AHP DLA WSKAZANIA PALIW I ŹRÓDEŁ ENERGII DLA POLSKICH SYSTEMÓW OGRZEWANIA
|
|
- Zofia Dziedzic
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 AHP DLA WSKAZANIA PALIW I ŹRÓDEŁ ENERGII DLA POLSKICH SYSTEMÓW OGRZEWANIA Mirosław DYTCZAK, Grzegorz GINDA Streszczenie: Wybór wariantu paliwa i źródła energii dla systemu ogrzewania stanowi przykład wielokryterialnego zagadnienia decyzyjnego. Jego efektywne systemowe rozwiązanie wymaga zastosowania metodyki wielokryterialnej. W niniejszej pracy przedstawiono próbę uporządkowania zbioru wariantów - tradycyjnie stosowanych w kraju paliw, z uwzględnieniem źródła energii odnawialnej. W celu wykonania analizy obliczeniowej wykorzystano metodykę analizy hierarchicznej procesów (AHP). Uzyskano wyniki, które z jednoznacznie wskazują na konieczność, a z drugiej identyfikują uwarunkowania skutecznego zastępowania paliw kopalnych źródłami energii odnawialnej. Słowa kluczowe: AHP, analiza wielokryterialna, energia odnawialna, ogrzewnictwo, źródła energii. 1. Wstęp Poziomy cen energii i podaż konwencjonalnych tj. kopalnych paliw ulegają obecnie dynamicznym zmianom. Zmiany te spowodowane są przyczynami natury gospodarczej, społecznej i politycznej. W warunkach krajowych światowe fluktuacje poziomu cen i podaży paliw kopalnych nakładają się na uwarunkowania lokalnego rynku, które wynikają ze stopniowego zrównywania cen z poziomem światowym. Dlatego też, w interesie gospodarki krajowej, jak i poszczególnych odbiorców energii jest poszukiwanie jak najbardziej efektywnego i pewnego sposobu produkcji energii cieplnej. Jednym z istotnych elementów tych poszukiwań jest określenie właściwego paliwa i źródła energii cieplnej. Z uwagi na możliwość zastosowania różnych wariantów paliw i źródeł energii cieplnej oraz na różnorodność kryteriów, proces wyboru najbardziej godnego polecenia wariantu ma złożony charakter. Dlatego też, sprawne przeprowadzenie skutecznej, zobiektywizowanej analizy wymaga zastosowania zaawansowanych, wielokryterialnych metod wspomagających proces podejmowania decyzji. Jedną z nich stanowi analiza hierarchiczna procesów (AHP) [1, 2]. Metodyka AHP znalazła zastosowanie w rozwiązywaniu wielu ważnych zagadnień praktycznych [3]. W badaniach autorów została ona wykorzystana w celu rozwiązania zagadnień, związanych m.in. z: budownictwem i działalnością inwestycyjną [4, 5, 6] oraz bezpieczeństwa użytkowników budynków [7]. Szczególne miejsce w działalności badawczej autorów zajmują zagadnienia związane z zastosowaniem wielokryterialnych metod wspomagania procesu decyzyjnego w segmencie gospodarki komunalnej, związanym z systemami ciepłowniczymi [8, 9, 10].
2 2. Wybór najlepszego paliwa i źródła energii cieplnej 2.1. Sformułowanie problemu Rozpatrzono możliwość zastosowania następujących wariantów paliw i źródeł energii: węgiel kamienny (Wk), gaz ziemny (Gz), olej opałowy (Oo), źródło energii odnawialnej (Zo). W warunkach krajowych najbardziej rozpowszechnionym paliwem w systemach ogrzewania jest węgiel kamienny. Następnymi w kolejności kolejne paliwa konwencjonalne: gaz ziemny i olej opałowy. Stosunkowo najrzadziej użytkowane są źródła energii odnawialnej. Wybór najlepszego wariantu uzależniono od spełnienia szeregu kryteriów, związanych z zagadnieniami finansowymi, gospodarczymi, społecznymi i z oddziaływaniem na środowisko naturalne (patrz: p. 2.2, 2.3) Metodyka analizy Do określenia najlepszego wariantu posłużono się metodyką AHP. Analizę podzielono na dwa etapy: 1. oddzielne określenie hierarchii preferencji wyboru wariantów dla: - cząstkowej analizy uogólnionych korzyści (B), - cząstkowej analizy uogólnionych kosztów (C); 2. określenie ostatecznej postaci hierarchii preferencji wyboru wariantów dzięki agregacji wyników analiz cząstkowych. Uzyskanie zagregowanych wyników dla różnych poziomów relatywnego znaczenia aspektów analizy: korzyści oraz kosztów pozwoliło przeprowadzić analizę wrażliwości procesu wyboru na postać uwarunkowań zewnętrznych Analiza uogólnionych korzyści Analizę uogólnionych korzyści przeprowadzono, przyjmując następujący zbiór kryteriów: finansowe: oszczędności eksploatacyjne (BF); społeczne: zawodowa aktywizacja ludności (BS); gospodarcze (BG): lokalne bezpieczeństwo energetyczne (BGL), globalne bezpieczeństwo energetyczne (BGG); środowiskowe: ograniczenie zanieczyszczenia środowiska naturalnego (BN). Powiązania pomiędzy celem analizy (wybór najbardziej korzystnego wariantu), rozpatrywanymi kryteriami oraz wariantami wyboru przedstawiono w postaci hierarchii sterującej na rys. 1. W obliczeniach wykorzystano klasyczną metodykę przykładowo opisaną w pracy [5]. Globalną hierarchię kryteriów zbudowano posługując się koncepcją prawostronnego wektora własnego macierzy ocen. Macierze ocen zbudowano w oparciu o oceny poziomu relatywnego znaczenia poszczególnych kryteriów sterujących (BF, BS, BG, BN) oraz kryteriów szczegółowych (BGL, BGG), przyporządkowane na drodze konsensusu
3 osiągniętego pomiędzy dwoma zaangażowanymi ekspertami - inżynierem ciepłownictwa oraz inżynierem budownictwa. Do oceny wykorzystano klasyczną, 9-punktową skalę Saaty ego [1,5]. Wybór najkorzystniejszego wariantu Finanse (BF) Społeczeństwo (BS) Gospodarka (BG) Środowisko nat. (BN) Lolkalne bezp. (BGL) Globalne bezp. (BGG) Węgiel kam. (Wk) Gaz ziemny (Gz) Olej opałowy (Oo) Źródło energii odnawialnej (Zo) Rys. 1. Postać hierarchii sterującej dla analizy uogólnionych korzyści Wektor hierarchii kryteriów sterujących P kb otrzymano na podstawie założenia, że kryterium finansowe BF ma istotnie dużo większe znaczenie niż kryterium społeczne BS, dużo większe znaczenie niż kryterium gospodarcze BG oraz nieco większe znaczenie niż kryterium środowiskowe BN. Wektor hierarchii kryteriów szczegółowych grupy kryterium gospodarczego P BG otrzymano, zakładając nieco większe znaczenie kryterium lokalnego bezpieczeństwa energetycznego BGL niż kryterium bezpieczeństwa globalnego BG. Ostateczną postać globalnej hierarchii kryteriów, otrzymanej dla analizy uogólnionych korzyści przedstawiono w tab. 1. Jako najbardziej istotne z uwagi na cel analizy zostało zidentyfikowane kryterium finansowe BF. Kryterium związane z ograniczeniem negatywnego oddziaływania na środowisko naturalne BN ma umiarkowane znaczenie. Rolę pozostałych kryteriów oszacowano jako mało istotną. Tab. 1. Globalna hierarchia kryteriów (analiza uogólnionych korzyści) Kryterium Pozycja w rankingu Globalna wartość wagi BF 1 0,5650 BS 4 0,0553 BGL 3 0,0881 BGG 5 0,0294 BN 2 0,2622 W podobny sposób określono poziomy preferencji wyboru poszczególnych wariantów paliw i źródeł energii z uwagi na poszczególne kryteria. Proces wyznaczania hierarchii preferencji wyboru został oparty na następujących założeniach:
