Badanie poziomu lęku kwestionariuszem STAI C.D. Spielbergera u kobiet w okresie okołoporodowym
|
|
- Jerzy Wiktor Cybulski
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 4, zeszyt 3, , 2011 Badanie poziomu lęku kwestionariuszem STAI C.D. Spielbergera u kobiet w okresie okołoporodowym ANNA BŁASZCZAK, DOROTA PILCH, BEATA SZAMLEWSKA Streszczenie Wstęp. Poród stanowi źródło lęku dla kobiet ciężarnych, jak i położnych. Uwarunkowania tego stanu są wieloczynnikowe m.in. fizjologiczne, endokrynne, socjoekonomiczne, psychologiczne. Cel pracy. Celem pracy była ocena natężenia lęku badanego testem Ch. D. Spielbergera u kobiet przed porodem i w okresie poporodowym, a w szczególności ocena poziomu natężenia lęku jako stanu (STAI_1) oraz lęku jako cechy (STAI_2), ocena poziomu lęku, jako stan (STAI_1) u pacjentek z ewentualnie wysokim poziomem lęku jako cechy (STAI_2) oraz ocena poziomu natężenia lęku w zależności od wieku, wykształcenia, stanu cywilnego, warunków bytowych, dzietności, przebiegu ciąży, przebiegu porodu. Materiał i metoda. Badania przeprowadzono wśród 65 ciężarnych korzystających z opieki położniczej poradni przyszpitalnej w Szczecinie w okresie przedporodowym i ponownie w okresie połogu. Narzędzie badawcze stanowił Kwestionariusz STAI (State-Trait Anxiety Inventory) C.D. Spielbergera służący identyfikacji lęku jako stanu i lęku jako cechy. Zależności wynikające z natężenia poziomu lęku zbadano Testem Pearsona chi 2. Wyniki. Badania wykazały wysoce istotną statystycznie zależność (p < 0,001) pomiędzy lękiem jako cechą (STAI_2) a lękiem jako stanem (STAI_1) przed porodem oraz wysoce istotną statystycznie zależność (p < 0,001) pomiędzy lękiem jako cechą (STAI_2) a lękiem jako stanem (STAI_1) po porodzie. Wśród badanych nie występuje zależność pomiędzy występowaniem lęku jako cechy (STAI_2) a rodnością badanych (p < 0,792). Zaobserwowano brak zależności pomiędzy występowaniem lęku jako stanu (STAI_1) przed porodem a przebiegiem ciąży. U większości pacjentek z wysokim poziomem lęku jako cechy (STAI_2) (p < 0,019), ciążę rozwiązano cesarskim cięciem. Większość kobiet z wysokim poziomem natężenia lęku jako stanu (STAI_1) przed porodem posiadało wykształcenie wyższe magisterskie. Najwyższy poziom lęku jako stanu odnotowano u kobiet w przedziale wiekowym lat. Wnioski: U pacjentek z podwyższonym poziomem natężenia lęku jako cechy (STAI_2) zauważono częstsze występowanie natężenia lęku jako stanu (STAI_1). Wsparciem psychologicznym powinny być objęte wieloródki, ponieważ wysoki poziom natężenia lęku jako stanu (STAI_1) koreluje dodatnio z rodnością badanych. Prawidłowy przebieg ciąży u badanych nie chronił przed wysokim poziomem natężenia lęku jako stanu (STAI_1) przed porodem i po porodzie. Kursy przygotowawcze do porodu powinny być ukierunkowane na redukcję lęku poprzez zajęcia z psychologiem, szczególnie u kobiet z podwyższonym poziomem lęku jako cechy (STAI_2), ponieważ tam w większości porody zakończyły się zabiegowo. Występowanie podwyższonego poziomu natężenia lęku jako cechy (STAI_2) nie ma wpływu na przebieg ciąży, ale może mieć wpływ na nieprawidłowy przebieg porodu. Występowanie lęku, jako stanu (STAI_1) przed porodem oraz po porodzie jest zależne od wieku badanych, natomiast nie jest zależne od wykształcenia, warunków bytowych, stanu cywilnego, co wskazuje na potrzebę rozpoznawania lęku jako cechy i podejmowanie odpowiednio wcześnie działań terapeutycznych przed porodem. Słowa kluczowe: poziom lęku, okres okołoporodowy Wstęp Ciąża nazywana jest krytycznym okresem w życiu kobiety [6]. Szacuje się, że 80% kobiet w okresie okołoporodowym doświadcza wahań nastroju, a objawy depresji w ciąży dotyczą 25-35% kobiet [3, 7]. Ciąża, poród wywierają ogromny wpływ na organizm kobiety pod względem fizjologicznym, endokrynnym i psychologicznym [3, 6, 8]. Obserwowana zbieżność czasowa z zaburzeniami nastroju sugeruje prawdopodobny związek przyczynowy z wymienionymi wyżej czynnikami [8]. Ustalenie pełnej listy czynników ryzyka predysponujących do zaburzeń nastroju nie jest łatwe ze względu na nakładanie się czynników hormonalnych związanych z adaptacją organizmu matki do ciąży, psychologicznymi, jako nowym etapem w życiu kobiety, z innymi o charakterze socjoekonomicznym wywołującym często stres, kulturowymi, wydarzeniami życiowymi, występowaniem zaburzeń psychicznych w rodzinie lub w przeszłości oraz cechy osobowości takie jak: obsesyjnokompulsywne, lękowe, napady paniki [6-9]. Poród, chociaż jest aktem fizjologicznym, to bolesnym, przez co wzbudza u kobiet lęk. Dla ciężarnych nie tylko jego przebieg jest stresujący i stanowi źródło niepokoju, ale również sytuacja po porodzie w aspekcie radzenia sobie z opieką nad dzieckiem, pełnieniem ról w rodzinie, społeczeństwie, materialna. Obawy i lęk wzbudza także pobyt w szpitalu, brak wsparcia bliskiej osoby, nieżyczliwe zachowanie personelu medycznego [1-3]. Lęk przed porodem jest główną przyczyną starań o cięcie cesarskie tzw. na życzenie [4]. U niektórych kobiet lęk przed porodem przybiera postać fobii, spełnia kryteria zaburzeń związanych ze stresem traumatycznym [5, 6]. Opierając się na koncepcji Spielbergera, wyróżniającej lęk jako stan i jako cechę, Zar M. wraz ze współpracow- Samodzielna Pracownia Pielęgniarstwa Klinicznego Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego, Szczecin
2 164 A. Błaszczak, D. Pilch, B. Szamlewska nikami zaproponował zidentyfikowanie lęku przed porodem, jako stan i lęku przed porodem, jako cecha [5]. Lęk porodowy, jako stan byłby reakcją przejściową kobiety, mającą związek ze zbliżającym się porodem. U jego podłoża znajdowałyby się obawy o rozwiązanie ciąży. Poziom lęku-stanu byłby funkcją związaną z fizjologicznym przebiegiem porodu, interpretowania przez kobietę fizjologicznych procesów, które mają związek z porodem, postrzegania przez nią aktualnej sytuacji, jako zagrażającej oraz możliwości radzenia sobie [1]. Lęk stan związany jest z reakcjami występującymi w okresie bezpośrednio poprzedzającym poród. Lęk porodowy jako cecha byłby utrwaloną reakcją lękową na wszystkie sytuacje związane z porodem, stąd jego poziom byłby również wysoki po zakończeniu porodu. Kobieta z wysokim poziomem lęku jako cechy może być wyczulona na wszelkie sygnały niebezpieczeństwa. Z powodu zawężenia pola zainteresowań i tendencji do określonego interpretowania sygnałów może odnaleźć potwierdzenie swoich podejrzeń i obaw, co nasili jeszcze bardziej lęk jako stan [1, 5] lat 18,20% Wiek badanych lat 9,10% lat 27,30% lat 45,50% Ryc. 1. Kobiety z wysokim poziomem lęku jako cechy (STAI_2) oraz wysokim poziomem lęku jako stanu (STAI_1) zarówno przed, jak i po porodzie, w poszczególnych grupach wiekowych Wykształcenie badanych podstawowe 9,1% wyższe 27,3% Cel pracy Celem pracy była ocena poziomu lęku badanego testem Ch. D. Spielbergera u kobiet przed porodem i w okresie poporodowym. Cele szczegółowe obejmowały: 1) Ocenę poziomu natężenia lęku jako stanu (STAI_1) oraz lęku jako cechy (STAI_2). 