Uwagi dotyczące projektu Narodowego Planu Szerokopasmowego, przygotowane przez Krajową Izbę Komunikacji Ethernetowej w Warszawie

Transkrypt

1 KRAJOWA IZBA KOMUNIKACJI ETHERNETOWEJ Al. Wilanowska 7A/ Warszawa Tel , Fax biuro@kike.pl, grap@kike.pl, KRS , REGON: , NIP Warszawa, dnia 14 stycznia 2013 roku ID KIKE: /13 Szanowny Pan Piotr Kowalski Departament Telekomunikacji Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji ul. Królewska 27, Warszawa Uwagi dotyczące projektu Narodowego Planu Szerokopasmowego, przygotowane przez Krajową Izbę Komunikacji Ethernetowej w Warszawie Szanowny Panie, W związku z prowadzonymi konsultacjami projektu Narodowego Planu Szerokopasmowego, Krajowa Izba Komunikacji Ethernetowej przesyła niniejszym uwagi oraz dokumenty, które mamy nadzieję pomogą w przygotowaniu polskiej strategii szerokopasmowej do roku Już na wstępie należy wskazać dwa podstawowe warunki brzegowe rozważań nad NPS. Pierwszym są założenia Europejskiej Agendy Cyfrowej (dalej EAC) definiujące cele stawiane przed państwami członkowskimi UE w zakresie modernizacji sieci szerokopasmowych do 2020 r. Drugim ramy perspektyw finansowych UE bieżącej: oraz kolejnej

2 W/w warunki powodują, iż rozważania nad NPS należy przeprowadzić w oparciu o analizę efektywności działań podjętych w realizacji celów (inwestycji) szerokopasmowych w kończącym się w 2013 r. okresie programowania w ujęciu beneficjantów i gestorów środków oraz skoncentrować się w oparciu o wnioski z bieżącej perspektywy na takim zaprojektowaniu działań w kolejnej perspektywie, by planowane środki i inwestycje na lata mogły zostać wykorzystane znacznie efektywniej, niż działo się do tej pory. Punktem wyjścia dla NPS powinna być więc: 1. Analiza rynku krajowego. Polska posiada nietypową jak na standardy UE strukturę operatorów sieci teleinformatycznych. Wg danych UKE na terenie kraju efektywnie działa ok operatorów telekomunikacyjnych (mniej więcej taka liczba podmiotów kontaktuje się z UKE w ramach inwentaryzacji na potrzeby SIIS). Tylko kilkanaście podmiotów posiada sieci o zasięgu krajowym, a kilkadziesiąt ponadregionalne elementy sieci szkieletowych. Pozostali to operatorzy lokalnych sieci ethernetowych (kablowych i radiowych), CaTV i innych (np. lokalnych spółek telefonicznych lub firm działających w oparciu o infrastrukturę podmiotów trzecich w tym Orange (TPSA), a także np. gminnych sieci WiMAX, itd.). Szacujemy, iż ilość gniazd dostępnych w sieciach lokalnych odpowiada mniej więcej liczbie gniazd sieci dużych operatorów. Odrębną (jednak ważną dla rozważań o rynku szerokopasmowym i finansowaniu inwestycji) grupę stanowią abonenci internetowych usług platform komórkowych i satelitarnych, czy rozwiązań opartych o linie energetyczne. Szczególnie dystrybutorzy rozwiązań satelitarnych stanowią bardzo aktywną grupę rozważań o świadczeniu usług szerokopasmowych na terenach białych plam w szczególności obszarach najsłabiej zurbanizowanych. NPS nie przedstawia w Rozdziale 2 spójnej i wyczerpującej analizy rynku (potencjał, operatorzy, zagregowane wielkości sieci, przepływności i potencjał wszystkich dostępnych technologii, ich ograniczenia i potrzeby inwestycyjne, etc.) mimo, iż od 2011 r. wszyscy operatorzy zobowiązywani są do przekazywania danych o swoich sieciach do UKE w ramach SIIS. Jako przykład braków w analizie wskażmy fakt, iż w sekcji 2.2 wspominając 2

