Budynki i ich usytuowanie warunki techniczne

Transkrypt

1 Budynki i ich usytuowanie warunki techniczne Komentarz do rozporządzenia wraz z aktualną listą norm Stan prawny marzec 2011 Budownictwo

2 Copyright 2011 Dashöfer Holding Ltd. & Wydawnictwo Verlag Dashofer Sp. z o.o. ISBN Wydawnictwo Verlag Dashofer Sp. z o.o. al. Krakowska 271, Warszawa tel.: (22) , , faks: (22) , Opracowanie edytorskie: Jolanta Stypu³kowska Sk³ad: KAMIL Kamil Eisenbart Wszelkie prawa zastrze one, prawo do tytu³u i licencji jest w³asnoœci¹ Dashöfer Holding Ltd. Kopiowanie, przedrukowywanie i rozpowszechnianie ca³oœci lub fragmentów niniejszej publikacji, równie na noœnikach magnetycznych i elektronicznych, bez zgody Wydawcy zabronione. Ze wzglêdu na sta³e zmiany w polskim prawie oraz niejednolite interpretacje przepisów, Wydawnictwo nie ponosi odpowiedzialnoœci za zamieszczone informacje.

3 BUDYNKI I ICH USYTUOWANIE WARUNKI TECHNICZNE Dzia³ I Przepisy ogólne 1. Rozporz¹dzenie ustala warunki techniczne, jakim powinny odpowiadaæ budynki i zwi¹zane z nimi urz¹dzenia, ich usytuowanie na dzia³ce budowlanej oraz zagospodarowanie dzia³ek przeznaczonych pod zabudowê, zapewniaj¹ce spe³nienie wymagañ art. 5 i 6 Ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. 1a. Do budynków, wobec których przed dniem wejœcia w ycie niniejszego rozporz¹dzenia zosta³a wydana decyzja o pozwoleniu na budowê lub odrêbna decyzja o zatwierdzeniu projektu budowlanego, lub zosta³ z³o ony wniosek o wydanie takich decyzji, stosuje siê przepisy dotychczasowe. KOMENTARZ 1a rozporz¹dzenia stanowi uzupe³nienie o przepisy przejœciowe przepisów wprowadzonych Rozporz¹dzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 6 listo- 3

4 pada 2008 r. zmieniaj¹cym rozporz¹dzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadaæ budynki i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 201, poz. 1238). Regulacjê niniejsz¹ wprowadza siê z uwagi na to, i w przypadku jej braku na inwestorów na³o one by³yby nieuzasadnione, nadmierne obci¹ enia, zwi¹zane z dostosowaniem projektów budowlanych, opracowanych na potrzeby przygotowanych lub ju realizowanych inwestycji, do nowych wymagañ techniczno-budowlanych. Zaproponowany w 1a przepis ma na celu zwolnienie z obowi¹zku spe³niania wymagañ okreœlonych Rozporz¹dzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 6 listopada 2008 r. zmieniaj¹cym rozporz¹dzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadaæ budynki i ich usytuowanie, przy opracowaniu przed dniem 1 stycznia 2009 r. projektów budowlanych dla budynków, dla których przed tym terminem zosta³a wydana decyzja o pozwoleniu na budowê lub odrêbna decyzja o zatwierdzeniu projektu budowlanego, lub zosta³ z³o ony wniosek o wydanie takiej decyzji Przepisy rozporz¹dzenia stosuje siê przy projektowaniu, budowie i przebudowie oraz przy zmianie sposobu u ytkowania budynków oraz budowli nadziemnych i podziemnych, spe³niaj¹cych funkcje u ytkowe budynków, a tak e do zwi¹zanych z nimi urz¹dzeñ budowlanych, z zastrze eniem 207 ust. 2. 4

5 2. Przy nadbudowie, rozbudowie, przebudowie i zmianie sposobu u ytkowania: 1) budynków o powierzchni u ytkowej nieprzekraczaj¹cej 1000 m 2, 2) budynków o powierzchni u ytkowej przekraczaj¹cej 1000 m 2, o których mowa w art. 5 ust. 7 pkt 1-4 i 6 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane wymagania, o których mowa w 1, mog¹ byæ spe³nione w sposób inny ni okreœlony w rozporz¹dzeniu, stosownie do wskazañ ekspertyzy technicznej w³aœciwej jednostki badawczo- -rozwojowej albo rzeczoznawcy budowlanego oraz do spraw zabezpieczeñ przeciwpo arowych, uzgodnionych z w³aœciwym komendantem wojewódzkim Pañstwowej Stra y Po arnej lub pañstwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym, odpowiednio do przedmiotu tej ekspertyzy. 3. Dla budynków na terenach zamkniêtych uzgodnienia, o których mowa w ust. 2, dokonuje siê z w³aœciwymi s³u bami odpowiadaj¹cymi za bezpieczeñstwo po arowe i sanitarne. 3a. Przy nadbudowie, rozbudowie, przebudowie i zmianie sposobu u ytkowania budynków istniej¹cych o powierzchni u ytkowej przekraczaj¹cej 1000 m 2 wymagania, o których mowa w 1, z wy³¹czeniem wymagañ charakterystyki energetycznej, mog¹ byæ spe³nione w sposób inny ni okreœlony w rozporz¹dzeniu, sto- 5

6 sownie do wskazañ, o których mowa w ust. 2, uzgodnionych z w³aœciwym komendantem wojewódzkim Pañstwowej Stra y Po arnej lub pañstwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym, odpowiednio do przedmiotu tej ekspertyzy. KOMENTARZ Jak ocenia ministerstwo, wprowadzenie powy - szych zapisów stanowi wype³nienie postanowieñ art. 6 Dyrektywy 2002/91/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie charakterystyki energetycznej budynków dotycz¹cych obowi¹zku poprawy standardu energetycznego budynków istniej¹cych o powierzchni u ytkowej przekraczaj¹cej 1000 m 2 przy ich nadbudowie, rozbudowie, przebudowie i zmianie sposobu u ytkowania. Konsekwencj¹ powy szych zapisów jest okolicznoœæ, i obowi¹zek ten nie jest stosowany do budynków, które s¹ zwolnione z obowi¹zku wykonywania oceny energetycznej i sporz¹dzania œwiadectw charakterystyki energetycznej. 4. Dla budynków i terenów wpisanych do rejestru zabytków lub obszarów objêtych ochron¹ konserwatorsk¹ na podstawie ustaleñ miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego ekspertyza, o której mowa w ust. 2, podlega równie uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków. 6

7 5. Przepisy rozporz¹dzenia odnosz¹ce siê do budynku o okreœlonym przeznaczeniu stosuje siê tak e do ka dej czêœci budynku o tym przeznaczeniu. 6. Do budynków wielorodzinnych zawieraj¹cych dwa mieszkania stosuje siê, z zastrze eniem 217 ust. 1 pkt 1 lit. a) i pkt 2, przepisy rozporz¹dzenia odnosz¹ce siê do budynków jednorodzinnych. 3. Ilekroæ w rozporz¹dzeniu jest mowa o: 1) zabudowie œródmiejskiej rozumie siê przez to zgrupowanie intensywnej zabudowy na obszarze funkcjonalnego œródmieœcia, który to obszar stanowi faktyczne lub przewidziane w planie miejscowym centrum miasta lub dzielnicy miasta, 2) zabudowie jednorodzinnej rozumie siê przez to jeden budynek mieszkalny jednorodzinny lub ich zespó³, wraz z przeznaczonymi dla potrzeb mieszkaj¹cych w nich rodzin budynkami gara owymi i gospodarczymi, 3) zabudowie zagrodowej rozumie siê przez to budynki mieszkalne, gospodarcze i inwentarskie w rodzinnych gospodarstwach rolnych, hodowlanych lub ogrodniczych oraz w gospodarstwach leœnych, w tym w Pañstwowym Gospodarstwie Leœnym Lasy Pañstwowe, 7

8 4) budynku mieszkalnym rozumie siê przez to budynek przeznaczony na mieszkania, maj¹cy postaæ: a ) budynku wielorodzinnego, zawieraj¹cego 2 lub wiêcej mieszkañ, b) budynku jednorodzinnego, c) budynku mieszkalnego w zabudowie zagrodowej, 5) budynku zamieszkania zbiorowego rozumie siê przez to budynek przeznaczony do okresowego pobytu ludzi poza sta³ym miejscem zamieszkania, taki jak hotel, motel, pensjonat, dom wypoczynkowy, schronisko turystyczne, schronisko socjalne, internat, dom studencki, budynek koszarowy, budynek zakwaterowania na terenie zak³adu karnego, aresztu œledczego, zak³adu poprawczego, schroniska dla nieletnich, a tak- e budynek do sta³ego pobytu ludzi, taki jak dom rencistów, dom zakonny i dom dziecka, 6) budynku u ytecznoœci publicznej nale y przez to rozumieæ budynek przeznaczony na potrzeby administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwoœci, kultury, kultu religijnego, oœwiaty, szkolnictwa wy szego, nauki, wychowania, opieki zdrowotnej, spo³ecznej lub socjalnej, obs³ugi bankowej, handlu, gastronomii, us³ug, w tym us³ug 8

9 pocztowych lub telekomunikacyjnych, turystyki, sportu, obs³ugi pasa erów w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym, morskim lub wodnym œródl¹dowym, oraz inny budynek przeznaczony do wykonywania podobnych funkcji; za budynek u ytecznoœci publicznej uznaje sie tak e budynek biurowy lub socjalny, KOMENTARZ Na u ytek tego rozporz¹dzenia przyjmuje sie, e wszystkie wymagania stawiane budynkom u ytecznoœci publicznej powinny odnosiæ sie równie do budynków biurowych lub socjalnych. Zatem konieczne jest u ycie stwierdzenia, e uznaje sie je, zamiast, umieszczania tego typu budynków, jako kolejnych pozycji w ci¹gu wymienianych przyk³adów. 7) budynku rekreacji indywidualnej rozumie siê przez to budynek przeznaczony do okresowego wypoczynku rodzinnego, 8) budynku gospodarczym rozumie siê przez to budynek przeznaczony do niezawodowego wykonywania prac warsztatowych oraz do przechowywania materia³ów, narzêdzi i sprzêtu s³u ¹cych do obs³ugi budynku mieszkalnego, zamieszkania zbiorowego, u ytecznoœci publicznej, rekreacji indywidualnej, a tak e ich otoczenia, a w zabudowie zagrodowej równie do przechowywania œrodków i sprzêtu do produkcji rolnej oraz p³odów rolnych, 9

10 9) mieszkaniu rozumie siê przez to zespó³ pomieszczeñ mieszkalnych i pomocniczych, maj¹cy odrêbne wejœcie, wydzielony sta³ymi przegrodami budowlanymi, spe³niaj¹cy niezbêdne warunki do sta³ego pobytu ludzi i prowadzenia samodzielnego gospodarstwa domowego, 10) lokalu u ytkowym rozumie siê przez to czêœæ budynku zawieraj¹c¹ jedno pomieszczenie lub ich zespó³, wydzielon¹ sta³ymi przegrodami budowlanymi, albo ca³y budynek, niebêd¹cy mieszkaniem, pomieszczeniem technicznym, a tak e gospodarczym, 11) pomieszczeniu mieszkalnym rozumie siê przez to pokoje w mieszkaniach, a tak e sypialnie i pomieszczenia do pobytu dziennego w budynku zamieszkania zbiorowego, 12) pomieszczeniu pomocniczym rozumie siê przez to pomieszczenie znajduj¹ce siê w obrêbie mieszkania lub lokalu u ytkowego, s³u ¹ce do celów komunikacji wewnêtrznej, higieniczno-sanitarnych, przygotowania posi³ków, z wyj¹tkiem kuchni zak³adów ywienia zbiorowego, a tak e do przechowywania ubrañ, przedmiotów oraz ywnoœci, 13) pomieszczeniu gospodarczym w budynku rozumie siê przez to pomieszczenie znajduj¹ce siê poza mieszkaniem lub lokalem 10

11 u ytkowym, s³u ¹ce do przechowywania materia³ów lub sprzêtu zwi¹zanego z obs³ug¹ budynku oraz przedmiotów lub produktów ywnoœciowych u ytkowników budynku, a tak e opa³u lub odpadów sta- ³ych, 14) pomieszczeniu technicznym w budynku rozumie siê przez to pomieszczenie, w którym znajduj¹ siê urz¹dzenia techniczne s³u- ¹ce do obs³ugi budynku, 15) poziomie terenu nale y przez to rozumieæ przyjêt¹ w projekcie rzêdn¹ terenu w danym miejscu dzia³ki budowlanej, KOMENTARZ Pojêcie poziomu terenu powi¹zane by³o wy³¹cznie z wejœciem do budynku, podczas gdy w rozporz¹dzeniu wielokrotnie wystêpuje potrzeba odnoszenia siê do poziomu terenu w ró nych miejscach na dzia³ce budowlanej, a nie tylko przy wejœciu do budynku. Postanowiono wiêc wprowadziæ ogóln¹ definicjê poziomu terenu. 16) kondygnacji nale y przez to rozumieæ poziom¹, nadziemn¹ lub podziemn¹ czêœæ budynku, zawart¹ pomiêdzy powierzchni¹ posadzki na stropie lub najwy ej po³o onej warstwy pod³ogowej na gruncie a powierzchni¹ posadzki na stropie, b¹dÿ warstwy os³aniaj¹cej izolacjê ciepln¹ stropu, znajduj¹cego sie nad t¹ czêœci¹ budynku, 11

12 przy czym za kondygnacjê uwa a sie tak e poddasze z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi oraz poziom¹ czêœæ budynku stanowi¹c¹ przestrzeñ na urz¹dzenia techniczne, maj¹c¹ œredni¹ wysokoœæ w œwietle ni 2 m; za kondygnacje nie uznaje sie nadbudówek ponad dachem, takich jak maszynownia dÿwigu, centrala wentylacyjna, klimatyzacyjna lub kot³ownia, 1) Minister Infrastruktury kieruje dzia³em administracji rz¹dowej budownictwo, gospodarka przestrzenna i mieszkaniowa na podstawie 1 ust. 2 pkt 1 rozporz¹dzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 listopada 2007 r. w sprawie szczegó³owego zakresu dzia³ania Ministra Infrastruktury (Dz.U. Nr 216, poz. 1594); 2) Niniejsze rozporz¹dzenie zosta³o notyfikowane w Komisji Europejskiej w dniu 8 maja 2008 r., pod numerem 2008/0185/PL, zgodnie z 4 rozporz¹dzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz.U. Nr 239, poz oraz z 2004 r. Nr 65, poz. 597), które wdra a dyrektywê 98/34/WE z dnia 22 czerwca 1998 r. ustanawiaj¹c¹ procedurê udzielania informacji w zakresie norm i przepisów technicznych (Dz. Urz. WE L 204 z 21 lipca 1998 r., z póÿn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 20, str. 337). 12

13 KOMENTARZ Odniesienie siê w obecnym brzmieniu definicji kondygnacji do górnej powierzchni stropu nie jest dostatecznie œcis³e, gdy takie okreœlenie mo e byæ rozumiane jako górna powierzchnia konstrukcji poziomej przegrody budowlanej, podczas gdy w tym przypadku chodzi o górn¹ powierzchniê najwy ej po³o onej warstwy na stropie, jak¹ jest posadzka. Proponowana zmiana nie zawiera tej wady. Wprowadzono ponadto w miejsce s³owa pod³oga bardziej precyzyjne pojêcie posadzka, jako górna (wierzchnia) warstwy pod³ogi. 17) kondygnacji podziemnej nale y przez to rozumieæ kondygnacjê zag³êbion¹ ze wszystkich stron budynku, co najmniej do po³owy jej wysokoœci w œwietle poni ej poziomu przylegaj¹cego do niego terenu, a tak e ka d¹ usytuowan¹ pod ni¹ kondygnacjê, KOMENTARZ Usuniêto niejednoznaczne okreœlenia górnej powierzchni stropu lub warstwy wyrównawczej pod- ³ogi na gruncie, poniewa problem ten reguluje nowy ust. 1 w 9. Zastosowano w miejsce s³owa sytuowana bardziej w³aœciwe usytuowana ; zmieniono tak e szyk wyrazów w zdaniu. 18) kondygnacji nadziemnej nale y przez to rozumieæ ka d¹ kondygnacjê, niebêd¹c¹ kondygnacja podziemn¹, 13

14 KOMENTARZ Uproszczono definicjê, odnosz¹c sie do definicji kondygnacji podziemnej. 19) antresoli rozumie siê przez to górn¹ czêœæ kondygnacji lub pomieszczenia, znajduj¹c¹ siê nad przedzielaj¹cym je stropem poœrednim o powierzchni mniejszej od powierzchni tej kondygnacji lub pomieszczenia, niezamkniêt¹ przegrodami budowlanymi od strony wnêtrza, z którego jest wydzielona, 20) piwnicy rozumie siê przez to kondygnacjê podziemn¹ lub najni sz¹ nadziemn¹, b¹dÿ ich czêœæ, w których poziom pod³ogi co najmniej z jednej strony budynku znajduje siê poni ej poziomu terenu, przeznaczon¹ na pomieszczenia gospodarcze lub techniczne, 21) suterenie rozumie siê przez to kondygnacjê budynku lub jej czêœæ, zawieraj¹c¹ pomieszczenia u ytkowe, w których poziom pod³ogi w czêœci lub ca³oœci znajduje siê poni ej projektowanego lub urz¹dzonego terenu, ale co najmniej od strony jednej œciany z oknami poziom pod³ogi znajduje siê nie wiêcej ni 0,9 m poni ej takiego terenu, przylegaj¹cego do tej strony budynku, 22) terenie biologicznie czynnym nale y przez to rozumieæ teren z nawierzchni¹ ziemn¹ 14

15 urz¹dzon¹ w sposób zapewniaj¹cy naturaln¹ wegetacjê, a tak e 50% powierzchni tarasów i stropodachów z tak¹ nawierzchni¹, nie mniejsz¹ jednak ni 10 m 2, oraz wodê powierzchniow¹ na tym terenie, KOMENTARZ Uznano za bardziej w³aœciwe zdefiniowanie pojêcia teren biologicznie czynny zamiast powierzchnia terenu biologicznie czynnego. Za teren biologicznie czynny uznano tak e teren z nawierzchni¹ ziemn¹, gdy umo liwia ona naturaln¹ wegetacjê. 23) powierzchni wewnêtrznej budynku rozumie siê przez to sumê powierzchni wszystkich kondygnacji budynku, mierzonej po wewnêtrznym obrysie przegród zewnêtrznych budynku na poziomie pod³ogi, bez pomniejszenia o powierzchniê przekroju poziomego konstrukcji i przegród wewnêtrznych, ale z powiêkszeniem o powierzchniê antresoli, je eli wystêpuj¹ one na tych kondygnacjach, 24) kubaturze brutto budynku rozumie siê przez to sumê kubatury brutto wszystkich kondygnacji, stanowi¹c¹ iloczyn powierzchni ca³kowitej, mierzonej po zewnêtrznym obrysie przegród zewnêtrznych i wysokoœci kondygnacji brutto, mierzonej miêdzy pod³og¹ na stropie lub warstw¹ wyrównawcz¹ na gruncie a górn¹ powierzch- 15

16 ni¹ pod³ogi b¹dÿ warstwy os³aniaj¹cej izolacjê ciepln¹ stropu nad najwy sz¹ kondygnacj¹, przy czym do kubatury brutto budynku: a) wlicza siê kubaturê przejœæ, przeœwitów i przejazdów bramowych, poddaszy nieu ytkowych oraz takich zewnêtrznych, przekrytych czêœci budynku jak: loggie, podcienia, ganki, kru ganki, werandy, a tak e kubaturê balkonów i tarasów, mierzon¹ do wysokoœci balustrady, b) nie wlicza siê ³aw i stóp fundamentowych, kana³ów i studzienek instalacyjnych, studzienek przy oknach piwnicznych, zewnêtrznych schodów, ramp i pochylni, gzymsów, daszków i os³on oraz kominów i attyk ponad p³aszczyzn¹ dachu. 4. Pomieszczenia przeznaczone na pobyt ludzi dziel¹ siê na: 1) pomieszczenia przeznaczone na sta³y pobyt ludzi, w których przebywanie tych samych osób w ci¹gu doby trwa d³u ej ni 4 godziny, 2) pomieszczenia przeznaczone na czasowy pobyt ludzi, w których przebywanie tych samych osób w ci¹gu doby trwa od 2 do 4 godzin w³¹cznie. 16

17 5. 1. Nie uwa a siê za przeznaczone na pobyt ludzi pomieszczeñ, w których: 1) ³¹czny czas przebywania tych samych osób jest krótszy ni 2 godziny w ci¹gu doby, a wykonywane czynnoœci maj¹ charakter dorywczy b¹dÿ te praca polega na krótkotrwa³ym przebywaniu zwi¹zanym z dozorem oraz konserwacj¹ maszyn i urz¹dzeñ lub utrzymaniem czystoœci i porz¹dku, 2) maj¹ miejsce procesy technologiczne, niepozwalaj¹ce na zapewnienie warunków przebywania osób stanowi¹cych ich obs³ugê, bez zastosowania indywidualnych urz¹dzeñ ochrony osobistej i zachowania specjalnego re imu organizacji pracy, 3) jest prowadzona hodowla roœlin lub zwierz¹t, niezale nie od czasu przebywania w nich osób zajmuj¹cych siê obs³ug¹. 2. Przepis ust. 1 nie narusza przepisów dotycz¹cych bezpieczeñstwa i higieny pracy. 6. Wysokoœæ budynku, s³u ¹c¹ do przyporz¹dkowania temu budynkowi odpowiednich wymagañ rozporz¹dzenia, mierzy siê od poziomu terenu przy najni ej po³o onym wejœciu do budynku lub jego czêœci, znajduj¹cym siê na pierwszej kondygnacji nadziemnej budynku, do górnej powierzchni najwy ej po³o onego stropu, z gruboœci¹ izolacji cieplnej i warstwy j¹ os³aniaj¹cej, bez uwzglêdniania wyniesio- 17

18 nych ponad tê p³aszczyznê maszynowni dÿwigów i innych pomieszczeñ technicznych, b¹dÿ do najwy ej po³o onego punktu stropodachu, lub konstrukcji przekrycia budynku znajduj¹cego siê bezpoœrednio nad pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi. KOMENTARZ Ze wzglêdu na umownoœæ sposobu okreœlania wysokoœci budynku, nale y jednoznacznie podaæ, do czego ma ona s³u yæ. W przeciwnym razie ta szczególna forma definicji mo e wzbudzaæ daleko id¹ce w¹tpliwoœci. Konieczne jest wiêc uzupe³nienie definicji o informacje, e tak okreœlana wysokoœæ budynku ma s³u yæ do przyporz¹dkowania danemu budynkowi odpowiednich wymagañ rozporz¹dzenia. Wskazano te dla uœciœlenia przypadki, jakie wystêpuj¹ w praktyce przy okreœlaniu górnego poziomu umownej wysokoœci budynku. Rozszerzono tak e przepis o sposób mierzenia wysokoœci budynku do najwy szego punktu przekrycia nad ostatni¹ kondygnacj¹a z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi. 7. Wysokoœæ budynku lub jego czêœci, s³u ¹c¹ do okreœlenia maksymalnego, pionowego wymiaru budynku, liczy siê od poziomu terenu przy najni ej po³o onym wejœciu do budynku do górnej krawêdzi œciany zewnêtrznej, gzymsu lub attyki b¹dÿ jako wymiar liczony od pozio- 18

19 mu terenu do najwy ej po³o onej krawêdzi dachu (kalenicy) lub punktu zbiegu po³aci dachowych. 8. W celu okreœlenia wymagañ technicznych i u ytkowych wprowadza siê nastêpuj¹cy podzia³ budynków na grupy wysokoœci: 1) niskie (N) do 12 m w³¹cznie nad poziomem terenu lub mieszkalne o wysokoœci do 4 kondygnacji nadziemnych w³¹cznie, 2) œrednio wysokie (SW) ponad 12 m do 25 m w³¹cznie nad poziomem terenu lub mieszkalne o wysokoœci ponad 4 do 9 kondygnacji nadziemnych w³¹cznie, 3) wysokie (W) ponad 25 m do 55 m w³¹cznie nad poziomem terenu lub mieszkalne o wysokoœci ponad 9 do 18 kondygnacji nadziemnych w³¹cznie, 4) wysokoœciowe (WW) powy ej 55 m nad poziomem terenu Wymagane w rozporz¹dzeniu wymiary nale y rozumieæ, jako uzyskane z uwzglêdnieniem wykoñczenia powierzchni elementów budynku, a w odniesieniu do szerokoœci drzwi, jako wymiary w œwietle oœcie nicy. 2. Gruboœæ skrzyd³a drzwi po otwarciu nie mo e pomniejszaæ wymiaru szerokoœci otworu w œwietle oœcie nicy. 19

20 3. Okreœlone w rozporz¹dzeniu odleg³oœci budynków od innych budynków, urz¹dzeñ budowlanych lub granicy dzia³ki budowlanej mierzy siê w poziomie w miejscu ich najmniejszego oddalenia. 4. Dla budynków istniej¹cych dopuszcza siê przyjmowanie odleg³oœci, o których mowa w ust. 3, bez uwzglêdnienia gruboœci warstw izolacji termicznej, tynków lub ok³adzin zewnêtrznych, przy czym nie dotyczy to œciany budynku usytuowanej bezpoœrednio przy granicy dzia³ki. 5. Wykaz Polskich Norm powo³anych w rozporz¹dzeniu okreœla za³¹cznik nr 1 do rozporz¹dzenia. KOMENTARZ W ust. 1 dokonano zmian redakcyjnych oraz uœciœlono przepis, odnosz¹c wymaganie wy³¹cznie do szerokoœci drzwi. W nowej redakcji ustêpu wymaganiami nie objêto okien, poniewa ich szerokoœæ nie jest przedmiotem regulacji w rozporz¹dzeniu. Ust. 3 zosta³ uœciœlony i lepiej zredagowany, ponadto wydzielono z niego czêœæ wymagañ, tworz¹c ust. 4. Do ust. 5 przeniesiono, po zmianie redakcyjnej, postanowienia dawnego ust

21 Dzia³ II Zabudowa i zagospodarowanie dzia³ki budowlanej Rozdzia³ 1. Usytuowanie budynku 10. Przeznaczenie budynku, sposób i forma zabudowy oraz zagospodarowania dzia³ki budowlanej powinny byæ zgodne z decyzj¹ o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz warunkami obrony cywilnej Budynek z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi powinien byæ wznoszony poza zasiêgiem zagro eñ i uci¹ liwoœci okreœlonych w przepisach odrêbnych, przy czym dopuszcza siê wznoszenie budynków w tym zasiêgu pod warunkiem zastosowania œrodków technicznych zmniejszaj¹cych uci¹ liwoœci poni ej poziomu ustalonego w tych przepisach b¹dÿ zwiêkszaj¹cych odpornoœæ budynku na te zagro enia i uci¹ liwoœci, je eli nie jest to sprzeczne z warunkami ustalonymi dla obszarów ograniczonego u ytkowania, okreœlonych w przepisach odrêbnych. 2. Do uci¹ liwoœci, o których mowa w ust. 1, zalicza siê w szczególnoœci: 1) szkodliwe promieniowanie i oddzia³ywanie pól elektromagnetycznych, 21

22 2) ha³as i drgania (wibracje), 3) zanieczyszczenie powietrza, 4) zanieczyszczenie gruntu i wód, 5) powodzie i zalewanie wodami opadowymi, 6) osuwiska gruntu, lawiny skalne i œnie ne, 7) szkody spowodowane dzia³alnoœci¹ górnicz¹ Je eli z przepisów 13, 60 i lub przepisów odrêbnych okreœlaj¹cych dopuszczalne odleg³oœci niektórych budowli od budynków nie wynikaj¹ inne wymagania, budynek na dzia³ce budowlanej nale y sytuowaæ od granicy z s¹siedni¹ dzia³k¹ budowlan¹ w odleg³oœci nie mniejszej ni : 1) 4 m w przypadku budynku zwróconego œcian¹ z otworami okiennymi lub drzwiowymi w stronê tej granicy, 2) 3 m w przypadku budynku zwróconego œcian¹ bez otworów okiennych lub drzwiowych w stronê tej granicy. 2. Sytuowanie budynku w przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, dopuszcza siê w odleg³oœci 1,5 m od granicy lub bezpoœrednio przy tej granicy, je eli wynika to z ustaleñ planu miejscowego albo decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. 22

23 3. W zabudowie jednorodzinnej, uwzglêdniaj¹c przepisy odrêbne oraz zawarte w 13, 60 i , dopuszcza siê: 1) sytuowanie budynku œcian¹ bez otworów okiennych lub drzwiowych bezpoœrednio przy granicy z s¹siedni¹ dzia³k¹ budowlan¹ lub w odleg³oœci mniejszej ni okreœlona w ust. 1 pkt 2, lecz nie mniejszej ni 1,5 m, na dzia³ce budowlanej o szerokoœci mniejszej od 16 m, 2) sytuowanie budynku bezpoœrednio przy granicy z s¹siedni¹ dzia³k¹ budowlan¹, je eli bêdzie on przylega³ ca³¹ powierzchni¹ swojej œciany do œciany budynku istniej¹cego na s¹siedniej dzia³ce lub do œciany budynku projektowanego, dla którego istnieje ostateczna decyzja o pozwoleniu na budowê, pod warunkiem, e jego czêœæ le ¹ca w pasie o szerokoœci 3 m wzd³u granicy dzia³ki bêdzie mia³a wysokoœæ nie wiêksz¹ ni ma budynek istniej¹cy lub projektowany na s¹siedniej dzia³ce budowlanej, 3) rozbudowê budynku istniej¹cego, usytuowanego w odleg³oœci mniejszej ni okreœlona w ust. 1 od granicy z s¹siedni¹ dzia³k¹ budowlan¹, je eli w pasie o szerokoœci 3 m wzd³u tej granicy zostan¹ zachowane jego dotychczasowe wymiary, a tak e nadbudowê tak usytuowanego budynku o nie wiêcej ni jedn¹ kondygnacjê, przy czym w nadbudowanej œcianie, zlokalizowanej w odleg³o- 23

24 œci mniejszej ni 4 m od granicy, nie mo e byæ otworów okiennych lub drzwiowych, 4) sytuowanie budynku gospodarczego i gara- u o d³ugoœci mniejszej ni 5,5 m i wysokoœci mniejszej ni 3 m bezpoœrednio przy granicy z s¹siedni¹ dzia³k¹ budowlan¹ lub w odleg³oœci nie mniejszej ni 1,5 m œcian¹ bez otworów okiennych lub drzwiowych. 4. Usytuowanie budynku na dzia³ce budowlanej w sposób, o którym mowa w ust. 2 i 3, powoduje objêcie s¹siedniej dzia³ki budowlanej obszarem oddzia³ywania w rozumieniu art. 3 pkt 20 Ustawy Prawo budowlane. 5. Odleg³oœæ od granicy z s¹siedni¹ dzia³k¹ budowlan¹ nie mo e byæ mniejsza ni : 1) 1,5 m do okapu, gzymsu, balkonu lub daszku nad wejœciem, a tak e do takich czêœci budynku, jak galeria, taras, schody zewnêtrzne, pochylnia lub rampa, 2) 4 m do zwróconego w stronê tej granicy otworu okiennego umieszczonego w dachu lub po³aci dachowej. 6. Budynek inwentarski lub budynek gospodarczy, uwzglêdniaj¹c przepisy odrêbne oraz zawarte w 13, 60 i , nie mo e byæ sytuowany œcian¹ z otworami okiennymi lub drzwiowymi w odleg³oœci mniejszej ni 8 m od œciany istniej¹cego na s¹siedniej dzia³ce bu- 24

25 dowlanej budynku mieszkalnego, budynku zamieszkania zbiorowego lub budynku u ytecznoœci publicznej, lub takiego, dla którego istnieje ostateczna decyzja o pozwoleniu na budowê, z zastrze eniem ust. 3 pkt Odleg³oœci od granicy z s¹siedni¹ dzia³k¹ budowlan¹ do podziemnej czêœci budynku, a tak- e budowli podziemnej, spe³niaj¹cej funkcje u ytkowe budynku, znajduj¹cych siê ca³kowicie poni ej poziomu otaczaj¹cego terenu, nie ustala siê. KOMENTARZ Kolejna istotna zmiana rozporz¹dzenia dotyczy problematyki zawartej w 12. Zgodnie z zagwarantowanym konstytucyjnie prawem w³asnoœci, ma ona na celu lepsze poszanowanie praw w³aœcicieli s¹siaduj¹cych ze sob¹ nieruchomoœci, szczególnie przy wznoszeniu budynków blisko lub na granicy z s¹siedni¹ dzia³k¹ budowlan¹. Zmiana umo liwia tak e racjonalizacjê zwi¹zanych z tym procedur administracyjnych. W konsekwencji wyroku Trybuna³u Konstytucyjnego (z dnia 5 marca 2001 r.) z paragrafu 12 Rozporz¹dzenia z 14 grudnia 1994 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadaæ budynki i ich usytuowanie zosta³ usuniêty przepis wymagaj¹cy uzyskania pisemnej zgody w³aœciciela s¹siedniej dzia³ki budowlanej na bli sze usytuowanie budynku od granicy tej dzia³ki, ni wynika³oby to z ogólnych przepisów. Jednak, jak wykaza³a 25

26 praktyka stosowania tego przepisu (przy porównaniu ze stanem wynikaj¹cym z obecnych przepisów), instytucja pisemnej zgody s¹siada stanowi³a bardzo skuteczny œrodek, pozwalaj¹cy na unikniêcie sporów. Wystêpuj¹cy w wielu obszarach kraju stan rozdrobnienia nieruchomoœci gruntowych i istnienie licznych dzia³ek budowlanych o ma³ej szerokoœci powoduje, e wielu drobnych indywidualnych inwestorów, w³aœcicieli takich w³aœnie dzia- ³ek, usi³uje sytuowaæ budynki, w szczególnoœci jednorodzinne, w zbli eniu lub bezpoœrednio przy granicy z s¹siednimi dzia³kami budowlanymi. Obecny stan przepisów (po usuniêciu wymagania zgody s¹siada) zmusza inwestorów do wystêpowania z wnioskiem o udzielenie, przez w³aœciwy organ administracji architektoniczno-budowlanej, odstêpstwa od przepisów techniczno-budowlanych, co zgodnie z przepisami art. 9 Ustawy Prawo budowlane wymaga uzyskania uprzednio indywidualnego upowa nienia ministra budownictwa. Zjawisko to przybra³o skalê masow¹ (ok przypadków rocznie) i œwiadczy o wadliwoœci konstrukcji omawianych unormowañ. Dziêki proponowanej zmianie, koniecznoœæ anga owania ministra do jednostkowych analiz zasadnoœci sytuowania budynków niezachowuj¹cych wymagañ odleg³oœciowych, okreœlonych w ust. 1, zostanie zasadniczo ograniczona. Rozstrzygniêcia wymagaj¹ce rozpoznania sytuacji zainteresowanych stron (s¹siadów), bêd¹ mog³y byæ podejmowane przez lokalny organ administracji architektoniczno-budowlanej, maj¹cy niepo- 26

27 równywalnie lepszy wgl¹d w faktyczne sytuacje przestrzenne, techniczne i spo³eczne, ni urzêduj¹cy w Warszawie minister. Nowa propozycja uregulowania tego problemu zawarta jest w przepisie ust. 2, który pod okreœlonymi tam warunkami podlegaj¹cymi weryfikacji przy wydawaniu pozwolenia na budowê przez terenowy organ administracji architektoniczno-budowlanej umo liwia sytuowanie budynku w mniejszych odleg³oœciach od granicy dzia³ki budowlanej, ni ustala to norma podstawowa, zawarta w ust. 1. W³aœciwe poszanowanie praw w³aœcicieli s¹siednich dzia³ek budowlanych w stosunku do dzia³ki, na której wznoszony jest budynek, gwarantuje przepis ust. 4. Stanowi on, e usytuowanie (na podstawie ust. 2 i 3) budynku bli ej granicy, ni wymaga tego norma generalna (ust. 1), powoduje objêcie s¹siedniej dzia³ki budowlanej obszarem oddzia³ywania w rozumieniu art. 28 ust. 2 Ustawy Prawo budowlane. Dziêki przyjêtemu rozwi¹zaniu pozycja s¹siada, jako strony w postêpowaniu o pozwolenie na budowê, staje siê bardzo mocna i mo- e on skutecznie broniæ swoich interesów, korzystaj¹c z uprawnieñ przys³uguj¹cych stronie. Warto zauwa yæ, e nieoprotestowanie odleg³oœci wznoszonego budynku do granicy dzia³ki przez s¹siada jest praktycznie równoznaczne z wyra eniem przez niego zgody. Proponowany przepis tworzy warunki w pewnym sensie analogiczne do stanu, jaki mia³ miejsce, gdy warunkiem zbli enia budynku do granicy by³a 27

28 wspomniana uprzednio zgoda s¹siada. W nowym sformu³owaniu przepisu ust. 3 pkt 3 wprowadza siê potrzebne dla praktyki ustalenie, dotycz¹ce ograniczeñ rozmiarów rozbudowy budynku istniej¹cego, wzniesionego w przesz³oœci w odleg³oœci mniejszej, ni wymagana w rozporz¹dzeniu dla budynków nowo wznoszonych. Podobnie potrzeba wynikaj¹ca z praktyki stosowania przepisów spowodowa³a koniecznoœæ wprowadzenia w ust. 3 pkt 4 nowego przepisu, dotycz¹cego dopuszczalnych w zabudowie jednorodzinnej warunków sytuowania w stosunku do granicy dzia³ki budynku gospodarczego i gara u, dotychczas poddanego takim samym, zbyt rygorystycznym ograniczeniom, jak budynek mieszkalny (jednorodzinny), który jemu s³u y. Proponowana nowelizacja ust. 3 pkt 2 polega na liberalizacji dotychczasowego przepisu, wymagaj¹cego symetrycznego wzglêdem granicy miêdzy dzia³kami sytuowania budynku wznoszonego w stosunku do budynku istniej¹cego na dzia³ce s¹siedniej, o ile znajduje siê on w odleg³oœci mniejszej od wymaganej. Omawiany 12 ujmuje tak e w ulepszony i bardziej kompletny sposób sprawê odleg³oœci od granicy dzia³ki budowlanej, takich elementów budynku, jak okap, gzyms, balkon, rampa, taras, schody, itp., a w szczególnoœci sposób mierzenia ustalonych w omawianym paragrafie odleg³oœci. 28

29 Odleg³oœæ budynku maj¹cego pomieszczenia przeznaczone na pobyt ludzi od innych obiektów powinna umo liwiaæ naturalne oœwietlenie tych pomieszczeñ, z zastrze eniem przepisów 12, 57 i Warunek okreœlony w ust. 1 uznaje siê za spe³niony, je eli miêdzy ramionami k¹ta 60, wyznaczonego w p³aszczyÿnie poziomej, z wierzcho³kiem usytuowanym w wewnêtrznym licu œciany na osi okna pomieszczenia przes³anianego, nie znajduje siê przes³aniaj¹ca czêœæ tego samego budynku lub inny obiekt przes³aniaj¹cy, w odleg³oœci mniejszej ni : 1) wysokoœæ przes³aniania dla obiektów przes³aniaj¹cych o wysokoœci do 35 m, 2) 35 m dla obiektów przes³aniaj¹cych o wysokoœci ponad 35 m. 3. Odleg³oœæ, o której mowa w ust. 2 pkt 1, mierzona od przes³anianych okien pomieszczeñ mieszkalnych w budynkach wielorodzinnych i pomieszczeñ przeznaczonych do zbiorowego pobytu dzieci, nie mo e byæ mniejsza ni 20 m. 4. Wysokoœæ przes³aniania, o której mowa w ust. 2, liczy siê od poziomu dolnej krawêdzi najni- ej po³o onych okien budynku przes³anianego do poziomu najwy szej zacieniaj¹cej krawêdzi obiektu lub jego przes³aniaj¹cej czêœci. 29

30 5. Dopuszcza siê usytuowanie w odleg³oœci nie mniejszej ni 10 m od okna przes³anianego takiego obiektu przes³aniaj¹cego, jak maszt, komin lub inny obiekt budowlany, bez ograniczenia jego wysokoœci, lecz o szerokoœci przes³aniaj¹cej nie wiêkszej ni 3 m, mierz¹c równolegle do p³aszczyzny okna. 6. Odleg³oœci, o których mowa w ust. 2, mog¹ byæ zmniejszone nie wiêcej ni o po³owê w zabudowie œródmiejskiej uzupe³niaj¹cej wzd³u ulic i placów. Rozdzia³ 2. Dojœcia i dojazdy Do dzia³ek budowlanych oraz do budynków i urz¹dzeñ z nimi zwi¹zanych nale y zapewniæ dojœcie i dojazd umo liwiaj¹cy dostêp do drogi publicznej, odpowiednie do przeznaczenia i sposobu ich u ytkowania oraz wymagañ dotycz¹cych ochrony przeciwpo arowej, okreœlonych w przepisach odrêbnych. Szerokoœæ jezdni nie mo- e byæ mniejsza ni 3 m. 2. Dopuszcza siê zastosowanie dojœcia i dojazdu do dzia³ek budowlanych w postaci ci¹gu pieszo- -jezdnego, pod warunkiem e ma on szerokoœæ nie mniejsz¹ ni 5 m, umo liwiaj¹c¹ ruch pieszy oraz ruch i postój pojazdów. 3. Do budynku i urz¹dzeñ z nim zwi¹zanych, wymagaj¹cych dojazdów, funkcjê tê mog¹ spe³niaæ 30

31 dojœcia, pod warunkiem e ich szerokoœæ nie bêdzie mniejsza ni 4,5 m. 4. Dojœcia i dojazdy do budynków, z wyj¹tkiem jednorodzinnych, zagrodowych i rekreacji indywidualnej, powinny mieæ zainstalowane oœwietlenie elektryczne, zapewniaj¹ce ich bezpieczne u ytkowanie po zapadniêciu zmroku Szerokoœæ, promienie ³uków dojazdów, nachylenie pod³u ne i poprzeczne oraz noœnoœæ nawierzchni nale y dostosowaæ do wymiarów gabarytowych, ciê aru ca³kowitego i warunków ruchu pojazdów, których dojazd do dzia³ki budowlanej i budynku jest konieczny ze wzglêdu na ich przeznaczenie. 2. Dojœcia s³u ¹ce równoczeœnie do ruchu pojazdów gospodarczych i uprzywilejowanych o masie ca³kowitej do 2,5 tony powinny mieæ nawierzchniê o noœnoœci co najmniej dostosowanej do masy tych pojazdów Do wejœæ do budynku mieszkalnego wielorodzinnego, zamieszkania zbiorowego i u ytecznoœci publicznej powinny byæ doprowadzone od dojœæ i dojazdów, o których mowa w 14 ust. 1 i 3, utwardzone dojœcia o szerokoœci minimalnej 1,5 m, przy czym co najmniej jedno dojœcie powinno zapewniaæ osobom niepe³nosprawnym dostêp do ca³ego budynku lub tych jego czêœci, z których osoby te mog¹ korzystaæ. 31

32 2. Wymaganie dostêpnoœci osób niepe³nosprawnych, o którym mowa w ust. 1, nie dotyczy budynków na terenach zamkniêtych, a tak e budynków w zak³adach karnych, aresztach œledczych, zak³adach poprawczych i schroniskach dla nieletnich oraz budynków w zak³adach pracy, niebêd¹cych zak³adami pracy chronionej Nachylenie pod³u ne dojœæ (chodników) nie powinno przekraczaæ 5%, a poprzeczne 2%. Dopuszcza siê zastosowanie wiêkszego nachylenia pod³u nego, je eli bêdzie ono odpowiada³o wymaganiom dotycz¹cym pochylni zewnêtrznych, okreœlonym w 70, a w zabudowie jednorodzinnej, zagrodowej i rekreacji indywidualnej dopuszcza siê zastosowanie wy³¹cznie schodów. 2. Wysokoœæ ogólnodostêpnych przejœæ i przeœwitów do ruchu pieszego nie mo e byæ mniejsza ni 2,2 m, je eli przepisy dotycz¹ce ochrony przeciwpo arowej nie stanowi¹ inaczej. Rozdzia³ 3. Miejsca postojowe dla samochodów osobowych Zagospodarowuj¹c dzia³kê budowlan¹, nale y urz¹dziæ, stosownie do jej przeznaczenia i sposobu zabudowy, miejsca postojowe dla samochodów u ytkowników sta- ³ych i przebywaj¹cych okresowo, w tym równie miejsca postojowe dla samochodów, z których korzystaj¹ osoby niepe³nosprawne. 32

33 2. Liczbê i sposób urz¹dzenia miejsc postojowych nale y dostosowaæ do wymagañ ustalonych w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, z uwzglêdnieniem potrzebnej liczby miejsc, z których korzystaj¹ osoby niepe³nosprawne Najbli sza odleg³oœæ rzeczywista wydzielonego, niezadaszonego zgrupowania miejsc postojowych lub otwartego gara u wielopoziomowego dla samochodów osobowych od okien pomieszczeñ przeznaczonych na sta³y pobyt ludzi w budynku mieszkalnym, zamieszkania zbiorowego (z wyj¹tkiem hoteli), opieki zdrowotnej, oœwiaty i wychowania, a tak e od placu zabaw dzieciêcych i boisk dla dzieci i m³odzie y nie mo e byæ mniejsza ni : 1) 3 m w przypadku do 4 stanowisk w³¹cznie, 2) 7m w przypadku do 5-20 stanowisk w³¹cznie, 3) dla wiêkszych zgrupowañ 20 m, z zachowaniem warunków okreœlonych w 276 ust Ustalenia ust. 1 dotycz¹ równie sytuowania wjazdów do zamkniêtego gara u w stosunku do okien budynku opieki zdrowotnej, oœwiaty i wychowania, a tak e placu zabaw dzieciêcych i boisk dla dzieci i m³odzie y. 33

34 3. Zachowanie odleg³oœci okreœlonych w ust. 1 nie jest wymagane w stosunku do miejsc postojowych znajduj¹cych siê miêdzy liniami rozgraniczaj¹cymi ulicy, na obszarze zwartej zabudowy miejskiej. 20. Miejsca postojowe dla samochodów, z których korzystaj¹ wy³¹cznie osoby niepe³nosprawne, mog¹ byæ usytuowane w odleg³oœci nie mniejszej ni 5 m od okien budynku mieszkalnego wielorodzinnego i zamieszkania zbiorowego oraz zbli one bez adnych ograniczeñ do innych budynków. Miejsca te wymagaj¹ odpowiedniego oznakowania Stanowiska postojowe dla samochodów osobowych powinny mieæ co najmniej szerokoœæ 2,3 m i d³ugoœæ 5 m, przy czym dla samochodów u ytkowanych przez osoby niepe³nosprawne szerokoœæ stanowiska powinna wynosiæ co najmniej 3,6 m i d³ugoœæ 5 m, a w przypadku usytuowania wzd³u jezdni d³ugoœæ co najmniej 6 m i szerokoœæ co najmniej 3,6 m, z mo liwoœci¹ jej ograniczenia do 2,3 m w przypadku zapewnienia mo liwoœci korzystania z przylegaj¹cego dojœcia lub ci¹gu pieszo- -jezdnego. 2. Stanowiska postojowe i dojazdy manewrowe dla samochodów osobowych powinny mieæ nawierzchniê utwardzon¹ lub co najmniej gruntow¹ stabilizowan¹, ze spadkiem zapewniaj¹cym sp³yw wody. 34

35 3. Stanowiska przeznaczone do mycia i niezawodowego przegl¹du samochodów w zgrupowaniach miejsc postojowych powinny mieæ doprowadzenie wody oraz tward¹ nawierzchniê ze spadkami zapewniaj¹cymi sp³yw wody do wpustów kanalizacyjnych z osadnikami b³ota i ³apaczami oleju. Rozdzia³ 4. Miejsca gromadzenia odpadów sta³ych Na dzia³kach budowlanych nale y przewidzieæ miejsca na pojemniki s³u ¹ce do czasowego gromadzenia odpadów sta³ych, z uwzglêdnieniem mo liwoœci ich segregacji. 2. Miejscami, o których mowa w ust. 1, mog¹ byæ: 1) zadaszone os³ony lub pomieszczenia ze œcianami pe³nymi b¹dÿ a urowymi, 2) wyodrêbnione pomieszczenia w budynku, maj¹ce posadzkê powy ej poziomu nawierzchni dojazdu œrodka transportowego odbieraj¹cego odpady, ale nie wy ej ni 0,15 m, w tym tak e dolne komory zsypu z bezpoœrednim wyjœciem na zewn¹trz, zaopatrzonym w daszek o wysiêgu co najmniej 1 m i przed³u ony na boki po co najmniej 0,8 m, maj¹ce œciany i pod³ogi zmywalne, punkt czerpalny wody, kratkê œcie- 35

36 kow¹, wentylacjê grawitacyjn¹ oraz sztuczne oœwietlenie, 3) utwardzone place do ustawiania kontenerów z zamykanymi otworami wrzutowymi. 3. Miêdzy wejœciami do pomieszczeñ lub placami, o których mowa w ust. 2, a miejscem dojazdu samochodów œmieciarek wywo ¹cych odpady powinno byæ utwardzone dojœcie, umo liwiaj¹ce przemieszczanie pojemników na w³asnych ko³ach lub na wózkach. 4. Miejsca do gromadzenia odpadów sta³ych przy budynkach wielorodzinnych powinny byæ dostêpne dla osób niepe³nosprawnych Odleg³oœæ miejsc na pojemniki i kontenery na odpady sta³e, o których mowa w 22 ust. 2 pkt 1 i 3, powinna wynosiæ co najmniej 10 m od okien i drzwi do budynków z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi oraz co najmniej 3 m od granicy z s¹siedni¹ dzia³k¹. Zachowanie odleg³oœci od granicy dzia³ki nie jest wymagane, je- eli os³ony lub pomieszczenia stykaj¹ siê z podobnymi urz¹dzeniami na dzia³ce s¹siedniej. 2. W przypadku przebudowy istniej¹cej zabudowy, odleg³oœci, o których mowa w ust. 1, mog¹ byæ pomniejszone, jednak nie wiêcej ni o po- ³owê, po uzyskaniu opinii pañstwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego. 36

37 3. W zabudowie jednorodzinnej, zagrodowej i rekreacji indywidualnej dopuszcza siê zmniejszenie odleg³oœci okreœlonych w ust. 1 od okien i drzwi do 3 m, od granicy dzia³ki do 2 m, a tak e sytuowanie zadaszonych os³on lub pomieszczeñ na granicy dzia³ek, je eli stykaj¹ siê one z podobnymi urz¹dzeniami na dzia³ce s¹siedniej b¹dÿ te przy linii rozgraniczaj¹cej od strony ulicy. 4. Odleg³oœæ miejsc na pojemniki i kontenery na odpady sta³e, o których mowa w 22 ust. 2 pkt 1 i 3, nie powinna wynosiæ wiêcej ni 80 m od najdalszego wejœcia do obs³ugiwanego budynku mieszkalnego wielorodzinnego, zamieszkania zbiorowego i u ytecznoœci publicznej. Wymaganie to nie dotyczy budynków na terenach zamkniêtych Na terenach niezurbanizowanych dopuszcza siê stosowanie zbiorników na odpady sta³e, przystosowanych do okresowego opró niania, pod warunkiem usytuowania ich w odleg³oœciach okreœlonych w 23 ust Zbiorniki, o których mowa w ust. 1, powinny mieæ nieprzepuszczalne œciany i dno, szczelne przekrycie z zamykanym otworem wsypowym oraz zamykanym otworem bocznym do usuwania odpadów. Do zbiorników tych nale y doprowadziæ utwardzony dojazd. 37

38 25. Przy budynkach wielorodzinnych trzepaki nale y sytuowaæ przy miejscach do gromadzenia odpadów sta³ych, z zachowaniem odleg³oœci nie mniejszej ni 10 m od okien i drzwi do pomieszczeñ przeznaczonych na pobyt ludzi. Rozdzia³ 5. Uzbrojenie techniczne dzia³ki i odprowadzenie wód powierzchniowych Dzia³ka budowlana, przewidziana pod zabudowê budynkami przeznaczonymi na pobyt ludzi, powinna mieæ zapewnion¹ mo liwoœæ przy³¹czenia uzbrojenia dzia³ki lub bezpoœrednio budynku do sieci wodoci¹gowej, kanalizacyjnej, elektroenergetycznej i ciep³owniczej. 2. Za równorzêdne z przy³¹czeniem do sieci elektroenergetycznej i ciep³owniczej uznaje siê zapewnienie mo liwoœci korzystania z indywidualnych Ÿróde³ energii elektrycznej i ciep³a, odpowiadaj¹cych przepisom odrêbnym, dotycz¹cym gospodarki energetycznej i ochrony œrodowiska. 3. W razie braku warunków przy³¹czenia sieci wodoci¹gowej i kanalizacyjnej dzia³ka, o której mowa w ust. 1, mo e byæ wykorzystana pod zabudowê budynkami przeznaczonymi na pobyt ludzi, pod warunkiem zapewnienia mo liwoœci korzystania z indywidualnego ujêcia wody, a tak e zastosowania zbiornika bezodp³y- 38

39 wowego lub przydomowej oczyszczalni œcieków, je eli ich iloœæ nie przekracza 5 m 3 na dobê. Je eli iloœæ œcieków jest wiêksza od 5 m 3, to ich gromadzenie lub oczyszczanie wymaga pozytywnej opinii w³aœciwego terenowo inspektora ochrony œrodowiska. 4. Na dzia³kach budowlanych przeznaczonych dla szpitali i sanatoriów, niezale nie od zasilania z sieci, nale y zapewniæ dodatkowo w³asne ujêcie wody oraz w³asne Ÿród³o energii elektrycznej i cieplnej. 5. Spe³nienie warunków okreœlonych w ust. 1 i 2 nie jest wymagane w przypadku dzia³ek przeznaczonych pod budowê budynków rekreacji indywidualnej oraz budynków inwentarskich i gospodarczych na wsi, je eli w³aœciwy organ w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu nie okreœli³ takich wymagañ. 27. Dopuszcza siê wykorzystanie pod zabudowê zagrodow¹ lub rekreacji indywidualnej dzia³ki budowlanej, która nie mo e byæ zaopatrzona w wodê przeznaczon¹ do spo ycia przez ludzi z sieci lub w³asnego ujêcia, pod warunkiem zapewnienia mo liwoœci czerpania lub dostawy wody z ujêæ po³o onych poza granicami dzia³ki Dzia³ka budowlana, na której sytuowane s¹ budynki, powinna byæ wyposa ona w kanalizacjê umo liwiaj¹c¹ odprowadze- 39

40 nie wód opadowych do sieci kanalizacji deszczowej lub ogólnosp³awnej. 2. W razie braku mo liwoœci przy³¹czenia do sieci kanalizacji deszczowej lub ogólnosp³awnej, dopuszcza siê odprowadzanie wód opadowych na w³asny teren nieutwardzony, do do³ów ch³onnych lub do zbiorników retencyjnych. 29. Dokonywanie zmiany naturalnego sp³ywu wód opadowych w celu kierowania ich na teren s¹siedniej nieruchomoœci jest zabronione. 30. Usytuowanie na dzia³ce budowlanej ujêæ wody, urz¹dzeñ do gromadzenia i oczyszczania œcieków oraz odpadów sta³ych powinno byæ zgodne z wymaganiami rozporz¹dzenia oraz z przepisami dotycz¹cymi ochrony gruntu, wód i powietrza. Rozdzia³ 6. Studnie Odleg³oœæ studni dostarczaj¹cej wodê przeznaczon¹ do spo ycia przez ludzi, niewymagaj¹cej, zgodnie z przepisami dotycz¹cymi ochrony ujêæ i Ÿróde³ wodnych, ustanowienia strefy ochronnej, powinna wynosiæ licz¹c od osi studni co najmniej: 1) do granicy dzia³ki 5 m, 2) do osi rowu przydro nego 7,5 m, 40

41 3) do budynków inwentarskich i zwi¹zanych z nimi szczelnych silosów, zbiorników do gromadzenia nieczystoœci, kompostu oraz podobnych szczelnych urz¹dzeñ 15 m, 4) do najbli szego przewodu roz³¹czaj¹cego kanalizacji indywidualnej, je eli odprowadzane s¹ do niej œcieki oczyszczone biologicznie w stopniu okreœlonym w przepisach dotycz¹cych ochrony wód 30 m, 5) do nieutwardzonych wybiegów dla zwierz¹t hodowlanych, najbli szego przewodu roz³¹czaj¹cego kanalizacji lokalnej bez urz¹dzeñ biologicznego oczyszczania œcieków oraz do granicy pola filtracyjnego 70 m. 2. Dopuszcza siê sytuowanie studni w odleg³oœci mniejszej ni 5 m od granicy dzia³ki, a tak e studni wspólnej na granicy dwóch dzia³ek, pod warunkiem zachowania na obydwu dzia³kach odleg³oœci, o których mowa w ust. 1 pkt Obudowa studni kopanej, dostarczaj¹cej wodê przeznaczon¹ do spo ycia przez ludzi, powinna byæ wykonana z materia³ów nieprzepuszczalnych i niewp³ywaj¹cych ujemnie na jakoœæ wody, a z³¹cza elementów obudowy powinny byæ nale ycie uszczelnione. Przy zastosowaniu krêgów betonowych warunek szczelnoœci uznaje siê za spe³niony, je eli wykonane zostanie ich spoinowanie od wewn¹trz na ca³ej wysokoœci studni, a ponadto od zewn¹trz do 41

42 g³êbokoœci co najmniej 1,5 m od poziomu terenu. 2. Czêœæ nadziemna studni kopanej, niewyposa- onej w urz¹dzenie pompowe, powinna mieæ wysokoœæ co najmniej 0,9 m od poziomu terenu oraz byæ zabezpieczona trwa³ym i nieprzepuszczalnym przykryciem, ochraniaj¹cym wnêtrze studni i urz¹dzenia do czerpania wody. 3. Czêœæ nadziemna studni kopanej, wyposa onej w urz¹dzenie pompowe, powinna mieæ wysokoœæ co najmniej 0,2 m od poziomu terenu. Przykrycie jej powinno byæ dopasowane do obudowy i wykonane z materia³u nieprzepuszczalnego oraz mieæ noœnoœæ odpowiedni¹ do przewidywanego obci¹ enia. 4. Teren otaczaj¹cy studniê kopan¹, w pasie o szerokoœci co najmniej 1 m, licz¹c od zewnêtrznej obudowy studni, powinien byæ pokryty nawierzchni¹ utwardzon¹, ze spadkiem 2% w kierunku zewnêtrznym. 33. Przy ujêciu wód podziemnych za pomoc¹ studni wierconej teren w promieniu co najmniej 1 m od wprowadzonej w grunt rury nale y zabezpieczyæ w sposób okreœlony w 32 ust. 4, a przejœcie rury studziennej przez nawierzchniê utwardzon¹ nale y uszczelniæ. 42

43 Rozdzia³ 7. Zbiorniki bezodp³ywowe na nieczystoœci ciek³e 34. Zbiorniki na nieczystoœci ciek³e mog¹ byæ stosowane tylko na dzia³kach budowlanych, niemaj¹cych mo liwoœci przy³¹czenia do sieci kanalizacyjnej, przy czym nie dopuszcza siê ich stosowania na obszarach podlegaj¹cych szczególnej ochronie œrodowiska i nara- onych na powodzie oraz zalewanie wodami opadowymi. 35. Zbiorniki bezodp³ywowe na nieczystoœci ciek³e, do³y ustêpów nieskanalizowanych oraz urz¹dzenia kanalizacyjne i zbiorniki do usuwania i gromadzenia wydalin pochodzenia zwierzêcego powinny mieæ dno i œciany nieprzepuszczalne, szczelne przekrycie z zamykanym otworem do usuwania nieczystoœci i odpowietrzenie wyprowadzone co najmniej 0,5 m ponad poziom terenu Odleg³oœæ pokryw i wylotów wentylacji ze zbiorników bezodp³ywowych na nieczystoœci ciek³e, do³ów ustêpów nieskanalizowanych o liczbie miejsc nie wiêkszej ni 4 i podobnych urz¹dzeñ sanitarno-gospodarczych o pojemnoœci do 10 m 3 powinna wynosiæ co najmniej: 1) od okien i drzwi zewnêtrznych do pomieszczeñ przeznaczonych na pobyt ludzi oraz do magazynów produktów spo ywczych 15 m, 43

44 2) od granicy dzia³ki s¹siedniej, drogi (ulicy) lub ci¹gu pieszego 7,5 m. 2. W zabudowie jednorodzinnej, zagrodowej i rekreacji indywidualnej odleg³oœci urz¹dzeñ sanitarno-gospodarczych, o których mowa w ust. 1, powinny wynosiæ co najmniej: 1) od okien i drzwi zewnêtrznych do pomieszczeñ przeznaczonych na pobyt ludzi 5 m, przy czym nie dotyczy to do³ów ustêpowych w zabudowie jednorodzinnej, 2) od granicy dzia³ki s¹siedniej, drogi (ulicy) lub ci¹gu pieszego 2 m. 3. Odleg³oœci pokryw i wylotów wentylacji z do- ³ów ustêpów nieskanalizowanych o liczbie miejsc wiêkszej ni 4 oraz zbiorników bezodp³ywowych na nieczystoœci ciek³e i kompostowników o pojemnoœci powy ej 10 m 3 do 50 m 3 powinny wynosiæ co najmniej: 1) od okien i drzwi zewnêtrznych do pomieszczeñ wymienionych w ust. 1 pkt 1 30 m, 2) od granicy dzia³ki s¹siedniej 7,5 m, 3) od linii rozgraniczaj¹cej drogi (ulicy) lub ci¹gu pieszego 10 m. 4. W³aœciwy organ w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, w porozumieniu z pañstwowym wojewódzkim inspekto- 44

45 rem sanitarnym, mo e ustaliæ dla dzia³ek budowlanych po³o onych przy zabudowanych dzia³kach s¹siednich odleg³oœci mniejsze ni okreœlone w ust. 1 i Kryte zbiorniki bezodp³ywowe na nieczystoœci ciek³e oraz do³y ustêpowe mog¹ byæ sytuowane w odleg³oœci mniejszej ni 2 m od granicy, w tym tak e przy granicy dzia³ek, je eli s¹siaduj¹ z podobnymi urz¹dzeniami na dzia³ce s¹siedniej, pod warunkiem zachowania odleg³oœci okreœlonych w 31 i Odleg³oœci zbiorników bezodp³ywowych na nieczystoœci ciek³e i kompostowników o pojemnoœci powy ej 50 m 3 od budynków przeznaczonych na pobyt ludzi nale y przyjmowaæ zgodnie ze wskazaniem ekspertyzy technicznej, przyjêtej przez pañstwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego. 37. Przep³ywowe, szczelne osadniki podziemne, stanowi¹ce czêœæ przydomowej oczyszczalni œcieków gospodarczo-bytowych, s³u ¹ce do wstêpnego ich oczyszczania, mog¹ byæ sytuowane w bezpoœrednim s¹siedztwie budynków jednorodzinnych, pod warunkiem wyprowadzenia ich odpowietrzenia przez instalacjê kanalizacyjn¹ co najmniej 0,6 m powy- ej górnej krawêdzi okien i drzwi zewnêtrznych w tych budynkach. 38. Odleg³oœæ osadników b³ota, ³apaczy olejów mineralnych i t³uszczu, neutralizatorów œcie- 45

46 ków i innych podobnych zbiorników od okien otwieralnych i drzwi zewnêtrznych do pomieszczeñ przeznaczonych na pobyt ludzi powinna wynosiæ co najmniej 5 m, je eli przepisy odrêbne nie stanowi¹ inaczej. Rozdzia³ 8. Zieleñ i urz¹dzenia rekreacyjne 39. Na dzia³kach budowlanych, przeznaczonych pod zabudowê wielorodzinn¹, budynki opieki zdrowotnej (z wyj¹tkiem przychodni) oraz oœwiaty i wychowania co najmniej 25% powierzchni dzia³ki nale y urz¹dziæ jako powierzchniê terenu biologicznie czynnego, je- eli inny procent nie wynika z ustaleñ miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego W zespole budynków wielorodzinnych objêtych jednym pozwoleniem na budowê nale y, stosownie do potrzeb u ytkowych, przewidzieæ placyki zabaw dla dzieci najm³odszych i miejsca rekreacyjne dostêpne dla osób starszych i niepe³nosprawnych, przy czym co najmniej 30% tej powierzchni powinno znajdowaæ siê na terenie biologicznie czynnym, je eli nie jest to ustalone inaczej w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowaniu terenu. 2. Nas³onecznienie placyku zabaw dla dzieci powinno wynosiæ co najmniej 4 godziny, liczone w dniach równonocy (21 marca i 21 wrzeœnia) 46

