Trudności w kontakcie z osobą, która inaczej przeżywa świat lub izoluje się. nie wiem jak się zachować

Transkrypt

1 Trudności w kontakcie z osobą, która inaczej przeżywa świat lub izoluje się. nie wiem jak się zachować Naturalne obawy, strach, poczucie bezradności, brak wiedzy. Ostrożność, odpowiedzialność, delikatność w kontakcie, empatia, otwartość, wsparcie, poszukiwanie wiedzy oraz pomysłów. Ułatwiony POWRÓT DO ZDROWIA Wycofanie ODRZUCENIE osamotnienie Stygmatyzacja Stereotypy Dyskryminacja

2 LĘK PANICZNY Zaburzenia lękowe polegające na silnych i powracających napadach przerażenia, któremu towarzyszą silne reakcje fizjologiczne takie jak gwałtowne bicie serca, bóle i ucisk w klatce piersiowej, duszności, zawroty głowy, drętwienie kończyn, dygotanie ciała. Jednym z głównych objawów jest też lęk przed śmiercią. Lęk paniczny występuje nagle, bez jakiejkolwiek możliwej do zidentyfikowania przyczyny. W czasie napadu mogą towarzyszyć osobie takie myśli jak: Zaraz umrę, Dostanę zawału, Zaraz zemdleję, Stracę panowanie nad sobą. Im większe jest nasilenie tych myśli, tym intensywniejszy lęk i trudność w uspokojeniu się. Konsekwencją powtarzających się napadów paniki może być tendencja do unikania sytuacji, w których może wystąpić panika, a także unikania miejsc, z których ucieczka byłaby utrudniona. Często osoby cierpiące na napady paniki znacznie ograniczają swoje działania np. przestają wychodzić z domu na zakupy, odwiedzać kina, jeździć autobusami itp.

3 ZAB. OBSESYJNO - KOMPULSYWNE Te zaburzenia lękowe objawiają się obecnością natarczywych, niekontrolowanych i niepokojących myśli (obsesje) oraz przymusowych, powtarzanych zachowań (kompulsje). Natrętne myśli i wyobrażenia z reguły wiążą się z uczuciem przykrości, poczuciem winy i lęku, który zmusza do wykonywania czynności zabezpieczających, które mogą przekształcić się w swego rodzaju rytuały. Czynności te mają zapobiec oczekiwanym, negatywnym wydarzeniom np. katastrofom, niepowodzeniom. Do najczęściej obserwowanych czynności należą np. wielokrotnie powtarzane mycie rąk, sprawdzanie, upewnianie się, wielogodzinne układanie. Zazwyczaj osoba cierpiąca na to zaburzenie ocenia owe czynności jako bezsensowne i nieuzasadnione, ale ma trudność z powstrzymaniem się od ich wykonania. Powstrzymywanie się od wykonania czynności wiąże się z kolei z nasileniem lęku. Leczenie specjalistyczne: psychoterapia +/- farmakoterapia.

4 FOBIE Fobie to zaburzenia lękowe, w których lęk jest wywoływany przede wszystkim przez pewne sytuacje lub przedmioty zewnętrzne, które obiektywnie nie są zagrażające. Reakcja strachu jest tu nieproporcjonalna do rzeczywistego niebezpieczeństwa. Występuje zjawisko przeceniania przewidywanego strachu, kiedy to osoba jeszcze przed doświadczeniem danej sytuacji, lub przed kontaktem z danym przedmiotem, wyobraża sobie, jak bardzo będzie się bała. Mówimy wtedy o tzw. lęku antycypacyjnym, czyli lęku przed lękiem, który wywołuje spektrum objawów somatycznych tj. pocenie się, drżenie, kołatanie serca itp. Osoba doznająca lęku unika sytuacji i przedmiotów, które lęk mogą wywołać np. otwartych lub zamkniętych przestrzeni, psów, pająków, krwi, zastrzyków, leczenia zębów u dentysty, wystąpień publicznych (fobia społeczna) itd. Jeśli fobia znacząco utrudnia normalne funkcjonowanie to warto skorzystać z profesjonalnej pomocy!

