Ile lat ma Jezioro Wigry?

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Ile lat ma Jezioro Wigry?"

Lidia Kołodziej
6 lat temu
Przeglądów:

1 Ile lat ma Jezioro Wigry? Natalia Piotrowska Zakład Zastosowań Radioizotopów Centrm Doskonałości GADAM Instytt Fizyki Politechnika Śląska w Gliwicach

2 Plan referat Wstęp Metoda radiowęglowa ( 14 C) Datowanie osadów jeziornych z Zatoki Słpiańskiej Jeziora Wigry Podsmowanie

Zdarzenia w historii Ziemi zmiany parametrów orbity ziemskiej zmiany system prądów oceanicznych zmiany pola magnetycznego erpcje wlkaniczne działalność człowieka Obserwacje zmiany klimat

3 Zdarzenia w historii Ziemi zmiany parametrów orbity ziemskiej zmiany system prądów oceanicznych zmiany pola magnetycznego erpcje wlkaniczne działalność człowieka Obserwacje zmiany klimat zmiany krajobraz zmiany skład gatnkowego roślin i zwierząt rozwój kltr ldzkich Archiwa rdzenie lodowe osady - morskie, jeziorne, torfowe drzewa stanowiska archeologiczne, przekazy historyczne

dendrochronologia, chronologia warwowa znane w czasie tempo przemian

4 Metody datowania jest ich kilkadziesiąt, wykorzystją: rytmiczność niektórych procesów w przyrodzie, np. dendrochronologia, chronologia warwowa znane w czasie tempo przemian promieniotwórczych jąder niektórych atomów np. metoda radiowęglowa glowa, ołowiowa, ranowo torowa własności dozymetryczne natralnych kryształów np. metoda lminescencyjna

5 Metoda radiowęglowa Izotopy węgla: 12 C, 13 C, 14 C Radiowęgiel: prodkowany niestająco w górnych warstwach atmosfery wchodzi w globalny obieg węgla na Ziemi śmierć organizm = start zegara izotopowego znane tempo rozpad izotop 14 C zachodzące z półokresem rozpad 5730 lat Zasięg metody: około 50 tysięcy lat

Metoda radiowęglowa Izotopy węgla: 12 C, 13 C, 14 C Pomiar Data Radiowęgiel: prodkowany niestająco w górnych warstwach atmosfery wchodzi w globalny obieg

6 Metoda radiowęglowa Izotopy węgla: 12 C, 13 C, 14 C Pomiar Data Radiowęgiel: prodkowany niestająco w górnych warstwach atmosfery wchodzi w globalny obieg węgla na Ziemi śmierć organizm = start zegara izotopowego znane tempo rozpad izotop 14 C zachodzące z półokresem rozpad 5730 lat Zasięg metody: około 50 tysięcy lat

Metoda radiowęglowa - kalibracja 50000 40000 Wiek 14 C = Wiek kalendarzowy INTCAL98 Cariaco 2004 Sigets Barbados Morze Islandzkie

7 Metoda radiowęglowa - kalibracja Wiek 14 C = Wiek kalendarzowy INTCAL98 Cariaco 2004 Sigets Barbados Morze Islandzkie Bahama Wiek 14 C, lata BP =3300 lat =1100 lat =600 lat Wiek kalendarzowy, lata calbp

8 Kalibracja daty radiowęglowej Próbka WZS/03/ cm M Wiek radiowęglowy T = 2105 ± 60 lat BP Atmospheric data from Stiver et al. (1998); OxCal v3.9 Bronk Ramsey (2003); cb r:4 sd:12 prob sp[chron] Radiocarbon determination 2400BP 2200BP 2000BP 1800BP WZS/03/ cm M : 2105±60BP 68.2% probability 210BC (68.2%) 40BC 95.4% probability 360BC (11.1%) 280BC 260BC (84.3%) 30AD 600CalBC 400CalBC 200CalBC CalBC/CalAD 200CalAD 400CalAD Calibrated date

9 Kalibracja daty radiowęglowej Próbka WZS/03/ cm M Wiek radiowęglowy T = 2105 ± 60 lat BP Atmospheric data from Stiver et al. (1998); OxCal v3.9 Bronk Ramsey (2003); cb r:4 sd:12 prob sp[chron] Radiocarbon determination 2400BP 2200BP 2000BP 1800BP WZS/03/ cm M : 2105±60BP 68.2% probability 210BC (68.2%) 40BC 95.4% probability 360BC (11.1%) 280BC 260BC (84.3%) 30AD 600CalBC 400CalBC 200CalBC CalBC/CalAD 200CalAD 400CalAD Calibrated date

