzyciąż Wolbrom W tabeli poniżej zaprezentowano wartości wyliczonych wskaźników sumarycznych nakładów jednostkowych, dostępności i jakości. W ostatniej kolumnie pokazano wynik ostatecznego wskaźnika sumarycznego, tj. wskaźnika uwzględniającego wszystkie składowe zebranych danych. Za tabelą na rysunkach zaprezentowano przestrzenne rozmieszczenie wyników liczonego wskaźnika sumarycznego ogółem dla obszaru edukacja oraz dla edukacji podstawowej, gimnazjalnej i przedszkolnej. Jednostka terytorialna WW WD WJ Wskaźnik sumaryczny Bukowno 3,18 1,52 1,98 0,75 Bolesław -4,07 1,80 4,60 0,05 Klucze -2,59-1,13 1,86-0,18 Olkusz 2,71 10,19 3,79 1,20 Trzyciąż 0,70-4,45-8,64-1,13 Wolbrom 0,06-7,93-3,60-0,71

10 Rysunek 2. Rozmieszczenie przestrzenne wskaźnika sumarycznego usług publicznych w zakresie edukacji w gminach powiatu olkuskiego.

11 Rysunek 3. Rozmieszczenie przestrzenne wskaźnika sumarycznego usług publicznych w zakresie edukacji w szkołach podstawowych w gminach powiatu olkuskiego. Wskaźnik sumaryczny pokazuje, że nie jest widoczna koncentracja obszarów kryzysowych w większej ilości gmin obszaru funkcjonalnego. Głównie na terenie gminy Wolbrom widoczny jest niski wskaźnik sumaryczny, na który wpływ ma przede wszystkim niska dostępność edukacji podstawowej w opinii mieszkańców.

12 Rysunek 4. Rozmieszczenie przestrzenne wskaźnika sumarycznego usług publicznych w zakresie edukacji w szkołach gimnazjalnych w gminach powiatu olkuskiego. Przestrzenne rozmieszczenie wskaźnika sumarycznego pokazuje pewną koncentrację obszaru kryzysowego w północnej i wschodniej części powiatu olkuskiego. Niski wskaźnik sumaryczny gminy Klucze wynika przede wszystkim z dużych nakładów na edukację gimnazjalną i niską ocenę dostępności tej formy edukacji.

13 Rysunek 5. Rozmieszczenie przestrzenne wskaźnika sumarycznego usług publicznych w zakresie edukacji w przedszkolach w gminach powiatu olkuskiego. Obszar kryzysowy w zakresie edukacji przedszkolnej koncentruje się (na podstawie wskaźnika sumarycznego) we wschodniej i południowej części olkuskiego obszaru funkcjonalnego. W gminie Olkusz wynika on przede wszystkim z wysokich nakładów na ten typ edukacji, z kolei w gminie Trzyciąż z niskich ocen w zakresie dostępności i jakości Zdrowie Usługi zdrowia w małym stopniu należą do kompetencji gmin, dlatego odniesienie nakładów na ochronę zdrowia gmin do wskaźników wynikowych powinno być opatrzone stosownymi zastrzeżeniami. Niemniej jednak można przeanalizować sytuację pod względem dostępności i jakości świadczenia usług opieki zdrowotnej w podziale na gminy. Najlepiej sytuacja oceniana jest pod względem wskaźnika sumarycznego w Bukownie. Gmina ta zdecydowanie wybija się na tle innych pod względem usług ochrony zdrowia. Najgorszy