2) Ocenę poziomu natężenia lęku jako stanu (STAI_1) u pacjentek z ewentualnie wysokim poziomem natężenia lęku jako cechy (STAI_2). 3) Ocenę poziomu lęku w zależności od wieku, wykształcenia, stanu cywilnego, warunków bytowych, dzietności, przebiegu ciąży, przebiegu porodu. zawodowe 36,4% średnie 27,3% Ryc. 2. Kobiety z wysokim poziomem lęku jako cechy zarówno przed, jak i po porodzie a wykształcenie niskie 18,2% Warunki bytowe zle 0,% bardzo dobre 18,2% Materiał i metoda Badania przeprowadzono w 2009 r. wśród 65 ciężarnych korzystających z opieki położniczej poradni przyszpitalnej w Szczecinie. Wśród badanych najliczniejszą grupę stanowiły kobiety w wieku lat, zamężne, z wykształceniem wyższym o dobrych warunkach bytowych, będących po raz pierwszy w ciąży (ryc. 1-4). Narzędzie badawcze stanowił Kwestionariusz STAI (State-Trait Anxiety Inventory) C.D. Spielbergera, służący ocenie lęku jako stanu i lęku jako cechy. Kwestionariusz składał się z dwóch niezależnych części zawierających po 20 stwierdzeń. Pierwsza część STAI (X-1) badała poziom lęku jako aktualnego stanu emocjonalnego, druga część (STAI (X-2) dotyczyła lęku rozumianego jako cecha osobowości. Każda kobieta wypełniała kwestionariusz dwa razy: przed i po porodzie. Wyniki interpretowano w przedziałach: poniżej 4 pkt, norma 4-6 pkt, powyżej 6 pkt. Analizy statystycznej dokonano za pomocą testu Pearsona chi 2, którego celem było porównanie rozkładu dwóch cech w jednej populacji lub jednej cechy w dwóch populacjach. dobre 63,6% Ryc. 3. Kobiety z wysokim poziomem lęku jako cechy zarówno przed, jak i po porodzie a warunki bytowe 3 dzieci 9 Liczba posiadanych dzieci 4 i wiecej 2 1 dziecko 28 2 dzieci 26 Ryc. 4. Kobiety z wysokim poziomem lęku jako cechy zarówno przed, jak i po porodzie a przeszłość położnicza
3 Badanie poziomu lęku kwestionariuszem STAI C.D. Spielbergera u kobiet w okresie okołoporodowym 165 Wyniki Spośród badanych ciężarnych 68% charakteryzował stan lęku w okresie poprzedzającym poród, który utrzymywał się w okresie połogu u 26% położnic (tab. 1). Spadek liczby kobiet w stanie lęku obniżył się na poziomie bardzo istotnym statystycznie (tab. 2). Tabela 1. Częstość występowania lęku jako stanu (STAI_1) i lęku jako cechy (STAI_2) w odniesieniu do okresu przed i po porodzie Parametr Przed porodem (%) Po porodzie (%) Lęk jako stan Lęk jako cecha 37 Tabela 2. Zależności między lękiem jako stanem (STAI_1) i lękiem jako cechą (STAI_2) w odniesieniu do sytuacji położniczej: przed porodem; po porodzie Parametr Ciecie cesarskie 63,60% Przed porodem Po porodzie Przebieg porodu Chi 2 Fizjologiczny 36,40% Poziom istotności Lęk jako stan 68 (%) 26 (%) 13,485 ** Lęk jako cecha a lęk jako stan 37 (%) 26,979 *** przed porodem Lęk jako cecha a lęk jako stan po porodzie 37 (%) 18,495 *** Interpretacja wyników testu chi 2 : p < 0,05 zależność istotna statystycznie (*); p < 0,01 zależność bardzo istotna statystycznie (**); p < 0,001 zależność wysoce istotna statystycznie (***); NS zależność nieistotna statystycznie Wśród badanych kobiet znajdowały się takie, dla których lęk był cechą (37%), stanowiącą o typie prezentowanych reakcji. Część z nich znajdowała się również w stanie lęku zarówno przed, jak i po porodzie (16,9%). Kobiety te w przeważającej części urodziły swoje dzieci poprzez cięcie cesarskie (ryc. 5). U pierworódek najwyraźniej zaznaczył się lęk jako stan w okresie przedporodowym (32,3%). Nie zaobserwowano związku istotnego statystycznie z lękiem u wieloródek (p < 0,322). Natomiast lęk jako stan po porodzie wystąpił u 27,3% wieloródek rodzących po raz trzeci i kolejny, co było istotne statystycznie (p < 0,038). Nie zaobserwowano podobnego związku między lękiem jako cechą wśród wieloródek. Lęk po porodzie wystąpił u 28,6% kobiet z prawidłowym przebiegiem ciąży. Kobiety charakteryzujące się lękiem jako cechą znajdowały się w grupie kobiet z prawidłowym przebiegiem ciąży (42,9%). Lęk jako stan zarówno przed porodem jak i po porodzie wśród badanych nie miał związku istotnego statystycznie z przebiegiem ciąży, podobnie jak lęk jako cecha. W grupie kobiet, które urodziły dzieci przez cięcie cesarskie zaznaczył się lęk jako stan po porodzie, jednak fakt ten nie miał znaczenia istotnego statystycznie. Cięcie cesarskie wystąpiło u 41,7% kobiet, które mają osobowość lękową jako cecha, co ma znaczenie istotne statystycznie (p < 0,019). Zaznaczyła się zależność pomiędzy występowaniem lęku jako stanu (STAI_1) przed porodem a wiekiem (tab. 3). Tabela 3. Zależności między występowaniem lęku jako stan (STAI_1) przed i po porodzie oraz lęku jako cechy (STAI_2) badanych a zmiennymi socjodemograficznymi i położniczymi Lęk jako stan Lęk jako cecha Parametr przed porodem po porodzie przed i po porodzie Chi 2 p Chi 2 p Chi 2 p Wiek 18,87 * 15,357 * 47,201 *** Wykształ cenie 9,754 NS 9,821 NS 5,052 NS Stan cywilny 3,068 NS 2,415 NS 1,259 NS Status materialny 3,419 NS 5,412 NS 8,297 NS Przebieg ciąży 3,767 NS 5,236 NS 7,442 NS Ilość ciąż 6,978 NS 13,287 * 3,129 NS Przebieg porodu 6,733 NS 11,756 * Interpretacja wyników testu chi 2 : p < 0,05 zależność istotna statystycznie (*); p < 0,01 zależność bardzo istotna statystycznie (**); p < 0,001 zależność wysoce istotna statystycznie (***); NS zależność nieistotna statystycznie Ryc. 5. Kobiety z wysokim poziomem lęku jako cechy zarówno przed, jak i po porodzie a przebieg porodu Najwyższy poziom lęku odnotowano u kobiet w wieku lat (p < 0,01) oraz wykazano zależność pomiędzy występowaniem lęku jako stanu (STAI_1) po porodzie a wiekiem (tab. 3). Najwięcej kobiet w stanie lęku (STAI_1) było w wieku lat (p < 0,05). Pozostałe zmienne socjodemograficzne i położnicze nie miały powiązań istotnych statystycznie zarówno z lękiem jako stanem (STAI_1), jak i lękiem jako cechą (STAI_2).
