GATUNKI DZIENNIKARSKIE - WPROWADZENIE. mgr Anna Dudzińska mail:

Transkrypt

1 GATUNKI DZIENNIKARSKIE - WPROWADZENIE mgr Anna Dudzińska mail: adudzinska@wsiz.rzeszow.pl

2 Czym jest gatunek?

3 Gatunek - to określony i utrwalony sposób wypowiedzi. Gatunek wypowiedzi to twór abstrakcyjny, który w świadomości twórców istnieje jako zbiór reguł, obligacji redakcyjnych, a dla odbiorców zadanie do odszyfrowania wstępnego rozpoznania charakteru wypowiedzi.

4 Rodzaje dziennikarskie RODZAJ INFORMACYJNY Realizuje zadanie mediów jakim jest informowanie o bieżących sprawach; istnienie obiektywnego świata zjawisk, postaci, sądów, przedmiotów; brak wartościowania RODZAJ PUBLICYSTYCZNY Informowanie o ważnych wydarzeniach połączone z interpretacją rzeczywistości, wyjaśnieniem, oceną, prognozowaniem; autor zaznacza swoją obecność; istotą jest pogłębianie i problematyzowanie wiedzy o rzeczywistości GATUNKI POGRANICZNE Rola częściowo informacyjna i częściowo publicystyczna, prezentując fakt, ujawniamy pogląd bohatera

5 Rodzaj informacyjny i rodzaj publicystyczny PORÓWANIE Rodzaj informacyjny Ukazuje zjawisko Rozszerza możliwość uczestniczenia odbiorcy w wydarzeniach Nadążaniem za faktami Rodzaj publicystyczny Łączy zjawiska i interpretuje Pogłębia przeżywanie tych zjawisk Reagowaniem na fakty f. powiadamiania f. interpretacyjna i perswazyjna

6 Gatunki PODZIAŁ RODZAJE DZIENNIKARSKIE RODZAJ INFORMACYJNY Wzmianka (flash, news) Notatka Infografia Zapowiedź Fait divers Sprawozdanie Relacja Raport Korespondencja Życiorys Sylwetka Przegląd prasy Reportaż fabularny (pisany, feature, radiowy, telewizyjny, fotoreportaż) RODZAJ PUBLICYSTYCZNY Artykuł Artykuł wstępny Felieton Komentarz Recenzja Esej Reportaż problemowy GATUNKI POGRANICZNE Wywiad Debata Hipertekst Opracowanie: A. Kaliszewski, K. Wolny- Zmorzyński

7 CECHY INFORMACJI Wierność odzwierciedlenie rzeczywistego stanu rzeczy Szczegółowość konkretność, precyzja Zwięzłość najistotniejsze dane, trafne i wystarczające do opisu zdarzenia Szybkość aktualność informacji Zrozumiałość przystosowanie informacji do możliwości percepcyjnych odbiorcy

8 CZĘŚCI SKŁADOWE WYPOWIEDZI PRASOWEJ Tytuł Lead (lid) Korpus Poza tym: Formuła odsyłająca (odsyłacz) Wypowiedź w ramce Wyimek

9 Gra tytułem - Powtórka z roz(g)rywki - Co się (nie) udało Zycie Gilowskiej - Listonosze noszą listy i. sery - Polska stoi bezrobociem - Osobne lotniska, wspólna klapa - Nie egzamin, lecz chęć szczera

10 Lid (lead) = główka Przyciąga czytelnika, płynnie i zachęcająco wprowadza odbiorcę w tekst, opisywany temat

11 Wzmianka (flash, news) Najkrótszy gatunek informacyjny Odpowiada na pytania: Kto? Co? Gdzie? Pojedynczy fakt Wyeksponowany jest najważniejszy szczegół zdarzenia Struktura: tytuł pojedynczy i jednoakapitowy korpus Flash jednozdaniowa informacja, która poprzedza szczegółowy opis zdarzenia. Ale jeśli całą informację sprowadzi się do flashów co zostanie? Potok wiadomości, który będzie tylko ogłuszał, stępiał wrażliwość, usypiał uwagę. Jednozdaniowa informacja to po prostu dezinformacja R. Kapuściński, Lapidarium

12 Notatka (informacja) Odpowiada na pytania: Co? Kto? Gdzie? Kiedy? Jak? Dlaczego? Zasada odwróconej piramidy Powiadamia o zdarzeniu Przedstawia świat rzeczowo, obiektywnie Tytuł prosty lub złożony Rozbudowany, kilkuakapitowy korpus Nie jest konieczne zachowanie kolejności faktów Wzbogacona o dodatkowe, poboczne, szczegółowe fakty Można przypomnieć kwestie z przeszłości Unikanie długich zdań

13 Odwrócona piramida AKAPIT WSTĘPNY BODY/KORPUS CZĘŚĆ ZASADNICZA TEKSTU AKAPIT TRANZYTOWY AKAPIT KOŃCOWY

14 NAJCZĘSTSZE BŁĘDY W brak aktualności INFORMACJI: zbyt rozbudowywane notki (do rozmiarów artykułów) nierzetelność w informowaniu subiektywne opinie stosowanie wielu figur stylistycznych redagowanie notatki w formie wywiadu

15 ZAPOWIEDŹ Zachęca czytelnika do zapoznania się z danymi artykułami, opublikowanymi w bieżącym numerze albo najbliższym wydaniu Pojawia się na pierwszych lub ostatnich stronach gazet/czasopism, ale też w środku To nie tylko tytuł artykułu/audycji, programu i czas nadania Może być ilustrowana fotografią Występuje odsyłacz

16 LITERATURA M. Wojtak Analiza gatunków prasowych K. Wolny-Zmorzyński, A. Kaliszewski, W. Furman Gatunki dziennikarskie. Teoria, praktyka, język M. Chyliński, S. Russ-Mohl Dziennikarstwo Biblia dziennikarstwa, pod red. A. Skworza, A. Niziołka Brendan Hennessy, Dziennikarstwo publicystyczne Z. Bauer, Dziennikarstwo i świat mediów K. Mroziewicz, Dziennikarz w globalnej wiosce