47 w godzinach W zabudowie œródmiejskiej dopuszcza siê nas³onecznienie nie krótsze ni 2 godziny. 3. Odleg³oœæ placyków i urz¹dzeñ, wymienionych w ust. 1, od linii rozgraniczaj¹cych ulicê oraz od miejsc gromadzenia odpadów powinna wynosiæ co najmniej 10 m. Rozdzia³ 9. Ogrodzenia Ogrodzenie nie mo e stwarzaæ zagro enia dla bezpieczeñstwa ludzi i zwierz¹t. 2. Umieszczanie na ogrodzeniach, na wysokoœci mniejszej ni 1,8 m, ostro zakoñczonych elementów, drutu kolczastego, t³uczonego szk³a oraz innych podobnych wyrobów i materia³ów jest zabronione. 3. Przepisy ust. 1 i 2 nie dotycz¹ ogrodzeñ wewnêtrznych w zak³adach karnych i aresztach œledczych Bramy i furtki w ogrodzeniu nie mog¹ otwieraæ siê na zewn¹trz dzia³ki i mieæ progów utrudniaj¹cych wjazd osób niepe³nosprawnych na wózkach inwalidzkich. 2. Zapory ruchome na przejœciach i dojazdach powinny mieæ oznakowanie widoczne w ci¹gu ca³ej doby oraz sygnalizacjê œwietln¹ lub dÿwiêkow¹ zmiany po³o enia ich ramion. 47

48 43. Szerokoœæ bramy powinna wynosiæ w œwietle co najmniej 2,4 m, a w przypadku zastosowania furtki, jej szerokoœæ powinna byæ nie mniejsza ni 0,9 m, przy czym na drodze po- arowej szerokoœci te reguluj¹ przepisy odrêbne dotycz¹ce ochrony przeciwpo arowej. Dzia³ III Budynki i pomieszczenia Rozdzia³ 1. Wymagania ogólne 44. Budynek, jego uk³ad funkcjonalny i przestrzenny, ustrój konstrukcyjny oraz rozwi¹zania techniczne i materia³owe elementów budowlanych powinny byæ zaprojektowane i wykonane w sposób odpowiadaj¹cy wymaganiom wynikaj¹cym z jego usytuowania i przeznaczenia oraz z odnosz¹cych siê do niego przepisów rozporz¹dzenia i przepisów odrêbnych. 45. Budynek z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi powinien byæ zaopatrzony co najmniej w wodê do spo ycia przez ludzi oraz do celów przeciwpo arowych, je eli wymagaj¹ tego przepisy odrêbne, a odpowiednio do ich przeznaczenia tak e na inne cele. W innych budynkach zaopatrzenie w wodê powinno wynikaæ z ich przeznaczenia i potrzeb ochrony przeciwpo arowej. 48

49 46. Budynek mieszkalny, zamieszkania zbiorowego, opieki zdrowotnej, opieki spo³ecznej i socjalnej, oœwiaty, nauki, zak³adu ywienia, produkcji i handlu ywnoœci¹, a tak e inne budynki, je eli s¹ wyposa one w wanny, natryski lub umywalki, powinny mieæ indywidualn¹ lub centraln¹ instalacjê ciep³ej wody. Warunek doprowadzenia ciep³ej wody do umywalek nie dotyczy budynków w zabudowie zagrodowej i rekreacji indywidualnej. 47. Budynek wyposa ony w instalacjê wodoci¹gow¹ powinien mieæ zapewnione odprowadzenie œcieków bytowo-gospodarczych oraz œcieków technologicznych, je eli one wystêpuj¹ Ka dy budynek przeznaczony na pobyt ludzi oraz inne budynki, w których w trakcie u ytkowania powstaj¹ odpady i nieczystoœci sta³e, powinny mieæ miejsca przystosowane do czasowego gromadzenia tych odpadów i nieczystoœci, usytuowane w samym budynku lub w jego otoczeniu. 2. Budynki, o których mowa w ust. 1, z wyj¹tkiem wysokoœciowych, mog¹ byæ wyposa one w wewnêtrzne urz¹dzenia (zsypy) do usuwania odpadów i nieczystoœci sta³ych. 49. Budynek i pomieszczenia przeznaczone na pobyt ludzi oraz inne budynki, je eli wynika to z ich przeznaczenia, powinny byæ wyposa- one w instalacje (urz¹dzenia) do ogrzewania 49

50 pomieszczeñ w okresie obni onych temperatur, umo liwiaj¹ce utrzymanie temperatury powietrza wewnêtrznego odpowiedniej do ich przeznaczenia. Wymaganie to nie dotyczy budynków rekreacyjnych, u ytkowanych wy³¹cznie w sezonie letnim. 50. Budynek i pomieszczenia, w których s¹ zainstalowane paleniska na paliwo sta³e lub komory spalania z palnikami na paliwo p³ynne lub gazowe, powinny mieæ przewody kominowe do odprowadzania dymu i spalin. 51. Budynek i pomieszczenia powinny mieæ zapewnion¹ wentylacjê lub klimatyzacjê, stosownie do ich przeznaczenia. 52. Budynek z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi mo e byæ zaopatrywany w gaz z sieci gazowej, baterii butli lub zbiorników sta³ych gazu p³ynnego, zgodnie z warunkami okreœlonym w 156 ust. 1 i Budynek, odpowiednio do potrzeb wynikaj¹cych z jego przeznaczenia, powinien byæ wyposa ony w wewnêtrzn¹ instalacjê elektryczn¹. 2. Budynek nale y wyposa yæ w instalacjê chroni¹c¹ od wy³adowañ atmosferycznych. Obowi¹zek ten odnosi siê do budynków wyszczególnionych w Polskiej Normie dotycz¹cej ochrony odgromowej obiektów budowlanych. 50

51 Budynek u ytecznoœci publicznej, budynek mieszkalny wielorodzinny, budynek zamieszkania zbiorowego, niebêd¹cy budynkiem koszarowym, oraz ka dy inny budynek, maj¹cy najwy sz¹ kondygnacjê z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt wiêcej ni 50 osób, w których ró nica poziomów posadzek miêdzy pierwsz¹ i najwy sz¹ kondygnacj¹ nadziemn¹, niestanowi¹c¹ drugiego poziomu w mieszkaniu dwupoziomowym, przekracza 9,5 m, a tak e maj¹cy dwie lub wiêcej kondygnacji nadziemnych budynek opieki zdrowotnej i budynek opieki spo³ecznej nale y wyposa yæ w dÿwig osobowy. KOMENTARZ Jako kryterium decyduj¹ce o koniecznoœci zainstalowania dÿwigu osobowego, zamiast wysokoœci budynku mierzonej do wierzchu stropu nad najwy sz¹ kondygnacj¹, wprowadza siê ró nice, poziomów, któr¹ musia³by pokonaæ u ytkownik w budynku bez dÿwigu. Miarodajna jest tu ró nica poziomów posadzek miêdzy pierwsz¹ i najwy ej po³o on¹ kondygnacj¹ nadziemn¹ budynku. Jako wartoœæ liczbow¹ tej ró nicy poziomów przyjêto 9,5 m, co odpowiada ró nicy poziomów do pokonania w budynku œrednio wysokim. 2. W budynku mieszkalnym, zamieszkania zbiorowego oraz u ytecznoœci publicznej, wyposa- onym w dÿwigi, nale y zapewniæ dostêp do 51

52 nich i dojazd na wszystkie kondygnacje u ytkowe osobom niepe³nosprawnym. 3. W przypadku wbudowania lub przybudowania szybu dÿwigowego do istniej¹cego budynku, dopuszcza siê usytuowanie drzwi przystankowych na poziomie spocznika miêdzypiêtrowego, z zastrze eniem W budynku mieszkalnym wielorodzinnym niewyposa onym w dÿwigi nale y zapewniæ mo liwoœæ wykonania pochylni lub zainstalowania odpowiednich urz¹dzeñ technicznych, umo liwiaj¹cych dostêp osobom niepe³nosprawnym do mieszkañ po³o onych na parterze. 2. W nowo wznoszonym niskim budynku zamieszkania zbiorowego i u ytecznoœci publicznej, niewymagaj¹cym, zgodnie z 54 ust. 1, wyposa enia w dÿwigi, nale y zainstalowaæ urz¹dzenia techniczne, zapewniaj¹ce osobom niepe³nosprawnym dostêp na kondygnacje z pomieszczeniami u ytkowymi, z których musz¹ korzystaæ. Nie dotyczy to budynków koszarowych, a tak e budynków zakwaterowania w zak³adach karnych, aresztach œledczych oraz w zak³adach poprawczych i schroniskach dla nieletnich. 3. Dopuszcza siê niewyposa enie w dÿwigi budynku o wysokoœci 5 kondygnacji, je eli wszystkie pomieszczenia na ostatniej kondygnacji s¹ czêœci¹ mieszkañ dwupoziomowych. 52

53 4. Dopuszcza siê niewyposa enie w dÿwigi budynku wzniesionego przed dniem 1 kwietnia 1995 r., przy adaptacji na cele u ytkowe poddasza usytuowanego bezpoœrednio nad 4. kondygnacj¹, je eli poziom pod³ogi tego poddasza znajduje siê nie wy ej ni 12,5 m od poziomu terenu. 56. Budynek mieszkalny wielorodzinny, budynek zamieszkania zbiorowego i budynek u ytecznoœci publicznej powinien byæ wyposa- ony w instalacjê telekomunikacyjn¹, a w miarê potrzeby równie w inne instalacje, takie jak: telewizji przemys³owej, sygnalizacji dzwonkowej lub domofonowej, w sposób umo liwiaj¹cy zapewnienie ochrony instalacji przed dostêpem osób nieuprawnionych. KOMENTARZ Wprowadzono istotny warunek, a mianowicie koniecznoœæ wyposa enia budynku w instalacje telekomunikacyjne oraz ochrony przed nielegalnym wykorzystaniem us³ug telekomunikacyjnych, œwiadczonych za pomoc¹ tej instalacji. Usuniêto tak e powo³anie siê na nieaktualne Polskie Normy. Rozdzia³ 2. Oœwietlenie i nas³onecznienie Pomieszczenie przeznaczone na pobyt ludzi powinno mieæ zapewnione oœwietlenie dzienne, dostosowane do jego przeznaczenia, kszta³tu i wielkoœci, z uwzglêdnieniem 53

54 warunków okreœlonych w 13 oraz w ogólnych przepisach bezpieczeñstwa i higieny pracy. 2. W pomieszczeniu przeznaczonym na pobyt ludzi stosunek powierzchni okien, liczonej w œwietle oœcie nic, do powierzchni pod³ogi powinien wynosiæ co najmniej 1:8, natomiast w innym pomieszczeniu, w którym oœwietlenie dzienne jest wymagane ze wzglêdu na przeznaczenie, co najmniej 1: Dopuszcza siê oœwietlenie pomieszczenia przeznaczonego na pobyt ludzi wy³¹cznie œwiat³em sztucznym, je eli: 1) Pomieszczenia przeznaczone na pobyt ludzi oraz do ruchu ogólnego (komunikacji) powinny mieæ zapewnione oœwietlenie œwiat³em sztucznym odpowiednio do potrzeb u ytkowych. KOMENTARZ W ust. 1 wprowadzono wymaganie zapewnienia oœwietlenia œwiat³em sztucznym pomieszczeñ przeznaczonych na pobyt ludzi. Dotychczasowy przepis odnosi³ siê wy³¹cznie do oœwietlenia, a nie koniecznoœæ jego zapewnienia. Usuniêto tak e powo³anie siê na nieaktualn¹ Polsk¹ Normê. 54

55 2) Jest uzasadnione celowoœci¹ funkcjonaln¹ zlokalizowania tego pomieszczenia w obiekcie podziemnym lub w czêœci budynku pozbawionej oœwietlenia dziennego. 2. W przypadku, gdy pomieszczenie, o którym mowa w ust. 1, jest pomieszczeniem sta³ej pracy w rozumieniu ogólnych przepisów bezpieczeñstwa i higieny pracy, do zastosowania wy- ³¹cznie oœwietlenia œwiat³em sztucznym, w tym elektrycznym, jest wymagane uzyskanie zgody w³aœciwego pañstwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego, wydanej w porozumieniu z w³aœciwym okrêgowym inspektorem pracy. 3. Uzgodnienie, o którym mowa w ust. 2, nie dotyczy budynków s³u ¹cych obronnoœci pañstwa Oœwietlenie œwiat³em sztucznym pomieszczenia przeznaczonego na pobyt ludzi powinno odpowiadaæ potrzebom u ytkowym i spe³niaæ wymagania Polskiej Normy dotycz¹cej oœwietlenia wnêtrz œwiat³em elektrycznym. 2. Ogólne oœwietlenie œwiat³em sztucznym pomieszczenia przeznaczonego na sta³y pobyt ludzi powinno zapewniaæ odpowiednie warunki u ytkowania ca³ej jego powierzchni. 3. Oœwietlenie œwiat³em sztucznym po³¹czonych ze sob¹ pomieszczeñ przeznaczonych na sta³y pobyt ludzi oraz do ruchu ogólnego (komuni- 55

56 kacji) nie powinno wykazywaæ ró nic natê enia, wywo³uj¹cych olœnienie przy przejœciu miêdzy tymi pomieszczeniami Pomieszczenia przeznaczone do zbiorowego przebywania dzieci w ³obku, przedszkolu i szkole, z wyj¹tkiem pracowni chemicznej, fizycznej i plastycznej, powinny mieæ zapewniony czas nas³onecznienia co najmniej 3 godziny w dniach równonocy (21 marca i 21 wrzeœnia) w godzinach , natomiast pokoje mieszkalne w godzinach W mieszkaniu wielopokojowym dopuszcza siê ograniczenie wymagania okreœlonego w ust. 1 co najmniej do jednego pokoju, przy czym w œródmiejskiej zabudowie uzupe³niaj¹cej dopuszcza siê ograniczenie wymaganego czasu nas³onecznienia do 1,5 godziny, a w odniesieniu do mieszkania jednopokojowego w takiej zabudowie nie okreœla siê wymaganego czasu nas³onecznienia. Rozdzia³ 3. Wejœcia do budynków i mieszkañ Po³o enie drzwi wejœciowych do budynku oraz kszta³t i wymiary pomieszczeñ wejœciowych powinny umo liwiaæ dogodne warunki ruchu, w tym równie osobom niepe³nosprawnym. 56

57 2. Wymaganie przystosowania wejœæ dla osób niepe³nosprawnych nie dotyczy budynków mieszkalnych w zabudowie jednorodzinnej i zagrodowej oraz budynków rekreacji indywidualnej, budynków koszarowych, a tak e budynków w zak³adach karnych i aresztach œledczych oraz w zak³adach poprawczych i schroniskach dla nieletnich Drzwi wejœciowe do budynku i ogólnodostêpnych pomieszczeñ u ytkowych oraz do mieszkañ powinny mieæ w œwietle oœcie nicy co najmniej: szerokoœæ 0,9 m i wysokoœæ 2 m. W przypadku zastosowania drzwi zewnêtrznych dwuskrzyd³owych, szerokoœæ skrzyd³a g³ównego nie mo e byæ mniejsza ni 0,9 m. 2. W wejœciach do budynku i ogólnodostêpnych pomieszczeñ u ytkowych mog¹ byæ zastosowane drzwi obrotowe lub wahad³owe, pod warunkiem usytuowania przy nich drzwi rozwieranych lub rozsuwanych, przystosowanych do ruchu osób niepe³nosprawnych, oraz spe³nienia wymagañ W drzwiach, o których mowa w ust. 1, oraz w drzwiach do mieszkañ i pomieszczeñ mieszkalnych w budynku zamieszkania zbiorowego wysokoœæ progów nie mo e przekraczaæ 20 mm. 63. Wejœcia z zewn¹trz do budynku i pomieszczeñ przeznaczonych na pobyt ludzi nale y chroniæ przed nadmiernym dop³ywem ch³od- 57

58 nego powietrza przez zastosowanie przedsionka, kurtyny powietrznej lub innych rozwi¹zañ nieutrudniaj¹cych ruchu. Wymagania te nie dotycz¹ dodatkowych wejœæ nieprzewidzianych do sta³ego u ytkowania. 64. Wejœcie do budynku i do ka dej klatki schodowej powinno mieæ elektryczne oœwietlenie zewnêtrzne. Nie dotyczy to budownictwa zagrodowego i rekreacyjnego. 65. W budynku wielorodzinnym, w pomieszczeniu przy wejœciu, nale y zapewniæ miejsce do zainstalowania domowych skrzynek listowych. Rozdzia³ 4. Schody i pochylnie 66. W celu zapewnienia dostêpu do pomieszczeñ po³o onych na ró nych poziomach nale y stosowaæ schody sta³e, a w zale noœci od przeznaczenia budynku równie pochylnie odpowiadaj¹ce warunkom okreœlonym w rozporz¹dzeniu. 67. Zainstalowanie w budynku schodów lub pochylni ruchomych nie zwalnia z obowi¹zku zastosowania schodów lub pochylni sta³ych Graniczne wymiary schodów sta³ych w budynkach o ró nym przeznaczeniu okreœla tabela: 58

59 Przeznaczenie budynków KOMENTARZ Minimalna szeroko u ytkowa (m) biegu spocznika Pozornie nieznaczna zmiana w tabeli (ust. 1) maksymalnej wysokoœci stopnia schodów najliczniejszej grupy budynków (wymienionych w drugim wierszu tabeli) z 0,175 m na 0,17 m, wprowadzona w 2004 r., wywo³a³a szeroki oddÿwiêk w œrodowisku projektanckim. Zmieniono bowiem, stosowanie wysokoœci stopnia, wynikaj¹ce z podzielenia powszechnie sto- Maksymalna wysoko stopni (m) Budynki mieszkalne jednorodzinne 0,8 0,8 0, 9 i w zabudowie zagrodowej oraz mieszkania dwupoziomowe Budynki mieszkalne wielorodzinne,,2,5 0, 75 budynki zamieszkania zbiorowego*) oraz budynki u yteczno ci publicznej*), z wy czeniem budynków zak adów opieki zdrowotnej, a tak e budynki produkcyjne*), magazynowo-sk adowe oraz us ugowe, w których zatrudnia si ponad 0 osób Przedszkola i obki,2,3 0, 5 Budynki opieki zdrowotnej*),4,5 0, 5 Gara e wbudowane i wolno stoj ce 0,9 0,9 0, 9 (wielostanowiskowe) oraz budynki us ugowe, w których zatrudnia si do 0 osób We wszystkich budynkach niezale nie od ich przeznaczenia schody do kondygnacji podziemnej, pomieszcze technicznych i poddaszy nieu ytkowych 0,8 0,8 0,2 *) W przypadku tych budynków, szeroko u ytkowa biegu schodowego i spocznika nale y przyjmowa z uwzgl dnieniem wymaga okre lonych w ust

60 sowanej wysokoœci kondygnacji, wynosz¹cej 2,80 m na 16 stopni (2 biegi po 8 stopni), co daje w³aœnie wielkoœæ 0,175 m. W zwi¹zku z bardzo krytycznymi uwagami dotycz¹cymi tej zmiany, proponuje siê przywróciæ maksymaln¹ wysokoœæ stopnia podan¹ w drugim wierszu tabeli, w kolumnie 4 na 0,175 m. Ponadto w kol. 1, w pierwszym wierszu tabeli, s³owa w zabudowie przeniesiono przed s³owo zagrodowej, rozszerzaj¹c tym samym wymaganie na wszystkie budynki mieszkalne jednorodzinne nie tylko w zabudowie jednorodzinnej. Dodano tak e gwiazdkê w drugim wierszu tabeli, rozszerzaj¹c zakres uwagi pod tabel¹ równie na budynki zamieszkania zbiorowego. Ze wzglêdu i na analogiczne warunki i zagro enia zwi¹zane z ewakuacj¹ osób z budynków u ytecznoœci publicznej i budynków produkcyjnych, jakie wystêpuj¹ w budynkach zamieszkania zbiorowego, proponowana zmiana przepisu polega na objêciu wymaganiami dotycz¹cymi sposobu okreœlania szerokoœci biegów i spoczników budynków zamieszkania zbiorowego. Z uwagi na sygna³y o niejednoznacznym rozumieniu koñcowego fragmentu ust. 2 przez stosuj¹cych rozporz¹dzenie, doprecyzowano tak e jego treœæ w powi¹zaniu z wymaganiami zawartymi w ust W budynkach u ytecznoœci publicznej oraz budynkach produkcyjnych ³¹czn¹ szerokoœæ u ytkow¹ biegów oraz ³¹czn¹ szerokoœæ u yt- 60

61 kow¹ spoczników w klatkach schodowych, stanowi¹cych drogê ewakuacyjn¹, nale y obliczaæ proporcjonalnie do liczby osób mog¹cych przebywaæ równoczeœnie na kondygnacji, na której przewiduje siê obecnoœæ najwiêkszej ich liczby, przyjmuj¹c co najmniej 0,6 m szerokoœci na 100 osób, ale nie mniej ni okreœlono to w ust Szerokoœæ u ytkowa schodów zewnêtrznych do budynku powinna wynosiæ co najmniej 1,2 m, przy czym nie mo e byæ mniejsza ni szerokoœæ u ytkowa biegu schodowego w budynku, przyjêta zgodnie z wymaganiami okreœlonymi w ust. 1 i Szerokoœæ u ytkow¹ schodów sta³ych mierzy siê miêdzy wewnêtrznymi krawêdziami porêczy, a w przypadku balustrady jednostronnej miêdzy wykoñczon¹ powierzchni¹ œciany a wewnêtrzn¹ krawêdzi¹ porêczy tej balustrady. Szerokoœci te nie mog¹ byæ ograniczane przez zainstalowane urz¹dzenia oraz elementy budynku Liczba stopni w jednym biegu schodów sta³ych, ³¹cz¹cych kondygnacje, powinna wynosiæ nie mniej ni 3 i nie wiêcej ni : 1) w budynku opieki zdrowotnej 14 stopni, 2) w innych budynkach 17 stopni. 61

62 2. Wymaganie, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, nie dotyczy budynków jednorodzinnych, zagrodowych oraz mieszkañ dwupoziomowych. 3. Liczba stopni w jednym biegu schodów zewnêtrznych nie powinna wynosiæ wiêcej ni Szerokoœæ stopni sta³ych schodów wewnêtrznych powinna wynikaæ z warunku okreœlonego wzorem: 2h + s = 0,6 do 0,65 m, gdzie h oznacza wysokoœæ stopnia, s jego szerokoœæ. 5. Szerokoœæ stopni schodów zewnêtrznych przy g³ównych wejœciach do budynku powinna wynosiæ w budynkach u ytecznoœci publicznej co najmniej 0,35 m, w innych budynkach co najmniej 0,3 m. 6. Szerokoœæ stopni schodów wachlarzowych powinna wynosiæ co najmniej 0,25 m, natomiast w schodach zabiegowych i krêconych szerokoœæ tak¹ nale y zapewniæ w odleg³oœci nie wiêkszej ni 0,4 m od porêczy balustrady wewnêtrznej lub s³upa stanowi¹cego koncentryczn¹ konstrukcjê schodów. 7. W budynku zak³adu opieki zdrowotnej stosowanie schodów zabiegowych i wachlarzowych, jako przeznaczonych do ruchu pacjentów, jest zabronione. 8. W budynkach opieki zdrowotnej, a tak e budynkach zamieszkania zbiorowego przeznaczonych dla osób starszych oraz niepe³no- 62

63 sprawnych zabrania siê stosowania stopni schodów z noskami i podciêciami. 70. Maksymalne nachylenie pochylni zwi¹zanych z budynkiem nie mo e przekraczaæ wielkoœci okreœlonych w poni szej tabeli: Przeznaczenie pochylni Usytuowanie pochylni na zewn trz, bez przekrycia % nachylenia 2 3 Do ruchu pieszego i dla osób niepe nosprawnych poruszaj cych si przy u yciu wózka inwalidzkiego, przy wysoko ci pochylni: a) do 0, 5 m 5 5 b) do 0,5 m 8 0 c) ponad 0,5 m*) 6 8 Dla samochodów w gara ach wielostanowiskowych: a) jedno- i dwupoziomowych 5 20 b) wielopoziomowych 5 5 wewn trz budynku lub pod dachem % nachylenia Dla samochodów w gara ach indywidualnych *) Pochylnie do ruchu pieszego i dla osób niepe nosprawnych o d ugo ci ponad 9 m powinny by podzielone na krótsze odcinki, przy zastosowaniu spoczników o d ugo ci co najmniej,4 m Pochylnie przeznaczone dla osób niepe³nosprawnych powinny mieæ szerokoœæ p³aszczyzny ruchu 1,2 m, krawê niki o wysokoœci co najmniej 0,07 m i obustronne porêcze, odpowiadaj¹ce warunkom okreœlonym w 298, przy czym od- 63

64 stêp miêdzy nimi powinien mieœciæ siê w granicach od 1 m do 1,1 m. 2. D³ugoœæ poziomej p³aszczyzny ruchu na pocz¹tku i na koñcu pochylni powinna wynosiæ co najmniej 1,5 m. 3. Przestrzeñ manewrowa na spoczniku zwi¹zanym z pochylni¹ przed wejœciem do budynku powinna umo liwiaæ manewrowanie wózkiem inwalidzkim i otwieranie drzwi oraz mieæ wymiary co najmniej 1,5 x 1,5 m. Rozdzia³ 5. Pomieszczenia przeznaczone na pobyt ludzi Wysokoœæ pomieszczeñ przeznaczonych na pobyt ludzi powinna odpowiadaæ wymaganiom okreœlonym w poni szej tabeli, je eli przepisy odrêbne, w tym dotycz¹ce pomieszczeñ pracy i pomieszczeñ s³u by zdrowia, nie okreœlaj¹ innych wymagañ: 64

65 Rodzaj pomieszczenia (sposób u ytkowania) 2 Pokoje w budynkach mieszkalnych oraz sypialnie 1-4-osobowe w budynkach zamieszkania zbiorowego Pokoje na poddaszu w budynkach jednorodzinnych i mieszkalnych zagrodowych oraz pomieszczenia w budynkach rekreacji indywidualnej Pomieszczenia do pracy **), nauki i innych celów, w których nie wyst puj czynniki uci liwe lub szkodliwe dla zdrowia, przeznaczone na sta y lub czasowy pobyt: a) nie wi cej ni 4 osób 2,5 b) wi cej ni 4 osób 3,0 Pomieszczenia jak wy ej, lecz usytuowane na antresoli, je eli nie wyst puj czynniki szkodliwe dla zdrowia Pomieszczenia do pracy **) i innych celów, w których wyst puj czynniki uci liwe lub szkodliwe dla zdrowia Pomieszczenia przeznaczone na sta y pobyt ludzi, takie jak dy urki, portiernie, kantory, kioski, w tym kioski usytuowane w halach dworcowych, wystawowych, handlowych, sportowych, je eli nie wyst puj czynniki szkodliwe dla zdrowia Pomieszczenia przeznaczone na czasowy pobyt ludzi: 2. Pomieszczenia, których wysokoœæ powinna, zgodnie z ust. 1, wynosiæ co najmniej 3 m i 3,3 m, mog¹ byæ obni one do wysokoœci nie mniejszej ni 2,5 m w przypadku zastosowania wentylacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej lub klimatyzacji, pod warunkiem uzyskania Minimalna wysoko w wietle (m) 2,5*) 2,2*) 2,2 3,3 2,2*) a) je eli nie wyst puj czynniki szkodliwe dla zdrowia 2,2*) b) je eli wyst puj czynniki szkodliwe dla zdrowia 2,5 *) Przy stropach pochy ych jest to wysoko rednia, liczona mi dzy najwi ksz a najmniejsz wysoko ci pomieszczenia, lecz nie mniejsz ni 1,9 m. Przestrzeni o wysoko ci poni ej 1,9 m nie zalicza si do odpowiadaj cej przeznaczeniu danego pomieszczenia. **) Wymagania dotycz ce minimalnej wysoko ci pomieszcze w zak adach pracy okre laj przepisy o bezpiecze stwie i higienie pracy. 65

66 zgody pañstwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego W pomieszczeniu mieszkalnym poziom pod³ogi od strony œciany z otworami okiennymi i drzwiowymi nie powinien znajdowaæ siê poni ej poziomu terenu przy budynku. 2. W pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi w budynku zak³adu opieki zdrowotnej, opieki spo³ecznej, oœwiaty, wychowania i nauki poziom pod³ogi powinien znajdowaæ siê co najmniej 0,3 m powy ej terenu urz¹dzonego przy budynku. 3. W pomieszczeniu produkcyjnym i us³ugowym poziom pod³ogi mo e znajdowaæ siê na poziomie terenu urz¹dzonego przy budynku. Obni enie poziomu pod³ogi poni ej terenu wymaga uzyskania zgody pañstwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego, wydanej w porozumieniu z w³aœciwym okrêgowym inspektorem pracy. 74. W budynku u ytecznoœci publicznej pomieszczenia ogólnodostêpne ze zró nicowanym poziomem pod³óg powinny byæ przystosowane do ruchu osób niepe³nosprawnych Drzwi do pomieszczenia przeznaczonego na sta³y pobyt ludzi oraz do pomieszczenia kuchennego powinny mieæ co najmniej szerokoœæ 0,8 m i wysokoœæ 2 m w œwietle oœcie nicy. 66

67 2. W budynku u ytecznoœci publicznej drzwi wewnêtrzne, z wyj¹tkiem drzwi do pomieszczeñ technicznych i gospodarczych, powinny mieæ co najmniej szerokoœæ 0,9 m i wysokoœæ 2 m w œwietle oœcie nicy. 3. Drzwi, o których mowa w ust. 1 i 2, nie powinny mieæ progów. Rozdzia³ 6. Pomieszczenia higienicznosanitarne 76. Wymagania dotycz¹ce pomieszczeñ higienicznosanitarnych okreœlaj¹ przepisy rozporz¹dzenia, a tak e przepisy dotycz¹ce bezpieczeñstwa i higieny pracy oraz obrony cywilnej. Do pomieszczeñ higienicznosanitarnych zalicza siê ³aŸnie, sauny, natryski, ³azienki, ustêpy, umywalnie, szatnie, przebieralnie, pralnie, pomieszczenia higieny osobistej kobiet, jak te pomieszczenia s³u ¹ce do odka- ania, oczyszczania oraz suszenia odzie y i obuwia, a tak e przechowywania sprzêtu do utrzymania czystoœci Pomieszczenie higienicznosanitarne powinno mieæ wentylacjê spe³niaj¹c¹ wymagania przepisów rozporz¹dzenia oraz przepisów odrêbnych. 2. Pomieszczenie higienicznosanitarne powinno mieæ wysokoœæ w œwietle co najmniej 2,5 m, z wyj¹tkiem ³aŸni ogólnodostêpnej, której wysokoœæ powinna wynosiæ co najmniej 3 m. 67

68 3. Dopuszcza siê zmniejszenie wysokoœci pomieszczenia higienicznosanitarnego w budynku mieszkalnym oraz w hotelu, motelu i pensjonacie do 2,2 m w œwietle w przypadku, gdy jest ono wyposa one w wentylacjê mechaniczn¹ wywiewn¹ lub nawiewno-wywiewn¹ Œciany pomieszczenia higienicznosanitarnego powinny mieæ do wysokoœci co najmniej 2 m powierzchnie zmywalne i odporne na dzia³anie wilgoci. 2. Posadzka pralni, ³azienki, umywalni, kabiny natryskowej i ustêpu powinna byæ zmywalna, nienasi¹kliwa i nieœliska Drzwi do ³azienki, umywalni i wydzielonego ustêpu powinny otwieraæ siê na zewn¹trz pomieszczenia, mieæ, z zastrze eniem 75 ust. 2, co najmniej szerokoœæ 0,8 m i wysokoœæ 2 m w œwietle oœcie nicy, a w dolnej czêœci otwory o sumarycznym przekroju nie mniejszym ni 0,022 m 2 dla dop³ywu powietrza. 2. W ³azienkach i ustêpach, z wyj¹tkiem ogólnodostêpnych, dopuszcza siê stosowanie drzwi przesuwnych lub sk³adanych Kubatura pomieszczenia ³azienki z wentylacj¹ grawitacyjn¹ powinna wynosiæ co najmniej: 68

69 1) 8 m 3 przy zastosowaniu w tym pomieszczeniu urz¹dzenia gazowego, o którym mowa w 172 ust. 3 pkt 1. 2) 6,5 m 3 przy doprowadzeniu centralnej ciep³ej wody lub zastosowaniu elektrycznego urz¹dzenia do ogrzewania wody b¹dÿ urz¹dzenia gazowego, o którym mowa w 172 ust. 3 pkt 2, a tak e gdy urz¹dzenie gazowe znajduje siê poza tym pomieszczeniem. 2. Dopuszcza siê zmniejszenie kubatury, o której mowa w ust. 1 pkt 2, jednak nie poni ej 5,5 m 3, je eli pomieszczenie ³azienki jest wyposa one co najmniej w wentylacjê mechaniczn¹ wywiewn¹ Kabina natryskowa niezamkniêta, stanowi¹ca wydzielon¹ czêœæ pomieszczeñ natrysków i umywalni zbiorowych, powinna mieæ powierzchniê nie mniejsz¹ ni 0,9 m 2 i szerokoœæ co najmniej 0,9 m. 2. Kabina natryskowa zamkniêta, wydzielona œciankami na ca³¹ wysokoœæ pomieszczenia, powinna mieæ powierzchniê nie mniejsz¹ ni 1,5 m 2 i szerokoœæ co najmniej 0,9 m oraz byæ wyposa ona w wentylacjê mechaniczn¹ wywiewn¹. 3. Kabina natryskowa zamkniêta, przystosowana do potrzeb osób niepe³nosprawnych, które musz¹ korzystaæ z wózków inwalidzkich w trakcie k¹pieli, powinna mieæ powierzchniê nie mniej- 69

70 sz¹ ni 2,5 m 2 i szerokoœæ co najmniej 1,5 m oraz byæ wyposa ona w wentylacjê mechaniczn¹ wywiewn¹. 4. W s¹siedztwie kabin natryskowych i umywalni zbiorowych powinna znajdowaæ siê kabina ustêpowa W budynku zamieszkania zbiorowego ³azienki zwi¹zane z pomieszczeniami mieszkalnymi powinny byæ wyposa one w wannê lub natrysk oraz umywalkê. Miska ustêpowa mo e byæ usytuowana w ³azience lub w wydzielonej kabinie ustêpowej wyposa- onej w umywalkê. 2. W budynku, o którym mowa w ust. 1, bez ³azienek i ustêpów zwi¹zanych z pomieszczeniami mieszkalnymi nale y przewidzieæ na ka - dej kondygnacji umywalnie i ustêpy przeznaczone do wspólnego u ytku, wyposa one co najmniej w: 1) 1 miskê ustêpow¹ dla 10 kobiet, 2) 1 miskê ustêpow¹ i 1 pisuar dla 20 mê - czyzn, 3) 1 urz¹dzenie natryskowe dla 15 osób, 4) 1 umywalkê dla 5 osób. 83. Kabina ustêpowa (ustêp wydzielony), nieprzeznaczona dla osób niepe³nosprawnych, 70

71 powinna mieæ najmniejszy wymiar poziomy (szerokoœæ) w œwietle co najmniej 0,9 m i powierzchniê przed misk¹ ustêpow¹ co najmniej 0,6 x 0,9 m w rzucie poziomym, spe³niaj¹c¹ równie funkcjê powierzchni przed umywalk¹ w przypadku jej zainstalowania w kabinie ustêpowej W budynku u ytecznoœci publicznej i zak³adu pracy nale y urz¹dziæ ustêpy ogólnodostêpne. Je eli liczba osób w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi na danej kondygnacji jest mniejsza od 10, dopuszcza siê umieszczenie ustêpu na najbli szej, wy szej lub ni szej kondygnacji. 2. W budynkach, o których mowa w ust. 1, w ustêpach ogólnodostêpnych powinna przypadaæ co najmniej jedna umywalka na 20 osób, co najmniej jedna miska ustêpowa i jeden pisuar na 30 mê czyzn oraz jedna miska ustêpowa na 20 kobiet, je eli przepisy dotycz¹ce bezpieczeñstwa i higieny pracy nie stanowi¹ inaczej. W przypadku, gdy w pomieszczeniach przeznaczonych na sta³y pobyt ludzi liczba osób jest mniejsza ni 10, dopuszcza siê umieszczenie wspólnego ustêpu dla kobiet i mê czyzn. 3. W budynkach, o których mowa w ust. 1, odleg³oœæ od stanowiska pracy lub miejsca przebywania ludzi do najbli szego ustêpu nie mo e byæ wiêksza ni 75 m, a od stanowiska pracy chronionej ni 50 m. 71

72 Ustêpy ogólnodostêpne w budynkach zamieszkania zbiorowego, u ytecznoœci publicznej i zak³adów pracy powinny mieæ wejœcia z dróg komunikacji ogólnej. 2. W ustêpach ogólnodostêpnych nale y stosowaæ: 1) przedsionki, oddzielone œcianami pe³nymi na ca³¹ wysokoœæ pomieszczenia, w których mog¹ byæ instalowane tylko umywalki, 2) drzwi wejœciowe o szerokoœci co najmniej 0,9 m, 3) drzwi do kabin ustêpowych otwierane na zewn¹trz, o szerokoœci co najmniej 0,8 m, a do kabin przystosowanych dla potrzeb osób niepe³nosprawnych co najmniej 0,9 m, KOMENTARZ Obecny tekst przepisu powoduje koniecznoœæ stosowania w ustêpach ogólnodostêpnych wszystkich drzwi o szerokoœci 0,9 m. Taka szerokoœæ jest uzasadniona dla drzwi wejœciowych, drzwi wewnêtrznych oraz drzwi do kabin ustêpowych przystosowanych dla potrzeb osób niepe³nosprawnych. Drzwi do standardowych kabin ustêpowych mog¹ mieæ szerokoœæ 0,8 m. 4) przegrody dziel¹ce ustêp damski od mêskiego, wykonane jako œciany pe³ne na ca³¹ wysokoœæ pomieszczenia, 72

73 5) miski ustêpowe umieszczone w oddzielnych kabinach o szerokoœci co najmniej 0,9 m i d³ugoœci 1,10 m, ze œciankami i drzwiami o wysokoœci co najmniej 2 m z przeœwitem nad pod³og¹ 0,15 m; oddzielenia nie wymagaj¹ ustêpy dla dzieci w ³obkach i przedszkolach, 6) wpusty kanalizacyjne pod³ogowe z syfonem oraz armaturê czerpaln¹ ze z³¹czk¹ do wê a w pomieszczeniach z pisuarem lub maj¹cych wiêcej ni 4 kabiny ustêpowe, 7) wentylacjê grawitacyjn¹ lub mechaniczn¹ w ustêpach z oknem i jedn¹ kabin¹, a w innych mechaniczn¹ o dzia³aniu ci¹g³ym lub w³¹czan¹ automatycznie. 3. Przedsionków, o których mowa w ust. 2 pkt 1, nie wymagaj¹ ustêpy przy salach zajêæ w ³obkach i przedszkolach oraz przy pokojach dla chorych w szpitalach W budynku, na kondygnacjach dostêpnych dla osób niepe³nosprawnych, co najmniej jedno z ogólnodostêpnych pomieszczeñ higienicznosanitarnych powinno byæ przystosowane dla tych osób przez: 1) zapewnienie przestrzeni manewrowej o wymiarach co najmniej 1,5 x 1,5 m, 2) stosowanie w tych pomieszczeniach i na trasie dojazdu do nich drzwi bez progów, 73

74 3) zainstalowanie odpowiednio przystosowanej co najmniej jednej miski ustêpowej i umywalki, a tak e jednego natrysku, je eli ze wzglêdu na przeznaczenie przewiduje siê w budynku takie urz¹dzenia, 4) zainstalowanie uchwytów u³atwiaj¹cych korzystanie z urz¹dzeñ higienicznosanitarnych. 2. Dopuszcza siê stosowanie pojedynczego ustêpu dla osób niepe³nosprawnych bez przedsionka oddzielaj¹cego od komunikacji ogólnej Ustêpy publiczne nale y sytuowaæ na terenach wyposa onych w sieæ wodoci¹gow¹ i kanalizacyjn¹. 2. Dopuszcza siê sytuowanie ustêpów publicznych na terenach nieskanalizowanych, jako budynki wolno stoj¹ce ze szczelnymi zbiornikami nieczystoœci. 3. Dopuszcza siê sytuowanie tymczasowych, nieskanalizowanych ustêpów publicznych na terenach skanalizowanych, za zgod¹ w³aœciwego terenowo pañstwowego inspektora sanitarnego. 4. Ustêp publiczny powinien odpowiadaæ wymaganiom okreœlonym w 85 oraz mieæ kabiny ustêpowe o wymiarach co najmniej 1,5 m d³ugoœci i 1 m szerokoœci. 74

75 5. W ustêpie publicznym nale y zainstalowaæ co najmniej jeden wpust kanalizacyjny pod³ogowy z syfonem oraz armaturê czerpaln¹ ze z³¹czk¹ do wê a. 6. W ustêpie publicznym co najmniej jedna kabina powinna byæ przystosowana do potrzeb osób niepe³nosprawnych, zgodnie z Wejœcie do ustêpu publicznego, wbudowanego w inny obiekt, nie mo e prowadziæ bezpoœrednio z klatki schodowej lub innej drogi komunikacji ogólnej w budynku ani z pomieszczenia przeznaczonego na pobyt ludzi. 2. Odleg³oœæ od okien i drzwi ustêpu publicznego do okien i drzwi do pomieszczeñ przeznaczonych na pobyt ludzi oraz do produkcji i magazynowania artyku³ów ywnoœciowych i farmaceutycznych nie mo e byæ mniejsza ni 10 m Przepisów 73 ust. 1, 75, 79 ust. 1, 82 i 83 oraz w przypadku przebudowy tak e 77 ust. 2 niniejszego dzia³u nie stosuje siê do budynków zakwaterowania osób tymczasowo aresztowanych, skazanych lub ukaranych, zwanych dalej osadzonymi. 2. Przepisów 75 i 79 ust. 1 nie stosuje siê do zak³adów poprawczych i schronisk dla nieletnich. 75

76 Rozdzia³ 7. Szczególne wymagania dotycz¹ce mieszkañ w budynkach wielorodzinnych 90. Mieszkanie w budynku wielorodzinnym powinno spe³niaæ wymagania dotycz¹ce pomieszczeñ przeznaczonych na pobyt ludzi, a ponadto wymagania okreœlone w niniejszym rozdziale. 91. Mieszkanie, z wyj¹tkiem jedno- i dwupokojowego, powinno byæ przewietrzane na przestrza³ lub naro nikowo. Nie dotyczy to mieszkania w budynku podlegaj¹cym przebudowie, a tak e mieszkania wyposa onego w wentylacjê mechaniczn¹ o dzia³aniu ci¹g³ym wywiewn¹ lub nawiewno-wywiewn¹ Mieszkanie, oprócz pomieszczeñ mieszkalnych, powinno mieæ kuchniê lub wnêkê kuchenn¹, ³azienkê, ustêp wydzielony lub miskê ustêpow¹ w ³azience, przestrzeñ sk³adowania oraz przestrzeñ komunikacji wewnêtrznej. 2. Kuchnia i wnêka kuchenna powinny byæ wyposa one w trzon kuchenny, zlewozmywak lub zlew oraz mieæ uk³ad przestrzenny, umo liwiaj¹cy zainstalowanie ch³odziarki i urz¹dzenie miejsca pracy. 3. W budynku mieszkalnym wielorodzinnym w ³azienkach powinno byæ mo liwe zainstalowanie wanny lub kabiny natryskowej, umywal- 76

77 ki, miski ustêpowej (je eli nie ma ustêpu wydzielonego), automatycznej pralki domowej, a tak e usytuowanie pojemnika na brudn¹ bieliznê. Sposób zagospodarowania i rozmieszczenia urz¹dzeñ sanitarnych powinien zapewniaæ do nich dogodny dostêp. 4. Ustêp wydzielony nale y wyposa yæ w umywalkê Pomieszczenie mieszkalne i kuchenne powinno mieæ bezpoœrednie oœwietlenie œwiat³em dziennym. 2. W mieszkaniu jednopokojowym dopuszcza siê pomieszczenie kuchenne bez okien lub wnêkê kuchenn¹ po³¹czon¹ z przedpokojem, pod warunkiem zastosowania co najmniej wentylacji: 1) grawitacyjnej w przypadku kuchni elektrycznej, 2) mechanicznej wywiewnej w przypadku kuchni gazowej. 3. W mieszkaniu wielopokojowym kuchnia mo e stanowiæ czêœæ pokoju przeznaczonego na pobyt dzienny, pod warunkiem zastosowania w tym pomieszczeniu wentylacji grawitacyjnej lub mechanicznej z pod³¹czeniem do niej okapu wywiewnego nad trzonem kuchennym, a tak e z zapewnieniem odprowadzenia powietrza z pomieszczenia dodatkowym otworem 77

78 wywiewnym, usytuowanym nie wiêcej ni 0,15 m poni ej p³aszczyzny sufitu W budynku wielorodzinnym szerokoœæ w œwietle œcian pomieszczeñ powinna wynosiæ co najmniej: 1) pokoju sypialnego przewidzianego dla jednej osoby 2,2 m, 2) pokoju sypialnego przewidzianego dla dwóch osób 2,7 m, 3) kuchni w mieszkaniu jednopokojowym 1,8 m, 4) kuchni w mieszkaniu wielopokojowym 2,4 m. 2. W mieszkaniu co najmniej jeden pokój powinien mieæ powierzchniê nie mniejsz¹ ni 16 m Kszta³t i wymiary przedpokoju powinny umo liwiaæ przeniesienie chorego na noszach oraz wykonanie manewru wózkiem inwalidzkim w miejscach zmiany kierunku ruchu. 2. Korytarze stanowi¹ce komunikacjê wewnêtrzn¹ w mieszkaniu powinny mieæ szerokoœæ w œwietle co najmniej 1,2 m, z dopuszczeniem miejscowego zwê enia do 0,9 m na d³ugoœci korytarza nie wiêkszej ni 1,5 m. 78

79 Rozdzia³ 8. Pomieszczenia techniczne i gospodarcze Pomieszczenie techniczne, w którym s¹ zainstalowane urz¹dzenia emituj¹ce ha³asy lub drgania, mo e byæ sytuowane w bezpoœrednim s¹siedztwie pomieszczeñ przeznaczonych na sta³y pobyt ludzi, pod warunkiem zastosowania rozwi¹zañ konstrukcyjno-materia³owych, zapewniaj¹cych ochronê s¹siednich pomieszczeñ przed uci¹ liwym oddzia³ywaniem tych urz¹dzeñ, zgodnie z wymaganiami 323 ust. 2 pkt 2 i 327 rozporz¹dzenia oraz Polskich Norm dotycz¹cych dopuszczalnych wartoœci poziomu dÿwiêku w pomieszczeniach oraz oceny wp³ywu drgañ na budynki i na ludzi w budynkach. KOMENTARZ Zmiana redakcyjna wynikaj¹ca z dostosowania treœci powo³ania na Polskie Normy odpowiednio do tytu³ów tych norm. 2. Podpory, zamocowania i z³¹cza urz¹dzeñ, o których mowa w ust. 1, powinny byæ wykonane w sposób uniemo liwiaj¹cy przenoszenie niedopuszczalnego ha³asu i drgañ na elementy budynku i instalacje Wysokoœæ pomieszczenia technicznego i gospodarczego nie powinna byæ mniejsza 79

80 ni 2 m, je eli inne przepisy rozporz¹dzenia nie okreœlaj¹ wiêkszych wymagañ. 2. W pomieszczeniach, o których mowa w ust. 1, wysokoœæ drzwi i przejœæ pod przewodami instalacyjnymi powinna wynosiæ w œwietle co najmniej 1,9 m, z zastrze eniem 242 ust Wysokoœæ kana³ów i przestrzeni instalacyjnych w budynku oraz studzienek rewizyjnych powinna wynosiæ w œwietle co najmniej 1,9 m, przy czym na odcinkach o d³ugoœci do 4 m wysokoœæ kana³ów mo e byæ obni ona do 0,9 m. 4. Odleg³oœæ miêdzy w³azami kontrolnymi w kana- ³ach instalacyjnych nie mo e przekraczaæ 30 m. W³azy te powinny znajdowaæ siê na ka dym za³amaniu kana³u i mieæ wymiary co najmniej 0,6 m x 0,6 m lub œrednicê 0,6 m. 5. Pomieszczenia techniczne przeznaczone do uk³adania kabli w budynku (tunele i pomieszczenia kablowe) powinny spe³niaæ wymagania wynikaj¹ce z normy Stowarzyszenia Elektryków Polskich nr N SEP-E-004: 2003 Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe. Projektowanie i budowa. KOMENTARZ Zmiana dotyczy dostosowania do norm Pod³ogi w pomieszczeniach technicznych i gospodarczych powinny byæ wykonane 80

81 w sposób zapewniaj¹cy utrzymanie czystoœci, stosownie do ich przeznaczenia. 2. Pomieszczenia techniczne i gospodarcze powinny byæ wyposa one w instalacje i urz¹dzenia elektryczne dostosowane do ich przeznaczenia, zgodnie z wymaganiami Polskich Norm dotycz¹cych tych instalacji i urz¹dzeñ. Rozdzia³ 9. Dojœcia i przejœcia do urz¹dzeñ technicznych Dojœciami i przejœciami do dÿwignic i innych urz¹dzeñ technicznych mog¹ byæ korytarze, pomosty, podesty, galerie, schody, z zastrze eniem 68 ust. 1, drabiny i klamry, wykonane z materia³ów niepalnych. 2. Ogólne wymagania dotycz¹ce dojœæ i przejœæ do dÿwignic nale y stosowaæ równie w razie wykonania dojœæ roboczych do pomieszczeñ i czêœci budynku nieprzeznaczonych na pobyt ludzi, zwi¹zanych z okresow¹ obs³ug¹ maszyn i urz¹dzeñ oraz przegl¹dem i utrzymaniem stanu technicznego budynku Dojœcia i przejœcia powinny mieæ wysokoœæ w œwietle co najmniej 1,9 m i mog¹ byæ usytuowane nad stanowiskiem pracy na wysokoœci co najmniej 2,5 m, licz¹c od poziomu pod³ogi tego stanowiska. 81

82 2. Nawierzchnia pod³ogi w dojœciach i przejœciach nie mo e byæ œliska. 3. Pod³ogi a urowe nie mog¹ mieæ otworów o powierzchni wiêkszej ni 1700 mm 2 i wymiarów umo liwiaj¹cych przejœcie przez nie kuli o œrednicy wiêkszej ni 36 mm. 4. Poziome dojœcia i przejœcia od strony przestrzeni otwartej powinny byæ zabezpieczone balustrad¹ o wysokoœci 1,1 m z poprzeczk¹ umieszczon¹ w po³owie jej wysokoœci i krawê nikiem o wysokoœci co najmniej 0,15 m W wyj¹tkowych przypadkach, uzasadnionych wzglêdami u ytkowymi, jako dojœcie i przejœcie miêdzy ró nymi poziomami mog¹ s³u yæ drabiny lub klamry, trwale zamocowane do konstrukcji. 2. Szerokoœæ drabin lub klamer, o których mowa w ust. 1, powinna wynosiæ co najmniej 0,5 m, a odstêpy miêdzy szczeblami nie mog¹ byæ wiêksze ni 0,3 m. Poczynaj¹c od wysokoœci 3 m nad poziomem pod³ogi, drabiny lub klamry powinny byæ zaopatrzone w urz¹dzenia zabezpieczaj¹ce przed upadkiem, takie jak obrêcze ochronne, rozmieszczone w rozstawie nie wiêkszym ni 0,8 m, z pionowymi prêtami w rozstawie nie wiêkszym ni 0,3 m. 3. Odleg³oœæ drabiny lub klamry od œciany b¹dÿ innej konstrukcji, do której s¹ umocowane, nie mo e byæ mniejsza ni 0,15 m, a odleg³oœæ ob- 82

83 rêczy ochronnej od drabiny, w miejscu najbardziej od niej oddalonym, nie mo e byæ mniejsza ni 0,7 m i wiêksza ni 0,8 m. 4. Spoczniki z balustrad¹ powinny byæ umieszczone co 8-10 m wysokoœci drabiny lub ci¹gu klamer. Górne koñce pod³u nic (bocznic) drabin powinny byæ wyprowadzone co najmniej 0,75 m nad poziom wejœcia (pomostu), je eli nie zosta³y zastosowane inne zabezpieczenia przed upadkiem. Rozdzia³ 10. Gara e dla samochodów osobowych 102. Gara do przechowywania i bie ¹cej, niezawodowej obs³ugi samochodów osobowych, stanowi¹cy samodzielny obiekt budowlany lub czêœæ innego obiektu, bêd¹cy gara em zamkniêtym z pe³n¹ obudow¹ zewnêtrzn¹ i zamykanymi otworami b¹dÿ gara em otwartym bez œcian zewnêtrznych albo ze œcianami niepe³nymi lub a urowymi, powinien mieæ: 1) wysokoœæ w œwietle konstrukcji co najmniej 2,2 m i do spodu przewodów i urz¹dzeñ instalacyjnych 2 m, 2) wjazdy lub wrota gara owe co najmniej o szerokoœci 2,3 m i wysokoœci 2 m w œwietle, 3) elektryczn¹ instalacjê oœwietleniow¹, 83

84 4) zapewnion¹ wymianê powietrza, zgodnie z 108, 5) wpusty pod³ogowe z syfonem i osadnikami w gara u z instalacj¹ wodoci¹gow¹ lub przeciwpo arow¹ tryskaczow¹, w gara u podziemnym przed wjazdem do niego oraz w gara u nadziemnym o pojemnoœci powy- ej 25 samochodów, 6) instalacjê przeciwpo arow¹, wymagan¹ przepisami dotycz¹cymi ochrony przeciwpo arowej, zabezpieczon¹ przed zamarzaniem Do gara u po³o onego poni ej lub powy- ej terenu nale y zapewniæ dojazd dla samochodów za pomoc¹ pochylni o maksymalnym nachyleniu nie wiêkszym ni okreœlone w 70 lub zastosowaæ odpowiednie urz¹dzenia do transportu pionowego. 2. W gara u przeznaczonym dla wiêcej ni 25 samochodów na ka dej kondygnacji nale y stosowaæ pochylnie o szerokoœci co najmniej 5,5 m, umo liwiaj¹ce ruch dwukierunkowy, lub osobne, jednopasmowe pochylnie o szerokoœci co najmniej 2,7 m dla wjazdu i wyjazdu samochodów. 3. W gara u przeznaczonym dla nie wiêcej ni 25 samochodów na kondygnacji, dopuszcza siê zastosowanie wy³¹cznie pochylni jednopasmo- 84

85 wych, pod warunkiem zainstalowania sygnalizacji do regulacji kierunków ruchu. 4. W gara u jedno- i dwupoziomowym, przeznaczonym dla nie wiêcej ni 10 samochodów na kondygnacji, dopuszcza siê zastosowanie pochylni jednopasmowej bez sygnalizacji œwietlnej Dojazd (droga manewrowa) do stanowisk postojowych w gara u jednoprzestrzennym (bez œcian wewnêtrznych) powinien mieæ szerokoœæ dostosowan¹ do warunków ruchu takich samochodów, jakie maj¹ byæ przechowywane, oraz do sposobu ich usytuowania w stosunku do osi drogi, ale co najmniej: 1) przy usytuowaniu prostopad³ym 5,7 m, 2) przy usytuowaniu pod k¹tem 60 4 m, 3) przy usytuowaniu pod k¹tem 45 3,5 m, 4) przy usytuowaniu równoleg³ym 3 m. 2. Dopuszcza siê zmniejszenie wymiaru, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, do 5,0 m, je eli stanowiska postojowe maj¹ szerokoœæ co najmniej 2,5 m. 3. Stanowiska postojowe w gara u powinny mieæ co najmniej szerokoœæ 2,3 m i d³ugoœæ 5,0 m, z zachowaniem odleg³oœci miêdzy bokiem sa- 85

86 mochodu a œcian¹ lub s³upem co najmniej 0,5 m. 4. Stanowiska postojowe w gara u, przeznaczone dla samochodów, z których korzystaj¹ osoby niepe³nosprawne, powinny mieæ zapewniony dojazd na wózku inwalidzkim z drogi manewrowej do drzwi samochodu co najmniej z jednej strony, o szerokoœci nie mniejszej ni 1,2 m W gara u podziemnym i wielopoziomowym nadziemnym jako dojœcia nale y stosowaæ schody odpowiadaj¹ce warunkom okreœlonym w W gara u jednopoziomowym podziemnym i nadziemnym dopuszcza siê wykorzystanie jako dojœcia pochylni przeznaczonych do ruchu samochodów, je eli ich nachylenie nie przekracza 10% oraz istnieje mo liwoœæ wydzielenia bezpiecznego pasma ruchu pieszego o szerokoœci co najmniej 0,75 m. 3. Nie wymaga siê wydzielenia pasma ruchu pieszego na pochylni dwupasmowej, a w gara u o pojemnoœci do 25 samochodów w³¹cznie na kondygnacji tak e na pochylni jednopasmowej. 4. Stanowiska postojowe dla samochodów, z których korzystaj¹ osoby niepe³nosprawne, nale y sytuowaæ na poziomie terenu lub na kondygnacjach dostêpnych dla tych osób z pochylni, odpowiadaj¹cej warunkom okreœlonym w 70, 86

87 lub przy zastosowaniu mechanicznych urz¹dzeñ podnoœnych Gara znajduj¹cy siê w budynku o innym przeznaczeniu powinien mieæ œciany i stropy, zapewniaj¹ce wymagan¹ izolacjê akustyczn¹, o której mowa w 326, oraz szczelnoœæ uniemo liwiaj¹c¹ przenikanie spalin lub oparów paliwa do s¹siednich pomieszczeñ, przeznaczonych na pobyt ludzi, usytuowanych obok lub nad gara em. 2. Dopuszcza siê sytuowanie nad gara em otwartym kondygnacji z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi, z wyj¹tkiem pomieszczeñ mieszkalnych, opieki zdrowotnej oraz oœwiaty i nauki, przy spe³nieniu jednego z warunków: 1) lico œciany zewnêtrznej tych kondygnacji z oknami otwieranymi jest cofniête w stosunku do lica œciany gara u otwartego lub do krawêdzi jego najwy szego stropu co najmniej o 6 m, a konstrukcja dachu i jego przekrycie nad gara em spe³niaj¹ wymagania okreœlone w 218, 2) usytuowanie œcian zewnêtrznych tych kondygnacji w jednej p³aszczyÿnie z licem œcian zewnêtrznych czêœci gara owej lub z krawêdziami jej stropów wymaga zastosowania w tych pomieszczeniach okien nieotwiera- 87

88 nych oraz wentylacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej lub klimatyzacji. 3. Wymaganie, o którym mowa w ust. 2, nie dotyczy budynków jednorodzinnych, zagrodowych i rekreacji indywidualnej Posadzka w gara u powinna mieæ spadki do wewnêtrznego lub zewnêtrznego wpustu kanalizacyjnego. W zabudowie jednorodzinnej, zagrodowej i rekreacji indywidualnej dopuszcza siê wykonywanie spadku posadzki skierowanego bezpoœrednio na nieutwardzony teren dzia³ki. 2. W gara u krawêdzie p³aszczyzny posadzki, a tak e znajduj¹cych siê w niej otworów, nale- y, z uwzglêdnieniem ust. 1, ograniczyæ progiem (obrze em) o wysokoœci 30 mm, uniemo liwiaj¹cym sp³yw wody lub innej cieczy na zewn¹trz i na ni szy poziom gara owania. Na drodze ruchu pieszego próg ten powinien byæ wyprofilowany w sposób umo liwiaj¹cy przejazd wózkiem inwalidzkim W gara u zamkniêtym nale y stosowaæ wentylacjê: 1) co najmniej naturaln¹, przez przewietrzanie otworami wentylacyjnymi umieszczonymi w œcianach przeciwleg³ych lub bocznych, b¹dÿ we wrotach gara owych, o ³¹cznej powierzchni netto otworów wentylacyjnych nie mniejszej ni 0,04 m 2 na ka de, wydzie- 88

89 lone przegrodami budowlanymi, stanowisko postojowe w nieogrzewanych gara ach nadziemnych wolno stoj¹cych, przybudowanych lub wbudowanych w inne budynki, 2) co najmniej grawitacyjn¹, zapewniaj¹c¹ 1,5- -krotn¹ wymianê powietrza na godzinê w ogrzewanych gara ach nadziemnych lub czêœciowo zag³êbionych, maj¹cych nie wiêcej ni 10 stanowisk postojowych, 3) mechaniczn¹, sterowan¹ czujkami niedopuszczalnego poziomu stê enia tlenku wêgla w innych gara ach, niewymienionych w pkt 1 i 2, oraz w kana³ach rewizyjnych, s³u ¹cych zawodowej obs³udze i naprawie samochodów b¹dÿ znajduj¹cych siê w gara- ach wielostanowiskowych, z zastrze eniem 150 ust. 5. 4) mechaniczna, sterowana czujkami niedopuszczalnego poziomu stê enia gazu propan-butan w gara ach, w których dopuszcza sie parkowanie samochodów zasilanych gazem propan-butan, i w których poziom pod³ogi znajduje sie poni ej poziomu terenu KOMENTARZ Dodanie pkt 4 wynika z koniecznoœci uregulowania przepisów w odniesieniu do samochodów zasilanych gazem propan-butan, parkuj¹cych w gara- ach. 89

90 2. W gara u otwartym nale y zapewniæ przewietrzanie naturalne kondygnacji spe³niaj¹ce nastêpuj¹ce wymagania: 1) ³¹czna wielkoœæ niezamykanych otworów w œcianach zewnêtrznych na ka dej kondygnacji nie powinna byæ mniejsza ni 35% powierzchni œcian, z dopuszczeniem zastosowania w nich sta³ych przes³on aluzjowych, nieograniczaj¹cych wolnej powierzchni otworu, 2) odleg³oœæ miêdzy par¹ przeciwleg³ych œcian z niezamykanymi otworami nie powinna byæ wiêksza ni 100 m, 3) zag³êbienie najni szego poziomu posadzki nie powinno byæ wiêksze ni 0,6 m poni ej poziomu terenu bezpoœrednio przylegaj¹cego do œciany zewnêtrznej gara u, a w przypadku wiêkszego zag³êbienia nale y zastosowaæ fosê o nachyleniu zboczy nie wiêkszym ni 1:1. Rozdzia³ 11. Szczególne wymagania dotycz¹ce pomieszczeñ inwentarskich 109. Pomieszczenie przeznaczone dla inwentarza ywego powinno odpowiadaæ potrzebom wynikaj¹cym z zasad racjonalnego utrzymywania zwierz¹t oraz odpowiednich warunków pracy obs³ugi, a tak e powinno spe³niaæ wymagania dotycz¹ce bezpieczeñ- 90

91 stwa po arowego budynków inwentarskich i ewakuacji zwierz¹t, okreœlone w dziale VI rozdziale W pomieszczeniu przeznaczonym dla inwentarza ywego nale y zapewniæ: 1) oœwietlenie œwiat³em dziennym lub sztucznym, przystosowane do gatunku i grupy zwierz¹t, 2) wymianê powietrza, wymagan¹ dla okreœlonego gatunku i grupy zwierz¹t, 3) utrzymanie w³aœciwej temperatury, 4) zabezpieczenie przed wp³ywami atmosferycznymi oraz wilgoci¹ z pod³o a i zalegaj¹cych odchodów zwierzêcych, 5) odprowadzenie œcieków ze stanowisk dla zwierz¹t do zewnêtrznych lub wewnêtrznych zbiorników szczelnych, 6) wyposa enie w instalacje i urz¹dzenia elektryczne, dostosowane do przeznaczenia pomieszczeñ, oraz odpowiednie warunki do pracy obs³ugi W razie zastosowania w budynku instalacji wodoci¹gowej, powinna byæ ona doprowadzona do miejsc wynikaj¹cych z technologii chowu. usuniêto 91

92 KOMENTARZ Przepis usuniêto, gdy ma on charakter projektowo-technologiczny, wyra aj¹cy oczywiste zasady wiedzy fachowej Dopuszcza siê niewyposa enie pomieszczenia przeznaczonego dla inwentarza ywego, u ytkowanego okresowo, w instalacje i urz¹dzenia elektryczne. Dzia³ IV Wyposa enie techniczne budynków Rozdzia³ 1. Instalacje wodoci¹gowe zimnej i ciep³ej wody Instalacjê wodoci¹gow¹ stanowi¹ uk³ady po³¹czonych przewodów, armatury i urz¹dzeñ, s³u ¹ce do zaopatrywania budynków w zimn¹ i ciep³¹ wodê, spe³niaj¹c¹ wymagania jakoœciowe okreœlone w przepisach odrêbnych dotycz¹cych warunków, jakim powinna odpowiadaæ woda do spo ycia przez ludzi. 2. Instalacja zimnej wody doprowadzanej z sieci wodoci¹gowej rozpoczyna siê bezpoœrednio za zestawem wodomierza g³ównego, a instalacja zimnej wody pochodz¹cej z w³asnego ujêcia (studni) od urz¹dzenia, za pomoc¹ którego jest pobierana woda z tego ujêcia. 92

