Część III. Koncepcja budowy Sieci Szerokopasmowej dla miasta Bielsko-Biała zawierająca:

Transkrypt

1 Część III Koncepcja budowy Sieci Szerokopasmowej dla miasta Bielsko-Biała zawierająca: 1. Część I Zarys ogólny koncepcji budowy Miejskiej Sieci Szerokopasmowej Bielsko-Biała 2. Część II ZałoŜenia techniczne projektu Miejska Sieć Szerokopasmowa Bielsko-Biała 3. Część III Wytyczne projektowo-wykonawcze dla Miejskiej Sieci Szerokopasmowej Bielsko-Biała 4. Załącznik A Lista wszystkich punktów sieciowych 5. Załącznik B usunięto (nieaktualny) 6. Załącznik C Definicje podstawowe 7. Załącznik D Proponowana trasa przebiegu Sieci Szerokopasmowej dla miasta Bielsko-Biała Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia Część III Koncepcja budowy Sieci Szerokopasmowej dla miasta Bielsko-Biała Zamówienie pn.: Wykonanie Projektu Budowlanego i Wykonawczego dla przedsięwzięcia pt. Budowa Sieci Szerokopasmowej dla Miasta Bielsko-Biała 29

2 Część I Zarys ogólny koncepcji budowy Miejskiej Sieci Szerokopasmowej Bielsko-Biała Koncepcja budowy Sieci Szerokopasmowej dla miasta Bielsko-Biała Część I Zarys ogólny koncepcji 1

3 Spis treści: 1. Określenie przedmiotu przedsięwzięcia Miejska Sieci Szerokopasmowa Bielsko-Biała Przedmiot opracowania Podstawa opracowania Geneza projektu Miejskiej Sieci Szerokopasmowej Bielsko-Biała Cel projektu Miejskiej Sieci Szerokopasmowej Bielsko-Biała Model biznesowy udziału sektora publicznego Komplementarność projektu z innymi Programami i Działaniami Zakres finansowy, źródła finansowania Normy i dokumenty odniesienia Charakterystyka ogólna Miejskiej Sieci Szerokopasmowej Bielsko-Biała Usługi oferowane w sieci miejskiej Technologie sieciowe zastosowane do budowy Miejskiej Sieci Szerokopasmowej Bielsko-Biała Topologia Miejskiej Sieci Szerokopasmowej Bielsko-Biała wraz z organizacją segmentu światłowodowego i 21 radiowego 2.4. Infrastruktura teletechniczna i światłowody w Miejskiej Sieci Szerokopasmowej Bielsko-Biała Zarządzanie i monitoring parametrów wybudowanej sieci miejskiej Schemat przebiegu realizacji przedsięwzięcia Czynności formalno-prawne do wykonania przez Inwestora Harmonogram procesu realizacji Miejskiej Sieci Szerokopasmowej Bielsko-Biała Lista proponowanych lokalizacji poszczególnych punktów węzłowych sieci 38 Spis rysunków: Rysunek 1: Cele główne przedsięwzięcia 6 Rysunek 2: Elementy modelu biznesowego przedsięwzięcia typu miejska sieć szerokopasmowa 6 Rysunek 3: Model równego dostępu 7 Rysunek 4: Powszechne usługi elektroniczne świadczone przez administrację samorządową 15 Rysunek 5: Podstawowe cechy sieci Metro Ethernet 19 Rysunek 6: Struktura sieci Metro Ethernet z protokołem MPLS 19 Rysunek 7: Architektura warstwy aktywnej sieci miejskiej Bielsko-Biała 21 Rysunek 8. Warianty zastosowania Lokalnych Punktów Konsolidacji 26 Rysunek 9. Mapa poglądowa rozmieszczenia punktów sieci miejskiej 28 Rysunek 10. Rura prefabrykowana mikrokanalizacji typu MT-DS Rysunek 11. Schematyczny przebieg ringów kanalizacji teletechnicznej 31 Rysunek 12: Schemat przebiegu rurociągów kablowych MSS Bielsko-Biała 32 Rysunek 13: Rozpływ włókien warstwy dystrybucji dla połączeń z GPD nr 1 33 Rysunek 14: Rozpływ włókien warstwy dystrybucji dla połączeń z GPD nr 2 33 Rysunek 15: Schemat przebiegu realizacji przedsięwzięcia w dalszych etapach 35 Spis tabel: Tabela 1: Zestawienie liczby punktów dostępowych 24 Tabela 2: Zestawienie parametrów rurociągów kablowych dla poszczególnych segmentów sieci miejskiej 29 Tabela 3: Wstępny harmonogram poszczególnych etapów prac nad realizacją projektu 37 Tabela 4: Propozycje lokalizacji Głównych Punktów Dystrybucji 38 Tabela 5: Proponowane lokalizacje dla Lokalnych Punktów Agregacji 38 Tabela 6: Proponowane lokalizacje dla Radiowych Punktów Dystrybucji 38 Tabela 7: Proponowane lokalizacje dla HotSpotów 38 Tabela 8: Proponowane lokalizacje dla Infomatów 39 Tabela 9: Proponowane lokalizacje dla Telecentrum 39 Tabela 10: Proponowane lokalizacje Lokalnych Punktów Dostępowych 39 Tabela 11: Proponowane lokalizacje dostępnych węzłów operatorów oferujących dostęp do sieci Internet 40 Tabela 12: Proponowana lokalizacja Centrum Zarządzania Siecią 40 Koncepcja budowy Sieci Szerokopasmowej dla miasta Bielsko-Biała Część I Zarys ogólny koncepcji 2