14 sumarycznie wynik osiągnęła z kolei gmina Bolesław. Tam też bardzo źle ocenia się jakość świadczenia usług ochrony zdrowia. Dobrze oceniane są usługi opieki zdrowotnej w Olkuszu, jednak wynik dla tej gminy obniżają bardzo wysokie wskaźniki nakładów jednostkowych, czyli wskaźniki nakładów jednostkowych. Słabo dostępność do usług w obszarze zdrowia ocenia się w gminie Klucze oraz Trzyciąż. Dostępność do usług zdrowia była oceniana głównie wskaźnikami liczebności bazy (apteki i placówki ambulatoryjnej opieki zdrowotnej) usług ochrony zdrowia w stosunku do liczby mieszkańców, a także liczbą udzielanych porad. Dostępność oceniali również mieszkańcy w ramach przeprowadzonych badań ankietowych, którzy zostali zapytani o to, czy w gminie jest wystarczająca liczba lekarzy pierwszego kontaktu oraz lekarzy specjalistów. Jakość usług opieki zdrowotnej była oceniana przez mieszkańców poprzez odpowiedź na pytanie o generalną ocenę jakości świadczonych usług przez tychże lekarzy. Wykres 5. Zdrowie - wskaźniki nakładów jednostkowych, dostępności i jakości 5,00 4,00 3,00 2,00 1,00 0,00-1,00 WW WD WJ -2,00-3,00-4,00-5,00 Bukowno Bolesław Klucze Olkusz Trzyciąż Wolbrom

15 Wykres 6. Zdrowie - wskaźnik sumaryczny uwzględniający wskaźniki nakładów jednostkowych jako destymulanty -2,00-1,50-1,00-0,50 0,00 0,50 1,00 1,50 2,00 Bukowno Bolesław Klucze Olkusz Trzyciąż Wolbrom W tabeli poniżej zaprezentowano wartości wyliczonych wskaźników sumarycznych nakładów jednostkowych, dostępności i jakości. W ostatniej kolumnie pokazano wynik ostatecznego wskaźnika sumarycznego, tj. wskaźnika uwzględniającego wszystkie składowe zebranych danych. Za tabelą na rysunku zaprezentowano przestrzenne rozmieszczenie wyników liczonego wskaźnika sumarycznego. Jednostka terytorialna WW WD WJ Wskaźnik sumaryczny Bukowno -0,82 4,35 2,81 1,74 Bolesław 0,63-0,92-2,78-1,35 Klucze 1,57-2,11 0,12 0,19 Olkusz -3,94 2,02 0,52-0,47 Trzyciąż 1,75-3,90-0,79-0,44 Wolbrom 0,81 0,55 0,11 0,33

16 Rysunek 6. Rozmieszczenie przestrzenne wskaźnika sumarycznego usług publicznych w zakresie zdrowia w gminach powiatu olkuskiego Środowisko Obszar badawczy środowisko był analizowany wskaźnikami określonymi na podstawie statystyki publicznej, jak i badań własnych ilościowych. Zagadnienia, których dotyczyły badania w tym obszarze to: gospodarowanie odpadami, gospodarka ściekowa, utrzymanie zieleni, instalacje wodociągowe, obszary chronione. Podobnie jak dla innych obszarów badawczych przeanalizowano nakłady jednostkowe ponoszone na usługi, dostępność oraz jakość świadczonych usług publicznych. Wskaźniki nakładów jednostkowych były określane głównie wydatkami na budowę i utrzymanie infrastruktury ochrony środowiska oraz utrzymanie zieleni. Dostępność wyznaczono w oparciu o liczebność i wielkość infrastruktury ochrony środowiska przypadające na mieszkańców poszczególnych gmin lub powierzchnię gmin. Pod uwagę w badaniu dostępności wzięto również ocenę mieszkańców i przedsiębiorców odnośnie częstotliwości odbioru odpadów oraz cen

17 korzystania z infrastruktury. W badaniu jakości świadczonych usług uwzględniono skuteczność odbioru odpadów, obsługę klientów spółek zarządzających infrastrukturą, sposób organizacji odbioru odpadów, czystość ulic i chodników oraz terenów zieleni, jakość dostarczanej wody, awaryjność infrastruktury oraz jakość informacji i procedur zawiązywania umów oraz obsługi. Najbardziej korzystnie na tle badanych gmin pod względem usług świadczonych w obszarze środowisko wypadają gminy Bolesław oraz Wolbrom. Najmniej korzystna sytuacja łącznie pod względem nakładów jednostkowych, dostępności i jakości świadczonych usług charakteryzuje gminę Bukowno, a następnie Klucze, Olkusz i Trzyciąż. W gminie Bolesław mimo stosunkowo nie dużych nakładów na infrastrukturę i świadczenie usług, ich jakość jest bardzo dobrze oceniana. W Bukownie dostępność i jakość usług są dobrze oceniane, jednak dzieje się to relatywnie najwyższym kosztem finansowym. W gminie Wolbrom dobrze oceniono jakość usług, dostępność już na średnim poziomie. W pozostałych trzech gminach jakość świadczonych usług jest źle oceniana, nie najlepiej również dostępność.