93 3. Instalacja ciep³ej wody rozpoczyna siê bezpoœrednio za zaworem na zasileniu zimn¹ wod¹ urz¹dzenia do przygotowania ciep³ej wody. 3a. Instalacja wodoci¹gowa ciep³ej wody przygotowywanej: 1) centralnie rozpoczyna siê bezpoœrednio za armatur¹ odcinaj¹c¹ te instalacje od indywidualnego wêz³a ciep³owniczego, od grupowego wêz³a ciep³owniczego lub od kot³owni, a koñczy punktami czerpalnymi, 2) miejscowo rozpoczyna siê bezpoœrednio za armatur¹ odcinaj¹c¹ na przewodzie zasilaj¹cym zimn¹ wod¹ urz¹dzenia do przygotowywania ciep³ej wody, a koñczy punktami czerpalnymi. 4. Instalacja wodoci¹gowa powinna byæ zaprojektowana i wykonana w sposób zapewniaj¹cy zaopatrzenie w wodê budynku, zgodnie z jego przeznaczeniem, oraz spe³niaæ wymagania okreœlone w Polskiej Normie dotycz¹cej projektowania instalacji wodoci¹gowych. 5. Instalacja wodoci¹gowa zimnej wody powinna spe³niaæ wymagania okreœlone w przepisach odrêbnych, dotycz¹cych ochrony przeciwpo arowej. 6. Wyroby zastosowane w instalacji wodoci¹gowej powinny byæ dobrane z uwzglêdnieniem korozyjnoœci wody tak, aby nie nastêpowa³o 93

94 pogarszanie jej jakoœci oraz trwa³oœci instalacji, a tak e, aby takich skutków nie wywo³ywa- ³o wzajemne oddzia³ywanie materia³ów, z których wykonano te wyroby. 7. Instalacja wodoci¹gowa powinna mieæ zabezpieczenia uniemo liwiaj¹ce wtórne zanieczyszczenie wody, zgodnie z wymaganiami dla przep³ywów zwrotnych, okreœlonymi w Polskiej Normie dotycz¹cej zabezpieczenia przed przep³ywem zwrotnym. usuniêto 8. Instalacjê wodoci¹gow¹ wykonan¹ z zastosowaniem przewodów metalowych, a tak e metalow¹ armaturê oraz metalowe urz¹dzenia instalacji wodoci¹gowej wykonanej z zastosowaniem przewodów z materia³ów nieprzewodz¹cych pr¹du elektrycznego nale y obj¹æ elektrycznymi po³¹czeniami wyrównawczymi, o których mowa w 183 ust. 1 pkt 7. KOMENTARZ Uchylenie w nowelizacji z 2004 r. ust. 3 z 113 by- ³o uzasadnione d¹ eniem do unikniêcia powtarzania tego rodzaju definicji w dwóch aktach prawnych, tj. w omawianym rozporz¹dzeniu oraz w Rozporz¹dzeniu w sprawie warunków technicznych u ytkowania budynków mieszkalnych. Po licznych konsultacjach bran owych ustalono, e dla unikniêcia powtórzeñ nale y usun¹æ (lub zmodyfikowaæ) tekst przepisu w rozporz¹dzeniu dotycz¹cym u ytkowania budynków. W zwi¹zku z tym proponuje siê dodaæ ust. 3a reguluj¹cy tê problematykê. 94

95 Przepis ust. 6 uzupe³nia siê o wymaganie dotycz¹ce oddzia³ywania wody na materia³y (tzw. korozyjnoœci wody), z których wykonane s¹ przewody, z warunkiem niepogarszania jej jakoœci. Ulepszono redakcjê przepisu ust. 7 oraz wprowadzono powo³anie na w³aœciw¹ PN. Postanowienia zawarte w ust. 8 przeniesiono do ustêpu zbiorczego, a mianowicie do ust. 1a w Ciœnienie wody w instalacji wodoci¹gowej w budynku, poza hydrantami przeciwpo arowymi, powinno wynosiæ przed ka dym punktem czerpalnym nie mniej ni 0,05 MPa (0,5 bara) i nie wiêcej ni 0,6 MPa (6 barów). 2. Je eli minimalne ciœnienie, okreœlone w ust. 1, nie mo e byæ uzyskane ze wzglêdu na wystêpuj¹ce stale lub okresowo niedostateczne ciœnienie wody w sieci wodoci¹gowej, nale y zastosowaæ odpowiednie urz¹dzenia techniczne, zapewniaj¹ce wymagan¹ jego wielkoœæ w instalacji wodoci¹gowej w budynku Na po³¹czeniu wewnêtrznej instalacji wodoci¹gowej zimnej wody w budynku lub zewnêtrznej na terenie dzia³ki budowlanej z sieci¹ wodoci¹gow¹ powinien byæ zainstalowany zestaw wodomierza g³ównego, zgodnie z wymaganiami Polskich Norm, dotycz¹cych zabudowy zestawów 95

96 wodomierzowych w instalacjach wodoci¹gowych oraz wymagañ instalacyjnych dla wodomierzy. 2. Za ka dym zestawem wodomierza g³ównego od strony instalacji nale y zainstalowaæ zabezpieczenie, o którym mowa w 113 ust W przypadku po³¹czenia wewnêtrznej instalacji wodoci¹gowej zimnej wody w budynku lub zewnêtrznej na terenie dzia³ki budowlanej z sieci¹ wodoci¹gow¹ w wiêcej ni jednym miejscu, nale y na ka dym z tych po³¹czeñ zainstalowaæ zestaw wodomierza g³ównego i zabezpieczenie, o których mowa w ust. 1 i Zestaw wodomierza g³ównego, na po³¹czeniu z sieci¹ wodoci¹gow¹, powinien byæ umieszczony w piwnicy budynku lub na parterze, w wydzielonym, ³atwo dostêpnym miejscu, zabezpieczonym przed zalaniem wod¹, zamarzaniem oraz dostêpem osób niepowo³anych. W budynkach mieszkalnych wielorodzinnych, zamieszkania zbiorowego i u ytecznoœci publicznej miejscem tym powinno byæ odrêbne pomieszczenie. 2. Dopuszcza siê umieszczenie zestawu wodomierza g³ównego w studzience poza budynkiem, je eli jest on niepodpiwniczony i nie ma mo liwoœci wydzielenia na parterze budynku miejsca, o którym mowa w ust

97 3. Instalacjê wodoci¹gow¹, wykonan¹ z materia- ³ów przewodz¹cych pr¹d elektryczny, nale y przed i za wodomierzem po³¹czyæ przewodem metalowym, zgodnie z Polsk¹ Norm¹ dotycz¹c¹ uziemieñ i przewodów ochronnych Pomieszczenie lub studzienka, w której jest zainstalowany zestaw wodomierza g³ównego, powinny mieæ: 1) w przypadku umieszczenia w piwnicy budynku wpust do kanalizacji, zabezpieczony zamkniêciem przeciwzalewowym, je eli warunki lokalne tego wymagaj¹, a tak e wentylacjê, 2) w przypadku umieszczenia w studzience wodomierzowej poza budynkiem zabezpieczenie przed nap³ywem wód gruntowych i opadowych, zag³êbienie do wyczerpywania wody oraz wentylacjê. 2. Studzienka wodomierzowa powinna byæ wykonana z materia³u trwa³ego, mieæ stopnie lub klamry do schodzenia oraz otwór w³azowy o œrednicy co najmniej 0,6 m w œwietle, zaopatrzony w dwie pokrywy, z których wierzchnia powinna byæ dostosowana do przewidywanego obci¹ enia ruchem pieszym lub ko³owym Instalacja ciep³ej wody powinna byæ zaprojektowana i wykonana w taki sposób, aby iloœæ energii cieplnej potrzebna do 97

98 przygotowania tej wody by³a utrzymywana na racjonalnie niskim poziomie. 2. Urz¹dzenia do przygotowania ciep³ej wody instalowane w budynkach powinny odpowiadaæ wymaganiom okreœlonym w przepisie odrêbnym, dotycz¹cym efektywnoœci energetycznej. 3. Straty ciep³a na przesyle ciep³ej wody u ytkowej i w przewodach cyrkulacyjnych powinny byæ na racjonalnie niskim poziomie. Izolacja cieplna tych przewodów powinna spe³niaæ wymagania okreœlone w za³¹czniku nr 2 do rozporz¹dzenia. KOMENTARZ Ten zapis powoduje okreœlenie szczegó³owego wymagania minimalnego dla celów projektowania instalacji ciep³ej wody u ytkowej w budynkach, wp³ywaj¹cego na ograniczenie zu ywanej energii na potrzeby przygotowania ciep³ej wody u ytkowej, bez limitowania iloœci zu ywanej wody, pozostawiaj¹c iloœæ jej zu ycia do uznania u ytkownika. Ponadto wymaganie to umo liwia okreœlenie zapotrzebowania na energiê wykorzystywan¹ do podgrzewania ciep³ej wody u ytkowej w tych budynkach, niezbêdnej do wyznaczenia zintegrowanej charakterystyki energetycznej, stanowi¹cej podstawê do sporz¹dzanego œwiadectwa energetycznego wed³ug okreœlonego w przepisach odrêbnych standardu. 98

99 119. W budynkach, w których do przygotowania ciep³ej wody korzysta siê z instalacji ogrzewczej, nale y w okresie przerw w jej dzia³aniu zapewniæ inny sposób podgrzewania wody W budynkach, z wyj¹tkiem jednorodzinnych, zagrodowych i rekreacji indywidualnej, w instalacji ciep³ej wody powinien byæ zapewniony sta³y obieg wody, tak e na odcinkach przewodów o objêtoœci wewn¹trz przewodu powy ej 3 dm 3 prowadz¹cych do punktów czerpalnych. 2. Instalacja wodoci¹gowa ciep³ej wody powinna umo liwiaæ uzyskanie w punktach czerpalnych wody o temperaturze nie ni szej ni 55 C i nie wy szej ni 60 C. Dodaje siê ust. 2a w brzmieniu: 2a. Instalacja wodoci¹gowa ciep³ej wody powinna umo liwiaæ przeprowadzanie ci¹g³ej lub okresowej dezynfekcji metod¹ chemiczn¹ lub fizyczn¹ (w tym okresowe stosowanie metody dezynfekcji cieplnej), bez obni ania trwa³oœci instalacji i zastosowanych w niej wyrobów. Dla przeprowadzenia dezynfekcji cieplnej niezbêdne jest zapewnienie uzyskania w punktach czerpalnych temperatury wody nie ni szej ni 70 C i nie wy szej ni 80 C. 99

100 KOMENTARZ Ze wzglêdu na dostêpnoœæ innych metod dezynfekcji, ni tylko termiczna, wprowadzono wymaganie odpornoœci instalacji na dezynfekcje chemiczne (chlor, dwutlenek chloru, ozon, zwi¹zki chloru wytwarzane elektrochemicznie, jony srebra i miedzi). Pod pojêciem dezynfekcji fizycznej rozumie siê tak- e zastosowanie promieniowania UV. Ponadto podwy szono do 80 C temperaturê okresowej dezynfekcji cieplnej instalacji wodoci¹gowej ciep³ej wody, co jest zgodne ze standardami europejskimi w tym zakresie. 3. Izolacja cieplna przewodów instalacji ciep³ej wody, w których wystêpuje sta³y obieg wody, powinna zapewniæ spe³nienie wymagañ okreœlonych w ust. 2 i 267 ust Instalacja ciep³ej wody powinna mieæ zabezpieczenie przed przekroczeniem dopuszczalnych dla danych instalacji, ciœnienia i temperatury, zgodnie z wymaganiami Polskiej Normy dotycz¹cej zabezpieczeñ instalacji ciep³ej wody. 5. W armaturze mieszaj¹cej i czerpalnej przewód ciep³ej wody powinien byæ pod³¹czony z lewej strony W budynku mieszkalnym wielorodzinnym, zamieszkania zbiorowego i u ytecznoœci publicznej nale y stosowaæ urz¹dzenia do pomiaru iloœci ciep³a lub 100

101 paliwa zu ywanego do przygotowania ciep³ej wody. 2. W budynku mieszkalnym wielorodzinnym do pomiaru iloœci zimnej i ciep³ej wody, dostarczanej do poszczególnych mieszkañ oraz pomieszczeñ s³u ¹cych do wspólnego u ytku mieszkañców, nale y stosowaæ zestawy wodomierzowe, zgodnie z wymaganiami Polskich Norm, o których mowa w 115 ust W zespo³ach budynków mieszkalnych wielorodzinnych, zaopatrywanych w ciep³¹ wodê ze wspólnej kot³owni lub grupowego wêz³a ciep³owniczego, urz¹dzenie do pomiaru iloœci ciep³a lub paliwa zu ywanego do przygotowania ciep³ej wody mo e byæ umieszczone poza tymi budynkami, je eli w budynkach tych s¹ zastosowane zestawy wodomierzowe, o których mowa w ust. 2. Rozdzia³ 2. Kanalizacja œciekowa i deszczowa Instalacjê kanalizacyjn¹ stanowi uk³ad po³¹czonych przewodów wraz z urz¹dzeniami, przyborami i wpustami odprowadzaj¹cymi œcieki oraz wody opadowe do pierwszej studzienki od strony budynku. 2. Instalacja kanalizacyjna budynku powinna umo liwiaæ odprowadzanie œcieków, a tak e wód opadowych z tego budynku, je eli nie s¹ one odprowadzane na teren dzia³ki, oraz spe³- 101

102 niaæ wymagania okreœlone w Polskich Normach dotycz¹cych tych instalacji. usuniêto 3. Metalowe przybory sanitarne w instalacji kanalizacyjnej nale y obj¹æ elektrycznymi po³¹czeniami wyrównawczymi, o których mowa w 183 ust. 1 pkt 7. KOMENTARZ Postanowienia zawarte w ust. 3 przeniesiono do ustêpu zbiorczego, a mianowicie do ust. 1a w Instalacja kanalizacyjna budynku, do której s¹ wprowadzane œcieki nieodpowiadaj¹ce warunkom dotycz¹cym ochrony ziemi i wód oraz odprowadzania œcieków do sieci kanalizacyjnej, okreœlonym w przepisach odrêbnych, powinna byæ wyposa ona w urz¹dzenia s³u ¹ce do ich oczyszczania do stanu zgodnego z tymi przepisami Instalacja kanalizacyjna grawitacyjna w pomieszczeniach budynku, z których krótkotrwale nie jest mo liwy grawitacyjny sp³yw œcieków, mo e byæ wykonana pod warunkiem zainstalowania zabezpieczenia przed przep³ywem zwrotnym œcieków z sieci kanalizacyjnej przez zastosowanie przepompowni œcieków, zgodnie z wymaganiami Polskiej Normy dotycz¹cej projektowania przepompowni œcieków w kanalizacji grawitacyjnej wewn¹trz budynków urz¹dzenia 102

103 przeciwzalewowego zgodnie z wymaganiami Polskiej Normy dotycz¹cej urz¹dzeñ przeciwzalewowych w budynkach. KOMENTARZ Zmiana porz¹dkuj¹ca tekst przepisu, o charakterze redakcyjnym i terminologicznym wraz z uzupe³nieniem polegaj¹cym na powo³aniu w³aœciwej w tym przypadku Polskiej Normy. Przedmiot i zakres przepisu nie uleg³ zmianie Przewody spustowe (piony) grawitacyjnej instalacji kanalizacyjnej powinny byæ wyprowadzone jako przewody wentyluj¹ce ponad dach, a tak e powy ej górnej krawêdzi okien i drzwi znajduj¹cych siê w odleg³oœci poziomej mniejszej ni 4 m od wylotów tych przewodów. 2. Nie jest wymagane wyprowadzanie ponad dach wszystkich przewodów wentyluj¹cych piony kanalizacyjne pod nastêpuj¹cymi warunkami: 1) zastosowania na pionach kanalizacyjnych niewyprowadzonych ponad dach urz¹dzeñ napowietrzaj¹cych te piony i przeciwdzia³aj¹cych przenikaniu wyziewów z kanalizacji do pomieszczeñ, 2) wyprowadzenia ponad dach przewodów wentyluj¹cych: 103

104 a) ostatni pion, licz¹c od pod³¹czenia kanalizacyjnego na ka dym przewodzie odp³ywowym, b) co najmniej co pi¹ty z pozosta³ych pionów kanalizacyjnych w budynku. 3. Wprowadzanie przewodów wentyluj¹cych piony kanalizacyjne do przewodów dymowych i spalinowych oraz do przewodów wentylacyjnych pomieszczeñ przeznaczonych na pobyt ludzi jest zabronione. 4. W przypadku, gdy wysokoœæ przewodu spustowego (pionu) grawitacyjnej instalacji kanalizacyjnej przekracza 10 m, pod³¹czenia podejœæ na najni szej kondygnacji powinny spe³niaæ wymagania Polskiej Normy dotycz¹cej projektowania instalacji kanalizacyjnych. KOMENTARZ W ust. 1 wprowadzono zmianê porz¹dkuj¹c¹, o charakterze uœciœlaj¹cym tekst przepisu oraz wprowadzaj¹c¹ korektê redakcyjn¹. Przedmiot i zakres przepisu nie ulega zmianie. Dodanie ust. 4 wynika z koniecznoœci powo³ania w przepisie postanowieñ Polskiej Normy Dachy i tarasy, a tak e zag³êbienia przy œcianach zewnêtrznych budynku powinny mieæ odprowadzenie wody opadowej do wyodrêbnionej kanalizacji deszczowej 104

105 lub kanalizacji ogólnosp³awnej, a w przypadku braku takiej mo liwoœci zgodnie z 28 ust Przewody odprowadzaj¹ce wody opadowe przez wnêtrze budynku w przypadku przy³¹czenia budynku do sieci kanalizacji ogólnosp³awnej nale y ³¹czyæ z instalacj¹ kanalizacyjn¹ poza budynkiem. 3. W przypadku wykorzystywania wód opadowych, gromadzonych w zbiornikach retencyjnych, do sp³ukiwania toalet, podlewania zieleni, mycia dróg i chodników oraz innych potrzeb gospodarczych nale y dla tego celu wykonaæ odrêbn¹ instalacjê, niepo³¹czon¹ z instalacj¹ wodoci¹gow¹ Przy³¹czenie drena u terenu przy budynku do przewodów odprowadzaj¹cych œcieki do kanalizacji ogólnosp³awnej lub deszczowej wymaga zastosowania urz¹dzeñ zapobiegaj¹cych zamulaniu tych przewodów oraz przedostawaniu siê œcieków i gazów z sieci kanalizacyjnej do ziemi. Rozdzia³ 3. Wewnêtrzne urz¹dzenia do usuwania odpadów sta³ych 128. Wewnêtrzne urz¹dzenia zsypowe do usuwania odpadów i nieczystoœci sta³ych mog¹ byæ stosowane w budynkach mieszkalnych o wysokoœci do 55 m i powinny odpowiadaæ 105

106 wymaganiom higienicznym, byæ wykonane w sposób zapewniaj¹cy bezpieczeñstwo po- arowe, byæ zabezpieczone pod wzglêdem akustycznym i nie powodowaæ uci¹ liwoœci dla mieszkañców Urz¹dzenie zsypowe zainstalowane w budynku powinno odpowiadaæ nastêpuj¹cym warunkom: 1) nie mo e byæ usytuowane bezpoœrednio przy œcianach pomieszczeñ przeznaczonych na sta³y pobyt ludzi oraz w odleg³oœci mniejszej ni 2 m od drzwi wejœciowych do tych pomieszczeñ, 2) powinno byæ zabezpieczone przed zamarzaniem, 3) komora wsypowa powinna byæ wydzielona pe³nymi œcianami, spe³niaj¹cymi wymagania 216 ust. 1, a tak e mieæ drzwi o szerokoœci co najmniej 0,8 m, umieszczone w sposób umo liwiaj¹cy dostêp osobom niepe³nosprawnym, 4) otwór wsypowy powinien mieæ zamkniêcie chroni¹ce przed wydzielaniem siê woni z rury zsypowej, 5) rura zsypowa powinna mieæ œrednicê wewnêtrzn¹ co najmniej 0,4 m, 106

107 6) rura zsypowa powinna byæ prowadzona pionowo bez za³amañ oraz wentylowana przewodem wyprowadzonym ponad dach, wyposa onym w filtr oraz wentylator wywiewny, 7) rura zsypowa powinna byæ g³adka wewn¹trz, wykonana z materia³ów trwa³ych, niepalnych, nienasi¹kliwych i odpornych na niszcz¹ce oddzia³ywania chemiczne odpadów oraz uderzenia przy ich spadaniu Nad najwy ej po³o onym otworem wsypowym powinna znajdowaæ siê górna komora zsypu z urz¹dzeniami do czyszczenia i dezynfekcji urz¹dzenia zsypowego. 2. Pod najni ej po³o onym otworem wsypowym powinna znajdowaæ siê dolna komora zsypu z pojemnikami do gromadzenia odpadów. Pojemnoœæ dolnej komory zsypu, warunki dojazdu i szerokoœæ otworu drzwiowego do niej powinny umo liwiaæ stosowanie ruchomych pojemników na œmieci o wielkoœci u ywanej w danym rejonie oczyszczania. 3. Górna i dolna komora zsypu powinny mieæ: 1) œciany i posadzkê z materia³u nienasi¹kliwego, ³atwo zmywalnego, 2) urz¹dzenia do sp³ukiwania zimn¹ i ciep³¹ wod¹, 107

108 3) wpust kanalizacyjny, 4) dop³yw powietrza oraz niezale n¹ wentylacjê wywiewn¹, 5) wejœcia bez progów, zamykane drzwiami pe³nymi, otwieranymi na zewn¹trz, 6) elektryczn¹ instalacjê oœwietleniow¹ Rozwi¹zania techniczne urz¹dzeñ zsypowych powinny spe³niaæ wymagania Polskich Norm dotycz¹cych tych urz¹dzeñ. Rozdzia³ 4. Instalacje ogrzewcze Budynek, który ze wzglêdu na swoje przeznaczenie wymaga ogrzewania, powinien byæ wyposa ony w instalacjê ogrzewcz¹ lub inne urz¹dzenia ogrzewcze, niebêd¹ce piecami, trzonami kuchennymi lub kominkami. 2. Dopuszcza siê stosowanie pieców i trzonów kuchennych na paliwo sta³e w budynkach o wysokoœci do 3 kondygnacji nadziemnych w³¹cznie, je eli nie jest to sprzeczne z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, przy czym w budynkach zak³adów opieki zdrowotnej, opieki spo³ecznej, przeznaczonych dla dzieci i m³odzie y, lokalach gastronomicznych oraz pomieszczeniach przeznaczonych do produkcji ywnoœci i œrod- 108

109 ków farmaceutycznych pod warunkiem uzyskania zgody w³aœciwego pañstwowego inspektora sanitarnego. 3. Kominki opalane drewnem z otwartym paleniskiem lub zamkniêtym wk³adem kominkowym mog¹ byæ instalowane wy³¹cznie w budynkach jednorodzinnych, mieszkalnych w zabudowie zagrodowej i rekreacji indywidualnej oraz niskich budynkach wielorodzinnych, w pomieszczeniach: 1) o kubaturze wynikaj¹cej ze wskaÿnika 4m 3 /kw nominalnej mocy cieplnej kominka, lecz nie mniejszej ni 30 m 3, 2) spe³niaj¹cych wymagania dotycz¹ce wentylacji, o których mowa w 150 ust. 9, 3) posiadaj¹cych przewody kominowe okreœlone w 140 ust. 1 i 2 oraz 145 ust. 1, 4) w których mo liwy jest dop³yw powietrza do paleniska kominka w iloœci: a) co najmniej 10 m 3 /h na 1 kw nominalnej mocy cieplnej kominka dla kominków o obudowie zamkniêtej, b) zapewniaj¹cej nie mniejsz¹ prêdkoœæ przep³ywu powietrza w otworze komory spalania ni 0,2 m/s dla kominków o obudowie otwartej. 109

110 Instalacjê ogrzewcz¹ wodn¹ stanowi uk³ad po³¹czonych przewodów wraz z armatur¹, pompami obiegowymi, grzejnikami i innymi urz¹dzeniami, znajduj¹cy siê za zaworami oddzielaj¹cymi od Ÿród³a ciep³a, takiego jak kot³ownia, wêze³ ciep³owniczy indywidualny lub grupowy, kolektory s³oneczne lub pompa ciep³a. 2. Instalacjê ogrzewcz¹ powietrzn¹ stanowi uk³ad po³¹czonych kana³ów i przewodów powietrznych wraz z nawiewnikami i wywiewnikami oraz elementami regulacji strumienia powietrza, znajduj¹cy siê miêdzy Ÿród³em ciep³a podgrzewaj¹cym powietrze a ogrzewanymi pomieszczeniami. Funkcjê ogrzewania powietrznego mo e tak e pe³niæ instalacja wentylacji mechanicznej. 3. Instalacja ogrzewcza wodna powinna byæ zabezpieczona przed nadmiernym wzrostem ciœnienia i temperatury, zgodnie z wymaganiami Polskich Norm dotycz¹cych zabezpieczeñ instalacji ogrzewañ wodnych. 4. Wyroby zastosowane w instalacji ogrzewczej wodnej powinny byæ dobrane z uwzglêdnieniem wymagañ Polskiej Normy dotycz¹cej jakoœci wody w instalacjach ogrzewania oraz z uwzglêdnieniem korozyjnoœci wody i mo liwoœci zastosowania ochrony przed korozj¹. 5. Instalacja ogrzewcza wodna powinna byæ zaprojektowana w taki sposób, aby iloœæ wody 110

111 uzupe³niaj¹cej mo na by³o utrzymywaæ na racjonalnie niskim poziomie. 6. Instalacja ogrzewcza wodna systemu zamkniêtego lub wyposa ona w armaturê automatycznej regulacji powinna mieæ urz¹dzenia do odpowietrzania miejscowego, zgodnie z wymaganiami Polskiej Normy dotycz¹cej odpowietrzania instalacji ogrzewañ wodnych. 7. Zabrania siê stosowania kot³a na paliwo sta³e do zasilania instalacji ogrzewczej wodnej systemu zamkniêtego, wyposa onej w przeponowe naczynie wzbiorcze, z wyj¹tkiem kot³a na paliwo sta³e o mocy nominalnej do 300 kw, wyposa onego w urz¹dzenia do odprowadzania nadmiaru ciep³a. KOMENTARZ Przepis ust. 4 wymaga³ uzupe³nienia i przeredagowania tak, aby odnosi³ sie bezpoœrednio do podstawowego celu, a wiêc do trwa³oœci instalacji nara- onej na procesy korozyjne, a nie jak ma to miejsce obecnie do jakoœci wody w instalacji. Odwo³anie siê w ust. 7 do odpowiedniej Polskiej Normy pozwoli na jednoznaczne wy³¹czenie z zakazu zawartego w przepisie kot³ów spe³niaj¹cych wymagania tej PN. 8. Instalacja ogrzewcza wodna systemu zamkniêtego z grzejnikami, w czêœci albo w ca³oœci, mo e byæ przystosowana do dzia³ania jako 111

112 wodna instalacja ch³odnicza, pod warunkiem spe³nienia wymagañ Polskich Norm dotycz¹cych jakoœci wody w instalacjach ogrzewania i zabezpieczania instalacji ogrzewañ wodnych systemu zamkniêtego z naczyniami wzbiorczymi przeponowymi. 9. Straty ciep³a na przewodach zasilaj¹cych i powrotnych instalacji wodnej centralnego ogrzewania powinny byæ na racjonalnie niskim poziomie. Izolacja cieplna tych przewodów powinna spe³niaæ wymagania okreœlone w za³¹czniku nr 2 do rozporz¹dzenia. 10. Straty ciep³a na przewodach ogrzewania powietrznego powinny byæ na racjonalnie niskim poziomie. Izolacja cieplna tych przewodów powinna spe³niaæ wymagania okreœlone w za³¹czniku nr 2 do rozporz¹dzenia. KOMENTARZ Te dodania powoduj¹ zwiêkszenie efektywnoœci energetycznej instalacji ogrzewczej wodnej lub powietrznej, zaopatruj¹cej budynek w ciep³o. Postawione wymaganie umo liwia dokonanie oceny energetycznej budynku pod k¹tem zapotrzebowania na energiê na cele ogrzewcze wed³ug okreœlonej w odrêbnych przepisach metodyki Instalacje i urz¹dzenia do ogrzewania budynku powinny mieæ szczytow¹ moc ciepln¹ okreœlon¹ zgodnie z Polskimi Normami dotycz¹cymi obliczania zapo- 112

113 trzebowania na ciep³o pomieszczeñ, a tak e obliczania oporu cieplnego i wspó³czynnika przenikania ciep³a przegród budowlanych. 2. Do obliczania szczytowej mocy cieplnej nale y przyjmowaæ temperatury obliczeniowe zewnêtrzne zgodnie z Polsk¹ Norm¹ dotycz¹c¹ obliczeniowych temperatur zewnêtrznych, a temperatury obliczeniowe ogrzewanych pomieszczeñ zgodnie z poni sz¹ tabel¹: 113

114 Temperatury obliczeniowe*) Przeznaczenie lub sposób wykorzystywania pomieszcze C +8 C + 2 C - nieprzeznaczone na pobyt ludzi, - przemys owe - podczas dzia ania ogrzewania dy urnego (je eli pozwalaj na to wzgl dy technologiczne) - w których nie wyst puj zyski ciep a, a jednorazowy pobyt osób znajduj cych si w ruchu i w okryciach zewn trznych nie przekracza h - w których wyst puj zyski ciep a od urz dze technologicznych, o wietlenia itp., przekraczaj ce 25 W na m 3 kubatury pomieszczenia - w których nie wyst puj zyski ciep a, przeznaczone do sta ego pobytu ludzi, znajduj cych si w okryciach zewn trznych lub wykonuj cych prac fizyczn o wydatku energetycznym powy ej 300 W, - w których wyst puj zyski ciep a od urz dze technologicznych, o wietlenia itp., wynosz ce od 0 do 25 W na m 3 kubatury pomieszczenia Przyk ady pomieszcze magazyny bez sta ej obs ugi, gara e indywidualne, hale postojowe (bez remontów), akumulatornie, maszynownie i szyby d wigów osobowych klatki schodowe w budynkach mieszkalnych hale spr arek, pompownie, ku nie, hartownie, wydzia y obróbki cieplnej magazyny i sk ady wymagaj ce sta ej obs ugi, hole wej ciowe, poczekalnie przy salach widowiskowych bez szatni hale pracy fizycznej o wydatku energetycznym powy ej 300 W, hale formierni, maszynownie ch odni, adownie akumulatorów, hale targowe, sklepy rybne i mi sne 114

115 C - w których nie wyst puj zyski ciep a, przeznaczone na pobyt ludzi: - w okryciach zewn trznych w pozycji siedz cej i stoj cej, +20 C +24 C - w których wyst puj zyski ciep a od urz dze technologicznych, o wietlenia itp., nieprzekraczaj ce 10 W na 1 m 3 kubatury pomieszczenia - przeznaczone na sta y pobyt ludzi bez okry zewn trznych, niewykonuj cych w sposób ci g y pracy fizycznej - przeznaczone do rozbierania, - przeznaczone na pobyt ludzi bez odzie y 3. Urz¹dzenia zastosowane w instalacji ogrzewczej, o których mowa w przepisie odrêbnym dotycz¹cym efektywnoœci energetycznej, powinny odpowiadaæ wymaganiom okreœlonym w tym przepisie. 4. Grzejniki oraz inne urz¹dzenia odbieraj¹ce ciep³o z instalacji ogrzewczej powinny byæ zaopatrzone w regulatory dop³ywu ciep³a. Wymaganie to nie dotyczy instalacji ogrzewczej w bu- sale widowiskowe bez szatni, ust py publiczne, szatnie okry zewn trznych, hale produkcyjne, sale gimnastyczne, pokoje mieszkalne, przedpokoje, kuchnie indywidualne wyposa one w paleniska gazowe lub elektryczne, pokoje biurowe, sale posiedze azienki, rozbieralnie-szatnie, umywalnie, natryskownie, hale p ywalni, gabinety lekarskie z rozbieraniem pacjentów, sale niemowl t i sale dzieci ce w obkach, sale operacyjne *) Dopuszcza si przyjmowanie innych temperatur obliczeniowych dla ogrzewanych pomieszcze ni jest to okre lone w tabeli, je eli wynika to z wymaga technologicznych. 115

116 dynkach zakwaterowania w zak³adach karnych i aresztach œledczych. 5. W budynku zasilanym z sieci ciep³owniczej oraz w budynku z w³asnym (indywidualnym) Ÿród³em ciep³a na olej opa³owy, paliwo gazowe lub energiê elektryczn¹, regulatory dop³ywu ciep³a do grzejników powinny dzia³aæ automatycznie, w zale noœci od zmian temperatury wewnêtrznej w pomieszczeniach, w których s¹ zainstalowane. Wymaganie to nie dotyczy budynków jednorodzinnych, mieszkalnych w zabudowie zagrodowej i rekreacji indywidualnej, a tak e poszczególnych mieszkañ oraz lokali u ytkowych wyposa onych we w³asne instalacje ogrzewcze. 6. Urz¹dzenia, o których mowa w ust. 5, powinny umo liwiaæ u ytkownikom uzyskanie w pomieszczeniach temperatury ni szej od obliczeniowej, przy czym nie ni szej ni 16 C w pomieszczeniach o temperaturze obliczeniowej 20 C i wy szej. 7. Instalacje ogrzewcze zasilane z sieci ciep³owniczej powinny byæ sterowane urz¹dzeniem do regulacji dop³ywu ciep³a, dzia³aj¹cym automatycznie, odpowiednio do zmian zewnêtrznych warunków klimatycznych. 8. Je eli zapotrzebowanie na ciep³o lub sposób u ytkowania poszczególnych czêœci budynku s¹ wyraÿnie zró nicowane, instalacja ogrzew- 116

117 cza powinna byæ odpowiednio podzielona na niezale ne ga³êzie (obiegi). 9. W budynku, w którym w sezonie grzewczym wystêpuj¹ okresowe przerwy w u ytkowaniu, instalacja ogrzewcza powinna byæ zaopatrzona w urz¹dzenia pozwalaj¹ce na ograniczenie dop³ywu ciep³a w czasie tych przerw. 10. Poszczególne czêœci instalacji ogrzewczej powinny byæ wyposa one w armaturê umo liwiaj¹c¹ zamkniêcie dop³ywu ciep³a do nich i opró nienie z czynnika grzejnego bez koniecznoœci przerywania dzia³ania pozosta³ej czêœci instalacji Instalacje ogrzewcze powinny byæ zaopatrzone w odpowiedni¹ aparaturê kontroln¹ i pomiarow¹, zapewniaj¹c¹ ich bezpieczne u ytkowanie. 2. W budynkach z instalacj¹ ogrzewcz¹ wodn¹, zasilan¹ z sieci ciep³owniczej, powinny znajdowaæ siê urz¹dzenia s³u ¹ce do rozliczania zu ytego ciep³a: 1) ciep³omierz (uk³ad pomiarowo-rozliczeniowy) do pomiaru iloœci ciep³a dostarczanego do instalacji ogrzewczej budynku, 2) urz¹dzenia umo liwiaj¹ce indywidualne rozliczanie kosztów ogrzewania poszczególnych mieszkañ lub lokali u ytkowych w budynku. 117

118 3. W przypadku zasilania instalacji ogrzewczej wodnej z kot³owni w budynku maj¹cym wiêcej ni jedno mieszkanie lub lokal u ytkowy, nale- y zastosowaæ nastêpuj¹ce urz¹dzenia s³u ¹ce do rozliczania kosztów zu ytego ciep³a: 1) urz¹dzenie do pomiaru iloœci zu ytego paliwa w kot³owni, 2) urz¹dzenia umo liwiaj¹ce indywidualne rozliczanie kosztów ogrzewania poszczególnych mieszkañ lub lokali u ytkowych w budynku. 4. Izolacja cieplna instalacji ogrzewczej wodnej powinna odpowiadaæ wymaganiom Polskiej Normy dotycz¹cej izolacji cieplnej ruroci¹gów, armatury i urz¹dzeñ oraz przepisom 267 ust W pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi zabrania siê stosowania ogrzewania parowego oraz wodnych instalacji ogrzewczych o temperaturze czynnika grzejnego przekraczaj¹cego 90 C. 6. Instalacjê ogrzewcz¹ wodn¹ wykonan¹ z zastosowaniem przewodów metalowych, a tak e metalow¹ armaturê oraz metalowe grzejniki i inne urz¹dzenia instalacji ogrzewczej wykonanej z zastosowaniem przewodów z materia- ³ów nieprzewodz¹cych pr¹du elektrycznego nale y obj¹æ elektrycznymi po³¹czeniami wyrównawczymi, o których mowa w 183 ust. 1 pkt

119 Pomieszczenia przeznaczone do instalowania kot³ów na paliwo sta³e i pomieszczenia sk³adu paliwa, i u lowni oraz pomieszczenia przeznaczone do instalowania kot³ów na olej opa³owy i pomieszczenia magazynu oleju opa³owego, powinny odpowiadaæ przepisom rozporz¹dzenia, w tym okreœlonym w 220 ust Kot³y na paliwo sta³e o mocy cieplnej nominalnej do 25 kw powinny byæ instalowane w wydzielonych pomieszczeniach technicznych, zlokalizowanych na kondygnacji podziemnej, na poziomie ogrzewanych pomieszczeñ lub w innych pomieszczeniach, w których mog¹ byæ instalowane kot³y o wiêkszych mocach cieplnych nominalnych. Sk³ad paliwa powinien byæ umieszczony w wydzielonym pomieszczeniu technicznym w pobli u kot³a lub w pomieszczeniu, w którym znajduje sie kocio³. Pomieszczenia, w których instalowane s¹ kot³y oraz pomieszczenia sk³adu paliwa powinny odpowiadaæ wymaganiom okreœlonym w Polskiej Normie dotycz¹cej kot³owni wbudowanych na paliwo sta³e. 2a. Kot³y na paliwo sta³e o mocy cieplnej nominalnej do 10 kw mog¹ byæ instalowane w budynkach, o których mowa w 132 ust. 3, na poziomie ogrzewanych pomieszczeñ, w pomieszczeniach niebêd¹cych pomieszczeniami mieszkalnymi: 119

120 1) o kubaturze wynikaj¹cej ze wskaÿnika 4m 3 /kw nominalnej mocy cieplnej kot³a, lecz nie mniej ni 30 m 3, 2) spe³niaj¹cych wymagania dotycz¹ce wentylacji, o których mowa w 150 ust. 9, 3) posiadaj¹cych przewody kominowe okreœlone w 140 ust. 1 i 2 oraz 145 ust. 1, 4) zapewniaj¹cych dop³yw powietrza do spalania w iloœci co najmniej 10 m 3 /h na 1 kw nominalnej mocy cieplnej kot³a odpowiadaj¹cych wymaganiom okreœlonym w Polskiej Normie dotycz¹cej kot³owni wbudowanych na paliwo sta³e. 3. Kot³y na paliwo sta³e o ³¹cznej mocy cieplnej nominalnej powy ej 25 kw do 2000 kw powinny byæ instalowane w wydzielonych pomieszczeniach technicznych, zlokalizowanych na kondygnacji podziemnej lub na poziomie terenu. Sk³ad paliwa i u lownia powinny byæ umieszczone w oddzielnych pomieszczeniach technicznych, znajduj¹cych siê bezpoœrednio obok pomieszczenia kot³ów, a tak e mieæ zapewniony dojazd dla dostawy paliwa oraz usuwania u la i popio³u. Pomieszczenia, w których instalowane s¹ kot³y oraz pomieszczenia sk³adu paliwa powinny odpowiadaæ wymaganiom okreœlonym w Polskiej Normie dotycz¹cej kot³owni wbudowanych na paliwo sta³e. 120

121 4. Kot³y na olej opa³owy o ³¹cznej mocy cieplnej nominalnej do 30 kw mog¹ byæ instalowane w pomieszczeniach nieprzeznaczonych na sta- ³y pobyt ludzi, w tym równie w pomieszczeniach pomocniczych w mieszkaniach, a tak e w innych miejscach, o których mowa w ust Kot³y na olej opa³owy o ³¹cznej mocy cieplnej nominalnej powy ej 30 kw do 2000 kw powinny byæ instalowane w wydzielonych pomieszczeniach technicznych, przeznaczonych wy³¹cznie do tego celu w piwnicy lub na najni szej kondygnacji nadziemnej w budynku, lub w budynku wolno stoj¹cym przeznaczonym wy³¹cznie na kot³owniê. 6. Kot³y na paliwo sta³e lub olej opa³owy o ³¹cznej mocy cieplnej nominalnej powy ej 2000 kw powinny byæ instalowane w budynku wolno stoj¹cym, przeznaczonym wy³¹cznie na kot³owniê. 7. W pomieszczeniu, w którym s¹ zainstalowane kot³y na paliwo sta³e lub olej opa³owy, znajduj¹cym siê nad inn¹ kondygnacj¹ u ytkow¹, pod³oga, a tak e œciany do wysokoœci 10 cm oraz progi drzwiowe o wysokoœci 4 cm powinny byæ wodoszczelne. Warunek wodoszczelnoœci dotyczy równie wszystkich przejœæ przewodów w pod³odze oraz w œcianach do wysokoœci 10 cm. 8. Maksymalne, ³¹czne obci¹ enie cieplne, s³u ¹ce do okreœlania wymaganej kubatury po- 121

122 mieszczenia, w którym bêd¹ zainstalowane kot³y o mocy do 2000 kw, na olej opa³owy, nie mo e byæ wiêksze ni 4650 W/m Kubatura pomieszczenia z kot³ami na olej opa- ³owy, o którym mowa w ust. 6, powinna byæ okreœlona indywidualnie, z uwzglêdnieniem wymagañ technicznych i technologicznych, a tak e eksploatacyjnych. 10. Wysokoœæ pomieszczenia, w którym instaluje siê kot³y na olej opa³owy nie mo e byæ mniejsza ni 2,2 m, a kubatura nie mniejsza ni 8 m W pomieszczeniu, w którym zainstalowane s¹ kot³y na paliwo sta³e lub olej opa³owy, powinien byæ zapewniony nawiew niezbêdnego strumienia powietrza dla prawid³owej pracy kot³ów z moc¹ ciepln¹ nominaln¹, a tak e nawiew i wywiew powietrza dla wentylacji kot³owni. 12. Odprowadzenie spalin z kot³ów na olej opa³owy, powinno spe³niaæ wymagania dla urz¹dzeñ gazowych, okreœlone w 174 ust. 1, 2, 5, 6, 8 i 9. KOMENTARZ Uznano za konieczne uszczegó³owienie zakresu obowi¹zywania przepisu okreœlonego w ust. 1 o pomieszczenia przeznaczone do instalowania kot³ów na olej opa³owy oraz pomieszczenia magazynu oleju opa³owego. Powo³anie Polskiej Normy przenie- 122

123 siono do nastêpnych ustêpów, wprowadzaj¹c natomiast bezpoœrednie odwo³anie siê do przepisów z zakresu bezpieczeñstwa po arowego W ust. 2 i 3 wprowadzono powo³anie na wybrane postanowienia Polskiej Normy odnosz¹cej siê do kot³owni wbudowanych na paliwo sta³e. Wprowadzenie dodatkowego ust. 2a uzasadnione jest faktem, e dotychczasowe przepisy dopuszczaj¹ stosowanie kominków o nielimitowanej mocy cieplnej, a wiêc tak e wynosz¹cej kilkanaœcie kilowatów, jak wynika z 136 ust. 3. W ust. 12 wprowadzono konieczn¹ korektê redakcyjn¹ Magazynowanie oleju opa³owego o temperaturze zap³onu powy ej 55 C mo e siê odbywaæ w bezciœnieniowych, sta³ych zbiornikach naziemnych i podziemnych przy budynku lub w przeznaczonym wy- ³¹cznie na ten cel pomieszczeniu technicznym w piwnicy lub na najni szej kondygnacji nadziemnej budynku, zwanym dalej magazynem oleju opa³owego. 2. Pojedyncze zbiorniki lub baterie zbiorników w magazynach oleju opa³owego w budynku powinny byæ wyposa one w uk³ad przewodów do nape³niania, odpowietrzania i czerpania oleju oraz w sygnalizator poziomu nape³nienia, przekazuj¹cy sygna³ do miejsca, w którym jest zlokalizowany króciec do nape³niania. 3. W baterii zbiorników w magazynie oleju opa- ³owego w budynku wszystkie zbiorniki powin- 123

124 ny byæ tego samego rodzaju i wielkoœci, przy czym ³¹czna objêtoœæ tych zbiorników nie powinna przekraczaæ 100 m W magazynie oleju opa³owego powinna byæ wykonana, na czêœci lub ca³oœci pomieszczenia, izolacja szczelna na przenikanie oleju w postaci wanny wychwytuj¹cej, mog¹cej w przypadku awarii pomieœciæ olej o objêtoœci jednego zbiornika. 5. Dopuszcza siê w pomieszczeniu, w którym s¹ zainstalowane kot³y na olej opa³owy, ustawienie zbiornika tego oleju o objêtoœci nie wiêkszej ni 1 m 3 pod warunkiem: 1) umieszczenia zbiornika w odleg³oœci nie mniejszej ni 1 m od kot³a, 2) oddzielenia zbiornika od kot³a œciank¹ murowan¹ o gruboœci co najmniej 12 cm i przekraczaj¹c¹ wymiary zbiornika co najmniej o 30 cm w pionie i o 60 cm w poziomie, 3) umieszczenie zbiornika w wannie wychwytuj¹cej olej opa³owy. 6. Wanna wychwytuj¹ca, o której mowa w ust. 4 i 5 pkt 3, nie jest wymagana w przypadku stosowania zbiorników oleju opa³owego o konstrukcji uniemo liwiaj¹cej wydostawanie siê oleju na zewn¹trz w przypadku awarii, w tym typu dwup³aszczowego. 124

125 7. Magazyn oleju opa³owego powinien byæ wyposa ony w: 1) wentylacjê nawiewno-wywiewn¹ zapewniaj¹c¹ od 2 do 4 wymian powietrza na godzinê, 2) okno lub pó³sta³e urz¹dzenie gaœnicze pianowe. 8. W magazynie oleju opa³owego mo e byæ stosowane wy³¹cznie centralne ogrzewanie wodne. 9. Stosowane do magazynowania oleju opa³owego zbiorniki, wyk³adziny zbiorników oraz przewody wykonane z tworzywa sztucznego powinny byæ chronione przed elektrycznoœci¹ statyczn¹, zgodnie z warunkami okreœlonymi w Polskich Normach dotycz¹cych tej ochrony Obudowa przewodów instalacji ogrzewczej powinna umo liwiaæ wymianê instalacji bez naruszania konstrukcji budynku Elementy wodnych instalacji ogrzewczych, nara one na intensywny dop³yw powietrza zewnêtrznego w zimie, powinny byæ chronione przed zamarzaniem i mieæ, w miejscach tego wymagaj¹cych, izolacjê ciepln¹, zabezpieczaj¹c¹ przed nadmiernymi stratami ciep³a. 125

126 Rozdzia³ 5. Przewody kominowe Przewody (kana³y) kominowe w budynku: wentylacyjne, spalinowe i dymowe, prowadzone w œcianach budynku, w obudowach, trwale po³¹czonych z konstrukcj¹ lub stanowi¹ce konstrukcje samodzielne, powinny mieæ wymiary przekroju, sposób prowadzenia i wysokoœæ, stwarzaj¹ce potrzebny ci¹g, zapewniaj¹cy wymagan¹ przepustowoœæ, oraz spe³niaj¹ce wymagania okreœlone w Polskich Normach dotycz¹cych wymagañ technicznych dla przewodów kominowych oraz projektowania kominów. 2. Przewody kominowe powinny byæ szczelne i spe³niaæ warunki okreœlone w 266. usuniêto 3. Najmniejszy wymiar przekroju lub œrednica murowanych przewodów kominowych spalinowych o ci¹gu naturalnym i przewodów dymowych powinna wynosiæ co najmniej 0,14 m, a przy zastosowaniu stalowych wk³adów kominowych ich najmniejszy wymiar lub œrednica co najmniej 0,12 m. KOMENTARZ Uchylono ust. 3 na wniosek Stowarzyszenia Kominiarzy Polskich w procedurze notyfikacji projektu Komisji Europejskiej (w zwi¹zku z uwagami pañstw cz³onkowskich). Regulacja zawarta w tym 126

127 ustêpie dotyczy³a wy³¹cznie minimalnego wymiaru tradycyjnych murowanych przewodów kominowych, których wykonywanie jest dostatecznie utrwalone we wiedzy technicznej (do której wystêpuje odwo³anie w art. 5 Ustawy Prawo budowlane). Ponadto zabezpieczeniem przed niew³aœciwym wykonaniem przewodów kominowych w budynku jest koniecznoœæ spe³nienia wymagañ okreœlonych w ust. 1 tego paragrafu. 4. Wewnêtrzna powierzchnia przewodów odprowadzaj¹cych spaliny mokre powinna byæ odporna na ich destrukcyjne oddzia³ywanie. 5. Przewody kominowe do wentylacji grawitacyjnej powinny mieæ powierzchniê przekroju co najmniej 0,016 m 2 oraz najmniejszy wymiar przekroju co najmniej 0,1 m Zabrania siê stosowania: 1) grawitacyjnych zbiorczych przewodów spalinowych i dymowych, z zastrze eniem 174 ust. 3, 2) zbiorczych przewodów wentylacji grawitacyjnej, 3) indywidualnych wentylatorów wyci¹gowych w pomieszczeniach, w których znajduj¹ siê wloty do przewodów spalinowych Przewody kominowe powinny byæ wyprowadzone ponad dach na wysokoœæ za- 127

128 bezpieczaj¹c¹ przed niedopuszczalnym zak³óceniem ci¹gu. 2. Wymaganie ust. 1 uznaje siê za spe³nione, je eli wyloty przewodów kominowych zostan¹ wyprowadzone ponad dach w sposób okreœlony Polsk¹ Norm¹ dla kominów murowanych. 3. Dopuszcza siê wyprowadzanie przewodów spalinowych od urz¹dzeñ gazowych z zamkniêt¹ komor¹ spalania bezpoœrednio przez œciany zewnêtrzne budynków, przy zachowaniu warunków okreœlonych w W budynkach usytuowanych w II i III strefie obci¹ enia wiatrem, okreœlonych Polskimi Normami, nale y stosowaæ na przewodach dymowych i spalinowych nasady kominowe zabezpieczaj¹ce przed odwróceniem ci¹gu, przy zachowaniu wymagañ 146 ust Nasady kominowe, o których mowa w ust. 1, nale y równie stosowaæ na innych obszarach, je eli wymagaj¹ tego po³o enie budynków i lokalne warunki topograficzne. 3. Wymagania ust. 1 i 2 nie dotycz¹ palenisk i komór spalania z mechanicznym pobudzaniem odp³ywu spalin Œciany, w których znajduj¹ siê przewody kominowe, mog¹ byæ obci¹ one stropami, pod warunkiem spe³nienia wymagañ dotycz¹cych bezpieczeñstwa konstrukcji, 128

129 a tak e je eli nie spowoduje to nieszczelnoœci lub ograniczenia œwiat³a przewodów. 2. Trzonów kominowych wydzielonych lub oddylatowanych od konstrukcji budynku nie mo na obci¹ aæ stropami ani te uwzglêdniaæ ich w obliczeniach jako czêœci tej konstrukcji Trzony kuchenne i kot³y grzewcze na paliwo sta³e oraz kominki z otwartym paleniskiem lub zamkniêtym wk³adem kominkowym o wielkoœci otworu paleniskowego kominka do 0,25 m 2 mog¹ byæ przy³¹czone wy³¹cznie do w³asnego, samodzielnego przewodu kominowego dymowego, posiadaj¹cego co najmniej wymiary 0,14 x 0,14 m lub œrednicê 0,15 m, a w przypadku trzonów kuchennych typu restauracyjnego oraz kominków o wiêkszym otworze paleniskowym co najmniej 0,14 x 0,27 m lub œrednicê 0,18 m, przy czym dla wiêkszych przewodów o przekroju prostok¹tnym nale y zachowaæ stosunek wymiarów boków 3:2. 2. Piece na paliwo sta³e, posiadaj¹ce szczelne zamkniêcie, mog¹ byæ przy³¹czone do jednego przewodu kominowego dymowego o przekroju co najmniej 0,14 x 0,14 m lub œrednicy 0,15 m, pod warunkiem zachowania ró nicy poziomu w³¹czenia co najmniej 1,5 m oraz nieprzy³¹czania wiêcej ni 3 pieców do tego przewodu. 129

130 3. Piece, o których mowa w ust. 2, usytuowane na najwy szej kondygnacji powinny byæ przy³¹czone do odrêbnego przewodu dymowego. 4. Przy³¹czenia urz¹dzeñ gazowych do przewodów spalinowych powinny odpowiadaæ warunkom okreœlonym w 174 i Wyloty przewodów kominowych powinny byæ dostêpne do czyszczenia i okresowej kontroli, z uwzglêdnieniem przepisów Przewody spalinowe i dymowe powinny byæ wyposa one, odpowiednio, w otwory wycierowe lub rewizyjne, zamykane szczelnymi drzwiczkami, a w przypadku wystêpowania spalin mokrych tak e w uk³ad odprowadzania skroplin. Rozdzia³ 6. Wentylacja i klimatyzacja Wentylacja i klimatyzacja powinny zapewniaæ odpowiedni¹ jakoœæ œrodowiska wewnêtrznego, w tym wielkoœæ wymiany powietrza, jego czystoœæ, temperaturê, wilgotnoœæ wzglêdn¹, prêdkoœæ ruchu w pomieszczeniu, przy zachowaniu przepisów odrêbnych i wymagañ Polskich Norm dotycz¹cych wentylacji, a tak e warunków bezpieczeñstwa po arowego i wymagañ akustycznych okreœlonych w rozporz¹dzeniu. 130

131 2. Wentylacjê mechaniczn¹ lub grawitacyjn¹ nale y zapewniæ w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi, w pomieszczeniach bez otwieranych okien, a tak e w innych pomieszczeniach, w których ze wzglêdów zdrowotnych, technologicznych lub bezpieczeñstwa konieczne jest zapewnienie wymiany powietrza. 3. Klimatyzacjê nale y stosowaæ w pomieszczeniach, w których ze wzglêdów u ytkowych, higienicznych, zdrowotnych lub technologicznych konieczne jest utrzymywanie odpowiednich parametrów powietrza wewnêtrznego okreœlonych w przepisach odrêbnych i w Polskiej Normie dotycz¹cej parametrów obliczeniowych powietrza wewnêtrznego. 4. Instalowane w budynkach urz¹dzenia do wentylacji i klimatyzacji, o których mowa w przepisie odrêbnym dotycz¹cym efektywnoœci energetycznej, powinny odpowiadaæ wymaganiom okreœlonym w tym przepisie Wentylacjê mechaniczn¹ wywiewn¹ lub nawiewno-wywiewn¹ nale y stosowaæ w budynkach wysokich i wysokoœciowych oraz w innych budynkach, w których zapewnienie odpowiedniej jakoœci œrodowiska wewnêtrznego nie jest mo liwe za pomoc¹ wentylacji grawitacyjnej. W pozosta³ych budynkach mo e byæ stosowana wentylacja grawitacyjna. 131

132 2. W pomieszczeniu, w którym jest zastosowana wentylacja mechaniczna lub klimatyzacja, nie mo na stosowaæ wentylacji grawitacyjnej. Wymaganie to nie dotyczy pomieszczeñ z urz¹dzeniami klimatyzacyjnymi niepobieraj¹cymi powietrza zewnêtrznego. 3. W pomieszczeniu zagro onym wydzieleniem siê lub przenikaniem z zewn¹trz substancji szkodliwej dla zdrowia b¹dÿ substancji palnej, w iloœciach mog¹cych stworzyæ zagro enie wybuchem, nale y stosowaæ dodatkow¹, awaryjn¹ wentylacjê wywiewn¹, uruchamian¹ od wewn¹trz i z zewn¹trz pomieszczenia oraz zapewniaj¹c¹ wymianê powietrza dostosowan¹ do jego przeznaczenia, zgodnie z przepisami o bezpieczeñstwie i higienie pracy. 4. W pomieszczeniu, w którym proces technologiczny jest Ÿród³em miejscowej emisji substancji szkodliwych o niedopuszczalnym stê eniu lub uci¹ liwym zapachu, nale y stosowaæ odci¹gi miejscowe wspó³pracuj¹ce z wentylacj¹ ogóln¹, umo liwiaj¹ce spe³nienie w strefie pracy wymagañ jakoœci œrodowiska wewnêtrznego okreœlonych w przepisach o bezpieczeñstwie i higienie pracy Strumieñ powietrza zewnêtrznego doprowadzanego do pomieszczeñ, niebêd¹cych pomieszczeniami pracy, powinien odpowiadaæ wymaganiom Polskiej Normy dotycz¹cej wentylacji, przy czym w mieszkaniach strumieñ ten powinien wynikaæ 132

133 z wielkoœci strumienia powietrza wywiewanego, lecz byæ nie mniejszy ni 20 m 3 /h na osobê przewidywan¹ na pobyt sta³y w projekcie budowlanym. 2. Strumieñ powietrza zewnêtrznego doprowadzonego do pomieszczeñ pracy powinien odpowiadaæ wymaganiom okreœlonym w przepisach o bezpieczeñstwie i higienie pracy. 3. Powietrze zewnêtrzne doprowadzone do pomieszczeñ za pomoc¹ wentylacji mechanicznej lub klimatyzacji, zanieczyszczone w stopniu przekraczaj¹cym wymagania okreœlone dla powietrza wewnêtrznego w przepisach odrêbnych w sprawie dopuszczalnych stê eñ i natê eñ czynników szkodliwych dla zdrowia, powinno byæ oczyszczone przed wprowadzeniem do wentylowanych pomieszczeñ, z uwzglêdnieniem zanieczyszczeñ wystêpuj¹cych w pomieszczeniu. Wymaganie to nie dotyczy budynków jednorodzinnych, mieszkalnych w zabudowie zagrodowej i rekreacji indywidualnej. 4. W pomieszczeniach przeznaczonych na sta³y pobyt ludzi, wentylowanych w sposób mechaniczny lub klimatyzowanych, wartoœci temperatury, wilgotnoœci wzglêdnej i prêdkoœci ruchu powietrza w pomieszczeniach nale y przyjmowaæ do obliczeñ zgodnie z Polsk¹ Norm¹ dotycz¹c¹ parametrów obliczeniowych powietrza wewnêtrznego. 133

134 5. Dla pomieszczeñ przeznaczonych na sta³y pobyt ludzi, wentylowanych w sposób naturalny, wartoœci temperatury wewnêtrznej w okresach ogrzewczych nale y przyjmowaæ do obliczeñ zgodnie z tabel¹ w 134 ust W przypadku zastosowania w budynku przep³ywu powietrza wentylacyjnego miêdzy pomieszczeniami lub strefami wentylacyjnymi, w pomieszczeniu nale y zapewniæ kierunek przep³ywu od pomieszczenia o mniejszym do pomieszczenia o wiêkszym stopniu zanieczyszczenia powietrza. 2. Przep³yw powietrza wentylacyjnego w mieszkaniach powinien odbywaæ siê z pokoi do pomieszczenia kuchennego lub wnêki kuchennej oraz do pomieszczeñ higienicznosanitarnych. 3. W instalacjach wentylacji i klimatyzacji nie nale y ³¹czyæ ze sob¹ przewodów z pomieszczeñ o ró nych wymaganiach u ytkowych i sanitarno-zdrowotnych. Nie dotyczy to budynków jednorodzinnych i rekreacji indywidualnej oraz wydzielonych lokali mieszkalnych lub u ytkowych z indywidualn¹ zorganizowan¹ wentylacj¹ nawiewno-wywiewn¹. KOMENTARZ Ta zmiana polega na rozszerzeniu zwolnienia z obowi¹zku nie³¹czenia przewodów instalacji wentylacji i klimatyzacji prowadzonych z pomiesz- 134

135 czeñ o równych wymaganiach u ytkowych i sanitarno-zdrowotnych tak e w przypadku wydzielonych lokali mieszkalnych lub u ytkowych z indywidualn¹ zorganizowan¹ wentylacj¹ nawiewno-wywiewn¹. 4. W instalacjach wentylacji i klimatyzacji przewody z pomieszczenia zagro onego wybuchem nie mog¹ ³¹czyæ siê z przewodami z innych pomieszczeñ. 5. Dopuszcza siê wentylowanie gara y oraz innych pomieszczeñ nieprzeznaczonych na pobyt ludzi powietrzem o mniejszym stopniu zanieczyszczenia, niezawieraj¹cym substancji szkodliwych dla zdrowia lub uci¹ liwych zapachów, odprowadzanym z pomieszczeñ niebêd¹cych pomieszczeniami higienicznosanitarnymi, je eli przepisy odrêbne nie stanowi¹ inaczej. 6. W pomieszczeniach w budynkach u ytecznoœci publicznej i produkcyjnych, których przeznaczenie wi¹ e siê z ich okresowym u ytkowaniem, instalacja wentylacji mechanicznej powinna zapewniaæ mo liwoœæ ograniczenia intensywnoœci dzia³ania lub jej wy³¹czenia poza okresem u ytkowania pomieszczeñ, z zachowaniem warunku normalnej pracy przez co najmniej jedn¹ godzinê przed i po ich u ytkowaniu. 7. W pomieszczeniach, o których mowa w ust. 6, w przypadku wystêpowania Ÿróde³ zanieczyszczeñ szkodliwych dla zdrowia lub Ÿróde³ pary 135

136 wodnej, nale y zapewniæ sta³¹, co najmniej pó³krotn¹ wymianê powietrza w okresie przerw w ich wykorzystywaniu, przyjmuj¹c do obliczania wentylowanej kubatury nominaln¹ wysokoœæ pomieszczeñ, lecz nie wiêksz¹ ni 4 m, lub zapewniæ okresow¹ wymianê powietrza sterowan¹ poziomem stê enia zanieczyszczeñ. 8. Instalowane w pomieszczeniu urz¹dzenia, w szczególnoœci zu ywaj¹ce powietrze, nie mog¹ wywo³ywaæ zak³óceñ ograniczaj¹cych skutecznoœæ funkcjonowania wentylacji. 9. W pomieszczeniu z paleniskami na paliwo sta- ³e, p³ynne lub z urz¹dzeniami gazowymi pobieraj¹cymi powietrze do spalania z pomieszczenia i z grawitacyjnym odprowadzeniem spalin przewodem od urz¹dzenia stosowanie mechanicznej wentylacji wyci¹gowej jest zabronione. 10. Przepisu ust. 9 nie stosuje siê do pomieszczeñ, w których zastosowano wentylacjê nawiewno- -wywiewn¹ zrównowa on¹ lub nadciœnieniow¹. 11. W pomieszczeniach, które nale y chroniæ przed wp³ywem zanieczyszczeñ z pomieszczeñ s¹siaduj¹cych i z otoczenia zewnêtrznego, nale y stosowaæ wentylacjê mechaniczn¹ nadciœnieniow¹. 136

137 W instalacjach wentylacji mechanicznej ogólnej nawiewno-wywiewnej lub klimatyzacji komfortowej o wydajnoœci 2000 m 3 /h i wiêcej nale y stosowaæ urz¹dzenia do odzyskiwania ciep³a z powietrza wywiewanego o skutecznoœci co najmniej 50% lub recyrkulacjê, gdy jest to dopuszczalne. W przypadku zastosowania recyrkulacji, strumieñ powietrza zewnêtrznego nie mo e byæ mniejszy, ni wynika to z wymagañ higienicznych, jednak nie mniej ni 10% powietrza nawiewanego. Dla wentylacji technologicznej zastosowanie odzysku ciep³a powinno wynikaæ z uwarunkowañ technologicznych i rachunku ekonomicznego. KOMENTARZ Podkreœlono w ten sposób, e w przypadku stosowania recyrkulacji powietrza w instalacjach wentylacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej lub klimatyzacji nale y stosowaæ uk³ady regulacji umo liwiaj¹ce w korzystnych warunkach pogodowych zwiêkszanie udzia³u powietrza zewnêtrznego do 100%. Przepisu tego nie stosuje siê w przypadku, gdy zwiêkszanie strumienia powietrza wentylacyjnego uniemo liwia³oby dotrzymanie poziomu czystoœci powietrza wymaganego przez wzglêdy technologiczne. 137

138 Równie wymagañ powy szych mo na nie stosowaæ w przypadku instalacji u ywanych krócej ni 1000 godzin w roku. 2. Urz¹dzenia do odzyskiwania ciep³a powinny mieæ zabezpieczenia ograniczaj¹ce przenikanie miêdzy wymieniaj¹cymi ciep³o strumieniami powietrza do: 1) 0,25% objêtoœci strumienia powietrza wywiewanego z pomieszczenia w przypadku wymiennika p³ytowego oraz wymiennika z rurek cieplnych, 2) 5% objêtoœci strumienia powietrza wywiewanego z pomieszczenia w przypadku wymiennika obrotowego, w odniesieniu do ró - nicy ciœnienia 400 Pa. 3. Recyrkulacjê powietrza mo na stosowaæ wówczas, gdy przeznaczenie wentylowanych pomieszczeñ nie wi¹ e siê z wystêpowaniem bakterii chorobotwórczych, z emisj¹ substancji szkodliwych dla zdrowia, uci¹ liwych zapachów, przy zachowaniu wymagañ 149 ust. 1 oraz wymagañ dotycz¹cych ochrony przeciwpo arowej. 4. W budynku opieki zdrowotnej recyrkulacja powietrza mo e byæ stosowana tylko za zgod¹ i na warunkach okreœlonych przez w³aœciwego pañstwowego inspektora sanitarnego. 138