4 w przypadku rozważania kryterium finansowego BF: węgiel kamienny (Wk) jest nieco bardziej lub nawet dużo bardziej korzystnym wariantem niż gaz ziemny (Gz), dużo bardziej korzystnym wariantem niż olej opałowy (Oo) oraz nieco mniej korzystnym wariantem niż źródło energii odnawialnej (Zo); dla kryterium społecznego BS: węgiel kamienny (Wk) jest tak samo lub nieco bardziej korzystnym paliwem w porównaniu z gazem ziemnym (Gz), nieco bardziej korzystnym paliwem niż olej opałowy (Oo) oraz dużo mniej korzystnym wariantem niż źródło energii odnawialnej (Zo); w przypadku kryterium lokalnego bezpieczeństwa energetycznego BGL: węgiel kamienny (Wk) jest tak samo lub nieco bardziej korzystnym paliwem niż gaz ziemny (Gz), nieco bardziej korzystnym paliwem niż olej opałowy (Oo) oraz nieco mniej korzystnym wariantem niż źródło energii odnawialnej (Zo); dla kryterium globalnego bezpieczeństwa energetycznego BGG: węgiel kamienny (Wk) jest nieco lub dużo bardziej korzystnym paliwem niż gaz ziemny (Gz), tak samo lub nieco bardziej korzystnym paliwem w porównaniu z olejem opałowym (Oo) oraz dużo lub istotnie dużo mniej korzystnym wariantem niż źródło energii odnawialnej (Zo); rozważając kryterium ograniczenia negatywnego wpływu na środowisko BN: węgiel kamienny (Wk) jest nieco lub dużo mniej korzystnym paliwem niż gaz ziemny (Gz), znacznie lub nawet istotnie dużo mniej korzystnym paliwem w porównaniu z olejem opałowym (Oo) oraz skrajnie mniej korzystnym wariantem niż źródło energii odnawialnej (Zo). Wyniki obliczeń (składowe poszczególnych wektorów hierarchii preferencji) zestawiono w tab. 2 (liczby w nawiasach oznaczają pozycję w rankingu wariantów). Zdecydowanie najbardziej korzystnym wariantem z uwagi na każde z rozpatrywanych kryteriów jest odnawialne źródło energii (Zo). Najczęściej na drugim miejscu (z wyjątkiem kryterium środowiskowego BN) plasuje się węgiel kamienny (Wk). Pozostałe warianty paliwa tj. gaz ziemny (Gz) i olej opałowy (Oo) charakteryzują się zbliżonymi do siebie poziomami preferencji wyboru. Tab. 2. Hierarchie wariantów z uwagi na poszczególne kryteria (analiza ogólnionych korzyści) Z uwagi na kryterium: Wariant BF (P BF) BS (P BS) BGL (P BGL) BGG (P BGG) BN (P BN) Wk 0,2647 0,1699 0,2323 0,1602 0,0449 Gz 0,0850 0,0996 0,1377 0,0477 0,1348 Oo 0,0552 0,0621 0,0838 0,0986 0,2381 Zo 0,5951 0,6684 0,5462 0,6935 0,5822 Tab. 3. Hierarchia preferencji wyboru wariantów (analiza uogólnionych korzyści) Wariant Pozycja w rankingu P B Wk 2 0,1959 Gz 3 0,1024 Oo 4 0,1073 Zo 1 0,5944
5 Dzięki zbudowaniu i przekształceniu macierzy głównej [5] otrzymano ostateczną postać hierarchii preferencji wyboru wariantu (tab. 3), którą charakteryzuje zamieszczony powyżej opis, dotyczący uporządkowania wariantów z uwagi na rozpatrywany zbiór kryteriów Analiza uogólnionych kosztów Analizę uogólnionych kosztów oparto na następującym zbiorze kryteriów: finansowe (CF): koszty inwestycyjne (CFI), koszty eksploatacyjne (CFE), dodatkowe koszty ochrony zdrowia ludności (CFZ), dodatkowe koszty właściwej ochrony środowiska naturalnego (CFN); społeczne: negatywny wpływ na zdrowie ludności (CS); gospodarcze: koszty dostaw energii (CG); środowiskowe: negatywny wpływ na środowisko naturalne (CN). Postać hierarchii sterującej przedstawiono na rys. 2. Wybór najbardziej kosztownego wariantu Finanse (CF) Społeczeństwo (CS) Gospodarka (CG) Środowisko nat. (CN) Inwestycje (CFI) Eksploatacja (CFE) Ochrona zdrowia (CFZ) Ochrona środowiska (CFN) Węgiel kam. (Wk) Gaz ziemny (Gz) Olej opałowy (Oo) Źródło energii odnawialnej (Zo) Rys. 2. Hierarchia sterująca dla analizy uogólnionych kosztów W celu określenia wektora hierarchii kryteriów sterujących P kc wykorzystano następujące założenia: kryterium finansowe CF ma nieco lub nawet dużo większe znaczenie niż kryterium społeczne CS, dużo większe znaczenie lub nawet istotnie dużo większe znaczenie niż kryterium gospodarcze CG oraz takie samo lub nawet nieco większe znaczenie niż kryterium środowiskowe CN. Wektor hierarchii kryteriów szczegółowych grupy kryterium finansowego P CF otrzymano zakładając, że kryterium kosztów inwestycyjnych CFI ma dużo mniejsze znaczenie niż kryterium kosztów eksploatacyjnych CFE, takie samo lub nieco niższe znaczenie w porównaniu z kryterium kosztów ochrony
6 zdrowia CFZ oraz dużo niższe znaczenie niż kryterium kosztów ochrony środowiska naturalnego CFN. Ostateczną postać globalnej hierarchii kryteriów, otrzymanej dla analizy uogólnionych kosztów przedstawiono w tab. 4. Tab. 4. Globalna hierarchia kryteriów (analiza uogólnionych kosztów) Kryterium Pozycja w rankingu Globalna wartość wagi CFI 7 0,0360 CFE 2 0,2409 CFZ 6 0,0604 CFN 3 0,1575 CS 4 0,1336 CG 5 0,0614 CN 1 0,3102 Najbardziej istotnymi kryteriami z uwagi na cel analizy okazało się kryterium negatywnego wpływu na środowisko naturalne CN oraz kryterium kosztów eksploatacyjnych CFE. Podobne, umiarkowane znaczenie mają kryteria finansowych kosztów ochrony środowiska naturalnego CFN oraz negatywnego oddziaływania na zdrowie ludności CS. Pozostałe kryteria zostały sklasyfikowane jako niewiele znaczące. Poziomy preferencji wyboru poszczególnych wariantów paliw i źródeł energii z uwagi na poszczególne kryteria wyznaczono zakładając: w przypadku rozważania kryterium finansowego kosztów inwestycji CFI: węgiel kamienny (Wk) jest nieco mniej kosztownym paliwem niż gaz ziemny (Gz), tak samo lub nieco mniej kosztownym paliwem niż olej opałowy (Oo) oraz skrajnie mniej kosztownym wariantem niż źródło energii odnawialnej (Zo); dla kryterium finansowego kosztów eksploatacji CFE: węgiel kamienny (Wk) jest nieco bardziej kosztownym paliwem niż gaz ziemny (Gz), dużo bardziej kosztownym paliwem niż olej opałowy (Oo) oraz dużo mniej kosztownym wariantem niż źródło energii odnawialnej (Zo); w przypadku finansowego kryterium kosztów ochrony zdrowia ludności CFZ: węgiel kamienny (Wk) jest bardziej kosztownym paliwem niż gaz ziemny (Gz), tak samo lub nieco bardziej kosztownym paliwem w porównaniu z olejem opałowym (Oo) oraz istotnie dużo bardziej kosztownym wariantem niż źródło energii odnawialnej (Zo); dla finansowego kryterium kosztów ochrony środowiska CFN: węgiel kamienny (Wk) jest dużo bardziej kosztownym paliwem niż gaz ziemny (Gz), nieco bardziej kosztownym paliwem w porównaniu z olejem opałowym (Oo) oraz skrajnie bardziej kosztownym wariantem niż źródło energii odnawialnej (Zo); rozważając kryterium negatywnego wpływu na zdrowie ludności CS: węgiel kamienny (Wk) jest nieco bardziej kosztownym paliwem niż gaz ziemny (Gz), tak samo lub nieco bardziej kosztownym paliwem w porównaniu z olejem opałowym (Oo) oraz istotnie dużo bardziej kosztownym wariantem niż źródło energii odnawialnej (Zo); dla przypadku kryterium kosztów dostaw energii CG: węgiel kamienny (Wk) jest dużo lub nawet istotnie dużo bardziej kosztownym paliwem niż gaz ziemny (Gz), nieco bardziej kosztownym paliwem w porównaniu