5 ZABURZENIA ZWIĄZANE ZE STRESEM Bywa, iż stres związany z trudną lub traumatyczną sytuacją, w której się znaleźliśmy, znacznie przekracza nasze możliwości radzenia sobie. Może być to śmierć bliskiej nam osoby, przeżywany rozwód, udział w wypadku lub katastrofie, przeżycie napadu, gwałtu, albo znalezienie się w sytuacji ciężkiej choroby. Reakcja na ciężki stres może być natychmiastowa i objawiać się między innymi oszołomieniem, gwałtownymi reakcjami lękowymi, trudnością w zrozumieniu tego, co się dzieje. Zdarza się jednak tak, że konsekwencje przeżycia trudnej sytuacji odczuwamy później, a objawy stresu rozwijają się w sposób utajony. Mamy do czynienia wtedy z zaburzeniem stresowym pourazowym, dla którego znamienna jest obecność we śnie i na jawie powracających, niekontrolowanych wspomnień wydarzenia trudnego, ataków paniki, poczucia zagrożenia oraz trudności w codziennej adaptacji. Najważniejsza jest obecność sieci wsparcia (rodzina, znajomi) i możliwość rozmowy o swoich przeżyciach. Jeśli nie są to wystarczające zasoby do poradzenia sobie z traumą, konieczna jest interwencja specjalistyczna, psychologiczna, psychoterapeutyczna lub psychiatryczna. Skuteczna jest tu psychoterapia krótkoterminowa, która skupia się na odreagowaniu emocji i przeformułowaniu traumatycznych doświadczeń.

6 NIE jesteś sam w szkole.

7 ZABURZENIA NASTROJU Smutek, poczucie winy, bezradności, pesymizm, brak energii do działania, motywacyjny paraliż, to niektóre objawy depresji. Depresja może jednak objawiać się w sposób zamaskowany pod postacią dolegliwości somatycznych lub innych zaburzeń psychicznych. Depresja jest jednym z najczęściej diagnozowanych zaburzeń psychicznych wśród osób zgłaszających się po pomoc specjalistyczną. Zwolennicy podejścia biologicznego przyczyn depresji poszukują w uwarunkowaniach fizjologicznych, między innymi w pracy neuroprzekaźników w mózgu i w działaniu układu hormonalnego. Depresję wiąże się też z obecnością wcześniejszego negatywnego bodźca niepowodzenia na gruncie zawodowym, osobistym, straty, czy rozstania. Według niektórych badaczy depresja może pojawić się, jako konsekwencja określonego sposobu myślenia, w którym to negatywnie oceniamy siebie, swoje możliwości, a także skuteczność własnych działań. Inne ciekawe spojrzenie na zjawisko depresji u młodych ludzi podkreśla negatywną rolę rozwoju indywidualizmu i co się z tym wiąże - mniejsze poczucie wspólnoty pośród ludzi, którzy uciekają od religii, wartości rodzinnych, aktywności na rzecz małych społeczności. W pogoni za szczęściem paradoksalnie izolujemy się od innych ludzi i tym samym zwiększamy ryzyko zachorowania na depresję. Ryzyko depresji u nastolatków jest dziś dużo większe niż chociażby 40 lat temu. Objawy depresji pojawiają się na kilku płaszczyznach funkcjonowania danej osoby. Na płaszczyźnie emocjonalnej mogą to być: smutek, przygnębienie, samotność, poczucie winy, poczucie bezużyteczności, beznadziei. Płaszczyzna poznawcza objawów depresyjnych to negatywne postrzeganie samego siebie, dekoncentracja i problemy z pamięcią. Taka osoba będzie przykładowo przekonana o swojej bezużyteczności i bezwartościowości, pomimo realnych osiągnięć. Będzie zniekształcać postrzeganą rzeczywistość w sposób dla siebie niekorzystny i utwierdzający ją w swoim tragicznym położeniu, np.

8 będzie czuć się winna za swoje kłopoty, będzie snuć katastroficzne wizje przyszłości i negatywnie oceniać swoją przeszłość. Osoba cierpiąca na depresję doświadcza też zaburzeń motywacji. Ciężko jej podejmować decyzje, działania, a czasem nie ma nawet energii by wstać z łóżka. Czynności, które zwykle sprawiały jej przyjemność, w stanie depresji wydają się być nieosiągalne i niemożliwe do wykonania. Kolejną sferą, w którą wkrada się depresja jest sfera samopoczucia fizycznego. Depresja często przynosi ze sobą nieprawdopodobne zmęczenie, utratę apetytu, zaburzenia snu, a także zwiększa podatność na choroby somatyczne. Jeśli powyższe objawy utrzymują się przez okres przynajmniej dwóch tygodni, to prawdopodobnie mamy do czynienia z epizodem depresji. Osoby z diagnozą depresji mogą skorzystać z terapii farmakologicznej oraz psychoterapii. Najważniejszymi celami leczenia psychoterapeutycznego są zmiana sposobu myślenia i oceny rzeczywistości, odzyskanie poczucia sprawczości i pozytywnego obrazu własnej osoby. W zaburzeniu dwubiegunowym oprócz epizodu depresyjnego pojawia się także okres manii, który charakteryzuje się euforycznym nastrojem, nadmiernym przekonaniem o wysokiej własnej wartości, natłokiem myśli, trudnościami w koncentracji uwagi. Osoba w stanie manii jest widocznie pobudzona, podejmuje się wielu czynności naraz, często podejmuje nieprzemyślane i ryzykowne decyzje. Pomimo energii wydatkowanej na różne aktywności osoba taka nie odczuwa zmęczenia, czuje się wypoczęta już po kilku godzinach snu. Aby stwierdzić manię, wymienione wyżej objawy muszą utrzymywać się przynajmniej tydzień. Za pojawienie się zaburzenia dwubiegunowego odpowiadają w dużej mierze czynniki genetyczne. Ryzyko zachorowania jest 5 krotnie wyższe dla kogoś, kto ma w rodzinie osobę cierpiącą na to zaburzenie. Najskuteczniejszą terapią zaburzeń afektywnych dwubiegunowych jest leczenie farmakologiczne prowadzone przez lekarza psychiatrę.