139 5. W przypadku stosowania recyrkulacji powietrza w instalacjach wentylacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej lub klimatyzacji nale y stosowaæ uk³ady regulacji umo liwiaj¹ce w korzystnych warunkach pogodowych zwiêkszanie udzia³u powietrza zewnêtrznego do 100%. 6. Przepisu ust. 5 nie stosuje siê w przypadku, gdy zwiêkszanie strumienia powietrza wentylacyjnego uniemo liwia³oby dotrzymanie poziomu czystoœci powietrza wymaganego przez wzglêdy technologiczne. 7. Wymagañ ust. 1 mo na nie stosowaæ w przypadku instalacji u ywanych krócej ni przez 1000 godzin w roku Czerpnie powietrza w instalacjach wentylacji i klimatyzacji powinny byæ zabezpieczone przed opadami atmosferycznymi i dzia³aniem wiatru oraz byæ zlokalizowane w sposób umo liwiaj¹cy pobieranie w danych warunkach jak najczystszego i, w okresie letnim, najch³odniejszego powietrza. 2. Czerpni powietrza nie nale y lokalizowaæ w miejscach, w których istnieje niebezpieczeñstwo nap³ywu powietrza wywiewanego z wyrzutni oraz powietrza z rozpylon¹ wod¹ pochodz¹c¹ z ch³odni kominowej lub innych podobnych urz¹dzeñ. 139

140 3. Czerpnie powietrza sytuowane na poziomie terenu lub na œcianie dwóch najni szych kondygnacji nadziemnych budynku powinny znajdowaæ siê w odleg³oœci co najmniej 8 m w rzucie poziomym od ulic i zgrupowania miejsc postojowych dla wiêcej ni 20 samochodów, miejsc gromadzenia odpadów sta³ych, wywiewek kanalizacyjnych oraz innych Ÿróde³ zanieczyszczenia powietrza. Odleg³oœæ dolnej krawêdzi otworu wlotowego czerpni od poziomu terenu powinna wynosiæ co najmniej 2 m. 4. Czerpnie powietrza sytuowane na dachu budynku powinny byæ lokalizowane tak, aby dolna krawêdÿ otworu wlotowego znajdowa³a siê co najmniej 0,4 m powy ej powierzchni, na której s¹ zamontowane, oraz aby zosta³a zachowana odleg³oœæ co najmniej 6 m od wywiewek kanalizacyjnych. 5. Powietrze wywiewane z budynków lub pomieszczeñ, zanieczyszczone w stopniu przekraczaj¹cym wymagania okreœlone w przepisach odrêbnych, dotycz¹cych dopuszczalnych rodzajów i iloœci substancji zanieczyszczaj¹cych powietrze zewnêtrzne, powinno byæ oczyszczone przed wprowadzeniem do atmosfery. 6. Wyrzutnie powietrza w instalacjach wentylacji i klimatyzacji powinny byæ zabezpieczone przed opadami atmosferycznymi i dzia³aniem wiatru oraz byæ zlokalizowane w miejscach umo liwiaj¹cych odprowadzenie wywiewane- 140

141 go powietrza bez powodowania zagro enia dla zdrowia u ytkowników budynku i ludzi w jego otoczeniu oraz wywierania szkodliwego wp³ywu na budynek. 7. Dolna krawêdÿ otworu wyrzutni z poziomym wylotem powietrza, usytuowanej na dachu budynku, powinna znajdowaæ siê co najmniej 0,4 m powy ej powierzchni, na której wyrzutnia jest zamontowana, oraz 0,4 m powy ej linii ³¹cz¹cej najwy sze punkty wystaj¹cych ponad dach czêœci budynku, znajduj¹cych siê w odleg³oœci do 10 m od wyrzutni, mierz¹c w rzucie poziomym. 8. Usytuowanie wyrzutni powietrza na poziomie terenu jest dopuszczalne tylko za zgod¹ i na warunkach okreœlonych przez w³aœciwego pañstwowego inspektora sanitarnego. 9. Dopuszcza siê sytuowanie wyrzutni powietrza w œcianie budynku, pod warunkiem e: 1) powietrze wywiewane nie zawiera uci¹ liwych zapachów oraz zanieczyszczeñ szkodliwych dla zdrowia, 2) przeciwleg³a œciana s¹siedniego budynku z oknami znajduje siê w odleg³oœci co najmniej 10 m lub bez okien w odleg³oœci co najmniej 8 m, 3) okna znajduj¹ce siê w tej samej œcianie s¹ oddalone w poziomie od wyrzutni co naj- 141

142 mniej 3 m, a poni ej lub powy ej wyrzutni co najmniej 2 m, 4) czerpnia powietrza, usytuowana w tej samej œcianie budynku, znajduje siê poni ej lub na tym samym poziomie co wyrzutnia, w odleg³oœci co najmniej 1,5 m. 10. Czerpnie i wyrzutnie powietrza na dachu budynku nale y sytuowaæ poza strefami zagro enia wybuchem, zachowuj¹c miêdzy nimi odleg³oœæ nie mniejsz¹ ni 10 m przy wyrzucie poziomym i 6 m przy wyrzucie pionowym, przy czym wyrzutnia powinna byæ usytuowana co najmniej 1 m ponad czerpni¹. 11. Odleg³oœæ, o której mowa w ust. 10, mo e nie byæ zachowana w przypadku zastosowania zblokowanych urz¹dzeñ wentylacyjnych, obejmuj¹cych czerpniê i wyrzutniê powietrza, zapewniaj¹cych skuteczny rozdzia³ strumienia powietrza œwie ego od wywiewanego z urz¹dzenia wentylacyjnego. Nie dotyczy to przypadku usuwania powietrza zawieraj¹cego zanieczyszczenia szkodliwe dla zdrowia, uci¹ liwe zapachy lub substancje palne. 12. Odleg³oœæ wyrzutni dachowych, mierz¹c w rzucie poziomym, nie powinna byæ mniejsza ni 3 m od: 1) krawêdzi dachu, poni ej której znajduj¹ siê okna, 142

143 2) najbli szej krawêdzi okna w po³aci dachu, 3) najbli szej krawêdzi okna w œcianie ponad dachem. 13. Je eli odleg³oœæ, o której mowa w ust. 12 pkt 2 i 3, wynosi od 3 m do 10 m, dolna krawêdÿ wyrzutni powinna znajdowaæ siê co najmniej 1 m ponad najwy sz¹ krawêdzi¹ okna. 14. W przypadku usuwania przez wyrzutniê dachow¹ powietrza zawieraj¹cego zanieczyszczenia szkodliwe dla zdrowia lub uci¹ liwe zapachy, z zastrze eniem ust. 5, odleg³oœci, o których mowa w ust. 12 i 13, nale y zwiêkszyæ o 100% Przewody i urz¹dzenia wentylacji mechanicznej i klimatyzacji powinny byæ zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby zminimalizowaæ odk³adanie siê zanieczyszczeñ na ich powierzchniach wewnêtrznych kontaktuj¹cych siê z powietrzem wentylacyjnym. 2. Przewody powinny mieæ przekrój poprzeczny w³aœciwy dla przewidywanych przep³ywów powietrza oraz konstrukcjê przystosowan¹ do maksymalnego ciœnienia i wymaganej szczelnoœci instalacji, z uwzglêdnieniem Polskich Norm dotycz¹cych wytrzyma³oœci i szczelnoœci przewodów. 3. W³aœciwoœci materia³ów przewodów lub sposób zabezpieczania ich powierzchni powinny 143

144 byæ dobrane odpowiednio do parametrów przep³ywaj¹cego powietrza oraz do warunków wystêpuj¹cych w miejscu ich zamontowania. 4. Przewody instalowane w miejscach, w których mog¹ byæ nara one na uszkodzenia mechaniczne, powinny byæ zabezpieczone przed tymi uszkodzeniami. 5. Przewody powinny byæ wyposa one w otwory rewizyjne, spe³niaj¹ce wymagania Polskiej Normy dotycz¹cej elementów przewodów u³atwiaj¹cych konserwacjê, umo liwiaj¹ce oczy-szczenie wnêtrza tych przewodów, a tak- e innych urz¹dzeñ i elementów instalacji, o ile ich konstrukcja nie pozwala na czyszczenie w inny sposób ni przez te otwory, przy czym nie nale y ich sytuowaæ w pomieszczeniach o podwy szonych wymaganiach higienicznych. 6. Przewody prowadzone przez pomieszczenia lub przestrzenie nieogrzewane powinny mieæ izolacjê ciepln¹, z uwzglêdnieniem wymagañ okreœlonych w 267 ust Przewody instalacji klimatyzacji, przewody stosowane do recyrkulacji powietrza oraz prowadz¹ce do urz¹dzeñ do odzyskiwania ciep³a, a tak e przewody prowadz¹ce powietrze zewnêtrzne przez ogrzewane pomieszczenia, powinny mieæ izolacjê ciepln¹ i przeciwwilgociow¹. 144

145 KOMENTARZ Zmiany w nowych ust. 2 i 5 polegaj¹ na powo³aniu w³aœciwych w tym przypadku Polskich Norm. Przedmiot i zakres przepisów nie uleg³ zmianie. Uchylenie aktualnych postanowieñ ust. 3 i 4 wynika z faktu wprowadzenia do zbioru Polskich Norm europejskich, dotycz¹cych wytrzyma³oœci i szczelnoœci przewodów wentylacyjnych, których postanowienia odbiegaj¹ od wymagañ podanych w tych ustêpach. Dodanie ust. 1 wynika z koniecznoœci podwy szenia wymagañ sanitarnych dla przewodów i urz¹dzeñ wentylacji mechanicznej i klimatyzacji Urz¹dzenia i elementy wentylacji mechanicznej i klimatyzacji powinny byæ stosowane w sposób umo liwiaj¹cy uzyskanie zak³adanej jakoœci œrodowiska w pomieszczeniu przy racjonalnym zu yciu energii do ogrzewania i ch³odzenia oraz energii elektrycznej. 2. Instalacje klimatyzacji powinny byæ wyposa- one w odpowiednie urz¹dzenia pomiarowe, s³u ¹ce do sprawdzania warunków pracy i kontroli zu ycia energii. 3. Urz¹dzenia wentylacji mechanicznej i klimatyzacji, takie jak centrale, klimakonwektory wentylatorowe, klimatyzatory, aparaty ogrzewcze 145

146 i ch³odz¹co-wentylacyjne, powinny byæ tak instalowane, aby by³a zapewniona mo liwoœæ ich okresowej kontroli, konserwacji, naprawy lub wymiany. 4. Centrale wentylacyjne i klimatyzacyjne usytuowane na zewn¹trz budynku powinny mieæ odpowiedni¹ obudowê lub inne zabezpieczenie przed wp³ywem czynników atmosferycznych. 5. W przypadku pomieszczeñ o specjalnych wymaganiach higienicznych, nale y stosowaæ centrale wentylacyjne i klimatyzacyjne umo liwiaj¹ce utrzymanie podwy szonej czystoœci wewn¹trz obudowy, wyposa one w oœwietlenie wewnêtrzne i wzierniki do kontroli stanu centrali z zewn¹trz. 6. Urz¹dzenia wentylacji mechanicznej i klimatyzacji powinny byæ zabezpieczone przed zanieczyszczeniami znajduj¹cymi siê w powietrzu zewnêtrznym, w szczególnych przypadkach w powietrzu obiegowym (recyrkulacyjnym), za pomoc¹ filtrów: 1) nagrzewnice, ch³odnice i urz¹dzenia do odzyskiwania ciep³a co najmniej klasy G4, 2) nawil acze co najmniej klasy F6, okreœlonych w Polskiej Normie dotycz¹cej klasyfikacji filtrów powietrza. 146

147 7. Nawil acze w instalacji wentylacji mechanicznej i klimatyzacji powinny byæ zabezpieczone przed przeciekaniem wody na zewn¹trz oraz przed przenoszeniem kropel wody przez powietrze wentylacyjne do dalszych czêœci instalacji. 8. Po³¹czenia wentylatorów z przewodami wentylacyjnymi powinny byæ wykonane za pomoc¹ elastycznych elementów ³¹cz¹cych, z zachowaniem wymagañ okreœlonych w 267 ust Instalacje wentylacji mechanicznej i klimatyzacji powinny byæ wyposa one w przepustnice zlokalizowane w miejscach umo liwiaj¹cych regulacjê instalacji, a tak e odciêcie dop³ywu powietrza zewnêtrznego i wyp³ywu powietrza wewnêtrznego. Wymaganie to nie dotyczy instalacji mechanicznej wywiewnej, przewidzianej do okresowej pracy jako wentylacja grawitacyjna. KOMENTARZ Poniewa przepis zawarty w ust. 9 wzbudza³ pewne w¹tpliwoœci odnoœnie do zakresu jego stosowania, nale a³o go uzupe³niæ zdaniem mówi¹cym, e nie dotyczy instalacji mechanicznej wywiewnej, przewidzianej do okresowej pracy, jako wentylacja grawitacyjna. Dodaje siê ust. 10 i 11 w brzmieniu: 147

148 10. Moc w³aœciwa wentylatorów stosowanych w instalacjach wentylacyjnych i klimatyzacyjnych powinna nie przekraczaæ wartoœci okreœlonych w poni szej tabeli: Lp. Rodzaj i zastosowanie wentylatora Maksymalna moc w a ciwa wentylatora [kw/(m 3 /s)] 3 Wentylator nawiewny: a) z o ona instalacja klimatyzacji,60 b) prosta instalacja wentylacji,25 2 Wentylator wywiewny: a) z o ona instalacja klimatyzacji,00 b) prosta instalacja wentylacji,00 c) instalacja wywiewna 0, Dopuszcza siê zwiêkszenie mocy w³aœciwej wentylatora w przypadku zastosowania wybranych elementów instalacji do wartoœci okreœlonej w poni szej tabeli: Lp. Dodatkowe elementy instalacji wentylacyjnej lub klimatyzacyjnej Dodatkowa moc w a ciwa wentylatora [kw/(m 3 /s)] 3 Dodatkowy stopie filtracji powietrza 0,3 2 Dodatkowy stopie filtracji powietrza 0,6 z filtrami klasy H 0 i wy szej 3 Filtry do usuwania gazowych zanieczyszcze 0,3 powietrza 4 Wysoko skuteczne urz dzenie do odzysku ciep a (sprawno temperaturowa wi ksza ni 90 %) 0,3 148

149 KOMENTARZ Uwzglêdniaj¹c powy sze zmiany w 151 i 154, nale y przyj¹æ, e precyzuj¹ one warunki stosowania dla rozwi¹zañ instalacji wentylacji mechanicznej i klimatyzacji urz¹dzeñ do odzyskiwania ciep³a oraz recyrkulacji powietrza, a tak e warunki efektywnego stosowania wentylatorów przez okreœlenie dopuszczalnej mocy w³aœciwej wentylatorów W budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego, oœwiaty, wychowania, opieki zdrowotnej i opieki spo³ecznej, a tak e w pomieszczeniach biurowych przeznaczonych na pobyt ludzi, niewyposa onych w wentylacjê mechaniczn¹ lub klimatyzacjê, okna, w celu okresowego przewietrzania, powinny mieæ konstrukcjê umo liwiaj¹c¹ otwieranie co najmniej 50% powierzchni wymaganej zgodnie z 57 dla danego pomieszczenia. 2. Skrzyd³a okien, œwietliki oraz nawietrzaki okienne, wykorzystywane do przewietrzania pomieszczeñ przeznaczonych na pobyt ludzi, powinny byæ zaopatrzone w urz¹dzenia pozwalaj¹ce na ³atwe ich otwieranie i regulowanie wielkoœci otwarcia z poziomu pod³ogi lub pomostu, tak e przez osoby niepe³nosprawne, je- eli nie przewiduje siê korzystania z pomocy innych wspó³u ytkowników. 3. W przypadku zastosowania w pomieszczeniach innego rodzaju wentylacji ni wentylacja me- 149

150 chaniczna nawiewna lub nawiewno-wywiewna, dop³yw powietrza zewnêtrznego, w iloœci niezbêdnej dla potrzeb wentylacyjnych, nale y zapewniæ przez urz¹dzenia nawiewne umieszczane w oknach, drzwiach balkonowych lub w innych czêœciach przegród zewnêtrznych. KOMENTARZ Zmiany w 155 ust. 3 oraz za³¹cznika w nr 2 w nowym brzmieniu powoduj¹ wyeliminowanie mo liwoœci stosowania okien z opcj¹ mikroszczelin, niezapewniaj¹c¹ poprzez powszechny brak korzystania z tej opcji w³aœciwego przep³ywu powietrza w pomieszczeniu. Niewykorzystywanie przez u ytkowników okien i drzwi balkonowych opcji mikroszczelin prowadzi do zawilgocenia pomieszczeñ, czego skutkiem jest pojawianie siê pleœni i grzybów, prowadz¹ce do destrukcji zasobów budowlanych. 4. Urz¹dzenia nawiewne, o których mowa w ust. 3, powinny byæ stosowane zgodnie z wymaganiami okreœlonymi w Polskiej Normie dotycz¹cej wentylacji w budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i u ytecznoœci publicznej. Rozdzia³ 7. Instalacja gazowa na paliwa gazowe Zaopatrzenie budynków w gaz oraz instalacje gazowe powinny odpowiadaæ potrzebom u ytkowym i warunkom wyni- 150

151 kaj¹cym z w³asnoœci fizykochemicznych gazu oraz warunkom technicznym przy- ³¹czenia do sieci gazowej, okreœlonym przez dostawcê gazu. 2. Instalacjê gazow¹ zasilan¹ z sieci gazowej stanowi uk³ad przewodów za kurkiem g³ównym, prowadzonych na zewn¹trz lub wewn¹trz budynku, wraz z armatur¹, kszta³tkami i innym wyposa eniem, a tak e urz¹dzeniami do pomiaru zu ycia gazu, urz¹dzeniami gazowymi oraz przewodami spalinowymi lub powietrzno- -spalinowymi, je eli s¹ elementem wyposa enia urz¹dzeñ gazowych. 3. Instalacjê gazow¹ zasilan¹ gazem p³ynnym ze sta³ych zbiorników lub baterii butli, znajduj¹cych sie na dzia³ce budowlanej na zewn¹trz budynku, stanowi uk³ad przewodów za g³ównym zaworem odcinaj¹cym instalacjê zbiornikow¹, butle lub kolektor butli prowadzonych na zewn¹trz lub wewn¹trz budynku, wraz z armatur¹, kszta³tkami i innym wyposa eniem, a tak e urz¹dzenia do pomiaru zu ycia gazu, urz¹dzenia gazowe z wyposa eniem oraz przewody spalinowe lub powietrzno-spalinowe, odprowadzaj¹ce spaliny bezpoœrednio poza budynek lub do przewodów w œcianach. 4. Instalacjê gazow¹ zasilan¹ gazem p³ynnym z indywidualnej butli, znajduj¹cej siê wewn¹trz budynku, stanowi butla gazowa, urz¹dzenie redukcyjne przy butli, przewód z armatur¹, kszta³tkami i innym wyposa eniem, a tak e 151

152 urz¹dzenie gazowe wraz z przewodami spalinowymi lub powietrzno-spalinowymi, je eli stanowi¹ one element sk³adowy urz¹dzeñ gazowych. 5. Instalacjê zbiornikow¹ gazu p³ynnego stanowi zespó³ urz¹dzeñ sk³adaj¹cy siê ze zbiornika albo grupy zbiorników z armatur¹ i osprzêtem oraz z przy³¹cza gazowego z g³ównym zaworem odcinaj¹cym. 6. Wymagania dla instalacji gazowych, o których mowa w rozporz¹dzeniu, nie dotycz¹ instalacji przeznaczonych do celów rolniczych i produkcyjno-przemys³owych (technologicznych). KOMENTARZ W ust. 3 zestaw elementów wchodz¹cych w sk³ad instalacji gazowej nale a³o uzupe³niæ o przewody odprowadzaj¹ce spaliny, nieujête jednoznacznie w dotychczasowym tekœcie przepisu. Dodanie ust. 5 wynika z koniecznoœci precyzyjnego zdefiniowania instalacji zbiornikowej gazu p³ynnego. W celu unikniêcia nadinterpretacji przepisu proponuje siê wprowadziæ nowy ust. 6, mówi¹cy, e wymagania okreœlone w rozdziale dotycz¹cym instalacji gazowych na paliwa gazowe nie dotycz¹ instalacji przeznaczonych dla celów rolniczych i technologicznych w zak³adach produkcyjno-przemys- ³owych. 152

153 W przewodach gazowych, doprowadzaj¹cych gaz do zewnêtrznej œciany budynku mieszkalnego, zamieszkania zbiorowego, u ytecznoœci publicznej i rekreacji indywidualnej, nie powinno byæ ciœnienia wy szego ni 500 kpa, a do œcian zewnêtrznych pozosta³ych budynków wy - szego ni 1600 kpa. 2. Instalacja gazowa w budynku powinna zapewniaæ doprowadzenie paliwa gazowego w iloœci odpowiadaj¹cej potrzebom u ytkowym oraz odpowiedni¹ wartoœæ ciœnienia przed urz¹dzeniami gazowymi, zale n¹ od rodzaju paliwa gazowego zastosowanego do zasilania budynku, okreœlon¹ Polsk¹ Norm¹ dotycz¹c¹ paliw gazowych, przy czym ciœnienie to nie powinno byæ wy sze ni 5 kpa. 3. Instalacja gazowa w budynku o wysokoœci wiêkszej ni 35 m ponad poziomem terenu mo- e byæ doprowadzona tylko do pomieszczeñ technicznych, w których s¹ zainstalowane urz¹dzenia gazowe, usytuowanych w piwnicy lub na najni szej kondygnacji nadziemnej, a tak e na najwy szej kondygnacji budynku lub nad t¹ kondygnacj¹, pod warunkiem zastosowania urz¹dzeñ stabilizuj¹cych ciœnienie gazu. 4. Zastosowanie instalacji gazowej w budynkach o wysokoœci ponad 25 m wymaga uzyskania pozytywnej opinii wydanej przez w³aœciwego komendanta wojewódzkiego Pañstwowej Stra- y Po arnej. 153

154 5. Instalacje gazowe zasilane gazem p³ynnym mog¹ byæ wykonywane tylko w budynkach niskich. 6. Zabrania siê stosowania w jednym budynku gazu p³ynnego i gazu z sieci gazowej. 7. W budynku niskim, maj¹cym w mieszkaniach instalacjê zasilan¹ gazem p³ynnym, dopuszcza siê usytuowanie kot³owni gazowej zasilanej z sieci gazowej. 8. Instalacje gazowe zasilane gazem o gêstoœci wiêkszej od gêstoœci powietrza nie mog¹ byæ stosowane w pomieszczeniach, których poziom pod³ogi znajduje siê poni ej otaczaj¹cego terenu oraz w których znajduj¹ siê studzienki lub kana³y instalacyjne i rewizyjne poni ej pod³ogi Instalacje sygnalizuj¹ce niedopuszczalny poziom stê enia gazu mog¹ byæ stosowane w budynkach, w których jest ustanowiony sta³y nadzór, zapewniaj¹cy podejmowanie dzia³añ zaradczych, a tak e w budynkach jednorodzinnych. 2. Czujki sygnalizuj¹ce niedopuszczalny poziom stê enia gazu w budynkach, o których mowa w ust. 1, powinny byæ instalowane w piwnicach i suterenach oraz w pomieszczeniach, w których istnieje mo liwoœæ nagromadzenia gazu przy stanach awaryjnych instalacji lub przy³¹cza gazowego. 154

155 3. Sygna³y alarmowe stanu zagro enia wybuchem w budynkach, z wy³¹czeniem budynków jednorodzinnych, powinny byæ kierowane do s³u b lub osób zobowi¹zanych do podjêcia skutecznej akcji zapobiegawczej. 4. Zabrania siê instalowania urz¹dzeñ sygnalizacyjno-odcinaj¹cych dop³yw gazu do czêœci mieszkalnej budynku wielorodzinnego. Nie dotyczy to indywidualnych urz¹dzeñ sygnalizacyjno-odcinaj¹cych dop³yw gazu do odrêbnych mieszkañ. 5. Urz¹dzenia sygnalizacyjno-odcinaj¹ce dop³yw gazu nale y stosowaæ w tych pomieszczeniach, w których ³¹czna nominalna moc cieplna zainstalowanych urz¹dzeñ gazowych jest wiêksza ni 60 kw. 6. Zawór odcinaj¹cy dop³yw gazu do budynku, bêd¹cy elementem sk³adowym urz¹dzenia sygnalizacyjno-odcinaj¹cego, powinien byæ instalowany poza budynkiem, miêdzy kurkiem g³ównym a wprowadzeniem przewodu do budynku. 7. Instalacja gazowa przy³¹czona do sieci gazowej wykonanej z przewodów metalowych powinna byæ zabezpieczona przed wp³ywem pr¹dów b³¹dz¹cych przez zainstalowanie wstawki izolacyjnej na wprowadzeniu metalowej rury gazowej do budynku. 155

156 KOMENTARZ Zapis w ust. 7 uleg³ skróceniu, poniewa postanowienia dotycz¹ce po³¹czeñ wyrównawczych przeniesiono do ustêpu zbiorczego, a mianowicie do ust. 1a w Instalacja gazowa budynku zasilanego z sieci gazowej powinna mieæ zainstalowany na przy³¹czu kurek g³ówny, umo - liwiaj¹cy odciêcie dop³ywu gazu. 2. Kurek g³ówny powinien byæ zainstalowany na zewn¹trz budynku w wentylowanej szafce co najmniej z materia³u trudno zapalnego przy œcianie, we wnêce œciennej lub w odleg³oœci nieprzekraczaj¹cej 10 m od zasilanego budynku, w miejscu ³atwo dostêpnym i zabezpieczonym przed wp³ywami atmosferycznymi, uszkodzeniami mechanicznymi i dostêpem osób niepowo³anych. 3. W zabudowie jednorodzinnej, zagrodowej i rekreacji indywidualnej dopuszcza siê instalowanie kurka g³ównego w odleg³oœci wiêkszej ni 10 m od zasilanego budynku, w wentylowanej szafce, usytuowanej w linii ogrodzenia od ulicy lub ogólnego ci¹gu pieszego z dostêpem do niej od strony zewnêtrznej dzia³ki budowlanej. 4. W budynkach o charakterze monumentalnym dopuszcza siê instalowanie kurków g³ównych w miejscach ³atwo dostêpnych z zewn¹trz, niebêd¹cych pomieszczeniami, np. w podcieniach, 156

157 przeœwitach, bramach, w odleg³oœci nie wiêkszej ni 2 m od lica zewnêtrznego budynku. 5. Odleg³oœæ kurka g³ównego, montowanego przy œcianie lub we wnêce œciany budynku, od poziomu terenu oraz najbli szej krawêdzi okna, drzwi lub innego otworu w budynku powinna wynosiæ co najmniej 0,5 m. 6. W uzasadnionych przypadkach, wynikaj¹cych z rozwi¹zania funkcjonalno-przestrzennego budynku, mo e byæ zainstalowany wiêcej ni jeden kurek g³ówny. W takim przypadku instalacje zasilane z oddzielnych przy³¹czy nie mog¹ byæ ze sob¹ po³¹czone. 7. W zwartej zabudowie œródmiejskiej dopuszcza siê instalowanie kurka g³ównego przed budynkiem, poni ej poziomu terenu, pod warunkiem zachowania wymagañ w³aœciwych dla armatury zaporowej montowanej na gazoci¹gach sieci gazowych. 8. Miejsce usytuowania kurka g³ównego powinno byæ jednoznacznie oznakowane. Na budynku maj¹cym wiêcej ni jeden kurek g³ówny nale y umieœciæ informacjê o liczbie i miejscach ich zainstalowania W przypadku, gdy z jednego przy³¹cza jest zasilany wiêcej ni jeden budynek, oprócz kurka g³ównego, nale y zastosowaæ odrêbne zawory, niebêd¹ce kurkami 157

158 g³ównymi, odcinaj¹ce dop³yw gazu do ka dego z tych budynków. 2. W zabudowie jednorodzinnej, zagrodowej i rekreacji indywidualnej, gdy kurek g³ówny jest zainstalowany w linii ogrodzenia w odleg³oœci wiêkszej ni 10 m, nale y na œcianie budynku dodatkowo zastosowaæ zawór odcinaj¹cy. 3. Zawory odcinaj¹ce, o których mowa w ust. 1 i 2, powinny spe³niaæ wymagania okreœlone w 158 ust W przypadku instalacji gazowej, zasilanej z sieci gazowej o ciœnieniu do 500 kpa, z której korzysta wiêcej ni jeden odbiorca lub w której nominalne zu ycie gazu jest wiêksze ni 10 m 3 /h, w przeliczeniu na gaz ziemny wysokometanowy, przed urz¹dzeniem redukcyjnym nale y zainstalowaæ zawór odcinaj¹cy, a za tym urz¹dzeniem zawór odcinaj¹cy, bêd¹cy kurkiem g³ównym. 2. W przypadku instalacji gazowej, zasilanej ze wspólnej sieci o ciœnieniu do 500 kpa, z której korzysta jeden odbiorca, a nominalne zu ycie gazu jest mniejsze ni 10 m 3 /h, dopuszcza siê, aby zawór odcinaj¹cy zainstalowany przed urz¹dzeniem redukcyjnym by³ traktowany jako kurek g³ówny. Przepis ten stosuje siê tak e, je- eli urz¹dzenie redukcyjne jest po³¹czone w jeden zespó³ z gazomierzem. 158

159 162. Urz¹dzenia redukcyjne mog¹ byæ instalowane wy³¹cznie na zewn¹trz budynku i powinny byæ zabezpieczone przed dostêpem osób niepowo³anych i uszkodzeniami mechanicznymi Przewody instalacji gazowej, prowadzone poni ej poziomu terenu, poza budynkiem w odleg³oœci wiêkszej ni 0,5 m od jego œciany zewnêtrznej, powinny spe³niaæ wymagania okreœlone w przepisach odrêbnych, dotycz¹cych sieci gazowych. 1a. Przewody instalacji gazowej powinny byæ wykonane w sposób zapewniaj¹cy spe³nienie wymagañ szczelnoœci i trwa³oœci okreœlonych w Polskiej Normie dotycz¹cej przewodów gazowych dla budynków. 2. Przewody instalacji gazowej, pocz¹wszy od 0,5 m przed zewnêtrzn¹ œcian¹ budynku do kurków odcinaj¹cych przed gazomierzami w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych lub do odga³êzieñ lokali u ytkowych w budynkach u ytecznoœci publicznej, powinny byæ wykonane z rur stalowych bez szwu b¹dÿ z rur stalowych ze szwem przewodowych, zgodnych z wymaganiami przedmiotowych Polskich Norm, ³¹czonych przez spawanie. 3. Przewody instalacji gazowej w budynkach mieszkalnych jednorodzinnych, zagrodowych i rekreacji indywidualnej, pocz¹wszy od 0,5 m przed zewnêtrzn¹ œcian¹ budynku do wypro- 159

160 wadzenia poza lico wewnêtrzne tej œciany, powinny byæ wykonane z rur, o których mowa w ust W budynkach mieszkalnych jednorodzinnych, budynkach w zabudowie zagrodowej i budynkach rekreacji indywidualnej przewody instalacji gazowej, a w pozosta³ych budynkach tylko przewody za gazomierzami lub odga³êzieniami prowadz¹cymi do odrêbnych mieszkañ lub lokali u ytkowych powinny byæ wykonane z rur, o których mowa w ust. 2, ³¹czonych równie z zastosowaniem po³¹czeñ gwintowanych lub z rur miedzianych ³¹czonych przez lutowanie lutem twardym. Dopuszcza siê stosowanie innych sposobów ³¹czenia rur, je eli spe³niaj¹ one wymagania szczelnoœci i trwa³oœci okreœlone w Polskiej Normie dotycz¹cej przewodów gazowych dla budynków. KOMENTARZ Dodanie ust. 1a wynika z koniecznoœci powo³ania siê na postanowienia Polskiej Normy dotycz¹cej przewodów gazowych dla budynków. Sta³y rozwój techniki powoduje, i pojawi³y siê nowe, nieuwzglêdnione w przepisie, sposoby ³¹czenia przewodów instalacji gazowej. W zwi¹zku z tym wprowadzono w ust. 4 uzupe³niaj¹cy zapis, który dopuszcza stosowanie wszystkich innych sposobów ³¹czenia, pod warunkiem, e spe³niaj¹ one wymagania szczelnoœci i trwa³oœci, okreœlone w Pol- 160

161 skiej Normie dotycz¹cej przewodów gazowych dla budynków. 5. Po zewnêtrznej stronie œcian budynku nie mog¹ byæ prowadzone przewody gazowe wykonane: 1) z rur stalowych, je eli s³u ¹ do rozprowadzania paliw gazowych zawieraj¹cych parê wodn¹ lub inne sk³adniki ulegaj¹ce kondensacji w warunkach eksploatacyjnych, 2) z rur miedzianych. 6. Przewody instalacji gazowej dla gazu p³ynnego mog¹ byæ prowadzone powy ej poziomu terenu miêdzy zbiornikiem, butl¹ lub bateri¹ butli a budynkiem, a tak e po zewnêtrznej œcianie budynku, je eli d³ugoœæ tego przewodu nie jest wiêksza ni 10 m, a sk³adniki gazu nie podlegaj¹ kondensacji w warunkach eksploatacyjnych Przewodów instalacji gazowych nie nale- y prowadziæ przez pomieszczenia mieszkalne oraz pomieszczenia, których sposób u ytkowania mo e spowodowaæ naruszenie stanu technicznego instalacji lub wp³ywaæ na parametry eksploatacyjne gazu. 2. Zabrania siê prowadzenia przez pomieszczenia mieszkalne przewodów instalacji gazowej z zastosowaniem po³¹czeñ gwintowanych, a tak e 161

162 z zastosowaniem innych sposobów ³¹czenia rur, je eli mog¹ one stanowiæ zagro enie dla bezpieczeñstwa mieszkañców. KOMENTARZ Zmiana w ust. 2 jest konieczna w zwi¹zku z uzupe³nieniem wprowadzonym do 163 ust Przewody instalacji gazowej, w stosunku do przewodów innych instalacji stanowi¹cych wyposa enie budynku (ogrzewczej wodoci¹gowej, kanalizacyjnej, elektrycznej, piorunochronnej itp.), nale y lokalizowaæ w sposób zapewniaj¹cy bezpieczeñstwo ich u ytkowania. Odleg³oœæ miêdzy przewodami instalacji gazowej a innymi przewodami powinna umo liwiaæ wykonywanie prac konserwacyjnych. 4. Poziome odcinki instalacji gazowych powinny byæ usytuowane w odleg³oœci co najmniej 0,1 m powy ej innych przewodów instalacyjnych, natomiast je eli gêstoœæ gazu jest wiêksza od gêstoœci powietrza poni ej przewodów elektrycznych i urz¹dzeñ iskrz¹cych. 5. Przewody instalacji gazowej krzy uj¹ce siê z innymi przewodami instalacyjnymi powinny byæ od nich oddalone co najmniej o 0,02 m. 6. Dopuszcza siê prowadzenie przewodów gazowych z rur stalowych bez szwu i rur stalowych ze szwem przewodowych, ³¹czonych za pomoc¹ spawania przez jedn¹ kondygnacjê gara u, 162

163 znajduj¹c¹ siê bezpoœrednio pod kondygnacj¹ nadziemn¹ budynku, pod warunkiem zabezpieczenia tych przewodów przed uszkodzeniem mechanicznym Rozwi¹zania techniczne instalacji gazowej powinny umo liwiaæ samokompensacjê wyd³u eñ cieplnych oraz eliminowaæ ewentualne odkszta³cenia instalacji, wywo³ane deformacj¹ lub osiadaniem budynku. 2. Przewody instalacji gazowych w piwnicach i suterenach nale y prowadziæ na powierzchni œcian lub pod stropem, natomiast na pozosta- ³ych kondygnacjach nadziemnych dopuszcza siê prowadzenie ich tak e w bruzdach os³oniêtych nieuszczelnionymi ekranami lub wype³nionych po uprzednim wykonaniu próby szczelnoœci instalacji ³atwo usuwaln¹ mas¹ tynkarsk¹, niepowoduj¹c¹ korozji przewodów. Wype³nianie bruzd, w których s¹ prowadzone przewody z rur miedzianych, jest zabronione. 3. Przewody gazowe z rur stalowych, po wykonaniu próby szczelnoœci, powinny byæ zabezpieczone przed korozj¹ Urz¹dzenia pomiarowe zu ycia gazu, zwane dalej gazomierzami, spe³niaj¹ce wymagania okreœlone w Polskiej Normie dotycz¹cej gazomierzy, powinny byæ zainstalowane oddzielnie dla ka dego z od- 163

164 KOMENTARZ biorców i zabezpieczone przed dostêpem osób nieupowa nionych W ust. 1 konieczne jest przywo³anie w³aœciwej Polskiej Normy dotycz¹cej gazomierzy. 2. Lokalizacja gazomierzy powinna zapewniaæ ³atwy dostêp do ich kontroli lub wymiany. 3. Przed ka dym gazomierzem nale y zainstalowaæ zawór odcinaj¹cy. Je eli gazomierz jest instalowany w jednej szafce z kurkiem g³ównym, uznaje siê, e wymaganie to jest spe³nione. 4. Gazomierze mog¹ byæ instalowane: 1) w szafkach z materia³ów co najmniej trudno zapalnych, z otworami wentylacyjnymi: a) na klatkach schodowych lub korytarzach ogólnych, b) na zewn¹trz budynku, razem z kurkiem g³ównym instalacji gazowej, z zachowaniem warunków okreœlonych w 159 i 160, 2) w szybach wentylowanych przeznaczonych dla pionów instalacyjnych, z drzwiczkami bez otworów wentylacyjnych, dostêpnymi od strony pomieszczeñ niemieszkalnych. 164

165 5. Dopuszcza siê instalowanie gazomierzy, tak e bez szafek, w kuchniach stanowi¹cych samodzielne pomieszczenie oraz w przedpokojach w istniej¹cych budynkach mieszkalnych, podlegaj¹cych przebudowie lub w których nastêpuje remont instalacji gazowej. 6. Gazomierze mog¹ byæ ponadto instalowane w wydzielonych i zamykanych pomieszczeniach piwnicznych, je eli maj¹ one otwór okienny oraz przewód wentylacji grawitacyjnej wyprowadzony ponad dach lub przez œcianê zewnêtrzn¹ na wysokoœæ co najmniej 2,5 m powy ej terenu, w odleg³oœci nie mniejszej ni 0,5 m od bocznej krawêdzi okien, drzwi i innych otworów Gazomierzy nie mo na instalowaæ: 1) w pomieszczeniach mieszkalnych, ³azienkach lub innych, w których wystêpuje zagro enie korozyjne (wilgoæ, opary zwi¹zków chemicznych itp.), 2) we wspólnych wnêkach z licznikami elektrycznymi, 3) w odleg³oœci mniejszej w rzucie poziomym ni 1 m od palnika gazowego lub innego paleniska, 4) w odleg³oœci mniejszej ni 3 m od urz¹dzenia gazowego, mierz¹c w rozwiniêciu d³ugoœci przewodu. 165

166 Gazomierze nale y instalowaæ w przedziale wysokoœci od 0,3 m do 1,8 m od poziomu pod³ogi do spodu gazomierza lub co najmniej 0,5 m od poziomu terenu. 2. Gazomierze do pomiaru przep³ywu gazu o gêstoœci mniejszej od gêstoœci powietrza powinny byæ umieszczone powy ej licznika elektrycznego i innych urz¹dzeñ mog¹cych iskrzyæ, a do gazu o gêstoœci wiêkszej od gêstoœci powietrza o co najmniej 0,3 m poni ej licznika i takich urz¹dzeñ. 3. Gazomierze instalowane bez szafek, na tym samym poziomie co liczniki elektryczne lub inne mog¹ce iskrzyæ urz¹dzenia, powinny byæ od nich oddalone co najmniej o 1 m. 4. Dopuszcza siê zmniejszenie odleg³oœci, o której jest mowa w ust. 3, je eli miêdzy tymi urz¹dzeniami zostanie wykonana przegroda z materia³u niepalnego o wysokoœci co najmniej 0,5 m powy ej i poni ej gazomierza oraz wysiêgu wiêkszym o co najmniej 0,1 m od odleg³oœci lica gazomierza od œciany, na której jest zainstalowany Rozwi¹zania techniczne po³¹czeñ gazomierzy i urz¹dzeñ gazowych z instalacj¹ powinny umo liwiaæ ich od³¹czenie bez koniecznoœci demonta u czêœci instalacji Urz¹dzenia gazowe mog¹ byæ instalowane wy³¹cznie w pomieszczeniach spe³nia- 166

167 j¹cych warunki dotycz¹ce ich wysokoœci, kubatury, wentylacji i odprowadzenia spalin, a tak e dop³ywu powietrza do spalania okreœlone w rozporz¹dzeniu, w Polskich Normach i przepisach odrêbnych. 2. Urz¹dzenia gazowe z otwart¹ komor¹ spalania, przez co rozumie siê urz¹dzenia typu A i B, nie mog¹ byæ instalowane w pomieszczeniach mieszkalnych, z zastrze eniem 93 ust. 2 i Urz¹dzenia gazowe z zamkniêt¹ komor¹ spalania, przez co rozumie siê urz¹dzenia typu C, mog¹ byæ instalowane w pomieszczeniach mieszkalnych, niezale nie od rodzaju wystêpuj¹cej w nich wentylacji, pod warunkiem zastosowania koncentrycznych przewodów powietrzno-spalinowych, z zachowaniem wymagañ Urz¹dzenia gazowe, pozostaj¹ce bez sta³ego dozoru w czasie ich u ytkowania, takie jak kot³y gazowe lub ogrzewacze pomieszczeñ, powinny byæ wyposa one w samoczynnie dzia³aj¹ce zabezpieczenia przed skutkami spadku ciœnienia lub przerw¹ w dop³ywie gazu Maksymalne, ³¹czne obci¹ enie cieplne przypadaj¹ce na 1 m 3 kubatury, s³u ¹ce do okreœlania wymaganej kubatury pomieszczenia, w którym s¹ zainstalowane urz¹dzenia gazowe, pobieraj¹ce powietrze do spalania z tego pomieszczenia, nie 167

168 mo e przekraczaæ wartoœci okreœlonych w poni szej tabeli: Rodzaje pomieszcze Maksymalne obci enie cieplne urz dze gazowych na m 3 kubatury pomieszczenia typ A bez odprowadzenia spalin typ B z odprowadzeniem spalin 2 3 Pomieszczenia przeznaczone na sta y pobyt ludzi oraz wn ki kuchenne po czone z przedpokojem Pomieszczenia nieprzeznaczone na sta y pobyt ludzi, w tym pomieszczenia kuchenne w mieszkaniach 75 W ( 50 kcal/h) 930 W (800 kcal/h) 350 W (300 kcal/h) W (4000 kcal/h) 2. W przypadku instalowania w jednym pomieszczeniu urz¹dzeñ gazowych bez odprowadzenia spalin i z odprowadzeniem spalin, ³¹czne obci¹ enie cieplne pochodz¹ce od tych urz¹dzeñ, przypadaj¹ce na 1 m 3 kubatury pomieszczenia, nie mo e przekraczaæ wielkoœci podanych w tabeli w ust. 1, kolumna Kubatura pomieszczeñ, w których instaluje siê urz¹dzenia gazowe, nie powinna byæ mniejsza ni : 1) 8 m 3 w przypadku urz¹dzeñ pobieraj¹cych powietrze do spalania z tych pomieszczeñ, 2) 6,5 m 3 w przypadku urz¹dzeñ z zamkniêt¹ komor¹ spalania. 168

169 4. Pomieszczenia, w których instaluje siê urz¹dzenia gazowe, powinny mieæ wysokoœæ co najmniej 2,2 m. 5. W budynkach jednorodzinnych, mieszkalnych w zabudowie zagrodowej i rekreacji indywidualnej, wzniesionych przed dniem wejœcia w ycie rozporz¹dzenia, dopuszcza siê instalowanie gazowych kot³ów grzewczych w pomieszczeniach technicznych o wysokoœci co najmniej 1,9 m, z zachowaniem warunków okreœlonych w ust. 1 i 170 ust. 1 i Przy instalowaniu urz¹dzeñ gazowych nale y spe³niæ nastêpuj¹ce warunki: 1) urz¹dzenia gazowe nale y po³¹czyæ ze stalowymi lub miedzianymi przewodami instalacji gazowej na sta³e lub z zastosowaniem elastycznych przewodów metalowych, 2) zawór odcinaj¹cy dop³yw gazu do urz¹dzenia nale y umieœciæ w pomieszczeniu, w którym jest zainstalowane urz¹dzenie gazowe, w miejscu ³atwo dostêpnym, w odleg³oœci nie wiêkszej ni 1 m od króæca przy- ³¹czeniowego, 3) kuchnie i kuchenki gazowe nale y instalowaæ w odleg³oœci co najmniej 0,5 m od okien do boku urz¹dzenia, licz¹c w rzucie poziomym, 169

170 4) ogrzewacze pomieszczeñ, których temperatura os³on mo e przekroczyæ 60 C, nale y instalowaæ w odleg³oœci co najmniej 0,3 m od œcian z materia³ów ³atwo zapalnych, otynkowanych oraz w odleg³oœci 0,6 m od elementów œcian z materia³ów ³atwo zapalnych, nieos³oniêtych tynkiem, 5) grzejniki gazowe wody przep³ywowej nale y instalowaæ na œcianach z materia³ów niepalnych b¹dÿ odizolowaæ je od œciany z materia- ³ów palnych p³yt¹ z materia³u niepalnego. 2. Urz¹dzenia gazowe, wymagaj¹ce przemieszczania, takie jak palniki, kolby, lutownice, mog¹ byæ instalowane za pomoc¹ przewodów elastycznych przeznaczonych do takich celów Grzewcze urz¹dzenia gazowe, takie jak: kot³y ogrzewcze, grzejniki wody przep³ywowej, niezale nie od ich obci¹ eñ cieplnych, powinny byæ pod³¹czone na sta³e z indywidualnymi kana³ami spalinowymi, uwzglêdniaj¹c instrukcjê techniczn¹ producenta urz¹dzenia, o której mowa w przepisach dotycz¹cych zasadniczych wymagañ dla urz¹dzeñ spalaj¹cych paliwa gazowe. 2. Przewody i kana³y spalinowe odprowadzaj¹ce spaliny od urz¹dzeñ gazowych na zasadzie ci¹gu naturalnego powinny posiadaæ przekroje wynikaj¹ce z obliczeñ oraz zapewniaæ podci- 170

171 œnienie ci¹gu w wysokoœci odpowiedniej dla typu urz¹dzenia i jego mocy cieplnej. 3. Dopuszcza siê stosowanie zbiorczych przewodów systemów powietrzno-spalinowych przystosowanych do pracy z urz¹dzeniami z zamkniêt¹ komor¹ spalania, wyposa onymi w zabezpieczenia przed zanikiem ci¹gu kominowego. 4. Dopuszcza siê stosowanie indywidualnych przewodów powietrznych i spalinowych jako zestawu wyrobów s³u ¹cych do doprowadzenia powietrza do urz¹dzenia gazowego i odprowadzenia spalin na zewn¹trz. 5. Dopuszcza siê w pomieszczeniu kot³owni przy³¹czenie kilku kot³ów do wspólnego kana- ³u spalinowego w przypadku: 1) kot³ów pobieraj¹cych powietrze do spalania z pomieszczenia, pod warunkiem zastosowania skrzyniowego przerywacza ci¹gu lub wyposa enia kot³ów w czujniki zaniku ci¹gu kominowego wy³¹czaj¹cych równoczeœnie wszystkie kot³y, 2) wykonania dla kot³ów z palnikami nadmuchowymi przewodu spalinowego o przekroju poprzecznym nie mniejszym ni 1,6 sumy przekrojów przewodów odprowadzaj¹cych spaliny z poszczególnych kot³ów, a tak e wyposa enie wylotu przewodu spalinowego 171

172 w czujnik zaniku ci¹gu kominowego, wy³¹czaj¹cego równoczeœnie wszystkie kot³y. 6. Przewody i kana³y spalinowe, odprowadzaj¹ce spaliny od grzewczych urz¹dzeñ gazowych, powinny byæ dostosowane do warunków pracy danego typu urz¹dzenia. KOMENTARZ Zmiany w ust. 1 i 6 spowodowane zosta³y ukazaniem sie Rozporz¹dzenia Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagañ dla urz¹dzeñ spalaj¹cych paliwa gazowe, które to rozporz¹dzenie wdra a postanowienia Dyrektywy Rady nr 90/396/EWG z dnia 29 czerwca 1990 r. w sprawie zbli enia ustawodawstwa Pañstw Cz³onkowskich odnosz¹cych siê do urz¹dzeñ spalania paliw gazowych. Zmiany nawi¹zuj¹ do wprowadzonych w rozdziale 2. rozporz¹dzenia wymagañ odnoœnie do koniecznoœci do³¹czenia do urz¹dzeñ gazowych instrukcji technicznych producenta (w zakresie instalacji i u ytkowania). Porównuj¹c te zmiany z wersj¹ przed notyfikacj¹ KE w ust. 1 wyraz wed³ug zast¹piono wyrazem uwzglêdniaj¹c, a w ust. 6 skreœlono wyrazy: okreœlonych w instrukcji technicznej, o której mowa w ust. 1. ; ta dodatkowa zmiana, w wyniku uwag pañstw cz³onkowskich UE, nadaje instrukcji technicznej producenta grzewczych urz¹dzeñ gazowych charakter dokumentu wspomagaj¹cego projektowanie instalacji gazowych na paliwa gazowe. 172

173 7. Przewody i kana³y spalinowe odprowadzaj¹ce spaliny od urz¹dzeñ gazowych, z wy³¹czeniem kot³ów, powinny spe³niaæ nastêpuj¹ce wymagania: 1) przekroje poprzeczne przewodu, a tak e kana³u spalinowego powinny byæ sta³e na ca³ej d³ugoœci, 2) d³ugoœæ pionowych przewodów spalinowych powinna byæ nie mniejsza ni 0,22 m, a przewodów poziomych u³o onych ze spadkiem co najmniej 5% w kierunku urz¹dzenia nie wiêksza ni 2 m, 3) d³ugoœæ kana³u spalinowego mierzona od osi wlotu przewodu spalinowego do krawêdzi wylotu kana³u nad dachem powinna byæ nie mniejsza ni 2 m, 4) wyloty kana³ów spalinowych, je eli wynika to z warunków pracy urz¹dzeñ, powinny byæ zaopatrzone w wywietrzniki dobrane do iloœci spalin, d³ugoœci odcinków pionowych, po³o enia w okreœlonej strefie wiatrowej i warunków lokalnych. 8. Dopuszcza siê instalowanie przepustnic w przewodach odprowadzaj¹cych spaliny z poszczególnych urz¹dzeñ, je eli ich dzia³anie nie zak³óca przep³ywu spalin. 9. Urz¹dzenia gazowe wyposa one w palniki nadmuchowe powinny byæ po³¹czone przewoda- 173

174 mi z kana³ami spalinowymi, których przekroje nale y dobieraæ z uwzglêdnieniem nadciœnieñ wystêpuj¹cych w komorach spalania tych urz¹dzeñ. 10. Nad urz¹dzeniami gazowymi typu restauracyjnego z odprowadzeniem spalin do pomieszczenia nale y umieszczaæ okapy odprowadzaj¹ce te spaliny do kana³ów spalinowych, przy czym dla urz¹dzeñ o mocy cieplnej wiêkszej ni 30 kw nale y instalowaæ czujniki, wy³¹czaj¹ce urz¹dzenie w przypadku zaniku ci¹gu kominowego Indywidualne koncentryczne przewody powietrzno-spalinowe lub oddzielne przewody powietrzne i spalinowe od urz¹dzeñ gazowych z zamkniêt¹ komor¹ spalania mog¹ byæ wyprowadzone przez zewnêtrzn¹ œcianê budynku, je eli urz¹dzenia te maj¹ nominaln¹ moc ciepln¹ nie wiêksz¹ ni : 1) 21 kw w wolno stoj¹cych budynkach jednorodzinnych, zagrodowych i rekreacji indywidualnej. 2. Wyloty przewodów, o których mowa w ust. 1 pkt 2, powinny znajdowaæ sie wy ej ni 2,5 m ponad poziomem terenu. Dopuszcza sie sytuowanie tych wylotów poni ej 2,5 m, lecz nie mniej ni 0,5 m ponad poziomem terenu, je eli w odleg³oœci do 8 m nie znajduje siê plac zabaw dla dzieci lub inne miejsca rekreacyjne. 174

175 3. Odleg³oœæ miêdzy wylotami przewodów, o których mowa w ust. 1, powinna byæ nie mniejsza ni 3 m, a odleg³oœæ tych wylotów od najbli - szej krawêdzi okien otwieranych i ryzalitów przes³aniaj¹cych nie mniejsza ni 0,5 m. KOMENTARZ Przepis ten, w obecnej postaci, praktycznie uniemo liwia instalowanie urz¹dzeñ z zamkniêt¹ komor¹ spalania z przewodem powietrzno-spalinowym wyprowadzanym przez œcianê, na pierwszej kondygnacji nadziemnej budynku, tj. 2,5 m nad poziomem terenu. Jest to przepis zbyt rygorystyczny w œwietle praktyki europejskiej. Wprowadza siê wiêc zmniejszenie wymaganej wysokoœci sytuowania wylotów przewodów, pod warunkiem, e w odleg³oœci do 8 m nie znajduje siê plac zabaw dla dzieci lub inne miejsce rekreacyjne. Zmiana w ust. 3 ma charakter uœciœlaj¹cy; w obecnym brzmieniu doprecyzowano, e wymaganie dotyczy wy³¹cznie okien otwieralnych. 4. W budynkach produkcyjnych i magazynowych oraz halach sportowych i widowiskowych nie ogranicza siê nominalnej mocy cieplnej urz¹dzeñ z zamkniêt¹ komor¹ spalania, od których indywidualne koncentryczne przewody powietrzno-spalinowe lub oddzielne przewody powietrzne i spalinowe s¹ wyprowadzone przez zewnêtrzn¹ œcianê budynku, je eli odleg³oœæ tej œciany od granicy dzia³ki budowlanej wynosi co najmniej 8 m, a od œciany innego bu- 175

176 dynku z oknami nie mniej ni 12 m, a tak e je- eli wyloty przewodów znajduj¹ siê wy ej ni 3 m ponad poziomem terenu Pomieszczenia przeznaczone do instalowania kot³ów na paliwa gazowe powinny odpowiadaæ wymaganiom 172 oraz innym przepisom rozporz¹dzenia, a tak e odpowiadaæ wymaganiom okreœlonym w Polskiej Normie dotycz¹cej kot³owni wbudowanych na paliwa gazowe o gêstoœci wzglêdnej mniejszej ni Kot³y na paliwa gazowe o ³¹cznej mocy cieplnej do 30 kw mog¹ byæ instalowane w pomieszczeniach nieprzeznaczonych na sta³y pobyt ludzi oraz w miejscach, o których mowa w ust Kot³y na paliwa gazowe o ³¹cznej mocy cieplnej powy ej 30 kw do 60 kw nale y instalowaæ w pomieszczeniu technicznym lub w przewidzianym wy³¹cznie na kot³owniê budynku wolno stoj¹cym. 4. Kot³y na paliwa gazowe o ³¹cznej mocy cieplnej powy ej 60 kw do 2000 kw nale y instalowaæ w s³u ¹cym wy³¹cznie do tego celu pomieszczeniu technicznym lub w budynku wolno stoj¹cym przeznaczonym wy³¹cznie na kot³owniê. 5. Kot³y na paliwa gazowe o ³¹cznej mocy cieplnej powy ej 2000 kw mog¹ byæ instalowane 176

177 wy³¹cznie w budynku wolno stoj¹cym przeznaczonym na kot³owniê. 6. Kubatura pomieszczeñ z kot³ami na paliwa gazowe o ³¹cznej mocy cieplnej do 60 kw oraz z kot³ami o mocy cieplnej powy ej 60 kw, pobieraj¹cymi powietrze z pomieszczeñ, powinna odpowiadaæ wymaganiom okreœlonym w Kubatura pomieszczeñ z kot³ami, o których mowa w ust. 4 i 5, z zamkniêt¹ komor¹ spalania, powinna byæ okreœlana indywidualnie, przy uwzglêdnieniu warunków technicznych i technologicznych, a tak e wymagañ eksploatacyjnych. 8. W pomieszczeniu z zainstalowanymi kot³ami, o których mowa w ust. 4 i 5, zabrania siê instalowania urz¹dzeñ przeznaczonych do pomiaru zu ycia gazu. 9. Do pomieszczeñ technicznych z zainstalowanymi kot³ami o ³¹cznej mocy cieplnej powy ej 60 kw do 2000 kw, zlokalizowanych w budynku o innym przeznaczeniu ni kot³ownia, nale- y doprowadziæ odrêbny przewód gazowy, z którego nie mog¹ byæ zasilane pozosta³e urz¹dzenia gazowe w tym budynku Urz¹dzenia gazowe instalowane w budynku mog¹ byæ zasilane gazem p³ynnym z indywidualnych butli o nominalnej zawartoœci gazu do 11 kg, pod warunkiem spe³nienia nastêpuj¹cych wymagañ: 177

178 1) w jednym mieszkaniu, warsztacie lub lokalu u ytkowym nie nale y instalowaæ wiêcej ni dwóch butli, 2) w pomieszczeniu, w którym instaluje siê butlê, nale y zachowaæ temperaturê ni sz¹ ni 35 C, 3) butlê nale y instalowaæ wy³¹cznie w pozycji pionowej, 4) butlê nale y zabezpieczyæ przed uszkodzeniami mechanicznymi, 5) miêdzy butl¹ a urz¹dzeniem promieniuj¹cym ciep³o, z wy³¹czeniem zestawów urz¹dzeñ gazowych z butlami, nale y zachowaæ odleg³oœæ co najmniej 1,5 m, 6) butli nie nale y umieszczaæ w odleg³oœci mniejszej ni 1 m od urz¹dzeñ mog¹cych powodowaæ iskrzenie, 7) urz¹dzenia gazowe nale y ³¹czyæ z reduktorem ciœnienia gazu na butli za pomoc¹ elastycznego przewodu o d³ugoœci nieprzekraczaj¹cej 3 m i wytrzyma³oœci na ciœnienie co najmniej 300 kpa, odpornego na sk³adniki gazu p³ynnego, uszkodzenia mechaniczne oraz temperaturê do 60 C, 8) urz¹dzenie gazowe o mocy cieplnej przekraczaj¹cej 10 kw nale y ³¹czyæ z przewodem 178

179 elastycznym, o którym mowa w pkt 7, rur¹ stalow¹ o d³ugoœci co najmniej 0,5 m Instalacje gazowe w budynku lub w zespole budynków mog¹ byæ zasilane gazem p³ynnym z butli gazowej o nominalnej zawartoœci gazu do 33 kg lub z baterii takich butli, pod warunkiem spe³nienia nastêpuj¹cych wymagañ: 1) butle powinny byæ umieszczone na zewn¹trz budynku, w miejscu oznakowanym, na utwardzonym pod³o u, pod zadaszeniem chroni¹cym od wp³ywu czynników atmosferycznych, 2) liczba butli w baterii nie mo e przekraczaæ 10, 3) butle w baterii powinny byæ pod³¹czone do kolektora wykonanego z rury stalowej bez szwu lub rury przewodowej ³¹czonej przez spawanie, 4) odleg³oœæ butli od najbli szych otworów okiennych lub drzwiowych w œcianie zewnêtrznej budynku nie powinna byæ mniejsza ni 2 m, 5) butle nie mog¹ byæ sytuowane w zag³êbieniach terenu Instalacje gazowe w budynku lub w zespole budynków mog¹ byæ zasilane z jed- 179

180 nego zbiornika z gazem p³ynnym lub grupy takich zbiorników. 2. Liczba zbiorników naziemnych w grupie nie powinna przekraczaæ 6 sztuk, a ich ³¹czna pojemnoœæ100 m 3. Odleg³oœæ pomiêdzy grupami zbiorników naziemnych powinna wynosiæ: 1) 7,5 m w przypadku, gdy ³¹czna pojemnoœæ zbiorników w grupie nie przekracza 30 m 3, 2) 15 m w przypadku, gdy ³¹czna pojemnoœæ zbiorników w grupie przekracza 30 m Zbiorniki gazu p³ynnego nie mog¹ byæ sytuowane w zag³êbieniach terenu, w miejscach podmok³ych oraz w odleg³oœci mniejszej ni 5 m od rowów, studzienek lub wpustów kanalizacyjnych. 4. Dopuszczalna odleg³oœæ zbiorników z gazem p³ynnym od budynków mieszkalnych, budynków zamieszkania zbiorowego oraz budynków u ytecznoœci publicznej, a tak e miêdzy zbiornikami okreœla poni sza tabela: 180

181 Nominalna pojemno zbiornika w m 3 Odleg o budynków mieszkalnych, budynków zamieszkania zbiorowego i budynków u yteczno ci publicznej od: zbiornika naziemnego w m zbiornika podziemnego w m 3 4 do powy ej 3 do 5 5 2,5 1 powy ej 5 do 7 7,5 3 1,5 5. Dopuszczalna odleg³oœæ zbiorników z gazem p³ynnym od budynków produkcyjnych i magazynowych powinna wynosiæ dla zbiorników o pojemnoœci: 1) do 10 m 3 nie mniej ni odleg³oœæ okreœlona w tabeli w ust. 4, w kolumnach 2 i 3, 2) powy ej 10 m 3 nie mniej ni po³owa odleg³oœci okreœlonej w tabeli w ust. 4, w kolumnach 2 i Odleg³oœæ zbiorników z gazem p³ynnym od granicy z s¹siedni¹ dzia³k¹ budowlan¹ powinna byæ nie mniejsza ni po³owa odleg³oœci okreœlonej w tabeli w ust. 4, w kolumnach 2 i 3, Odleg o od s siedniego zbiornika naziemnego lub podziemnego w m powy ej 7 do ,5 powy ej 10 do ¼ sumy rednic powy ej 40 do dwóch s siednich zbiorników powy ej 65 do

182 przy zachowaniu wymaganej odleg³oœci od budynku danego rodzaju. 7. Odleg³oœci okreœlone w tabeli w ust. 4, w kolumnie 2, mog¹ byæ zmniejszone do 50% w przypadku zastosowania wolno stoj¹cej œciany oddzielenia przeciwpo arowego o klasie odpornoœci ogniowej co najmniej R E I 120, usytuowanej pomiêdzy zbiornikiem z gazem p³ynnym a budynkiem. Wymiary wolnostoj¹cej œciany oraz jej odleg³oœæ od zbiornika powinny byæ dobrane tak, aby os³oniæ zbiornik od tej czêœci budynku, która znajduje siê w odleg³oœci mniejszej ni okreœlona w tabeli w ust. 4, w kolumnie 2, od dowolnego punktu zbiornika. 8. Dla zbiornika z gazem p³ynnym o pojemnoœci do 10 m 3 zmniejszenie jego odleg³oœci od budynku, o której mowa w ust. 7, mo e mieæ miejsce równie wówczas, gdy pionowy pas œciany tego budynku o szerokoœci co najmniej równej rzutowi równoleg³emu zbiornika, powiêkszonej po 2 m z obu jego stron oraz o wysokoœci równej wysokoœci budynku, bêdzie mia³ klasê odpornoœci ogniowej co najmniej R E I 120, i w tym pasie œciany nie bêd¹ znajdowa³y sie otwory okienne i drzwiowe. 9. Odleg³oœæ zbiornika z gazem p³ynnym od rzutu poziomego skrajnego przewodu elektroenergetycznej linii napowietrznej, a tak e od szyny zelektryfikowanej linii kolejowej lub tramwajowej powinna wynosiæ co najmniej: 182

183 1) 3 m przy napiêciu linii elektroenergetycznej lub sieci trakcyjnej do 1 kv, 2) 15 m przy napiêciu linii elektroenergetycznej lub sieci trakcyjnej równej lub wiêkszej od 1 kv. KOMENTARZ Obecnie przepis 179, dotycz¹cy sytuowania i urz¹dzenia miejsca instalowania zbiorników gazu p³ynnego do zasilania instalacji gazowej w budynku (lub zespo³ów budynków) ma charakter szcz¹tkowy. Jego podstawow¹ treœci¹ jest samo dopuszczenie usytuowania takich zbiorników w pobli u budynków oraz odwo³anie do przepisów odrêbnych, którymi w tym przypadku jest Rozporz¹dzenie Ministra Gospodarki z dnia 20 wrzeœnia 2000 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadaæ bazy i stacje paliw p³ynnych, ruroci¹gi dalekosiê ne do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie. Przy podjêtej w 2005 r. nowelizacji tego aktu prawnego w Ministerstwie Gospodarki postanowiono usun¹æ z niego przepisy, które nie wi¹ ¹ siê bezpoœrednio z zakresem rozporz¹dzenia (nowe rozporz¹dzenie o tym samym tytule jw. z dnia 21 listopada 2005 r. Dz.U. Nr 243, poz. 2063). Jest to decyzja s³uszna, gdy zbiorniki gazu p³ynnego przeznaczonego dla potrzeb grzewczych budynku, nale- y uznaæ za urz¹dzenie zwi¹zane z budynkiem i jako takie, zgodnie z art. 3 pkt 1 lit. a powinny zostaæ objête regulacjami Rozporz¹dzenia w sprawie wa- 183