7 z olejem opałowym (Oo) oraz skrajnie bardziej kosztownym wariantem niż źródło energii odnawialnej (Zo); rozważając kryterium kosztów należytej ochrony środowiska naturalnego CN: węgiel kamienny (Wk) stanowi dużo lub nawet istotnie dużo bardziej kosztowne paliwo niż gaz ziemny (Gz), nieco bardziej kosztowne paliwo w porównaniu z olejem opałowym (Oo) oraz skrajnie bardziej kosztowny wariant niż źródło energii odnawialnej (Zo). Wyniki obliczeń (składowe poszczególnych wektorów hierarchii preferencji) zestawiono w tab. 5 (liczby w nawiasach oznaczają pozycję w rankingu wariantów). Zdecydowanie najbardziej kosztownym wariantem z uwagi na większość z rozpatrywanych kryteriów jest węgiel kamienny (Wk). Jedynie w przypadku kosztów inwestycyjnych oraz eksploatacyjnych na czoło wysuwa się odnawialne źródło energii (Zo), które stanowi jednocześnie najmniej kosztowny wariant z uwagi na pozostałe kryteria analizy. Pozostałe warianty tj. gaz ziemny (Gz) oraz olej opałowy (Oo) zajmują na ogół pozycje pomiędzy dwoma wcześniej wymienionymi wariantami (z wyjątkiem przypadku kryterium kosztów eksploatacyjnych, dla którego wyższy poziom kosztów osiąga także wariant węgla kamiennego). Tab. 5. Hierarchie wariantów z uwagi na poszczególne kryteria (analiza uogólnionych kosztów) Z uwagi na kryterium: Wariant CFI (P CFI) Wk 0,0533 Gz 0,1435 Oo 0,0879 Zo 0,7133 CFE (P CFE) 0,2041 0,0843 0,0502 0,6614 CFZ (P CFZ) 0,4952 0,1643 0,2761 0,0644 CFN (P CFN) 0,5822 0,1348 0,2381 0,0449 CS (P CS) 0,4898 0,2508 0,2044 0,0550 CG (P CG) 0,5825 0,0971 0,2746 0,0458 CN (P CN) 0,5670 0,1479 0,2370 0,0481 Postępując podobnie jak w przypadku analizy uogólnionych korzyści, otrzymano ostateczną postać hierarchii preferencji wyboru wariantu (tab. 6). Wynika z niej, że zdecydowanie najbardziej kosztownym wariantem okazał się węgiel kamienny (Wk). Różnice pomiędzy pozostałymi wariantami są niewielkie. Kolejne pozycje zajmują odnawialne źródło energii (Zo), olej opałowy (Oo) oraz gaz ziemny (Gz). Tab. 6. Hierarchia preferencji wyboru wariantów (analiza uogólnionych korzyści) Wariant Pozycja w rankingu P C Wk 1 0,4499 Gz 4 0,1420 Oo 3 0,1871 Zo 2 0,2210
8 2.5. Analiza wrażliwości procesu wyboru W celu zbadania uwarunkowań stabilności procesu wyboru zagregowano wyniki analiz cząstkowych korzystając z formuły : Pj = b P + c 1 PC ) B j ( j gdzie: P j jest zagregowanym poziomem preferencji wyboru j -tego wariantu, b, c są wagami wyrażającymi relatywne znaczenie analiz cząstkowych, P Bj, P Cj poziomy preferencji wyboru j -tego wariantu (określone w p. 2.3, 2.4). Poziomy wag b i c określono wykorzystując metodykę AHP. Wartości współczynników b i c, otrzymane dla różnych poziomów relatywnej preferencji B/C obu analiz cząstkowych, zestawiono w tab. 7. W tab. 8 natomiast zestawiono zagregowane wyniki analizy w postaci idealizowanej (wartość 1 odpowiada najlepszemu wariantowi). Tab. 7. Wartości współczynników b, c Wagi 1/9 1/7 1/5 1/3 1/1 3/1 5/1 7/1 9/1 B 0,111 0,125 0,167 0,250 0,500 0,750 0,833 0,875 0,889 C 0,889 0,875 0,833 0,750 0,500 0,250 0,167 0,125 0,111 Wartości zestawione w tab. 8. wskazują na to, że źródło energii odnawialnej charakteryzuje wysoki, stabilny poziom preferencji wyboru. Jedynie w przypadku bardzo silnej preferencji dla kryteriów analizy uogólnionych kosztów lepszy jest jeden spośród konwencjonalnych wariantów paliw kopalnych gaz ziemny (Gz). Szeroka dostępność węgla kamiennego w kraju sprawia, że paliwo to staje się atrakcyjną alternatywą względem dwóch pozostałych konwencjonalnych paliw już przy założeniu nieco wyższego poziomu preferencji dla aspektu uogólnionych korzyści. 3. Wnioski Przeprowadzona analiza została oparta na koncepcji wieloaspektowości. Z jednej strony podzielono analizę na dwie części powiązane odpowiednio z aspektami uogólnionych korzyści i kosztów. Natomiast na etapie agregacji wyników analiz cząstkowych, przeprowadzono analizę wrażliwości wyboru najlepszego wariantu, różnicując poziomy relatywnego znaczenia rozpatrywanych analiz cząstkowych. Wyniki wykonanych obliczeń potwierdzają atrakcyjność źródła energii odnawialnej, pomimo znaczącego poziomu kosztów finansowych, związanych z jego wykorzystaniem. Jedynie w przypadku wysokiego poziomu preferencji decydenta względem analizy uogólnionych kosztów, źródło odnawialne staje się nieznacznie gorszym wariantem od konwencjonalnego paliwa kopalnego, jaki stanowi gaz ziemny. Z uwagi na poziom znaczenia kryteriów kosztów finansowych, wysoki poziom preferencji względem analizy uogólnionych kosztów można utożsamiać z występowaniem sytuacji istotnego ograniczenia dostępnych środków finansowych. Ograniczenie takie może B/C
9 stanowić barierę, utrudniającą wdrożenia wariantu energii odnawialnej, bardziej korzystnego z uwagi na pozostałe kryteria wyboru. Niższy zasób finansów determinuje także wybór wariantu gorszego z uwagi na kryteria społeczne, gospodarcze, a nade wszystko - kryteria ochrony środowiska naturalnego. W ten sposób gwałcona jest powszechnie uświadamiana potrzeba zrównoważonego rozwoju ludzkości. W celu ograniczenia ujemnego wpływu systemu ogrzewania na poszczególne składniki jego otoczenia należy konsekwentnie wdrażać narzędzia finansowe, pomagające inwestorom stosować bardziej przyjazne dla otoczenia warianty paliwa i źródeł energii. Z uwagi na konieczność stosowania zrównoważonych rozwiązań, zarówno na poziomie samorządowych jednostek terytorialnych, jak i państwa jako całości, szczególna rola w tej mierze spoczywa na samorządach lokalnych i państwie. Albowiem, bez ich czynnego zaangażowania nie jest możliwe zwiększenie wykorzystanie potencjału źródeł energii odnawialnej dla zrównoważenia procesu rozwoju regionalnego i ogólnokrajowego. Tab. 8. Porównanie wyników zagregowanych oraz wyników analiz cząstkowych B/C Wk Gz Oo Zo 1/ (C) 0,6411 1,0000 0,9474 0,9079 1/9 0,6578 1,0000 0,9488 0,9724 1/7 0,6622 1,0000 0,9489 0,9899 1/5 0,6565 0,9783 0,9291 1,0000 1/3 0,6296 0,9127 0,8683 1,0000 1/1 0,5433 0,6994 0,6703 1,0000 3/1 0,4439 0,4547 0,4428 1,0000 5/1 0,4078 0,3654 0,3599 1,0000 7/1 0,3889 0,3188 0,3166 1,0000 9/1 0,3775 0,2904 0,2902 1,0000 /1 (B) 0,3296 0,1723 0,1805 1,0000 Szersze wykorzystanie źródeł energii odnawialnej pozwala zachować zasoby paliw kopalnych dla przyszłych pokoleń. Dzięki zmniejszeniu zużycia niektórych spośród nich (np. węgla kamiennego i ropy naftowej) będzie również możliwe ich bardziej intensywne wykorzystanie do produkcji dóbr codziennego użytku np. kosmetyków i farmaceutyków. Ostatecznie można stwierdzić, że w przypadku systemów ogrzewczych nadszedł już czas pełniejszego wykorzystania bezcennego daru natury, jaki stanowią źródła energii odnawialnej i zastąpienia przez nie bardziej kosztownych dla rozwoju ludzkości paliw kopalnych. Literatura 1. Saaty T.L.: The Fundamentals of Decision Making and Priority Theory with the Analytic Hierarchy Process. AHP Series, RWS Publications, Pittsburgh, Kwiesielewicz M.: Analityczny hierarchiczny proces decyzyjny. Nierozmyte i rozmyte porównania parami. Seria: Badania systemowe. Tom 29. PAN, Instytut Badań Systemowych, Warszawa, 2002.