4 166 A. Błaszczak, D. Pilch, B. Szamlewska Dyskusja Klasycy psychoprofilaktyki porodowej Read i Lamaze, a w Polsce Fijałkowski twierdzili, że obawy związane z porodem są efektem społecznego uczenia się. Współcześnie teoria ta została potwierdzona przez Melendera [5]. Inne czynniki najczęściej wymieniane jako przyczyna powstawania lęku to zagrożenie dla zdrowia i życia rodzącej i dziecka, ból, pobyt w szpitalu i utrata kontroli nad swoim zachowaniem się w trakcie porodu. Potwierdzają to badania przeprowadzone przez Saisto i Halmesmäki oraz Melendera i Pytuńskiego [5]. Zar i wsp. wychodząc z założeń koncepcji Spielbergera C.D., wyróżnili lęk jako stan przed porodem i lęk jako cechę [5]. Koncepcję Spielbergera potwierdzają przeprowadzone wyniki badań, w których wykazano występowanie podwyższonego poziomu natężenia lęku jako stanu (STAI_1) przed porodem u 68% ogółu badanych. Według Saisto i Halmesmäki oraz Bailhama lęk przed porodem jest jedną z przyczyn starania się o rozwiązanie ciąży przez cięcie cesarskie [5]. Uzyskane wyniki potwierdzają powyższą ilość (42%) rozwiązań ciąży poprzez cięcie cesarskie u kobiet z wysokim poziomem lęku jako cechą (STAI_2). W przypadku kobiet z bardzo wysokim natężeniem lęku przed porodem skutecznym rozwiązaniem może być zastosowanie terapii ukierunkowanej na obniżenie lęku. Badania przeprowadzone przez Saisto i in. wykazały, że u kobiet uczestniczących w intensywnym programie terapeutycznym zmniejszyło się natężenie lęku i spadła liczba kobiet starających się o rozwiązanie ciąży w drodze cesarskiego cięcia [5]. Wyniki badań wśród szczecińskich ciężarnych, następnie położnic, pozwalają na wyodrębnienie grupy 11 kobiet z wysokim poziomem lęku jako stanu (STAI_1) ile oraz lęku jako cechy (STAI_2) ile, które powinny być poddane wyżej wymienionej terapii. Występowanie lęku u kobiet ciężarnych rozpatrywane jest zawsze w aspekcie wieloczynnikowych zależności, jak np.: wiek, wykształcenie, warunki materialne, stan cywilny. Oceniając poziom natężenia lęku jako stanu (STAI_1) i lęku jako cechy (STAI_2) ciężarnych w korelacji z wiekiem badanych, zaobserwowano występowanie podwyższonego poziomu lęku w przedziale wiekowym lat, podobnie jak u Skrzypulca, Pieli i Sobika [6]. Sipiński uważa, że zarówno młody, jak i starszy wiek kobiety ciężarnej predysponuje do wystąpienia lęku związanego z przebiegiem ciąży i porodu [7]. Według Saisto i Halmesmäki silniejszy lęk przed porodem cechuje kobiety młodsze, z niższym poziomem wykształcenia i pozostające w gorszej sytuacji materialnej [5]. Tego faktu nie potwierdzają uzyskane wyniki, ponieważ na 44 kobiety o podwyższonym poziomie lęku, poniżej 20 lat było 9 osób i do 25 lat 10 osób. Największa grupa kobiet z podwyższonym poziomem lęku posiadała wykształcenie wyższe magisterskie i dobrą sytuację materialną. Istotną rolą w powstawaniu lęku przed porodem jest brak wiedzy i przygotowania do porodu składający się na lęk przed nieznanym. W badanej grupie 28 pierwiastek (75%), miało podwyższony poziom natężenia lęku przed porodem. Wyniki badań Kościelskiej M. potwierdzają taki stan rzeczy, zwracając dodatkowo uwagę na możliwości pojawienia się u pierworódek przekonań o własnej niekompetencji oraz niewłaściwym zachowaniu się podczas porodu. W przypadku kolejnych ciąż podwyższony poziom lęku nadal utrzymywał się na dość istotnym poziomie [8]. W przypadku kobiet, które były w ciąży po raz drugi, 69% miało podwyższony poziom lęku. U wieloródek, które były w ciąży po raz trzeci, podwyższony poziom lęku wystąpił u 44,4% ciężarnych. Wyniki te mogą potwierdzać badania prowadzone przez Melendera, które były związane z wcześniejszymi doświadczeniami położniczymi kobiet ciężarnych, gdzie skutkiem negatywnych doświadczeń położniczych jest pojawiający się przy kolejnej ciąży nasilający niepokój oraz lęk [5]. Kobiety, które mają doświadczenia związane w przebytym porodem i opieką nad noworodkiem, mogą ujawniać podwyższony poziom lęku jako stanu. Mają więcej obaw dotyczących okresu poporodowego i pełnieniem roli matki w stosunku do noworodka, jak i starszych dzieci. Lękają się gorszej sprawności fizycznej i większego zakresu obowiązków. Bielawska-Batorowicz E. i Machała M. potwierdzają taką zależność w swoich badaniach [5]. Badanie szczecińskich ciężarnych wykazało zależność na poziomie istotności p < 0,03 pomiędzy lękiem jako stanem (STAI_1) po porodzie z występującego w kolejnych ciążach. Bielawska-Batorowicz E. i Machała M. w przeprowadzonych badaniach wykazują zależność na poziomie istotności p < 0,01 pomiędzy lękiem jako stanem a lękiem jaką cechą [5]. Badania ciężarnych, dalej położnic, wykazały zależność na poziomie p < 0,0002. Przedstawione wyniki badań potwierdzają słuszność koncepcji, że lęk jako cecha kształtuje nastawienie kobiet ciężarnych do porodu. Ensel podkreśla potrzebę nawiązania dialogu z kobietą i opiekę prenatalną ukierunkowaną na kobietę i jej partnera przez wszystkich członków zespołu terapeutycznego, aby kobieta mogła czuć się bezpiecznie, świadomie decydować o sobie i swoim dziecku [4, 11, 12]. Lęk wzbudza ból porodowy, zagrożenie dla zdrowia i życia zarówno rodzącej, jak i jej dziecka, możliwość wystąpienia powikłań. Silne nasilenie lęku w polskiej populacji pierworódek jest związane z przebiegiem porodu, bólem, stanem zdrowia dziecka (Putyński 1997) [5]. Lęk pojawiający się u 20% ciężarnych wg Saisto, Halmesmaki, 2003; Sjogren, 1998; Zar i In., 2002, jest powodem starań o cięcie cesarskie. Części kobiet dotykają fobie, stres traumatyczny [5]. Istotne jest, aby położne i pielęgniarki posiadały wiedzę i umiejętności z zakresu technik relaksacyjnych i wpływających na zdrowie psychiczne matek.