3 różnorodne technologie dostępowe, nie podaje się żadnych danych dot. ich udziału w rynku! A występujące w różnych sekcjach projektu NPS określenie OA (Operatora Alternatywnego) odnoszone jest w bieżącej sytuacji rynkowej w zasadzie wyłącznie do grupy Netii i nielicznego grona usługodawców działających w oparciu o umowy BSA i LLU na infrastrukturze Orange (TPSA). Brak rzetelnie wszechstronnych analiz krajowego rynku i zrozumienia potencjału technologii krajowych sieci dostępowych, a wreszcie zestawienia tych możliwości z analizą trudności w rozwoju i efektywnym wykorzystaniu ich różnorodnego potencjału, uniemożliwia zaprojektowanie najskuteczniejszych mechanizmów wsparcia wdrożenia usług NGA. Upraszczając jeśli przy szybkich sieciach lokalnych brak jest w nich rzeczywiście szerokopasmowych usług, to wynikać to może albo z braku zainteresowania NGA przez abonentów, albo z braku sieci dystrybucyjnych (magistralnych) lub szkieletowych, które mogłyby zapewnić sieciom dostępowym odpowiednie pasmo. Jeśli problem dotyczy komunikacji sieci lokalnych z szybkim Internetem (a według naszych danych to jeden z największych problemów sieci lokalnych poza dużymi aglomeracjami), to należy udostępnić operatorom tych sieci środki nie tylko na budowę ostatniej mili, ale także skomunikowanie nawet wcześniej wybudowanych sieci, z nadrzędnymi szerokopasmowymi węzłami szkieletowymi. W perspektywie MŚP nie mieli takich środków, a projekty wojewódzkich sieci zastrzeżone dla JST, w zasadzie nie były realizowane. 2. Analiza efektywności wykorzystania środków w okresie planowania w kontekście działań beneficjantów oraz instytucji wdrażających. Taka analiza, to naturalna konsekwencja analizy rynku z pkt. 1. Powinna ona przedstawić wprost informację nie tyle o wysokości alokowanych środków np. dla poszczególnych grup województw na inwestycje w wojewódzkie sieci szerokopasmowe, a o ich efektywności. Zestawienie powinno objąć co najmniej informację o ilości wybudowanych km infrastruktury, zastosowanych rozwiązaniach technicznych (własna kanalizacja, kable, dzierżawa obcej infrastruktury, itp.), dostępnych dla użytkowników sieci produktach (dzierżawa włókien, kanalizacji, transmisja i ich wolumeny), ilości obsługiwanych PT (przedsiębiorców telekomunikacyjnych) i innych podmiotów, w razie możliwości ilości 3