18 Wykres 7. Środowisko - wskaźniki nakładów jednostkowych, dostępności i jakości 20,00 15,00 10,00 5,00 0,00 WW WD WJ -5,00-10,00-15,00 Bukowno Bolesław Klucze Olkusz Trzyciąż Wolbrom Wykres 8. Środowisko - wskaźnik sumaryczny uwzględniający wskaźniki nakładów jednostkowych jako destymulanty -1,00-0,50 0,00 0,50 1,00 1,50 Bukowno Bolesław Klucze Olkusz Trzyciąż Wolbrom

19 W tabeli poniżej zaprezentowano wartości wyliczonych wskaźników sumarycznych nakładów jednostkowych, dostępności i jakości. W ostatniej kolumnie pokazano wynik ostatecznego wskaźnika sumarycznego, tj. wskaźnika uwzględniającego wszystkie składowe zebranych danych. Za tabelą na rysunku zaprezentowano przestrzenne rozmieszczenie wyników liczonego wskaźnika sumarycznego. Jednostka terytorialna WW WD WJ Wskaźnik sumaryczny Bukowno -5,27 2,68 6,73-0,72 Bolesław 0,21 1,54 17,64 1,21 Klucze 1,73-3,72-9,65-0,42 Olkusz 0,89-0,96-9,15-0,39 Trzyciąż 1,50 0,22-10,70-0,24 Wolbrom 0,94 0,24 5,13 0,56 Rysunek 7. Rozmieszczenie przestrzenne wskaźnika sumarycznego usług publicznych w zakresie środowisko w gminach powiatu olkuskiego.

20 Niskie oceny (wskaźnik sumaryczny) usług publicznych w zakresie usług ochrony środowiska na terenie przede wszystkim gminy Bukowno oraz gmin Klucze i Olkusz wynikają z niskich ocen w zakresie stawek i opłat za odbiór odpadów, a także niskich ocen czystości terenów zieleni (szczególnie Olkusz) Zaopatrzenie w energię Obszar badawczy zaopatrzenie w energię również był analizowany wskaźnikami określonymi na podstawie statystyki publicznej, jak i badań własnych ilościowych. Zagadnienia, których dotyczyły badania w tym obszarze to: zaopatrzenie w energię elektryczną, gaz, ciepłą wodę i centralne ogrzewanie. Podobnie jak dla innych obszarów badawczych przeanalizowano nakłady jednostkowe ponoszone na usługi, dostępność oraz jakość świadczonych usług publicznych. Wskaźniki nakładów jednostkowych były określane wydatkami na wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną i gaz (wskaźnik GUS uwzględnia również zaopatrywanie w wodę). Dostępność wyznaczono w oparciu o liczebność i wielkość infrastruktury przekazu energii przypadające na mieszkańców poszczególnych gmin oraz w oparciu o zużycie energii. W badaniu jakości świadczonych usług uwzględniono awaryjność i reakcję na awarie, funkcjonowanie biura obsługi przedsiębiorstw zaopatrujących w poszczególne rodzaje energii. Przedsiębiorcy ponadto oceniali procedury związane z zawiązywaniem umów na dostawę energii. Łącznie pod względem nakładów jednostkowych, dostępności i jakości świadczonych usług w zakresie zaopatrywania w energię najlepiej oceniane są gminy Klucze, Bolesław i Bukowno. Gmina Olkusz wyznacza, mówiąc w uproszczeniu, normę. Najgorzej oceniane są gminy Trzyciąż i Wolbrom. Na dobrą ocenę Kluczy, choć wskaźniki dostępności i jakości nie są tam najwyższe, wpływa fakt, że wydatki na zaopatrywanie w energię ponoszone przez gminę są tam relatywnie niskie. Jakość usług w obszarze zaopatrzenia w energię najlepiej oceniana jest w gminach Olkusz i Bukowno. W Bukownie przekłada się to na łączną ocenę, natomiast w Olkuszu już nie do końca ze względu na wysoką wartość nakładów ponoszonych na świadczenie usług. Jednoznacznie źle oceniana jest jakość świadczenia usług dotyczących zaopatrzenia w energię w gminie Trzyciąż. Tam też źle ocenia się dostępność do usług. Nie

