MACIERZYŃSTWO A SEKSUALNOŚĆ KOBIETY

Transkrypt

1 MACIERZYŃSTWO A SEKSUALNOŚĆ KOBIETY Beata Świątek-Brzezińska, Uniwersytet Jagielloński beata.adamik@uj.edu.pl Streszczenie Wiele kobiet doświadcza trudności w sferze intymności i seksualności po urodzeniu dziecka. Topos matki, ukazujący kobietę jako istotę skoncentrowaną przede wszystkim na potomstwie i jego potrzebach, często zdaje się przesłaniać problem seksualności kobiety matki, w najlepszym wypadku spychając ją na dalszy plan. Celem prezentowanych analiz jest ukazanie wybranych problemów współczesnych młodych matek. W celu nakreślenia obrazu omawianego zjawiska analizie poddano wyniki doniesień naukowych, a także wypowiedzi kobiet na blogach i forach internetowych. Wyniki analiz ukazują szereg lęków i obaw dotyczących sfery seksualności, towarzyszących współczesnym kobietom matkom, ale także ich żywe zainteresowanie tematem, większą świadomość własnego ciała i potrzeb, oraz większą aktywność podejmowaną w celu poprawy doświadczeń w sferze własnej intymności i seksualności. Wszystko to wskazuje na potrzebę walki ze szkodliwym stereotypem matki jako aseksualnej istoty skupionej wyłącznie na dziecku.

2 METODA ANALIZA DONIESIEŃ Z BADAŃ (NAJCZĘŚCIEJ PRZYTACZANE ARTYKUŁY PRZYBLIŻONO PONIŻEJ) ORAZ WPISÓW MŁODYCH MATEK NA BLOGACH I FORACH INTERNETOWYCH PORÓWNANIE ZACHOWAŃ INTYMNYCH KOBIET PRZED CIĄŻĄ I PO PORODZIE (Gałązka i in., 2013) POCZUCIE ATRAKCYJNOŚCI SEKSUALNEJ KOBIET W WIEKU PROKREACYJNYM PO PRZEBYCIU CIĄŻY I OKRESU KARMIENIA (Michaj i Stankowska, 2011) Osoby badane: 50 kobiet w wieku rozrodczym, które przynajmniej raz rodziły i prowadzą aktywne życie seksualne; Stosowane narzędzia: Kwestionariusz dotyczący wybranych aspektów seksualności (pytania otwarte i zamknięte). Osoby badane: 254 kobiet, których pierwsze dziecko w momencie przeprowadzania badania znajdowało się w okresie poniemowlęcym, między 2 a 3 rokiem życia. Stosowane narzędzia: Kwestionariusz do badania wybranych aspektów seksualności kobiet, Kwestionariusz aktywności seksualnej kobiet oraz Kwestionariusz do badania wybranych doświadczeń związanych z macierzyństwem. Analiza wybranych wpisów kobiet na forach: kafeteria.pl, temat ciąża, poród, macierzyństwo (5293 strony, na każdej około 40 wątków); gazeta.pl edziecko, temat ciąża i poród ( wątków stan na , liczby te oczywiście zmieniają się ze względu na ciągły dostęp i aktywność użytkowników wymienionych stron). Autorskie blogi młodych matek, m. in.: ; JamesMumSaid

3 ŚWIADOMOŚĆ WŁASNEJ SEKSUALNOŚCI MŁODYCH MATEK Sfera intymności i seksualności człowieka jest bardzo ważną częścią życia. Kreuje ludzką psychikę, fizyczność oraz emocje. Ciąża, poród oraz połóg stanowią szczególny i ważny etap w życiu kobiety, wpływający w istotny sposób na rodzaj i formę przeżywania kontaktów intymnych. (Gałązka i in., 2013). To, że kobiety coraz częściej przypisują duże znaczenie swojej seksualności znajduje potwierdzenie także poprzez bardzo duże zainteresowanie kobiet omawianą tematyką, znajdujące odbicie w ilości wątków, komentarzy i wpisów na forach internetowych dedykowanych kobietom. Młode mamy wymieniają się tam doświadczeniami, obawami, radami, poszukują informacji i same odpowiadają na pytania koleżanek. Można spotkać się z różnymi opiniami na ten temat, do głosu dochodzą także kobiety, które często dopiero nie radząc sobie ze stereotypową rolą Matki Polki, odkrywają, że macierzyństwo nie musi być okresem smutnym, a przede wszystkim wykańczającym fizycznie i psychicznie (Sokolińska, 2009; 2011). Ocena znaczenia własnej seksualności 16% 43% (Gałązka i in., 2013) 6% 4% 31% 1. Nie ma dla mnie znaczenia 2. Ma dla mnie małe znaczenie 3. Ma dla mnie średnie znaczenie 4. Ma dla mnie duże znaczenie 5. Ma dla mnie badzo duże znaczenie