4 abonentów korzystających pośrednio z sieci wojewódzkich, ilości wybudowanych i dostępnych punktów styku oraz ilości wykorzystywanych punktów styku, etc. Analogiczne dane należy opracować i przedstawić dla inwestycji realizowanych w ramach RPO oraz POIG przez przedsiębiorców. Warto przy tym zestawić kwoty zarezerwowane w działaniach w poszczególnych programach operacyjnych (osobno POIG i RPO per województwo) dla JST i PT i odnieść te rezerwacje do kwot alokowanych i wydatkowanych do końca 2012 r. Własne analizy KIKE wskazują, iż do dyspozycji PT w obecnym okresie programowania przeznaczono mniej, niż 10% środków na inwestycje szerokopasmowe. Tymczasem JST mając do dyspozycji przeszło 90% środków przez 6 lat praktycznie nie tylko nie rozpoczęły budowy infrastruktury (trwają ciągle procedury pilotażowe lub przygotowawcze nie zaś budowa), ale i w zasadzie nie alokowały środków z RPO na inwestycje PT. Jeśli teza ta znalazłaby potwierdzenie również w analizie NPS, to należałoby odpowiedzieć na pytanie o powody tego stanu rzeczy i zaprojektować zmiany w kolejnym okresie programowania. W szczególności KIKE stawia tezę, iż JST nie powinny być równocześnie instytucjami oceniającymi (wdrażającymi) wnioski w konkursach o dofinansowanie i ich beneficjantami. Obecna sytuacja skutkuje bowiem faktyczną konkurencyjnością pomiędzy własnymi projektami i zamierzeniami szerokopasmowymi JST, a wnioskami PT ocenianymi przez inny dział JST, niż dział składający wniosek. Czy jest to teza prawdziwa? Odpowiedzi powinien udzielić NPS badając, ile środków przeznaczyły JST na projekty PT i dlaczego tak niewiele rozpisano konkursów oraz dofinansowano z RPO projektów szerokopasmowych PT. Z perspektywy KIKE należy przy tym dodać, iż wobec niechęci JST do udostępniania środków z RPO na projekty szerokopasmowe PT, przedsiębiorcy poszukiwali dofinansowań nie tylko w ramach typowo szerokopasmowych konkursów (bo ich w wielu województwach wręcz nie było dla PT), ale i w konkursach z działań na wzrost konkurencyjności, czy klastry technologiczne. Przedmiotowa analiza braku środków na inwestycje własne PT realizowane ze wsparciem środków unijnych jest szczególnie kluczowa wobec przedstawionych np. w pkt NPS danych o luce inwestycyjnej szacowanej na 7-14 mld złotych. Brak dostępności środków unijnych (i publicznych) dla PT na realizację inwestycji szerokopasmowych może bowiem nie tylko spowodować brak decyzji rynku o dodatkowych i wskazanych w świetle NPS inwestycjach sektora prywatnego, ale wręcz je ograniczyć zwiększając wielkość luki. Teza ta wydaje się wiarygodna o tyle, iż rynek widząc rezerwowanie środków publicznych w zasadzie wyłącznie na projekty JST, które często oceniane są jako konkurencyjne (a więc negatywne) wobec projektów PT, z powodu braku środków pomocowych może jeszcze 4

5 bardziej ograniczyć inwestycje w szczególności na obszarach trwale białych plam. I mając na myśli rynek, nie piszemy wyłącznie o inwestycjach największych telekomów, ale również o pomijanych w zestawieniach operatorach sieci lokalnych. Analiza działań beneficjentów środków publicznych, to jednak połowa zagadnienia. Już wyżej wskazaliśmy na konflikt (konkurencyjność) interesów pomiędzy JST, a PT w zakresie środków z RPO. NPS powinien przeprowadzić analizę działalności wszystkich instytucji wdrażających, a w szczególności zestawić ilość i wielkość wniosków, koszty budowy przyłącza abonenckiego i sieci szkieletowych, ilość i powody odrzucania projektów (POIG oraz RPO), ilości wybudowanych gniazd i sieci dystrybucyjnych, dostępne prędkości i kontraktowane pakiety dostępowe, etc. Następnie należy przeanalizować przyczyny opóźnień w realizacji projektów i zestawić je z wymaganiami wynikającymi z przepisów prawa (np. budowlanego), praktyką inwestorską (np. opóźnienia wynikające z braku cyfrowych map i geodezji), średnimi opóźnieniami w przekazywaniu środków przez instytucje wdrażające oraz formalnymi wymaganiami konkursów (np. 2-letnie okresy realizacji w ramach POIG 8.4, czy roczne liczone od daty ogłoszenia konkursu w niektórych RPO). Na koniec należy zestawić efektywność wykonawczą oraz kosztową projektów realizowanych przez PT samodzielnie, PT we współpracy z JST oraz same JST. Dane powyższe powinny stać się podstawą do szacowania realnych kosztów potrzebnych do realizacji założeń NPS w podstawowych, wykorzystywanych w Polsce technologiach (w miejsce analizy opartej wyłącznie np. na danych TPSA ze str. 24 odnośnie kosztów modernizacji linii DSL jak się ma to do budowy sieci, czy innych technologii NPS milczy lub wręcz pomija te koszty np , gdzie podaje się nakłady na 10 tys. km sieci szkieletowej SSPW i dokłada informację, że zapewni to łączność 1 mln abonentów pomijając koszty, technologię oraz fakt, iż sieć szkieletowa i dystrybucyjna, nie jest siecią dostępową (abonencką)) oraz zmian w zasadach konkursów, sprawozdawczości, prawie, etc. Należy również przedefiniować w oparciu o wnioski z ostatnich 6 lat strukturę instytucji wdrażających w szczególności zasady formułowania i oceniania konkursów z RPO. Odpowiedzi na w/w pytania (analizy z pkt. 1 i 2) należy szukać zarówno w danych UKE, jak i instytucji wdrażających (na poziomie krajowym i regionalnym). KIKE wystąpiła w grudniu 2012 r. o dane do WWPE oraz UKE. Załączamy kopie naszych pism, które zawierają szczegółowe pytania o dane, na których opierać powinien się w naszej ocenie również NPS. Analogiczne pytania należy przedłożyć marszałkom województw 5

