Jeziora nie tylko dla żeglarzy

Transkrypt

1 Joanna Mirosław-Grabowska Jeziora nie tylko dla żeglarzy

2 Jeziora - Czasowe zbiorniki wody - Różnice: geneza rozmiar strefowość czas retencji rodzaj mieszania wód rodzaj osadów organizmy żywe okres istnienia

3 Jezior a magazyn osadów Zapis warunków środowiskowych

4 Prace terenowe w lecie prace kartograficzne pobór rdzenia osadów w zimie

5 Osady jeziorne węglanowe organiczne mineralne laminowane nielaminowane Kreda jeziorna Gytja węglanowa Gytja detrytusowa Dy, tofry Piaski, mułki, iły

6 Metodyka badań Analizy litologiczne, sedymentologiczne (granulometryczna) Analizy mineralogiczne (minerały ciężkie, RTG) Analizy chemiczne (np. zawartość CaCO 3, pierwiastków głównych) Analizy paleobotaniczne (makroszczątki, palinologia, okrzemki) Analizy paleozoologiczne (np. Cladocera, małżoraczki, mięczaki) Analizy izotopowe (datowania: 14 C, 210 Pb; izotopy trwałe: O, C, N, H, S) Analiza archeologiczna

7 Węglanowe osady jeziorne Obraz SEM Kreda jeziorna okrzemka Gytja węglanowo -detrytusowa Fragm. roślin

8 Paleobotanika Pyłki roślin Makroszczątki roślinne Okrzemki Historia roślinności, biostratygrafia, klimat, trofia, batymetria zbiornika, zasolenie wód, temperatura i przezroczystość wody

9 Paleozoologia Mięczaki Wioślarki Małżoraczki Biowskaźniki: trofii, batymetrii zbiornika, zasolenia wód, temperatury i przezroczystości wody

10 Rekonstrukcja rozwoju roślinności

11 Rekonstrukcja rozwoju roślinności Romoty M.Obremska

12 Czwartorzęd: biostratygrafia Okres subatlantycki Okres subborealny Okres atlantycki Okres borealny Okres preborealny Młodszy Dryas Allerød E7 E6 E5 E4 E3 E2 E1 Pinus Picea-Abies-Alnus Carpinus-Corylus-Alnus Corylus-Quercus-Tilia Quercus-Fraxinus-Ulmus Pinus-Betula-Ulmus Pinus-Betula Dryas octopetala

13 Rekonstrukcja warunków klimatycznych

14 Rekonstrukcja warunków klimatycznych ka B.P INTERGLACJAŁ EEMSKI Zlod. Wisły Zlod. Warty E7 E6 E5 E4 E3 E1-2 temperatura stycznia śr.+ 1,7 o C temperatura lipca opady o C o C mm/r śr. 17 o C śr. 700 mm/r wg (Zagwijn, 1996; Cheddadi et al., 1998; Kupryjanowicz, 2008)

15 Odtworzenie składu gatunkowego flory okrzemkowej Zielony Staw Gąsienicowy (Tatry) E. Sienkiewicz

16 Rekonstrukcja ph i TP na podstawie okrzemek Czarny Staw Gąsienicowy (Tatry) E. Sienkiewicz

17 Geochemia izotopów trwałych: tlen, węgiel, azot, wodór, siarka

18 Analiza izotopowa osady węglanowe osady organiczne

19 Analiza izotopowa osadów węglanowych

20 Skład izotopowy tlenu δ O = ( O/ O) próbka ( O/ O) standard - 1 x odległość od oceanu - wysokość n.p.m. - cyrkulacja atmosferyczna - ilość opadów - wielkość parowania - dopływ wód powierzchniowych - dopływ wód podziemnych

21 Skład izotopowy węgla... δ 13 C = ( C/ C) próbka ( C/ C) standard - 1 x wymiana CO 2 - typ roślinności - rośliny wodne - plankton - CH 4 - dopływ wód powierzchniowych - dopływ wód podziemnych

22 Analiza izotopowa osadów węglanowych Besiekierz horyzonty izotopowe Is Is b a Is7 Is6 Is5 Is4 Is3 Is2 Is1 δ 18 O δ 13 C J. Mirosław-Grabowska

23 Analiza izotopowa osadów węglanowych Studzieniec lithology depth [m] 10.5 Is 10 Is E 7 E 6 Is Is Is E 5 δ 18 O (V-PDB) 14.0 δ 13 C (V-PDB) 14.5 Is E Is 4 Is E 3 E 1 E 2 Is Is J. Mirosław-Grabowska

24 Analiza izotopowa osadów organicznych

25 Rzecino Analiza izotopowa osadów organicznych J. Mirosław-Grabowska

26 Analiza izotopowa osadów organicznych Skaliska J. Mirosław-Grabowska

27 Badania paleolimnologiczne Zmiany klimatu Warunki środowiska jeziornego Ewolucja basenów jeziornych Ekologia jezior Wpływ człowieka

28 Określenie trofii wody, chemizmu osadów, cech materii organicznej (okrzemki, Cladocera, geochemia)

29 Rekonstrukcja zmian poziomu morza Morze Bałtyckie Jezioro Resko Przymorskie Mrzeżyno paleojezioro Trzebiatów

30 Rekonstrukcja zmian poziomu morza Trzebiatów E. Zawisza

31 Rekonstrukcja rozwoju zbiorników jeziornych Romoty litologia M. Obremska E. Zawisza J. Mirosław-Grabowska

32 Rekonstrukcja rozwoju zbiorników jeziornych L PAZ R PAZ Is Clad DAZ fazy rozwoju Ruszkówek R8 EV1 Is 8 VI 6 5 P5 spłycanie R7 E7 Is 7 Is 6 Vb Va P4 R6 R5 E6 E5 Is 5 IVb IVa III 4 P3 trofia + max głębokość R4 E4 Is 4 II spłycanie R3 E3 3 R2 E2 Is 3 P2 R1 E1 Is 2 I 2 1 Is 1 P1 M. Niska Z. Janczyk-Kopikowa J. Mirosław- E. Sienkiewicz Grabowska

33 Jeziora (osady) też można badać!