4 SPOSOBY ZWIĘKSZANIA WŁASNEJ ATRAKCYJNOŚCI SEKSUALNEJ Przekonanie o odpowiedzialności za własną seksualność wyraziło aż 187 (73,6%) badanych kobiet (Machaj i Stankowska, 2011). Co ważne, okazało się, że młode mamy nie tylko deklarują takie poczucie odpowiedzialności, ale w celu zwiększania własnej atrakcyjności seksualnej podejmują szereg zabiegów. Otrzymane wyniki zaprezentowano na wykresie 2. Wszystkie te sposoby omawiane są także przez kobiety na forach internetowych, przy czym często towarzyszą im pozytywne lub negatywne opinie świadczące o wcześniejszym korzystaniu. Sposoby zwiększania atrakcyjności seksualnej (Machaj i Stankowska, 2011) % kobiet deklarujących podejmowanie wybranych działań w celu zwiększenia swojej atrakcyjności seksualnej 42,2 31,8 51,1 50, ,2 31,8 38,9 64,9 74,4 55,9 36,2 12,5 74,4 9,4 3,9 13,3 20

5 Ciąża Poród Ciąża dla każdej kobiety jest czasem ogromnych przemian. Począwszy od fizycznych poprzez hormonalne, aż do emocjonalnych. (Beisert, 2010). Ciąża, szczególnie pierwsza, jest okresem w życiu kobiety, w którym dochodzi do zmiany ról życiowych i priorytetów. Do obowiązków związanych z byciem żoną/partnerką, dochodzą zadania związane z macierzyństwem. Para staje się rodziną, co powoduje zmiany również w życiu seksualnym dwojga ludzi (Alexander i in., 1995). Na szczęście od wielu lat zwiększa się zainteresowanie potrzebami natury psychologicznej, które mają kobiety w okresie ciąży, porodu i połogu. Stosunkowo dobrze opisane są też specyficzne problemy kobiet w sferze intymności i seksualności (Beisert, 2010; Gałązka i in., 2013; Lew-Starowicz i in., 2011; Makara-Studzińska i in., 2009) Epizjotomia znacznie obniża satysfakcję seksualną. Kobiety, które urodziły dziecko bez żadnych obrażeń, rzadziej zgłaszają występowanie bólu w trakcie stosunków płciowych, a odczuwanie orgazmu określają jako intensywne (Stadnicka, 2009; Gałązka i in. 2013). Na czas ponownego podjęcia współżycia płciowego nie wpływa sposób ukończenia ciąży, jednak kobiety, które urodziły przez cięcie cesarskie częściej wyrażały zadowolenie z kontaktów intymnych zarówno przed ciążą, jak i po porodzie (Gałązka i in., 2013). Co więcej, kobiety, które rodziły drogą cięcia cesarskiego nie miały żadnych obaw związanych z ponownym rozpoczęciem współżycia (Gałązka i in., 2013). W ostatnim czasie zwiększyła się liczba porodów zakończonych cc (Wilczyńska i in., 2008). Być może spowodowane jest to także wzrostem zainteresowania i świadomości kobiet, które coraz częściej chcą samodzielnie decydować także o sposobie zakończenia ciąży. Stosunek kobiet do tego zagadnienia jest bardzo emocjonalny, co potwierdzają liczne wpisy na forach internetowych. Co szczególnie ciekawe, zwolenniczki obu sposobów porodu zazwyczaj powołują się na dobro dziecka, stawiając je ponad wszystko. Liczne są wpisy wyrażające obawy o powrót do współżycia po porodzie.