10 3. Vaidya O.S., Kumar S.: Analytic hierarchy process: An overview of applications. European Journal of Operational Research., vol. 169, nr 1, 2006, pp Dytczak M., Ginda G.: Zastosowanie Analizy Hierarchicznej Procesów do wspomagania wielokryterialnego procesu decyzyjnego w budownictwie. VI Ogólnopolskie Seminarium Zarządzanie Procesem Inwestycyjnym w budownictwie BUDIN 2004, Karpacz listopada 2004 r. Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne, Wrocław, 2004, s Dytczak M., Ginda G.: Zastosowanie Analizy Hierarchicznej Procesów we wspomaganiu procesu inwestycyjnego. W: R. Knosala (red.) Komputerowo zintegrowane zarządzanie. Tom I. WNT, Warszawa, 2005, s Dytczak M., Ginda G.: Application of Saaty's AHP For System Assessment of Civil Engineering Materials and Structural Solutions. Sympozjum Trwałość Materiałów i Konstrukcji Budowlanych, Kamień Śląski, lipca Materiały Konferencyjne. Katedra Fizyki Budowli, Wydział Budownictwa Politechniki Opolskiej. Komisja Inżynierii Budowlanej o/pan w Katowicach. Centrum Trwałości i Niezawodności Materiałów i Konstrukcji CESTI, 2005, s Ginda G., Maślak M.: Hierarchizacja atrybutów bezpieczeństwa pożarowego. V Międzynarodowa Konferencja Bezpieczeństwo Pożarowe Budowli (Fire Safety of Buildings). Warszawa Miedzeszyn, listopada 2005 r. ITB, Warszawa, 2005, s Dytczak M., Ginda G.: Zastosowania Analizy Hierarchicznej Procesów (AHP) w rozwiązywaniu wielokryterialnych problemów zrównoważonego rozwoju gmin w warunkach transformacji. Międzynarodowa Konferencja Naukowa Społeczne i ekologiczne uwarunkowania transformacji i integracji gospodarczej - problemy oporu wobec przemian, Otmuchów, czerwca Wydział Zarządzania i Inżynierii Produkcji Politechniki Opolskiej i Wyższa Szkoła Ekonomii i Administracji w Bytomiu, s Dytczak M., Ginda G.: AHP application for aiding of decision-making in municipal economy. ISAHP Proceedings of the 8th International Symposium on the Analytic Hierarchy Process. Multi-criteria Decision Making. Honolulu, Hawaii, July 7-10, 2005 (materiały opublikowane w formie elektronicznej: nr ISSN X). 10. Dytczak M., Ginda G.: System approach for modelling of operation of district heat supply system. W: Byczkowska-Lipińska L., Szczepaniak P., Niedźwiedzińska H. (red.), System Modelling Controll Zakopane, 17 th -19th of October EXIT, Warszawa, s Dr hab. inż. Mirosław DYTCZAK, prof. PO Dr inż. Grzegorz GINDA Wydział Zarządzania i Inżynierii Produkcji Politechnika Opolska Opole, ul. Waryńskiego 4 tel.: (0-77) fax: (0-77) mdytczak@rsnot.com.pl ging@po.opole.pl bopis@po.opole.pl
Promotorem rozprawy jest prof. dr hab. inż. Barbara Białecka, prof. GIG, a promotorem pomocniczym dr inż. Jan Bondaruk GIG.
Prof. dr hab. inż. Jolanta Biegańska Kraków, 28.07.2017 r. Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków Wydział Górnictwa i Geoinżynierii Katedra Górnictwa
Bardziej szczegółowoMOŻLIWOŚCI WERYFIKACJI WYCEN WARTOŚCI NIERUCHOMOŚCI Z POMOCĄ NARZĘDZI ANALIZY WIELOKRYTERIALNEJ
MOŻLIWOŚCI WERYFIKACJI WYCEN WARTOŚCI NIERUCHOMOŚCI Z POMOCĄ NARZĘZI ANALIZY WIELOKRYTERIALNEJ Mirosław YTCZAK, Grzegorz GINA, Maciej SZPRINGIER Streszczenie: Wycena uwarunkowana jest wieloma prawnymi
Bardziej szczegółowoSpis treści. WSTĘP 13 Bibliografia 16
Przegląd uwarunkowań i metod oceny efektywności wykorzystania odnawialnych źródeł energii w budownictwie : praca zbiorowa / pod red. Joachima Kozioła. Gliwice, 2012 Spis treści WSTĘP 13 Bibliografia 16
Bardziej szczegółowoZastosowanie hierarchicznej analizy problemowej w badaniach efektywności inwestowania w elektroenergetyce
Zastosowanie hierarchicznej analizy problemowej w badaniach efektywności inwestowania w elektroenergetyce Autor: prof. dr hab. inż. Waldemar Kamrat Politechnika Gdańska, Katedra Elektroenergetyki ( Energetyka
Bardziej szczegółowoLOGISTYKA DYSTRYBUCJI II ćwiczenia 3 WYBÓR DOSTAWCY USŁUG WIELOKRYTERIALNE MODELE DECYZYJNE. AUTOR: dr inż. ROMAN DOMAŃSKI WYBÓR DOSTAWCY USŁUG
1 LOGISTYKA DYSTRYBUCJI II ćwiczenia 3 WIELOKRYTERIALNE MODELE DECYZYJNE AUTOR: dr inż. ROMAN DOMAŃSKI METODY OCENY I WYBORU DOSTAWCÓW 2 Wybór odpowiedniego dostawcy jest gwarantem niezawodności realizowanych
Bardziej szczegółowobudowlanymi - WAP Aleksandra Radziejowska
budowlanymi - WAP Aleksandra Radziejowska Co to jest optymalizacja wielokryterialna? ustalenie kryterium poszukiwania i oceny optymalnego. Co to jest optymalizacja wielokryterialna? pod zakup maszyny budowlanej
Bardziej szczegółowoZastosowanie hierarchicznej analizy problemowej w badaniach efektywności inwestowania w elektroenergetyce 2)
Waldemar Kamrat 1) Zastosowanie hierarchicznej analizy problemowej w badaniach efektywności inwestowania w elektroenergetyce 2) Analytic hierarchy process application for investment effectiveness studies
Bardziej szczegółowoWIELOKRYTERIALNE PORZĄDKOWANIE METODĄ PROMETHEE ODPORNE NA ZMIANY WAG KRYTERIÓW
Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu WIELOKRYTERIALNE PORZĄDKOWANIE METODĄ PROMETHEE ODPORNE NA ZMIANY WAG KRYTERIÓW Wprowadzenie Wrażliwość wyników analizy wielokryterialnej na zmiany wag kryteriów, przy
Bardziej szczegółowoWDRAŻANIE BUDYNKÓW NIEMAL ZERO-ENERGETYCZNYCH W POLSCE
WDRAŻANIE BUDYNKÓW NIEMAL ZERO-ENERGETYCZNYCH W POLSCE Prof. Edward Szczechowiak Politechnika Poznańska Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska Styczeń 2013 Poznań, 31. stycznia 2013 1 Zakres Kierunki
Bardziej szczegółowoPROJEKT ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA MIASTA I GMINY LUBAWKA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE ZAŁĄCZNIK 2
1 SPIS TREŚCI I. Niska Emisja - Założenia systemu wspomagania ograniczenia i likwidacji źródeł niskiej emisji w budynkach ogrzewanych węglem 2 1. Cele programu 2 2. Zakres programu 2 3. Finansowanie programu
Bardziej szczegółowoMetoda analizy hierarchii Saaty ego Ważnym problemem podejmowania decyzji optymalizowanej jest często występująca hierarchiczność zagadnień.
Metoda analizy hierarchii Saaty ego Ważnym problemem podejmowania decyzji optymalizowanej jest często występująca hierarchiczność zagadnień. Istnieje wiele heurystycznych podejść do rozwiązania tego problemu,
Bardziej szczegółowoZastosowanie słomy w lokalnej. gospodarce energetycznej na
Zastosowanie słomy w lokalnej gospodarce energetycznej na przykładzie PEC Lubań Krzysztof Kowalczyk Człuchów 02-03.10.2014 Kalendarium ciepłownictwa w Lubaniu Pierwsze kotłownie komunalne ok. 4,0 [MW]
Bardziej szczegółowoI. Niska Emisja - Założenia systemu wspomagania ograniczenia i likwidacji. źródeł niskiej emisji w budynkach ogrzewanych węglem 2. 1.