21 najlżej jakość usług jest oceniana również w gminie Bolesław, natomiast w Bukownie niskie nakłady na świadczenie usług przekładają się na poczucie niskiej dostępności. Wykres 9. Zaopatrzenie w energię - wskaźniki nakładów jednostkowych, dostępności i jakości 10,00 5,00 0,00-5,00-10,00 WW WD WJ -15,00-20,00 Bukowno Bolesław Klucze Olkusz Trzyciąż Wolbrom

22 Wykres 10. Zaopatrzenie w energię - wskaźnik sumaryczny uwzględniający wskaźniki nakładów jednostkowych jako destymulanty -2,00-1,50-1,00-0,50 0,00 0,50 1,00 1,50 2,00 Bukowno Bolesław Klucze Olkusz Trzyciąż Wolbrom W tabeli poniżej zaprezentowano wartości wyliczonych wskaźników sumarycznych nakładów jednostkowych, dostępności i jakości. W ostatniej kolumnie pokazano wynik ostatecznego wskaźnika sumarycznego, tj. wskaźnika uwzględniającego wszystkie składowe zebranych danych. Za tabelą na rysunku zaprezentowano przestrzenne rozmieszczenie wyników liczonego wskaźnika sumarycznego. Jednostka terytorialna WW WD WJ Wskaźnik sumaryczny Bukowno 0,70-1,80 6,61 0,70 Bolesław 0,70 1,45-2,80 0,93 Klucze 0,70 1,64 1,70 1,39 Olkusz -1,07 1,19 7,62 0,02 Trzyciąż 0,70-2,79-15,07-1,60 Wolbrom -1,71 0,30 1,93-1,43

23 Rysunek 8. Rozmieszczenie przestrzenne wskaźnika sumarycznego usług publicznych w zakresie zaopatrzenie w energię w gminach powiatu olkuskiego Inwestycje Usługi publiczne pod względem nakładów jednostkowych, dostępności i jakości były badane także w obszarze inwestycje. Analizie poddano wiele wskaźników, dla których określenia wykorzystano dane wtórne pochodzące ze statystyki publicznej oraz wiele wskaźników zdefiniowanych na podstawie źródeł pierwotnych. Wskaźniki nakładów jednostkowych, które wybrano do badania, dotyczyły wydatków na drogi i gospodarkę mieszkaniową. Dostępność analizowano przez pryzmat liczebności i wielkości zasobów mieszkaniowych oraz ocenę przez mieszkańców adekwatności wielkości zasobów ścieżek rowerowych, infrastruktury ułatwiającej poruszanie się osób niepełnosprawnych, komunikacji publicznej oraz budownictwa mieszkaniowego różnych rodzajów. Analiza jakości świadczonych usług polegała na określeniu wartości wskaźników dotyczących skuteczności działań administracji publicznej dotyczących budownictwa mieszkaniowego, planowania

24 przestrzennego oraz na ocenie stanu infrastruktury drogowej oraz jej budowie i utrzymaniu, zadowolenia z komunikacji publicznej i tempa rozwoju budownictwa mieszkaniowego. Biorąc pod uwagę wartości wskaźnika sumarycznego, najlepsza sytuacja pod względem usług publicznych świadczonych w obszarze inwestycje występuje gminach Trzyciąż oraz Klucze, najgorsza w gminach Wolbrom i Bukowno. Należy przy tym zauważyć, że sytuacja w gminach Wolbrom i Bukowno, choć znalazły się na podobnej złej pozycji w porównaniu, jest całkowicie odmienna. W gminie Bukowno bardzo dobrze oceniane są dostępność i jakość świadczonych usług, natomiast w gminie Wolbrom bardzo źle. Jednak gmina Bukowno ponosi relatywnie najwyższe nakłady na świadczenie usług, a gmina Wolbrom jedne z najniższych. Z punktu widzenia jednak zaspokojenia potrzeb mieszkańców i przedsiębiorstw sytuacja w gminie Bukowno jest lepsza. W gminie Trzyciąż, która według wskaźnika sumarycznego jest najlepsza, źle oceniana jest jakość świadczonych usług, jednak tam wydaje się relatywnie najmniej środków na usługi w obszarze inwestycje. W gminie Klucze również źle ocenia się jakość świadczenia usług, jednak stosunkowo dobrze dostępność do infrastruktury powstałej w wyniku aktywności gminy.