9 SCHIZOFRENIA Jest to choroba psychiczna charakteryzująca się głębokim zakłóceniem myślenia, postrzegania i uczuć. Większość trudności, które wiążą się ze schizofrenią, wynika z odmiennego lub nielogicznego sposobu myślenia (np. silna wiara w mylne przekonania - urojenia) lub postrzegania (np. słyszenie głosów, które w rzeczywistości nie istnieją - halucynacje). Ponieważ sposób myślenia osoby cierpiącej na schizofrenię jest czasami znacznie wypaczony, może ona zachowywać się w bardzo zaburzony sposób, który innym może wydawać się osobliwy lub dziwny. Chory może tracić poczucie realności i żyć w świecie przeżyć wewnętrznych, co jest od razu zauważalne przez otoczenie. Ponadto sposób mówienia u takiej osoby może być irracjonalny lub chaotyczny. U chorych na schizofrenię obserwuje się często apatię, pogorszenie kontaktów z otoczeniem, niedbałość o higienę osobistą, zaniedbanie obowiązków szkolnych i zawodowych. W leczeniu schizofrenii stosuje się farmakoterapię oraz rehabilitację psychospołeczną. Długofalowe badania pokazują, że 1/3 osób, które przebyły epizod schizofrenii, wyzdrowiała i nigdy już nie zachorowała, 1/3 musiała się liczyć z możliwością nawrotów choroby, a 1/3 chorowała przewlekle i wymagała niemal stałego leczenia i wsparcia. Jednak przy odpowiednio dobranej farmakoterapii I oddziaływaniom psychospołecznym, większość chorych nie musiała rezygnować z samodzielnego życia. Dzięki coraz nowszym sposobom leczenia uzyskuje się coraz lepszy przebieg schizofrenii.

10 ANOREKSJA I BULIMIA Anoreksja restrykcyjna polega na tym, że osoba mimo swojej chudości nadmiernie boi się przytycia i stosuje coraz bardziej rygorystyczne diety i inne metody odchudzania się. Walka z głodem odbywa się na różne sposoby takie jak: przesypianie czasu posiłków, wzbudzenie odruchu obrzydzenia na jedzenie, unikanie wspólnego spożywania posiłków albo przekonywanie siebie, że jest się przemęczonym, a nie głodnym. Gdy waga spada poniżej 85% prawidłowej masy ciała, a u dziewczyn zanika miesiączka mówimy o stanie zagrożenia zdrowia. Przy anoreksji bulimicznej dochodzą zachowania kompensacyjne. Osoby dotknięte anoreksją często nie mają świadomości swojej choroby, zaprzeczają i nie chcą się leczyć, bo nie mogą przytyć. Każdy z nas ratowałby poczucie własnej wartości, siły, kontroli nad swoim życiem, a w przypadku anoreksji uzyskuje się je niestety poprzez niejedzenie. Bulimia polega na naprzemiennych epizodach kompulsywnego objadania się i przeczyszczania lub głodzenia (błędne koło). Napad głodu psychicznego oznacza, że osoba traci kontrolę nad ilością i jakością jedzenia - jednorazowo może zjeść tyle, ile innej osobie wystarczyłoby na kilka dni, a do tego zjada produkty wysokokaloryczne. Po chwilowej uldze pojawiają się wyrzuty sumienia, wstyd i próby pozbycia się jedzenia, kalorii z organizmu poprzez zachowania kompensacyjne: używanie środków przeczyszczających, prowokowanie wymiotów, głodówki, wyczerpujące ćwiczenia fizyczne. ZDANIA TESTY: Poczucie własnej wartości nie zależy od wyglądu i masy ciała. Lepiej być zdrowym niż chudym.

11 Kto może Cię wesprzeć? Rodzice Rodzice mają obowiązek troszczyć się o swoje dzieci, dopóki nie ukończą one 18 lat. Oznacza to, że rodzice muszą zapewnić dziecku odpowiednią opiekę i dbać o jego potrzeby. Ważne, aby rozmawiać z rodzicami o swoich problemach. Gdy będą wiedzieli, jakie przeżywasz problemy i jak się czujesz, łatwiej im będzie Ciebie zrozumieć i Ci pomóc. Zadaniem rodziców jest udzielanie Ci wsparcia i ochrony, zawsze, gdy tego potrzebujesz. Babcia, dziadek, ciocia, wujek Dziadkowie, wujek, ciocia i inni członkowie Twojej rodziny, to także osoby, do których możesz zwrócić się gdy masz jakiś kłopot. Czasami, o niektórych sprawach wstydzimy się lub obawiamy porozmawiać z rodzicami. Wtedy warto poszukać wsparcia u innych bliskich osób. Osoby od nas starsze mają większe doświadczenie w różnych sprawach i często mogą mieć dobry pomysł jak poradzić sobie z trudną sytuacją. Psycholog / pedagog szkolny Psycholog / pedagog może wysłuchać, wesprzeć i pomóc osobie, która zgłosi się do niego z problemem. Uczeń może zgłaszać się z każdym problemem: szkolnym, pozaszkolnym, osobistym, rodzinnym. Wychowawca Zadaniem wychowawcy klasy jest poznanie uczniów i ich sytuacji, zarówno szkolnej, jak i domowej. Dobry wychowawca pomaga uczniom w sprawach dla nich ważnych, stara się rozwiązywać indywidualne i klasowe problemy, interesuje się postępami ucznia w nauce i związanymi z tym trudnościami. Jest również pośrednikiem między klasą a pozostałymi nauczycielami.

12 Przyjaciel, przyjaciółka Kiedy przeżywamy problemy, warto mieć obok siebie życzliwą osobę, która pomaga przetrwać nam trudne chwile. Taka osoba może po prostu przy nas być i podtrzymać na duchu, ale również pomóc nam znaleźć wyjście z sytuacji. Czasami bardzo trudno jest samodzielnie rozwiązać jakiś problem. Już samo opowiedzenie przyjacielowi o problemie może sprawić, że poczujemy się lepiej. Pracownik socjalny Są to osoby, które czasami pomagają rodzinom zmagającym się z różnymi sytuacjami. Jeżeli rodzinę odwiedza pracownik socjalny, to ważne jest, aby mówić tym osobom o swoich problemach. Młody człowiek ma prawo poprosić pracownika socjalnego o rozmowę na osobności. Ich zadaniem jest wspieranie rodziny, a także zapewnienie dzieciom bezpieczeństwa i w razie potrzeby schronienia. Ksiądz, osoba duchowa Jeśli jesteś osobą wierzącą to masz jeszcze, co najmniej jedną osobę, która będzie gotowa wesprzeć Cię w trudnej dla Ciebie sytuacji. Specjalista z telefonu zaufania dla młodzieży ogólnopolski, bezpłatny telefon zaufania dla dzieci i młodzieży Pamiętaj! Nie jesteś sam/a! Zawsze możesz z kimś porozmawiać.

13 NIE jesteś sam. Poradnia Zdrowia Psychicznego dla Dzieci i Młodzieży Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna Poradnia Zdrowia Psychicznego dla Dorosłych Poradnia Leczenia Uzależnień Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie Centrum Interwencji Kryzysowej Terenowy Komitet Ochrony Praw Dziecka Fundacje i stowarzyszenia

14 Zdrowie psychiczne Dobre samopoczucie Zdolność do pracy, miłości, działalności twórczej Odpowiedzialność za siebie Umiejętność mierzenia się z przeciwnościami losu Harmonia Troska o dobre relacje interpersonalne Poczucie humoru

15 Zaburzenia / choroby psychiczne Czasowa trudność / niezdolność do optymalnego funkcjonowania w pracy, szkole, rodzinie, grupie znajomych, spowodowana czynnikami takimi jak: Gorsze lub wyjątkowe samopoczucie Zmiany w sposobie przeżywania i wyrażania emocji Zmiany w sposobie myślenia, koncentracji Zmiany w ciele rozmaite dolegliwości somatyczne Zmiany w zachowaniu (zauważalne przez otoczenie)

16 Poczytaj Porozmawiaj Postaraj się zrozumieć Temat: ZABURZENIA PSYCHICZNE