1 SPIS TREŚCI I. Niska Emisja - Założenia systemu wspomagania ograniczenia i likwidacji źródeł niskiej emisji w budynkach ogrzewanych węglem 2 1. Cele programu 2 2. Zakres programu 2 3. Finansowanie programu
Bardziej szczegółowoUwarunkowania rozwoju gminy
AKTUALIZACJA PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY OPALENICA Część 05 Uwarunkowania rozwoju gminy W 854.05 2/8 SPIS TREŚCI 5.1 Główne czynniki decydujące
Bardziej szczegółowoUwarunkowania rozwoju gminy
AKTUALIZACJA PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE W GMINIE PRUDNIK Część 05 Uwarunkowania rozwoju gminy W 835.05 2/8 SPIS TREŚCI 5.1 Główne czynniki decydujące
Bardziej szczegółowoRozdział 6. Uwarunkowania rozwoju miasta
ZZAAŁŁO ŻŻEENNIIAA DDO PPLLAANNUU ZZAAO PPAATTRRZZEENNIIAA W CCIIEEPPŁŁO,,, EENNEERRGIIĘĘ EELLEEKTTRRYYCCZZNNĄĄ II PPAALLIIWAA GAAZZOWEE MIIAASSTTAA ŻŻAAGAAŃŃ Rozdział 6 Uwarunkowania rozwoju miasta W-588.06
Bardziej szczegółowoMetodyka kwalifikacji ekspertów w projektach badawczych z zastosowaniem analizy hierarchicznej AHP
Tomasz GIESKO, Beata BELINA Instytut Technologii Eksploatacji PIB, Radom Metodyka kwalifikacji ekspertów w projektach badawczych z zastosowaniem analizy hierarchicznej AHP Expert qualification method for
Bardziej szczegółowoWielokryteriowa optymalizacja liniowa cz.2
Wielokryteriowa optymalizacja liniowa cz.2 Metody poszukiwania końcowych rozwiązań sprawnych: 1. Metoda satysfakcjonujących poziomów kryteriów dokonuje się wyboru jednego z kryteriów zadania wielokryterialnego
Bardziej szczegółowoLOGISTYKA ZAOPATRZENIA PRODUKCJI. Katedra Systemów Logistycznych
LOGISTYKA ZAOPATRZENIA I PRODUKCJI Katedra Systemów Logistycznych ĆwICZENIA 6 wybór DOSTAwCY wybór ODPOwIEDNIEGO DOSTAwCY JEST GwARANTEm NIEZAwODNOśCI REALIZOwANYCh DOSTAw materiałów Metody oceny i wyboru
Bardziej szczegółowoVII Międzynarodowej Konferencji CIEPŁOWNICTWO 2010 Wrocław
VII Międzynarodowej Konferencji CIEPŁOWNICTWO 2010 Wrocław Produkcja energii przez Fortum: 40% źródła odnawialne, 84% wolne od CO 2 Produkcja energii Produkcja ciepła Hydro power 37% Biomass fuels 25%
Bardziej szczegółowoBilans potrzeb grzewczych
AKTUALIZACJA PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY OPALENICA Część 04 Bilans potrzeb grzewczych W 854.04 2/9 SPIS TREŚCI 4.1 Bilans potrzeb grzewczych
Bardziej szczegółowoWIELOATRYBUTOWE PODEJMOWANIE DECYZJI: ANALYTIC HIERARCHY PROCESS
WIELOATRYBUTOWE PODEJMOWANIE DECYZJI: ANALYTIC HIERARCHY PROCESS 1.1. ISTOTA METODY AHP... 1 Rysunek 1. Etapy rozwiązywania problemów z pomocą AHP... 3 Rysunek 2. Hierarchia decyzyjna AHP... 4 Tabela 1.
Bardziej szczegółowoSTRATEGICZNY PROGRAM TRANSPORTOWY
STRATEGICZNY PROGRAM TRANSPORTOWY DZIELNICY POŁUDNIE W MIEŚCIE GDAŃSKU NA LATA 2014-2020 Konferencja: Rozwój metropolitalnego układu komunikacyjnego w Gdańsku Gdańsk, 23 marca 2015 r. Tomasz Budziszewski
Bardziej szczegółowoZarządzanie energią i środowiskiem narzędzie do poprawy efektywności energetycznej budynków
Zarządzanie energią i środowiskiem narzędzie do poprawy efektywności energetycznej budynków URZĄD MIASTA CZĘSTOCHOWY ul. Śląska 11/13, 42-217 Częstochowa tel. +48 (34) 370 71 00, fax 370 71 70 e-mail:
Bardziej szczegółowoEKOLOGICZNA OCENA CYKLU ŻYCIA W SEKTORZE PALIW I ENERGII. mgr Małgorzata GÓRALCZYK
EKOLOGICZNA OCENA CYKLU ŻYCIA W SEKTORZE PALIW I ENERGII mgr Małgorzata GÓRALCZYK Polska Akademia Nauk, Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Pracownia Badań Strategicznych, ul. Wybickiego
Bardziej szczegółowoProgram Analiza systemowa gospodarki energetycznej kompleksu budowlanego użyteczności publicznej
W programie zawarto metodykę wykorzystywaną do analizy energetyczno-ekologicznej eksploatacji budynków, jak również do wspomagania projektowania ich optymalnego wariantu struktury gospodarki energetycznej.
Bardziej szczegółowoPROGRAM WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ POLSKA BIAŁORUŚ UKRAINA
PROGRAM WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ POLSKA BIAŁORUŚ UKRAINA 2014 2020 WYTYCZNE DO PRZYGOTOWANIA STUDIUM WYKONALNOŚCI 1 Poniższe wytyczne przedstawiają minimalny zakres wymagań, jakie powinien spełniać dokument.
Bardziej szczegółowoStan zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego
AKTUALIZACJA ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA OBSZARU MIASTA POZNANIA Część 05 Stan zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego W 755.05 2/12 SPIS TREŚCI 5.1
Bardziej szczegółowoPROGRAM WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ POLSKA BIAŁORUŚ UKRAINA
PROGRAM WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ POLSKA BIAŁORUŚ UKRAINA 2014 2020 WYTYCZNE DO PRZYGOTOWANIA STUDIUM WYKONALNOŚCI 1 Poniższe wytyczne przedstawiają minimalny zakres wymagań, jakie powinien spełniać dokument.