25 Wykres 11. Inwestycje - wskaźniki nakładów jednostkowych, dostępności i jakości 6,00 4,00 2,00 0,00-2,00-4,00 WW WD WJ -6,00-8,00-10,00 Bukowno Bolesław Klucze Olkusz Trzyciąż Wolbrom Wykres 12. Inwestycje - wskaźnik sumaryczny uwzględniający wskaźniki nakładów jednostkowych jako destymulanty -0,80-0,60-0,40-0,20 0,00 0,20 0,40 0,60 0,80 1,00 Bukowno Bolesław Klucze Olkusz Trzyciąż Wolbrom

26 W tabeli poniżej zaprezentowano wartości wyliczonych wskaźników sumarycznych nakładów jednostkowych, dostępności i jakości. W ostatniej kolumnie pokazano wynik ostatecznego wskaźnika sumarycznego, tj. wskaźnika uwzględniającego wszystkie składowe zebranych danych. Za tabelą na rysunku zaprezentowano przestrzenne rozmieszczenie wyników liczonego wskaźnika sumarycznego. Jednostka terytorialna WW WD WJ Wskaźnik sumaryczny Bukowno -3,64 2,84 3,29-0,67 Bolesław -1,10-0,01 4,26-0,13 Klucze 1,45 3,33-2,00 0,79 Olkusz -0,98 1,21 0,32-0,16 Trzyciąż 2,88 0,35-2,29 0,88 Wolbrom 1,38-7,71-3,58-0,70 Rysunek 9. Rozmieszczenie przestrzenne wskaźnika sumarycznego usług publicznych w zakresie inwestycje w gminach powiatu olkuskiego.

27 1.1.7 Pomoc i opieka społeczna Usługi w zakresie pomocy społecznej należą do trudnego obszaru badawczego. Skuteczność działania w statystyce publicznej jest badana np. za pomocą wskaźników udzielanej pomocy. Należy jednak zauważyć, że zasobność budżetu administracji publicznej w obszarze pomocy społecznej przekładająca się na liczebność udzielanych zasiłków nie świadczy o dobrej sytuacji w gminie. Wskaźniki nakładów jednostkowych na usługi w zakresie pomocy i opieki społecznej analizowano wydatkami na zasiłki oraz usługi dotyczące usług pomocy społecznej (np. domów pomocy społecznej lub żłobków). Dostępność usług analizowano przez pryzmat dostępności do zasiłków liczonej liczbą osób lub gospodarstw domowych korzystających z pomocy, liczbą miejsc w domach pomocy społecznej i żłobkach. Jakość świadczonych usług była badana wyłącznie za pomocą analizy wyników ankiet, w których mieszkańców gmin pytano o ocenę pracowników instytucji pomocy społecznej pod względem ich wiedzy i doświadczenia, chęci pomocy i skuteczności działania. Pośród analizowanych gmin pod względem świadczenia usług w obszarze pomoc i opieka społeczna najlepsze wyniki osiąga gmina Bukowno, następnie Bolesław i Trzyciąż. Najniższe wartości wskaźnika sumarycznego odnotowano w gminach Wolbrom, Klucze i Olkusz. Pod względem dostępności i jakości świadczonych usług tylko gmina Bukowno wypada dobrze w statystyce i opiniach mieszkańców. Jej dobra całościowa ocena wynika również z relatywnie niskich nakładów przeznaczonych na pomoc i opiekę społeczną. Gmina Klucze ma bardzo wysokie nakłady na usługi, ale dostępność i jakość są tam na średnim poziomie. Najgorzej pod względem jakości pracy usług pomocy społecznej oceniono Olkusz oraz Wolbrom. Wolbrom również charakteryzuje się niską oceną dostępności usług.