4 1. Określenie przedmiotu przedsięwzięcia Miejska Sieci Szerokopasmowa Bielsko-Biała 1.1. Przedmiot opracowania Niniejsze opracowanie jest streszczeniem dokumentu p.t. Koncepcja budowy Miejskiej Sieci Szerokopasmowej Bielsko-Biała, która definiuje załoŝenia funkcjonalne i techniczną koncepcje budowy sieci telekomunikacyjnej (światłowodowo-radiowej) na terenie miasta Bielsko-Biała i okolic. Dokument w szczególności dotyczy realizacji zadania inwestycyjnego nr INF/005/06 p.t. Budowa Sieci Szerokopasmowej dla miasta Bielsko-Biała zapisanego w Czteroletnim Plan Inwestycyjny Na Lata przyjęty Uchwałą Rady Miejskiej w Bielsku Białej Nr III/21/2006 z 28 grudnia 2006 r. Przyjęta koncepcją budowy sieci ma stanowić długofalową podstawę do dalszych działań Urzędu Miasta zmierzających do wybudowania miejskiej sieci szerokopasmowej na całym obszarze miasta i stopniowego udostępnienia usług elektronicznych realizowanych na szczeblu miasta, krajowym lub regionalnym siłami administracji samorządowej oraz realizowanych przez pozostałe podmioty, w tym równieŝ operatorów prywatnych korzystających z zasady otwartego dostępu do wybudowanej infrastruktury. Cześć pierwsza koncepcji zawiera ogólne wymagania funkcjonalne stawiane MSS Bielsko-Biała, dokonano w niej analizy zasobów Inwestora w zakresie posiadanej infrastruktury i wdroŝonych usług, a takŝe wskazano nowe moŝliwości usług realizowanych w sieciach miejskich. Na potrzeby projektu technicznego oraz procedur związanych z budową sieci przeprowadzono równieŝ szereg analiz funkcjonalnych (zapotrzebowania na pasmo, bezpieczeństwa, etc), projektowych (wybór topologii sieci, technologii i pojemności tras kablowych, etc) oraz prawno-proceduralnych ze szczególnym naciskiem na wymagania związane z projektami dotowanymi przez Unie Europejską. Wnioski z analiz oraz zdefiniowane w niniejszej części wymagania dla budowanej sieci stanowią załoŝenia projektowe dla koncepcji technicznej Miejskiej Sieci Szerokopasmowej Bielsko-Biała zawartej w części drugiej. W części trzeciej zamieszczono wymagania Inwestora dotyczące jakości, niezawodności i materiałów poszczególnych elementów infrastruktury pasywnej 1.2. Podstawa opracowania Podstawą do wykonania niniejszych opracowań jest umowa nr FK-3105/1682/2007/INF zawarta pomiędzy Urzędem Miasta Bielsko-Biała (Zamawiający), a Wykonawcą koncepcji firmą P.H. ELMAT Sp. z o.o. Zespół projektowo-doradczy Wykonawcy opracował niniejszą dokumentację na podstawie sumy własnych doświadczeń zebranych podczas innych inwestycji miejskich, inwentaryzacji w terenie, wiadomości i uzgodnień branŝowych uzyskane od powołanych do Ŝycia zespołów w poszczególnych jednostkach miejskich, a takŝe w oparciu o aktualne normy i przepisy. Wykonawca oświadcza, Ŝe dostarczone opracowanie jest kompletne oraz zgodne z wyŝej wymienioną umową, obowiązującymi przepisami i aktami normatywnymi. Wykonawca oświadcza, iŝ prawa autorskie do koncepcji na wszystkich polach eksploatacji zostaną nieodpłatnie przeniesione na Zamawiającego po zatwierdzeniu prac nad opracowaniem, zgodnie z warunkami umowy. Wszelkie kopiowanie, wykorzystywanie i przetwarzanie wymaga pisemnej zgody Urzędu Miasta Bielsko-Biała Geneza projektu Miejskiej Sieci Szerokopasmowej Bielsko-Biała Genezą projektu jest niezadowalający stan nowoczesnej infrastruktury światłowodowej i radiowej będącej na rynku lokalnym w posiadaniu ograniczonej liczby operatorów oraz niewielkie zasoby własnej kanalizacji teletechnicznej Inwestora moŝliwej do wykorzystania jako infrastruktura teletechniczna. ZauwaŜalny jest równieŝ problem uzyskania swobodnego dostępu do zapełnionej kanalizacji teletechnicznej operatorów lokalnych oraz duŝy stopień wykorzystania dostępnego pasma radiowego pozwalającego na zbudowanie szerokopasmowej sieci radiowej w mieście, a takŝe niepewne losy przetargów na nowe, powiatowe częstotliwości radiowe standardu WIMAX, które pozwoliły by na większe wykorzystanie technologii radiowej w mieście. Czynniki te stoją na przeszkodzie firmom prywatnym oraz instytucjom miejskim w propagowaniu szerokopasmowego dostępu do Internetu, a przez to do usług elektronicznych świadczonych przez administrację samorządową obecnie i planowanych do uruchomienia w najbliŝszych projektach. WaŜnym powodem okazała się równieŝ potrzeba dołączenia nowopowstających i odległych regionów (dzielnice Wapienica, Hałcnów, Komorowice, etc) rozrastającego się miasta w zintegrowaną strukturę i tkankę Koncepcja budowy Sieci Szerokopasmowej dla miasta Bielsko-Biała Część I Zarys ogólny koncepcji 3