Bardziej szczegółowoZałącznik 1: Wybrane założenia liczbowe do obliczeń modelowych
RAPORT 2030 Wpływ proponowanych regulacji unijnych w zakresie wprowadzenia europejskiej strategii rozwoju energetyki wolnej od emisji CO2 na bezpieczeństwo energetyczne Polski, a w szczególności możliwości
Bardziej szczegółowoRozdział 4. Bilans potrzeb grzewczych
ZZAAŁŁO ŻŻEENNIIAA DDO PPLLAANNUU ZZAAO PPAATTRRZZEENNIIAA W CCIIEEPPŁŁO,,, EENNEERRGIIĘĘ EELLEEKTTRRYYCCZZNNĄĄ II PPAALLIIWAA GAAZZOWEE MIIAASSTTAA ŻŻAAGAAŃŃ Rozdział 4 Bilans potrzeb grzewczych W-588.04
Bardziej szczegółowoEfekt synergii na przykładzie fuzji podmiotów gospodarczych z niemierzalnymi zasobami
119 Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu Nr 20/2011 Mirosław Dytczak Politechnika Opolska Grzegorz Ginda Politechnika Opolska Efekt synergii na przykładzie fuzji podmiotów gospodarczych
Bardziej szczegółowoPlan gospodarki niskoemisyjnej w Gminie Igołomia - Wawrzeńczyce
Plan gospodarki niskoemisyjnej w Gminie Igołomia - Wawrzeńczyce Plan gospodarki niskoemisyjnej (PGN) jest strategicznym dokumentem, który wyznacza kierunki rozwoju gospodarki niskoemisyjnej dla całego
Bardziej szczegółowoPROCES ANALITYCZNEJ HIERARCHIZACJI W OCENIE WARIANTÓW ROZWIĄZAŃ PROJEKTOWYCH
PROCES ANALITYCZNEJ HIERARCHIZACJI W OCENIE WARIANTÓW ROZWIĄZAŃ PROJEKTOWYCH Paweł Cabała 1 Streszczenie Celem artykułu jest przedstawienie możliwości wykorzystania metody AHP w procesie projektowania
Bardziej szczegółowoPodsumowanie i wnioski
AKTUALIZACJA ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA OBSZARU MIASTA POZNANIA Część 13 Podsumowanie i wnioski W 755.13 2/7 I. Podstawowe zadania Aktualizacji założeń
Bardziej szczegółowoPOLITYKA EKOINNOWACYJNA UNII EUROPEJSKIEJ
POLITYKA EKOINNOWACYJNA UNII EUROPEJSKIEJ Katowice, dnia 17 maja 2012 rok Wyzwaniem w zakresie innowacji w obecnym stuleciu będzie wydłużenie okresu wykorzystywania zasobów osiąganie więcej mniejszym kosztem
Bardziej szczegółowoZrównoważone planowanie gospodarka, bezpieczeństwo, środowisko
Zrównoważone planowanie gospodarka, bezpieczeństwo, środowisko Jadwiga Ronikier - kierownik projektu SOOŚ PZRP FORUM WODNE Warszawa, 9-10 czerwca 2015 r. Zrównoważony rozwój, czyli (?) Pojęcie zdefiniowane
Bardziej szczegółowoProgramy dla przedsiębiorców na rzecz innowacji w ochronie środowiska w latach 2014-2020
Programy dla przedsiębiorców na rzecz innowacji w ochronie środowiska w latach 2014-2020 Katowice, maj 2014 roku Programy dla przedsiębiorców na rzecz innowacji w ochronie środowiska w latach 2014-2020
Bardziej szczegółowoWielokryterialne wspomaganie decyzji Redakcja naukowa Tadeusz Trzaskalik
Wielokryterialne wspomaganie decyzji Redakcja naukowa Tadeusz Trzaskalik W książce autorzy przedstawiają dyskretne problemy wielokryterialne, w których liczba rozpatrywanych przez decydenta wariantów decyzyjnych
Bardziej szczegółowoSkutki makroekonomiczne przyjętych scenariuszy rozwoju sektora wytwórczego
Skutki makroekonomiczne przyjętych scenariuszy rozwoju sektora wytwórczego Maciej Bukowski WiseEuropa Warszawa 12/4/17.wise-europa.eu Zakres analizy Całkowite koszty produkcji energii Koszty zewnętrzne
Bardziej szczegółowoWYZWANIA POLITYKI SUROWCOWEJ W KONTEKŚCIE OCHRONY ZLÓŻ KOPALIN
WYZWANIA POLITYKI SUROWCOWEJ W KONTEKŚCIE OCHRONY ZLÓŻ KOPALIN Sławomir Marek Brodziński Główny Geolog Kraju Ministerstwo Środowiska Warszawa, 11 marca 2015 r. Racjonalne i efektywne gospodarowanie zasobami
Bardziej szczegółowoZapotrzebowanie krajowego sektora energetycznego na surowce energetyczne stan obecny i perspektywy do 2050 r.
Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Zapotrzebowanie krajowego sektora energetycznego na surowce energetyczne stan obecny i perspektywy do 2050 r. Ogólnopolska Konferencja
Bardziej szczegółowoProblemy Inżynierii Rolniczej nr 4/2007
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 4/2007 Jan Pawlak Instytut Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa w Warszawie Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie NAKŁADY I KOSZTY ENERGII W ROLNICTWIE
Bardziej szczegółowoNiska emisja sprawa wysokiej wagi
M I S EMISJA A Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Suwałkach Sp. z o.o. Niska emisja sprawa wysokiej wagi Niska emisja emisja zanieczyszczeń do powietrza kominami o wysokości do 40 m, co prowadzi do
Bardziej szczegółowoManagement Systems in Production Engineering No 1(13), 2014
WYKORZYSTANIE METODY AHP W PROCESIE ROZWIĄZYWANIA ZDAŃ WIELOKRYTERIALNYCH STUDIUM PRZYPADKU THE USE OF AHP METHOD IN THE MULTI-CRITERIA TASK SOLVING PROCESS CASE STUDY Zygmunt KORBAN, Marek PROFASKA Politechnika
Bardziej szczegółowoSposoby ogrzewania budynków i podgrzewania ciepłej wody użytkowej
Z a i n w e s t u j m y r a z e m w ś r o d o w i s k o Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Sposoby ogrzewania budynków i podgrzewania ciepłej wody użytkowej Gorzów Wlkp., 17 maj 2018
Bardziej szczegółowoSkierniewice, 18.02.2015 r. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej
Skierniewice, 18.02.2015 r. 1 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej 2 Agenda spotkania 1. Czym jest Plan Gospodarki Niskoemisyjnej i w jakim celu się go tworzy? 2. Uwarunkowania krajowe i międzynarodowe 3. Szczególne
Bardziej szczegółowoUwarunkowania podaży drewna na cele energetyczne w RDLP Gdańsk
Uwarunkowania podaży drewna na cele energetyczne w RDLP Gdańsk Sebastian Klisz Sławomir Kuliński sebastian.klisz@gdansk.lasy.gov.pl slawomir.kulinski@gdansk.lasy.gov.pl POLITYKA ENERGETYCZNA POLSKI DO
Bardziej szczegółowoInstytut Maszyn Roboczych i Pojazdów Samochodowych. Dr hab. inż. Krzysztof Bieńczak, prof. PP Dr inż. Marcin Kiciński Mgr inż.
Instytut Maszyn Roboczych i Pojazdów Samochodowych Dr hab. inż. Krzysztof Bieńczak, prof. PP Dr inż. Marcin Kiciński Mgr inż. Maciej Bieńczak Wprowadzenie Sterylizacja/warunki brzegowe medium grzewczego
Bardziej szczegółowoMODERNIZACJA SYSTEMU WENTYLACJI I KLIMATYZACJI W BUDYNKU ISTNIEJĄCYM Z WYKORZYSTANIEM GRUNTOWEGO WYMIENNIKA CIEPŁA
MODERNIZACJA SYSTEMU WENTYLACJI I KLIMATYZACJI W BUDYNKU ISTNIEJĄCYM Z WYKORZYSTANIEM GRUNTOWEGO WYMIENNIKA CIEPŁA WSTĘP Rośnie nasza świadomość ekologiczna, coraz bardziej jesteśmy przekonani, że zrównoważony
Bardziej szczegółowoMetody ilościowe w badaniach ekonomicznych
prof. dr hab. Tadeusz Trzaskalik dr hab. Maciej Nowak, prof. UE Wybór portfela projektów z wykorzystaniem wielokryterialnego programowania dynamicznego Metody ilościowe w badaniach ekonomicznych 19-06-2017
Bardziej szczegółowoOgrzewnictwo / Bożena Babiarz, Władysław Szymański. wyd. 2 zaktualizowane. Rzeszów, cop Spis treści. Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótów 9
Ogrzewnictwo / Bożena Babiarz, Władysław Szymański. wyd. 2 zaktualizowane. Rzeszów, cop. 2015 Spis treści Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótów 9 1. Wstęp 12 2. Klasyfikacja i charakterystyka systemów
Bardziej szczegółowoAnaliza wielokryterialna podstawowe pojęcia
ANALIZA WIELOKRYTERIALNA I OCENA EKSPERCKA WARIANTÓW LOKALIZACJI PROJEKTOWANEGO NOWEGO PRZEBIEGU DROGI KRAJOWEJ NR 91 ODCINKA TRASY WSCHODNIEJ OD PL. DASZYŃSKIEGO DO UL. GRUDZIĄDZKIEJ W TORUNIU WRAZ ZE
Bardziej szczegółowoJak rozpocząć transformację energetyczną Polski?