28 Wykres 13. Pomoc i opieka społeczna - wskaźniki nakładów jednostkowych, dostępności i jakości 6,00 4,00 2,00 0,00-2,00 WW WD WJ -4,00-6,00 Bukowno Bolesław Klucze Olkusz Trzyciąż Wolbrom Wykres 14. Pomoc i opieka społeczna - wskaźnik sumaryczny uwzględniający wskaźniki nakładów jednostkowych jako destymulanty -2,00-1,50-1,00-0,50 0,00 0,50 1,00 1,50 2,00 2,50 Bukowno Bolesław Klucze Olkusz Trzyciąż Wolbrom

29 W tabeli poniżej zaprezentowano wartości wyliczonych wskaźników sumarycznych nakładów jednostkowych, dostępności i jakości. W ostatniej kolumnie pokazano wynik ostatecznego wskaźnika sumarycznego, tj. wskaźnika uwzględniającego wszystkie składowe zebranych danych. Za tabelą na rysunku zaprezentowano przestrzenne rozmieszczenie wyników liczonego wskaźnika sumarycznego. Jednostka terytorialna WW WD WJ Wskaźnik sumaryczny Bukowno 0,51 2,23 4,54 2,17 Bolesław 0,10-0,06 1,86 0,63 Klucze -5,08-0,22 0,07-1,05 Olkusz 0,20 1,81-3,85-0,79 Trzyciąż 4,77-1,73 0,48 0,68 Wolbrom -0,50-2,02-3,10-1,64 Rysunek 10. Rozmieszczenie przestrzenne wskaźnika sumarycznego usług publicznych w zakresie pomoc i opieka społeczna w gminach powiatu olkuskiego.

30 1.1.8 Kultura, sport i turystyka Usługi publiczne pod względem nakładów jednostkowych, dostępności i jakości poddano badaniu w obszarze kultura, sport i turystyka. Analizie poddano wiele wskaźników, dla których określenia wykorzystano dane wtórne pochodzące ze statystyki publicznej oraz wiele wskaźników zdefiniowanych na podstawie źródeł pierwotnych. Wskaźniki nakładów jednostkowych, które wybrano do badania, dotyczyły wydatków na bazę i usługi świadczone w dziedzinie kultury, sportu i turystyki. Dostępność analizowano przez pryzmat liczebności i wielkości zasobów infrastruktury kultury, sportu i turystyki. Analiza jakości świadczonych usług polegała na określeniu wartości wskaźników dotyczących czytelnictwa, aktywności kulturalnej mieszkańców, aktywności artystycznej, aktywności sportowej, obłożenia obiektów turystycznych oraz oceny oferty instytucji kultury, sportu i turystyki. W ogólnym zestawieniu najlepiej wypada gmina Olkusz, następnie Wolbrom. Najniższy wskaźnik sumaryczny odnotowano w gminie Trzyciąż, a następnie Klucze i Bukowno. Olkusz nie ma relatywnie wysokich nakładów na kulturę, sport i turystykę, ale ma dobrą ocenę dostępności i jakości. To sprawia, że jest najlepiej oceniany. Bukowno i Bolesław również są dobrze oceniane pod względem dostępności i jakości usług kultury, sportu i turystyki, ale jest to osiągnięte relatywnie wysokimi nakładami finansowymi. Trzyciąż ma złe wyniki pod każdym względem.