5 telekomunikacyjną przy zauwaŝalnym braku znaczących inwestycji w sieci światłowodowe operatorów zewnętrznych, dla których rejony odległych dzielnic miasta są mało opłacalne dla inwestycji w nowoczesną infrastrukturę światłowodową ułatwiającą świadczenie dostępu szerokopasmowego. Innym czynnikiem uzasadniającym realizację Działania 2.1. jest chęć przeciwdziałania zagroŝeniu wysokim poziomem wykluczenia cyfrowego wśród ludności z obszaru Bielska-Białej, charakterystyczny dla miejscowości podgórskich o trudnym ukształtowaniu terenu i rozproszonej demografii odległych dzielnic miasta, mało opłacalnych dla operatorów telekomunikacyjnych. ZauwaŜalna jest równieŝ potrzeba integracji realizowanych przez miasto usług elektronicznych i systemów administracji publicznej, które charakteryzują się duŝym stopniem rozproszenia. ZauwaŜalny jest brak jednolitej sieci i centralnego zarządzania tą siecią na rzecz wielu systemów informatycznych stosowanych obecnie. Z przeprowadzonej analizy informacji przesłanych przez poszczególne podmioty miejskie, jednostki samorządowe oraz ze spółek infrastrukturalnych wynika, iŝ administracja publiczna i instytucje publiczne nie korzystają w ogóle lub w minimalnym stopniu z technologii społeczeństwa informacyjnego i nie oferują e-usług dla obywateli na istotnym poziomie. Istniejąca infrastruktura teletechniczna w posiadaniu Inwestora jest szczątkowa, (choć jest aktualnie rozbudowywana), a korzystanie z łącz dzierŝawionych od innych operatorów kosztowne i wpływa ujemnie na rozwój nowych usług. Słaby dostęp obywateli do technologii informacyjnych powodowany jest przez szereg zauwaŝalnych faktów: Brak jednolitych systemów obiegu dokumentów pozwalających na sprawny przepływ dokumentów między urzędami w mieście Brak szczegółowej strategii informatyzacji miasta Bielsko-Biała, zapisy ogólne znajdują się w strategii rozwoju miasta jednakŝe nie precyzują one dokładnie kierunków działań i rozwoju określonych systemów. Dokumenty te są w opracowaniu Mała integracja systemów bazodanowych i ich rozproszenie pomiędzy poszczególnymi urzędami Rozpoczynający się dopiero proces integracji informatycznych systemów miejskich z regionalnymi Niska dostępność obywateli do informacji publicznej oraz instytucji publicznych tj. bibliotek, urzędów, szkół (brak publicznych punktów dostępu do informacji publicznej) Słabe wykorzystanie technologii informacyjnych do promocji miasta i regionu WciąŜ niewystarczające wykorzystanie technologii informacyjnych do budowy systemów bezpieczeństwa Problemy z zapewnieniem infrastruktury teletechnicznej w rejonach przeznaczonych do rozwoju przedsiębiorczości (głównie rejon Bielskiego Inkubatora Technologicznego) W szczególności w mieście do stopniowego włączenia do miejskiej sieci szerokopasmowej przewidzieć moŝna wiele systemów opracowywanych lub działających obecnie w poszczególnych jednostkach. Ich lista nie jest zamknięta, a liczba ogólna róŝnych systemów działających w samym Urzędzie Miasta przekracza blisko 50. WaŜnym regionalnym projektem, w którym uczestniczy miasto Bielsko-Biała jest projekt SEKAP (zapisany jako zadanie inwestycyjne miasta). SEKAP System Elektronicznej Komunikacji Administracji Publicznej to strategiczny dla rozwoju regionu innowacyjny projekt samorządów gmin i powiatów Województwa Śląskiego. Realizacja projektu została zaplanowana na lata Innym szczególnym rodzajem róŝnego rodzaju zadań telekomunikacyjnych realizowanych do tej pory w miastach są te stawiane przed instytucjami publicznymi i spółkami infrastrukturalnymi. Wśród wielu przykładów takich zadań wymienić naleŝy: Zadania telemetrii mediów stojące przed zakładami energetycznymi (PEC, energetyka, wodociągi miejskie, etc) Zadania monitoringu i łączności słuŝb bezpieczeństwa ( Urzędy Miejskie, sztaby ratownictwa, centra zarządzania kryzysowego, etc) Zadania sterowania i kontroli automatyką oświetlenia ulic i sterowania ruchem ulicznym w duŝych miastach (Wydziały Transportu, zarządy dróg miejskich, etc) Zadania statutowe nakładane na Urzędy Miast przez krajowe programy typu e-urząd Zadania dostarczania dostępu do Internetu mieszkańcom miasta przez usługodawców prywatnych. Zadania te często zmuszają podmioty do budowy sieci telekomunikacyjnej realizującej poszczególne zadania. Nierzadką praktyką w Polsce jest budowa oddzielnej infrastruktury dla kaŝdego z tych zadań oddzielnie. Prowadzi Koncepcja budowy Sieci Szerokopasmowej dla miasta Bielsko-Biała Część I Zarys ogólny koncepcji 4

6 to do zwielokrotniania kosztów, do rozdrobnienia struktury telekomunikacyjnej w mieście, nakładającym się przebiegu inwestycji telekomunikacyjnych oraz do utrudnień w Ŝyciu samego miasta. Ma równieŝ wpływ na jego architekturę. Budowana Miejska Siec Szerokopasmowa połączy te zadania na poziomie topologii i wdraŝanej funkcjonalności, gdyŝ w rejonie nią objęta występują praktycznie wszystkie wymienione uprzednio podmioty. Przesłankami decyzji o potrzebie budowy takiej sieci w Bielsku-Białej są takŝe: Troska o rozwój gospodarczy i społeczny regionu objętego siecią Wzrost atrakcyjności gospodarczej regionu Konieczność wypełnienia zadań zgodnych z przyjęta przez Rząd RP Strategią Rozwoju Kraju Propagowanie powszechnego dostępu do Internetu Troska o niwelowanie róŝnić i podziałów występujących w społeczeństwach informacyjnych Chęć udostępnienia i wykorzystywanie szerokiego wachlarza usług multimedialnych Ograniczenie kosztów łącz telekomunikacyjnych wykorzystywanych przez instytucje miejskie MoŜliwość świadczenia usług na rzecz podmiotów objętych zasięgiem sieci Ograniczenie kosztów poprzez współuŝytkowanie infrastruktury telekomunikacyjnej przez róŝne podmioty o charakterze publicznym jak i prywatnym 1.4. Cel projektu Miejskiej Sieci Szerokopasmowej Bielsko-Biała Celem podjętego działania jest zapewnienie powszechnego, szerokopasmowego i bezpiecznego dostępu do Internetu poprzez budowę miejskiej infrastruktury szkieletowej otwartej dla wszystkich operatorów, co powinno przyczynić się do rozwoju infrastruktury teleinformatycznej na terenie miasta oraz poprawić warunki techniczne dla funkcjonowania konkurencyjnego rynku operatorów usług internetowych. Główną rolą beneficjenta będzie zarządzanie wybudowaną infrastrukturą pasywną oraz animowanie i agregowanie działań zmierzających do rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego w regionie poprzez wdraŝanie kolejnych Działań wykorzystujących wybudowaną infrastrukturę szerokopasmową, w tym budowę Publicznych Punktów Dostępu do Internetu zapewniających darmowy dostęp do usług publicznych i dostęp za niewielka odpłatnością do zasobów Internetu. Ich funkcjonalność ma przyczynić się do usprawnienia i ułatwienia dostępu do informacji publicznych, a tym samym zwiększyć dostępność do elektronicznych usług publicznych. Wybudowana infrastruktura szkieletowa oraz magistralna kanalizacja światłowodowa ułatwią równieŝ budowę własnych sieci operatorom zewnętrznym, zwiększą przez to konkurencję na rynku lokalnym, zmniejszą barierę wejścia na rynek usług elektronicznych a przez to przyczynią się do obniŝenia opłat za dostęp do Internetu, zwiększą ilość usług dostępnych w sieci oraz powinny umoŝliwić dostęp do Internetu dla większej ilości mieszkańców miasta i okolic. WdraŜanie elektronicznych usług publicznych ułatwiać będzie wybudowana sieć dostępowa obejmująca w początkowej fazie wybrane punkty na obszarze miasta i sukcesywnie rozbudowywana w ramach bieŝących potrzeb związanych z projektami realizowanymi w kolejnych etapach. Jednym z przykładowych realizacji będzie kolejne działanie realizowane w ramach Działania 2.2 Rozwój elektronicznych usług publicznych zmierzające do stworzenia jednolitej, elektronicznej platformy e-administracji w placówkach samorządowych Bielska-Białej. Miejska Sieć Szerokopasmowa Bielsko-Biała jako sieć otwarta będzie równieŝ umoŝliwiała realizacje innych zadań telekomunikacyjnych innym zainteresowanym podmiotom. Cel główny będzie realizowany poprzez następujące cele szczegółowe: zapewnienie powszechnego, szerokopasmowego i bezpiecznego dostępu do Internetu, zapobieganie efektom wykluczenia cyfrowego regionów wiejskich i podmiejskich w trosce o niwelowanie róŝnić i podziałów występujących w społeczeństwach informacyjnych; wzrost liczby usług publicznych świadczonych drogą elektroniczną. Podstawowym czynnikiem budowy Miejskich Sieci Szerokopasmowej jest równieŝ ogromne znaczenie tego medium dla rozwoju informatycznego regionu objętego zasięgiem takiej sieci. Koncepcja MSS proponuje budowę wydajnej i niezawodnej sieci transmisji danych obejmującej swym zasięgiem wiele instytucji oraz skupisk ludzi. W związku z tym moŝliwe będzie świadczenie szerokiej gamy usług zarówno dla klientów instytucjonalnych (szkoły, uczelnie wyŝsze, biblioteki, urzędy, przedsiębiorstwa), jak i wielu klientów indywidualnych. Koncepcja budowy Sieci Szerokopasmowej dla miasta Bielsko-Biała Część I Zarys ogólny koncepcji 5

7 Rysunek 1: Cele główne przedsięwzięcia Wszystkie czynniki oraz cele projektu prowadzą do zaprojektowania Miejskiej Sieci Szerokopasmowej realizującej podstawowe wymagania funkcjonalne takie jak: lepsze wykorzystanie i współdziałanie systemów informatycznych placówek i jednostek połoŝonych na terenie miasta Bielsko-Biała (przez połączenie budynków UM, szkół i placówek oświatowych, gminnych placówek kultury i filii bibliotek tworzenie wszelkiego rodzaju łączy transmisji danych wykorzystywanych dla potrzeb komunikacji, monitorowania, nadzoru i sterowania w oparciu o technologie przewodowe i bezprzewodowe, wspólny szerokopasmowy dostęp do sieci Internet, tworzenie bezpiecznych (niejawnych) wirtualnych sieci dla róŝnych instytucji, wewnętrzne połączenia głosowe i wideo w technologii IP. wykorzystanie sieci szerokopasmowej na cele systemów teleinformatycznych oraz telemetrycznych firm i spółek miejskich (ciepłownictwo, woda, kanalizacja, media, etc) wykorzystanie sieci szerokopasmowej na potrzeby Centrum Zarządzania Kryzysowego i do transmisji sygnałów Monitoringu Miejskiego wykorzystanie sieci szerokopasmowej do dystrybucji systemów bazodanowych informacji przestrzennej (GIS i inne), wdraŝanie innego rodzaju usług ze szczególnym naciskiem na programy ponad regionalne Model biznesowy udziału sektora publicznego Jednym z waŝniejszych aspektów związanych z budową miejskich sieci światłowodowych jest określenie ram zaangaŝowania i roli jednostek samorządowych w projekty dotyczące tych sieci, w szczególności po wybudowaniu infrastruktury szerokopasmowej. Projekty takie ze swojej natury wymagają starannego planowania i organizacji, konieczne jest równieŝ rozwiązanie szeregu kwestii technologicznych, ekonomicznych i prawnych. Rysunek 2: Elementy modelu biznesowego przedsięwzięcia typu miejska sieć szerokopasmowa Koncepcja budowy Sieci Szerokopasmowej dla miasta Bielsko-Biała Część I Zarys ogólny koncepcji 6

8 Analiza przypadków spotykanych w krajach Unii Europejskiej oraz zalecenia Unii Europejskiej ujęte w dokumentach zajmujących się tematyką projektów związanych z rozwojem Społeczeństwa Informacyjnego pokazuje, Ŝe interesujące będą następujące modele: model usługowej sieci samorządowej, w którym samorząd lokalny realizuje i zarządza całością przedsięwzięcia, począwszy od budowy infrastruktury (dukty kablowe, itd.) do powstania sieci szerokopasmowej i dostarczania usług dla uŝytkowników końcowych; model dostawca dostawców, gdy społeczność lokalna tworzy i jest operatorem infrastruktury, którą wyposaŝa w sieć szerokopasmową, by następnie sprzedać cały zasób sieci lub wybrane jego fragmenty (kanalizację, włókna, pasmo) komercyjnym dostawcom usług, którzy obsługują uŝytkowników końcowych; model infrastruktury pasywnej, gdy społeczność lokalna buduje infrastrukturę pasywną (dukty kablowe, itd.), na którą otrzymuje koncesję niezaleŝna strona trzecia lub wyodrębniona, niezaleŝna jednostka organów samorządowych, odpowiedzialna za dzierŝawę całości lub części infrastruktury komercyjnym dostawcom usług, którzy instalują i są operatorami własnej sieci i usług. Samorząd przez mądrą politykę w tej mierze moŝe zachowując dominującą rolę katalizatora zmian nawet posiadając jedynie infrastrukturę pasywną i wpływać pozytywnie na ułatwienie dostępu innym operatorom do zasobów sieci. Wpływając na wzrost konkurencyjności spowoduje upowszechnienie się dostępu do Internetu i spadek opłat dla obywatela. Mając wybudowaną infrastrukturę pasywną w mieście samorząd moŝe odgrywać wiodącą rolę w aktywizowaniu lokalnych operatorów i firm na róŝne sposoby, z których najwaŝniejsze układają się w dwa następne modele organizacyjne: model agregacji popytu w róŝnym stopniu i postaci, w celu osiągnięcia masy krytycznej uŝytkowników i ruchu sieciowego koniecznej do zagwarantowania dochodów, uzasadnienia inwestycji w sieci szerokopasmowe i zapewnienia wykonalnych biznesplanów projektów; model tworzenia i promowania kondominiów światłowodowych, aby ułatwić finansowanie operatorskich przyłączy do sieci światłowodowych dla uŝytkowników końcowych. Modele te charakteryzują się róŝnym zagłębieniem obszaru kompetencji i zarządzania zasobami sieci przez organy samorządowe, ale takŝe róŝnym ryzykiem inwestycyjnym i co najwaŝniejsze dla społeczności lokalnej roŝnymi kosztami związanymi z utrzymaniem wybudowanej sieci. Warto równieŝ zwrócić uwagę, iŝ modele te będą miały róŝny wpływ na zachowanie równowagi rynkowej na rynku usług operatorskich. W przypadku Bielska-Białej wybrany został model infrastruktury pasywnej (równego dostępu). Wybudowana przez samorząd infrastruktura pasywna obejmuje rowy, dukty, maszty, studzienki, centra kolokacji, światłowody i inne elementy konieczne do wdroŝenia sieci szerokopasmowych. Część lub wszystkie elementy infrastruktury pasywnej są dzierŝawione jednemu lub większej liczbie operatorów, którzy uzupełniają instalację o własny sprzęt sieciowy. Utrzymanie i administrowanie infrastrukturą pasywną przekazywane są jednostce Urzędu Miejskiego zgodnie z regulacjami UE. Rysunek 3: Model równego dostępu Wybrany schemat organizacji moŝna łączyć (w niektórych konfiguracjach) z modelami agregacji popytu w zaleŝności od sytuacji panującej na rynku lokalnym. W przypadku Bielska-Białej w świetle przepisów o zachowaniu równowagi rynkowej, wysokich kosztów utrzymania sieci podczas jej eksploatacji (obarczających samorząd) przy niepewnych źródłach przychodów uzyskiwanych z usług świadczonych w sieci, a przede wszystkim uwzględniając wysiłek organizacyjny, jaki musi samorząd włoŝyć w zarządzanie rozległymi projektami, jakim są sieci Koncepcja budowy Sieci Szerokopasmowej dla miasta Bielsko-Biała Część I Zarys ogólny koncepcji 7

9 szerokopasmowe wybrane rozwiązanie udziału sektora publicznego ograniczonego do infrastruktury lub infrastruktury i usług elektronicznych oferowanych w ograniczonym zakresie, zgodnym ze statutowymi zadaniami, którymi obarczone są urzędy jest rozwiązaniem optymalnym i gwarantującym zachowanie równowagi rynkowej. Usługi realizowane przez sektor publiczny dotyczyć będą głównie usług szerokopasmowych dla szkół, bibliotek, instytucji uŝyteczności publicznej i innych jednostek nieposiadających wystarczającej infrastruktury, zasobów finansowych i ludzkich, aby mogły realizować wyzwania nowoczesnych systemów telekomunikacyjnych. Dla przykładu wśród jednostek o takim charakterze mogą znaleźć się organizacje pozarządowe, non-profit i wiele innych. W zakres tych usług wchodzić powinny równieŝ te związane z zapewnianiem bezpiecznego, publicznego dostępu do Internetu w miejscach uŝyteczności publicznej mieszkańcom i turystom przyjeŝdŝającym do Bielska- Białej oraz wsparcie inicjatyw lokalnych i regionalnych zapobiegające wykluczeniu cyfrowemu obszarów wiejskich poprzez wykorzystanie infrastruktury sieci miejskiej do transmisji pasma jak najbliŝej obszarów obejmowanych innym programem. Dzięki temu miasto mogłoby wypełniać swoje zadania