Jak rozpocząć transformację energetyczną Polski? Instytut na rzecz Ekorozwoju Konferencja, Warszawa, Sejm R.P. 20 września, 2016 Stan zasobów energetycznych Źródło energii Perspektywy Węgiel kamienny Wzrost
Bardziej szczegółowoENERGETYKA W FUNDUSZACH STRUKTURALNYCH. Mieczysław Ciurla Dyrektor Wydziału Rozwoju Gospodarczego Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego
ENERGETYKA W FUNDUSZACH STRUKTURALNYCH Mieczysław Ciurla Dyrektor Wydziału Rozwoju Gospodarczego Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego Regionalny Program Operacyjny Województwa Dolnośląskiego
Bardziej szczegółowoEKRAN 5. Zyski ciepła wg rozporządzenia [1]
Zyski ciepła Wprowadzone zyski ciepła na poziomie całego budynku mogą być takie same dla lokali, jednak najczęściej tak nie jest. Czasami występuje konieczność określania zysków ciepła na poziomie lokalu,
Bardziej szczegółowoRyszard Tokarski Prezes Zarządu Spółki EKOPLUS Kraków. Kraków, 14 stycznia 2010
Ryszard Tokarski Prezes Zarządu Spółki EKOPLUS Kraków Kraków, 14 stycznia 2010 3 Ciepło sieciowe z kogeneracji Efektywny energetycznie produkt spełniający oczekiwania klientów 4 Ekoplus Sp. z o.o. Naszym
Bardziej szczegółowoCzyste ciepło 2030 Strategia dla ciepłownictwa
Czyste ciepło 2030 Strategia dla ciepłownictwa O nas Jesteśmy think tankiem wspierającym transformację energetyczną. www.forum-energii.eu Naszą misją jest tworzenie fundamentów efektywnej, bezpiecznej,
Bardziej szczegółowowww.promobio.eu Warsztaty PromoBio, 17 Maja 2012 Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, ul. Bartosza Głowackiego 17, Olsztyn
Warsztaty PromoBio, 17 Maja 2012 Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, ul. Bartosza Głowackiego 17, Olsztyn Promocja regionalnych inicjatyw bioenergetycznych PromoBio Możliwości wykorzystania biomasy w świetle
Bardziej szczegółowoSpecjalne strefy ekonomiczne, klastry i co dalej
1 Specjalne strefy ekonomiczne, klastry i co dalej Seminarium naukowe Instytut Przedsiębiorstwa Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie Warszawa, 11 marca 2014r. Atrakcyjne miejsce dla 2 obecnych i przyszłych
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 30 czerwca 2017 r. Poz ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ENERGII 1) z dnia 12 czerwca 2017 r.
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 30 czerwca 2017 r. Poz. 1294 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ENERGII 1) z dnia 12 czerwca 2017 r. w sprawie metodyki obliczania emisji gazów cieplarnianych,
Bardziej szczegółowoModele optymalizacyjne wspomagania decyzji wytwórców na rynku energii elektrycznej
Modele optymalizacyjne wspomagania decyzji wytwórców na rynku energii elektrycznej mgr inż. Izabela Żółtowska Promotor: prof. dr hab. inż. Eugeniusz Toczyłowski Obrona rozprawy doktorskiej 5 grudnia 2006
Bardziej szczegółowoRozdział 05. Uwarunkowania rozwoju miasta
ZZAAŁŁO ŻŻEENNIIAA DDO PPLLAANNUU ZZAAO PPAATTRRZZEENNIIAA W CCIIEEPPŁŁO,,, EENNEERRGIIĘĘ EELLEEKTTRRYYCCZZNNĄĄ II PPAALLIIWAA GAAZZOWEE MIIAASSTTAA DDĘĘBBIICCAA Rozdział 05 Uwarunkowania rozwoju miasta
Bardziej szczegółowoPANEL EKONOMICZNY Zakres prac i wyniki dotychczasowych analiz. Jan Pyka. Grudzień 2009
PANEL EKONOMICZNY Zakres prac i wyniki dotychczasowych analiz Jan Pyka Grudzień 2009 Zakres prac Analiza uwarunkowań i czynników w ekonomicznych związanych zanych z rozwojem zeroemisyjnej gospodarki energii
Bardziej szczegółowoSposób oceny polityki eksploatacyjnej w przedsiębiorstwach branży spożywczej
Politechnika Śląska Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Inżynierii Produkcji Sposób oceny polityki eksploatacyjnej w przedsiębiorstwach branży spożywczej Dr inż. Andrzej Loska VII Konferencja Utrzymanie
Bardziej szczegółowoPompy ciepła 25.3.2014
Katedra Klimatyzacji i Transportu Chłodniczego prof. dr hab. inż. Bogusław Zakrzewski Wykład 6: Pompy ciepła 25.3.2014 1 Pompy ciepła / chłodziarki Obieg termodynamiczny lewobieżny Pompa ciepła odwracalnie
Bardziej szczegółowoSejm Rzeczpospolitej Polskiej Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Rolnictwo i Obszary Wiejskie, a Ochrona Klimatu. Warszawa 14 stycznia 2016
Sejm Rzeczpospolitej Polskiej Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi Rolnictwo i Obszary Wiejskie, a Ochrona Klimatu Warszawa 14 stycznia 2016 Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach dr hab. inż. Piotr
Bardziej szczegółowoSystem handlu emisjami a dywersyfikacja źródeł energii jako wyzwanie dla państw członkowskich Unii Europejskiej. Polski, Czech i Niemiec
System handlu emisjami a dywersyfikacja źródeł energii jako wyzwanie dla państw członkowskich Unii Europejskiej. Porównanie strategii i doświadczeń Polski, Czech i Niemiec mgr Łukasz Nadolny Uniwersytet
Bardziej szczegółowoInnowacyjne technologie a energetyka rozproszona.
Innowacyjne technologie a energetyka rozproszona. - omówienie wpływu nowych technologii energetycznych na środowisko i na bezpieczeństwo energetyczne gminy. Mgr inż. Artur Pawelec Seminarium w Suchej Beskidzkiej
Bardziej szczegółowoAKTUALIZACJA ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA OBSZARU MIASTA POZNANIA
AKTUALIZACJA ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA OBSZARU MIASTA POZNANIA Część 06 Uwarunkowania rozwoju miasta W 755.06 2/9 SPIS TREŚCI 6.1 Główne czynniki decydujące
Bardziej szczegółowoEkonomia menedżerska. prof. Tomasz Bernat Katedra Mikroekonomii Instytut Ekonomii
Ekonomia menedżerska prof. Tomasz Bernat Katedra Mikroekonomii Instytut Ekonomii Informacje na temat przedmiotu Materiały: www.mikroekonomia.net Literatura podstawowa: Ekonomia menedżerska, W. F. Samuelson
Bardziej szczegółowoKomputerowe systemy wspomagania decyzji Computerized systems for the decision making aiding. Poziom przedmiotu: II stopnia
Nazwa przedmiotu: Kierunek: Informatyka Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy w ramach treści dodatkowych Rodzaj zajęć: wykład, ćwiczenia I KARTA PRZEDMIOTU CEL PRZEDMIOTU Komputerowe systemy wspomagania decyzji
Bardziej szczegółowoMODELE DECYZYJNE Z WYKORZYSTANIEM METODY ANALYTIC HIERARCHY PROCESS (AHP) W OBSZARZE TRANSPORTU
2-2007 PROBLEMY EKSPLOATACJI 171 Adam TUŁECKI, Sylwia KRÓL Politechnika Krakowska, Kraków MODELE DECYZYJNE Z WYKORZYSTANIEM METODY ANALYTIC HIERARCHY PROCESS (AHP) W OBSZARZE TRANSPORTU Słowa kluczowe
Bardziej szczegółowozaangażowania zawierają wiele braków i błędów, stąd też oparcie się na nich, zawsze musi wiązać się z analizą tych błędów.
Metodyka W ramach tworzenia bazy danych emisji dwutlenku węgla, pozyskiwanie danych przebiega dwutorowo. Część danych pozyskiwana jest od operatorów systemów dystrybucyjnych - systemu gazowego, elektroenergetycznego
Bardziej szczegółowogospodarki energetycznej...114 5.4. Cele polityki energetycznej Polski...120 5.5. Działania wspierające rozwój energetyki odnawialnej w Polsce...
SPIS TREŚCI Wstęp... 11 1. Polityka energetyczna Polski w dziedzinie odnawialnych źródeł energii... 15 2. Sytuacja energetyczna świata i Polski u progu XXI wieku... 27 2.1. Wstęp...27 2.2. Energia konwencjonalna
Bardziej szczegółowoCzy ochrona środowiska i odnawialne źródła energii są efektywne finansowo?