31 Wykres 15. Kultura, sport i turystyka - wskaźniki nakładów jednostkowych, dostępności i jakości 10,00 5,00 0,00-5,00-10,00 WW WD WJ -15,00-20,00 Bukowno Bolesław Klucze Olkusz Trzyciąż Wolbrom Wykres 16. Kultura, sport i turystyka - wskaźnik sumaryczny uwzględniający wskaźniki nakładów jednostkowych jako destymulanty -1,00-0,80-0,60-0,40-0,20 0,00 0,20 0,40 0,60 0,80 1,00 Bukowno Bolesław Klucze Olkusz Trzyciąż Wolbrom

32 W tabeli poniżej zaprezentowano wartości wyliczonych wskaźników sumarycznych nakładów jednostkowych, dostępności i jakości. W ostatniej kolumnie pokazano wynik ostatecznego wskaźnika sumarycznego, tj. wskaźnika uwzględniającego wszystkie składowe zebranych danych. Za tabelą na rysunku zaprezentowano przestrzenne rozmieszczenie wyników liczonego wskaźnika sumarycznego. Jednostka terytorialna WW WD WJ Wskaźnik sumaryczny Bukowno -5,18 5,10 2,83-0,16 Bolesław -3,58 2,24 5,95 0,10 Klucze -1,97-2,17 2,53-0,32 Olkusz 0,40 5,40 3,85 0,88 Trzyciąż 6,90-6,77-16,23-0,82 Wolbrom 3,42-3,80 1,08 0,31 Rysunek 11. Rozmieszczenie przestrzenne wskaźnika sumarycznego usług publicznych w zakresie kultura, sport i turystyka w gminach powiatu olkuskiego.

33 Jednostka terytorialna Bezpieczeństwo Edukacja Zdrowie Kultura, sport i turystyka Pomoc społeczna Środowisko Inwestycje Energia SUMA Załącznik nr 1 W tabeli poniżej zaprezentowano wartości wskaźników sumarycznych w poszczególnych obszarach badawczych oraz ich sumę w ostatniej kolumnie. Jak wynika z zestawienia łącznego relatywnie najgorzej pod względem świadczenia usług publicznych ocenia się sytuację w gminach Trzyciąż i Wolbrom, następnie Bolesław. Najlepsza sytuacja charakteryzuje gminy Bukowno, Olkusz i Klucze. Bukowno 1,08 0,75 1,74-0,16 2,17-0,72-0,67 0,70 4,89 Bolesław -2,54 0,05-1,35 0,10 0,63 1,21-0,13 0,93-1,10 Klucze 0,82-0,18 0,19-0,32-1,05-0,42 0,79 1,39 1,23 Olkusz 1,44 1,20-0,47 0,88-0,79-0,39-0,16 0,02 1,73 Trzyciąż -1,07-1,13-0,44-0,82 0,68-0,24 0,88-1,60-3,74 Wolbrom 0,27-0,71 0,33 0,31-1,64 0,56-0,70-1,43-3, Analiza poszczególnych obszarów badawczych według wybranych gmin i powiatów z całej Polski Wprowadzenie Analizę wykonano uwzględniając wyłącznie dane statystyczne. W załączniku do raportu przedstawiono tabele prezentujące szczegółowo obliczenia. Wskaźniki są obliczone dla gmin z powiatów o w podobnej odległości od stolicy województwa oraz dla gmin z tych powiatów. Gminy i powiaty znajdują się w następujących województwach: Woj. Małopolskie: Powiat miechowski. (7 gmin) Woj. Dolnośląskie: Powiat lubiński (4 gminy) Woj. Kujawsko-pomorskie Powiat nakielski (5 gmin)

34 Woj. Lubelskie Woj. Lubuskie Woj. Łódzkie Powiat łęczyński (6 gmin) Powiat krośnieński (7 gmin) Powiat łaski (5 gmin) Woj. Mazowieckie Woj. Opolskie Powiat legionowski 108 tys. (5 gmin) Powiat kluczborski (4 gminy) Woj. Podkarpackie Woj. Podlaskie Woj. Pomorskie Woj. Śląskie Powiat leżajski (5 gmin) Powiat grajewski (6 gmin) Powiat tczewski (6 gmin) Powiat bieruńsko-lędziński (5 gmin) Woj. Świętokrzyskie Powiat ostrowiecki (6 gmin) Woj. Warmińsko-mazurskie Powiat ostródzki. (9 gmin) Woj. Wielkopolskie Powiat obornicki (5 gmin) Woj. Zachodniopomorskie Powiat pyrzycki (6 gmin) Bezpieczeństwo i porządek publiczny Analiza wskaźników nakładów na podstawie danych statystycznych GUS wykazała, że najlepsza sytuacja występuje w gminach Buczek (powiat łaski) i Grajewo (powiat grajewski).