184 runków technicznych, jakim powinny odpowiadaæ budynki i ich usytuowanie. W konsekwencji tej decyzji w znacznie rozbudowanym 179 umieszczono odpowiednio zmodyfikowane i zaadaptowane wymagania, znajduj¹ce siê w ww. dawnym Rozporz¹dzeniu Ministra Gospodarki z dnia 20 wrzeœnia 2000 r. W obecnej formie i przy obecnym stanie wiedzy przepisy te wyczerpuj¹ problematykê bezpieczeñstwa zbiorników z gazem p³ynnym do zasilania instalacji gazowej w budynku. Dlatego nale a³o pod wzglêdem formalnym poprawiæ ust. 1; w porównaniu z poprzedni¹ wersj¹ projektu zosta³y usuniête wyrazy: z zastrze- eniem przepisów odrêbnych. Ponadto do 179 nie wprowadzono wymagañ dotycz¹cych osprzêtu zabezpieczaj¹cego, w który musz¹ byæ wyposa one zbiorniki (w tym na gaz p³ynny), gdy problematyka ta jest regulowana przez Rozporz¹dzenie Ministra Gospodarki w sprawie zasadniczych wymagañ dla urz¹dzeñ ciœnieniowych i zespo³ów urz¹dzeñ ciœnieniowych. Rozdzia³ 8. Instalacja elektryczna 180. Instalacja i urz¹dzenia elektryczne, przy zachowaniu przepisów rozporz¹dzenia, przepisów odrêbnych dotycz¹cych dostarczania energii, ochrony przeciwpo arowej, ochrony œrodowiska oraz bezpieczeñstwa i higieny pracy, a tak e wymagañ Polskich Norm 184

185 odnosz¹cych siê do tych instalacji i urz¹dzeñ, powinny zapewniaæ: 1) dostarczanie energii elektrycznej o odpowiednich parametrach technicznych do odbiorników, stosownie do potrzeb u ytkowych, 2) ochronê przed pora eniem pr¹dem elektrycznym, przepiêciami ³¹czeniowymi i atmosferycznymi, powstaniem po aru, wybuchem i innymi szkodami, 3) ochronê przed emisj¹ drgañ i ha³asu powy- ej dopuszczalnego poziomu oraz przed szkodliwym oddzia³ywaniem pola elektromagnetycznego. 180a. W budynku u ytecznoœci publicznej, o którym mowa w poni szej tabeli, wartoœæ mocy jednostkowej oœwietlenia nie mo e przekraczaæ okreœlonych wielkoœci dopuszczalnych: 185

186 Typ budynku Maksymalna warto mocy jednostkowej [W/m 2 ] Klasa kryteriów *) A B C Biura Szko y Szpitale Restauracje Sportowo-rekreacyjne Handlowo-us ugowe *) Ustala si nast puj ce klasy kryteriów: A spe nianie kryteriów o wietlenia w stopniu podstawowym. B spe nianie kryteriów o wietlenia w stopniu rozszerzonym. C spe nienie kryteriów o wietlenia w stopniu pe nym, z uwzgl dnieniem komunikacji wizualnej. KOMENTARZ Dodanie tego nowego zapisu powoduje okreœlenie szczegó³owego wymagania, precyzuj¹cego zasady projektowania instalacji oœwietleniowej w budynkach u tecznosci publicznej, prowadz¹ce do limitowania energii zu ywanej w budynkach na potrzeby oœwietlenia, przy zachowaniu jako nadrzêdnych potrzeb zdrowotno-u ytkowych, a tak e umo liwiaj¹cego dokonanie zapotrzebowania na energiê na potrzeby oœwietlenia w tych budynkach z punktu widzenia wymagañ standardu œwiadectwa charakterystyki energetycznej okreœlonego w przepisach odrêbnych Budynek, w którym zanik napiêcia w elektroenergetycznej sieci zasilaj¹cej mo e spowodowaæ zagro enie ycia lub zdrowia ludzi, powa ne zagro enie œro- 186

187 dowiska, a tak e znaczne straty materialne, nale y zasilaæ co najmniej z dwóch niezale nych, samoczynnie za³¹czaj¹cych sie Ÿróde³ energii elektrycznej oraz wyposa aæ w samoczynnie za³¹czaj¹ce siê oœwietlenie awaryjne (zapasowe lub ewakuacyjne). W budynku wysokoœciowym jednym ze zróde³ zasilania powinien byæ zespó³ pr¹dotwórczy. 2. Awaryjne oœwietlenie zapasowe nale y stosowaæ w pomieszczeniach, w których po zaniku oœwietlenia podstawowego istnieje koniecznoœæ kontynuowania czynnoœci w niezmieniony sposób lub ich bezpiecznego zakoñczenia, przy czym czas dzia³ania tego oœwietlenia powinien byæ dostosowany do uwarunkowañ wynikaj¹cych z wykonywanych czynnoœci oraz warunków wystêpuj¹cych w pomieszczeniu. 3. Awaryjne oœwietlenie ewakuacyjne nale y stosowaæ: 1) w pomieszczeniach: a) widowni kin, teatrów i filharmonii oraz innych sal widowiskowych, b) audytoriów, sal konferencyjnych, czytelni, lokali rozrywkowych oraz sal sportowych, przeznaczonych dla ponad 200 osób, c) wystawowych w muzeach, 187

188 d) o powierzchni netto ponad 1000 m 2 w gara ach oœwietlonych wy³¹cznie œwiat³em sztucznym, e) o powierzchni netto ponad 2000 m 2 w budynkach u ytecznoœci publicznej, budynkach zamieszkania zbiorowego oraz w budynkach produkcyjnych i magazynowych, 2) na drogach ewakuacyjnych: a) z pomieszczeñ wymienionych w pkt 1, b) oœwietlonych wy³¹cznie œwiat³em sztucznym, c) w szpitalach i innych budynkach przeznaczonych przede wszystkim do u ytku osób o ograniczonej zdolnoœci poruszania siê, d) w wysokich i wysokoœciowych budynkach u ytecznoœci publicznej i zamieszkania zbiorowego. 4. Awaryjne oœwietlenie ewakuacyjne nie jest wymagane w pomieszczeniach, w których awaryjne oœwietlenie zapasowe spe³nia warunek okreœlony w ust. 5 dla awaryjnego oœwietlenia ewakuacyjnego. 5. Awaryjne oœwietlenie ewakuacyjne powinno dzia³aæ przez co najmniej 1 godzinê od zaniku oœwietlenia podstawowego. 188

189 6. W pomieszczeniu, które jest u ytkowane przy wy³¹czonym oœwietleniu podstawowym, nale- y stosowaæ oœwietlenie dodatkowe, zasilane napiêciem nieprzekraczaj¹cym napiêcia dotykowego dopuszczalnego d³ugotrwale, s³u ¹ce uwidocznieniu przeszkód wynikaj¹cych z uk³adu budynku, dróg komunikacji ogólnej lub sposobu jego u ytkowania, a tak e podœwietlane znaki wskazuj¹ce kierunki ewakuacji. 7. Oœwietlenie awaryjne nale y wykonywaæ zgodnie z Polskimi Normami dotycz¹cymi wymagañ w tym zakresie. KOMENTARZ W zwi¹zku ze skierowaniem do ustanowienia nowej Polskiej Normy PN-EN 1838 Zastosowanie oœwietlenia Oœwietlenie awaryjne, wprowadzaj¹cej zunifikowane w Europie nazewnictwo, konieczne jest dokonanie odpowiednich zmian przepisów rozporz¹dzenia. I tak zamiast okreœleñ oœwietlenie awaryjne (bezpieczeñstwa i ewakuacyjne) obecnie nale y stosowaæ okreœlenie oœwietlenie awaryjne (zapasowe lub ewakuacyjne), co zosta³o wprowadzone miêdzy innymi w ust. 1. Zmiana w ust. 2 polega na przeredagowaniu ustêpu, w celu rozwiniêcia i uœciœlenia warunków stosowania awaryjnego oœwietlenia zapasowego. Zakres obowi¹zywania przepisu zawartego w ust. 3 pkt 1, lit. e, a, dotycz¹cy pomieszczeñ o powierzchni netto ponad m 2, w których nale y stosowaæ awaryjne oœwietlenie ewakuacyjne uzu- 189

190 pe³niono o pomieszczenia w budynkach produkcyjnych i magazynowych, co podnosi bezpieczeñstwo ich ewakuacji do w³aœciwego poziomu. W ust. 4 wprowadzono zmianê terminologiczn¹ wynikaj¹c¹ z modyfikacji ust. 1 tego paragrafu. Skrócenie w ust. 5 wymaganego czasu dzia³ania awaryjnego oœwietlenia ewakuacyjnego do 1 godziny dostosowuje ten parametr do standardów europejskich. W ust. 7 wprowadzono powo³ania na w³aœciwe Polskie Normy, odnosz¹ce siê do przedmiotowych zagadnieñ Pomieszczenie stacji transformatorowej mo e byæ sytuowane w budynkach o innym przeznaczeniu, je eli s¹ spe³nione warunki okreœlone w 96 oraz: 1) zostanie zachowana odleg³oœæ pozioma i pionowa od pomieszczeñ przeznaczonych na sta³y pobyt ludzi co najmniej 2,8 m, 2) œciany i stropy bêd¹ stanowi³y oddzielenia przeciwpo arowe oraz bêd¹ mia³y zabezpieczenia przed przedostawaniem siê cieczy i gazów W instalacjach elektrycznych nale y stosowaæ: 1) z³¹cza instalacji elektrycznej budynku, umo liwiaj¹ce od³¹czenie od sieci zasilaj¹- 190

191 cej i usytuowane w miejscu dostêpnym dla dozoru i obs³ugi oraz zabezpieczone przed uszkodzeniami, wp³ywami atmosferycznymi, a tak e ingerencj¹ osób niepowo³anych, 1a. Po³¹czeniami wyrównawczymi, o których mowa w ust. 1 pkt 7, nale y obj¹æ: 1) instalacjê wodoci¹gow¹ wykonan¹ z przewodów metalowych, 2) metalowe elementy instalacji kanalizacyjnej, 3) instalacjê ogrzewcz¹ wodn¹ wykonan¹ z przewodów metalowych, 4) metalowe elementy instalacji gazowej, 5) metalowe elementy szybów i maszynowni dÿwigów, 6) metalowe elementy przewodów i wk³adów kominowych, 7) metalowe elementy przewodów i urz¹dzeñ do wentylacji i klimatyzacji, 8) metalowe elementy obudowy urz¹dzeñ instalacji telekomunikacyjnej; 9) oddzielny przewód ochronny i neutralny, w obwodach rozdzielczych i odbiorczych, 191

192 10) urz¹dzenia ochronne ró nicowopr¹dowe, uzupe³niaj¹ce podstawow¹ ochronê przeciwpora eniow¹ i ochronê przed powstaniem po aru, powoduj¹ce w warunkach uszkodzenia samoczynne wy³¹czenie zasilania, KOMENTARZ W ust. 1 pkt 3 uœciœlono wymagania stawiane urz¹dzeniom ochronnym ró nicowopr¹dowym. Wprowadzono nowy ust. 1a, o charakterze zbiorczym, do którego przeniesiono wymagania dotycz¹ce wykonania po³¹czeñ wyrównawczych w ró nego rodzaju instalacjach. 11) wy³¹czniki nadpr¹dowe w obwodach odbiorczych, 12) zasadê selektywnoœci (wybiórczoœci) zabezpieczeñ, 13) przeciwpo arowe wy³¹czniki pr¹du, 14) po³¹czenia wyrównawcze g³ówne i miejscowe, ³¹cz¹ce przewody ochronne z czêœciami przewodz¹cymi innych instalacji i konstrukcji budynku, 15) zasadê prowadzenia tras przewodów elektrycznych w liniach prostych, równoleg³ych do krawêdzi œcian i stropów, 192

193 16) przewody elektryczne z y³ami wykonanymi wy³¹cznie z miedzi, je eli ich przekrój nie przekracza 10 mm 2, 17) urz¹dzenia ochrony przeciwprzepiêciowej. 2. Przeciwpo arowy wy³¹cznik pr¹du, odcinaj¹cy dop³yw pr¹du do wszystkich obwodów, z wyj¹tkiem obwodów zasilaj¹cych instalacje i urz¹dzenia, których funkcjonowanie jest niezbêdne podczas po aru, nale y stosowaæ w strefach po arowych o kubaturze przekraczaj¹cej 1000 m 3 lub zawieraj¹cych strefy zagro one wybuchem. 3. Przeciwpo arowy wy³¹cznik pr¹du powinien byæ umieszczony w pobli u g³ównego wejœcia do obiektu lub z³¹cza i odpowiednio oznakowany. 4. Odciêcie dop³ywu pr¹du przeciwpo arowym wy³¹cznikiem nie mo e powodowaæ samoczynnego za³¹czenia drugiego Ÿród³a energii elektrycznej, w tym zespo³u pr¹dotwórczego, z wyj¹tkiem Ÿród³a zasilaj¹cego oœwietlenie awaryjne, je eli wystêpuje ono w budynku Jako uziomy instalacji elektrycznej nale- y wykorzystywaæ metalowe konstrukcje budynków, zbrojenia fundamentów oraz inne metalowe elementy umieszczone w niezbrojonych fundamentach, stanowi¹ce sztuczny uziom fundamentowy. 193

194 2. Dopuszcza siê wykorzystywanie jako uziomy instalacji elektrycznej metalowych przewodów sieci wodoci¹gowej, pod warunkiem zachowania wymagañ Polskiej Normy dotycz¹cej uziemieñ i przewodów ochronnych oraz uzyskania zgody jednostki eksploatuj¹cej tê sieæ. 3. Instalacja piorunochronna, o której mowa w 53 ust. 2, powinna byæ wykonana zgodnie z wymaganiami Polskich Norm, dotycz¹cych ochrony odgromowej obiektów budowlanych. KOMENTARZ Wprowadzono zmianê redakcyjn¹ wynikaj¹c¹ z powo³ania wielu Polskich Norm odnosz¹cych siê do ochrony odgromowej obiektów budowlanych Instalacja odbiorcza w budynku i w samodzielnym lokalu powinna byæ wyposa ona w urz¹dzenia do pomiaru zu ycia energii elektrycznej, usytuowane w miejscu ³atwo dostêpnym i zabezpieczone przed uszkodzeniami i ingerencj¹ osób niepowo³anych. 2. W budynku wielorodzinnym liczniki pomiaru zu ycia energii elektrycznej nale y umieszczaæ poza lokalami mieszkalnymi, w zamykanych szafkach Prowadzenie instalacji i rozmieszczenie urz¹dzeñ elektrycznych w budynku powinno zapewniaæ bezkolizyjnoœæ z inny- 194

195 mi instalacjami w zakresie odleg³oœci i ich wzajemnego usytuowania oraz uwzglêdniaæ warunki okreœlone w G³ówne ci¹gi instalacji elektrycznej w budynku mieszkalnym wielorodzinnym, budynku zamieszkania zbiorowego i budynku u ytecznoœci publicznej nale y prowadziæ poza mieszkaniami i pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi, w wydzielonych kana³ach lub szybach instalacyjnych, zgodnie z Polsk¹ Norm¹ dotycz¹ca wymagañ w tym zakresie. KOMENTARZ Rozszerzono wymaganie na wszystkie (pionowe I poziome) g³ówne ci¹gi instalacji elektrycznej. Wprowadzono w³aœciwy w tym miejscu termin zamiast niezdefiniowanego pomieszczenia u ytkowego przyjêto pomieszczenie przeznaczone na pobyt ludzi Przewody i kable elektryczne nale y prowadziæ w sposób umo liwiaj¹cy ich wymianê bez potrzeby naruszania konstrukcji budynku. 2. Dopuszcza siê prowadzenie przewodów elektrycznych wtynkowych, pod warunkiem pokrycia ich warstw¹ tynku o gruboœci co najmniej 5 mm. 3. Przewody i kable elektryczne oraz œwiat³owodowe wraz z ich zamocowaniami, zwane dalej ze- 195

196 spo³ami kablowymi, stosowane w systemach zasilania i sterowania urz¹dzeniami s³u ¹cymi ochronie przeciwpo arowej, powinny zapewniæ ci¹g³oœæ dostawy energii elektrycznej lub przekazu sygna³u przez czas wymagany do uruchomienia i dzia³ania urz¹dzenia, z zastrze eniem ust. 7. Ocena zespo³ów kablowych w zakresie ci¹g³oœci dostawy energii elektrycznej lub przekazu sygna³u, z uwzglêdnieniem rodzaju pod³o- a i przewidywanego sposobu mocowania do niego, powinna byæ wykonana zgodnie z warunkami okreœlonymi w Polskiej Normie dotycz¹cej badania odpornoœci ogniowej. 4. Zespo³y kablowe umieszczone w pomieszczeniach chronionych sta³ymi wodnymi urz¹dzeniami gaœniczymi powinny byæ odporne na oddzia³ywanie wody. Je eli przewody i kable u³o- one s¹ w ognioochronnych kana³ach kablowych, to wówczas wymaganie odpornoœci na dzia³anie wody uznaje sie za spe³nione. 5. Przewody i kable elektryczne w obwodach urz¹dzeñ alarmu po aru, oœwietlenia awaryjnego i ³¹cznoœci powinny mieæ klasê PH odpowiedni¹, do czasu wymaganego do dzia³ania tych urz¹dzeñ, zgodnie z wymaganiami Polskiej Normy dotycz¹cej metody badañ palnoœci cienkich przewodów i kabli bez ochrony specjalnej, stosowanych w obwodach zabezpieczaj¹cych. 6. Zespo³y kablowe powinny byæ zaprojektowane i wykonane tak, aby w wymaganym czasie, 196

197 o którym mowa w ust. 3 i 5, nie nast¹pi³a przerwa w dostawie energii elektrycznej lub przekazie sygna³u, spowodowana oddzia³ywaniami elementów budynku lub wyposa enia. 7. Czas zapewnienia ci¹g³oœci dostawy energii elektrycznej lub sygna³u do urz¹dzeñ, o których mowa w ust. 3, mo e byæ ograniczony do 30 minut, o ile zespo³y kablowe znajduj¹ sie w obrêbie przestrzeni chronionych sta³ymi samoczynnymi urz¹dzeniami gaœniczymi wodnymi. KOMENTARZ W ust. 3 zdefiniowano pojêcie zespó³ kablowy, który obejmuje przewody i kable elektryczne oraz œwiat³owodowe wraz z ich zamocowaniami. Usuwa siê ostatni fragment zdania: jednak nie mniejszy ni 90 minut. Nie ma uzasadnienia wymaganie zapewnienia ci¹g³oœci dostawy energii elektrycznej do urz¹dzenia przeciwpo arowego przez 90 minut, skoro wymagany czas pracy tego urz¹dzenia mo e byæ krótszy. W ust. 3 i 5 wprowadzono odpowiednie powo³ania na postanowienia Polskich Norm patrz Uzasadnienie ogólne pkt (2). Odwo³anie siê w ust. 5 do klasyfikacji PH przewodów i kabli wynika z postanowieñ Polskiej Normy PN-EN 50200: Obwody odbiorcze instalacji elektrycznej w budynku wielorodzinnym nale y prowadziæ w obrêbie ka dego mieszkania lub lokalu u ytkowego. 197

198 2. W instalacji elektrycznej w mieszkaniu nale y stosowaæ wyodrêbnione obwody: oœwietlenia, gniazd wtyczkowych ogólnego przeznaczenia, gniazd wtyczkowych w ³azience, gniazd wtyczkowych do urz¹dzeñ odbiorczych w kuchni oraz obwody do odbiorników wymagaj¹cych indywidualnego zabezpieczenia Pomieszczenia w mieszkaniu nale y wyposa aæ we wypusty oœwietleniowe oraz w niezbêdn¹ liczbê odpowiednio rozmieszczonych gniazd wtyczkowych. 2. Instalacja oœwietleniowa w pokojach powinna umo liwiaæ za³¹czanie Ÿróde³ œwiat³a za pomoc¹ ³¹czników wieloobwodowych W budynku wielorodzinnym oœwietlenie i odbiorniki w pomieszczeniach komunikacji ogólnej oraz technicznych i gospodarczych powinny byæ zasilane z tablic administracyjnych Mieszkania w budynku wielorodzinnym i odrêbne mieszkania w budynku zamieszkania zbiorowego nale y wyposa yæ w instalacjê wejœciowej sygnalizacji dzwonkowej, a w razie przeznaczenia ich dla osób niepe³nosprawnych równie w odpowiedni¹ sygnalizacjê alarmowo-przyzywow¹ Instalacjê telekomunikacyjn¹ budynku, o której mowa w 56, stanowi¹ elementy infrastruktury telekomunikacyjnej, 198

199 w szczególnoœci kable i przewody wraz z osprzêtem instalacyjnym i urz¹dzeniami telekomunikacyjnymi, pocz¹wszy od punktu po³¹czenia z publiczn¹ sieci¹ telekomunikacyjn¹ (prze³¹cznica kablowa) lub od urz¹dzenia systemu radiowego do gniazda abonenckiego. 2. Po³¹czenie sieci telekomunikacyjnej z instalacj¹ telekomunikacyjn¹ budynku powinno byæ usytuowane na pierwszej podziemnej lub pierwszej nadziemnej kondygnacji budynku, a w przypadku systemu radiowego na jego najwy szej kondygnacji, w odrêbnym pomieszczeniu lub szafce. 3. G³ówne ci¹gi instalacji telekomunikacyjnej powinny byæ prowadzone w wydzielonych kana- ³ach lub szybach instalacyjnych, poza mieszkaniami i lokalami u ytkowymi oraz innymi pomieszczeniami, których sposób u ytkowania mo e powodowaæ przerwy lub zak³ócenia przekazywanego sygna³u. 4. Prowadzenie instalacji telekomunikacyjnej i rozmieszczenie urz¹dzeñ telekomunikacyjnych w budynku powinno zapewniæ bezkolizyjnoœæ z innymi instalacjami w zakresie ich wzajemnego usytuowania i bezpieczeñstwo osób korzystaj¹cych z czêœci wspólnych budynku. 5. Miejsce lub pomieszczenie przeznaczone na osprzêt i urz¹dzenia instalacyjne powinno byæ 199

200 ³atwo dostêpne dla obs³ugi technicznej i oznakowane w sposób jednoznacznie okreœlaj¹cy operatora sieci telekomunikacyjnej. 6. W instalacji telekomunikacyjnej nale y zastosowaæ urz¹dzenia ochrony przeciwprzepiêciowej, a elementy instalacji wyprowadzone ponad dach po³¹czyæ z instalacj¹ piorunochronn¹, o której mowa w 184 ust. 3 lub bezpoœrednio uziemiæ w przypadku braku instalacji piorunochronnej. KOMENTARZ Dotychczasowe wymagania rozporz¹dzenia w zakresie instalacji telekomunikacyjnej by³y, jak wykaza³a praktyka bran owa, niewystarczaj¹ce z punktu widzenia jej zabezpieczenia przed nielegalnym dostêpem i przestêpczego korzystania przez osoby nieuprawnione z us³ug telekomunikacyjnych na koszt abonenta. Proponowane przepisy okreœlaj¹ warunki, maj¹ce na celu nale yte zabezpieczenie instalacji przed powy szymi zagro eniami. Rozdzia³ 9. Urz¹dzenia dÿwigowe W budynkach, o których mowa w 54 ust. 1 i 2, liczbê i parametry techniczno- -u ytkowe dÿwigów nale y ustalaæ z uwzglêdnieniem przeznaczenia budynku, jego wysokoœci oraz liczby i rodzaju u ytkowników. 200

201 2. Co najmniej jeden z dÿwigów s³u ¹cych komunikacji ogólnej w budynku z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi, a tak e w ka - dej wydzielonej w pionie, odrêbnej czêœci (segmencie) takiego budynku, powinien byæ przystosowany do przewozu mebli, chorych na noszach i osób niepe³nosprawnych. 3. W œródmiejskiej zabudowie uzupe³niaj¹cej w œrednio wysokim budynku mieszkalnym wielorodzinnym, maj¹cym nie wiêcej ni 3 mieszkania dostêpne z klatki schodowej na kondygnacji, dopuszcza siê instalowanie dÿwigu niespe³niaj¹cego wymagañ okreœlonych w ust. 2, poza przystosowaniem do potrzeb osób niepe³nosprawnych. 4. DŸwigi przeznaczone dla ekip ratowniczych powinny spe³niaæ wymagania okreœlone w 253 oraz w przepisach odrêbnych, dotycz¹cych ochrony przeciwpo arowej Dostêp do dÿwigu powinien byæ zapewniony z ka dej kondygnacji u ytkowej. Nie dotyczy to kondygnacji nadbudowanej lub powsta³ej w wyniku adaptacji strychu na cele mieszkalne lub inne cele u ytkowe. 2. Ró nica poziomów pod³ogi kabiny dÿwigu, zatrzymuj¹cego siê na kondygnacji u ytkowej, i posadzki tej kondygnacji przy wyjœciu z dÿwigu, nie powinna byæ wiêksza ni 20 mm. 201

202 195. Odleg³oœæ pomiêdzy zamkniêtymi drzwiami przystankowymi dÿwigu a przeciwleg³¹ œcian¹ lub inn¹ przegrod¹ powinna wynosiæ co najmniej: 1) dla dÿwigów osobowych 1,6 m, 2) dla dÿwigów towarowych ma³ych 1,8 m, 3) dla dÿwigów szpitalnych i towarowych 3 m Szyby dÿwigów z napêdem elektrycznym w budynku mieszkalnym wielorodzinnym i zamieszkania zbiorowego powinny byæ oddylatowane od œcian i stropów budynku. 2. W budynkach, o których mowa w ust. 1, dopuszcza sie instalowanie dÿwigów z napêdem elektrycznym bez wykonywania dylatacji szybów dÿwigowych, pod warunkiem ich oddzielenia od pomieszczeñ mieszkalnych pomieszczeniami nieprzeznaczonymi na sta³y pobyt ludzi oraz zastosowania w nieoddylatowanym szybie dÿwigowym zabezpieczeñ przed przenoszeniem drgañ z prowadnic jezdnych na konstrukcje budynku tak, aby poziomy ha³asu i drgañ przenikaj¹cych do pomieszczeñ mieszkalnych nie przekracza³y wartoœci okreœlonych w Polskich Normach, dotycz¹cych dopuszczalnych wartoœci poziomu dÿwiêku w pomieszczeniach oraz oceny wp³ywu drgañ na ludzi w budynkach. 202

203 3. Wymaganie, o którym mowa w ust. 1, nie dotyczy dÿwigów z napêdem hydraulicznym, dÿwigów towarowych ma³ych, dÿwigów z maszynowni¹ doln¹ lub boczn¹ oraz dÿwigów z wci¹garkami bezreduktorowymi, z zastrze- eniem 96 ust. 1, w szczególnoœci zastosowania w nieoddylatowanym szybie dÿwigowym zabezpieczeñ przed przenoszeniem drgañ z prowadnic jezdnych na konstrukcje budynku tak, aby poziomy ha³asu i drgañ przenikaj¹cych do pomieszczeñ mieszkalnych nie przekracza³y wartoœci okreœlonych w Polskich Normach, o których mowa w ust. 2 KOMENTARZ Dla podwy szenia komfortu u ytkowania uzupe³niono przepis o koniecznoœci stosowania zabezpieczeñ przeciwdrganiowych dla urz¹dzeñ i instalacji dÿwigowych; wprowadzono powo³ania na odpowiednie wymagania okreœlone w Polskich Normach Zespo³y napêdowe dÿwigu powinny byæ zamocowane w sposób uniemo liwiaj¹cy przenoszenie siê drgañ na konstrukcjê budynku. 2. Sytuowanie maszynowni dÿwigów obok pokojów mieszkalnych jest zabronione. Nie dotyczy to kondygnacji nadbudowanej lub powsta³ej w wyniku adaptacji strychu na cele mieszkalne, z zachowaniem warunków okreœlonych w

204 3. Maszynownia dÿwigów powinna byæ wyposa- ona w urz¹dzenia umo liwiaj¹ce podnoszenie elementów instalacji dÿwigowych Szyby i maszynownie dÿwigów mog¹ byæ umieszczane poza obrêbem budynków, pod warunkiem zapewnienia w nich minimalnej temperatury +5 C. 2. Szyby dÿwigu powinny byæ wykonane z materia³ów niepyl¹cych lub byæ zabezpieczone pow³ok¹ niepyl¹c¹ Prowadzenie bezpoœrednio pod szybami dÿwigowymi dróg komunikacyjnych oraz sytuowanie pomieszczeñ przeznaczonych na pobyt ludzi jest zabronione. Nie dotyczy to przypadków, gdy strop pod szybem dÿwigu wytrzymuje obci¹ enie zmienne co najmniej 5000 N/m 2, a pod tras¹ jazdy przeciwwagi znajduje siê filar oparty na sta³ym pod- ³o u lub gdy przeciwwaga wyposa ona jest w chwytacze W szpitalach i budynkach opieki spo³ecznej ka dy dÿwig powinien byæ umieszczony w odrêbnym szybie. W innych budynkach w jednym szybie mo na umieszczaæ nie wiêcej ni 3 dÿwigi W szybach dÿwigowych mo na umieszczaæ wy³¹cznie urz¹dzenia i przewody zwi¹zane z prac¹ i konserwacj¹ dÿwigu. 204

205 202. Szczegó³owe wymagania, jakim powinny odpowiadaæ pomieszczenia maszynowni, linowni oraz szyby dÿwigów, w tym nadszybia i podszybia, okreœlaj¹ przepisy o dozorze technicznym. Dzia³ V Bezpieczeñstwo konstrukcji 203. Budynki i urz¹dzenia z nimi zwi¹zane powinny byæ projektowane i wykonywane w taki sposób, aby obci¹ enia mog¹ce na nie dzia³aæ w trakcie budowy i u ytkowania nie prowadzi³y do: 1) zniszczenia ca³oœci lub czêœci budynku, 2) przemieszczeñ i odkszta³ceñ o niedopuszczalnej wielkoœci, 3) uszkodzenia czêœci budynków, po³¹czeñ lub zainstalowanego wyposa enia w wyniku znacznych przemieszczeñ elementów konstrukcji, 4) zniszczenia na skutek wypadku, w stopniu nieproporcjonalnym do jego przyczyny Konstrukcja budynku powinna spe³niaæ warunki zapewniaj¹ce nieprzekroczenie stanów granicznych noœnoœci oraz stanów granicznych przydatnoœci do u yt- 205

206 kowania w adnym z jego elementów i w ca³ej konstrukcji. 2. Stany graniczne noœnoœci uwa a siê za przekroczone, je eli konstrukcja powoduje zagro enie bezpieczeñstwa ludzi znajduj¹cych siê w budynku oraz w jego pobli u, a tak e zniszczenie wyposa enia lub przechowywanego mienia. 3. Stany graniczne przydatnoœci do u ytkowania uwa a siê za przekroczone, je eli wymagania u ytkowe dotycz¹ce konstrukcji nie s¹ dotrzymywane. Oznacza to, e w konstrukcji budynku nie mog¹ wyst¹piæ: 1) lokalne uszkodzenia, w tym równie rysy, które mog¹ ujemnie wp³ywaæ na przydatnoœæ u ytkow¹, trwa³oœæ i wygl¹d konstrukcji, jej czêœci, a tak e przyleg³ych do niej niekonstrukcyjnych czêœci budynku, 2) odkszta³cenia lub przemieszczenia ujemnie wp³ywaj¹ce na wygl¹d konstrukcji i jej przydatnoœæ u ytkow¹, w³¹czaj¹c w to równie funkcjonowanie maszyn i urz¹dzeñ, oraz uszkodzenia czêœci niekonstrukcyjnych budynku i elementów wykoñczenia, 3) drgania dokuczliwe dla ludzi lub powoduj¹ce uszkodzenia budynku, jego wyposa enia oraz przechowywanych przedmiotów, a tak- e ograniczaj¹ce jego u ytkowanie zgodnie z przeznaczeniem. 206

207 4. Warunki bezpieczeñstwa konstrukcji, o których mowa w ust. 1, uznaje siê za spe³nione, je eli konstrukcja ta odpowiada Polskim Normom dotycz¹cym projektowania i obliczania konstrukcji. 5. Wzniesienie budynku w bezpoœrednim s¹siedztwie obiektu budowlanego nie mo e powodowaæ zagro eñ dla bezpieczeñstwa u ytkowników tego obiektu lub obni enia jego przydatnoœci do u ytkowania. 6. W zakresie stanów granicznych przydatnoœci do u ytkowania budynków projektowanych na terenach podlegaj¹cych wp³ywom eksploatacji górniczej, wymaganie okreœlone w ust. 4 nie dotyczy tych odkszta³ceñ, uszkodzeñ oraz drgañ konstrukcji, które wynikaj¹ z oddzia³ywañ powodowanych eksploatacj¹ górnicz¹. 7. Budynki u ytecznoœci publicznej z pomieszczeniami przeznaczonymi do przebywania znacznej liczby osób, takie jak: hale widowiskowe, sportowe, wystawowe, targowe, handlowe, dworcowe powinny byæ wyposa one, w zale - noœci od potrzeb, w urz¹dzenia do sta³ej kontroli parametrów istotnych dla bezpieczeñstwa konstrukcji, takich jak: przemieszczenia, odkszta³cenia i naprê enia w konstrukcji. KOMENTARZ Wprowadzono dodatkowe wymagania wynikaj¹ce z analizy przyczyn katastrof (zawalenie siê hali wy- 207

208 stawowej w Katowicach) lub stanów zagro enia wystêpuj¹cych w budynkach u ytecznoœci publicznej, takich jak: hale widowiskowe, sportowe, wystawowe itp Na terenach podlegaj¹cych wp³ywom eksploatacji górniczej powinny byæ stosowane zabezpieczenia konstrukcji budynków, odpowiednie do stanu zagro enia, wynikaj¹cego z prognozowanych oddzia³ywañ powodowanych eksploatacj¹ górnicz¹, przez które rozumie siê wymuszone przemieszczenia i odkszta³cenia oraz drgania pod³o a W przypadku, o którym mowa w 204 ust. 5, budowa powinna byæ poprzedzona ekspertyz¹ techniczn¹ stanu obiektu istniej¹cego, stwierdzaj¹cego jego stan bezpieczeñstwa i przydatnoœci do u ytkowania, uwzglêdniaj¹c¹ oddzia³ywania wywo³ane wzniesieniem nowego budynku. 2. Rozbudowa, nadbudowa, przebudowa oraz zmiana przeznaczenia budynku powinny byæ poprzedzone ekspertyz¹ techniczn¹ stanu konstrukcji i elementów budynku, z uwzglêdnieniem stanu pod³o a gruntowego. 208

209 Dzia³ VI Bezpieczeñstwo po arowe Rozdzia³ 1. Zasady ogólne Budynek i urz¹dzenia z nim zwi¹zane powinny byæ zaprojektowane i wykonane w sposób zapewniaj¹cy w razie po aru: 1) noœnoœæ konstrukcji przez czas wynikaj¹cy z rozporz¹dzenia, 2) ograniczenie rozprzestrzeniania siê ognia i dymu w budynku, 3) ograniczenie rozprzestrzeniania siê po aru na s¹siednie budynki, 4) mo liwoœæ ewakuacji ludzi, a tak e uwzglêdniaj¹cy bezpieczeñstwo ekip ratowniczych. 2. Przepisy rozporz¹dzenia dotycz¹ce bezpieczeñstwa po arowego, wymiarów schodów, o których mowa w 68 ust. 1 i 2, a tak e oœwietlenia awaryjnego Budynek, w którym zanik napiêcia w elektroenergetycznej sieci zasilaj¹cej mo e spowodowaæ zagro enie ycia lub zdrowia ludzi, powa ne zagro enie œrodowiska, a tak e znaczne straty material- 209

210 ne, nale y zasilaæ co najmniej z dwóch niezale nych, samoczynnie za³¹czaj¹cych siê Ÿróde³ energii elektrycznej oraz wyposa aæ w samoczynnie za³¹czaj¹ce siê oœwietlenie awaryjne (zapasowe lub ewakuacyjne). W budynku wysokoœciowym jednym ze zróde³ zasilania powinien byæ zespó³ pr¹dotwórczy. 2. Awaryjne oœwietlenie zapasowe nale y stosowaæ w pomieszczeniach, w których po zaniku oœwietlenia podstawowego istnieje koniecznoœæ kontynuowania czynnoœci w niezmieniony sposób lub ich bezpiecznego zakoñczenia, przy czym czas dzia³ania tego oœwietlenia powinien byæ dostosowany do uwarunkowañ wynikaj¹cych z wykonywanych czynnoœci oraz warunków wystêpuj¹cych w pomieszczeniu. 3. Awaryjne oœwietlenie ewakuacyjne nale y stosowaæ: 1) w pomieszczeniach: a) widowni kin, teatrów i filharmonii oraz innych sal widowiskowych, b) audytoriów, sal konferencyjnych, czytelni, lokali rozrywkowych oraz sal sportowych, przeznaczonych dla ponad 200 osób, c) wystawowych w muzeach, 210

211 d) o powierzchni netto ponad 1000 m 2 w gara ach oœwietlonych wy³¹cznie œwiat³em sztucznym, e) o powierzchni netto ponad 2000 m 2 w budynkach u ytecznoœci publicznej, budynkach zamieszkania zbiorowego oraz w budynkach produkcyjnych i magazynowych, 2) na drogach ewakuacyjnych: a) z pomieszczeñ wymienionych w pkt 1, b) oœwietlonych wy³¹cznie œwiat³em sztucznym, c) w szpitalach i innych budynkach przeznaczonych przede wszystkim do u ytku osób o ograniczonej zdolnoœci poruszania siê, d) w wysokich i wysokoœciowych budynkach u ytecznoœci publicznej i zamieszkania zbiorowego. 4. Awaryjne oœwietlenie ewakuacyjne nie jest wymagane w pomieszczeniach, w których awaryjne oœwietlenie zapasowe spe³nia warunek okreœlony w ust. 5 dla awaryjnego oœwietlenia ewakuacyjnego. 211

212 5. Awaryjne oœwietlenie ewakuacyjne powinno dzia³aæ przez co najmniej 1 godzinê od zaniku oœwietlenia podstawowego. 6. W pomieszczeniu, które jest u ytkowane przy wy³¹czonym oœwietleniu podstawowym, nale- y stosowaæ oœwietlenie dodatkowe, zasilane napiêciem nieprzekraczaj¹cym napiêcia dotykowego dopuszczalnego d³ugotrwale, s³u ¹ce uwidocznieniu przeszkód wynikaj¹cych z uk³adu budynku, dróg komunikacji ogólnej lub sposobu jego u ytkowania, a tak e podœwietlane znaki wskazuj¹ce kierunki ewakuacji. 7. Oœwietlenie awaryjne nale y wykonywaæ zgodnie z Polskimi Normami dotycz¹cymi wymagañ w tym zakresie. KOMENTARZ Uœciœlono zakres regulacji, dodaj¹c (co jest zgodne ze stanem faktycznym ujêtym w przepisach odrêbnych), e dotycz¹ one tak e wymiarów schodów; wprowadzono tak e zmiany redakcyjne. Porównuj¹c z poprzedni¹ wersj¹ projektu rozszerzono zakres powo³anych przepisów ( 2 ust. 2 ), dodaj¹c ust. 3a, w zwi¹zku z Rozporz¹dzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 6 listopada 2008 r. zmieniaj¹cego rozporz¹dzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadaæ budynki i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 201, poz i Nr 228, poz. 1514), zwanym dalej rozporz¹dzeniem zmieniaj¹cym z dnia 6 listopada 2008 r. 212

213 Przepisy niniejszego dzia³u okreœlaj¹ wymagania dotycz¹ce bezpieczeñstwa po arowego budynków lub ich czêœci, wynikaj¹ce z ich przeznaczenia i sposobu u ytkowania, wysokoœci lub liczby kondygnacji, a tak e po³o enia w stosunku do poziomu terenu oraz do innych obiektów budowlanych. 2. Stosowanie przepisów rozporz¹dzenia wymaga uwzglêdnienia: 1) przepisów odrêbnych dotycz¹cych ochrony przeciwpo arowej, okreœlaj¹cych w szczególnoœci: a) zasady oceny zagro enia wybuchem i wyznaczania stref zagro enia wybuchem, b) warunki wyposa ania budynków lub ich czêœci w instalacje sygnalizacyjno-alarmowe i sta³e urz¹dzenia gaœnicze, c) zasady przeciwpo arowego zaopatrzenia wodnego, d) wymagania dotycz¹ce dróg po arowych, 2) wymagañ Polskich Norm i warunków okreœlonych w za³¹czniku nr 3 do rozporz¹dzenia, dotycz¹cych w szczególnoœci zasad ustalania: 213

214 a) gêstoœci obci¹ enia ogniowego pomieszczeñ i stref po arowych, b) klas odpornoœci ogniowej elementów budynku, c) klas dymoszczelnoœci zamkniêæ otworów, d) w³aœciwoœci funkcjonalnych urz¹dzeñ s³u ¹cych do wentylacji po arowej, e) stopnia rozprzestrzeniania ognia przez elementy budynku, f) reakcji na ogieñ wyrobów (materia³ów) budowlanych, g) toksycznoœci produktów rozk³adu spalania materia³ów. KOMENTARZ W zwi¹zku z ustanowieniem nowej Polskiej Normy PN-EN :2004 Klasyfikacja ogniowa wyrobów budowlanych i elementów budynków. Czêœæ 1: Klasyfikacja na podstawie badañ reakcji na ogieñ, która przez pewien czas bêdzie funkcjonowa³a jednoczeœnie z dotychczasowymi Polskimi Normami, niezbêdne jest wprowadzenie zarówno zmian redakcyjnych w ust. 2 pkt 2, jak i dodanie nowego 208a, odsy³aj¹cego w ust. 1 do nowego za³¹cznika do rozporz¹dzenia nr

215 W za³¹czniku tym przyporz¹dkowano stosowane w rozporz¹dzeniu cechy palnoœci wyrobów budowlanych odpowiadaj¹cym im klasom reakcji na ogieñ, wed³ug wy ej wymienionej nowej normy. Pozwoli to na stosowanie dotychczasowej (polskiej) klasyfikacji cech palnoœci, a równoczeœnie sukcesywne przechodzenie na nowy system klasyfikacyjny (europejski). Postanowienia zawarte w 208a ust. 4 wynikaj¹ z faktu, e w powo³anej Polskiej Normie PN-EN :2005 wprowadzono, z uwagi na izolacyjnoœæ, kryteria I1 i I2 (przedtem by³o tylko kryterium I). Uznano, e dla drzwi przystankowych do dÿwigów dopuszcza siê okreœlenie odpornoœci ogniowej zgodnie z postanowieniami Polskiej Normy PN-EN 81-58:2005. Ust. 5 wprowadza konieczne powo³anie siê na postanowienia Polskiej Normy PN-EN :2005 w zakresie dymoszczelnoœci drzwi. 208a. 1. Okreœleniom u ytym w rozporz¹dzeniu: niepalny, niezapalny, trudno zapalny, ³atwo zapalny, niekapi¹cy, samogasn¹cy, intensywnie dymi¹cy, odpowiadaj¹ klasy reakcji na ogieñ zgodnie z za³¹cznikiem nr 3 do rozporz¹dzenia. 2. Elementy budynku okreœlone w rozporz¹dzeniu, jako nierozprzestrzeniaj¹ce ognia, s³abo rozprzestrzeniaj¹ce ogieñ lub silnie t³umi¹ce ogieñ, powinny spe³niaæ, z zastrze eniem ust. 215

216 3, wymagania zgodnie z za³¹cznikiem nr 3 do rozporz¹dzenia. 3. W przypadku œcian zewnêtrznych budynku, w tym z ociepleniem i ok³adzin¹ zewnêtrzn¹ lub tylko z ok³adzin¹ zewnêtrzn¹, przez elementy budynku: 1) nierozprzestrzeniaj¹ce ognia rozumie siê elementy budynku nierozprzestrzeniaj¹ce ognia zarówno przy dzia³aniu ognia wewn¹trz, jak i od zewn¹trz budynku, 2) s³abo rozprzestrzeniaj¹ce ogieñ rozumie siê elementy budynku, które z jednej strony s¹ s³abo rozprzestrzeniaj¹ce ogieñ, natomiast przy dzia³aniu ognia z drugiej strony s¹ s³abo rozprzestrzeniaj¹ce ogieñ lub nierozprzestrzeniaj¹ce ognia, 3) silnie rozprzestrzeniaj¹ce ogieñ rozumie siê elementy budynku, które przy dzia³aniu ognia z jednej strony sklasyfikowane s¹ jako silnie rozprzestrzeniaj¹ce ogieñ, niezale nie od klasyfikacji uzyskanej przy dzia³aniu ognia, z drugiej strony dla których wymagania przy dzia³aniu ognia wewn¹trz budynku okreœla siê zgodnie z za³¹cznikiem nr 3 do rozporz¹dzenia, a przy dzia³aniu ognia od zewn¹trz budynku okreœla siê zgodnie z Polsk¹ Norm¹ dotycz¹c¹ metody badania stopnia rozprzestrzeniania ognia przez œciany. 216

217 4. Wystêpuj¹ca w rozporz¹dzeniu klasa E I odpornoœci ogniowej drzwi lub innych zamkniêæ otworów oznacza klasê E I1 lub E I2, zgodnie z Polsk¹ Norm¹ dotycz¹c¹ klasyfikacji ogniowej, ustalanej na podstawie badañ odpornoœci ogniowej, z wy³¹czeniem instalacji wentylacyjnej; dla drzwi przystankowych do dÿwigu dopuszcza siê okreœlenie odpornoœci ogniowej zgodnie z Polsk¹ Norm¹ dotycz¹c¹ wykonywania próby odpornoœci ogniowej drzwi przystankowych. 5. Dymoszczelnoœæ drzwi oznacza klasê dymoszczelnoœci Sm, ustalon¹ zgodnie z Polsk¹ Norm¹ dotycz¹c¹ klasyfikacji ogniowej ustalanej na podstawie badañ odpornoœci ogniowej, z wy³¹czeniem instalacji wentylacyjnej. KOMENTARZ Kluczowym zagadnieniem by³o, w trakcie prac nad projektem, okreœlenie zakresów i warunków równowa noœci z jednej strony europejskiej klasyfikacji reakcji na ogieñ wyrobów i europejskiej klasyfikacji odpornoœci na ogieñ zewnêtrzny dachów, a z drugiej wymagañ w tym zakresie, formu³owanych w rozporz¹dzeniu za pomoc¹ polskich klasyfikacji. Potrzebne prace badawcze i analityczne zosta³y wykonane w Instytucie Techniki Budowlanej, a ich podsumowanie nast¹pi³o w wydanej w 2004 r. instrukcji ITB zawieraj¹cej praktyczne zasady i zakresy równowa noœci klasyfikacji polskich i euro- 217

218 pejskich (ustalonych w decyzjach Komisji Europejskiej). W zwi¹zku z ustanowieniem nowej Polskiej Normy PN-EN :2004 Klasyfikacja ogniowa wyrobów budowlanych i elementów budynków. Czêœæ 1: Klasyfikacja na podstawie badañ reakcji na ogieñ, która przez pewien czas bêdzie funkcjonowa³a jednoczeœnie z dotychczasowymi Polskimi Normami, niezbêdne jest wprowadzenie zarówno zmian redakcyjnych w ust. 2 pkt 2, jak i dodanie nowego 208a, odsy³aj¹cego w ust. 1 do nowego za³¹cznika do rozporz¹dzenia nr 3. Postanowienia zawarte w 208a ust. 4 wynikaj¹ z faktu, e w powo³anej Polskiej Normie PN-EN :2005 wprowadzono, z uwagi na izolacyjnoœæ, kryteria I1 i I2 (przedtem by³o tylko kryterium I). Uznano, e dla drzwi przystankowych do dÿwigów dopuszcza sie okreœlenie odpornoœci ogniowej zgodnie z postanowieniami Polskiej Normy PN-EN 81-58:2005. Ust. 5 wprowadza konieczne powo³anie siê na postanowienia Polskiej Normy PN-EN :2005 w zakresie dymoszczelnoœci drzwi Sm Budynki oraz czêœci budynków, stanowi¹ce odrêbne strefy po arowe w rozumieniu 226, z uwagi na przeznaczenie i sposób u ytkowania, dzieli siê na: 1) mieszkalne, zamieszkania zbiorowego i u ytecznoœci publicznej, charakteryzowane ka- 218

219 tegori¹ zagro enia ludzi, okreœlane dalej jako ZL, 2) produkcyjne i magazynowe, okreœlane dalej jako PM, 3) inwentarskie (s³u ¹ce do hodowli inwentarza), okreœlane dalej jako IN. 2. Budynki oraz czêœci budynków, stanowi¹ce odrêbne strefy po arowe, okreœlane jako ZL, zalicza siê jedn¹ lub do wiêcej ni jedna spoœród nastêpuj¹cych kategorii zagro enia ludzi: 1) ZL I zawieraj¹ce pomieszczenia przeznaczone do jednoczesnego przebywania ponad 50 osób, niebêd¹cych ich sta³ymi u ytkownikami, a nieprzeznaczone przede wszystkim do u ytku ludzi o ograniczonej zdolnoœci poruszania siê, 2) ZL II przeznaczone przede wszystkim do u ytku ludzi o ograniczonej zdolnoœci poruszania siê, takie jak szpitale, ³obki, przedszkola, domy dla osób starszych, 3) ZL III u ytecznoœci publicznej, niezakwalifikowane do ZL I i ZL II, 4) ZL IV mieszkalne, 5) ZL V zamieszkania zbiorowego, niezakwalifikowane do ZL I i ZL II. 219

220 3. Wymagania dotycz¹ce bezpieczeñstwa po arowego budynków oraz czêœci budynków stanowi¹cych odrêbne strefy po arowe, okreœlanych jako PM, odnosz¹ siê równie do gara y, hydroforni, kot³owni, wêz³ów ciep³owniczych, rozdzielni elektrycznych, stacji transformatorowych, central telefonicznych oraz innych o podobnym przeznaczeniu. 4. Wymagania dotycz¹ce bezpieczeñstwa po arowego budynków oraz czêœci budynków stanowi¹cych odrêbne strefy po arowe, okreœlanych jako IN, odnosz¹ siê równie do takich budynków w zabudowie zagrodowej o kubaturze brutto nieprzekraczaj¹cej 1500 m 3, jak stodo³y, budynki do przechowywania p³odów rolnych i budynki gospodarcze. 5. Strefy po arowe zaliczone, z uwagi na przeznaczenie i sposób u ytkowania, do wiêcej ni jednej kategorii zagro enia ludzi, powinny spe³niaæ wymagania okreœlone dla ka dej z tych kategorii Czêœci budynku wydzielone œcianami oddzielenia przeciwpo arowego w pionie od fundamentu do przekrycia dachu mog¹ byæ traktowane jako odrêbne budynki Przepisów 242 ust. 1, 243 ust. 1, 245 pkt 2 oraz 256 ust. 3, w zakresie kategorii ZL V, nie stosuje siê do budynków i pomieszczeñ przeznaczonych do zakwaterowania osób osadzonych. 220

221 2. Przepisów 236 ust. 4 oraz 239 ust. 2 pkt 3 i 4 nie stosuje siê do budynków zlokalizowanych na terenie zak³adów karnych i aresztów œledczych. 3. Przepisów 239 ust. 2 pkt 3 i 4 nie stosuje siê do zak³adów poprawczych i schronisk dla nieletnich. Rozdzia³ 2. Odpornoœæ po arowa budynków Ustanawia siê piêæ klas odpornoœci po arowej budynków lub ich czêœci, podanych w kolejnoœci od najwy szej do najni szej i oznaczonych literami: A, B, C, D i E, a scharakteryzowanych w Wymagan¹ klasê odpornoœci po arowej dla budynku, zaliczonego do jednej kategorii ZL, okreœla poni sza tabela: Budynek ZL I ZL II ZL III ZL IV ZL V niski (N) B B C D C rednio wysoki (SW) B B B C B wysoki (W) B B B B B wysoko ciowy (WW) A A A B A 3. Dopuszcza siê obni enie wymaganej klasy odpornoœci po arowej w budynkach wymienio- 221

222 Maksymalna Budynek wielokondygnacyjny g sto obci enia ogniowego strefy po arowej w budynku Q [MJ/m 2 ] nych w poni szej tabeli, do poziomu w niej okreœlonego: Liczba kondygnacji ZL I ZL II ZL III nadziemnych D D D 2*) C C D *) Gdy poziom stropu nad pierwsz kondygnacj nadziemn jest na wysoko ci nie wi kszej ni 9 m nad poziomem terenu. 4. Wymagan¹ klasê odpornoœci po arowej dla budynku PM oraz IN, z zastrze eniem 282, okreœla poni sza tabela: Budynek o jednej kondygnacji nadziemnej (bez ograniczenia wysoko ci) KOMENTARZ Budynek wielokondygnacyjny niski (N) rednio wysoki (SW) wysoki (W) wysoko- ciowy (WW) Q 500 E D C B B 500 < Q 1000 D D C B B 1000 < Q 2000 C C C B B 2000 < Q 4000 B B B * * Q > 4000 A A A * * * Zgodnie z 228 ust. 1 nie mog wyst powa takie budynki. W ust. 3, we wprowadzeniu do tablicy usuniêto niespójne z jej zawartoœci¹ ograniczenie do budynków niskich (N), poprawiaj¹c tak e redakcjê tego wprowadzenia. 222

223 W ust. 4 wprowadzenie do tablicy uzupe³niono w ten sposób, e zakres jej obowi¹zywania rozszerza siê o budynki inwentarskie (IN), które ze wzglêdu na analogiczne zagro enia po arowe powinny charakteryzowaæ siê tak¹ sam¹ odpornoœci¹ po arow¹, jak budynki produkcyjne i magazynowe (PM). Wprowadzono jednoczeœnie konieczne odniesienie do 282, z którego wynika, e budynki IN o kubaturze do 1500 m 3 nie s¹ poddane wymaganiom tablicy. 5. Je eli czêœæ podziemna budynku jest zaliczona do ZL, klasê odpornoœci po arowej budynku ustala siê, przyjmuj¹c jako liczbê jego kondygnacji lub jego wysokoœæ odpowiednio: sumê kondygnacji lub wysokoœci czêœci podziemnej i nadziemnej, przy czym do tego ustalenia nie bierze siê pod uwagê tych czêœci podziemnych budynku, które s¹ oddzielone elementami oddzielenia przeciwpo arowego o klasie odpornoœci ogniowej co najmniej R E I 120, zgodnie z oznaczeniem pod tabel¹ w 216 ust. 1, i maj¹ bezpoœrednie wyjœcia na zewn¹trz. 6. W budynku wielokondygnacyjnym, którego kondygnacje s¹ zaliczone do ró nych kategorii ZL lub PM, klasy odpornoœci po arowej okreœla siê dla poszczególnych kondygnacji odrêbnie, zgodnie z zasadami okreœlonymi w ust Klasa odpornoœci po arowej czêœci budynku nie powinna byæ ni sza od klasy odpornoœci po arowej czêœci budynku po³o onej nad ni¹, 223

224 przy czym dla czêœci podziemnej nie powinna byæ ona ni sza ni C. 8. Je eli w budynku znajduj¹ siê pomieszczenia produkcyjne, magazynowe lub techniczne, niepowi¹zane funkcjonalnie z czêœci¹ budynku zaliczon¹ do ZL, pomieszczenia te powinny stanowiæ odrêbn¹ strefê po arow¹, dla której oddzielnie ustala siê klasê odpornoœci po arowej, zgodnie z zasadami okreœlonymi w ust. 4, z zastrze eniem Pomieszczenia, w których s¹ umieszczone przeciwpo arowe zbiorniki wody lub innych œrodków gaœniczych, pompy wodne instalacji przeciwpo arowych, maszynownie wentylacji do celów przeciwpo arowych oraz rozdzielnie elektryczne, zasilaj¹ce, niezbêdne podczas po- aru, instalacje i urz¹dzenia, powinny stanowiæ odrêbn¹ strefê po arow¹ Wymagania dotycz¹ce klasy odpornoœci po- arowej budynków okreœlone w 212 nie dotycz¹ budynków: 1) do trzech kondygnacji nadziemnych w³¹cznie: a) mieszkalnych: jednorodzinnych, zagrodowych i rekreacji indywidualnej, b) mieszkalnych i administracyjnych w gospodarstwach leœnych, 224

225 2) wolno stoj¹cych do dwóch kondygnacji nadziemnych w³¹cznie: a) o kubaturze brutto do 1500 m 3 przeznaczonych do celów turystyki i wypoczynku, b) gospodarczych w zabudowie jednorodzinnej i zagrodowej oraz w gospodarstwach leœnych, c) o kubaturze brutto do 1000 m 3 przeznaczonych do wykonywania zawodu lub dzia³alnoœci us³ugowej i handlowej, tak- e z czêœci¹ mieszkaln¹, 3) wolno stoj¹cych gara y o liczbie stanowisk postojowych nie wiêkszej ni W budynkach wyposa onych w sta³e samoczynne urz¹dzenia gaœnicze wodne, z wyj¹tkiem budynków ZL II oraz wielokondygnacyjnych budynków wysokich (W) i wysokoœciowych (WW), dopuszcza siê: 1) obni enie klasy odpornoœci po arowej budynku o jedn¹ w stosunku do wynikaj¹cej z 212, 2) przyjêcie klasy E odpornoœci po arowej dla budynku jednokondygnacyjnego. 225

226 KOMENTARZ Wprowadzono, zgodne z terminologi¹ stosowan¹ w aktualnych Polskich Normach, okreœlenie: samoczynne urz¹dzenia gaœnicze Dopuszcza siê przyjêcie klasy E odpornoœci po arowej dla jednokondygnacyjnego budynku PM o gêstoœci obci¹ enia ogniowego przekraczaj¹cej 500 MJ/m 2, pod warunkiem zastosowania: 1) wszystkich elementów budynku nierozprzestrzeniaj¹cych ognia, 2) samoczynnych urz¹dzeñ oddymiaj¹cych w strefach po arowych o powierzchni przekraczaj¹cej 1000 m Obni enie klasy odpornoœci po arowej budynku, w przypadkach wymienionych w ust. 1 oraz w 214, nie zwalnia z zachowania wymaganej pierwotnie klasy odpornoœci ogniowej elementów oddzielenia przeciwpo arowego, okreœlonej w Elementy budynku, odpowiednio do jego klasy odpornoœci po arowej, powinny spe³niaæ, z zastrze eniem 213 oraz 237 ust. 9, co najmniej wymagania okreœlone w poni szej tabeli: 226

227 Klasa Klasa odporno ci ogniowej elementów budynku 5) *) odporno ci g ówna konstrukcja strop ) ciana ciana przekrycie po arowej konstrukcja dachu zewn trzna trzna ), wewn - dachu 3), budynku no na ), 2), A R 240 R 30 R E I 120 E I 120 E I 60 R E 30 B R 120 R 30 R E I 60 E I 60 E I 304) R E 30 C R 60 R 15 R E I 60 E I 30 E I 154) R E 15 D R 30 ( ) R E I 30 E I 30 ( ) ( ) E ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) *) Z zastrze eniem 219 ust. 1. Oznaczenia w tabeli: R no no ogniowa (w minutach), okre lona zgodnie z Polsk Norm dotycz ca zasad ustalania klas odporno ci ogniowej elementów budynku, E szczelno ogniowa (w minutach), okre lona jw., I izolacyjno ogniowa (w minutach), okre lona jw., ( ) nie stawia si wymaga. 1) Je eli przegroda jest cz ci g ównej konstrukcji no nej, powinna spe nia tak e kryteria no no ci ogniowej (R) odpowiednio do wymaga zawartych w kol. 2 i 3 dla danej klasy odporno ci po arowej budynku. 2) Klasa odporno ci ogniowej dotyczy pasa mi dzykondygnacyjnego wraz z po czeniem ze stropem. 3) Wymagania nie dotycz na wietli dachowych, wietlików, lukarn i okien po aciowych (z zastrze eniem 218), je li otwory w po aci dachowej nie zajmuj wi cej ni 20% jej powierzchni; nie dotycz tak e budynku, w którym nad najwy sz kondygnacj znajduje si strop albo inna przegroda, spe niaj ca kryteria okre lone w kol. 4. 4) Dla cian komór zsypu wymaga sie klasy E I 60, a dla drzwi komór zsypu klasy E I 30. 5) Klasa odporno ci ogniowej dotyczy elementów wraz z uszczelnieniami z czy i dylatacjami. 2. Elementy budynku, o których mowa w ust. 1, powinny byæ nierozprzestrzeniaj¹ce ognia, przy czym dopuszcza sie zastosowanie s³abo rozprzestrzeniaj¹cych ogieñ: 1) elementów budynku o jednej kondygnacji nadziemnej ZL IV oraz PM, o maksymalnej 227

228 gêstoœci obci¹ enia ogniowego strefy po arowej do 500 MJ/m 2, 2) œcian wewnêtrznych i zewnêtrznych oraz elementów konstrukcji dachu i jego przekrycia w budynku PM niskim o maksymalnej gêstoœci obci¹ enia ogniowego strefy po arowej do 1000 MJ/m 2, 3) œcian zewnêtrznych w budynku niskim ZL IV. 3. Dopuszcza siê stosowanie w budynku PM œcian zewnêtrznych klasy D z rdzeniem klasy E z uwagi na reakcjê na ogieñ, je eli ok³adzina wewnêtrzna jest niepalna, a œciana jest nierozprzestrzeniaj¹ca ognia przy dzia³aniu ognia od strony elewacji. 4. Dopuszcza sie stosowanie w budynku PM œcian wewnêtrznych klasy D z uwagi na reakcjê na ogieñ. 5. W œcianach zewnêtrznych budynku ZL II dopuszcza sie, z zastrze eniem ust. 8, zastosowanie izolacji cieplnej palnej, je eli os³aniaj¹ca j¹ od wewn¹trz ok³adzina jest niepalna i ma klasê odpornoœciogniowej co najmniej: 1) w budynku klasy odpornoœci po arowej B E I 60, 2) w budynku klasy odpornoœci po arowej C i D E I

229 6. Dopuszcza siê stosowanie klap dymowych z materia³ów ³atwo zapalnych w dachach i stropodachach. 7. Strop tworz¹cy w pomieszczeniu dodatkowy poziom antresolê, przeznaczon¹ do u ytku dla wiêcej ni 10 osób, a tak e jej konstrukcja noœna, powinny odpowiadaæ wymaganiom wynikaj¹cym z klasy odpornoœci po arowej budynku, lecz nie mniejszym ni dla klasy D, z zastrze eniem W budynku, na wysokoœci powy ej 25 m od poziomu terenu, ok³adzina elewacyjna i jej zamocowanie mechaniczne, a tak e izolacja cieplna œciany zewnêtrznej, powinny byæ wykonane z materia³ów niepalnych. 9. Dopuszcza sie ocieplenie œciany zewnêtrznej budynku mieszkalnego, wzniesionego przed dniem 1 kwietnia 1995 r., o wysokoœci do 11 kondygnacji w³¹cznie, z u yciem samogasn¹cego polistyrenu spienionego, w sposób zapewniaj¹cy nierozprzestrzenianie ognia. KOMENTARZ W tabeli skorygowano, zgodnie z klasyfikacj¹ europejsk¹, klasy odpornoœci ogniowej przekryæ dachów nie wystêpuje klasa E, lecz klasa R E. W kolumnie 5 wprowadzono zmiany wynikaj¹ce równie z zasad klasyfikacji europejskiej. Poprzez dodanie uwagi nr 5 wyjaœniono, e klasy odpornoœci elementów budynku dotycz¹ tak e z³¹czy i dylatacji pomiêdzy ty- 229

230 mi elementami. Nowe ujêcie przepisów w zmienionych ustêpach polega na tym, e rozwija w sposób bardziej uporz¹dkowany i ³atwiejszy w stosowaniu ci¹g przepisów okreœlaj¹cych wymagania generalne, a nastêpnie wprowadza szereg zwolnieñ od tych wymagañ dla okreœlonych przypadków szczególnych i pod okreœlonymi warunkami. Dokonane uzupe³nienia zapewniaj¹ lepsz¹ ochronê po arow¹ budynków, przy wiêkszej elastycznoœci projektowej W budynkach ZL IV i ZL V klasa odpornoœci ogniowej przegród wewnêtrznych oddzielaj¹cych mieszkania lub samodzielne pomieszczenia mieszkalne od dróg komunikacji ogólnej oraz od innych mieszkañ i samodzielnych pomieszczeñ mieszkalnych, z zastrze eniem 216 ust. 1, powinna wynosiæ co najmniej: 1) dla œcian w budynku: a) niskim i œrednio wysokim E I 30, b) wysokim i wysokoœciowym E I 60, 2) dla stropów w budynku zawieraj¹cym 2 mieszkania R E I Klasa odpornoœci ogniowej œciany oddzielaj¹cej segmenty jednorodzinnych budynków ZL IV: bliÿniaczych, szeregowych lub atrialnych, powinna wynosiæ co najmniej R E I