6 odpowiedzialnym za RPO, gdyż tylko tak uzyskać można pełen obraz rynku, alokacji środków i efektów tych alokacji w skali całego kraju. Skali niezbędnej dla NPS. 3. Analiza otoczenia inwestycyjnego dla inwestycji szerokopasmowych w Polsce. W/w rozważania dotyczą przede wszystkim analizy rynku, kosztów i zasad organizacji oraz realizacji projektów od strony konkursowej. To kluczowe analizy dla opracowania koncepcji efektywniejszego wsparcia projektów szerokopasmowych w perspektywie Sprawna realizacja inwestycji szerokopasmowych nie dotyczy jednak wyłącznie relacji Beneficjent-Instytucja Wdrażająca. W zakresie finansowania budowy sieci obecnych jest szereg zagadnień, które po części zostały wymienione wyżej, a do których nie odnosi się NPS. Chodzi o kwestie wymagań prawnych (np. z zakresu prawa budowlanego), problem braku wsparcia inwestycji w sieci szerokopasmowe sektora finansowego (w zakresie finansowania udziału własnego beneficjenta i zapewnienia środków obrotowych), problemy praktyczne związane z prawem drogi, geodezją, niechęcią do realizacji inwestycji szerokopasmowych w powiązaniu z innymi inwestycjami liniowymi i drogowymi jednostek publicznych, etc. Zakres zagadnień jest szeroki i przekracza ramy niniejszych uwag. Jednak ich osobne formułowanie w niniejszym piśmie nie wydaje się potrzebne, gdyż przy MAiC od roku działa 5 grup roboczych powołanych w ramach Memorandum w sprawie współpracy na rzecz budowy i rozwoju pasywnej infrastruktury sieci szerokopasmowych, które na bieżąco analizują problemy związane z inwestycjami szerokopasmowymi i przekazują wyniki swoich prac oraz zalecenia Ministerstwu. Materiał jest więc zarówno szeroki (od problemów prawnych, przez bariery, finansowanie, dostęp do infrastruktury JST, po zagadnienia popytowo-usługowe), jak i stale uzupełniany o kolejne problemy. W pracach grup roboczych biorą udział przedstawiciele izb branżowych, PT, JST i administracji. Co skutkuje wszechstronnym spojrzeniem na problem inwestycji. NPS wspomina kilkukrotnie o Memorandum, jednak wyłącznie w kontekście analizowania wyników prac grup (str. 17 oraz 21-22), a nie konkretnych wniosków, zmian i zaleceń w poszczególnych obszarach, które MAiC planuje wdrożyć w oparciu o pracę grup. Trzeba ogólnie stwierdzić, iż NPS opiera się bardziej na deklaracjach działań na rzecz rozwoju sieci szerokopasmowych, niż jest PLANEM (katalogiem) konkretnych działań. A niektóre wnioski z prac grup roboczych 6

7 stanowią wprost gotowe zalecenia dot. działań z otoczenia inwestycji szerokopasmowych, które są wręcz warunkiem sine qua non powodzenia celów, jakie NPS stawia przed rynkiem i administracją publiczną. NPS, to Plan, nie zaś analiza potrzeb konsultacyjnych. Jeśli w NPS czegoś szczególnie brakuje, to właśnie konkretnych działań. W zakresie otoczenia inwestycyjnego np. wdrożenia do 201x roku pełnej cyfryzacji map geodezyjnych, czy zmiany rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (z późn. zm.) w zakresie usunięcia z 140 ust. 7 zakazu lokalizacji infrastruktury telekomunikacyjnej w pasie drogowym poza terenem zabudowanym, etc. KIKE zdaje sobie sprawę, że NPS nie może zawierać wyczerpującego katalogu zmian potrzebnych do realizacji celów EAC. Jednak jako strategiczny dokument rządowy, powinien zdefiniować przynajmniej kluczowe cele będące w gestii strony publicznej w sposób podobny do założeń towarzyszących inwestycją przed Euro Analogia jest właściwa, gdyż zarówno drogi, jak i telekomunikacja są podobnie liniowymi inwestycjami borykającymi się z podobnymi zagadnieniami prawa budowlanego, uzgodnieniami, problemami zabezpieczeń, terminowości, a nawet przejezdności która w świetle EAC dla sieci telekomunikacyjnych oznacza 30 Mb, a pełna cyfrostrada NGN/NGA, to 100 Mb. Tymczasem w NPS nie ma zdefiniowanych żadnych ułatwień w zakresie prawa drogi, ścieżki szybkich uzgodnień dostępnych dla PT (ostatnia nowelizacja wprowadziła szereg ułatwień gł. dla inwestycji JST), etc. * * * Mając na uwadze roboczy charakter przesłanego do konsultacji projektu NPS, Krajowa Izba Komunikacji Ethernetowej załącza do niniejszego pisma treść projektu NPS opatrzoną roboczymi komentarzami i pytaniami do treści. Zamieszczenie wszystkich uwag i propozycji w niniejszym piśmie i oderwanie ich od konkretnych zapisów i wyliczeń projektu NPS, utrudniłoby ich prześledzenie. Stąd podjęliśmy decyzję o takiej roboczej formie przekazania uwag do konkretnych zapisów NPS. Krajowa Izba Komunikacji Ethernetowej zobowiązuje się do udzielenia wszelkich wyjaśnień i wsparcia w dalszej pracy nad NPS. Jesteśmy przy tym przekonani, iż podstawowym celem NPS powinna być analiza rynku i efektywności działań w bieżącej 7

8 perspektywie finansowania, efektów prac w ramach Memorandum oraz sygnałów dot. barier w budowie infrastruktury telekomunikacyjnej. Na tej podstawie należy opracować plan konkretnych zmian w zakresie prawa, procedur naborów oraz programów operacyjnych w perspektywie W przedstawionym do konsultacji dokumencie brak jest jak na razie zarówno analiz, jak i planów konkretnych działań w nadchodzących latach. Z poważaniem, Piotr Marciniak GRAP - Grupa Robocza d/s współpracy z Administracją Publiczną Krajowa Izba Komunikacji Ethernetowej Załączniki: Narodowy Plan Szerokopasmowy - konsultacje - notatki KIKE.pdf WWPE - dane 8.4.pdf UKE - dane SIIS dla lokalnych ISP.pdf 8