10 Kalibracja daty radiowęglowej Próbka WZS/03/ cm M Wiek radiowęglowy T = 2105 ± 60 lat BP Atmospheric data from Stiver et al. (1998); OxCal v3.9 Bronk Ramsey (2003); cb r:4 sd:12 prob sp[chron] Radiocarbon determination 2400BP 2200BP 2000BP 1800BP WZS/03/ cm M : 2105±60BP 68.2% probability 210BC (68.2%) 40BC 95.4% probability 360BC (11.1%) 280BC 260BC (84.3%) 30AD 600CalBC 400CalBC 200CalBC CalBC/CalAD 200CalAD 400CalAD Calibrated date

11 Stanowisko badań lokalizacja WZS03 pl lokalizacja WZS03 pl2 86cm Gytja węglanowa Kreda jeziorna 500cm Zapiaszczone młki jeziorne Gytja węglanowa 420cm 526cm

12 Wyznaczanie wiek radiowęglowego 1. PREPARATYKA PRÓBEK

2400BP 2200BP 2000BP 1800BP Atmospheric data from Stiver et al. (1998); OxCal v3.

13 Wyznaczanie wiek radiowęglowego 2. POMIAR ZAWARTOŚCI RADIOWĘGLA 3. PROCEDURY OBLICZENIOWE i KALIBRACJA P T C14 T1/ 2 T ln ln 2 T N N 0 1 exp ln T C14 2 g 2 N N T 0 2 Radiocarbon determination 2400BP 2200BP 2000BP 1800BP Atmospheric data from Stiver et al. (1998); OxCal v3.9 Bronk Ramsey (2003); cb r:4 sd:12 prob sp[chron] WZS/03/ cm M : 2105±60BP 68.2% probability 210BC (68.2%) 40BC 95.4% probability 360BC (11.1%) 280BC 260BC (84.3%) 30AD 600CalBC 400CalBC 200CalBC CalBC/CalAD 200CalAD 400CalAD Calibrated date

14 Datowanie radiowęglowe rdzenia WZS/03

15 Datowanie radiowęglowe rdzenia WZS/03

16 Kalibracja dat radiowęglowych z rdzenia WZS/03 Atmospheric data from Stiver et al. (1998); OxCal v3.9 Bronk Ramsey (2003); cb r:4 sd:12 prob sp[chron] Radiocarbon determination 2400BP 2200BP 2000BP 1800BP WZS/03/ cm M : 2105±60BP 68.2% probability 210BC (68.2%) 40BC 95.4% probability 360BC (11.1%) 280BC 260BC (84.3%) 30AD 600CalBC 400CalBC 200CalBC CalBC/CalAD 200CalAD 400CalAD Calibrated date

17 Model wiek dla rdzenia WZS/03 Wiek AD/BC G³êbokoœæ rdzenia, cm

18 Podsmowanie Początki jeziora wycofanie się lodowca ok lat tem ( BC) Sedymentacja gytji węglanowej od ok lat tem ( BC) Skala czas dla rekonstrkcji zmian środowiska zapisanych w osadach Litologia Skład gatnkowy pyłk roślin wioślarek okrzemek Skład izotopowy węgla i tlen

19 Podsmowanie Początki jeziora wycofanie się lodowca ok lat tem ( BC) Sedymentacja gytji węglanowej od ok lat tem ( BC) Skala czas dla rekonstrkcji zmian środowiska zapisanych w osadach Litologia Skład gatnkowy pyłk roślin wioślarek okrzemek Skład izotopowy węgla i tlen Dziękję za wagę

21 Fizyka dysponje metodami pomiarowymi pozwalającymi na stalenie następstwa zdarzeń w bezwzględnej (z podaniem wartości liczbowych, w latach kalendarzowych) skali czas tworzenie chronologii bezwzględnych rekonstrkcje zmian środowiska wiek powstania i okres trwania kltr archeologicznych

Podobne dokumenty

PODSTAWY DATOWANIA RADIOWĘGLOWEGO

Dni Otwarte Wydziału Chemii 2008 PODSTAWY DATOWANIA RADIOWĘGLOWEGO Andrzej Komosa Zakład Radiochemii i Chemii Koloidów UMCS 1 Nagroda Nobla z chemii w roku 1960 Willard Frank Libby 1908-1980 Książka: Radiocarbon