231 3. W mieszkaniach oraz w samodzielnych pomieszczeniach mieszkalnych dopuszcza siê wykonywanie œcian wewnêtrznych nierozprzestrzeniaj¹cych ognia, bez wymaganej w 216 ust. 1 w kolumnie 6 tabeli klasy odpornoœci ogniowej Przekrycie dachu budynku ni szego, usytuowanego bli ej ni 8 m lub przyleg³ego do œciany z otworami budynku wy szego, z wyj¹tkiem przypadków wymienionych w 273 ust. 1, w pasie o szerokoœci 8 m od tej œciany powinno byæ nierozprzestrzeniaj¹ce ognia oraz w pasie tym: 1) konstrukcja dachu powinna mieæ klasê odpornoœci ogniowej co najmniej R 30, 2) przekrycie dachu powinno mieæ klasê odpornoœci ogniowej co najmniej R E 30. KOMENTARZ Wprowadzono zmiany redakcyjne, maj¹ce na celu podkreœlenie faktu, e nierozprzestrzenianie ognia zwi¹zane jest w terminologii UE z przekryciem dachu (R E 30); wymagania dla konstrukcji dachu okreœlone s¹ przez odpowiedni¹ odpornoœæ ogniow¹ (R 30). 2. Warunki okreœlone w ust. 1 nie maj¹ zastosowania, je eli najbli ej po³o ony otwór w œcianie budynku wy szego znajduje siê w odleg³oœci nie mniejszej ni 10 m od dachu budynku ni - 231

232 szego, a gêstoœæ obci¹ enia ogniowego w budynku ni szym nie przekracza 2000 MJ/m Postanowienia ust. 1 i 2 odnosz¹ siê równie do czêœci ni szej budynku, je eli czêœæ ta stanowi odrêbn¹ strefê po arow¹. 4. Dopuszcza siê sytuowanie wylotów kana³ów wentylacyjnych i spalinowych od urz¹dzeñ gazowych oraz rur wentyluj¹cych piony kanalizacyjne w czêœci po³aci dachu lub stropodachu budynku ni szego, o której mowa w ust Przekrycie dachu o powierzchni wiêkszej ni 1000 m 2 powinno byæ nierozprzestrzeniaj¹ce ognia, a palna izolacja cieplna przekrycia powinna byæ oddzielona od wnêtrza budynku przegrod¹ o klasie odpornoœci ogniowej nie ni szej ni R E 15. KOMENTARZ Treœæ ust. 1 gruntownie zmieniono w kierunku nadania mu jasnoœci i wyeliminowania nak³adania siê z przepisami 216. Zastosowano prawid³ow¹ terminologiê, wprowadzaj¹c sformu³owanie przekrycie dachu w miejsce zastosowanego w rozporz¹dzeniu sformu³owania przekrycie budynku, a dalsze wymagania ograniczono tylko do izolacji cieplnej przekrycia, ¹daj¹c jej oddzielenia od wnêtrza budynku przegrod¹ o klasie odpornoœci ogniowej nie mniejszej ni R E 15. Uzupe³nienie o kryterium R wynika z faktu, e 232

233 przegroda, o której mowa, jest czêœci¹ noœn¹ (konstrukcyjn¹). 2. W budynkach ZL III, ZL IV i ZL V poddasze u ytkowe przeznaczone na cele mieszkalne lub biurowe powinno byæ oddzielone od palnej konstrukcji i palnego przekrycia dachu przegrodami o klasie odpornoœci ogniowej: 1) w budynku niskim E I 30, 2) w budynku œrednio wysokim i wysokim E I Œciany wewnêtrzne i stropy wydzielaj¹ce kot³ownie, sk³ady paliwa sta³ego, u lowanie i magazyny oleju opa³owego, a tak e zamkniêcia otworów w tych elementach, powinny mieæ klasê odpornoœci ogniowej nie mniejsz¹ ni okreœlona w tabeli: 233

234 Rodzaj pomieszczenia Klasa odporno ci ogniowej KOMENTARZ cian wewn trznych stropów drzwi lub innych zamkni Kot ownia z kot ami na paliwo sta e, o cznej mocy cieplnej powy ej 25 kw E I 60 R E I 60 E I 30 Kot ownia z kot ami na olej opa owy, o cznej mocy cieplnej powy ej 30 kw Kot ownia z kot ami na paliwo gazowe, o cznej mocy cieplnej powy ej 30 kw: - w budynku niskim (N) i rednio wysokim (SW) - w budynku wysokim (W) i wysoko ciowym (WW) E I 60 R E I 60 E I 30 E I 60 R E I 20 R E I 60 E I 20 E I 30 E I 60 Sk ad paliwa sta ego i u lownia E I 20*) R E I E I 60*) 20*) Magazyn oleju opa owego E I 20 R E I 20 E I 60 *) Wymaganie nie dotyczy budynków mieszkalnych jednorodzinnych, budynków mieszkalnych w zabudowie zagrodowej oraz budynków rekreacji indywidualnej. Wprowadzenie kryterium R do kolumny odnosz¹cej siêe do stropów wynika z faktu, e jest to czêœæ noœna (konstrukcyjna) budynku. 2. Dla pomieszczeñ, o których mowa w ust. 1, klasê odpornoœci ogniowej œcian zewnêtrznych nale y przyjmowaæ zgodnie z Nie stawia siê wymagañ w zakresie klasy odpornoœci ogniowej dla przegród zewnêtrznych kot³owni z kot³ami na paliwo gazowe, zlokali- 234

235 zowanej ponad dachem budynku, przy zachowaniu warunku, i przegrody te powinny byæ wykonane z materia³ów niepalnych Nad pomieszczeniem zagro onym wybuchem nale y stosowaæ lekki dach, wykonany z materia³ów co najmniej trudno zapalnych, o masie nieprzekraczaj¹cej 75 kg/m 2 rzutu, licz¹c bez elementów konstrukcji noœnej dachu, takich jak podci¹gi, wi¹zary i belki. 2. Przepis ust. 1 nie dotyczy pomieszczenia, w którym ³¹czna powierzchnia urz¹dzeñ odci¹- aj¹cych (przeciwwybuchowych), takich jak przepony, klapy oraz otwory oszklone szk³em zwyk³ym, jest wiêksza ni 0,065 m 2 /m 3 kubatury pomieszczenia. 3. Œciany oddzielaj¹ce pomieszczenie zagro one wybuchem od innych pomieszczeñ powinny byæ odporne na parcie o wartoœci 15 kn/m 2 (15 kpa) Pomieszczenie zagro one wybuchem nale y sytuowaæ na najwy szej kondygnacji budynku. Wymaganie to nie dotyczy budynków na terenach zamkniêtych. 2. Dopuszcza siê inne usytuowanie pomieszczeñ, o których mowa w ust. 1, pod warunkiem zastosowania odpowiednich instalacji i urz¹dzeñ przeciwwybuchowych, uzgodnionych z w³aœciwym komendantem wojewódzkim Pañstwowej Stra y Po arnej. 235

236 W œcianach zewnêtrznych budynku wielokondygnacyjnego, z zastrze eniem 224, powinny byæ pasy miêdzykondygnacyjne o wysokoœci co najmniej 0,8 m. 2. Za równorzêdne rozwi¹zania uznaje siê oddzielenia poziome w formie daszków, gzymsów i balkonów o wysiêgu co najmniej 0,5 m lub inne oddzielenia poziome i pionowe o sumie wysiêgu i wymiaru pionowego co najmniej 0,8 m. 3. Elementy poziome, wymienione w ust. 2, powinny mieæ klasê odpornoœci ogniowej wymagan¹ w stosunku do œcian zewnêtrznych budynku i byæ wykonane z materia³ów niepalnych. 4. Warunki okreœlone w ust. 1 i 2 nie dotycz¹ œcian holu i dróg komunikacji ogólnej W œcianach zewnêtrznych budynku wielokondygnacyjnego nad stref¹ po arow¹ PM, o gêstoœci obci¹ enia ogniowego powy ej 1000 MJ/m 2, wysokoœæ pasa miêdzykondygnacyjnego powinna wynosiæ co najmniej 1,2 m. 2. Za równorzêdne rozwi¹zanie uznaje siê oddzielenie poziome w formie daszków, gzymsów i balkonów o wysiêgu co najmniej 0,8 m lub inne oddzielenie poziome i pionowe o sumie wymiaru pionowego i wysiêgu co najmniej 1,2 m, z zachowaniem warunków okreœlonych w 223 ust

237 225. Elementy ok³adzin elewacyjnych powinny byæ mocowane do konstrukcji budynku w sposób uniemo liwiaj¹cy ich odpadanie w przypadku po aru w czasie krótszym ni wynikaj¹cy z wymaganej klasy odpornoœci ogniowej dla œciany zewnêtrznej, okreœlonej w 216 ust. 1, odpowiednio do klasy odpornoœci po arowej budynku, w którym s¹ one zamocowane. Rozdzia³ 3. Strefy po arowe i oddzielenia przeciwpo arowe Strefê po arow¹ stanowi budynek albo jego czêœæ oddzielona od innych budynków lub innych czêœci budynku elementami oddzielenia przeciwpo arowego, o których mowa w 232 ust. 4, b¹dÿ pasami wolnego terenu o szerokoœci nie mniejszej ni dopuszczalne odleg³oœci od innych budynków, okreœlone w 271 ust Czêœci¹ budynku, o której mowa w ust. 1, jest tak e jego kondygnacja, je eli klatki schodowe i szyby dÿwigowe w tym budynku spe³niaj¹ co najmniej wymagania okreœlone w 256 ust. 2 dla klatek schodowych. 3. Powierzchnia strefy po arowej jest obliczana jako powierzchnia wewnêtrzna budynku lub jego czêœci, przy czym wlicza siê do niej tak e powierzchniê antresoli. 237

238 Kategoria zagro enia ludzi Dopuszczalne powierzchnie stref po arowych ZL okreœla poni sza tabela: Dopuszczalna powierzchnia strefy po arowej w m 2 w budynku wielokondygnacyjnym w budynku niskim rednio wysokim i o jednej kondygnacji (N) wysokim wysoko ciowym nadziemnej (bez (SW) (W) i (WW) ograniczenia wysoko ci) ZL I, ZL III, ZL IV, ZL V ZL II Dopuszczalna powierzchnia strefy po arowej ZL, obejmuj¹cej podziemn¹ czêœæ budynku, nie powinna przekraczaæ 50% dopuszczalnej powierzchni strefy po arowej tej samej kategorii zagro enia ludzi, okreœlonej w ust. 1 dla pierwszej nadziemnej kondygnacji tego budynku. 3. Zmniejszenie dopuszczalnej powierzchni strefy po arowej, o której mowa w ust. 2, nie dotyczy przypadku, gdy wyjœcia ewakuacyjne z kondygnacji podziemnej prowadz¹ bezpoœrednio na zewn¹trz budynku. 4. Dopuszcza sie powiêkszenie powierzchni stref po arowych, o których mowa w ust. 1, z wyj¹tkiem stref po arowych w wielokondygnacyjnych budynkach wysokich (W) i wysokoœciowych (WW), pod warunkiem zastosowania: 1) sta³ych urz¹dzeñ gaœniczych tryskaczowych o 100%, 238

239 2) samoczynnych urz¹dzeñ oddymiaj¹cych uruchamianych za pomoc¹ systemu wykrywania dymu o 100%. Przy jednoczesnym stosowaniu urz¹dzeñ wymienionych w pkt 1 i 2 dopuszcza siê powiêkszenie powierzchni stref po arowych o 200%. KOMENTARZ Doprecyzowano przepis, wskazuj¹c, e dotyczy on budynków wielokondygnacyjnych. 5. Ze strefy po arowej ZL II o powierzchni przekraczaj¹cej 750 m 2 w budynku wielokondygnacyjnym powinna byæ zapewniona mo liwoœæ ewakuacji ludzi do innej strefy po arowej na tej samej kondygnacji Dopuszczalne powierzchnie stref po arowych PM, z wyj¹tkiem gara y, okreœla poni sza tabela: 239

240 Rodzaj stref po arowych G sto obci enia ogniowego Q [MJ/m 2 ] Dopuszczalna powierzchnia strefy po arowej w m 2 w budynku wielokondygnacyjnym w budynku o jednej kondygnacji nadziemnej (bez ograniczenia wysoko ci) niskim i rednio wysokim (N) i (SW) Strefy po arowe z pomieszczeniem zagro onym wybuchem Q > < 4000 > Q 000 < 2000 > Q 500 < 000 > Q 500 > Q * * Strefy po arowe pozosta e Q > < 4000 > Q 000 < 2000 > Q 500 < 000 > Q 500 > Q * Nie dopuszcza si takich przypadków wysokim i wysoko- ciowym (W) i (WW) * * * * * Strefy po arowe, o których mowa w ust. 1, w podziemnej czêœci budynków nie powinny przekraczaæ 50% powierzchni okreœlonych w tabeli Dopuszcza siê powiêkszenie powierzchni stref po arowych, o których mowa w 228, pod warunkiem ich ochrony: 1) sta³ymi samoczynnymi urz¹dzeniami gaœniczymi wodnymi o 100%, 2) samoczynnymi urz¹dzeniami oddymiaj¹cymi o 50%. 240

241 2. Przy jednoczesnym stosowaniu urz¹dzeñ wymienionych w ust. 1 dopuszcza siê powiêkszenie stref po arowych o 150%. KOMENTARZ Wprowadzono, zgodne z terminologi¹ stosowan¹ w aktualnych Polskich Normach, okreœlenie: samoczynne urz¹dzenia gaœnicze W budynku jednokondygnacyjnym lub na ostatniej kondygnacji budynku wielokondygnacyjnego wielkoœci stref po arowych PM, z wyj¹tkiem gara y, mo na powiêkszyæ o 100%, je eli budynek nie zawiera pomieszczenia zagro onego wybuchem i jest wykonany z elementów nierozprzestrzeniaj¹cych ognia oraz zastosowano samoczynne urz¹dzenia oddymiaj¹ce. 2. W budynku jednokondygnacyjnym wielkoœci stref po arowych PM, z wyj¹tkiem gara u, nie ogranicza siê, pod warunkiem zastosowania sta³ych samoczynnych urz¹dzeñ gaœniczych wodnych i samoczynnych urz¹dzeñ oddymiaj¹cych. KOMENTARZ Wprowadzono, zgodne z terminologi¹ stosowan¹ w aktualnych Polskich Normach, okreœlenie: samoczynne urz¹dzenia gaœnicze. 241

242 Dopuszczalne powierzchnie stref po arowych IN okreœla poni sza tabela: Dopuszczalna powierzchnia strefy po arowej w m 2 Liczba kondygnacji budynku przy hodowli ció kowej przy hodowli bez ció kowej Jedna 5000 nie ogranicza si Dwie Powy ej dwóch W przypadku stosowania w budynku œcian silnie rozprzestrzeniaj¹cych ogieñ, strefê po arow¹ nale y zmniejszyæ do 25% wartoœci podanej w ust. 1, a w przypadku jednokondygnacyjnego budynku przeznaczonego do hodowli bezœció³kowej, strefê ogranicza siê do 5000 m Œciany i stropy stanowi¹ce elementy oddzielenia przeciwpo arowego powinny byæ wykonane z materia³ów niepalnych, a wystêpuj¹ce w nich otwory obudowane przedsionkami przeciwpo arowymi lub zamykane za pomoc¹ drzwi przeciwpo arowych b¹dÿ innego zamkniêcia przeciwpo arowego. 2. W œcianie oddzielenia przeciwpo arowego ³¹czna powierzchnia otworów, o których mowa w ust. 1, nie powinna przekraczaæ 15% powierzchni œciany, a w stropie oddzielenia przeciwpo arowego 0,5% powierzchni stropu. 242

243 3. Przedsionek przeciwpo arowy powinien mieæ wymiary rzutu poziomego nie mniejsze ni 1,4 x 1,4 m, œciany i strop, a tak e os³ony lub obudowy przewodów i kabli elektrycznych z wyj¹tkiem wykorzystywanych w przedsionku o klasie odpornoœci ogniowej co najmniej E I 60 wykonane z materia³ów niepalnych oraz byæ zamykany drzwiami i wentylowany co najmniej grawitacyjnie, z zastrze eniem 246 ust. 2 i Wymagan¹ klasê odpornoœci ogniowej elementów oddzielenia przeciwpo arowego oraz zamkniêæ znajduj¹cych siê w nich otworów okreœla poni sza tabela: Klasa odporno ci po arowej budynku Klasa odporno ci ogniowej elementów oddzielenia przeciwpo arowego cian i stropów, z wyj tkiem stropów w ZL stropów w ZL drzwi przeciwpo arowych lub innych zamkni przeciwpo arowych drzwi z przedsionka przeciwpo arowego na korytarz i do pomieszczenia na klatk schodow * ) A R E I 240 R E I E I 20 E I 60 E B i C R E I 20 R E I 60 E I 60 E I 30 E 30 D i E R E I 60 R E I 30 E I 30 E I 5 E 5 *) Dopuszcza si osadzenie tych drzwi w cianie o klasie odporno ci ogniowej, okre lonej dla drzwi w kol. 6, znajduj cej si mi dzy przedsionkiem a klatk schodow. 5. Klasa odpornoœci ogniowej elementów oddzielenia przeciwpo arowego oraz zamkniêæ znajduj¹cych siê w nich otworów w budynkach, 243

244 o których mowa w 213, powinna byæ nie mniejsza od okreœlonej w ust. 4 dla budynków o klasie odpornoœci po arowej D i E. 6. W œcianie oddzielenia przeciwpo arowego dopuszcza siê wype³nienie otworów materia³em przepuszczaj¹cym œwiat³o, takim jak luksfery, ceg³a szklana lub inne przeszklenie, je eli powierzchnia wype³nionych otworów nie przekracza 10% powierzchni œciany, przy czym klasa odpornoœci ogniowej wype³nieñ nie powinna byæ ni sza ni : Wymagana klasa odporno ci ogniowej ciany oddzielenia przeciwpo arowego Klasa odporno ci ogniowej wype nienia otworu w cianie b d cej obudow drogi innej ewakuacyjnej 3 R E I 240 E I 120 E 120 R E I 120 E I 60 E 60 R E I 60 E I 30 E Dopuszcza siê stosowanie w strefach po arowych PM otworu w œcianie oddzielenia przeciwpo arowego, s³u ¹cego przeprowadzeniu urz¹dzeñ technologicznych, chronionego w sposób równowa ny wymaganym dla tej œciany drzwiom przeciwpo arowym pod wzglêdem mo liwoœci przeniesienia sie przez ten otwór ognia lub dymu, w przypadku po aru. 244

245 KOMENTARZ W ust. 3 usuniêto niewystêpuj¹ce w odniesieniu do przewodów i kabli pojêcie: elektroenergetyczne, zastêpuj¹c go wyrazem: elektryczne. Proponowane w ust. 7 sformu³owanie warunków, na jakich dopuszcza siê stosowanie otworów w œcianach, w strefach po arowych PM, ma postaæ wymagania funkcjonalnego, a nie, jak obecnie, postaæ konkretnego rozwi¹zania konstrukcyjno-materia³owego. Jest to zgodne z podstawow¹ zasad¹ kierunkow¹ przyjêt¹ przy formu³owaniu przepisów rozporz¹dzenia (performance concept) Stosowanie kurtyny przeciwpo arowej jest wymagane do oddzielenia: 1) widowni, o liczbie miejsc przekraczaj¹cej 600, od sceny teatralnej o powierzchni wewnêtrznej przekraczaj¹cej 150 m 2 lub o kubaturze brutto przekraczaj¹cej 1200 m 3, 2) kieszeni scenicznej, o powierzchni przekraczaj¹cej 100 m 2, od sceny teatralnej o powierzchni wewnêtrznej przekraczaj¹cej 300 m 2 lub o kubaturze brutto przekraczaj¹cej 6000 m Sceny, o których mowa w ust. 1, powinny byæ wyposa one w samoczynne urz¹dzenia oddymiaj¹ce uruchamiane za pomoc¹ systemu wykrywania dymu. 245

246 Przepusty instalacyjne w elementach oddzielenia przeciwpo arowego powinny mieæ klasê odpornoœci ogniowej (E I) wymagan¹ dla tych elementów. 2. Dopuszcza siê nieinstalowanie przepustów, o których mowa w ust. 1, dla pojedynczych rur instalacji wodnych, kanalizacyjnych i ogrzewczych, wprowadzanych przez œciany i stropy do pomieszczeñ higienicznosanitarnych. 3. Przepusty instalacyjne o œrednicy wiêkszej ni 0,04 m w œcianach i stropach pomieszczenia zamkniêtego, dla których wymagana klasa odpornoœci ogniowej jest nie ni sza ni E I 60 lub R E I 60, a niebêd¹cych elementami oddzielenia przeciwpo arowego, powinny mieæ klasê odpornoœci ogniowej (E I) œcian i stropów tego pomieszczenia. KOMENTARZ Zmiana ma na celu doprowadzenie do jednoznacznej redakcji tekstu tego przepisu, bez odwo³ywania siê do ust. 1. W koñcowej czêœci ustêpu wprowadza siê nowe okreœlenie, z którego wynika, e wymaganie odnosi siê do œcian i stropów danego pomieszczenia. 4. Przejœcia instalacji przez zewnêtrzne œciany budynku, znajduj¹ce siê poni ej poziomu terenu, powinny byæ zabezpieczone przed mo liwoœci¹ przenikania gazu do wnêtrza budynku. 246

247 Œcianê oddzielenia przeciwpo arowego nale y wznosiæ na w³asnym fundamencie lub na stropie, opartym na konstrukcji noœnej o klasie odpornoœci ogniowej nie ni - szej od odpornoœci ogniowej tej œciany. 2. Œcianê oddzielenia przeciwpo arowego nale y wysun¹æ na co najmniej 0,3 m poza lico œciany zewnêtrznej budynku lub na ca³ej wysokoœci œciany zewnêtrznej zastosowaæ pionowy pas z materia³u niepalnego, o szerokoœci co najmniej 2 m i klasie odpornoœci ogniowej E I W budynku z przekryciem dachu rozprzestrzeniaj¹cym ogieñ, œciany oddzielenia przeciwpo- arowego nale y wyprowadziæ ponad pokrycie dachu na wysokoœæ co najmniej 0,3 m lub zastosowaæ wzd³u œciany pas z materia³u niepalnego o szerokoœci co najmniej 1 m i klasie odpornoœci ogniowej E I 60, bezpoœrednio pod pokryciem; przekrycie na tej szerokoœci powinno byæ nierozprzestrzeniaj¹ce ognia. KOMENTARZ Zmiana ma na celu doprecyzowanie przepisu polegaj¹ce na wskazaniu, e odnosi siê on nie do dachu, ale wy³¹cznie do przekrycia dachu. 4. W budynku, z wyj¹tkiem zabudowy jednorodzinnej, w którego dachu znajduj¹ siê œwietliki lub klapy dymowe, œciany oddzielenia przeciwpo arowego usytuowane od nich w odleg³oœci poziomej mniejszej ni 5 m, nale y wy- 247

248 prowadziæ ponad górn¹ ich krawêdÿ, na wysokoœæ co najmniej 0,3 m, przy czym wymaganie to nie dotyczy œwietlików nieotwieranych o klasie odpornoœci ogniowej co najmniej E 30. Rozdzia³ 4. Drogi ewakuacyjne Z pomieszczeñ przeznaczonych na pobyt ludzi powinna byæ zapewniona mo liwoœæ ewakuacji w bezpieczne miejsce na zewn¹trz budynku lub do s¹siedniej strefy po arowej, bezpoœrednio albo drogami komunikacji ogólnej, zwanymi dalej drogami ewakuacyjnymi. 2. Ze strefy po arowej, o której mowa w ust. 1, powinno byæ wyjœcie bezpoœrednio na zewn¹trz budynku lub przez inn¹ strefê po arow¹, z zastrze eniem 227 ust Wyjœcia z pomieszczeñ na drogi ewakuacyjne powinny byæ zamykane drzwiami. 4. Drzwi stanowi¹ce wyjœcie ewakuacyjne z budynku przeznaczonego dla wiêcej ni 50 osób powinny otwieraæ siê na zewn¹trz. Wymaganie to nie dotyczy budynku wpisanego do rejestru zabytków. 5. W wyjœciu ewakuacyjnym z budynku dopuszcza siê stosowanie drzwi rozsuwanych spe³niaj¹cych wymagania okreœlone w 240 ust

249 6. Okreœlaj¹c wymagan¹ szerokoœæ i liczbê przejœæ, wyjœæ oraz dróg ewakuacyjnych w budynku, w którym z przeznaczenia i sposobu zagospodarowania pomieszczeñ nie wynika jednoznacznie maksymalna liczba ich u ytkowników, liczbê tê nale y przyjmowaæ w odniesieniu do powierzchni tych pomieszczeñ, dla: 1) sal konferencyjnych, lokali gastronomiczno- -rozrywkowych, poczekalni, holi, œwietlic itp. 1 m 2 /osobê, 2) pomieszczeñ handlowo-us³ugowych 4m 2 /osobê, 3) pomieszczeñ administracyjno-biurowych 5m 2 /osobê, 4) archiwów, bibliotek, itp. 7 m 2 /osobê, 5) magazynów 30 m 2 /osobê. KOMENTARZ Zmiana redakcyjna, maj¹ca na celu jednolite odwo³ywanie siê w treœci rozporz¹dzenia do wskaÿnika okreœlaj¹cego powierzchnie pomieszczenia W pomieszczeniach, od najdalszego miejsca, w którym mo e przebywaæ cz³owiek, do wyjœcia ewakuacyjnego na drogê ewakuacyjn¹ lub do innej strefy po arowej albo na zewn¹trz budynku, powinno byæ zapewnione przejœcie, zwane dalej 249

250 przejœciem ewakuacyjnym, o d³ugoœci nieprzekraczaj¹cej: 1) w strefach po arowych ZL 40 m, 2) w strefach po arowych PM o gêstoœci obci¹- enia ogniowego przekraczaj¹cej 500 MJ/m 2 w budynku o wiêcej ni jednej kondygnacji nadziemnej 75 m, 3) w strefach po arowych PM, o obci¹ eniu ogniowym nieprzekraczaj¹cym 500 MJ/m 2, w budynku o wiêcej ni jednej kondygnacji nadziemnej oraz w strefach po arowych PM w budynku o jednej kondygnacji nadziemnej bez wzglêdu na wielkoœæ obci¹ enia ogniowego 100 m. 2. W pomieszczeniu zagro onym wybuchem d³ugoœæ przejœcia ewakuacyjnego, o którym mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, nie powinna przekraczaæ 40 m. 3. Dopuszcza siê prowadzenie przez pomieszczenie zagro one wybuchem przejœcia ewakuacyjnego z innego pomieszczenia, je eli pomieszczenia te s¹ powi¹zane funkcjonalnie. 4. Je eli z przewidywanego przeznaczenia pomieszczenia nie wynika jednoznacznie sposób jego zagospodarowania, projektowa d³ugoœæ przejœcia ewakuacyjnego nie mo e byæ wiêksza ni 80% d³ugoœci okreœlonej w ust. 1 i

251 5. W pomieszczeniach o wysokoœci przekraczaj¹cej 5 m d³ugoœæ przejœæ, o których mowa w ust. 1 i 2, mo e byæ powiêkszona o 25%. 6. D³ugoœci przejœæ, o których mowa w ust. 1 i 2, mog¹ byæ powiêkszone pod warunkiem zastosowania: 1) sta³ych samoczynnych urz¹dzeñ gaœniczych wodnych o 50%, KOMENTARZ Uzasadnienie, jak do zmiany w 230 ust. 2. 2) samoczynnych urz¹dzeñ oddymiaj¹cych uruchamianych za pomoc¹ systemu wykrywania dymu o 50%. 7. Powiêkszenia, o których mowa w ust. 5 i 6 pkt 1 i 2, podlegaj¹ sumowaniu. 8. Przejœcie, o którym mowa w ust. 1, nie powinno prowadziæ ³¹cznie przez wiêcej ni trzy pomieszczenia. 9. Œcianek dzia³owych oddzielaj¹cych od siebie pomieszczenia, dla których okreœla siê ³¹cznie d³ugoœæ przejœcia ewakuacyjnego, nie dotycz¹ wymagania okreœlone w 216 ust Szerokoœæ przejœcia ewakuacyjnego w pomieszczeniu przeznaczonym na pobyt ludzi, z zastrze eniem 261, nale y obliczaæ propor- 251

252 cjonalnie do liczby osób, do ewakuacji których ono s³u y, przyjmuj¹c co najmniej 0,6 m na 100 osób, ale nie mniej ni 0,9 m, a w przypadku przejœcia s³u ¹cego do ewakuacji do 3 osób nie mniej ni 0,8 m Pomieszczenie powinno mieæ co najmniej dwa wyjœcia ewakuacyjne, oddalone od siebie o co najmniej 5 m w przypadku, gdy: 1) jest przeznaczone do jednoczesnego przebywania w nim ponad 50 osób, a w strefie po- arowej ZL II ponad 30 osób, 2) znajduje siê w strefie po arowej ZL, a jego powierzchnia przekracza 300 m 2, 3) znajduje siê w strefie po arowej PM o gêstoœci obci¹ enia ogniowego powy ej 500 MJ/m 2, a jego powierzchnia przekracza 300 m 2, 4) znajduje siê w strefie po arowej PM o gêstoœci obci¹ enia ogniowego do 500 MJ/m 2, a jego powierzchnia przekracza 1000 m 2, 5) jest zagro one wybuchem, a jego powierzchnia przekracza 100 m ¹czn¹ szerokoœæ drzwi w œwietle, stanowi¹cych wyjœcia ewakuacyjne z pomieszczenia, nale y obliczaæ proporcjonalnie do liczby osób mog¹cych przebywaæ w nim równoczeœnie, przyjmuj¹c co najmniej 0,6 m szerokoœci na 100 osób, przy 252

253 czym najmniejsza szerokoœæ drzwi w œwietle oœcie nicy powinna wynosiæ 0,9 m, a w przypadku drzwi s³u ¹cych do ewakuacji do 3 osób 0,8 m. 2. Drzwi, stanowi¹ce wyjœcie ewakuacyjne, powinny otwieraæ siê na zewn¹trz pomieszczeñ: 1) zagro onych wybuchem, 2) do których jest mo liwe niespodziewane przedostanie siê mieszanin wybuchowych lub substancji truj¹cych, dusz¹cych b¹dÿ innych, mog¹cych utrudniæ ewakuacjê, 3) przeznaczonych do jednoczesnego przebywania ponad 50 osób, 4) przeznaczonych dla ponad 6 osób o ograniczonej zdolnoœci poruszania siê. 3. Wyjœcia ewakuacyjne z pomieszczenia zagro- onego wybuchem na drogê ewakuacyjn¹ powinny prowadziæ przez przedsionki przeciwpo- arowe, odpowiadaj¹ce wymaganiom Szerokoœæ drzwi stanowi¹cych wyjœcie ewakuacyjne z budynku, z zastrze eniem ust. 1, a tak- e szerokoœæ drzwi na drodze ewakuacyjnej z klatki schodowej, prowadz¹cych na zewn¹trz budynku lub do innej strefy po arowej, powinna byæ nie mniejsza ni szerokoœæ biegu klatki schodowej, okreœlona zgodnie z 68 ust. 1 i

254 5. Szerokoœæ drzwi w œwietle na drodze ewakuacyjnej, niewymienionych w ust. 4, nale y obliczaæ proporcjonalnie do liczby osób, do ewakuacji których s¹ one przeznaczone, przyjmuj¹c co najmniej 0,6 m szerokoœci na 100 osób, przy czym najmniejsza szerokoœæ drzwi powinna wynosiæ 0,9 m w œwietle oœcie nicy. 6. Wysokoœæ drzwi, o których mowa w ust. 1, 4 i 5, powinna odpowiadaæ wymaganiom 62 ust Drzwi wieloskrzyd³owe, stanowi¹ce wyjœcie ewakuacyjne z pomieszczenia oraz na drodze ewakuacyjnej, powinny mieæ co najmniej jedno, nieblokowane skrzyd³o drzwiowe o szerokoœci nie mniejszej ni 0,9 m. 2. Szerokoœæ skrzyd³a drzwi wahad³owych, stanowi¹cych wyjœcie ewakuacyjne z pomieszczenia oraz na drodze ewakuacyjnej, powinna wynosiæ co najmniej dla drzwi jednoskrzyd³owych 0,9 m, a dla drzwi dwuskrzyd³owych 0,6 m, przy czym oba skrzyd³a drzwi dwuskrzyd³owych musz¹ mieæ tê sam¹ szerokoœæ. 3. Zabrania siê stosowania do celów ewakuacji drzwi obrotowych i podnoszonych. 4. Drzwi rozsuwane mog¹ stanowiæ wyjœcia na drogi ewakuacyjne, a tak e byæ stosowane na drogach ewakuacyjnych, je eli s¹ przeznaczo- 254

255 ne nie tylko do celów ewakuacji, a ich konstrukcja zapewnia: 1) otwieranie automatyczne i rêczne bez mo liwoœci ich blokowania, 2) samoczynne ich rozsuniêcie i pozostanie w pozycji otwartej w wyniku zasygnalizowania po aru przez system wykrywania dymu chroni¹cy strefê po arow¹, do ewakuacji z której te drzwi sa przeznaczone, a tak e w przypadku awarii drzwi. KOMENTARZ W punkcie 2 tego ustêpu nale a³o uœciœliæ, e otwarcie drzwi powinno nast¹piæ samoczynnie w wyniku stwierdzenia po aru przez system wykrywania dymu. 5. W bramach i œcianach przesuwanych na drogach ewakuacyjnych powinny znajdowaæ siê drzwi otwierane rêcznie albo w bezpoœrednim s¹siedztwie tych bram i œcian powinny byæ umieszczone i wyraÿnie oznakowane drzwi przeznaczone do celów ewakuacji. 6. Drzwi, bramy i inne zamkniêcia otworów o wymaganej klasie odpornoœci ogniowej lub dymoszczelnoœci powinny byæ zaopatrzone w urz¹dzenia, zapewniaj¹ce samoczynne zamykanie otworu w razie po aru. Nale y te zapewniæ mo liwoœæ rêcznego otwierania drzwi s³u ¹cych do ewakuacji. 255

256 7. Drzwi stanowi¹ce wyjœcie ewakuacyjne z pomieszczenia, w którym mo e przebywaæ jednoczeœnie wiêcej ni 300 osób, oraz drzwi na drodze ewakuacyjnej z tego pomieszczenia, powinny byæ wyposa one w urz¹dzenia przeciwpaniczne Obudowa poziomych dróg ewakuacyjnych powinna mieæ klasê odpornoœci ogniowej wymagan¹ dla œcian wewnêtrznych, nie mniejsz¹ jednak ni E I 15, z uwzglêdnieniem 217. Wymaganie klasy odpornoœci ogniowej dla obudowy poziomych dróg ewakuacyjnych nie dotyczy obudowy krytego ci¹gu pieszego pasa u, o którym mowa w 247 ust W œcianach wewnêtrznych, stanowi¹cych obudowê dróg ewakuacyjnych w strefach po arowych ZL III i PM, dopuszcza siê umieszczenie nieotwieranych naœwietli powy ej 2 m od poziomu posadzki, je eli przylegaj¹ce pomieszczenia nie s¹ zagro one wybuchem i je eli gêstoœæ obci¹ enia ogniowego w tych pomieszczeniach nie przekracza 1000 MJ/m W œcianach zewnêtrznych budynków, przy których znajduje siê galeria, bêd¹ca jedyn¹ drog¹ ewakuacyjn¹, dopuszcza siê umieszczenie naœwietli powy ej 2 m od posadzki tej galerii Szerokoœæ poziomych dróg ewakuacyjnych nale y obliczaæ proporcjonalnie do liczby osób mog¹cych przebywaæ jedno- 256

257 czeœnie na danej kondygnacji budynku, przyjmuj¹c co najmniej 0,6 m na 100 osób, ale nie mniej ni 1,4 m. 2. Dopuszcza siê zmniejszenie szerokoœci poziomej drogi ewakuacyjnej do 1,2 m, je eli jest ona przeznaczona do ewakuacji nie wiêcej ni 20 osób. 3. Wysokoœæ drogi ewakuacyjnej powinna wynosiæ co najmniej 2,2 m, natomiast wysokoœæ lokalnego obni enia 2 m, przy czym d³ugoœæ obni onego odcinka drogi nie mo e byæ wiêksza ni 1,5 m. 4. Skrzyd³a drzwi, stanowi¹cych wyjœcie na drogê ewakuacyjn¹, nie mog¹, po ich ca³kowitym otwarciu, zmniejszaæ wymaganej szerokoœci tej drogi Korytarze stanowi¹ce drogê ewakuacyjn¹ w strefach po arowych ZL powinny byæ podzielone na odcinki nie d³u sze ni 50 m przy zastosowaniu przegród z drzwiami dymoszczelnymi lub innych urz¹dzeñ technicznych, zapobiegaj¹cych rozprzestrzenianiu siê dymu. 2. Wymaganie, o którym mowa w ust. 1, nie dotyczy korytarzy, na których zastosowano rozwi¹zania techniczno-budowlane zabezpieczaj¹ce przed zadymieniem. 257

258 3. Przegrody, o których mowa w ust. 1, nad sufitami podwieszonymi i pod pod³ogami podniesionymi powy ej poziomu stropu lub pod³o a, powinny byæ wykonane z materia³ów niepalnych Na drogach ewakuacyjnych jest zabronione stosowanie: 1) spoczników ze stopniami, 2) schodów ze stopniami zabiegowymi, je eli schody te s¹ jedyn¹ drog¹ ewakuacyjn¹. 2. Na drogach ewakuacyjnych dopuszcza siê stosowanie schodów wachlarzowych, pod warunkiem zachowania najmniejszej szerokoœci stopni okreœlonych w 69 ust Na drogach ewakuacyjnych miejsca, w których zastosowano pochylnie lub stopnie umo liwiaj¹ce pokonanie ró nicy poziomów, powinny byæ wyraÿnie oznakowane W budynkach: 1) niskim (N), zawieraj¹cym strefê po arow¹ ZL II, 2) œrednio wysokim (SW), zawieraj¹cym strefê po arow¹ ZL I, ZL II, ZL III lub ZL V, 3) niskim (N) i œrednio wysokim (SW), zawieraj¹cym strefê po arow¹ PM o gêstoœci ob- 258

259 ci¹ enia ogniowego powy ej 500 MJ/m 2 lub pomieszczenie zagro one wybuchem, nale- y stosowaæ klatki schodowe obudowane i zamykane drzwiami oraz wyposa one w urz¹dzenia zapobiegaj¹ce zadymieniu lub s³u ¹ce do usuwania dymu W budynku wysokim (W) i wysokoœciowym (WW) powinny byæ co najmniej dwie klatki schodowe obudowane i oddzielone od poziomych dróg komunikacji ogólnej oraz pomieszczeñ przedsionkiem przeciwpo arowym, odpowiadaj¹cym wymaganiom 232. Dopuszcza siê dodatkowe pionowe drogi komunikacji ogólnej, niespe³niaj¹ce tych wymagañ, je eli ³¹cz¹ one kondygnacje w obrêbie jednej strefy po arowej. 2. Klatki schodowe i przedsionki przeciwpo arowe, stanowi¹ce drogê ewakuacyjn¹ w budynku wysokim (W) dla stref po arowych innych ni ZL IV i PM oraz w budynku wysokoœciowym (WW), powinny byæ wyposa one w urz¹dzenia zapobiegaj¹ce ich zadymieniu. 3. Klatki schodowe i przedsionki przeciwpo arowe, stanowi¹ce drogê ewakuacyjn¹ w budynku wysokim (W) dla strefy po arowej PM, powinny byæ wyposa one w urz¹dzenia zapobiegaj¹ce zadymieniu lub samoczynne urz¹dzenia oddymiaj¹ce, uruchamiane za pomoc¹ systemu wykrywania dymu. 259

260 KOMENTARZ Zmiana polega na objêciu wymaganiami wyposa- enia urz¹dzeñ zapobiegaj¹cych zadymianiu klatek schodowych i przedsionków przeciwpo arowych, o których mowa w ust. 1, z wyj¹tkiem tych, które w budynkach wysokich stanowi¹ drogi ewakuacyjne wy³¹cznie dla stref po arowych ZL IV i PM. 4. W budynku wysokim (W), niezawieraj¹cym strefy po arowej ZL II, dopuszcza siê stosowanie tylko jednej klatki schodowej, je eli powierzchnia rzutu poziomego budynku nie przekracza 750 m W budynku wysokim (W) i wysokoœciowym (WW) dopuszcza siê wykonywanie klatek schodowych, stanowi¹cych drogê ewakuacyjn¹ wy³¹cznie dla stref po arowych ZL IV, bez przedsionków oddzielaj¹cych je od poziomych dróg komunikacji ogólnej, je eli: 1) ka de mieszkanie lub pomieszczenie jest oddzielone od poziomej drogi komunikacji ogólnej drzwiami o klasie odpornoœci ogniowej co najmniej E I 30, 2) klatki schodowe s¹ zamykane drzwiami dymoszczelnymi, 3) klatki schodowe s¹ wyposa one w urz¹dzenia zapobiegaj¹ce zadymieniu lub w samoczynne urz¹dzenia oddymiaj¹ce, uruchamiane za pomoc¹ systemu wykrywania dymu. 260

261 6. W budynku œrednio wysokim (SW) i wy szym, w strefie po arowej ZL V, drzwi z pomieszczeñ, z wyj¹tkiem higienicznosanitarnych, prowadz¹ce na drogi komunikacji ogólnej, powinny mieæ klasê odpornoœci ogniowej co najmniej E I W budynku wysokim (W) i wysokoœciowym (WW), w strefach po arowych innych ni ZL IV, nale y zastosowaæ rozwi¹zania techniczno-budowlane zabezpieczaj¹ce przed zadymieniem poziomych dróg ewakuacyjnych. 2. W krytym ci¹gu pieszym (pasa u), do którego przylegaj¹ lokale handlowe i us³ugowe, oraz w przekrytym dziedziñcu wewnêtrznym, nale- y zastosowaæ rozwi¹zania techniczno-budowlane zabezpieczaj¹ce przed zadymieniem dróg ewakuacyjnych. 3. W podziemnej kondygnacji budynku, w której znajduje siê pomieszczenie przeznaczone dla ponad 100 osób, oraz budowli podziemnej z takim pomieszczeniem, nale y zastosowaæ rozwi¹zania techniczno-budowlane zapewniaj¹ce usuwanie dymu z tego pomieszczenia i z dróg ewakuacyjnych Schody wewnêtrzne w mieszkaniach w budynku wielorodzinnym oraz w budynku jednorodzinnym, zagrodowym i rekreacji indywidualnej, a tak e budynku tymczasowym, nieprzeznaczonym na cele widowiskowe 261

262 lub inne zgromadzenia ludzi, mog¹ nie spe³niaæ wymagañ stawianych drogom ewakuacyjnym Œciany wewnêtrzne i stropy stanowi¹ce obudowê klatki schodowej lub pochylni powinny mieæ klasê odpornoœci ogniowej okreœlon¹ zgodnie z 216, jak dla stropów budynku. 2. Wymaganie, o którym mowa w ust. 1, nie dotyczy pionowych dróg komunikacji ogólnej, przebiegaj¹cych wy³¹cznie w obrêbie jednej strefy po arowej, z zastrze eniem 256 ust Biegi i spoczniki schodów oraz pochylnie s³u- ¹ce do ewakuacji powinny byæ wykonane z materia³ów niepalnych i mieæ klasê odpornoœci ogniowej co najmniej: 1) w budynkach o klasie odpornoœci po arowej A, B i C R 60, 2) w budynkach o klasie odpornoœci po arowej D i E R Wymaganie klasy odpornoœci ogniowej, o którym mowa w ust. 3, nie dotyczy klatek schodowych wydzielonych na ka dej kondygnacji przedsionkami przeciwpo arowymi oraz schodów na antresolê w pomieszczeniu, w którym siê ona znajduje, je eli antresola ta jest przeznaczona do u ytku nie wiêcej ni 10 osób. 262

263 5. W budynku niskim o klasie odpornoœci po arowej D lub E w obudowanych klatkach schodowych, zamykanych drzwiami o klasie odpornoœci ogniowej co najmniej E I 30, dopuszcza siê wykonanie biegów i spoczników schodów z materia³ów palnych. 6. Odleg³oœæ miêdzy œcian¹ zewnêtrzn¹, stanowi¹c¹ obudowê klatki schodowej, a inn¹ œcian¹ zewnêtrzn¹ tego samego lub innego budynku powinna byæ ustalona zgodnie z 271, je eli co najmniej jedna z tych œcian nie spe³nia wymagañ klasy odpornoœci ogniowej okreœlonej wed³ug 216, jak dla stropu budynku z t¹ klatk¹ schodow¹ Piwnice powinny byæ oddzielone od pozosta³ej czêœci budynku, z wyj¹tkiem budynków ZL IV niskich (N) i œrednio wysokich (SW), stropami i œcianami o klasie odpornoœci ogniowej co najmniej R E I 60 i zamkniête drzwiami o klasie odpornoœci ogniowej co najmniej E I 30. Je eli drzwi do piwnic znajduj¹ siê poni ej poziomu terenu, schody prowadz¹ce z tego poziomu powinny byæ zabezpieczone w sposób uniemo liwiaj¹cy omy³kowe zejœcie ludzi do piwnic, w przypadku ewakuacji (np. ruchom¹ barier¹). 2. W budynku wysokim (W) i wysokoœciowym (WW) piwnice powinny byæ oddzielone od klatki schodowej przedsionkiem przeciwpo arowym. 263

264 251. Wyjœcie z klatki schodowej na strych lub poddasze powinno byæ zamykane drzwiami lub klap¹ wyjœciow¹ o klasie odpornoœci ogniowej co najmniej: 1) w budynkach niskich (N) E I 15, 2) w budynkach œrednio wysokich (SW) i wy - szych E I Schodów i pochylni ruchomych nie zalicza siê do dróg ewakuacyjnych W budynku ZL I, ZL II, ZL III lub ZL V, maj¹cym kondygnacjê z posadzk¹ na wysokoœci powy ej 25 m ponad poziomem terenu przy najni ej po³o onym wejœciu do budynku oraz w budynku wysokoœciowym (WW) ZL IV, przynajmniej jeden dÿwig w ka dej strefie po arowej powinien byæ przystosowany do potrzeb ekip ratowniczych, spe³niaj¹c wymagania Polskiej Normy dotycz¹cej dÿwigów dla stra y po arnej. 2. Dojœcie do dÿwigu dla ekip ratowniczych powinno prowadziæ przez przedsionek przeciwpo arowy, spe³niaj¹cy wymagania okreœlone w Œciany i stropy szybu dÿwigu dla ekip ratowniczych powinny mieæ klasê odpornoœci ogniowej wymagañ, jak dla stropów budynku, zgodnie z

265 4. Szyb dÿwigu dla ekip ratowniczych powinien byæ wyposa ony w urz¹dzenia zapobiegaj¹ce zadymieniu. KOMENTARZ W zwi¹zku z istnieniem Polskiej Normy dotycz¹cej dÿwigów dla Stra y Po arnej w ust. 1 wprowadza siê stosowne odniesienie do tej normy, a tak e ogranicza siê liczbê wymagañ, tylko do tych, które w tej normie nie wystêpuj¹. Ponadto wprowadzono zmianê terminologiczn¹ usuniêto s³owo u ytkowa, gdy przepis odnosi sie do ka dej kondygnacji. Pozosta³e wymagania ujêto w ust Œciany i stropy szybu dÿwigu dla ekip ratowniczych powinny mieæ klasê odpornoœci ogniowej wymagan¹ jak dla stropów budynku, zgodnie z 216. usuniêto 2. Drzwi do dÿwigu dla ekip ratowniczych powinny mieæ klasê odpornoœci ogniowej (E I) nie mniejsz¹ ni po³owa wymaganej klasy odpornoœci ogniowej dla œcian i stropów szybu. 3. Wymaganie odpornoœci ogniowej, o której mowa w ust. 2, nie dotyczy dÿwigu dostêpnego przez przedsionek przeciwpo arowy Szyb dÿwigu dla ekip ratowniczych powinien byæ wyposa ony w urz¹dzenia zapobiegaj¹ce zadymieniu lub s³u ¹ce do usuwania dymu. 265

266 D³ugoœæ drogi ewakuacyjnej od wyjœcia z pomieszczenia na tê drogê do wyjœcia do innej strefy po arowej lub na zewn¹trz budynku, zwanej dalej dojœciem ewakuacyjnym, mierzy siê wzd³u osi drogi ewakuacyjnej. W przypadku zakoñczenia dojœcia ewakuacyjnego przedsionkiem przeciwpo arowym, d³ugoœæ tê mierzy siê do pierwszych drzwi tego przedsionka. 2. Za równorzêdne wyjœciu do innej strefy po arowej, o którym mowa w ust. 1, uwa a siê wyjœcie do obudowanej klatki schodowej, zamykanej drzwiami o klasie odpornoœci ogniowej co najmniej E I 30, wyposa onej w urz¹dzenia zapobiegaj¹ce zadymieniu lub s³u ¹ce do usuwania dymu, a w przypadku, o którym mowa w 246 ust. 5 zamykanej drzwiami dymoszczelnymi. 3. Dopuszczalne d³ugoœci dojœæ ewakuacyjnych w strefach po arowych okreœla poni sza tabela: 266

267 D ugo doj cia w m Rodzaj strefy po arowej przy jednym przy co najmniej 2 doj ciach ) doj ciu 2 3 Z pomieszczeniem zagro onym wybuchem 0 40 PM o g sto ci obci enia ogniowego Q > ) 60 MJ/m 2 bez pomieszczenia zagro onego wybuchem PM o 500 MJ/m > g sto ci obci enia 60 2) 00 ogniowego Q 2 bez pomieszczenia zagro onego wybuchem ZL I, II i V 0 40 ZL III 30 2) 60 ZL IV 60 2) 00 ) Dla doj cia najkrótszego, przy czym dopuszcza si dla drugiego doj cia d ugo wi ksz o 00% od najkrótszego. Doj cia te nie mog si pokrywa ani krzy owa. 2) W tym nie wi cej ni 20 m na poziomej drodze ewakuacyjnej. 4. D³ugoœci dojœæ ewakuacyjnych, o których mowa w ust. 3, mog¹ byæ powiêkszone pod warunkiem ochrony: 1) strefy po arowej sta³ymi samoczynnymi urz¹dzeniami gaœniczymi wodnymi o 50%, KOMENTARZ Doprecyzowano nazewnictwo, wprowadzaj¹c okreœlenie: sta³e samoczynne urz¹dzenia gaœnicze wodne. 2) drogi ewakuacyjnej samoczynnymi urz¹dzeniami oddymiaj¹cymi, uruchamianymi za pomoc¹ systemu wykrywania dymu o 50%. 267

268 Przy jednoczesnym stosowaniu tych urz¹dzeñ d³ugoœæ dojœcia mo e byæ powiêkszona o 100%. 5. Wyjœcie z klatki schodowej, o której mowa w ust. 2, powinno prowadziæ na zewn¹trz budynku, bezpoœrednio lub poziomymi drogami komunikacji ogólnej, których obudowa odpowiada wymaganiom 249 ust. 1, a otwory w obudowie maj¹ zamkniêcia o klasie odpornoœci ogniowej co najmniej E I Dopuszcza siê przeprowadzenie drogi ewakuacyjnej do wyjœcia na zewn¹trz budynku z klatki schodowej oraz z poziomych dróg komunikacji ogólnej przez hol, mog¹cy spe³niaæ tak e funkcje uzupe³niaj¹ce do funkcji wynikaj¹cych z przeznaczenia budynku, takie jak: recepcyjna, ochrony budynku, drobnej sprzeda y, pod warunkiem e: 1) przez jeden hol mo liwe jest przeprowadzenie drogi ewakuacyjnej tylko z jednej klatki schodowej, przy czym ograniczenie to nie odnosi siê do klatek schodowych z odrêbnym, nieprowadz¹cym przez ten hol, wyjœciem ewakuacyjnym, 2) hol nie znajduje siê w strefie po arowej PM o gêstoœci obci¹ enia ogniowego powy ej 500 MJ/m 2 ani te zawieraj¹cej pomieszczenie zagro one wybuchem, 268

269 3) hol jest oddzielony od poziomych dróg komunikacji ogólnej tak, jak jest to wymagane dla klatki schodowej, o której mowa w pkt 1, 4) wolna szerokoœæ drogi ewakuacyjnej jest co najmniej o 50% wiêksza od szerokoœci poziomej drogi ewakuacyjnej w budynku, prowadz¹cej do tego wyjœcia, okreœlonej zgodnie z 242 ust. 1, dla kondygnacji budynku o najwiêkszej liczbie przewidywanych osób, znajduj¹cych siê tam jedoczeœnie, 5) wysokoœæ holu w miejscu, w którym przebiega droga ewakuacyjna, jest nie mniejsza ni 3,3 m, 6) szerokoœæ drzwi wyjœciowych na zewn¹trz budynku jest wiêksza o 50% od minimalnej szerokoœci drzwi wyjœciowych okreœlonej zgodnie z 239 ust Dopuszczaln¹ d³ugoœæ drogi od wyjœcia z klatki schodowej, o której mowa w ust. 2, do wyjœcia na zewn¹trz budynku okreœla siê zgodnie z ust W budynku PM, w którym jest wymagana druga droga ewakuacyjna dla ludzi z wy szej kondygnacji, dopuszcza siê stosowanie na tej drodze drabiny ewakuacyjnej, prowadz¹cej na dach nad ni sz¹ kondygnacj¹ lub na poziom terenu, je eli liczba osób przebywaj¹cych jednoczeœnie na wy szej kondygnacji nie przekracza 269

270 50, a w budynku z pomieszczeniem zagro onym wybuchem 15. Nie dotyczy to zak³adów pracy chronionej. 2. Drabiny ewakuacyjne nale y umieszczaæ w miejscach ³atwo dostêpnych. Sytuowanie drabin naprzeciw œwietlików i okien jest zabronione. 3. Dopuszcza siê wykonywanie drabin ewakuacyjnych bez obrêczy ochronnych, gdy ró nica wysokoœci nie przekracza 3 m, z uwzglêdnieniem wymagañ 101. Rozdzia³ 5. Wymagania przeciwpo arowe dla elementów wykoñczenia wnêtrz i wyposa enia sta³ego 258 Ust. 1 otrzymuje brzmienie: 1. W strefach po arowych ZL I, ZL II, ZL III i ZL V stosowanie do wykoñczenia wnêtrz materia- ³ów i wyrobów ³atwo zapalnych, których produkty rozk³adu termicznego s¹ bardzo toksyczne lub intensywnie dymi¹ce, jest zabronione. 1a. W przypadku stosowania materia³ów wykoñczeniowych luÿno zwisaj¹cych, w szczególnoœci w kurtynach, zas³onach, draperiach, kotarach oraz aluzjach, za ³atwo zapalne uwa a siê materia³y, których w³aœciwoœci okreœlone w badaniach zgodnych z Polskimi Normami, odno- 270

271 sz¹cymi siê do zapalnoœci i rozprzestrzeniania p³omienia przez wyroby w³ókiennicze, nie spe³niaj¹ co najmniej jednego z kryteriów: 1) ti 4s, 2) ts 30s, 3) nie nastêpuje przepalenie trzeciej nitki, 4) nie wystêpuj¹ p³on¹ce krople. 2. Na drogach komunikacji ogólnej, s³u ¹cych celom ewakuacji, stosowanie materia³ów i wyrobów budowlanych ³atwo zapalnych jest zabronione Pod³ogi podniesione o wiêcej ni 0,2 m ponad poziom stropu lub innego pod³o a powinny mieæ: 1) niepaln¹ konstrukcjê noœn¹ oraz co najmniej niezapalne p³yty pod³ogi od strony przestrzeni podpod³ogowej, maj¹ce klasê odpornoœci ogniowej co najmniej R E I 30, a w budynku wysokoœciowym (WW) lub ze stref¹ po arow¹ o gêstoœci obci¹ enia ogniowego ponad 4000 MJ/m 2 oraz w strefach po arowych ZL II co najmniej R E I 60, 2) przestrzeñ podpod³ogow¹ podzielon¹ na sektory o powierzchni nie wiêkszej ni 1000 m 2 przegrodami o klasie odpornoœci ogniowej co najmniej E I 30, a w budynku wysoko- 271

272 œciowym (WW) lub ze stref¹ po arow¹ o gêstoœci obci¹ enia ogniowego ponad 4000 MJ/m 2 co najmniej E I Przewody i kable elektryczne oraz inne instalacje wykonane z materia³ów palnych, prowadzone w przestrzeni podpod³ogowej pod³ogi podniesionej i w przestrzeni ponad sufitami podwieszonymi, wykorzystywanej do wentylacji lub ogrzewania pomieszczenia, powinny mieæ os³onê lub obudowê o klasie odpornoœciogniowej co najmniej E I 30, a w budynku wysokoœciowym (WW) lub w budynkach ze stref¹ po arow¹ o gêstoœci obci¹ enia ogniowego ponad 4000 MJ/m 2 co najmniej E I Na drogach ewakuacyjnych wykonywanie w pod³odze podniesionej otworów do wentylacji lub ogrzewania jest zabronione W pomieszczeniach przeznaczonych do jednoczesnego przebywania ponad 50 osób oraz w pomieszczeniach produkcyjnych, stosowanie ³atwo zapalnych przegród, sta³ych elementów wyposa enia i wystroju wnêtrz oraz wyk³adzin pod³ogowych jest zabronione. 2. W pomieszczeniach stref po arowych ZL II, pomieszczeniach magazynowych oraz w pomieszczeniach z pod³ogami podniesionymi stosowanie wyk³adzin pod³ogowych ³atwo zapalnych jest zabronione. 272

273 261. Pomieszczenia przeznaczone do jednoczesnego przebywania ponad 200 osób doros³ych lub 100 dzieci, w których miejsca do siedzenia s¹ ustawione w rzêdach, powinny mieæ: 1) fotele i inne siedzenia trudno zapalne oraz niewydzielaj¹ce produktów rozk³adu i spalania, okreœlonych jako bardzo toksyczne, zgodnie z Polsk¹ Norm¹ dotycz¹c¹ badañ wydzielania produktów toksycznych; okreœlenie trudno zapalny przypisuje siê fotelom i innym siedzeniom, które nie ulegaj¹ postêpuj¹cemu tleniu i spalaniu p³omieniowemu w warunkach okreœlonych Polsk¹ Norm¹ dotycz¹c¹ badania zapalnoœci mebli tapicerowanych, KOMENTARZ Zmiany o charakterze porz¹dkuj¹co-redakcyjnym, wynikaj¹ce z aktualnego stanu normalizacji w regulowanym zakresie. 2) szerokoœæ przejœæ pomiêdzy rzêdami siedzeñ nie mniejsz¹ ni 0,45 m, przy czym odleg³oœæ tê nale y ustalaæ, bior¹c pod uwagê odstêp miêdzy sta³ymi elementami siedzeñ, 3) liczbê siedzeñ w rzêdzie nie wiêksz¹ ni 16 pomiêdzy przejœciami oraz 8 w rzêdzie przyœciennym, przy czym dopuszcza siê zwiêkszenie liczby miejsc w rzêdach odpowiednio do 40 i 20, pod warunkiem zwiêkszenia od- 273

274 stêpu miêdzy rzêdami siedzeñ o 1 cm na ka de dodatkowe siedzenie odpowiednio powy ej 16 lub 8, 4) szerokoœæ przejœæ komunikacyjnych nie mniejsz¹ ni 1,2 m przy liczbie osób do 150, a przy wiêkszej ich liczbie szerokoœæ tê nale y zwiêkszyæ proporcjonalnie o 0,6 m na 100 osób, 5) rzêdy siedzeñ lub ³awek trwale umocowane do pod³ogi albo siedzenia sztywno ³¹czone ze sob¹ w rzêdy oraz miêdzy rzêdami Ok³adziny sufitów oraz sufity podwieszone nale y wykonywaæ z materia³ów niepalnych lub niezapalnych, niekapi¹cych i nieodpadaj¹cych pod wp³ywem ognia. Wymaganie to nie dotyczy mieszkañ. 2. Przestrzeñ miêdzy sufitem podwieszonym i stropem powinna byæ podzielona na sektory o powierzchni nie wiêkszej ni 1000 m 2, a w korytarzach przegrodami co 50 m, wykonanymi z materia³ów niepalnych W ³azienkach i saunach z piecykami gazowymi oraz termami gazowymi i elektrycznymi dopuszcza siê stosowanie ok³adzin œciennych z materia³ów palnych, z tym e odleg³oœæ tych urz¹dzeñ od ok³adzin powinna wynosiæ co najmniej 0,3 m. 274

275 2. Stosowanie ok³adzin œciennych z materia³ów ³atwo zapalnych w ³azienkach i saunach z piecem na paliwo sta³e jest zabronione Palne elementy wystroju wnêtrz budynku, przez które lub obok których s¹ prowadzone przewody ogrzewcze, wentylacyjne, dymowe lub spalinowe, powinny byæ zabezpieczone przed mo liwoœci¹ zapalenia lub zwêglenia. Rozdzia³ 6. Wymagania przeciwpo arowe dla palenisk i instalacji Palenisko powinno byæ umieszczone na pod³o u niepalnym o gruboœci co najmniej 0,15 m, a przy piecach metalowych bez nó ek 0,3 m. Pod³oga ³atwo zapalna przed drzwiczkami palenisk powinna byæ zabezpieczona pasem materia³u niepalnego o szerokoœci co najmniej 0,3 m, siêgaj¹cym poza krawêdzie drzwiczek co najmniej po 0,3 m. 2. Palenisko otwarte mo e byæ stosowane tylko w pomieszczeniu, w którym nie wystêpuje zagro enie wybuchem, w odleg³oœci co najmniej 0,6 m od ³atwo zapalnych czêœci budynku. W pomieszczeniach ze stropem drewnianym palenisko otwarte powinno mieæ okap wykonany z materia³ów niepalnych, wystaj¹cy co najmniej 0,3 m poza krawêdÿ paleniska. 275

276 3. Piec metalowy lub w ramach metalowych, rury przy³¹czeniowe oraz otwory do czyszczenia powinny byæ oddalone od ³atwo zapalnych, nieos³oniêtych czêœci konstrukcyjnych budynku co najmniej 0,6 m, a od os³oniêtych ok³adzin¹ z tynku o gruboœci 25 mm lub inn¹ równorzêdn¹ ok³adzin¹ co najmniej 0,3 m. 4. Piec z kamienia, ceg³y, kafli i podobnych materia³ów niepalnych oraz przewody spalinowe i dymowe powinny byæ oddalone od ³atwo zapalnych, nieos³oniêtych czêœci konstrukcyjnych budynku co najmniej 0,3 m, a od os³oniêtych ok³adzin¹ z tynku o gruboœci 25 mm na siatce albo równorzêdn¹ ok³adzin¹ co najmniej 0,15 m Przewody spalinowe i dymowe powinny byæ wykonane z wyrobów niepalnych. KOMENTARZ Konieczne by³o uœciœlenie wymagañ, aby w sposób jednoznaczny wskazaæ, e wszystkie wyroby budowlane, z których wykonywane s¹ przewody spalinowe i dymowe, powinny byæ niepalne. 2. Przewody lub obudowa przewodów spalinowych i dymowych powinny spe³niaæ wymagania okreœlone w Polskiej Normie dotycz¹cej badañ ogniowych ma³ych kominów. 3. Dopuszcza siê wykonanie obudowy, o której mowa w ust. 2, z ceg³y pe³nej o gruboœci 12 cm, 276

277 murowanej na zaprawie cementowo-wapiennej, z zewnêtrznym tynkiem lub spoinowaniem. 4. Miêdzy wylotem przewodu spalinowego i dymowego a najbli szym skrajem korony drzew doros³ych nale y zapewniæ zachowanie odleg³oœci co najmniej 6 m, z zastrze eniem 271 ust Przewody wentylacyjne powinny byæ wykonane z materia³ów niepalnych, a palne izolacje cieplne i akustyczne oraz inne palne ok³adziny przewodów wentylacyjnych mog¹ byæ stosowane tylko na zewnêtrznej ich powierzchni w sposób zapewniaj¹cy nierozprzestrzenianie ognia. 2. Dopuszcza siê w budynkach PM, z wyj¹tkiem gara y, wykonanie przewodów wentylacyjnych nierozprzestrzeniaj¹cych ognia, pod warunkiem e nie s¹ one prowadzone przez drogi ewakuacyjne oraz nie przep³ywa nimi powietrze o temperaturze powy ej 85 C lub zanieczyszczenia mog¹ce siê odk³adaæ. 3. Odleg³oœæ nieizolowanych przewodów wentylacyjnych od wyk³adzin i powierzchni palnych powinna wynosiæ co najmniej 0,5 m. 4. Drzwiczki rewizyjne stosowane w kana³ach i przewodach wentylacyjnych powinny byæ wykonane z materia³ów niepalnych. 277