35 Natomiast najgorzej wypadły gminy Łask (powiat łaski), Szubin (powiat nakielski) i Racławice (powiat miechowski). Gminy z powiatu olkuskiego znalazły się w tym zestawieniu na następujących miejscach: 9. Bolesław, 12. Wolbrom, 55. Olkusz, 62. Klucze, 63. Trzyciąż, 67. Bukowno Edukacja W obszarze badań edukacja najlepsza sytuacja charakteryzuje gminy Puchaczów i Lasowice Wielkie. Najniższe wartości wskaźnika sumarycznego odnotowano w gminach Oborniki i Sadki. Gminy z powiatu olkuskiego znalazły się w tym zestawieniu na następujących miejscach: 7. Bolesław, 27. Klucze, 35. Trzyciąż, 43. Olkusz, 55. Wolbrom, 64. Bukowno. Generalnie powiat olkuski uplasował się na 5 miejscu wśród 17 analizowanych powiatów Zdrowie W obszarze badań zdrowie najwyższe wartości wskaźników osiągnęły gminy Rudna i Leżajsk, a najniższe Kozielice i Bodzechów. Powiat olkuski zajął 4 miejsce, a gminy z powiatu odpowiednio: 13. Olkusz, 23. Bukowno, 40. Wolbrom, 44. Bolesław, 48. Klucze, 79. Trzyciąż Środowisko Stosunkowo niskie wskaźniki charakteryzują powiat olkuski w obszarze środowisko, 12 miejsce na 17 analizowanych powiatów. Poszczególne gminy zajęły następujące miejsca: 27. Bukowno, 34. Bolesław, 39. Olkusz, 42. Wolbrom, 50. Klucze, 92. Trzyciąż. Pierwsze dwa miejsca zajmują gminy Imielin i Legionowo, a ostatnie Maszewo i Jabłonna.

36 1.2.6 Zaopatrzenie w energię Wysoką lokatę zajął powiat olkuski w obszarze badań zaopatrzenie w energię 3 lokata wśród 17 analizowanych powiatów. Gmina Olkusz uplasowała się na 13 miejscu, Klucze 18 miejsce, Bukowno 22 miejsce, Wolbrom 28 miejsce, Bolesław 29 miejsce, Trzyciąż 57 miejsce. Pierwsze trzy miejsca zajęły gminy Serock, Nieporęt, i Jabłonna, a najniższe wskaźniki odnotowano w gminach Maltydy, Przelewice i Ostróda Inwestycje W obszarze inwestycje powiat olkuski znalazł się na 8 miejscu wśród 17 analizowanych powiatów. Najwyższe wskaźniki i 8 miejsce zajęła gmina Trzyciąż, 19 pozycję zajmuje gmina Bolesław, 22 Bukowno, 49 Wolbrom, a 55 Olkusz Pomoc i opieka społeczna Najwyższą pozycję zajmuje powiat olkuski w obszarze pomoc społeczna 2 lokata. Poszczególne gminy uplasowały się na następujących pozycjach: 7. Klucze, 23. Bukowno, 25. Olkusz, 30. Bolesław, 36. Wolbrom, 90. Trzyciąż. Ostatnie pozycje zajęły gminy: Szczuczyn, Kuryłówka, Grajewo, Ludwin i Radziłów. Najwyższe wskaźniki osiągnęły gminy Bojszowy, Szubin i Dąbrówno Kultura, sport i turystyka W obszarze kultura, sport i turystyka powiat olkuski zajmuje 5 miejsce. Najwyższe wskaźniki osiągnęły gminy Bukowno i Bolesław zajmując odpowiednio 4 i 6 miejsca. Gmina Olkusz zajęła 16 miejsce, Klucze 42, Wolbrom 52 i ostatnie 95 miejsce gmina Trzyciąż. Najwyższe wskaźniki odnotowano w gminach Rudna, Leżajsk i Lipiany.