5 Badanie poziomu lęku kwestionariuszem STAI C.D. Spielbergera u kobiet w okresie okołoporodowym 167 Opieka powinna być opieką położniczą prowadzącą do holistycznej opieki okołoporodowej nad ciężarną. Obniżenie lęku i stresu za pomocą technik relaksacyjnych podczas ciąży może wpływać na przebieg i wynik porodu. Nie zaobserwowano znaczących różnic między grupą badaną i kontrolną w zakresie lęku jako stan czy cecha oraz stresu. Po 7-tygodniowym treningu w grupie badanych przez Bastani et al. ciężarnych, lęk, jako stanu i jako cechy obniżył się znacząco do p < 0,001 [14]. Wyniki badań Walchera wskazują na konieczność prowadzenia kursów przygotowawczych do porodu ukierunkowanych na pracę z uczestnikami przy pomocy koncepcji rozpracowania stresu wg Meichenbauma. Obniżono częstości występowania cięć cesarskich do 5,9% dzięki zorientowaniu kursów przygotowawczych do porodu na aspektach psychologicznych jest obiecujące [15]. Wnioski 1) Podwyższony poziom lęku jako cechy (STAI_2) ma wpływ na występowanie podwyższonego poziomu lęku jako stanu (STAI_1) przed porodem i po porodzie. 2) Wsparciem psychologicznym powinny być objęte wieloródki, ponieważ wysoki poziom,,lęku jako stanu (STAI_1) koreluje dodatnio z rodnością badanych. 3) Prawidłowy przebieg ciąży u badanych nie chronił przed wysokim poziomem natężenia lęku jako stanu (STAI_1) przed porodem i po porodzie. 4) Kursy przygotowawcze do porodu powinny być ukierunkowane na redukcję lęku poprzez zajęcia z psychologiem, szczególnie u kobiet, z podwyższonym poziomem lęku, jako cechy (STAI_2), ponieważ tam w większości porody zakończyły się zabiegowo. 5) Występowanie podwyższonego poziomu lęku jako cechy (STAI_2) nie ma wpływu na przebieg ciąży, ale może mieć wpływ na nieprawidłowy przebieg porodu. 6) Występowanie lęku jako stanu (STAI_1) przed porodem oraz po porodzie jest zależne od wieku badanych, natomiast nie jest zależne od wykształcenia, warunków bytowych, stanu cywilnego, co wskazuje na potrzebę rozpoznawania lęku jako cechy i podejmowanie odpowiednio wcześnie działań terapeutycznych przed porodem. Piśmiennictwo [1] Georgsson Öhman S., Grunewald C., Waldenström U. (2003) Women s worries during pregnancy: testing the Cambridge Worry Scale on 2000 Swedish women. Nordic College of Caring Sciences, Scand J Caring Sci.: [2] Green J., Kaffesios K., Statham H., Snowdon C. (2003) Factor structure, validy and reliability of the Cambridge Worry Scale in a pregnant population. Journal of Health Psychology 8(6): [3] Steiner M., Yonkers K. (1999) Depresja u kobiet. Via Medica: [4] Baumgartner B. (2006) Kaiserschnittwunsch als Aufforderung zum Dialog. Die Hebamme 19(4): [5] Bielawska-Batorowicz E. (2005) Psychologiczne aspekty prokreacji. Śląsk Wydawnictwo Naukowe, Katowice. [6] Zdziennicki A. (1994) Lęk jako czynnik zagrożenia w perinatologii. Wiadomości Lekarskie 17-18: [7] Skrzypulec V., Piela B., Sobik N. (2005) Ocena objawów depresji i lęku u kobiet w ciąży podwyższonego ryzyka. Ann. Acad. Med. Siles. 59(4): [8] Kościelska M. (1998) Trudne macierzyństwo. Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa, pp: [9] Klimek R. (1988) Psychologiczne aspekty położnictwa. [W:] Położnictwo. Red. Klimek R. PZWL, Warszawa, pp: [10] Hammen C. (2004) Depresja. GWP, Gdańsk, pp: [11] Wörlein F., Reulbach U., Goecke T. (2006) Erhöhte Rate an Depressionen nach Wunschsectio? Die Hebamme 19: [12] Ensel A. (2006) Verantwortung im Kontext der Pränatalen Diagnostik. Die Hebamme 19(4): [13] Przestrzelska M. (wsp.) (2005) Funkcje działań edukacyjnych prowadzone przez położne w stosunku do kobiet ciężarnych i ich rodzin. Pielęgniarstwo Polskie 1(19): , Akademia Medyczna w Poznaniu. [14] Bastani F., Hidarnia A., Kazemnejad A. i wsp. (2005) A Randomized Controlled Trial of the Effects of Applied Relaxation Training on Reducing Anxiety and Perceived Stress In Pregnant Women. J. Midwifery Womens Health 50: e36-340, American College of Nurse-Midwives. [15] Walcher W., Weiβ P., Hönigl W. (1992) Der Einfluβ psychologischer Geburtsvorbereitung auf die Sektiofrequenz. Gynäkol Geburtsh Rundsch 32 (Suppl 1): J Anna Błaszczak Samodzielna Pracownia Pielęgniarstwa Klinicznego Pomorski Uniwersytet Medyczny ul. Żołnierska 48 budynek 8, Szczecin hanna@sci.pam.szczecin.pl Research of anxiety level at women before and after delivery of a baby with the Ch. D Spielberger Questionnaire STAI Introduction. Fear it is the most often occurring an emotional state, which is derivative sense of threat. Pregnant women experience many significant and serious changes. For each one, the pregnancy is a completely new psychological state dependent on many factors such as: age, material and family circumstances, maturity level or structures of personalities. Research: Estimating of fear intensity level at pregnant women before and after delivery researched by Spielberger Ch. D. Questionnaire STAI. Material and research methods. It presented research group 65 women, who were patients of Health Center with Hospital in Szczecin. Each patient had carried two researches before and after delivery. For estimate of threat as state and threat as feature has been used the Spielberger Ch. D. Questionnaire STAI. Dependences of fear intensity have been researched with the Pearson test. Results. On the base of received
6 168 A. Błaszczak, D. Pilch, B. Szamlewska results and statistic analysis has drawn conclusions. Dependence between "threat as state" (STAI_1) before and after delivery has ascertained at the level of p < and dependence between "threat as feature" (STAI_2) and "threat as state" (STAI_1) before delivery has ascertained at the level of p < Dependence between "threat as state" (STAI_1) and "threat as feature" (STAI_2) after delivery has ascertained at the level of p < Key words: level of anxiety, delivery period
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE. Wydział Nauk o Zdrowiu. Mariola Kicia
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE Wydział Nauk o Zdrowiu Mariola Kicia OCENA POZIOMU LĘKU I STRESU W GRUPIE KOBIET HOSPITALIZOWANYCH Z POWODU PORONIENIA Rozprawa na stopień doktora nauk o zdrowiu Promotor:
Bardziej szczegółowoAnaliza w zakresie elementów polityki zdrowotnej w tematyce poprawy opieki nad matką i dzieckiem. Bytomska Szkoła Świadomego Rodzicielstwa
Analiza w zakresie elementów polityki zdrowotnej w tematyce poprawy opieki nad matką i dzieckiem Bytomska Szkoła Świadomego Rodzicielstwa Przesłanki do realizacji programu usprawnienia kondycji fizycznej
Bardziej szczegółowoZaburzenia emocjonalne, behawioralne, poznawcze oraz jakość życia u dzieci i młodzieży z wrodzonym zakażeniem HIV STRESZCZENIE
Autor: Tytuł: Promotor: lek. Anna Zielińska Zaburzenia emocjonalne, behawioralne, poznawcze oraz jakość życia u dzieci i młodzieży z wrodzonym zakażeniem HIV dr hab. Anita Bryńska STRESZCZENIE WSTĘP: W
Bardziej szczegółowoPLAN ZAJĘĆ DYDAKTYCZNYCH
ZAKŁAD PIELĘGNIARSTWA W GINEKOLOGII I POŁOŻNICTWIE KATEDRY ZDROWIA KOBIETY Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach 8 00-15 30 PLAN ZAJĘĆ DYDAKTYCZNYCH Z PRZEDMIOTU PIELĘGNIARSTWO POŁOŻNICZO-GINEKOLOGICZNE
Bardziej szczegółowoPOŁOŻNICTWO I OPIEKA POŁOŻNICZA dla studentów I ROKU Kierunku: Położnictwo - studia I stopnia licencjackie
POŁOŻNICTWO I OPIEKA POŁOŻNICZA dla studentów I ROKU Kierunku: Położnictwo - studia I stopnia licencjackie semestry II, rok akad. 2013-2014 SYMBOL ZAJĘCIA PRAKTYCZNE LICZBA GODZIN Z1 Przygotowanie kobiety
Bardziej szczegółowoKamil Barański 1, Ewelina Szuba 2, Magdalena Olszanecka-Glinianowicz 3, Jerzy Chudek 1 STRESZCZENIE WPROWADZENIE
Czynniki socjodemograficzne wpływające na poziom wiedzy dotyczącej dróg szerzenia się zakażenia w kontaktach niezwiązanych z procedurami medycznymi wśród pacjentów z WZW typu C Kamil Barański 1, Ewelina
Bardziej szczegółowoMarzena Woźniak Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie
Marzena Woźniak Rozprawa doktorska na stopień doktora nauk medycznych Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie Okresy ciąży i połogu są wymieniane
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU OPIS
CECHA PRZEDMIOTU KARTA PRZEDMIOTU OPIS INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIODCIE Nazwa przedmiotu POŁOŻNICTWO I GINEKOLOGIA Poziom realizacji Studia pierwszego stopnia stacjonarne przedmiotu Jednostka realizująca
Bardziej szczegółowoSEMINARIA. Fizjoterapia w położnictwie 5. Fizjoterapia w ginekologii 5. Odniesienie do efektów kształcenia dla przedmiotu
Fizjoterapia kliniczna w chorobach narządów wewnętrznych: Ginekologia i Położnictwo dla studentów III ROKU Kierunku: Fizjoterapia- studia I stopnia licencjackie semestry VI, rok akad. 2013-2014 l.p. SEMINARIA
Bardziej szczegółowoMaria Katarzyna Borszewska- Kornacka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Maria Katarzyna Borszewska- Kornacka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego 1.ZARZĄDZENIE MINISTRA 2.REKOMENDACJE TOWARZYSTW NAUKOWYCH 3.OPINIE EKSPERTÓW
Bardziej szczegółowoWydział Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Medycznego w Bialymstoku
Zakład Zintegrowanej Opieki Medycznej ul. M. Curie-Skłodowskiej 7a, 15-096 Białystok Tel/fax: (085) 7485528, email: zzom@umwb.edu.pl, Kierownik: prof. dr hab. med. Elżbieta Krajewska-Kułak Wydział Nauk
Bardziej szczegółowoOcena wiedzy i opinii rodzących na temat komórek macierzystych krwi. 1. Zakład Pielęgniarstwa w Ginekologii i Położnictwie, Katedry Ginekologii i
Ocena wiedzy i opinii rodzących na temat komórek macierzystych krwi pępowinowej PATRYCJA KRAWCZYK 1, ANDRZEJ BARAN 2, URSZULA SIOMA- MARKOWSKA 1, MARIOLA MACHURA 1, SYLWIA KUBASZEWSKA 1, ANNA KANABROCKA
Bardziej szczegółowoJanusz Kidacki. Sposób rozwiązania ciąży a predyspozycje kobiet do radzenia sobie z trudnościami życiowymi
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU Janusz Kidacki Sposób rozwiązania ciąży a predyspozycje kobiet do radzenia sobie z trudnościami życiowymi Streszczenie rozprawy na stopień doktora
Bardziej szczegółowoPOŁOŻNICTWO I OPIEKA POŁOŻNICZA dla studentów I ROKU Kierunku: Położnictwo - studia I stopnia licencjackie
SYMBOL Z1 ZAJĘCIA PRAKTYCZNE Udział położnej w edukacji z zakresu dostępnych metod antykoncepcji, nauczanie naturalnych metod regulacjo poczęć. Metody antykoncepcji w okresie połogu. Kształtowanie umiejętności
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 122 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 122 SECTIO D 2004 Katedra Środowiskowej Opieki Zdrowotnej, Wydział Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu AM w Lublinie Chair
Bardziej szczegółowoPOŁOŻNICTWO I OPIEKA POŁOŻNICZA dla studentów II ROKU Kierunek: Położnictwo - studia I stopnia licencjackie. semestr IV, rok akad.
POŁOŻNICTWO I OPIEKA POŁOŻNICZA dla studentów II ROKU Kierunek: Położnictwo - studia I stopnia licencjackie semestr IV, rok akad. 2014-2015 Lp. 1. 2. WYKŁADY Pielęgnowanie położnicy w połogu powikłanym.
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 5 1 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Białej Podlaskiej Instytut Pielęgniarstwa Higher State Vocational School
Bardziej szczegółowo1a. Osobą sprawującą opiekę był/była:?
1. Czy miała Pani wyznaczoną osobę sprawującą opiekę? osoba sprawująca opiekę lekarz specjalista w dziedzinie położnictwa i ginekologii, lekarz ze specjalizacją I stopnia w dziedzinie położnictwa i ginekologii,
Bardziej szczegółowoZAKŁAD PROFILAKTYKI CHORÓB KOBIECYCH I SEKSUOLOGII Śląski Uniwersytet Medyczny Wydział Nauk o Zdrowiu, Katedra Zdrowia Kobiety
Wykaz efektów kształcenia z przedmiotu: TECHNIKI POŁOŻNICZE I PROWADZENIE PORODU Kierunek: POŁOŻNICTWO Rok studiów: III rok Tryb: studia stacjonarne, pierwszy stopień TEMAT I: KOMPETENCJE I ZADANIA POŁOŻNEJ
Bardziej szczegółowoJAKOŚĆ ŻYCIA A WSPARCIE SPOŁECZNE KOBIET Z HIPERGLIKEMIĄ W OKRESIE CIĄŻY
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU ZAKŁAD PODSTAW POŁOŻNICTWA Marta Izabela Zarajczyk JAKOŚĆ ŻYCIA A WSPARCIE SPOŁECZNE KOBIET Z HIPERGLIKEMIĄ W OKRESIE CIĄŻY Rozprawa na stopień doktora
Bardziej szczegółowoAgnieszka Skurzak WSPARCIE SPOŁECZNE, STRES I POCZUCIE SATYSFAKCJI Z ŻYCIA KOBIET CIĘŻARNYCH
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE Wydział Nauk o Zdrowiu Agnieszka Skurzak WSPARCIE SPOŁECZNE, STRES I POCZUCIE SATYSFAKCJI Z ŻYCIA KOBIET CIĘŻARNYCH Rozprawa na stopień doktora nauk o zdrowiu Promotor:
Bardziej szczegółowoUniwersytet Medyczny we Wrocławiu Wydział Nauk o Zdrowiu rok akademicki 2015/2016 NOWORODKIEM
Nazwa modułu/przedmiotu Sylabus Część A - Opis przedmiotu Grupa szczegółowych efektów OPIEKA ŚRODOWISKOWA NAD KOBIETĄ, Kod grupy Nazwa grupy NOWORODKIEM Nauki w zakresie I RODZINĄ B.W, B.U opieki specjalistycznej
Bardziej szczegółowoZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH
S ł u p s k i e P r a c e B i o l o g i c z n e 1 2005 Władimir Bożiłow 1, Małgorzata Roślak 2, Henryk Stolarczyk 2 1 Akademia Medyczna, Bydgoszcz 2 Uniwersytet Łódzki, Łódź ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MAGISTERSKI kierunek POŁOŻNICTWO 2014/2015 OBSZAR WIEDZY HUMANISTYCZNEJ
EGZAMIN MAGISTERSKI kierunek POŁOŻNICTWO 2014/2015 OBSZAR WIEDZY HUMANISTYCZNEJ 1. Filozofia zawodu położnej a misja opieki położniczej. 2. Wpływ wybranych koncepcji filozoficznych na kształtowanie współczesnego
Bardziej szczegółowoStrategie radzenia sobie ze stresem u osób z głuchotą prelingwalną, korzystających z implantu ślimakowego od okresu dorosłości
Strategie radzenia sobie ze stresem u osób z głuchotą prelingwalną, korzystających z implantu ślimakowego od okresu dorosłości Joanna Kobosko, Edyta Piłka, Agnieszka Pankowska, Henryk Skarżyński STRESZCZENIE
Bardziej szczegółowoZNAJOMOŚĆ STANDARDU OPIEKI OKOŁOPORODOWEJ PRZEZ PACJENTKI WYBRANYCH SZPITALI WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO
ZNAJOMOŚĆ STANDARDU OPIEKI OKOŁOPORODOWEJ PRZEZ PACJENTKI WYBRANYCH SZPITALI WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO KNOWLEDGE OF THE PERINATAL CARE STANDARD IN PATIENTS OF CHOSEN HOSPITALS IN THE WEST POMERANIAN
Bardziej szczegółowoWarszawa, ' i r. WOJEWODA MAZOWIECKI WZ-VI WYSTĄPIENIE POKONTROLNE
Warszawa, ' i - 2018 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WZ-VI.9612.3.6.2018 Pani Krystyna Rusiniak Dyrektor Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej - Miejskiego Ośrodka Zdrowia w Zielonce ul. Mickiewicza
Bardziej szczegółowoWarszawa, 28 stycznia 2019 MDP JKO. Pani Joanna Pietrusiewicz Prezes Fundacji Rodzić po Ludzku
Warszawa, 28 stycznia 2019 MDP.077.2.2019.JKO Pani Joanna Pietrusiewicz Prezes Fundacji Rodzić po Ludzku fundacja@rodzicpoludzku.pl Szanowna Pani Prezes W odpowiedzi na pismo z dnia 8 stycznia br., znak:
Bardziej szczegółowoPani Katarzyna Wyszogrodzka-Jagiełło Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej ul. Akacjowa 2A Siennica
Warszawa, 14 listopada 2016 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WK-II.9612.3.16.2016 Pani Katarzyna Wyszogrodzka-Jagiełło Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej ul. Akacjowa 2A 05-332 Siennica W Y S T Ą P I
Bardziej szczegółowoOcena wybranych parametrów klinicznych rodzących kobiet i noworodków w przebiegu porodu konwencjonalnego i porodu rodzinnego
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom, zeszyt, 11-16, 212 Ocena wybranych parametrów klinicznych rodzących kobiet i noworodków w przebiegu porodu konwencjonalnego i porodu rodzinnego BOGUSŁAWA
Bardziej szczegółowoSYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (2015/ /2017) (skrajne daty)
Załącznik nr 4 do Uchwały Senatu nr 430/01/2015 SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2017 (2015/2016-2016/2017) (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MAGISTERSKI kierunek POŁOŻNICTWO 2017/2018 OBSZAR WIEDZY SPECJALISTYCZNEJ
EGZAMIN MAGISTERSKI kierunek POŁOŻNICTWO 2017/2018 OBSZAR WIEDZY SPECJALISTYCZNEJ 1. Nowoczesne techniki obrazowania. 2. Sposoby przygotowania się do badan diagnostycznych w zależności od metody i rodzaju
Bardziej szczegółowoLiczba porodów, transferów i dyskwalifikacji
Drodzy Czytelnicy, Poniżej przedstawiamy Wam wybrane efekty naszej owocnej pracy i wyniki porodów kobiet, które zdecydowały się na poród w domu w asyście położnej stowarzyszonej w Dobrze Urodzonych. Nie
Bardziej szczegółowoGinekologia i położnictwo - opis przedmiotu
Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Ginekologia i położnictwo Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-GiP Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil
Bardziej szczegółowoOpieka nad kobietą z niepełnosprawnością podczas ciąży, porodu i połogu z perspektywy położnej
GinPolMedProject 3 (45) 2017: 054-059 ARTYKUŁ ORYGINALNY Opieka nad kobietą podczas ciąży, porodu i połogu z perspektywy położnej Izabela Mężyk 1 (ABDEF), Anna Kończewicz-Cioć 2 (ABCDEF), Violetta Skrzypulec-Plinta
Bardziej szczegółowoCzynniki kształtujące akceptację endometriozy wstępne wyniki
Czynniki kształtujące akceptację endometriozy wstępne wyniki Aleksandra Andysz andysz@imp.lodz.pl Zakład Psychologii Zdrowia i Pracy Międzynarodowa Konferencja Naukowo-Szkoleniowa Jubileusz 40-lecia Wydziału
Bardziej szczegółowo1. Oddział tworzą: 1) Pododdziały: a) Położniczy (rooming- in), b) Patologii Ciąży, c) Porodowy ze Szkołą Rodzenia, d) Ginekologii,
1. Oddział tworzą: 1) Pododdziały: a) Położniczy (rooming- in), b) Patologii Ciąży, c) Porodowy ze Szkołą Rodzenia, d) Ginekologii, e) Izolacyjny (poł. gin), 2) Izba Przyjęć Położniczo-Ginekologiczna 1
Bardziej szczegółowoDr n. med. Elżbieta Kraśnianin. Mgr Izabela Kowalska
(1) Nazwa przedmiotu Położnictwo środowiskowe (2) Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Instytut Położnictwa i Ratownictwa Medycznego Katedra: Położnictwa (3) Kod przedmiotu - (4) Studia Kierunek studiów
Bardziej szczegółowoPomaga przygotować się do porodu. Rozwiązuje problemy laktacyjne oraz udziela wskazówek w pielęgnacji noworodka.
Agnieszka Brześcińska położna z wyższym wykształceniem, specjalizacja położnicza, pedagog. Pracuje od 1998 roku w Klinice Położnictwa i Patologii Ciąży Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego Nr
Bardziej szczegółowoSprawozdanie z funkcjonowania zawodu położnej w województwie zachodniopomorskim w 2011 roku
Dr n. med. Dorota Ćwiek Konsultant Wojewódzki w dziedzinie pielęgniarstwa ginekologiczno-położniczego Sprawozdanie z funkcjonowania zawodu położnej w województwie zachodniopomorskim w 2011 roku 1. Informacje
Bardziej szczegółowoUniwersytet Medyczny we Wrocławiu Wydział Nauk o Zdrowiu rok akademicki 2015/2016
Nazwa modułu/przedmiotu Sylabus Część A - Opis przedmiotu Grupa szczegółowych efektów OPIEKA ŚRODOWISKOWA Kod grupy Nazwa grupy NAD KOBIETĄ I JEJ Nauki w zakresie RODZINĄ B.W, B.U opieki specjalistycznej
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Psychiatria i pielęgniarstwo psychiatryczne
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) Załącznik Nr 3 do Uchwały Nr 14/2012 Kod PNS modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Nazwa modułu I nforma cje ogólne Psychiatria i pielęgniarstwo psychiatryczne
Bardziej szczegółowoStandardy prowadzenia ciąży
Standardy prowadzenia ciąży Gdańsk 2015 Redaktor prowadzący: Olga Strzelec Redakcja: Joanna Fiuk, Olga Strzelec Korekta: Joanna Fiuk, Olga Strzelec Projekt okładki: Andrzej Owsiany Skład: Iwona Łytkowska