278 5. W pomieszczeniu kuchennym lub wnêce kuchennej w mieszkaniu dopuszcza siê stosowanie przewodów wentylacji wywiewnej z materia³ów co najmniej trudno zapalnych. 6. Elastyczne elementy ³¹cz¹ce, s³u ¹ce do po³¹czenia sztywnych przewodów wentylacyjnych z elementami instalacji lub urz¹dzeniami, z wyj¹tkiem wentylatorów, powinny byæ wykonane z materia³ów co najmniej trudno zapalnych, posiadaæ d³ugoœæ nie wiêksz¹ ni 4 m, przy czym nie powinny byæ prowadzone przez elementy oddzielenia przeciwpo arowego. 7. Elastyczne elementy ³¹cz¹ce wentylatory z przewodami wentylacyjnymi powinny byæ wykonane z materia³ów co najmniej trudno zapalnych, przy czym ich d³ugoœæ nie powinna przekraczaæ 0,25 m. 8. Izolacje cieplne i akustyczne zastosowane w instalacjach: wodoci¹gowej, kanalizacyjnej i ogrzewczej powinny byæ wykonane w sposób zapewniaj¹cy nierozprzestrzenianie ognia Instalacje wentylacji mechanicznej i klimatyzacji w budynkach, z wyj¹tkiem budynków jednorodzinnych i rekreacji indywidualnej, powinny spe³niaæ nastêpuj¹ce wymagania: 1) przewody wentylacyjne powinny byæ wykonane i prowadzone w taki sposób, aby w przypadku po aru nie oddzia³ywa³y si³¹ 278

279 wiêksz¹ ni 1 kn na elementy budowlane, a tak e, aby przechodzi³y przez przegrody w sposób umo liwiaj¹cy kompensacjê wyd³u eñ przewodu, 2) zamocowania przewodów do elementów budowlanych powinny byæ wykonane z materia³ów niepalnych, zapewniaj¹cych przejêcie si³y powstaj¹cej w przypadku po aru w czasie nie krótszym ni wymagany dla klasy odpornoœci ogniowej przewodu lub klapy odcinaj¹cej, 3) w przewodach wentylacyjnych nie nale y prowadziæ innych instalacji, 4) filtry i t³umiki powinny byæ zabezpieczone przed przeniesieniem siê do ich wnêtrza pal¹cych siê cz¹stek, 5) maszynownie wentylacyjne i klimatyzacyjne w budynkach mieszkalnych œrednio wysokich (SW) i wy szych oraz w innych budynkach o wysokoœci powy ej dwóch kondygnacji nadziemnych powinny byæ wydzielone œcianami o klasie odpornoœci ogniowej co najmniej E I 60 i zamykane drzwiami o klasie odpornoœci ogniowej co najmniej E I 30; nie dotyczy to obudowy urz¹dzeñ instalowanych ponad dachem budynku. 2. Dopuszcza sie instalowanie w przewodzie wentylacyjnym nagrzewnic elektrycznych oraz 279

280 nagrzewnic na paliwo ciek³e lub gazowe, których temperatura powierzchni grzewczych przekracza 160 C, pod warunkiem zastosowania ogranicznika temperatury, automatycznie wy³¹czaj¹cego ogrzewanie po osi¹gniêciu temperatury powietrza 110 C oraz zabezpieczenia uniemo liwiaj¹cego pracê nagrzewnicy bez przep³ywu powietrza. 3. Dopuszcza siê zainstalowanie w przewodzie wentylacyjnym wentylatorów i urz¹dzeñ do uzdatniania powietrza pod warunkiem wykonania ich obudowy o klasie odpornoœci ogniowej E I Przewody wentylacyjne i klimatyzacyjne w miejscu przejœcia przez elementy oddzielenia przeciwpo arowego powinny byæ wyposa one w przeciwpo arowe klapy odcinaj¹ce o klasie odpornoœci ogniowej równej klasie odpornoœci ogniowej elementu oddzielenia przeciwpo arowego z uwagi na szczelnoœæ ogniow¹, izolacyjnoœæ ogniow¹ i dymoszczelnoœæ (E I S), z zastrze eniem ust Przewody wentylacyjne i klimatyzacyjne samodzielne lub obudowane, prowadzone przez strefê po arow¹, której nie obs³uguj¹, powinny mieæ klasê odpornoœci ogniowej wymagan¹ dla elementów oddzielenia przeciwpo arowego tych stref po arowych z uwagi na szczelnoœæ ogniow¹, izolacyjnoœæ ogniow¹ i dymoszczelnoœæ (E I S), lub powinny byæ wyposa one 280

281 w przeciwpo arowe klapy odcinaj¹ce zgodnie z ust. 4. KOMENTARZ W ust. 2 wymaganie granicznej temperatury, równej 110 C, odniesiono jednoznacznie do powietrza. W ust. 4 wprowadzono klasê odpornoœci ogniowej elementu oddzielenia przeciwpo arowego z uwagi na kryterium szczelnoœci ogniowej, izolacyjnoœci ogniowej i dymoszczelnoœci (E I S), co wynika z aktualnych uregulowañ europejskich przyjêtych w Polskich Normach. 6. W strefach po arowych, w których jest wymagana instalacja sygnalizacyjno-alarmowa, przeciwpo arowe klapy odcinaj¹ce powinny byæ uruchamiane przez tê instalacjê, niezale nie od zastosowanego wyzwalacza termicznego W pomieszczeniach zagro onych wybuchem nale y stosowaæ urz¹dzenia wstrzymuj¹ce automatycznie pracê wentylatorów w razie powstania po aru i sygnalizuj¹ce ich wy³¹czenie, je eli dzia³anie wentylatorów mog³oby przyczyniæ siê do jego rozprzestrzeniania. 2. W pomieszczeniach zagro onych wybuchem nale y stosowaæ oddzieln¹ dla ka dego pomieszczenia instalacjê wyci¹gow¹. 281

282 3. Usytuowanie wentylacyjnych otworów wyci¹gowych powinno uwzglêdniaæ gêstoœæ wzglêdn¹ par, cieczy i gazów wystêpuj¹cych w pomieszczeniu w stosunku do powietrza oraz przewidywany kierunek ruchu zanieczyszczonego powietrza. 4. W pomieszczeniach, w których mog¹ wystêpowaæ palne py³y, tworz¹ce z powietrzem mieszaniny wybuchowe, otwory wentylacji nawiewnej powinny byæ usytuowane oraz wykonane tak, aby nie powodowa³y unoszenia py- ³ów osiad³ych. 5. Filtry, komory py³owe i cyklony do palnych py³ów powinny byæ zlokalizowane w pomieszczeniach wydzielonych elementami oddzielenia przeciwpo arowego lub na zewn¹trz budynku, w miejscu bezpiecznym dla tych urz¹dzeñ oraz dla otoczenia. 6. Wymagania, o których mowa w ust. 5, nie dotycz¹ przypadków uzasadnionych wzglêdami technologicznymi, w których filtry, komory py- ³owe i cyklony stanowi¹ bezpoœrednie wyposa- enie urz¹dzeñ i agregatów produkcyjnych. 7. Przewody wentylacyjne przed miejscem wprowadzenia do komór py³owych i cyklonów powinny byæ wyposa one w urz¹dzenia zapobiegaj¹ce przeniesieniu siê ognia. 8. Komory py³owe i cyklony dla py³ów tworz¹cych z powietrzem mieszaniny wybuchowe po- 282

283 winny byæ wyposa one w klapy lub przepony przeciwwybuchowe, zabezpieczaj¹ce konstrukcjê cyklonu i komory, a tak e konstrukcjê budynku przed skutkami wybuchu Instalacja wentylacji oddymiaj¹cej powinna: 1) usuwaæ dym z intensywnoœci¹ zapewniaj¹c¹, e w czasie potrzebnym do ewakuacji ludzi na chronionych przejœciach i drogach ewakuacyjnych nie wyst¹pi zadymienie lub temperatura, uniemo liwiaj¹ce bezpieczn¹ ewakuacjê, 2) mieæ sta³y dop³yw powietrza zewnêtrznego uzupe³niaj¹cego braki tego powietrza w wyniku jego wyp³ywu wraz z dymem. 2. Przewody wentylacji oddymiaj¹cej, obs³uguj¹ce: 1) wy³¹cznie jedn¹ strefê po arow¹, powinny mieæ klasê odpornoœci ogniowej z uwagi na szczelnoœæ ogniow¹ i dymoszczelnoœæ E600 S, co najmniej tak¹, jak klasa odpornoœci ogniowej stropu okreœlona w 216, przy czym dopuszcza siê stosowanie klasy E300 S, je eli wynikaj¹ca z obliczeñ temperatura dymu powstaj¹cego w czasie po aru nie przekracza 300 C, 2) wiêcej ni jedn¹ strefê po arow¹, powinny mieæ klasê odpornoœci ogniowej E I S, co 283

284 najmniej tak¹, jak klasa odpornoœci ogniowej stropu okreœlona w Klapy odcinaj¹ce do przewodów wentylacji oddymiaj¹cej, obs³uguj¹ce: 1) wy³¹cznie jedn¹ strefê po arow¹, powinny byæ uruchamiane automatycznie i mieæ klasê odpornoœci ogniowej z uwagi na szczelnoœæ ogniow¹ i dymoszczelnoœæ E600 S AA, co najmniej tak¹, jak klasa odpornoœci ogniowej stropu okreœlona w 216, przy czym dopuszcza sie stosowanie klasy E300 S AA, je eli wynikaj¹ca z obliczeñ temperatura dymu powstaj¹cego w czasie po aru nie przekracza 300 C, 2) wiêcej ni jedn¹ strefê po arow¹, powinny byæ uruchamiane automatycznie i mieæ klasê odpornoœci ogniowej E I S AA, co najmniej tak¹, jak klasa odpornoœci ogniowej stropu okreœlona w Wentylatory oddymiaj¹ce powinny mieæ klasê: 1) F600 60, je eli przewidywana temperatura dymu przekracza 400 C, 2) F w pozosta³ych przypadkach, przy czym dopuszcza siê inne klasy, je eli z analizy obliczeniowej temperatury dymu oraz zapewnienia bezpieczeñstwa ekip ratowniczych wynika taka mo liwoœæ. 284

285 5. Klapy dymowe w grawitacyjnej wentylacji oddymiaj¹cej powinny mieæ klasê: 1) B dla klap otwieranych automatycznie, 2) B dla klap otwieranych wy³¹cznie w sposób rêczny. KOMENTARZ Nowe ujêcie postanowieñ tego paragrafu wynika z aktualnego stanu wiedzy w dziedzinie projektowania instalacji mechanicznej wentylacji oddymiaj¹cej oraz elementów grawitacyjnej wentylacji oddymiaj¹cej. W porównaniu z poprzedni¹ wersj¹ projektu dokonano zmian redakcyjnych ust. 2-6 w zwi¹zku z aktualnym stanem Polskich Norm, tj. wprowadzono do projektowanego przepisu postanowienia zatwierdzonej w 2008 r. Polskiej Normy klasyfikacyjnej w zakresie odpornoœci ogniowej elementów systemów kontroli rozprzestrzeniania dymu (PN-EN :2008). Rozdzia³ 7. Usytuowanie budynków z uwagi na bezpieczeñstwo po arowe Odleg³oœæ miêdzy zewnêtrznymi œcianami budynków, niebêd¹cymi œcianami oddzielenia przeciwpo arowego, a maj¹cymi na powierzchni wiêkszej ni 65% klasê odpornoœci ogniowej (E), okreœlon¹ w 216 ust. 1 w 5 kolumnie tabeli, nie 285

286 powinna, z zastrze eniem ust. 2 i 3, byæ mniejsza ni odleg³oœæ w metrach, okreœlona w poni szej tabeli: Rodzaj budynku oraz dla budynku PM maksymalna g sto obci enia ogniowego strefy po arowej PM Q w MJ/m 2 Rodzaj budynku oraz dla budynku PM maksymalna g sto obci enia ogniowego strefy po arowej PM Q w MJ/m 2 ZL IN PM Q \u < Q \u Q > ZL IN PM Q \u PM 1000 < Q > PM Q > Je eli jedna ze œcian zewnêtrznych usytuowana od strony s¹siedniego budynku lub przekrycie dachu jednego z budynków jest rozprzestrzeniaj¹ce ogieñ, wówczas odleg³oœæ okreœlon¹ w ust. 1 nale y zwiêkszyæ o 50%, a je eli dotyczy to obu œcian zewnêtrznych lub przekrycia dachu obu budynków o 100%. 3. Je eli co najmniej w jednym z budynków znajduje siê pomieszczenie zagro one wybuchem, wówczas odleg³oœæ miêdzy ich zewnêtrznymi œcianami nie powinna byæ mniejsza ni 20 m. 4. Je eli œciana zewnêtrzna budynku ma na powierzchni nie wiêkszej ni 65%, ale nie mniej- 286

287 szej ni 30%, klasê odpornoœci ogniowej (E), okreœlon¹ w 216 ust. 1 w 5 kolumnie tabeli, wówczas odleg³oœæ miêdzy t¹ œcian¹ lub jej czêœci¹ a œcian¹ zewnêtrzn¹ drugiego budynku nale y zwiêkszyæ w stosunku do okreœlonej w ust. 1 i2o50%. 5. Je eli œciana zewnêtrzna budynku ma na powierzchni mniejszej ni 30% klasê odpornoœci ogniowej (E), okreœlon¹ w 216 ust. 1 w5kolumnie tabeli, wówczas odleg³oœæ miêdzy t¹ œcian¹ lub jej czêœci¹ a œcian¹ zewnêtrzn¹ drugiego budynku nale y zwiêkszyæ w stosunku do okreœlonej w ust. 1 i2o100%. 6. Odleg³oœæ miêdzy œcianami zewnêtrznymi budynków lub czêœciami tych œcian mo e byæ zmniejszona o 50%, w stosunku do okreœlonej w ust. 1-5, je eli we wszystkich strefach po arowych budynków, przylegaj¹cych odpowiednio do tych œcian lub ich czêœci, s¹ stosowane sta³e urz¹dzenia gaœnicze wodne. 7. Odleg³oœæ od œciany zewnêtrznej budynku lub jej czêœci do œciany zewnêtrznej drugiego budynku mo e byæ zmniejszona o 25%, w stosunku do okreœlonej w ust. 1-5, je eli we wszystkich strefach po arowych budynku, przylegaj¹cych odpowiednio do tej œciany lub jej czêœci, s¹ stosowane sta³e urz¹dzenia gaœnicze wodne. 8. Najmniejsz¹ odleg³oœæ budynków ZL, PM, IN od granicy lasu nale y przyjmowaæ, jak odleg³oœæ œcian tych budynków od œciany budynku 287

288 ZL z przekryciem dachu rozprzestrzeniaj¹cym ogieñ. 9. Odleg³oœci, o których mowa w ust. 1, dla budynków wymienionych w 213, bez pomieszczeñ zagro onych wybuchem, mo na zmniejszyæ o 25%, je eli sa zwrócone do siebie œcianami i dachami z przekryciami nierozprzestrzeniaj¹cymi ognia, niemaj¹cymi otworów. KOMENTARZ Uzasadnienie, jak do zmiany w 235 ust W pasie terenu o szerokoœci okreœlonej w ust. 1-7, otaczaj¹cym œciany zewnêtrzne budynku, niebêd¹ce œcianami oddzielenia przeciwpo arowego, œciany zewnêtrzne innego budynku powinny spe³niaæ wymagania okreœlone w 232 ust. 4 i 5 dla œcian oddzielenia przeciwpo arowego obu budynków. 11. Wymaganie, o którym mowa w ust. 10, dotyczy pasa terenu o szerokoœci zmniejszonej o 50% w odniesieniu do tych œcian zewnêtrznych obu budynków, które tworz¹ miêdzy sob¹ k¹t 60 lub wiêkszy, lecz mniejszy ni Wymaganie, o którym mowa w ust. 10, nie dotyczy budynków, które: 1) s¹ oddzielone od siebie œcian¹ oddzielenia przeciwpo arowego, spe³niaj¹c¹ dla obu bu- 288

289 dynków wymagania okreœlone w 232 ust. 4 i 5, z zastrze eniem 218, lub 2) maj¹ œciany zewnêtrzne tworz¹ce miêdzy sob¹ k¹t nie mniejszy ni Otwarte sk³adowisko, ze wzglêdu na usytuowanie, nale y traktowaæ jak budynek PM Odleg³oœæ œciany zewnêtrznej wznoszonego budynku od granicy s¹siedniej niezabudowanej dzia³ki budowlanej powinna wynosiæ co najmniej po³owê odleg³oœci okreœlonej w 271 ust. 1-7, przyjmuj¹c, e na dzia³ce niezabudowanej bêdzie usytuowany budynek o przeznaczeniu okreœlonym w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, przy czym dla budynków PM nale y przyjmowaæ, e bêdzie on mia³ gêstoœæ obci¹ enia ogniowego strefy po arowej Q wiêksz¹ od 1000 MJ/m 2, lecz nie wiêksz¹ ni 4000 MJ/m 2, a w przypadku braku takiego planu budynek ZL ze œcian¹ zewnêtrzn¹, o której mowa w 271 ust Budynki mieszkalne jednorodzinne, rekreacji indywidualnej oraz budynki mieszkalne zagrodowe i gospodarcze, ze œcianami i dachami z przekryciami nierozprzestrzeniaj¹cymi ognia, powinny byæ sytuowane w odleg³oœci nie mniejszej od granicy s¹siedniej, niezabudowanej dzia³ki, ni jest to okreœlone w

290 KOMENTARZ Uzasadnienie, jak do zmiany w 235 ust Budynek usytuowany bezpoœrednio przy granicy dzia³ki powinien mieæ od strony s¹siedniej dzia³ki œcianê oddzielenia przeciwpo arowego o klasie odpornoœci ogniowej okreœlonej w 232 ust. 4 i Odleg³oœci miêdzy œcianami zewnêtrznymi budynków po³o onych na jednej dzia³ce budowlanej nie ustala siê, z zastrze eniem 249 ust. 6, je eli ³¹czna powierzchnia wewnêtrzna tych budynków nie przekracza najmniejszej dopuszczalnej powierzchni strefy po arowej wymaganej dla ka dego ze znajduj¹cych siê na tej dzia³ce rodzajów budynków. 2. Odleg³oœæ zbiornika naziemnego oleju opa³owego zasilaj¹cego kot³ownie od budynku ZL powinna wynosiæ co najmniej 10 m. 3. Dopuszcza siê zmniejszenie odleg³oœci, o których mowa w ust. 2, do 3 m, pod warunkiem wykonania œciany zewnêtrznej budynku od strony zbiornika, jako œciany oddzielania przeciwpo arowego o klasie odpornoœci ogniowej co najmniej R E I 120 lub wykonania takiej œciany pomiêdzy budynkiem a zbiornikiem. 4. Zbiorniki, o których mowa w ust. 3, powinny byæ wykonane jako stalowe dwup³aszczowe 290

291 lub byæ lokalizowane na terenie ukszta³towanym w formie niecki, o pojemnoœci wiêkszej od pojemnoœci zbiornika, z izolacj¹ uniemo liwiaj¹c¹ przedostawanie sie oleju do gruntu. 5. Odleg³oœæ budynku ZL od zbiornika podziemnego oleju opa³owego, przykrytego warstw¹ ziemi o gruboœci nie mniejszej ni 0,5 m, powinna wynosiæ co najmniej 3 m, a od urz¹dzenia spustowego, oddechowego i pomiarowego tego zbiornika co najmniej 10 m. 6. Odleg³oœci budynków PM i IN wykonanych z materia³ów niepalnych od zbiorników i ich urz¹dzeñ, o których mowa w ust. 5, powinny wynosiæ co najmniej 3 m. KOMENTARZ Uwzglêdniaj¹c istnienie w krajach europejskich ³agodniejszych wymagañ dotycz¹cych odleg³oœci zbiorników naziemnych oleju opa³owego od budynków PM i IN, w ust. 3 dodatkowo wprowadza siê dla tych budynków odleg³oœæ zmniejszon¹ do 10 m, pozostawiaj¹c dotychczasowy warunek 20 m dla budynków ZL. W ust. 4 wprowadza siê warunek umo liwiaj¹cy dalsze zmniejszenie odleg³oœci, o której mowa w ust. 3 do 3 m przy uzasadnieniu podanym w tym ustêpie. W ust. 6 wprowadzono uœciœlenie, mówi¹ce o tym, e wymaganie zachowania odleg³oœci 3 m odnosi 291

292 siê do budynków ZL, przy zapewnieniu, i urz¹dzenia spustowe, oddechowe i pomiarowe zbiornika na olej opa³owy bêd¹ siê znajdowa³y w odleg³oœci nie mniejszej ni 10 m. Podano tak e, e regulowan¹ odleg³oœæ nale y mierzyæ do p³aszcza zbiornika oraz ulepszono redakcjê ustêpu. Konsekwencj¹ przyjêcia modyfikacji ust. 3, 4 i 6 jest koniecznoœæ wprowadzenia nowego ust. 7, reguluj¹cego odleg³oœæ zbiornika od budynków PM i IN wykonanych z materia³ów niepalnych. Rozdzia³ 8. Wymagania przeciwpo arowe dla gara y Wymagania przeciwpo arowe, okreœlone w niniejszym rozdziale, dotycz¹ gara y zamkniêtych i otwartych, o których mowa w W przypadku, gdy przepis rozporz¹dzenia nie okreœla rodzaju gara u, nale y rozumieæ, e dotyczy on gara y zamkniêtych i otwartych. 3. Jednokondygnacyjny, nadziemny gara otwarty, maj¹cy formê zadaszenia miejsc postojowych z odkrytymi drogami manewrowymi, powinien mieæ elementy konstrukcji i przekrycia dachu niekapi¹ce pod wp³ywem wysokiej temperatury Klasê odpornoœci po arowej gara u nale y przyjmowaæ, jak dla budynku PM o gêstoœci obci¹ enia ogniowego do 500 MJ/m 2, 292

293 pod warunkiem wykonania jego elementów jako nierozprzestrzeniaj¹cych ognia, niekapi¹cych i nieodpadaj¹cych pod wp³ywem ognia, je eli przepisy rozporz¹dzenia nie stanowi¹ inaczej. 2. Dopuszcza siê, z zastrze eniem 277 ust. 5, wykonanie nad najwy sz¹ kondygnacj¹ gara u otwartego, bêd¹cego budynkiem niskim (N), dodatkowego poziomu miejsc postojowych bez zadaszenia lub z zadaszeniem spe³niaj¹cym wymagania okreœlone w 274 ust Gara otwarty, którego najwy szy poziom parkowania znajduje siê nie wy ej ni 25 m nad poziomem otaczaj¹cego terenu, mo e byæ wykonany w klasie D odpornoœci po arowej, je eli nad kondygnacj¹ przeznaczon¹ do parkowania samochodów nie znajduj¹ siê inne pomieszczenia Usytuowanie gara u zamkniêtego i otwartego powinno odpowiadaæ warunkom okreœlonym w 271, jak dla budynków PM o gêstoœci obci¹ enia ogniowego do 1000 MJ/m 2, z zastrze eniem Przepisu ust. 1 nie stosuje siê do gara u o liczbie stanowisk postojowych nie wiêkszej ni 3, w zabudowie jednorodzinnej i rekreacji indywidualnej Powierzchnia strefy po arowej w nadziemnym lub podziemnym gara u za- 293

294 mkniêtym nie powinna przekraczaæ 5000 m Powierzchnia, o której mowa w ust. 1, mo e byæ powiêkszona o 100%, je eli jest spe³niony jeden z poni szych warunków: 1) zastosowano ochronê strefy po arowej sta- ³ymi samoczynnymi urz¹dzeniami gaœniczymi wodnymi, 2) wykonano, oddzielaj¹ce od siebie nie wiêcej ni po 2 stanowiska postojowe, œciany o klasie odpornoœci ogniowej, w czêœci pe³nej co najmniej E I 30, od posadzki do poziomu zapewniaj¹cego pozostawienie przeœwitu pod stropem o wysokoœci 0,1 do 0,5 m na ca³ej ich d³ugoœci. 3. W gara u zamkniêtym strefa po arowa obejmuj¹ca wiêcej ni jedn¹ kondygnacjê podziemn¹ powinna spe³niaæ jeden z warunków okreœlonych w ust W gara u zamkniêtym o powierzchni ca³kowitej przekraczaj¹cej 1500 m 2 nale y stosowaæ samoczynne urz¹dzenia oddymiaj¹ce. 5. W przypadku zastosowania rozwi¹zania, o którym mowa w ust. 2 pkt 1, klasa odpornoœci ogniowej przewodów wentylacji oddymiaj¹cej powinna odpowiadaæ wymaganiom okreœlonym w 270 ust. 2 jedynie z uwagi na kryterium szczelnoœci ogniowej (E). 294

295 KOMENTARZ Analizy wskazuj¹, e w ust. 1 pkt 2, bez szkody dla bezpieczeñstwa po arowego, mo liwe jest z³agodzenie warunku dopuszczalnej powierzchni strefy po arowej w podziemnym gara u zamkniêtym z 2500 m 2 na 5000 m 2, pozostawiaj¹c bez zmian dotychczasowe wymaganie odnosz¹ce sie do gara y nadziemnych. Zmiana w ust. 2 pkt 1 ma charakter terminologiczno-porz¹dkowy (nowe nazewnictwo), natomiast w pkt 2 powiêkszono dopuszczaln¹ wysokoœæ przeœwitu nad œcian¹ pod stropem z 0,2 na 0,5 m, co jest mo liwe bez zmniejszenia realnego poziomu bezpieczeñstwa po arowego. W ust. 3 wprowadzono z³agodzenie wymagania przepisu, odnosz¹c go tylko do gara u o strefie po- arowej obejmuj¹cej wiêcej ni jedn¹ kondygnacjê, a nie tak jak jest to obecnie do gara u ze wspólnymi wjazdami dla dwóch lub wiêcej poziomów. W ust. 4 wprowadzono jednoznaczny zapis ograniczaj¹cy ze wzglêdów bezpieczeñstwa powierzchniê ca³kowit¹ gara u bez samoczynnych urz¹dzeñ oddymiaj¹cych (niezale nie od podzia³u gara u na strefy po arowe). W ust. 5 warunek stosowania jedynie kryterium szczelnoœci ogniowej (E) dla przewodów wentylacji oddymiaj¹cej uzale niono od zastosowania rozwi¹zania, o którym mowa w ust. 2 pkt 1, a nie od zastosowania sta³ego urz¹dzenia tryskaczowego. Sta- 295

296 nowi to po ¹dane z³agodzenie dotychczasowego przepisu Na ka dej kondygnacji gara u, której powierzchnia ca³kowita przekracza m 2, powinny znajdowaæ sie co najmniej dwa wyjœcia ewakuacyjne, przy czym jednym z tych wyjœæ mo e byæ wjazd lub wyjazd. D³ugoœæ przejœcia do najbli szego wyjœcia ewakuacyjnego nie mo e przekraczaæ: 1) w gara u zamkniêtym 40 m, 2) w gara u otwartym 60 m. KOMENTARZ Wprowadza siê niezbêdne doprecyzowanie, polegaj¹ce na wskazaniu, e chodzi o d³ugoœæ przejœcia do najbli szego wyjœcia ewakuacyjnego. 2. D³ugoœæ przejœcia, o którym mowa w ust. 1, w przypadku gara u zamkniêtego, mo e byæ powiêkszona zgodnie z zasadami okreœlonymi w 237 ust. 6 i Wyjœcie ewakuacyjne powinno byæ dostêpne tak e w przypadku zamkniêcia bram miêdzy strefami po arowymi. 4. Je eli poziom parkowania le y nie wy ej ni 3 m nad poziomem terenu urz¹dzonego przy budynku, za wyjœcie ewakuacyjne mog¹ s³u yæ nieobudowane schody zewnêtrzne. 296

297 5. W gara u podziemnym kondygnacje o powierzchni powy ej 1500 m 2 powinny, w razie po aru, mieæ mo liwoœæ oddzielenia ich od siebie i od kondygnacji nadziemnej budynku za pomoc¹ drzwi, bram lub innych zamkniêæ o klasie odpornoœci ogniowej nie mniejszej ni E I W gara u zamkniêtym, znajduj¹cym siê w budynku ZL, odleg³oœæ w pionie miêdzy wrotami gara u a oknami tego budynku powinna wynosiæ co najmniej 1,5 m. Odleg³oœæ ta mo e wynosiæ 1,1 m, je eli wykonano nad wjazdem do gara u daszek z materia³ów niepalnych o wysiêgu co najmniej 0,6 m od lica œciany, wysuniêty obustronnie 0,8 m poza boczne krawêdzie wrót gara u, lub je eli wrota gara u s¹ cofniête o 0,8 m od lica œciany. 2. W budynku, o którym mowa w ust. 1, odleg³oœæ wrót gara u wbudowanego lub przybudowanego od najbli szej krawêdzi okien pomieszczeñ przeznaczonych na pobyt ludzi w tym samym budynku nie mo e byæ mniejsza ni 1,5 m w rzucie poziomym Po³¹czenie gara u z budynkiem wymaga zastosowania przedsionka przeciwpo arowego, zamykanego drzwiami o klasie odpornoœci ogniowej co najmniej E I Nie wymaga siê zastosowania przedsionka, o którym mowa w ust. 1, przed dÿwigiem od- 297

298 dzielonym od gara u drzwiami o klasie odpornoœci ogniowej co najmniej E I Wymaganie, o którym mowa w ust. 1, nie dotyczy budynków mieszkalnych jednorodzinnych i rekreacji indywidualnej Instalowanie w gara u studzienek rewizyjnych, urz¹dzeñ i przewodów gazowych, z zastrze eniem 164 ust. 6, oraz umieszczanie otworów od palenisk lub otworów rewizyjnych przeznaczonych do czyszczenia kana³ów dymowych, spalinowych i wentylacyjnych, jest zabronione. Rozdzia³ 9. Wymagania przeciwpo arowe dla budynków inwentarskich 282. Od wymagañ dotycz¹cych klasy odpornoœci po arowej budynków, okreœlonych w 212, zwalnia siê budynki IN o kubaturze brutto do 1500 m Paszarnie, kot³ownie i inne pomieszczenia wyposa one w paleniska lub trzony kuchenne, znajduj¹ce siê w budynkach IN, powinny mieæ pod³ogi, œciany i stropy wykonane z materia³ów niepalnych Budynek IN powinien spe³niaæ nastêpuj¹ce wymagania ewakuacyjne: 298

299 1) odleg³oœæ od najdalszego stanowiska dla zwierz¹t do wyjœcia ewakuacyjnego nie powinna przekraczaæ przy œció³kowym utrzymaniu zwierz¹t 50 m, a przy bezœció³kowym 75 m, 2) w bezœció³kowym chowie byd³a, trzody chlewnej i owiec, je eli liczba byd³a i trzody chlewnej nie przekracza 15 sztuk, a owiec 200 sztuk, nale y stosowaæ co najmniej jedno wyjœcie ewakuacyjne, 3) w budynku przeznaczonym dla wiêkszej liczby zwierz¹t, ni wymieniona w pkt 2, nale y stosowaæ co najmniej dwa wyjœcia, a z pomieszczeñ podzielonych na sekcje co najmniej jedno wyjœcie ewakuacyjne z ka dej sekcji, 4) wrota i drzwi w budynku inwentarskim powinny otwieraæ siê na zewn¹trz pomieszczenia Dopuszcza siê umieszczenie w jednym budynku czêœci mieszkalnej i gospodarczej pod nastêpuj¹cymi warunkami: 1) czêœæ mieszkalna oraz czêœæ gospodarcza maj¹ odrêbne wejœcia, 2) miêdzy czêœci¹ mieszkaln¹ a gospodarcz¹ zostanie wykonana œciana o klasie odpornoœci ogniowej co najmniej R E I

300 Rozdzia³ 10. Wymagania przeciwpo arowe dla budynków tymczasowych Budynek tymczasowy przeznaczony na sta³y pobyt ludzi powinien byæ wykonany co najmniej w klasie E odpornoœci po- arowej. Budynek taki nie powinien mieæ kondygnacji podziemnych i wiêcej ni 2 kondygnacje nadziemne. 2. Do wyznaczania minimalnej odleg³oœci budynku tymczasowego od innego budynku maj¹ zastosowanie przepisy okreœlaj¹ce odleg³oœci miêdzy budynkami ZL, PM lub IN, o których mowa w 271 i 273 ust Tymczasowy budynek wykonany z materia³ów palnych lub z paln¹ izolacj¹ nale y przegradzaæ w odstêpach nieprzekraczaj¹cych 24 m œcianami oddzieleñ przeciwpo arowych o klasie odpornoœci ogniowej co najmniej R E I 60; nie dotyczy to przypadków okreœlonych w 287 i Œciana oddzielenia przeciwpo arowego powinna byæ wysuniêta co najmniej o 0,6 m poza lico œcian zewnêtrznych i ponad palne pokrycie dachu. 5. Dostêp do poddasza tymczasowego budynku wykonanego z materia³ów palnych powinien byæ umo liwiony za pomoc¹ wewnêtrznego wy³azu z klap¹, o której mowa w 251 pkt 1, 300

301 o wymiarach co najmniej 0,6 x 0,6 m, lub przez drabinê i drzwi zewnêtrzne o wymiarach co najmniej 0,6 x 1,6 m, umieszczone w szczytowej œcianie budynku. 6. Stosowanie instalacji elektrycznych lub gazowych na strychu tymczasowego budynku wykonanego z materia³ów palnych jest zabronione Budynek tymczasowy mo e byæ przeznaczony na cele widowiskowe lub inne zgromadzenia ludzi, je eli: 1) jest jednokondygnacyjny, 2) widownia jest dostêpna z poziomu terenu, 3) dach lub stropodach maj¹ przekrycie co najmniej trudno zapalne, 4) ma wyjœcia, przejœcia i dojœcia ewakuacyjne o liczbie i wymiarach okreœlonych w przepisach rozporz¹dzenia, oznakowane zgodnie z Polskimi Normami znakami bezpieczeñstwa, 5) ma oœwietlenie awaryjne, KOMENTARZ W zwi¹zku ze skierowaniem do ustanowienia nowej Polskiej Normy PN-EN 1838 Zastosowanie oœwietlenia Oœwietlenie awaryjne, wprowadzaj¹cej zunifikowane w Europie nazewnictwo, konieczne jest 301

302 dokonanie odpowiednich zmian przepisów rozporz¹dzenia. I tak zamiast okreœlenia oœwietlenie awaryjne (bezpieczeñstwa i ewakuacyjne) obecnie nale y stosowaæ okreœlenie oœwietlenie awaryjne (zapasowe lub ewakuacyjne). 6) ma instalacjê elektryczn¹ wykonan¹ zgodnie z Polskimi Normami Pomieszczenie z obudow¹ pneumatyczn¹ mo e byæ wykorzystywane jako tymczasowy budynek PM o gêstoœci obci¹ enia ogniowego strefy po arowej nie wy szej od 1000 MJ/ m 2, pod warunkiem: 1) zachowania odleg³oœci co najmniej 20 m od innych obiektów budowlanych, 2) u ycia pow³oki z materia³u co najmniej trudno zapalnego, 3) zastosowania wy³¹cznie ogrzewania powietrznego, 4) zapewnienia liczby i wymiarów wyjœæ, dojœæ i przejœæ ewakuacyjnych, okreœlonych w przepisach rozporz¹dzenia, 5) oznakowania wyjœæ ewakuacyjnych zgodnie z Polskimi Normami znakami bezpieczeñstwa, 6) wyposa enia w oœwietlenie awaryjne, 302

303 KOMENTARZ W zwi¹zku ze skierowaniem do ustanowienia nowej Polskiej Normy PN-EN 1838 Zastosowanie oœwietlenia Oœwietlenie awaryjne, wprowadzaj¹cej zunifikowane w Europie nazewnictwo, konieczne jest dokonanie odpowiednich zmian przepisów rozporz¹dzenia. I tak zamiast okreœlenia oœwietlenie awaryjne (bezpieczeñstwa i ewakuacyjne) obecnie nale y stosowaæ okreœlenie oœwietlenie awaryjne (zapasowe lub ewakuacyjne). 7) wyposa enia w instalacjê elektryczn¹, wykonan¹ zgodnie z Polskimi Normami Pomieszczenie, o którym mowa w 288, przeznaczone do celów widowiskowych, wystawowych, rekreacyjnych lub sportowych, powinno byæ dodatkowo wyposa one w: 1) konstrukcje umieszczone wewn¹trz lub na zewn¹trz budynku do awaryjnego podwieszenia pow³oki pneumatycznej, 2) awaryjne urz¹dzenie do utrzymania ciœnienia w pow³oce, zasilane z niezale nego Ÿród³a energii, 3) awaryjn¹ wentylacjê mechaniczn¹ do wymiany powietrza, zasilan¹ z niezale nego Ÿród³a energii, 4) wyjœcia ewakuacyjne rozmieszczone mo liwie równomiernie na obwodzie, 303

304 5) krzes³a po³¹czone ze sob¹ w sposób trwa³y i unieruchomione w rzêdach co najmniej po 8 sztuk, ustawione zgodnie z wymaganiami okreœlonymi w Tymczasowy budynek typu namiotowego przeznaczony do celów widowiskowych powinien spe³niaæ wymagania okreœlone w 288 i 289, z wyj¹tkiem wymagañ dotycz¹cych urz¹dzeñ do utrzymywania ciœnienia w pow³oce. Dzia³ VII Bezpieczeñstwo u ytkowania 291. Budynek i urz¹dzenia z nim zwi¹zane powinny byæ projektowane i wykonane w sposób niestwarzaj¹cy niemo liwego do zaakceptowania ryzyka wypadków w trakcie u ytkowania, w szczególnoœci przez uwzglêdnienie przepisów niniejszego dzia³u Wejœcia do budynku o wysokoœci powy- ej dwóch kondygnacji nadziemnych, maj¹cego pomieszczenia przeznaczone na pobyt ludzi, nale y ochraniaæ daszkiem lub podcieniem ochronnym o szerokoœci wiêkszej co najmniej o 1 m od szerokoœci drzwi oraz o wysiêgu lub g³êbokoœci nie mniejszej ni 1 m w budynkach niskich (N) i 1,5 m w budynkach wy - szych. Wymaganie to nie dotyczy budynków na terenie zak³adów karnych, aresz- 304

305 tów œledczych oraz zak³adów poprawczych i schronisk dla nieletnich. 2. Daszek, o którym mowa w ust. 1, powinien mieæ konstrukcjê umo liwiaj¹c¹ przeniesienie ewentualnych obci¹ eñ, jakie w prawdopodobnym zakresie mo e spowodowaæ upadek ok³adzin elewacyjnych, skrzyde³ okiennych lub szyb Tablice informacyjne, reklamy i podobne urz¹dzenia oraz dekoracje powinny byæ usytuowane, wykonane i zamocowane tak, aby nie stanowi³y zagro enia bezpieczeñstwa dla u ytkowników budynku i osób trzecich. 2. Daszki, balkony oraz sta³e i ruchome os³ony przeciws³oneczne mog¹ byæ umieszczane na wysokoœci co najmniej 2,4 m nad poziomem chodnika, z pozostawieniem nieos³oniêtego pasma ruchu od strony jezdni o szerokoœci co najmniej 1 m. 3. Wystawy sklepowe, gabloty reklamowe, a tak- e obudowy urz¹dzeñ technicznych nie mog¹ byæ wysuniête poza p³aszczyznê œciany zewnêtrznej budynku o wiêcej ni 0,5 m przy zachowaniu u ytkowej szerokoœci chodnika nie mniejszej ni 2 m oraz zapewnieniu bezpieczeñstwa ruchu dla osób z dysfunkcj¹ narz¹du wzroku. 305

306 4. Skrzyd³a drzwiowe i okienne oraz kraty, okiennice lub inne os³ony, w pozycji otwartej lub zamkniêtej, nie mog¹ zawê aæ szerokoœci u ytkowej chodnika usytuowanego bezpoœrednio przy œcianie zewnêtrznej budynku, w której siê znajduj¹. 5. Wymaganie okreœlone w ust. 4 dotyczy tak e zewnêtrznych schodów i pochylni. 6. Urz¹dzenia oœwietleniowe, w tym reklamy, umieszczone na zewn¹trz budynku lub w jego otoczeniu nie mog¹ powodowaæ uci¹ liwoœci dla jego u ytkowników ani przechodniów i kierowców. Je eli œwiat³o skierowane jest na elewacjê budynku zawieraj¹c¹ okna, natê enie oœwietlenia na tej elewacji nie mo e przekraczaæ 5 luksów w przypadku œwiat³a bia³ego i 3 luksów w przypadku œwiat³a kolorowego lub œwiat³a o zmieniaj¹cym siê natê eniu, b³yskowego, ewentualnie pulsuj¹cego. KOMENTARZ Zmiana wynikaj¹ca z aktualnego stanu wiedzy odnoœnie do urz¹dzeñ oœwietleniowych instalowanych na zewn¹trz budynku Wpusty kanalizacyjne, pokrywy urz¹dzeñ sieci uzbrojenia terenu i instalacji podziemnych oraz inne os³ony otworów, usytuowane na trasie przejœcia lub przejazdu, powinny znajdowaæ siê w p³aszczyÿnie chodnika lub jezdni. 306

307 2. Wpusty kanalizacyjne oraz a urowe os³ony otworów w p³aszczyÿnie chodnika lub przejœcia przez jezdniê powinny mieæ odstêpy miêdzy prêtami lub œrednice otworów nie wiêksze ni 20 mm. 3. Umieszczenie odbojów, skrobaczek, wycieraczek do obuwia lub podobnych urz¹dzeñ wystaj¹cych ponad poziom p³aszczyzny dojœcia w szerokoœci drzwi wejœciowych do budynku jest zabronione Skrzyd³a drzwiowe, wykonane z przezroczystych tafli, powinny byæ oznakowane w sposób widoczny i wykonane z materia³u zapewniaj¹cego bezpieczeñstwo u ytkowników w przypadku st³uczenia Schody zewnêtrzne i wewnêtrzne, s³u ¹ce do pokonania wysokoœci przekraczaj¹cej 0,5 m, powinny byæ zaopatrzone w balustrady lub inne zabezpieczenia od strony przestrzeni otwartej. 2. W budynku mieszkalnym jednorodzinnym, zagrodowym i rekreacji indywidualnej warunek okreœlony w ust. 1 uwa a siê za spe³niony równie wówczas, gdy schody i pochylnie o wysokoœci do 1 m, niemaj¹ce balustrad, s¹ obustronnie szersze w stosunku do drzwi lub innego przejœcia, do którego prowadz¹, co najmniej po 0,5 m. 307

308 3. Schody zewnêtrzne i wewnêtrzne, o których mowa w ust. 1, w budynku u ytecznoœci publicznej powinny mieæ balustrady lub porêcze przyœcienne, umo liwiaj¹ce lewo- i prawostronne ich u ytkowanie. Przy szerokoœci biegu schodów wiêkszej ni 4 m nale y zastosowaæ dodatkow¹ balustradê poœredni¹ Konstrukcja schodów, pochylni, pomostów i galerii, s³u ¹cych komunikacji ogólnej w budynku mieszkalnym, zamieszkania zbiorowego i u ytecznoœci publicznej, nie mo e byæ podatna na wywo³ywane przez u ytkowników drgania Balustrady przy schodach, pochylniach, portfenetrach, balkonach i loggiach nie powinny mieæ ostro zakoñczonych elementów, a ich konstrukcja powinna zapewniæ przeniesienie si³ poziomych, okreœlonych w Polskiej Normie dotycz¹cej podstawowych obci¹ eñ technologicznych i monta owych. Wysokoœæ i wype³nienie p³aszczyzn pionowych powinny zapewniæ skuteczn¹ ochronê przed wypadniêciem osób. Szklane elementy balustrad powinny byæ wykonane ze szk³a o podwy szonej wytrzyma³oœci na uderzenia, t³uk¹cego siê na drobne, nieostre od³amki. 308

309 KOMENTARZ W ust. 1 wprowadzono dodatkow¹ regulacjê dla czêsto stosowanych obecnie rozwi¹zañ technicznych, jakimi s¹ szklane elementy balustrad. 2. Wysokoœæ i przeœwity lub otwory w wype³nieniu balustrad powinny mieæ wymiary okreœlone w tabeli: Rodzaj budynków (przeznaczenie u ytkowe) Minimalna wysoko balustrady, mierzona do wierzchu por czy (m) W budynku, w którym przewiduje siê zbiorowe przebywanie dzieci bez sta³ego nadzoru, balustrady powinny mieæ rozwi¹zania uniemo liwiaj¹ce wspinanie siê na nie oraz zsuwanie siê po porêczy. 4. Przy balustradach lub œcianach przyleg³ych do pochylni, przeznaczonych dla ruchu osób niepe³nosprawnych, nale y zastosowaæ obustronne porêcze, umieszczone na wysokoœci 0,75 i 0,9 m od p³aszczyzny ruchu. Maksymalny prze wit lub wymiar otworu mi dzy elementami wype nienia balustrady (m) Budynki jednorodzinne 0,9 nie reguluje si i wn trza mieszka wielopoziomowych Budynki wielorodzinne, 0, 2 i zamieszkania zbiorowego, o wiaty i wychowania oraz zak adów opieki zdrowotnej Inne budynki, 0,2 309

310 5. Porêcze przy schodach zewnêtrznych i pochylniach, przed ich pocz¹tkiem i za koñcem, nale- y przed³u yæ o 0,3 m oraz zakoñczyæ w sposób zapewniaj¹cy bezpieczne u ytkowanie. 6. Porêcze przy schodach i pochylniach powinny byæ oddalone od œcian, do których s¹ mocowane, co najmniej 0,05 m. 7. Balustrady oddzielaj¹ce ró ne poziomy w halach sportowych, teatrach, kinach, a tak e w innych budynkach u ytecznoœci publicznej powinny zapewniaæ bezpieczeñstwo u ytkowników tak e w przypadku paniki. Dopuszcza siê obni enie pionowej czêœci balustrady do 0,7 m, pod warunkiem uzupe³nienia jej górn¹ czêœci¹ poziom¹ o szerokoœci daj¹cej ³¹cznie z czêœci¹ pionow¹ wymiar co najmniej 1,2 m Okna w budynku powy ej drugiej kondygnacji nadziemnej, a tak e okna na ni - szych kondygnacjach, wychodz¹ce na chodniki lub inne przejœcia dla pieszych, powinny mieæ skrzyd³a otwierane do wewn¹trz. 2. Dopuszcza siê stosowanie okien otwieranych na zewn¹trz, o poziomej osi obrotu i maksymalnym wychyleniu skrzyd³a do 0,6 m, mierz¹c od lica œciany zewnêtrznej, pod warunkiem zastosowania w nich szyb zapewniaj¹cych bezpieczeñstwo u ytkowania oraz umo - liwienia ich mycia, konserwacji i naprawy od 310

311 wewn¹trz pomieszczeñ lub z urz¹dzeñ technicznych instalowanych na zewn¹trz budynku. 3. Przepisów okreœlonych w ust. 1 i 2 nie stosuje siê do budynku wpisanego do rejestru zabytków. 4. Okna w budynku wysokoœciowym, na kondygnacjach po³o onych powy ej 55 m nad terenem, powinny mieæ zabezpieczenia umo liwiaj¹ce ich otwarcie tylko przez osoby maj¹ce upowa nienia w³aœciciela lub zarz¹dcy budynku Kraty zewnêtrzne, zastosowane w otworach okiennych i balkonowych, powinny byæ wykonane w sposób zapobiegaj¹cy mo liwoœci wspinania siê po nich do pomieszczeñ po³o onych na wy szych kondygnacjach. 2. Kraty i okiennice, w co najmniej jednym otworze okiennym, powinny otwieraæ siê od wewn¹trz: 1) mieszkania, 2) pomieszczenia mieszkalnego znajduj¹cego siê w budynku innym ni mieszkalny, 3) pomieszczenia przeznaczonego na pobyt ludzi w suterenie lub w budynku tymczasowym z materia³ów palnych, 4) pomieszczeñ, o których mowa w 239 ust

312 3. Wymagania, o których mowa w ust. 1 i 2, nie dotycz¹ zak³adów karnych i aresztów œledczych oraz zak³adów poprawczych i schronisk dla nieletnich W budynku na kondygnacjach po³o onych poni ej 25 m nad terenem odleg³oœæ miêdzy górn¹ krawêdzi¹ wewnêtrznego podokiennika a pod³og¹ powinna wynosiæ co najmniej 0,85 m, z wyj¹tkiem przyziemia oraz œcianek podokiennych w loggii, na tarasie lub galerii, gdzie nie podlega ona ograniczeniom. 2. W budynku na kondygnacjach po³o onych powy ej 25 m nad terenem miêdzy górn¹ krawêdzi¹ podokiennika a pod³og¹ nale y zachowaæ odleg³oœæ co najmniej 1,1 m, z wyj¹tkiem okien wychodz¹cych na loggie, tarasy lub galerie. 3. Wysokoœæ po³o enia podokiennika, okreœlona w ust. 1 i 2, mo e byæ pomniejszona, pod warunkiem zastosowania zabezpieczenia okna balustrad¹ do wymaganej wysokoœci lub zastosowania w tej czêœci okna skrzyd³a nieotwieranego i szk³a o podwy szonej wytrzyma³oœci W budynku z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi temperatura na powierzchni elementów centralnego ogrzewania, niezabezpieczonych przed dotkniêciem przez u ytkowników, nie mo e przekraczaæ 90 C. 312

313 2. W budynku, o którym mowa w ust. 1, lecz z ogrzewaniem powietrznym, temperatura strumienia powietrza w odleg³oœci 1 cm od wylotu do pomieszczenia nie mo e przekraczaæ 70 C je eli znajduje siê on na wysokoœci ponad 3,5 m od poziomu pod³ogi i 45 C w pozosta³ych przypadkach. 3. W pomieszczeniu przeznaczonym na zbiorowy pobyt dzieci oraz osób niepe³nosprawnych na grzejnikach centralnego ogrzewania nale y umieszczaæ os³ony ochraniaj¹ce od bezpoœredniego kontaktu z elementem grzejnym. 4. W budynkach przeznaczonych na zbiorowy pobyt dzieci i osób niepe³nosprawnych, w instalacji ciep³ej wody powinny byæ stosowane termostatyczne zawory mieszaj¹ce, z ograniczeniem maksymalnej temperatury do 43 C, a w instalacjach prysznicowych do 38 C, zapobiegaj¹ce poparzeniu. KOMENTARZ Wprowadzono konieczne regulacje, podnosz¹ce bezpieczeñstwo u ytkowania budynków przeznaczonych na zbiorowy pobyt dzieci i osób niepe³nosprawnych W budynku na kondygnacjach po³o onych powy ej 25 m nad terenem zabrania siê stosowania balkonów. Nie dotyczy to balkonów o przeznaczeniu technologicznym. 313

314 2. W budynku na kondygnacjach po³o onych powy ej 25 m nad terenem mo na stosowaæ loggie wy³¹cznie z balustradami pe³nymi. Stosowanie logii powy ej 55 m nad terenem jest zabronione. 3. W budynku na kondygnacjach po³o onych powy ej 12 m, lecz nie wy ej ni 25 m nad terenem, mo na stosowaæ portfenetry, pod warunkiem zastosowania w nich progów o wysokoœci co najmniej 0,15 m Przeszklenie okien po³aciowych, których krawêdÿ jest usytuowana na wysokoœci ponad 3 m nad poziomem pod³ogi, œwietlików oraz dachów w budynkach u ytecznoœci publicznej i zak³adów pracy, powinno byæ wykonane ze szk³a lub innego materia³u o podwy szonej wytrzyma- ³oœci na uderzenie. 2. Ok³adzina szklana œcian zewnêtrznych budynku wysokiego i wysokoœciowego powinna byæ wykonana ze szk³a o podwy szonej wytrzyma- ³oœci na uderzenia, t³uk¹cego siê na drobne, nieostre od³amki Nawierzchnia dojœæ do budynków, schodów i pochylni zewnêtrznych i wewnêtrznych, ci¹gów komunikacyjnych w budynku oraz pod³óg w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi, a tak e posadzki w gara u, powinna byæ wyko- 314

315 nana z materia³ów niepowoduj¹cych niebezpieczeñstwa poœlizgu. 2. Posadzki i wyk³adziny w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi powinny byæ wykonane z materia³ów antyelektrostatycznych, spe³niaj¹cych warunki okreœlone w Polskich Normach dotycz¹cych ochrony przed elektrycznoœci¹ statyczn¹. 3. Nawierzchnia zewnêtrznej pochylni samochodowej o nachyleniu wiêkszym ni 15% powinna byæ karbowana W budynku u ytecznoœci publicznej, produkcyjnym i magazynowym, w miejscach, w których nastêpuje zmiana poziomu pod³ogi, nale y zastosowaæ rozwi¹zania techniczne, plastyczne lub inne sygnalizuj¹ce tê ró nicê. 2. W budynkach, o których mowa w ust. 1, powierzchnie spoczników schodów i pochylni powinny mieæ wykoñczenie wyró niaj¹ce je odcieniem, barw¹ b¹dÿ faktur¹, co najmniej w pasie 30 cm od krawêdzi rozpoczynaj¹cej i koñcz¹cej bieg schodów lub pochylni W budynku produkcyjnym i magazynowym, w których mog¹ wyst¹piæ zmienne obci¹ enia u ytkowe stropów, schodów lub pomostów roboczych, nale y w widocznym miejscu umieœciæ tablicê informacyjn¹, 315

316 okreœlaj¹c¹ dopuszczaln¹ wielkoœæ obci¹ enia tych elementów W budynkach o dwóch lub wiêcej kondygnacjach nadziemnych nale y zapewniæ wyjœcie na dach co najmniej z jednej klatki schodowej, umo liwiaj¹ce dostêp na dach i do urz¹dzeñ technicznych tam zainstalowanych. 2. W budynkach wysokich (W) i wysokoœciowych (WW) wyjœcia, o których mowa w ust. 1, nale y zapewniæ z ka dej klatki schodowej. 3. Jako wyjœcie z klatki schodowej na dach nale- y stosowaæ drzwi o szerokoœci 0,8 m i wysokoœci co najmniej 1,9 m lub klapy wy³azowe o wymiarze 0,8 x 0,8 m w œwietle, do których dostêp powinien odpowiadaæ warunkom okreœlonym w Na dachu o spadku ponad 25% oraz na dachu pokrytym materia³ami ³amliwymi (t³uk¹cymi) nale y wykonaæ sta³e dojœcia do kominów, urz¹dzeñ technicznych oraz anten radiowych i telewizyjnych. 5. Dojœcia, o których mowa w ust. 4, na odcinkach o nachyleniu ponad 25% powinny mieæ zabezpieczenia przed poœlizgiem. 6. Na dachu o spadku ponad 100% powinny byæ zamocowane sta³e uchwyty dla lin bezpieczeñ- 316

317 stwa lub bariery ochronne nad doln¹ krawêdzi¹ dachu. Dzia³ VIII Higiena i zdrowie Rozdzia³ 1. Wymagania ogólne 309. Budynek powinien byæ zaprojektowany i wykonany z takich materia³ów i wyrobów oraz w taki sposób, aby nie stanowi³ zagro- enia dla higieny i zdrowia u ytkowników lub s¹siadów, w szczególnoœci w wyniku: 1) wydzielania siê gazów toksycznych, 2) obecnoœci szkodliwych py³ów lub gazów w powietrzu, 3) niebezpiecznego promieniowania, 4) zanieczyszczenia lub zatrucia wody lub gleby, 5) nieprawid³owego usuwania dymu i spalin oraz nieczystoœci i odpadów w postaci sta³ej lub ciek³ej, 6) wystêpowania wilgoci w elementach budowlanych lub na ich powierzchniach, 7) niekontrolowanej infiltracji powietrza zewnêtrznego, 317

318 8) przedostawania siê gryzoni do wnêtrza, 9) ograniczenia nas³onecznienia i oœwietlenia naturalnego. Rozdzia³ 2. Ochrona czystoœci powietrza Budynek przeznaczony na pobyt ludzi i urz¹dzenia z nim zwi¹zane powinny byæ zaprojektowane i wykonane tak, aby w pomieszczeniach zawartoœæ w powietrzu stê eñ i natê eñ czynników szkodliwych dla zdrowia, wydzielanych przez grunt, materia³y i sta³e wyposa enie oraz powstaj¹cych w trakcie u ytkowania zgodnego z przeznaczeniem pomieszczeñ, nie przekracza³a wartoœci dopuszczalnych, okreœlonych w przepisach sanitarnych oraz bezpieczeñstwa i higieny pracy. 2. Wymagania, o których mowa w ust. 1, stosuje siê odpowiednio do pomieszczeñ przeznaczonych dla zwierz¹t. 3. W pomieszczeniu przeznaczonym na pobyt ludzi, w którym jest wymagane zachowanie szczególnej czystoœci, stosowanie grzejników z rur o ebrowanych jest zabronione Je eli w powietrzu wywiewanym z pomieszczenia wystêpuj¹ niedopuszczalne stê- enia substancji szkodliwych, nale y zasto- 318

319 sowaæ urz¹dzenia unieszkodliwiaj¹ce je przed wyemitowaniem do atmosfery Budynek z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi, dla inwentarza ywego, a tak e do produkcji i przechowywania artyku³ów spo ywczych oraz farmaceutycznych nie mo e byæ wykonany z materia³ów emituj¹cych zwi¹zki (gazy, pary, py³y) szkodliwe dla zdrowia lub zapachowe w stopniu przekraczaj¹cym ich dopuszczalne stê enia. 2. Je eli zwi¹zki, o których mowa w ust. 1, s¹ emitowane przez materia³y w niedopuszczalnym stê eniu jedynie przez ograniczony czas, dopuszcza siê ich stosowanie pod warunkiem, e u ytkowanie budynku lub pomieszczeñ, w których materia³y te zosta³y zastosowane, nast¹pi dopiero po up³ywie terminu karencji, a w przypadku materia³ów emituj¹cych zanieczyszczenia pyliste lub w³ókniste po stwierdzeniu przez w³aœciwego pañstwowego inspektora sanitarnego osi¹gniêcia stanu zanieczyszczenia powietrza, zgodnego z przepisami odrêbnymi w sprawie dopuszczalnych stê eñ i natê eñ czynników szkodliwych dla zdrowia, wydzielanych przez materia³y budowlane, urz¹dzenia i elementy wyposa enia. 319

320 Rozdzia³ 3. Ochrona przed promieniowaniem jonizuj¹cym i polami elektromagnetycznymi Budynek z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi i dla inwentarza ywego nie mo e byæ wykonany z materia- ³ów i elementów wyposa enia niespe³niaj¹cych wymagañ przepisów odrêbnych w sprawie dopuszczalnych stê eñ i natê- eñ czynników szkodliwych dla zdrowia. 2. Œrednie wartoœci roczne ekwiwalentnego stê enia radonu w pomieszczeniach budynku przeznaczonego na sta³y pobyt ludzi nie mog¹ przekraczaæ dopuszczalnej wartoœci, okreœlonej w przepisach odrêbnych, dotycz¹cych dawek granicznych promieniowania Budynek z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi nie mo e byæ wzniesiony na obszarach stref, w których wystêpuje przekroczenie dopuszczalnego poziomu oddzia³ywania pola elektromagnetycznego, okreœlonego w przepisach odrêbnych dotycz¹cych ochrony przed oddzia³ywaniem pól elektromagnetycznych. Rozdzia³ 4. Ochrona przed zawilgoceniem i korozj¹ biologiczn¹ 315. Budynek powinien byæ zaprojektowany i wykonany w taki sposób, aby opady at- 320

321 mosferyczne, woda w gruncie i na jego powierzchni, woda u ytkowana w budynku oraz para wodna w powietrzu w tym budynku nie powodowa³y zagro enia zdrowia i higieny u ytkowania Budynek posadowiony na gruncie, na którym poziom wód gruntowych mo e powodowaæ przenikanie wody do pomieszczeñ, nale y zabezpieczyæ za pomoc¹ drena u zewnêtrznego lub w inny sposób przed infiltracj¹ wody do wnêtrza oraz zawilgoceniem. 2. Ukszta³towanie terenu wokó³ budynku powinno zapewniaæ swobodny sp³yw wody opadowej od budynku Œciany piwnic budynku oraz stykaj¹ce siê z gruntem inne elementy budynku, wykonane z materia³ów podci¹gaj¹cych wodê kapilarnie, powinny byæ zabezpieczone odpowiedni¹ izolacj¹ przeciwwilgociow¹. 2. Czêœci œcian zewnêtrznych, bezpoœrednio nad otaczaj¹cym terenem, tarasami, balkonami i dachami, powinny byæ zabezpieczone przed przenikaniem wody opadowej i z topniej¹cego œniegu Rozwi¹zania konstrukcyjno-materia³owe przegród zewnêtrznych i ich uszczelnienie powinny uniemo liwiaæ przenikanie wody opadowej do wnêtrza budynków. 321

322 Dachy i tarasy powinny mieæ spadki umo liwiaj¹ce odp³yw wód opadowych i z topniej¹cego œniegu do rynien i wewnêtrznych lub zewnêtrznych rur spustowych. 2. Dachy w budynkach o wysokoœci powy ej 15 m nad poziomem terenu powinny mieæ spadki umo liwiaj¹ce odp³yw wody do wewnêtrznych rur spustowych. Wymaganie to nie dotyczy budynków kultu religijnego, budynków widowiskowych, hal sportowych, a tak e produkcyjnych i magazynowych, w których taki sposób odprowadzenia wody jest niemo liwy ze wzglêdów technologicznych. 3. W budynku wolno stoj¹cym o wysokoœci do 4,5 m i powierzchni dachu do 100 m 2 dopuszcza siê niewykonywanie rynien i rur spustowych, pod warunkiem ukszta³towania okapów w sposób zabezpieczaj¹cy przed zaciekaniem wody na œciany Balkony, loggie i tarasy powinny mieæ posadzki wykonane z materia³ów nienasi¹kliwych, mrozoodpornych i nieœliskich Na wewnêtrznej powierzchni nieprzezroczystej przegrody zewnêtrznej nie mo e wystêpowaæ kondensacja pary wodnej umo liwiaj¹ca rozwój grzybów pleœniowych. 322

323 2. We wnêtrzu przegrody, o której mowa w ust. 1, nie mo e wystêpowaæ narastaj¹ce w kolejnych latach zawilgocenie spowodowane kondensacj¹ pary wodnej. 3. Warunki okreœlone w ust. 1 i 2 uwa a siê za spe³nione, jeœli przegrody odpowiadaj¹ wymaganiom okreœlonym w pkt za³¹cznika nr 2 do rozporz¹dzenia. KOMENTARZ Zmiana 321 polega na uwzglêdnieniu wymagania eliminuj¹cego zjawisko kondesacji pary wodnej i jest na tyle istotna w zakresie wdra ania Dyrektywy 2002/91/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków, e przedmiotowy przepis powinien byæ wprowadzony w ycie, bez oczekiwania na wynik notyfikacji innego rozporz¹dzenia, zmieniaj¹cego rozporz¹dzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadaæ budynki i ich usytuowanie Rozwi¹zania materia³owo-konstrukcyjne zewnêtrznych przegród budynku, warunki cieplno-wilgotnoœciowe, a tak e intensywnoœæ wymiany powietrza w pomieszczeniach, powinny uniemo liwiaæ powstanie zagrzybienia. 2. Do budowy nale y stosowaæ materia³y, wyroby i elementy budowlane odporne lub uodpornione na zagrzybienie i inne formy biodegradacji, 323

324 odpowiednio do stopnia zagro enia korozj¹ biologiczn¹. 3. Przed podjêciem przebudowy, rozbudowy lub zmiany przeznaczenia budynku, w przypadku stwierdzenia wystêpowania zawilgocenia i oznak korozji biologicznej, nale y wykonaæ ekspertyzê mykologiczn¹ i na podstawie jej wyników odpowiednie roboty zabezpieczaj¹ce. Dzia³ IX Ochrona przed ha³asem i drganiami Budynek i urz¹dzenia z nim zwi¹zane powinny byæ zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby poziom ha³asu, na który bêd¹ nara eni u ytkownicy lub ludzie znajduj¹cy siê w ich s¹siedztwie, nie stanowi³ zagro enia dla ich zdrowia, a tak e umo liwia³ im pracê, odpoczynek i sen w zadowalaj¹cych warunkach. 2. Pomieszczenia w budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i u ytecznoœci publicznej nale y chroniæ przed ha³asem: 1) zewnêtrznym, przenikaj¹cym do pomieszczenia spoza budynku, 2) pochodz¹cym od instalacji i urz¹dzeñ stanowi¹cych techniczne wyposa enie budynku, 3) powietrznym i uderzeniowym, wytwarzanym przez u ytkowników innych mieszkañ, 324