Czy ochrona środowiska i odnawialne źródła energii są efektywne finansowo? Dariusz Lipka, Małopolska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. Kraków, 11.12.2013 r. Specyfika projektów energetyki odnawialnej -
Bardziej szczegółowoZnak sprawy: JRP-063/2/POIiŚ-Lodołamacze/2017-tt Załącznik nr 1 do OPISU PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA
Znak sprawy: JRP-063/2/POIiŚ-Lodołamacze/2017-tt Załącznik nr 1 do OPISU PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA Zakres studium wykonalności dla przedsięwzięć inwestycyjnych w sektorze adaptacja do zmian klimatu (PO IiŚ,
Bardziej szczegółowoBEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNE MIAST I WSI WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO. Maciej Dzikuć
BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNE MIAST I WSI WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO Maciej Dzikuć Celem artykułu jest przedstawienie postrzegania bezpieczeństwa energetycznego przez mieszkańców województwa lubuskiego. Wskazano
Bardziej szczegółowozapewnienie, że najważniejsze firmy mają zagwarantowane kontrakty z dostawcami paliwa aż do następnych wyborów
obywatel: zapewnienie ogrzewania w trakcie zimy politycy: zapewnienie, że najważniejsze firmy mają zagwarantowane kontrakty z dostawcami paliwa aż do następnych wyborów kraje eksportujące paliwa: utrzymane
Bardziej szczegółowoO systemach D-Sight Charakterystyka
O systemach D-Sight Charakterystyka Systemy wspomagania podejmowania decyzji firmy D-Sight Nawet stosunkowo proste problemy decyzyjne wymagają wieloaspektowej (wielokryterialnej) analizy. Jest to racjonalne
Bardziej szczegółowoProgram Czyste Powietrze Szkolenie dla pracowników socjalnych Ośrodków Pomocy Społecznej
Z a i n w e s t u j m y r a z e m w ś r o d o w i s k o Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Program Czyste Powietrze Szkolenie dla pracowników socjalnych Ośrodków Pomocy Społecznej
Bardziej szczegółowoMiasto Wągrowiec posiada scentralizowany, miejski system ciepłowniczy oparty na źródle gazowym. Projekt Nowa Energia Dla Wągrowca zakłada
Miasto Wągrowiec posiada scentralizowany, miejski system ciepłowniczy oparty na źródle gazowym. Projekt Nowa Energia Dla Wągrowca zakłada modernizację i rozbudowę sieci ciepłowniczej w oparciu o źródła
Bardziej szczegółowoW drodze do efektywnego wykorzystania energii w budynkach użyteczności publicznej i przedsiębiorstwach
1 W drodze do efektywnego wykorzystania energii w budynkach użyteczności publicznej i przedsiębiorstwach dr Mieczysław Ciurla Dyrektor Wydziału Gospodarki Wrocław, 21 maja 2012 roku Regionalny Program
Bardziej szczegółowoKoszty podgrzewania ciepłej wody użytkowej
Koszty podgrzewania ciepłej wody użytkowej Porównanie kosztów podgrzewania ciepłej wody użytkowej Udział kosztów podgrzewu CWU w zależności od typu budynku Instalacja solarna w porównaniu do innych źródeł
Bardziej szczegółowoEnergetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu. Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego
Energetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego Wzrost zapotrzebowania na
Bardziej szczegółowoKierunki rozwoju dystrybucyjnej sieci gazowej PSG
Kierunki rozwoju dystrybucyjnej sieci gazowej PSG Grzegorz Wielgus WARSZAWA 20.11.2017 Planowanie rozwoju systemu dystrybucyjnego PSG dane o sieci i odbiorcach Długość sieci gazowej 179,6 tys. km Liczba
Bardziej szczegółowoKontrole kotłów, instalacji grzewczych oraz klimatyzacji.
Kontrole kotłów, instalacji grzewczych oraz klimatyzacji. Dyrektywa 2002/91/WE Parlamentu Europejskiego w sprawie charakterystyki energetycznej budynków ustaliła wymagania w zakresie certyfikacji energetycznej,
Bardziej szczegółowoWYBÓR SYSTEMU INFORMATYCZNEGO METODĄ AHP
ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ 06 Seria: ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE z. 96 Nr kol. 963 Aleksandra CZUPRYNA-NOWAK Politechnika Śląska Wydział Organizacji i Zarządzania aleksandra.nowak@polsl.pl WYBÓR
Bardziej szczegółowoMetoda doboru systemu informatycznego do potrzeb firmy logistycznej 3
Tomasz Dudek 1 Akademia Morska w Szczecinie Bożena Śmiałkowska 2 Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny Metoda doboru systemu informatycznego do potrzeb firmy logistycznej 3 Systemy informacyjne
Bardziej szczegółowoNakłady finansowe i korzyści
Nakłady finansowe i korzyści. wynikające z budowy różnych typów budynków energooszczędnych dr inż. Arkadiusz Węglarz Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Metody oceny LCC Ocena kosztowa w cyklu życia
Bardziej szczegółowoRozdział 05. Uwarunkowania rozwoju miasta
ZZAAŁŁO śśeenniiaa DDO PPLLAANNUU ZZAAO PPAATTRRZZEENNIIAA W CCIIEEPPŁŁO,,, EENNEERRGIIĘĘ EELLEEKTTRRYYCCZZNNĄĄ II PPAALLIIWAA GAAZZOWEE GMIINNYY SSTTRRZZEELLCCEE OPPOLLSSKIIEE Rozdział 05 Uwarunkowania
Bardziej szczegółowoPolitechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2017/2018
Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki Karta przedmiotu Wydział Inżynierii Środowiska obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2017/2018 Kierunek studiów: Odnawialne źródła
Bardziej szczegółowo1.2. Podmioty odpowiedzialne za realizację przedsięwzięcia (beneficjent i inne podmioty 1 o ile
Załącznik nr 6 do Zaproszenia Zakres studium wykonalności dla przedsięwzięć inwestycyjnych dotyczących poprawy jakości środowiska miejskiego Działanie 2.5. Poprawa jakości środowiska miejskiego 1. Podsumowanie
Bardziej szczegółowoEFEKTYWNOŚC ENERGETYCZNA I NISKOEMISYJNE CIEPŁO DLA POLSKICH MIAST
EFEKTYWNOŚC ENERGETYCZNA I NISKOEMISYJNE CIEPŁO DLA POLSKICH MIAST dr Maciej Bukowski Warszawski Instytut Studiów Ekonomicznych kg na osobę OGRZEWANIE BUDYNKÓW A EMISJE ZANIECZYSZCZEŃ Emisje zanieczyszczeń
Bardziej szczegółowoŚwiętokrzysko Podkarpacki Klaster Energetyczny OFERTA USŁUG
OFERTA USŁUG Prezentujemy ofertę usług skierowanych do przedsiębiorstw oraz jednostek samorządu terytorialnego. Oferta obejmuje usługi, które związane są z efektywnym wykorzystaniem energii. Oferta usług
Bardziej szczegółowoWYBÓR NAJLEPSZEGO PROJEKTU ZGŁOSZONEGO W R AMACH BO Z WYKORZYSTANIEM METODY WIELOKRYTERIALNEGO GRUPOWEGO PODEJMOWANIA DECYZJI AHP
Studia Informatica Pomerania nr 4/2016 (42) www.wnus.edu.pl/si DOI: 10.18276/si.2016.42-03 27 37 WYBÓR NAJLEPSZEGO PROJEKTU ZGŁOSZONEGO W R AMACH BO Z WYKORZYSTANIEM METODY WIELOKRYTERIALNEGO GRUPOWEGO
Bardziej szczegółowoEfektywność energetyczna w ciepłownictwie polskim gdzie jesteśmy? Bogusław Regulski Wiceprezes Zarządu IGCP
Efektywność energetyczna w ciepłownictwie polskim gdzie jesteśmy? Bogusław Regulski Wiceprezes Zarządu IGCP VII Międzynarodowa Konferencja Ciepłownictwo 2010 Wrocław 17 marca 2010 Obszary poprawy efektywności
Bardziej szczegółowoJaki wybrać system grzewczy domu?
Jaki wybrać system grzewczy domu? Wybór odpowiedniego systemu grzewczego dla domu to jedna z ważniejszych decyzji, jaką musi podjąć inwestor. Zalety i wady poszczególnych rozwiązań prezentujemy w poniższym
Bardziej szczegółowoSposoby ogrzewania budynków i podgrzewania ciepłej wody użytkowej
Z a i n w e s t u j m y r a z e m w ś r o d o w i s k o Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Sposoby ogrzewania budynków i podgrzewania ciepłej wody użytkowej Białystok, 25 marca 2019
Bardziej szczegółowoANALIZA EKONOMICZNA I EKOLOGICZNA
ANALIZA EKONOMICZNA I EKOLOGICZNA NAZWA PROJEKTU Budynek jednorodzinny PROJEKTANT COW ADRES Sanitarna 7 Warszawa INFORMACJE O BUDYNKU DLA WARIANTU BAZOWEGO 17, POWIERZCHNIA PRZESTRZENI OGRZEWANEJ ZAPOTRZEBOWANIE
Bardziej szczegółowo