statutowe związane z włączaniem własnych systemów informatycznych w ramy programów ogólnokrajowych e-administracji, przybliŝać urząd bliŝej petenta dzięki powszechności usług internetowych, a takŝe mogłoby agregować zapotrzebowanie na pasmo innych podmiotów występujących w mieście (np. spółek infrastrukturalnych), realizujących własne zadania telekomunikacyjne z wykorzystaniem wybudowanej przez miasto sieci szerokopasmowej. Działania samorządu na tym polu powinny ułatwić jednostkom miejskim implementowanie nowoczesnych usług i systemów oraz rozszerzać ich zakres na obszary do tej pory trudno dostępne (dobrym przykładem mogą tutaj być np. wirtualne biblioteki, do których dostęp mogą uzyskać równieŝ mieszkańcy obszarów poza miejskich poprzez łącza szerokopasmowe). Zbudowana sieć będzie równieŝ ogromnie istotna dla moŝliwości rozbudowy miejskich systemów sterowania i monitoringu, co będzie miało wpływ na poprawę bezpieczeństwa w mieście. Wybrany model równego dostępu jest zalecany do stosowania w większości polskich miast jako model zapewniający otwarty charakter sieci oraz zachowanie równowagi rynkowej przy jednoczesnym zachowaniu wiodącej roli miasta jako właściciela struktury mogącego wpływać na kształtowanie polityki rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego w regionie. Dostęp szerokopasmowy dla mieszkańców organizowany jest przez operatorów zewnętrznych, którym miasto wynajmuje infrastrukturę. Operator/operatorzy dodają aktywną warstwę dostępową sieci oraz odpłatnie udostępniają istniejącym i nowym operatorom telekomunikacyjnym szybkie sieci szerokopasmowe na zasadach hurtowych. Usługodawcy płacą miesięcznie operatorowi/operatorom sieci określoną sumę za kaŝdego klienta prywatnego lub instytucjonalnego Komplementarność projektu z innymi Programami i Działaniami Miejskie Sieci Szerokopasmowe są jedną z waŝniejszych metod realizacji wytycznych zawartych w strategiach informatyzacji kraju przyjętych przez rząd polski w ostatnich latach. Koncepcja budowy MSS Bielsko-Biała jest w całości zgodna ze strategią rządu RP, uwzględnia równieŝ wytyczne przyjętych strategii regionalnych. Wymóg komplementarności i interoperacyjności oraz zgodność z wymienionymi niŝej dokumentami (oraz z ich aktualizacjami) powinny charakteryzować wszystkie projekty i działania związane z rozbudową sieci w przyszłości. Projekt jest realizowany w zakresie Priorytetu II RPO Województwa śląskiego i jest równieŝ komplementarny do innych programów i działań: 1. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich Oś priorytetowa IV. LEADER WdraŜanie lokalnych strategii rozwoju 2. Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Oś priorytetowa VIII. Społeczeństwo informacyjne zwiększanie innowacyjności gospodarki 3. Program Operacyjny Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska Republika Słowacka oraz Republika Czeska Rzeczpospolita Polska Miejska Sieć Szerokopasmowa Bielsko-Biała oprócz zgodności z ustawami dziedzinowymi i Dyrektywami unijnymi (wymienione w punkcie 1.3.3) powinna zapewniać zgodność z róŝnymi programami i wytycznymi: a) na szczeblu Unii Europejskiej: i Europejskie społeczeństwo informacyjne na rzecz wzrostu i zatrudnienia Wytycznymi dokumentu Ramy europejskiej interoperacyjności dla paneuropejskich usług świadczonych przez e-government b) na szczeblu ogólnokrajowym Strategia kierunkowa rozwoju informatyzacji Polski do roku 2013 oraz perspektywiczna prognoza transformacji społeczeństwa informacyjnego do roku 2020 Plan działań na rzecz rozwoju elektronicznej administracji (e-government) na lata Narodowa Strategia Spójności Ustawa z 17 lutego 2005 roku o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne Koncepcja budowy Sieci Szerokopasmowej dla miasta Bielsko-Biała Część I Zarys ogólny koncepcji 8

10 Aspekt ten będzie głównie realizowany poprzez realizacje programu e-government w dziedzinie integracji usług związanych z administracją publiczna. W szczególności poprzez aktywne uczestnictwo w realizacji projektów takich jak: e-puap, e-urząd, BIP, etc. Koncepcja sieci zakłada równieŝ przyłączenie sieci do struktur ogólnokrajowej sieci szerokopasmowej Pionier poprzez węzeł tej sieci w Bielsku-Białej, co powinno umoŝliwić łatwiejszą integracje z systemami administracji krajowej. c) na szczeblu regionalnym Strategia Rozwoju Województwa Śląskiego na lata Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego na lata Projektem SEKAP Zakłada się wiodącą, rosnącą role Bielska-Białej w inicjowaniu i animowaniu budowy regionalnej sieci szerokopasmowej obejmującej zasięgiem rejon starostwa bielskiego. ZałoŜeniem takiej sieci jest pomoc gminom w uzyskaniu szerokopasmowego dostępu do Internetu poprzez zbudowanie radiowych połączeń szkieletowych w pasmach rezerwowanych i włączenie gmin do regionalnej sieci szerokopasmowej z punktem dostępu do Internetu w węźle Pionier Bielsko-Biała. Innym sposobem budowy połączeń szkieletowych jest wykorzystanie łącz światłowodowych innych operatorów na zasadzie pozyskania pary ciemnych włókien od Operatorów telekomunikacyjnych dysponujących taką infrastrukturą w ramach nieodwołalnego prawa uŝytkowania (IRU - Indefeasible Right to Use). Wykorzystując łącza szerokopasmowe moŝliwe równieŝ stanie się współdzielenie zasobów sprzętowych i informatycznych dzięki technologiom wirtualizacji zasobów, co powinno pozwolić na ograniczenie wydatków na infrastrukturę teleinformatyczną w gminach. Innym moŝliwym do zrealizowania projektem realizowanym wspólnie ze Starostwem Bielskim moŝe być projekt włączenia do MSS Bielsko-Biała sieci Infomatów zrealizowanych w ramach wcześniejszego projektu. Współpraca regionalna rozszerzy zasięg sieci MSS Bielsko-Biała na obszar zamieszkany przez ok.600 tys. ludzi zwiększając w sposób znaczący szanse na zrównowaŝony rozwój całego regionu oraz niwelując zagroŝenie związane z zjawiskiem wykluczenia cyfrowego dotykającego w szczególności tereny wiejskie. d) na szczeblu lokalnym Strategia Rozwoju Bielska Białej do 2020 roku (Załącznik do Uchwały Nr LIX/1851/2006 Rady Miejskiej w Bielsku-Białej z dnia 13 czerwca 2006 r.) Studium Uwarunkowań I Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Bielska-Białej (źródło: dane ze strony miejskiej) Czteroletni Plan Inwestycyjny Na Lata Wytyczne i uwagi projektowe przekazane przez zespoły współpracujące z ramienia UM Bielsko- Biała oraz jednostek miejskich i spółek infrastrukturalnych Strategia Informatyzacji Urzędu Miasta Bielsko-Biała (dokument planowany) 1.7. Zakres finansowy, źródła finansowania W załoŝeniu podstawowym wykorzystanie zasobów wybudowanej sieci szerokopasmowej ma słuŝyć ogółowi mieszkańców regionu oraz wspomagać rozwój gospodarczy regionu i jako taki nie zakłada świadczenia usług komercyjnego dostępu do zasobów sieci. W tym świetle ma charakter niedochodowy (nie generuje znaczącego zysku netto), a jedynymi korzyściami materialnymi podmiotów budujących strukturę sieci mogą być ewentualne oszczędności związane z posiadaniem łącz telekomunikacyjnych we własnych zasobach jak i poprawieniem konkurencyjności przez udostępnienie sieci większej ilości operatorów. Ceny usług dla operatorów korzystających z sieci miejskiej powinny być tak skalkulowane, aby pokrywały koszty operacyjne i eksploatacyjne z pewną rezerwą na bieŝący rozwój, ale nie generowały znaczącego dochodu netto. Bardzo waŝną sprawą w długofalowych projektach o duŝym stopniu złoŝoności jest kwestia finansowania ich budowy. MoŜliwe źródła finansowania zadań ujętych w koncepcji to: Fundusze własne miasta: środki finansowe zabezpieczone w budŝecie miasta Bielsko-Biała. Zadania do realizacji określone są w Rocznym Planie Działań i w Wieloletnim Planie Inwestycyjnym. Fundusze krajowe w ramach realizowanych programów rządowych. Fundusze Unii Europejskiej: środki finansowe dostępne w ramach Funduszy Strukturalnych Unii Europejskiej, Inicjatywy Wspólnotowe, Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Norweski Mechanizm Finansowy. Fundusze dostępne na rynku kapitałowym, w tym kredyty i poŝyczki z instytucji komercyjnych, w tym: Fundusz Poręczeń Unijnych, Fundusz Rozwoju Inwestycji Komunalnych. Koncepcja budowy Sieci Szerokopasmowej dla miasta Bielsko-Biała Część I Zarys ogólny koncepcji 9