Bardziej szczegółowoGinekologia i położnictwo - opis przedmiotu
Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Ginekologia i położnictwo Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-GiP Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil
Bardziej szczegółowoCele i zadania BSŚR. Koordynator mgr Dorota Siebiata-Tomczyk
Cele i zadania BSŚR Koordynator mgr Dorota Siebiata-Tomczyk f. Anita Olejek Dyrektor Szpitala mgr Kornelia Cieśla Zadania BSŚR Ekologiczna odnowa rodziny Przygotowanie obojga rodziców do kontaktu z
Bardziej szczegółowoGinekologia i położnictwo - opis przedmiotu
Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Ginekologia i położnictwo Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-GiPoł Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil
Bardziej szczegółowoPani Ewa Ryszka Dyrektor Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej ul. Idzikowskiego 7b Sulejówek
Warszawa, G c u a u o l2018 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WZ-VI.9612.3.3.2018 Pani Ewa Ryszka Dyrektor Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej ul. Idzikowskiego 7b 05-070 Sulejówek WYSTĄPIENIE POKONTROLNE
Bardziej szczegółowoPani Beata Zofia Leszczyńska Orpea Polska Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ul. Prosta Warszawa
Warszawa, 2018 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WZ-VI.9612.3.9.2018 Pani Beata Zofia Leszczyńska Orpea Polska Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ul. Prosta 69 00-838 Warszawa WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie
Bardziej szczegółowoOcena nasilenia negatywnych emocji przy użyciu Skali DASS w grupie ciężarnych hospitalizowanych w oddziale patologii ciąży
Lewicka Probl Hig M Epidemiol i wsp. Ocena 2013, nasilenia 94(3): 459-464 negatywnych emocji przy użyciu Skali DASS w grupie ciężarnych hospitalizowanych... 459 Ocena nasilenia negatywnych emocji przy
Bardziej szczegółowoWybrane zmienne biograficzne a zakres normy seksualnej prezentowany w opiniach młodych kobiet
Seksuologia Polska 2005, 3, 1, 13 17 Copyright 2005 Via Medica, ISSN 1731 667 P R A C A O R Y G I N A L N A Barbara Jankowiak, Zmienne biograficzne a zakres normy seksualnej prezentowany w opiniach młodych
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji
Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji www.aotmit.gov.pl Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji nr 7/2016 z dnia 12 stycznia 2016 r. o projekcie programu polityki
Bardziej szczegółowokwestionariusze badania ankietowego, karta badania, broszura informacyjna dla pacjentek,
Dr hab. o. med. Jerzy Krupiński, emeryt. profesor oadzw. ŚUM Katedra i Zakład Stomatologii Zachowawczej z Endodoocją ŚUM w Katowicach Kraków, 5 kwietnia 2018 Recenzja pracy doktorskiej lek. dent. Marty
Bardziej szczegółowoPan Artur Skóra Dyrektor Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej ul. Kościuszki Węgrów
Warszawa, 29 stycznia 2015 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WK-S.9612.3.4.2014 Pan Artur Skóra Dyrektor Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej ul. Kościuszki 15 07-100 Węgrów W Y S T Ą P I E N I E P
Bardziej szczegółowoWybrane dane statystyczne charakteryzujące opiekę medyczna nad matką i dzieckiem w Wielkopolsce
WIELKOPOLSKA M. POZNAŃ POWIAT POZNAŃSKI Załącznik nr 2 Wybrane dane statystyczne charakteryzujące opiekę medyczna nad matką i dzieckiem w Wielkopolsce Istnieje około 80 szpitali publicznych w Wielkopolsce,
Bardziej szczegółowoPan Apoloniusz Wręczycki Dyrektor Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Wolanowie ul. Opoczyńska Wolanów
Warszawa, 0^- S C i/ p ( J J Q 2018 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WZ-N/I.9612.3.7.2018 Pan Apoloniusz Wręczycki Dyrektor Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Wolanowie ul. Opoczyńska 23 26-625
Bardziej szczegółowoMgr Bernadeta Kołodziej. Mgr Izabela Kowalska
(1) Nazwa przedmiotu Położnictwo środowiskowe (2) Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Rok akademicki 2015/2016 Instytut Położnictwa i Ratownictwa Medycznego Katedra: Położnictwa (3) Kod przedmiotu -
Bardziej szczegółowoStreszczenie mgr Agnieszka Kotwica
Streszczenie mgr Agnieszka Kotwica Słowa kluczowe: rehabilitacja uzdrowiskowa, dysfunkcje narządu ruchu, ból, jakość życia Zdrowie na podstawie definicji prezentowanej, przez WHO oznacza całkowity brak
Bardziej szczegółowoRAMOWY PROGRAM STAŻU ADAPTACYJNEGO POŁOŻNYCH
Załącznik nr 2 RAMOWY PROGRAM STAŻU ADAPTACYJNEGO POŁOŻNYCH Cele stażu 1. Uzyskanie sprawności w zakresie wykorzystania wiedzy i umiejętności nabytych w toku kształcenia w szkole położnych. 2. Aktualizacja
Bardziej szczegółowoAnaliza poziomu stresu ciężarnych z zagrażającym porodem przedwczesnym zależnie od czynników socjodemograficznych
PRACA ORYGINALNA Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2018, Tom 24, Nr 2, 133 137 www.monz.pl Analiza poziomu stresu ciężarnych z zagrażającym porodem przedwczesnym zależnie od czynników socjodemograficznych
Bardziej szczegółowo13. Typ modułu kształcenia. 1. Nazwa jednostki. Kod przedmiotu. 3. Imię i nazwisko osoby /osób prowadzącej moduł 4. Nazwa modułu: Pierwszy stopień
1. Nazwa jednostki Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych 2. Kierunek Pielęgniarstwo Kod przedmiotu 3. Imię i nazwisko osoby /osób prowadzącej moduł 4. Nazwa : 5. Poziom kształcenia 6. Forma studiów Położnictwo,
Bardziej szczegółowo(8) Imię i nazwisko osoby prowadzącej ( osób prowadzących) zajęcia z. przedmiotu
(1) Nazwa przedmiotu Opieka okołoporodowa (2) Nazwa jednostki prowadzącej Instytut Położnictwa i Ratownictwa Medycznego przedmiot Katedra: Położnictwa (3) Kod przedmiotu - (4) Studia Kierunek studiów Poziom
Bardziej szczegółowoREALIZACJA KONTAKTU SKÓRA DO SKÓRY W KONTEKŚCIE WYTYCZNYCH STANDARDU OPIEKI OKOŁOPORODOWEJ W WYBRANYCH SZPITALACH WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO
Copyright Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu REALIZACJA KONTAKTU SKÓRA DO SKÓRY W KONTEKŚCIE WYTYCZNYCH STANDARDU OPIEKI OKOŁOPORODOWEJ W WYBRANYCH SZPITALACH WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Bardziej szczegółowo1. TESTY PSYCHOLOGICZNE
1. TESTY PSYCHOLOGICZNE 1. pojęcie testu psychologicznego 2. zastosowanie 3. podstawowe wymogi (standaryzacja, obiektywność, rzetelność, trafność, normalizacja) 4. cecha psychologiczna w ujęciu psychologicznym
Bardziej szczegółowoLp. Data wykładu Temat wykładu Efekty kształcenia Edukacja zdrowotna w opiece przedkoncepcyjnej. Styl życia kobiet w okresie ciąży Promocja EK_W1
Wykłady z przedmiotu Położnictwo i opieka położnicza dla studentów II-go roku studiów I stopnia stacjonarnych Wydziału Nauk o Zdrowiu w Katowicach SUM w Katowicach roku akad. 2015/2016 semestr zimowy (sem.iii)
Bardziej szczegółowomgr Dorota Lasota Wpływ alkoholu etylowego na ciężkość obrażeń ofiar wypadków komunikacyjnych Streszczenie Wstęp
mgr Dorota Lasota Wpływ alkoholu etylowego na ciężkość obrażeń ofiar wypadków komunikacyjnych Streszczenie Wstęp Wypadki komunikacyjne są istotnym problemem cywilizacyjnym, społecznym i medycznym. Są jedną
Bardziej szczegółowoPrzygotowanie do rodzicielstwa. Perspektywa doświadczonej położnej
Przygotowanie do rodzicielstwa. Perspektywa doświadczonej położnej mgr Nikoleta Broda RODZICIELSTWO Jedna z największych wartości człowieka - biologia - pedagogika - psychologia - kultura EMOCJE Przygotowanie
Bardziej szczegółowodr n. med. Norbert Krajczy Zastępca Ordynatora: lek. Krzysztof Kroczak Zastępca Ordynatora: lek. Edmund Lupa Prof. dr hab.
Ordynator Oddziału: dr n. med. Norbert Krajczy Zastępca Ordynatora: lek. Krzysztof Kroczak Zastępca Ordynatora: lek. Edmund Lupa Prof. dr hab. Marian Gabryś Pielęgniarka oddziałowa: mgr Beata Sajboth Telefony
Bardziej szczegółowoLęk porodowy czynniki ryzyka oraz jego wpływ na przebieg porodu, połogu oraz stan noworodka
GinPolMedProject 1 (51) 2019: 040-044 ARTYKUŁ ORYGINALNY Lęk porodowy czynniki ryzyka oraz jego wpływ na przebieg porodu, połogu oraz stan noworodka Katarzyna Gregor 1 (ABDEF), Ewa Banaś 1 (ABDEF), Marzena
Bardziej szczegółowoLp. Data wykładu Temat wykładu Efekty kształcenia Edukacja zdrowotna w opiece przedkoncepcyjnej. Styl życia kobiet w okresie ciąży Promocja EK_W1
Wykłady z przedmiotu Położnictwo i opieka położnicza dla studentów II-go roku studiów I stopnia stacjonarnych Wydziału Nauk o Zdrowiu w Katowicach SUM w Katowicach roku akad. 2015/2016 semestr zimowy (sem.iii)
Bardziej szczegółowoKatarzyna Kozioł Katarzyna Latuszek - Pasternak. Warszawa, marzec 2015 r.
Katarzyna Kozioł Katarzyna Latuszek - Pasternak Warszawa, marzec 2015 r. Rzecznik Praw Pacjenta jest centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach ochrony praw pacjentów określonych w
Bardziej szczegółowoSYLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) Informacje ogólne. Psychiatria i pielęgniarstwo psychiatryczne
SYLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) Kod PNS modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Nazwa modułu Informacje ogólne Psychiatria i pielęgniarstwo psychiatryczne Obowiązkowy Wydział Nauk o Zdrowiu Położnictwo
Bardziej szczegółowoRola położnej w opiece nad ciężarną, rodzącą, położnicą z cukrzycą Leokadia Jędrzejewska Konsultant Krajowy w dziedzinie pielęgniarstwa ginekologicznego i położniczego Kraków 20 21 maja 2011r. Grażyna
Bardziej szczegółowoWystqpienie pokontrolne
WOJEWODA DOLNOŚLĄSKI Wrocław, d n ia t-v^ listopada 2015 r. PS-ZPSM.9612.19.2015.IS Pan Adam Zdaniuk Dyrektor Zespołu Opieki Zdrowotnej w Bolesławcu Wystqpienie pokontrolne W dniach od 24 do 25 września
Bardziej szczegółowoUniwersytet Rzeszowski
Rekrutacja 2014/2015 - Studia I i II stopnia POŁOŻNICTWO Studia stacjonarne I stopnia Liczba miejsc na kierunek zostanie podzielona proporcjonalnie do liczby kandydatów legitymujących się Kwalifikacja
Bardziej szczegółowoPolskie Forum Psychologiczne, 2013, tom 18, numer 4, s. 441-456
Polskie Forum Psychologiczne, 2013, tom 18, numer 4, s. 441-456 Anna Ratajska 1 2 1 1 Instytut Psychologii, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego Institute of Psychology, Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz
Bardziej szczegółowokurs dla kobiet wtorki dla kobiet z osobą towarzyszącą czwartki PROGRAM ZAJĘĆ I spotkanie II spotkanie
Zajęcia w Szkole Rodzenia odbywają się w cyklu 8 spotkań. Zapraszamy Panie pomiędzy 20 34 tygodniem ciąży do udziału w spotkaniach: - indywidualnie kurs dla kobiet wtorki godz. 18.00 20.00 - kurs dla kobiet
Bardziej szczegółowoSYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Ginekologia i Położnictwo. Katedra Ginekologii i Położnictwa
SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2021 (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Ginekologia i Położnictwo Kod przedmiotu/ modułu* GP/F Wydział (nazwa
Bardziej szczegółowoStres związany z pracą w pielęgniarstwie *
Stres związany z pracą w pielęgniarstwie * Obecnie niemal powszechnie uznaje się, że pielęgniarstwo ze swej natury jest zawodem stresującym. Pielęgniarka, jak rzadko kto, codziennie staje w obliczu skrajnego
Bardziej szczegółowoPani Elżbieta Główka ul. Władysława Reymonta 12/ Radzymin
Warszawa, 29 września 2016 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WK-C.9612.3.1.2016 Pani Elżbieta Główka ul. Władysława Reymonta 12/125 05-250 Radzymin W Y S T Ą P I E N I E P O K O N T R O L N E Na podstawie art. 111
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU / SYLABUS. Zakład Położnictwa, Ginekologii i Opieki Położniczo-Ginekologicznej
Załącznik nr 5b do Uchwały nr 21/2013 Senatu Wydział Nauk o Zdrowiu KARTA PRZEDMIOTU / SYLABUS Kierunek POŁOŻNICTWO Profil kształcenia ogólnoakademicki X praktyczny inny jaki. Nazwa jednostki realizującej
Bardziej szczegółowoWykłady ul. Medyków 14, sala CSK B. godz. 08.00-11.45 (5h) Lp. Data wykładu Temat wykładu
Wykłady z przedmiotu Opieka specjalistyczna w położnictwie, neonatologii i ginekologii dla studentów I-go roku studiów II stopnia stacjonarnych Wydziału Nauk o Zdrowiu SUM w Katowicach roku akad. 2014/2015
Bardziej szczegółowoWykłady z przedmiotu Opieka specjalistyczna w położnictwie, neonatologii i ginekologii
Wykłady z przedmiotu Opieka specjalistyczna w położnictwie, neonatologii i ginekologii dla studentów I-go roku studiów II stopnia stacjonarnych Wydziału Nauk o Zdrowiu SUM w Katowicach roku akad. 2014/2015
Bardziej szczegółowoPan Krzysztof Zakrzewski Dyrektor Samodzielnego Zespołu Publicznych Zakładów Lecznictwa Otwartego Warszawa-Ochota ul. Szczęśliwicka Warszawa
Warszawa, 15 czerwca 2016 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WK-II.9612.3.1.2016 Pan Krzysztof Zakrzewski Dyrektor Samodzielnego Zespołu Publicznych Zakładów Lecznictwa Otwartego Warszawa-Ochota ul. Szczęśliwicka
Bardziej szczegółowoKoordynowana opieka nad kobietą w ciąży w praktyce
Koordynowana opieka nad kobietą w ciąży w praktyce Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Łukowie ul. Doktora A. Rogalińskiego 3, 21-400 Łuków tel. (25) 798 2001 fax (25) 798 2603 spzoz@spzoz.lukow.pl
Bardziej szczegółowoMetody weryfikacji efektów kształcenia na kierunku położnictwo na przykładzie przedmiotu Badania naukowe w położnictwie ZASTOSOWANIE METODY PROJEKTU
Metody weryfikacji efektów kształcenia na kierunku położnictwo na przykładzie przedmiotu Badania naukowe w położnictwie ZASTOSOWANIE METODY PROJEKTU dr Grażyna Bączek Zakład Dydaktyki Ginekologiczno-Położniczej
Bardziej szczegółowoPan Arkadiusz Stępniewski Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Pniewach Pniewy 2A Pniewy
Warszawa, 14 sierpnia 2015 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WK-R.9612.3.3.2015 Pan Arkadiusz Stępniewski Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Pniewach Pniewy 2A 05-652 Pniewy W Y S T Ą P I E N I E P
Bardziej szczegółowoPan Jerzy Sadowski Dyrektor Samodzielnego Publicznego Zespołu Zakładów Opieki Zdrowotnej w Przasnyszu ul. Sadowa Przasnysz
Warszawa, 4 lutego 2015 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WK-O.9612.3.1.2014 Pan Jerzy Sadowski Dyrektor Samodzielnego Publicznego Zespołu Zakładów Opieki Zdrowotnej w Przasnyszu ul. Sadowa 9 06-300 Przasnysz W Y
Bardziej szczegółowoChoroby autoimmunologiczne w ciąży postępowanie lecznicze i rokowanie, kompetencje położnej.
Wykłady z przedmiotu Opieka specjalistyczna w położnictwie, neonatologii i ginekologii dla studentów I-go roku studiów II stopnia stacjonarnych Wydziału Nauk o Zdrowiu SUM w Katowicach roku akad 2015/2016
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE BIANKA MISIAK. Ocena zasobów zdrowotnych personelu pielęgniarskiego po 40 roku życia z województwa podlaskiego
BIANKA MISIAK Ocena zasobów zdrowotnych personelu pielęgniarskiego po 40 roku życia z województwa podlaskiego STRESZCZENIE Pielęgnowanie jest tym rodzajem działalności, który przez swój szeroki zakres
Bardziej szczegółowoChoroby autoimmunologiczne w ciąży postępowanie lecznicze i rokowanie, kompetencje położnej.
Wykłady z przedmiotu Opieka specjalistyczna w położnictwie, neonatologii i ginekologii dla studentów I-go roku studiów II stopnia stacjonarnych Wydziału Nauk o Zdrowiu SUM w Katowicach roku akad 2015/2016
Bardziej szczegółowoJerzy Stockfisch 1, Jarosław Markowski 2, Jan Pilch 2, Brunon Zemła 3, Włodzimierz Dziubdziela 4, Wirginia Likus 5, Grzegorz Bajor 5 STRESZCZENIE
Czynniki ryzyka związane ze stylem i jakością życia a częstość zachorowań na nowotwory złośliwe górnych dróg oddechowych w mikroregionie Mysłowice, Imielin i Chełm Śląski Jerzy Stockfisch 1, Jarosław Markowski
Bardziej szczegółowoMACIERZYŃSTWO A SEKSUALNOŚĆ KOBIETY
MACIERZYŃSTWO A SEKSUALNOŚĆ KOBIETY Beata Świątek-Brzezińska, Uniwersytet Jagielloński beata.adamik@uj.edu.pl Streszczenie Wiele kobiet doświadcza trudności w sferze intymności i seksualności po urodzeniu
Bardziej szczegółowoOcena lęku przed porodem u kobiet ciężarnych Assessment of fear in women before childbirth
Prace oryginalne Ocena lęku przed porodem u kobiet ciężarnych Assessment of fear in women before childbirth Marzena Kaźmierczak 1, A F, Marzanna Sołdyńska 2, A C, F, Małgorzata Gierszewska 3, A, C, F,
Bardziej szczegółowoLeszek Putyński Lęk porodowy : jego istota i metoda pomiaru. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Psychologica 1,
Leszek Putyński Lęk porodowy : jego istota i metoda pomiaru Acta Universitatis Lodziensis. Folia Psychologica 1, 147-152 1997 ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS FOLIA PSYCHOLOGICA 1, 1997 DONIESIENIA BADAWCZE
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 276 SECTIO D 2003
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 276 SECTIO D 2003 Oddział Położniczy i Trakt Porodowy Samodzielny Publiczny Szpital Wojewódzki im. Jana Bożego w Lublinie
Bardziej szczegółowoNawroty w uzależnieniach - zmiany w kontaktach z alkoholem po zakończeniu terapii
Sabina Nikodemska Rok: 1998 Czasopismo: Świat Problemów Numer: 6 (68) Celem niniejszego opracowania jest próba przyjrzenia się populacji tych pacjentów, którzy zgłaszają się do ambulatoryjnych placówek
Bardziej szczegółowoPani Mirosława Marciniak Przychodnia Medyczna VENA Marciniak spółka jawna ul. Kilińskiego Mordy
Warszawa, 30 maja 2017 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WK-II.9612.3.4.2017 Pani Mirosława Marciniak Przychodnia Medyczna VENA Marciniak spółka jawna ul. Kilińskiego 9 08-140 Mordy W Y S T Ą P I E N I E P O K O
Bardziej szczegółowo