6 MACIERZYŃSTWO 34% Doświadczanie problemów związanych z podjęciem współżycia seksualnego po porodzie 8% 4% 10% (Gałązka i in., 2013) 28% 16% Nie Nie zastanawiałam się nad tym Nie, ale mój partner ma/miał obawy Tak boję się/ bałam się jak to będzie Pierwszy stosunek był dla mnie krępujący Inne Większość badanych (78%) nie zauważyła zmian między aktywnością seksualną przed zajściem w ciążę i po porodzie. Dla 15% kontakty intymne straciły na swojej atrakcyjności, a 7% stwierdziło, że seks nie jest już dla nich atrakcyjny. W zdecydowanej większości (78%) pierwszym kontaktem intymnym po porodzie był pełny stosunek pochwowy. Zadowolenie z kontaktów seksualnych wyraziło ponad ¾ badanych (84%). Ponad ¾ badanych (78%) uważała, że ich partner jest zadowolony z podejmowanej aktywności seksualnej. (Gałązka i in., 2013)

7 MACIERZYŃSTWO Poczucie atrakcyjności kobiet przed, w trakcie oraz po przebytej ciąży i okresie karmienia W czasie ciąży Po okresie ciąży i karmienia (Machaj i Stankowska, 2011) Wzrost poziomu zadowolenia z wyglądu piersi Spadek poziomu zadowolenia z wyglądu: brzucha, bioder, pośladków, ud, nóg, stóp, sylwetki i narządów intymnych Spadek poziomu zadowolenia z wyglądu piersi, brzucha, bioder, pośladków, ud, nóg, stóp, sylwetki, narządów intymnych Doświadczenia związane z macierzyństwem są ważnymi czynnikami kształtującymi rozwój psychoseksualny kobiety. Ich wpływ polega przede wszystkim na wzmacnianiu więzi z partnerem oraz na tworzeniu właściwych relacji w rodzinie (Sipiński i in., 2005). Co ciekawe, mimo ogólnego spadku zadowolenia z wyglądu poszczególnych części ciała, aż 44,4% badanych kobiet miało poczucie bycia bardziej atrakcyjną po urodzeniu dziecka (Machaj i Stankowska, 2011) Zaś 37,4% badanych kobiet deklarowało, że po urodzeniu dziecka mają poczucie bycia lepszą partnerką seksualną (Machaj i Stankowska, 2011).

8 Podsumowanie Bibliografia: Doświadczenie macierzyństwa wiele zmienia w życiu kobiety, także w sferze intymności i seksualności; Stosunkowo dobrze poznane jest zagadnienie seksualności kobiet w ciąży, jest to pierwszy moment, kiedy kobieta spotyka się z opiniami, że nie powinna już koncentrować się na sobie, ale na dziecku; Młode matki w większości przyznają, że seksualność jest dla nich ważna, czują się za nią odpowiedzialne i coraz częściej sięgają po liczne sposoby mające na celu zwiększenie ich atrakcyjności seksualnej; Potwierdzenia skuteczności tych metod a także nowych sposobów szukają często na forach internetowych gdzie dzielą się też swoimi obawami i lękami, szukają wsparcia, porad i wzajemnie sobie ich udzielają; Topos matki skoncentrowanej na dziecku często wpędza autorki wpisów w poczucie winy, kiedy poświęcają uwagę sobie i swoim potrzebom; Analiza wpisów kobiet na forach internetowych i blogach, dobrze obrazuje szeroki zakres omawianego problemu. Świadome macierzyństwo może być także źródłem satysfakcji i lepszego poznania własnego ciała, co przekłada się na poczucie większej atrakcyjności czy bycia lepszą partnerką seksualną po urodzeniu dziecka. Alexander J., Levy V., Roch S.: Opieka przedporodowa. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1995, s Beisert M.: Psychologia seksualności. w: Lew- Starowicz Z., Skrzypulec V.: Podstawy seksuologii. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010, s Gałązka i in. (2013) Porównanie zachowań intymnych kobiet przed ciążą i po porodzie. Zdrowie, dobrostan i uroda, 3, Lew-Starowicz Z., Szymańska M., Włodarczyk M., (2011). Uwarunkowania seksualności kobiet w czasie ciąży. Przegląd seksuologiczny 7, 3,3-5. Machaj A., Stankowska I. (2011). Poczucie atrakcyjności seksualnej kobiet przed ciążą i po porodzie. Nowiny lekarskie, 80, 5, Sipiński A., Kazimierczak M., Ciesielska B.: (2005). Ocena zachowań seksualnych kobiet karmiących. Seksuologia Polska, 3, Stadnicka G.: Opieka przedkoncepcyjna. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009, s