325 lokali u ytkowych lub pomieszczeñ o ró - nych wymaganiach u ytkowych, 4) pog³osowym, powstaj¹cym w wyniku odbiæ fal dÿwiêkowych od przegród ograniczaj¹cych dane pomieszczenie. KOMENTARZ Dla potrzeb ochrony przed ha³asem konieczne staje siê wziêcie pod uwagê niekorzystnego wp³ywu na przebywanie ludzi, jakie wywo³uje tzw. ha³as pog³osowy Budynek, w którym ze wzglêdu i na prowadzon¹ w nim dzia³alnoœæ lub sposób eksploatacji mog¹ powstawaæ uci¹ liwe dla otoczenia ha³asy lub drgania, nale y kszta³towaæ i zabezpieczaæ tak, aby poziom ha³asów i drgañ przenikaj¹cych do otoczenia z pomieszczeñ tego budynku nie przekracza³ wartoœci dopuszczalnych, okreœlonych w odrêbnych przepisach dotycz¹cych ochrony œrodowiska, a tak e nie powodowa³ przekroczenia dopuszczalnego poziomu ha³asu i drgañ w pomieszczeniach innych budynków, podlegaj¹cych ochronie przeciwha³asowej i przeciwdrganiowej, okreœlonego w Polskich Normach dotycz¹cych dopuszczalnych wartoœci poziomu dÿwiêku w pomieszczeniach oraz oceny wp³ywu drgañ na budynki i na ludzi w budynkach. 325

326 KOMENTARZ Uzupe³niono postanowienia tych paragrafów o powo³anie siê w nim na szereg Polskich Norm odnosz¹cych siê do akustyki budowlanej, oceny wp³ywu drgañ na ludzi i pomiarów izolacyjnoœci akustycznej w budynkach, a tak e izolacyjnoœci akustycznej elementów budowlanych Budynki mieszkalne, budynki zamieszkania zbiorowego i budynki u ytecznoœci publicznej nale y sytuowaæ w miejscach najmniej nara onych na wystêpowanie ha³asu i drgañ, a je eli one wystêpuj¹ i ich poziomy bêd¹ powodowaæ w pomieszczeniach tych budynków przekroczenie dopuszczalnego poziomu ha³asu i drgañ, okreœlonych w Polskich Normach dotycz¹cych dopuszczalnych wartoœci poziomu dÿwiêku w pomieszczeniach oraz oceny wp³ywu drgañ na budynki i na ludzi w budynkach, nale y stosowaæ skuteczne zabezpieczenia. 2. Budynki z pomieszczeniami wymagaj¹cymi ochrony przed zewnêtrznym ha³asem i drganiami nale y chroniæ przed tymi uci¹ liwoœciami przez zachowanie odpowiednich odleg³oœci od ich Ÿróde³, usytuowanie i ukszta³towanie budynku, stosowanie elementów amortyzuj¹cych drgania oraz os³aniaj¹cych i ekranuj¹cych przed ha³asem, a tak e racjonalne rozmieszczenie pomieszczeñ w budynku oraz zapewnienie izolacyjnoœci akustycznej przegród zewnêtrz- 326

327 nych, okreœlonej w Polskiej Normie dotycz¹cej wymaganej izolacyjnoœci akustycznej przegród w budynkach oraz izolacyjnoœci akustycznej elementów budowlanych. KOMENTARZ Uzupe³niono postanowienia tych paragrafów o powo³anie w nich szeregu Polskich Norm, odnosz¹cych siê do akustyki budowlanej, oceny wp³ywu drgañ na ludzi i pomiarów izolacyjnoœci akustycznej w budynkach, a tak e izolacyjnoœci akustycznej elementów budowlanych Poziom ha³asu oraz drgañ przenikaj¹cych do pomieszczeñ w budynkach mieszkalnych, budynkach zamieszkania zbiorowego i budynkach u ytecznoœci publicznej, z wy³¹czeniem budynków, dla których jest konieczne spe³nienie szczególnych wymagañ ochrony przed ha³asem, nie mo e przekraczaæ wartoœci dopuszczalnych, okreœlonych w Polskich Normach dotycz¹cych ochrony przed ha³asem pomieszczeñ w budynkach oraz oceny wp³ywu drgañ na ludzi w budynkach, wyznaczonych zgodnie z Polskimi Normami dotycz¹cymi metody pomiaru poziomu dÿwiêku A w pomieszczeniach oraz oceny wp³ywu drgañna ludzi w budynkach. 2. W budynkach, o których mowa w ust. 1, przegrody zewnêtrzne i wewnêtrzne oraz ich ele- 327

328 menty powinny mieæ izolacyjnoœæ akustyczn¹ nie mniejsz¹ od podanej w Polskiej Normie dotycz¹cej wymaganej izolacyjnoœci akustycznej przegród w budynkach oraz izolacyjnoœci akustycznej elementów budowlanych, wyznaczonej zgodnie z Polskimi Normami okreœlaj¹cymi metody pomiaru izolacyjnoœci akustycznej elementów budowlanych i izolacyjnoœci akustycznej w budynkach. Wymagania odnosz¹ siê do izolacyjnoœci: 1) œcian zewnêtrznych, stropodachów, œcian wewnêtrznych, okien w przegrodach zewnêtrznych i wewnêtrznych oraz drzwi w przegrodach wewnêtrznych od dÿwiêków powietrznych, 2) stropów i pod³óg od dÿwiêków powietrznych i uderzeniowych, 3) podestów i biegów klatek schodowych w obrêbie lokali mieszkalnych od dÿwiêków uderzeniowych. 3. Prowadzone w budynku przewody i kana³y instalacyjne (w tym kana³y wentylacyjne) nie mog¹ powodowaæ pogorszenia izolacyjnoœci akustycznej miêdzy pomieszczeniami poni ej wartoœci wynikaj¹cych z wymagañ zawartych w Polskiej Normie dotycz¹cej izolacyjnoœci akustycznej przegród w budynkach oraz izolacyjnoœci akustycznej elementów budowlanych. 328

329 4. W budynku mieszkalnym wielorodzinnym: 1) izolacja akustyczna stropów miêdzymieszkaniowych powinna zapewniæ zachowanie przez te stropy w³aœciwoœci akustycznych, o których mowa w ust. 2 pkt 2, bez wzglêdu i na rodzaj zastosowanej nawierzchni pod³ogowej, 2) nale y unikaæ takich uk³adów funkcjonalnych, przy których pomieszczenia sanitarne jednego mieszkania przylegaj¹ do pokoju s¹siedniego mieszkania; je eli to wymaganie nie zostanie spe³nione, œciana miêdzymieszkaniowa oddzielaj¹ca pokój jednego mieszkania od pomieszczenia sanitarnego i kuchni s¹siedniego mieszkania, do której s¹ mocowane przewody i urz¹dzenia instalacyjne, musi mieæ konstrukcjê zapewniaj¹c¹ ograniczenie przenoszenia przez œcianê dÿwiêków materia³owych, co w szczególnoœci mo na uzyskaæ przy zastosowaniu œciany o masie powierzchniowej nie mniejszej ni 300 kg/m 2, 3) przy mocowaniu urz¹dzeñ i przewodów instalacyjnych wewn¹trz mieszkania, stanowi¹cych jego wyposa enie techniczne, nale y stosowaæ zabezpieczenia przeciwdrganiowe, niezale nie od konstrukcji i usytuowania przegrody, do której sa mocowane, 4) w uzasadnionych przypadkach dopuszcza sie lokalizowanie: 329

330 a) urz¹dzeñ obs³uguj¹cych inne budynki w pomieszczeniach technicznych, b) zak³adów us³ugowych wyposa onych w ha³aœliwe maszyny i urz¹dzenia, c) zak³adów gastronomicznych i innych prowadz¹cych dzia³alnoœæ rozrywkow¹ pod warunkiem zastosowania specjalnych zabezpieczeñ przeciwdÿwiêkowych i przeciwdrganiowych tak, aby w najniekorzystniejszych warunkach ich u ytkowania poziomy ha³asu i drgañ przenikaj¹cych do pomieszczeñ chronionych nie przekracza³y wartoœci dopuszczalnych, okreœlonych w Polskiej Normie dotycz¹cej dopuszczalnego poziomu dÿwiêku w pomieszczeniach, zmierzonych zgodnie z Polsk¹ Norm¹ dotycz¹c¹ metody pomiaru poziomu dÿwiêku w pomieszczeniach, oraz okreœlonych w Polskiej Normie dotycz¹cej oceny wp³ywu drgañ na ludzi w budynkach. 5. W pomieszczeniach budynków u ytecznoœci publicznej, których funkcja zwi¹zana jest z odbiorem mowy lub innych po ¹danych sygna- ³ów akustycznych, nale y stosowaæ takie rozwi¹zania budowlane oraz dodatkowe adaptacje akustyczne, które zapewni¹ uzyskanie w pomieszczeniach odpowiednich warunków okreœlonych odrêbnymi przepisami. Adaptacje akustyczne nale y wykonywaæ z materia³ów o potwierdzonych w³asnoœciach poch³aniania 330

331 dÿwiêku, wyznaczonych zgodnie z Polsk¹ Norm¹ okreœlaj¹c¹ metodê pomiaru poch³aniania dÿwiêku przez elementy budowlane. KOMENTARZ Uzupe³niono postanowienia tych paragrafów o powo³anie w nich szeregu Polskich Norm, odnosz¹cych siê do akustyki budowlanej, oceny wp³ywu drgañ na ludzi i pomiarów izolacyjnoœci akustycznej w budynkach, a tak e izolacyjnoœci akustycznej elementów budowlanych Zabrania siê sytuowania przy pomieszczeniach mieszkalnych pomieszczeñ technicznych o szczególnej uci¹ liwoœci, takich jak szyby i maszynownie dÿwigowe lub zsypy œmieciowe. Wymaganie to nie dotyczy przypadków, o których mowa w 196 ust. 2 oraz w 197 ust. 2 przy nadbudowie lub adaptacji strychu na cele mieszkalne. 2. Instalacje i urz¹dzenia, stanowi¹ce techniczne wyposa enie budynku mieszkalnego, zamieszkania zbiorowego i u ytecznoœci publicznej, nie mog¹ powodowaæ powstawania nadmiernych ha³asów i drgañ, utrudniaj¹cych eksploatacjê lub uniemo liwiaj¹cych ochronê u ytkowników pomieszczeñ przed ich oddzia³ywaniem. 3. Sposób posadowienia urz¹dzeñ, o których mowa w ust. 1, oraz sposób ich po³¹czenia z prze- 331

332 wodami i elementami konstrukcyjnymi budynku, jak równie sposób po³¹czenia poszczególnych odcinków przewodów miêdzy sob¹ i z elementami konstrukcyjnymi budynku, powinien zapobiegaæ powstawaniu i rozchodzeniu siê ha³asów i drgañ do pomieszczeñ podlegaj¹cych ochronie lub do otoczenia budynku. 4. Œciany i stropy oraz inne elementy budowlane pomieszczeñ technicznych i gara y w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych i zamieszkania zbiorowego powinny mieæ konstrukcjê uniemo liwiaj¹c¹ przenikanie z tych pomieszczeñ ha³asów i drgañ do pomieszczeñ wymagaj¹cych ochrony. Dzia³ X Oszczêdnoœæ energii i izolacyjnoœæ cieplna Budynek i jego instalacje ogrzewcze, wentylacyjne i klimatyzacyjne, ciep³ej wody u ytkowej, a w przypadku budynku u ytecznoœci publicznej równie oœwietlenia wbudowanego, powinny byæ zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby iloœæ ciep³a, ch³odu i energii elektrycznej, potrzebnych do u ytkowania budynku zgodnie z jego przeznaczeniem, mo na by³o utrzymaæ na racjonalnie niskim poziomie. 332

333 2. Budynek powinien byæ zaprojektowany i wykonany w taki sposób, aby ograniczyæ ryzyko przegrzewania budynku w okresie letnim. KOMENTARZ Korekta techniczna istniej¹cego przepisu i uzupe³nienie 328 o nowy przepis powoduje postawienie wymagania podstawowego odnoœnie do ograniczania zjawiska przegrzewania budynków w okresie letnim, tzn. stosowania takich rozwi¹zañ konstrukcyjno-instalacyjnych, aby minimalizowaæ ryzyko ich przegrzewania Wymaganie okreœlone w 328 ust. 1 uznaje siê za spe³nione dla budynku mieszkalnego, je eli: 1) przegrody zewnêtrzne budynku oraz technika instalacyjna odpowiadaj¹ wymaganiom izolacyjnoœci cieplnej oraz powierzchnia okien spe³nia wymagania okreœlone w pkt 2.1. za³¹cznika nr 2 do rozporz¹dzenia, przy czym dla budynku przebudowywanego dopuszcza siê zwiêkszenie œredniego wspó³czynnika przenikania ciep³a os³ony budynku o nie wiêcej ni 15% w porównaniu z budynkiem nowym o takiej samej geometrii i sposobie u ytkowania, lub 2) wartoœæ wskaÿnika EP [kwh/ (m 2 rok) ], okreœlaj¹cego roczne obliczeniowe zapotrzebowanie na nieodnawialn¹ energiê pierwotn¹ do ogrzewania, wentylacji i przygoto- 333

334 wania ciep³ej wody u ytkowej oraz ch³odzenia jest mniejsza od wartoœci granicznych okreœlonych odpowiednio w ust. 3 pkt 1 i 2, a tak e je eli przegrody zewnêtrzne budynku odpowiadaj¹ przynajmniej wymaganiom izolacyjnoœci cieplnej niezbêdnej dla zabezpieczenia przed kondensacj¹ pary wodnej, okreœlonym w pkt 2.2. za³¹cznika nr 2 do rozporz¹dzenia, przy czym dla budynku przebudowywanego dopuszcza siê zwiêkszenie wskaÿnika EP o nie wiêcej ni 15% w porównaniu z budynkiem nowym o takiej samej geometrii i sposobie u ytkowania. 2. Wymaganie okreœlone w 328 ust. 1 uznaje siê za spe³nione dla budynku u ytecznoœci publicznej, zamieszkania zbiorowego, budynku produkcyjnego, magazynowego i gospodarczego, je eli: 1) przegrody zewnêtrzne budynku oraz technika instalacyjna odpowiadaj¹ wymaganiom izolacyjnoœci cieplnej oraz powierzchnia okien spe³nia wymagania okreœlone w pkt 2.1. za³¹cznika nr 2 do rozporz¹dzenia, przy czym dla budynku przebudowywanego dopuszcza siê zwiêkszenie œredniego wspó³czynnika przenikania ciep³a os³ony budynku o nie wiêcej ni 15% w porównaniu z budynkiem nowym o takiej samej geometrii i sposobie u ytkowania, lub 2) wartoœæ wskaÿnika EP [kwh/ (m 2 rok)] okreœlaj¹cego roczne obliczeniowe zapo- 334

335 trzebowanie na nieodnawialn¹ energiê pierwotn¹ do ogrzewania, wentylacji i ch³odzenia oraz przygotowania ciep³ej wody u ytkowej i oœwietlenia wbudowanego jest mniejsza od wartoœci granicznej, okreœlonej w ust. 3 pkt 3, a tak e je eli przegrody zewnêtrzne budynku odpowiadaj¹ przynajmniej wymaganiom izolacyjnoœci cieplnej, niezbêdnej dla zabezpieczenia przed kondensacj¹ pary wodnej, okreœlonym w pkt 2.2. za³¹cznika nr 2 do rozporz¹dzenia, przy czym dla budynku przebudowywanego dopuszcza siê zwiêkszenie wskaÿnika EP o nie wiêcej ni 15% w porównaniu z budynkiem nowym o takiej samej geometrii i sposobie u ytkowania. 3. Maksymalne wartoœci EP rocznego wskaÿnika obliczeniowego zapotrzebowania na nieodnawialn¹ energiê pierwotn¹ do ogrzewania, wentylacji i przygotowania ciep³ej wody u ytkowej oraz ch³odzenia, w zale noœci od wspó³czynnika kszta³tu budynku A/V e, wynosz¹: 1) w budynkach mieszkalnych do ogrzewania i wentylacji oraz przygotowania ciep³ej wody u ytkowej (EP H+W ) w ci¹gu roku: a) dla A/V e 0,2; EP H+W = 73 + EP; [kwh/(m 2 rok)], b) dla 0,2 A/V e 1,05; EP H+W = (A/V e + EP; [kwh/(m 2 rok)], 335

336 gdzie: c) dla A/V e 1,05; EP H+W = 149,5 + EP; [kwh/(m 2 rok)], EP = EP W dodatek na jednostkowe zapotrzebowanie na nieodnawialn¹ energiê pierwotn¹ do przygotowania ciep³ej wody u ytkowej w ci¹gu roku, EP W = 7800/( ,1 A f ); [kwh/(m 2 rok)], A suma pól powierzchni wszystkich przegród budynku, oddzielaj¹cych czêœæ ogrzewan¹ budynku od powietrza zewnêtrznego, gruntu i przyleg³ych pomieszczeñ nieogrzewanych, liczon¹ po obrysie zewnêtrznym, V e kubatura ogrzewanej czêœci budynku, pomniejszona o podcienia, balkony, loggie, galerie itp., liczon¹ po obrysie zewnêtrznym, A f powierzchnia u ytkowa ogrzewana budynku (lokalu); 2) w budynkach mieszkalnych do ogrzewania, wentylacji i ch³odzenia oraz przygotowania ciep³ej wody u ytkowej (EP HC+W ) w ci¹gu roku: EP HC+W = EP H+W + ( A w,e /A f ) (1 0,2 A/V e ) A f,c /A f ; [kwh/(m 2 rok)], 336

337 gdzie: EP H+W wartoœci wed³ug zale noœci podanej w pkt 1, A w,e powierzchnia œcian zewnêtrznych budynku, liczona po obrysie zewnêtrznym, A f,c powierzchnia u ytkowa ch³odzona budynku (lokalu), A f powierzchnia u ytkowa ogrzewana budynku (lokalu), V e jest kubatur¹ ogrzewanej czêœci budynku, pomniejszon¹ o podcienia, balkony, loggie, galerie itp., liczon¹ po obrysie zewnêtrznym; 3) w budynkach zamieszkania zbiorowego, u ytecznoœci publicznej i produkcyjnych do ogrzewania, wentylacji i ch³odzenia oraz przygotowania ciep³ej wody u ytkowej i oœwietlenia wbudowanego (EP HC+W+L ) w ci¹gu roku: EP HC+W+L = EP H+W + ( A w,e /A f ) (1 0,2 A/V e ) A f,c /A f ; [kwh/(m 2 rok)] gdzie: A w,e powierzchnia œcian zewnêtrznych budynku, liczona po obrysie zewnêtrznym, A f,c powierzchnia u ytkowa ch³odzona budynku (lokalu), 337

338 EP H+W wartoœci wed³ug zale noœci okreœlonej w pkt 1, przy czym EP = EP W + EP L, EP W dodatek na jednostkowe zapotrzebowanie na nieodnawialn¹ energiê pierwotn¹ do przygotowania ciep³ej wody u ytkowej w ci¹gu roku; dla budynku z wydzielonymi czêœciami o ró nych funkcjach u ytkowych wyznacza siê wartoœæ œredni¹ EPW dla ca³ego budynku, przy czym: EP W = 1,56 19,10 V CW b t /a 1 ; [kwh/(m 2 rok)] gdzie: V CW jednostkowe dobowe zu ycie ciep³ej wody u ytkowej [dm 3 /((j.o.) doba)] nale y przyjmowaæ z za³o eñ projektowych, a 1 udzia³ powierzchni A f na jednostkê odniesienia (j.o.), najczêœciej na osobê [m 2 /(j.o.)], nale- y przyjmowaæ z za³o eñ projektowych, b t bezwymiarowy czas u ytkowania w ci¹gu roku systemu ciep³ej wody u ytkowej nale y przyjmowaæ z za³o eñ projektowych. W przypadku braku wartoœci w za³o eniach projektowych, nale y je przyjmowaæ wed³ug poni szej tabeli: 338

339 Lp. Typ budynku Dobowe zu ycie ciep ej wody u ytkowej V CW [dm 3 /((j.o.) doba)] Udzia powierzchni u ytkowej na osob a [m 2 /(j.o.)] Biura, urz dy 5 5 0,60 2 Szko y, bez 8 0 0,55 natrysków 3 Hotele cz ,60 noclegowa 4 Hotele z ,65 gastronomi 5 Szpitale ,90 6 Restauracje, gastronomia 7 Dworce kolejowe, autobusowe, lotnicze 8 Handlowo- -us ugowe , , ,80 EP L dodatek na jednostkowe zapotrzebowanie na nieodnawialn¹ energiê pierwotn¹ do oœwietlenia wbudowanego w ci¹gu roku (dotyczy budynków u ytecznoœci publicznej); dla budynku z wydzielonymi czêœciami o ró nych funkcjach u ytkowych wyznacza siê wartoœæ œredni¹ EP L dla ca³ego budynku, przy czym: Bezwymiarowy czas u ytkowania b t [dni/rok] EP L = 2,7 P N t 0 /1000; [kwh/(m 2 rok)], 339

340 Lp. Typ budynku gdzie: P N moc elektryczn¹ referencyjn¹ [W/m 2 ] nale y przyjmowaæ z za³o eñ projektowych, t 0 czas u ytkowania oœwietlenia [h/rok] nale y przyjmowaæ z za³o eñ projektowych. W przypadku braku wartoœci w za³o eniach projektowych, nale y je przyjmowaæ wed³ug poni szej tabeli: Moc elektryczna referencyjna P N [W/m 2 ] 1 Biura, urz dy Szko y Szpitale Restauracje, gastronomia 5 Dworce kolejowe, autobusowe, lotnicze 6 Handlowo-us ugowe Sportowo-rekreacyjne Czas u ytkowania o wietlenia t 0 [h/rok] UWAGA! Je eli wystêpuje w danym budynku tylko ogrzewanie i wentylacja, to wyznacza siê jedynie EP H+W, podobnie postêpuje siê w innych sytuacjach, gdy nie wszystkie rodzaje instalacji wystêpuj¹. 4) je eli w budynku wystêpuj¹ ró ne funkcje u ytkowe, to wyznacza siê œredni¹ wartoœæ wskaÿnika EP m wed³ug ogólnej zale noœci: 340

341 EP m = Σ i (EP i A f, i /Σ i A f,i ); [kwh/(m 2 rok)], gdzie: EP i wartoœæ wskaÿnika okreœlaj¹cego roczne obliczeniowe zapotrzebowanie na nieodnawialn¹ energiê pierwotn¹ do ogrzewania, wentylacji i przygotowania ciep³ej wody u ytkowej oraz ch³odzenia, dla czêœci budynku o jednolitej funkcji u ytkowej, A f,i powierzchnia u ytkowa ogrzewana (ch³odzona) czêœci budynku o jednolitej funkcji u ytkowej. 4. Wymagania okreœlone w 328 ust. 2 uznaje siê za spe³nione, je eli okna oraz inne przegrody przeszklone i przezroczyste odpowiadaj¹ przynajmniej wymaganiom okreœlonym w pkt za³¹cznika nr 2 do rozporz¹dzenia. KOMENTARZ Zmiana dotychczasowego brzmienia 329 polega na usuniêciu wymagania w zakresie limitowanego wskaÿnika sezonowego zapotrzebowania energii na cele grzewcze, odnosz¹cego siê do budynków mieszkalnych i zamieszkania zbiorowego i ustalenia dla wszystkich budynków jednolitego, alternatywnego podejœcia do spe³niania wymagañ techniczno-budowlanych, zwi¹zanych z racjonalizacj¹ u ytkowania energii. 341

342 Wprowadza siê przepis daj¹cy mo liwoœæ wyboru drogi respektowania obowi¹zuj¹cych uregulowañ standardu energetycznego: spe³nienie wymagañ cz¹stkowych w postaci dopuszczalnej izolacyjnoœci cieplnej przegród oraz innych wymagañ zwi¹zanych z oszczêdnoœci¹ energii zawartych w rozporz¹dzeniu lub spe³nienie warunku, e wskaÿnik EP projektowanego budynku, okreœlaj¹cy roczne jednostkowe zapotrzebowanie na nieodnawialn¹ energiê pierwotn¹, obliczony wed³ug zasad ustalonych w przepisach odrêbnych dotycz¹cych metodologii obliczania charakterystyki energetycznej, nie przekroczy wskaÿnika EP, obliczonego na podstawie prostych zale noœci okreœlonych w ust. 3. Dla budynku, który jest poddawany przebudowie poprawiaj¹cej w³aœciwoœci cieplne i charakterystykê energetyczn¹, dopuszcza siê zwiêkszenie dopuszczalnej wartoœci EP, lecz nie wiêcej ni o 15% w porównaniu z budynkiem nowym o takiej samej geometrii i sposobie u ytkowania. Proponowane rozwi¹zanie ma na celu zachowanie na racjonalnym poziomie swobody projektowania, przy uwzglêdnieniu rygorów wynikaj¹cych z ww. dyrektywy. Dzia³ XI Przepisy przejœciowe i koñcowe 330. Przepisów rozporz¹dzenia nie stosuje siê, z zastrze eniem 2 ust. 1 i 207 ust. 2, je- eli przed dniem wejœcia w ycie rozporz¹dzenia: 342

343 1) zosta³a wydana decyzja o pozwoleniu na budowê lub odrêbna decyzja zatwierdzaj¹ca projekt budowlany, 2) zosta³o dokonane zg³oszenie budowy lub wykonanie robót budowlanych w przypadku, gdy nie jest wymagane uzyskanie decyzji o pozwoleniu na budowê Traci moc rozporz¹dzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 14 grudnia 1994 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadaæ budynki i ich usytuowanie (Dz.U. z 1999 r. Nr 15, poz. 140 i Nr 44, poz. 434, z 2000 r. Nr 16, poz. 214 oraz z 2001 r. Nr 17, poz. 207) Rozporz¹dzenie wchodzi w ycie po up³ywie 3 miesiêcy od dnia og³oszenia, z wyj¹tkiem 1 pkt 33, który wchodzi w ycie z dniem og³oszenia. KOMENTARZ Zgodnie z 332 rozporz¹dzenie obowi¹zuje od 7 lipca 2009 r. Za³¹cznik nr 1. do rozporz¹dzenia (na podstawie Rozporz¹dzenia Ministra Infrastruktury z dnia 10 grudnia 2010 r. zmieniaj¹cego rozporz¹dzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadaæ budynki i ich usytuowanie Dz.U. nr 239, poz. 1597) 343

344 Lp. Miejsce powo ania normy Numer normy Tytu normy (zakres powo ania) ust. 2 PN-EN :2008 Ochrona odgromowa Cz 1: Zasady ogólne PN-EN :2008 Ochrona odgromowa Cz 2: Zarz dzanie ryzykiem 2 96 ust. 1 PN-B :1987 Akustyka budowlana Ochrona przed ha asem pomieszcze w budynkach Dopuszczalne warto ci poziomu d wi ku w pomieszczeniach PN-B-02170:1985 PN-B-02171:1988 Ocena szkodliwo ci drga przekazywanych przez pod o e na budynki Ocena wp ywu drga na ludzi w budynkach 3 98 ust. 2 PN-HD 308 S2:2007 Identyfikacja y w kablach i przewodach oraz w przewodach sznurowych PN-IEC :1994 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Ochrona zapewniaj ca bezpiecze stwo Dobór rodków ochrony w zale no ci od wp ywów zewn trznych Wybór rodków ochrony przeciwpora eniowej w zale no ci od wp ywów zewn trznych (w zakresie pkt ) PN-EN :2004 wiat o i o wietlenie O wietlenie miejsc pracy 344

345 PN-HD :20 0 PN-HD :2009 PN-IEC : 999 PN-IEC : 999 PN-IEC : 999 Cz : Miejsca pracy we wn trzach Instalacje elektryczne niskiego napi cia Cz : Wymagania podstawowe, ustalanie ogólnych charakterystyk, definicje Instalacje elektryczne niskiego napi cia Cz 4-4 : Ochrona dla zapewnienia bezpiecze stwa Ochrona przed pora eniem elektrycznym Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Ochrona dla zapewnienia bezpiecze stwa Ochrona przed skutkami oddzia ywania cieplnego Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Ochrona dla zapewnienia bezpiecze stwa Ochrona przed pr dem przet eniowym Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Ochrona dla zapewnienia bezpiecze stwa Ochrona przed przepi ciami Ochrona instalacji niskiego napi cia przed przej ciowymi przepi ciami i uszkodzeniami przy doziemieniach w sieciach wysokiego napi cia 345

346 PN-IEC :1999 PN-IEC :2001 PN-IEC :1999 PN-IEC :1999 PN-IEC :1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Ochrona dla zapewnienia bezpiecze stwa Ochrona przed przepi ciami Ochrona przed przepi ciami atmosferycznymi lub czeniowymi Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Ochrona dla zapewnienia bezpiecze stwa Ochrona przed przepi ciami Ochrona przed zak óceniami elektromagnetycznymi (EMI) w instalacjach obiektów budowlanych Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Ochrona dla zapewnienia bezpiecze stwa Ochrona przed obni eniem napi cia Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Ochrona dla zapewnienia bezpiecze stwa Stosowanie rodków ochrony zapewniaj cych bezpiecze stwo rodki ochrony przed pr dem przet eniowym Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Ochrona dla zapewnienia bezpiecze stwa Dobór rodków ochrony w zale no ci od wp ywów 346

347 PN-IEC :2000 PN-IEC :2002 PN-IEC :200 PN-IEC :2000 PN-IEC :2003 PN-IEC : 999 zewn trznych Ochrona przeciwpo arowa Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Dobór i monta wyposa enia elektrycznego Postanowienia ogólne Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Dobór i monta wyposa enia elektrycznego Oprzewodowanie Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Dobór i monta wyposa enia elektrycznego Obci alno pr dowa d ugotrwa a przewodów Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Dobór i monta wyposa enia elektrycznego Aparatura rozdzielcza i sterownicza Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Dobór i monta wyposa enia elektrycznego Urz dzenia do ochrony przed przepi ciami Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Dobór i monta wyposa enia elektrycznego Aparatura rozdzielcza i sterownicza Urz dzenia do od czania izolacyjnego i czenia 347

348 PN-HD :2010 PN-IEC :2003 PN-HD :2010 PN-IEC :1999 PN-HD :2008 PN-EN 60445:2010 Instalacje elektryczne niskiego napi cia Cz 5 54: Dobór i monta wyposa enia elektrycznego Uziemienia, przewody ochronne i przewody po cze ochronnych Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Dobór i monta wyposa enia elektrycznego Inne wyposa enie Niskonapi ciowe zespo y pr dotwórcze Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Cz 5-55: Dobór i monta wyposa enia elektrycznego Inne wyposa enie Sekcja 559: Oprawy o wietleniowe i instalacje o wietleniowe Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Dobór i monta wyposa enia elektrycznego Instalacje bezpiecze stwa Instalacje elektryczne niskiego napi cia Cz 6: Sprawdzanie Zasady podstawowe i bezpiecze stwa przy wspó dzia aniu cz owieka z maszyn, znakowanie i identyfikacja Identyfikacja zacisków urz dze i zako cze przewodów 348

349 PN-EN 60446:2010 Zasady podstawowe i bezpiecze stwa przy wspó dzia aniu cz owieka z maszyn, znakowanie i identyfikacja Identyfikacja przewodów kolorami albo znakami alfanumerycznymi ust. 4 PN-B-01706:1992 Instalacje wodoci gowe Wymagania w projektowaniu (w zakresie pkt 2.1; 2.3; 2.4.1; ; ; 3.1.5; 3.1.7; 3.2.2; 3.2.3; 3.3; 4.1; 4.2 i ) ust. 7 PN-EN 1717:2003 Ochrona przed wtórnym zanieczyszczaniem wody w instalacjach wodoci gowych i ogólne wymagania dotycz ce urz dze zapobiegaj cych zanieczyszczeniu przez przep yw zwrotny ust. 1 PN-B-10720:1998 Wodoci gi Zabudowa zestawów wodomierzowych w instalacjach wodoci gowych Wymagania i badania przy odbiorze (w zakresie pkt 2.1; ust. 3 PN-HD : ; 2.4 i 2.6) Instalacje elektryczne niskiego napi cia Cz 5-54: Dobór i monta wyposa enia elektrycznego Uziemienia, przewody ochronne i przewody po cze ochronnych 349

350 8 120 ust. 4 PN-B-02440:1976 Zabezpieczenie urz dze ciep ej wody u ytkowej Wymagania (w zakresie pkt 2; 3.1.1; i ) ust. 2 PN-B-10720:1998 Wodoci gi Zabudowa zestawów wodomierzowych w instalacjach wodoci gowych Wymagania i badania przy odbiorze (w zakresie pkt 2.1; 2.3; 2.4 i 2.6) ust. 2 PN-EN :2002 Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewn trz budynków Cz 1: Postanowienia ogólne i wymagania (w zakresie pkt 4 i 5) PN-EN :2002 Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewn trz budynków Cz 2: Kanalizacja sanitarna Projektowanie uk adu i obliczenia (w zakresie pkt 4-6) PN-EN :2002 Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewn trz budynków Cz 3: Przewody deszczowe Projektowanie uk adu i obliczenia (w zakresie pkt 4-7) PN-EN :2002 Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewn trz budynków Cz 4: Pompownie cieków Projektowanie uk adu 350

351 i obliczenia (w zakresie pkt 4-6) PN-EN :2002 Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewn trz budynków Cz 5: Monta i badania, instrukcje dzia ania, u ytkowania i eksploatacji (w zakresie pkt 5-9) PN-EN 12109:2003 Wewn trzne systemy kanalizacji podci nieniowej (w zakresie pkt 5; 7 i 8) PN-EN :2002 Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewn trz budynków Cz 4: Pompownie cieków Projektowanie uk adu i obliczenia (w zakresie PN-EN :2004 pkt 4-6) Urz dzenia przeciwzalewowe w budynkach Cz 1: Wymagania ust. 4 PN-B-01707:1992 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu (w zakresie pkt z wyj tkiem odwo ania do pkt 3.5) PN-B-94340:1991 Zsyp na odpady ust. 3 PN-B-02413:1991 Ogrzewnictwo i ciep ownictwo Zabezpieczenie instalacji ogrzewa wodnych systemu otwartego Wymagania PN-B-02414:1999 Ogrzewnictwo i ciep ownictwo Zabezpieczenie instalacji 351

352 PN-B-024 5: 99 PN-B-024 6: 99 ogrzewa wodnych systemu zamkni tego z naczyniami w zbiorczymi przeponowymi Wymagania Ogrzewnictwo i ciep ownictwo Zabezpieczenie wodnych zamkni tych systemów ciep owniczych Wymagania Ogrzewnictwo i ciep ownictwo Zabezpieczenie instalacji ogrzewa wodnych systemu zamkni tego przy czonych do sieci cieplnych Wymagania 5 33 ust. 4 PN-C-04607: 993 Woda w instalacjach ogrzewania Wymagania i badania dotycz ce jako ci wody 6 34 ust. PN-EN ISO 6946:2008 PN-EN ISO :2007 PN-EN ISO :2005 Komponenty budowlane i elementy budynku Opór cieplny i wspó czynnik przenikania ciep a Metoda obliczania Cieplne w a ciwo ci u ytkowe okien, drzwi i aluzji Obliczanie wspó czynnika przenikania ciep a Cz : Postanowienia ogólne Cieplne w a ciwo ci u ytkowe okien, drzwi i aluzji Obliczanie wspó czynnika przenikania 352

353 PN-EN ISO 02 :2008 PN-EN 283 :2006 PN-EN ISO 3370:2008 PN-EN ISO 3789:2008 PN-EN ISO 4683:2008 ciep a Cz 2: Metoda komputerowa dla ram Mostki cieplne w budynkach Strumienie ciep a i temperatury powierzchni Obliczenia szczegó owe Instalacje ogrzewcze w budynkach Metoda obliczania projektowego obci enia cieplnego Cieplne w a ciwo ci u ytkowe budynków Przenoszenie ciep a przez grunt Metody obliczania Cieplne w a ciwo ci u ytkowe budynków Wspó czynniki wymiany ciep a przez przenikanie i wentylacj Metoda obliczania Mostki cieplne w budynkach Liniowy wspó czynnik przenikania ciep a Metody uproszczone i warto ci orientacyjne 7 34 ust. 2 PN-B-02403: 982 Ogrzewnictwo Temperatury obliczeniowe zewn trzne 8 35 ust. 4 PN-B-0242 :2000 Ogrzewnictwo i ciep ownictwo Izolacja cieplna przewodów, armatury i urz dze Wymagania i badania odbiorcze (w zakresie pkt 2. ; 2.2; 2.3. ; i ) 353

354 ust. 2 PN-B-02411:1987 Ogrzewnictwo Kot ownie wbudowane na paliwo sta e Wymagania (w zakresie pkt i ) ust. 2a PN-B-02411:1987 Ogrzewnictwo Kot ownie wbudowane na paliwo sta e Wymagania (w zakresie pkt ; i ) ust. 3 PN-B-02411:1987 Ogrzewnictwo Kot ownie wbudowane na paliwo sta e Wymagania (w zakresie pkt i ) ust. 9 PN-E-05204:1994 Ochrona przed elektryczno ci statyczn Ochrona obiektów, instalacji i urz dze Wymagania ust. 1 PN-B-10425:1989 Przewody dymowe, spalinowe i wentylacyjne murowane z ceg y Wymagania techniczne i badania przy odbiorze ust. 2 PN-B-10425:1989 Przewody dymowe, spalinowe i wentylacyjne murowane z ceg y Wymagania techniczne i badania przy odbiorze (w zakresie pkt 3.3.2) ust. 1 PN-B-02011:1977 PN-B-02011: 1977/Az1: ust. 1 PN-B-03430:1983 PN-B-03430: 1983/Az3:2000 Obci enia w obliczeniach statycznych Obci enie wiatrem (w zakresie pkt 3.3) Wentylacja w budynkach mieszkalnych zamieszkania zbiorowego i u yteczno ci publicznej Wymagania 354

355 (z wyj tkiem pkt 5.2. i 5.2.3) ust. 3 PN-B-0342 : 978 Wentylacja i klimatyzacja Parametry obliczeniowe powietrza wewn trznego w pomieszczeniach przeznaczonych do sta ego przebywania ludzi ust. PN-B-03430: 983 PN-B-03430: 983/Az3:2000 Wentylacja w budynkach mieszkalnych zamieszkania zbiorowego i u yteczno ci publicznej Wymagania (w zakresie pkt ; 3. i 4. ) ust. 4 PN-B-0342 : 978 Wentylacja i klimatyzacja Parametry obliczeniowe powietrza wewn trznego w pomieszczeniach przeznaczonych do sta ego przebywania ludzi ust. 2 PN-EN 507:2007 Wentylacja budynków Przewody wentylacyjne z blachy o przekroju prostok tnym Wymagania dotycz ce wytrzyma o ci i szczelno ci PN-EN 2237:2005 Wentylacja budynków Sie przewodów Wytrzyma o i szczelno przewodów z blachy o przekroju ko owym 3 53 ust. 5 PN-EN 2097:2007 Wentylacja budynków Sie przewodów Wymagania dotycz ce elementów sk adowych sieci przewodów u atwiaj cych 355

356 konserwacj sieci przewodów ust. 6 PN-EN 779:2005 Przeciwpy owe filtry powietrza do wentylacji ogólnej Okre lanie parametrów filtracyjnych (w zakresie rozdzia u 4) ust. 4 PN-B-03430: 983 PN-B : 983/Az3:2000 Wentylacja w budynkach mieszkalnych zamieszkania zbiorowego i u yteczno ci publicznej Wymagania (w zakresie pkt 2..5) ust. 2 PN-C-04753:2002 Gaz ziemny Jako gazu dostarczanego odbiorcom z sieci rozdzielczej (w zakresie rozdzia u 2) ust. a PN-C-96008: 998 PN-EN 775:2009 Przetwory naftowe Gazy w glowodorowe Gazy skroplone C3-C4 (w zakresie rozdzia u 3) Dostawa gazu Przewody gazowe dla budynków Maksymalne ci nienie robocze równe 5 bar lub mniejsze Zalecenia funkcjonalne (w zakresie pkt 4.2) ust. 2 PN-EN :2000 Rury stalowe przewodowe dla mediów palnych Rury o klasie wymaga A ust. 4 PN-EN 775:2009 Dostawa gazu Przewody gazowe dla budynków Maksymalne ci nienie robocze równe 5 bar lub mniejsze Zalecenia funkcjonalne (w zakresie pkt 4.2) 356

357 ust. 1 PN-EN 1359:2004 Gazomierze Gazomierze miechowe ust. 1 PN-B-03430:1983 PN-B-03430: 1983/Az3:2000 Wentylacja w budynkach mieszkalnych zamieszkania zbiorowego i u yteczno ci publicznej Wymagania (z wyj tkiem pkt i 5.2.3) ust. 1 PN-B :1999 Ogrzewnictwo Kot ownie wbudowane na paliwa gazowe o g sto ci wzgl dnej mniejszej ni 1 Wymagania (w zakresie pkt 2.2 z wy czeniem ; ; i oraz pkt 2.3 z wy czeniem ; ; i ) PN-HD 308 S2:2007 Identyfikacja y w kablach i przewodach oraz w przewodach sznurowych PN-IEC :1994 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Ochrona zapewniaj ca bezpiecze stwo Dobór rodków ochrony w zale no ci od wp ywów zewn trznych Wybór rodków ochrony przeciwpora eniowej w zale no ci od wp ywów zewn trznych (w zakresie pkt ) PN-N :1992 Znaki bezpiecze stwa Ewakuacja PN-B :1987 Akustyka budowlana Ochrona przed ha asem 357

358 PN-B-02 7 : 988 PN-E-050 0: 99 PN-E-05 5:2002 pomieszcze w budynkach Dopuszczalne warto ci poziomu d wi ku w pomieszczeniach Ocena wp ywu drga na ludzi w budynkach Zakresy napi ciowe instalacji elektrycznych w obiektach budowlanych Instalacje elektroenergetyczne pr du przemiennego o napi ciu wy szym od kv PN-E-0850 : 988 Urz dzenia elektryczne Tablice i znaki bezpiecze stwa PN-EN :2004 wiat o i o wietlenie O wietlenie miejsc pracy Cz : Miejsca pracy we wn trzach PN-EN 50 60:2002 PN-EN 50 60: 2002/AC:2004 PN-EN 50 60: 2002/Apl:2005 PN-EN 503 0:2007 PN-HD :20 0 Parametry napi cia zasilaj cego w publicznych sieciach rozdzielczych Stosowanie po cze wyrównawczych i uziemiaj cych w budynkach z zainstalowanym sprz tem informatycznym Instalacje elektryczne niskiego napi cia Cz : Wymagania podstawowe, ustalanie ogólnych charakterystyk, definicje 358

359 PN-HD :2009 PN-IEC :1999 PN-IEC :1999 PN-IEC :1999 PN-IEC :1999 Instalacje elektryczne niskiego napi cia Cz 4-41: Ochrona dla zapewnienia bezpiecze stwa Ochrona przed pora eniem elektrycznym Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Ochrona dla zapewnienia bezpiecze stwa Ochrona przed skutkami oddzia ywania cieplnego Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Ochrona dla zapewnienia bezpiecze stwa Ochrona przed pr dem przet eniowym Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Ochrona dla zapewnienia bezpiecze stwa Ochrona przed przepi ciami Ochrona instalacji niskiego napi cia przed przej ciowymi przepi ciami i uszkodzeniami przy doziemieniach w sieciach wysokiego napi cia Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Ochrona dla zapewnienia bezpiecze stwa Ochrona przed przepi ciami Ochrona przed przepi ciami atmosferycznymi lub czeniowymi 359

360 PN-IEC :2001 PN-IEC :1999 PN-IEC :1999 PN-IEC :1999 PN-IEC :2000 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Ochrona dla zapewnienia bezpiecze stwa Ochrona przed przepi ciami Ochrona przed zak óceniami elektromagnetycznymi (EMI) w instalacjach obiektów budowlanych Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Ochrona dla zapewnienia bezpiecze stwa Ochrona przed obni eniem napi cia Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Ochrona dla zapewnienia bezpiecze stwa Stosowanie rodków ochrony zapewniaj cych bezpiecze stwo rodki ochrony przed pr dem przet eniowym Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Ochrona dla zapewnienia bezpiecze stwa Dobór rodków ochrony w zale no ci od wp ywów zewn trznych Ochrona przeciwpo arowa Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Dobór i monta wyposa enia elektrycznego Postanowienia ogólne 360

361 PN-IEC :2002 PN-IEC :200 PN-IEC :2000 PN-IEC :2003 PN-IEC : 999 PN-HD :20 0 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Dobór i monta wyposa enia elektrycznego Oprzewodowanie Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Dobór i monta wyposa enia elektrycznego Obci alno pr dowa d ugotrwa a przewodów Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Dobór i monta wyposa enia elektrycznego Aparatura rozdzielcza i sterownicza Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Dobór i monta wyposa enia elektrycznego Urz dzenia do ochrony przed przepi ciami Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Dobór i monta wyposa enia elektrycznego Aparatura rozdzielcza i sterownicza Urz dzenia do od czania izolacyjnego i czenia Instalacje elektryczne niskiego napi cia Cz 5-54: Dobór i monta wyposa enia elektrycznego Uziemienia, przewody ochronne i przewody po cze ochronnych 361

362 PN-IEC :2003 PN-HD :2010 PN-IEC :1999 PN-HD :2008 PN-HD :2010 PN-IEC :1999 PN-IEC :1999/Apl:2002 PN-HD :2007 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Dobór i monta wyposa enia elektrycznego Inne wyposa enie Niskonapi ciowe zespo y pr dotwórcze Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Cz 5-55: Dobór i monta wyposa enia elektrycznego Inne wyposa enie Sekcja 559: Oprawy o wietleniowe i instalacje o wietleniowe Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Dobór i monta wyposa enia elektrycznego Instalacje bezpiecze stwa Instalacje elektryczne niskiego napi cia Cz 6: Sprawdzanie Instalacje elektryczne niskiego napi cia Cz 7-701: Wymagania dotycz ce specjalnych instalacji lub lokalizacji Pomieszczenia wyposa one w wann lub prysznic Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Wymagania dotycz ce specjalnych instalacji lub lokalizacji Baseny p ywackie i inne Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych 362

363 PN-HD :20 0 PN-IEC : 999 PN-IEC :2000 PN-IEC :2003 PN-HD :2006 Cz 7-703: Wymagania dotycz ce specjalnych instalacji lub lokalizacji Pomieszczenia i kabiny zawieraj ce ogrzewacze sauny Instalacje elektryczne niskiego napi cia Cz 7-704: Wymagania dotycz ce specjalnych instalacji lub lokalizacji Instalacje na terenie budowy i rozbiórki Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Wymagania dotycz ce specjalnych instalacji lub lokalizacji Instalacje elektryczne w gospodarstwach rolniczych i ogrodniczych Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Wymagania dotycz ce specjalnych instalacji lub lokalizacji Przestrzenie ograniczone powierzchniami przewodz cymi Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Wymagania dotycz ce specjalnych instalacji lub lokalizacji Instalacje o wietlenia zewn trznego Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Cz 7-7 5: Wymagania 363

364 PN-HD :2009 PN-EN 60445:20 0 PN-EN 60446:20 0 PN-EN 60529:2003 PN-EN 6 40:2005 PN-EN 6 40: 2005/Al:2008 dotycz ce specjalnych instalacji lub lokalizacji Instalacje o wietleniowe o bardzo niskim napi ciu Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Cz 7-740: Wymagania dotycz ce specjalnych instalacji lub lokalizacji Tymczasowe instalacje elektryczne obiektów, urz dze rozrywkowych i straganów na terenie targów, weso ych miasteczek i cyrków Zasady podstawowe i bezpiecze stwa przy wspó dzia aniu cz owieka z maszyn, znakowanie i identyfikacja Identyfikacja zacisków urz dze i zako cze przewodów Zasady podstawowe i bezpiecze stwa przy wspó dzia aniu cz owieka z maszyn, znakowanie i identyfikacja Identyfikacja przewodów kolorami albo znakami alfanumerycznymi Stopnie ochrony zapewnianej przez obudowy (kod IP) Ochrona przed pora eniem pr dem elektrycznym Wspólne aspekty instalacji i urz dze 364

365 PN-EN 61293:2000 Znakowanie urz dze elektrycznych danymi znamionowymi dotycz cymi zasilania elektrycznego Wymagania bezpiecze stwa ust. 7 PN-EN 1838:2005 Zastosowania o wietlenia O wietlenie awaryjne PN-EN 50172:2005 Systemy awaryjnego PN-IEC : ust. 2 PN-HD :2010 o wietlenia ewakuacyjnego Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Dobór i monta wyposa enia elektrycznego Instalacje bezpiecze stwa Instalacje elektryczne niskiego napi cia Cz 5-54: Dobór i monta wyposa enia elektrycznego Uziemienia, przewody ochronne i przewody po cze ochronnych ust. 3 PN-EN :2008 Ochrona odgromowa Cz 1: Zasady ogólne PN-EN :2008 Ochrona odgromowa Cz 2: Zarz dzanie ryzykiem PN-EN :2009 Ochrona odgromowa Cz 3: Uszkodzenia fizyczne obiektów i zagro enie ycia PN-EN :2009 Ochrona odgromowa Cz 4: Urz dzenia elektryczne i elektroniczne w obiektach PN-IEC :1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Ochrona dla zapewnienia 365

366 45 86 ust. 2 PN-IEC :2002 bezpiecze stwa Ochrona przed przepi ciami Ochrona przed przepi ciami atmosferycznymi lub czeniowymi Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Dobór i monta wyposa enia elektrycznego Oprzewodowanie ust. 3 PN-EN 363- :200 Badania odporno ci ogniowej Cz : Wymagania ogólne ust. 5 PN-EN 50200:2003 Metoda badania palno ci cienkich przewodów i kabli bez ochrony specjalnej stosowanych w obwodach zabezpieczaj cych ust. 2 i 3 PN-B : 987 Akustyka budowlana Ochrona przed ha asem pomieszcze w budynkach Dopuszczalne warto ci poziomu d wi ku w pomieszczeniach PN-B-02 7 : 988 Ocena wp ywu drga na ludzi w budynkach ust. 4 PN-B-02000: 982 Obci enia budowli Zasady ustalania warto ci PN-B-0200 : 982 Obci enia budowli Obci enia sta e PN-B-02003: 982 Obci enia budowli Obci enia zmienne technologiczne Podstawowe obci enia technologiczne i monta owe PN-B-02004: 982 Obci enia budowli Obci enia zmienne 366

367 technologiczne Obci enia pojazdami PN-B-02005: 986 Obci enia budowli Obci enia suwnicami pomostowymi, wci garkami i wci gnikami PN-B-020 0: 980 PN-B-020 0: 980/Az :2006 PN-B-020 : 977 PN-B-020 : 977/Az :2009 Obci enia w obliczeniach statycznych Obci enie niegiem Obci enia w obliczeniach statycznych Obci enie wiatrem PN-B-020 3: 987 Obci enie budowli Obci enia zmienne rodowiskowe Obci enie oblodzeniem PN-B-020 4: 988 Obci enia budowli Obci enie gruntem PN-B-020 5: 986 Obci enia budowli Obci enia zmienne rodowiskowe Obci enie temperatur PN-B-0300 : 976 Konstrukcje i pod o a budowli Ogólne zasady oblicze PN-B-03002:2007 Konstrukcje murowe Projektowanie i obliczanie PN-B-03020: 98 Grunty budowlane Posadowienie bezpo rednie budowli Obliczenia statyczne i projektowanie PN-B-03 50:2000 PN-B-03 50: 2000/Az :200 PN-B-03 50: 2000/Az2:2003 Konstrukcje drewniane Obliczenia statyczne i projektowanie 367

368 PN-B-03150: 2000/Az3:2004 PN-B-03200:1990 Konstrukcje stalowe Obliczenia statyczne i projektowanie PN-B-03215:1998 Konstrukcje stalowe Po czenia z fundamentami Projektowanie i wykonanie PN-B-03230:1984 Lekkie ciany os onowe i przekrycia dachowe z p yt warstwowych i ebrowych Obliczenia statyczne i projektowanie PN-B-03263:2000 Konstrukcje betonowe, elbetowe i spr one wykonywane z kruszywowych betonów lekkich Obliczenia statyczne i projektowanie PN-B-03264:2002 PN-B-03264: 2002/Ap1:2004 PN-B-03300:2006 PN-B-03300: 2006/Ap1:2008 PN-EN 1990 *) : PN-EN 1991 *) : PN-EN 1992 *) : PN-EN 1993 *) : Konstrukcje betonowe, elbetowe i spr one Obliczenia statyczne i projektowanie Konstrukcje zespolone stalowo-betonowe Obliczenia statyczne i projektowanie Eurokod: Podstawy projektowania konstrukcji Eurokod 1: Oddzia ywania na konstrukcje Eurokod 2: Projektowanie konstrukcji z betonu Eurokod 3: Projektowanie konstrukcji stalowych 368

369 a PN-EN 1994 *) : PN-EN 1995 *) : PN-EN 1996 *) : PN-EN 1997 *) : PN-EN 1999 *) : PN-EN 81-58:2005 PN-EN :2007 PN-EN :2007 PN-EN :2006 PN-EN :2006/AC:2009 PN-B-02852:2001 Eurokod 4: Projektowanie konstrukcji stalowo- -betonowych Eurokod 5: Projektowanie konstrukcji drewnianych Eurokod 6: Projektowanie konstrukcji murowych Eurokod 7: Projektowanie geotechniczne Eurokod 9: Projektowanie konstrukcji aluminiowych (wszystkie cz ci norm) Przepisy bezpiecze stwa dotycz ce budowy i instalowania d wigów Badania i próby Cz 58: Próba odporno ci ogniowej drzwi przystankowych Meble Ocena zapalno ci mebli tapicerowanych Cz 1: ród o zap onu: tl cy si papieros Meble Ocena zapalno ci mebli tapicerowanych Cz 2: ród o zap onu: równowa nik p omienia zapa ki Eurokod 1: Oddzia ywania na konstrukcje Cz 1-2: Oddzia ywania ogólne Oddzia ywania na konstrukcje w warunkach po aru Ochrona przeciwpo arowa budynków Obliczanie g sto ci obci enia ogniowego oraz wyznaczanie 369

370 PN-B-02855: 988 PN-B-02867: 990 wzgl dnego czasu trwania po aru (w zakresie cz ci dotycz cej g sto ci obci enia ogniowego pkt 2) Ochrona przeciwpo arowa budynków Metoda badania wydzielania toksycznych produktów rozk adu i spalania materia ów Ochrona przeciwpo arowa budynków Metoda badania stopnia rozprzestrzeniania ognia przez ciany (w zakresie cz ci dotycz cej cian zewn trznych przy dzia aniu ognia od strony elewacji) PN-EN ISO 6940: 2005 Wyroby w ókiennicze Zachowanie si podczas palenia Wyznaczanie zapalno ci pionowo umieszczonych próbek PN-EN ISO 694 : 2005 Wyroby w ókiennicze Zachowanie si podczas palenia Pomiar w a ciwo ci rozprzestrzeniania si p omienia na pionowo umieszczonych próbkach PN-EN A : 20 0 PN-EN A : 20 0 Klasyfikacja ogniowa wyrobów budowlanych i elementów budynków Cz : Klasyfikacja na podstawie bada reakcji na ogie Klasyfikacja ogniowa wyrobów budowlanych i elementów budynków 370

371 PN-EN A : 20 0 PN-EN A : 20 0 PN-EN A : 20 0 Cz 2: Klasyfikacja na podstawie bada odporno ci ogniowej, z wy czeniem instalacji wentylacyjnej Klasyfikacja ogniowa wyrobów budowlanych i elementów budynków Cz 3: Klasyfikacja na podstawie bada odporno ci ogniowej wyrobów i elementów stosowanych w instalacjach u ytkowych w budynkach: ognioodpornych przewodów wentylacyjnych i przeciwpo arowych klap odcinaj cych Klasyfikacja ogniowa wyrobów budowlanych i elementów budynków Cz 4: Klasyfikacja na podstawie wyników bada odporno ci ogniowej elementów systemów kontroli rozprzestrzeniania dymu Klasyfikacja ogniowa wyrobów budowlanych i elementów budynków Cz 5: Klasyfikacja na podstawie wyników bada oddzia ywania ognia zewn trznego na dachy ust. PN-EN 8-72:2005 Przepisy bezpiecze stwa dotycz ce budowy i instalowania d wigów Szczególne zastosowania d wigów osobowych 371

372 ust. a PN-EN ISO 6940:2005 PN-EN ISO 694 :2005 i towarowych Cz 72: D wigi dla stra y po arnej Wyroby w ókiennicze Zachowanie si podczas palenia Wyznaczanie zapalno ci pionowo umieszczonych próbek Wyroby w ókiennicze Zachowanie si podczas palenia Pomiar w a ciwo ci rozprzestrzeniania si p omienia na pionowo umieszczonych próbkach pkt PN-EN 02-2:2007 Meble Ocena zapalno ci mebli tapicerowanych Cz 2: ród o zap onu: równowa nik p omienia zapa ki PN-EN 02 - :2007 PN-B-02855: 988 Meble Ocena zapalno ci mebli tapicerowanych Cz : ród o zap onu: tl cy si papieros Ochrona przeciwpo arowa budynków Metoda badania wydzielania toksycznych produktów rozk adu i spalania materia ów ust. 2 PN-B-02870: 993 Badania ogniowe Ma e kominy Badania w podwy szonych temperaturach pkt 4 PN-N : 992 Znaki bezpiecze stwa Ewakuacja PN-N : 998 Znaki bezpiecze stwa Zasady umieszczania znaków bezpiecze stwa 372

373 na drogach ewakuacyjnych i drogach po arowych PN-ISO 70 0:2006 Symbole graficzne Barwy bezpiecze stwa i znaki bezpiecze stwa Znaki bezpiecze stwa stosowane w miejscach pracy i w obszarach u yteczno ci publicznej pkt 6 patrz: Polskie Normy powo ane w pkt 5 PN-N : 992 Znaki bezpiecze stwa Ewakuacja PN-N : 998 Znaki bezpiecze stwa Zasady umieszczania znaków bezpiecze stwa na drogach ewakuacyjnych PN-ISO 70 0:2006 i drogach po arowych Symbole graficzne Barwy bezpiecze stwa i znaki bezpiecze stwa Znaki bezpiecze stwa stosowane w miejscach pracy i w obszarach u yteczno ci publicznej pkt 7 patrz: Polskie Normy powo ane w ust. PN-B-02003: 982 Obci enia budowli Obci enia zmienne technologiczne Podstawowe obci enia technologiczne i monta owe (w zakresie pkt 3.6) ust. 2 PN-E-05204: 994 Ochrona przed elektryczno ci statyczn Ochrona obiektów, instalacji i urz dze Wymagania PN-B : 987 Akustyka budowlana Ochrona przed ha asem 373

374 PN-B-02 70: 985 PN-B-02 7 : 988 pomieszcze w budynkach Dopuszczalne warto ci poziomu d wi ku w pomieszczeniach Ocena szkodliwo ci drga przekazywanych przez pod o e na budynki Ocena wp ywu drga na ludzi w budynkach ust. PN-B : 987 Akustyka budowlana Ochrona przed ha asem pomieszcze w budynkach Dopuszczalne warto ci poziomu d wi ku w pomieszczeniach PN-B-02 70: 985 PN-B-02 7 : 988 Ocena szkodliwo ci drga przekazywanych przez pod o e na budynki Ocena wp ywu drga na ludzi w budynkach ust. 2 PN-B : 999 Akustyka budowlana Ochrona przed ha asem w budynkach Izolacyjno akustyczna przegród w budynkach oraz izolacyjno akustyczna elementów budowlanych Wymagania (w zakresie pkt, 2, 6, 8 i 9.) ust. PN-B : 987 Akustyka budowlana Ochrona przed ha asem pomieszcze w budynkach Dopuszczalne warto ci poziomu d wi ku w pomieszczeniach 374

375 ust. 2 PN-EN ISO :2000 PN-B-02156:1987 Akustyka budowlana Metody pomiaru d wi ku A w budynkach PN-B-02171:1988 Ocena wp ywu drga PN-EN ISO :1999 PN-EN ISO :1999 PN-EN ISO :2000 na ludzi w budynkach Akustyka Pomiar izolacyjno ci akustycznej w budynkach i izolacyjno ci akustycznej elementów budowlanych Pomiary terenowe izolacyjno ci od d wi ków powietrznych mi dzy pomieszczeniami Akustyka Pomiar izolacyjno ci akustycznej w budynkach i izolacyjno ci akustycznej elementów budowlanych Pomiary terenowe izolacyjno ci akustycznej od d wi ków powietrznych ciany zewn trznej i jej elementów Akustyka Pomiar izolacyjno ci akustycznej w budynkach i izolacyjno ci akustycznej elementów budowlanych Pomiary laboratoryjne izolacyjno ci od d wi ków uderzeniowych stropów Akustyka Pomiar izolacyjno ci akustycznej w budynkach i izolacyjno ci akustycznej elementów budowlanych Pomiary terenowe izolacyjno ci od 375

376 PN-EN ISO : 999 PN-EN ISO :200 PN-EN : 999 PN-EN : 999/A :2007 PN-EN : 998 d wi ków uderzeniowych stropów Akustyka Pomiar izolacyjno ci akustycznej w budynkach i izolacyjno ci akustycznej elementów budowlanych Pomiary laboratoryjne t umienia d wi ków uderzeniowych przez pod ogi na masywnym stropie wzorcowym Akustyka Pomiar izolacyjno ci akustycznej w budynkach i izolacyjno ci akustycznej elementów budowlanych Cz 2: Pomiar laboratoryjny izolacyjno ci od d wi ków powietrznych i uderzeniowych podniesionej pod ogi pomi dzy dwoma s siednimi pomieszczeniami Akustyka Pomiar izolacyjno ci akustycznej w budynkach i izolacyjno ci akustycznej elementów budowlanych Pomiary laboratoryjne izolacyjno ci od d wi ków powietrznych elementów budowlanych Akustyka Pomiary izolacyjno ci akustycznej w budynkach i izolacyjno ci akustycznej elementów budowlanych Pomiar laboratoryjny izolacyjno ci 376

377 PN-EN : 994 od d wi ków powietrznych, dla sufitów podwieszonych z przestrzeni nad sufitem, mierzonej pomi dzy dwoma s siednimi pomieszczeniami Akustyka Pomiary izolacyjno ci akustycznej w budynkach i izolacyjno ci akustycznej elementów budowlanych Pomiary laboratoryjne izolacyjno ci od d wi ków powietrznych ma ych elementów budowlanych ust. 3 PN-B : 999 Akustyka budowlana Ochrona przed ha asem w budynkach Izolacyjno akustyczna przegród w budynkach oraz izolacyjno akustyczna elementów budowlanych Wymagania (w zakresie pkt -5; 7 i 9.) ust. 4 PN-B : 987 Akustyka budowlana Ochrona przed ha asem pomieszcze w budynkach Dopuszczalne warto ci poziomu d wi ku w pomieszczeniach PN-B-02 56: 987 Akustyka budowlana Metody pomiaru d wi ku A w budynkach PN-B-02 7 : 988 Ocena wp ywu drga na ludzi w budynkach ust. 5 PN-EN ISO 354:2005 Akustyka Pomiar poch aniania d wi ku w komorze pog osowej 377

378 69 Za cznik nr 2 pkt Za cznik nr 3 PN-EN ISO 3788:2003 PN-ENV 87:2004 PN-ENV 87:2004/A :2007 PN-EN :2008 Cieplno-wilgotno ciowe w a ciwo ci komponentów budowlanych i elementów budynku Temperatura powierzchni wewn trznej konieczna do unikni cia krytycznej wilgotno ci powierzchni i kondensacja mi dzywarstwowa Metody obliczania Metody bada oddzia ywania ognia zewn trznego na dachy Klasyfikacja ogniowa wyrobów budowlanych i elementów budynków Cz : Klasyfikacja na podstawie bada reakcji na ogie *) - Polskie Normy projektowania wprowadzaj ce europejskie normy projektowania konstrukcji Eurokody, zatwierdzone i opublikowane w j zyku polskim, mog by stosowane do projektowania konstrukcji, je eli obejmuj one wszystkie niezb dne aspekty zwi zane z zaprojektowaniem tej konstrukcji (stanowi kompletny zestaw norm umo liwiaj cy projektowanie). Projektowanie ka dego rodzaju konstrukcji wymaga stosowania PN-EN 990 i PN-EN

379 Pozostałe publikacje z serii Budownictwo Poradnik Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych opisuje wymagania z zakresu wykonywania robót budowlano montażowych i ich odbioru w budownictwie mieszkaniowym, przemysłowym i użyteczności publicznej. Publikacja w prosty i przystępny sposób dostarcza niezbędnej wiedzy, koniecznej do właściwego projektowania i wykonywania obiektów budowlanych. Przepisy techniczno budowlane na CD to praktyczne zestawienie jednolitych tekstów aktów prawnych wraz z profesjonalnym komentarzem specjalistów oraz wykazy obowiązujących norm. Publikacja w wygodnym formacie PDF jest niezastąpionym narzędziem w pracy projektantów, inżynierów budowlanych i inspektorów nadzoru budowlanego. Poradnik Remonty i modernizacje budynków na CD, w postaci wygodnej w użytkowaniu płyty CD, obejmuje swoją tematyką wszelkie zagadnienia związane z remontem i modernizacją budynków. Analizuje przyczyny powstawania uszkodzeń, pomaga rozstrzygnąć wątpliwości związane z decyzją i sposobem wyremontowania obiektu budowlanego lub jego elementów. Szczegółowa oferta na stronie internetowej: