PROGRAM ADAPTACYJNY DLA DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM. U Animka dzieciaki nie płaczą

Transkrypt

1 PROGRAM ADAPTACYJNY DLA DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM U Animka dzieciaki nie płaczą

2 Dla dziecka w wieku przedszkolnym pójście pierwszy raz do przedszkola jest niezwykłym wydarzeniem i w duŝej mierze zaleŝy to od dorosłych, jak dziecko będzie przeŝywało pierwsze dni w przedszkolu. Doświadczenie to rozpoczyna proces adaptacji do nowego środowiska. Dla dziecka jedynym dotychczasowym środowiskiem, w którym przebywało od narodzin była rodzina. Teraz wkracza w zupełnie nowe Ŝycie nowe otoczenie, przestrzenie, osoby, oczekiwania, rytm dnia oraz jedzenie. Konsekwencją tego jest fakt, iŝ dziecko nie jest w stanie kontrolować sytuacji i odczuwa ją jako zagroŝenie. Trudna adaptacja dziecka do przedszkola i przeŝycia z nią związane mogą spowodować u dziecka barierę, która utrudnia oddziaływanie wychowawczo-dydaktyczne przedszkola, a takŝe moŝe zahamować jego aktywność i rozwój. Troska o prawidłową adaptację dziecka do nowej dla nich sytuacji jest waŝnym zadaniem nie tylko nauczycielki, równieŝ całego personelu przedszkola, rodziców i bliskich dziecka. Dzieci na nowe sytuacje reagują w róŝny sposób: płaczem w ten sposób dziecko znajduje ujście emocji, ale równieŝ próbuje manipulować dorosłymi; wycofaniem dziecko staje się apatyczne i smutne, emocje nie znajdują ujścia; pozorną akceptacją dziecko w domu jest nieznośne natomiast w przedszkolu stosuje się do poleceń nauczyciela, a jego zachowanie nie budzi niepokoju; zaburzeniem funkcjonowania dziecko moŝe się jąkać, moczyć, etc. NaleŜy dąŝyć, aby dziecko przystosowało się do: nowego otoczenia i wymagań związanych ze sposobami korzystania z urządzeń i wyposaŝenia w swojej sali, nauczycieli oraz innych pracowników przedszkola, przebywania w grupie rówieśniczej, wymagań stosowanych w zakresie czynności samoobsługowych, nowego trybu Ŝycia i rozkładu dnia, nie do końca dla niego zrozumiałego, innej pozycji w społeczeństwie, braku zrozumienia i akceptacji wśród otoczenia, 2

3 braku oparcia w osobach bliskich w trudnych sytuacjach. Zwracając uwagę na działania, które złagodzą stres dziecka wspólnie z Radą Pedagogiczną opracowałyśmy Program Adaptacyjny dla dzieci w wieku przedszkolnym nadając mu tytuł: U Animka dzieciaki nie płaczą, który funkcjonuje w przedszkolu od początku jego istnienia. Zasady programu adaptacyjnego w pierwszych dniach funkcjonowania przedszkola moŝliwość uczestniczenia przez rodziców w zajęciach dydaktycznych prowadzonych w przedszkolu, pomoc ze strony nauczycieli oraz pracowników przedszkola w poznawaniu przez dziecko nowego otoczenia, organizacja raz w tygodniu Dni Otwartych dla rodziców oraz opiekunów dzieci, w celu zapoznania się z funkcjonowaniem placówki, przeprowadzenie spotkania integracyjnego w ciągu pierwszego miesiąca działania przedszkola. UzaleŜnienie się od rodziców i coraz dalsze wychodzenie ku ludziom winno być stopniowe, łagodne, bez rozpaczy i wstrząsów. Nagła rozłąka z rodzicami rodzi u małego dziecka podwójnie przykre przeŝycie - strach przed obcym środowiskiem i osamotnieniem oraz Ŝal do tej najbliŝszej osoby, która w jego mniemaniu zdradziła go i przestała kochać. Cele i załoŝenia programu Program U Animka dzieciaki nie płaczą obejmuje pierwszy miesiąc funkcjonowania Niepublicznego Przedszkola Animator w Gliwicach. Priorytetem Naszego programu jest by moment przekroczenia progu dom - przedszkole przebiegał jak najłagodniej, w atmosferze bezpieczeństwa i otwarcia na potrzeby dziecka. NaleŜy wziąć pod uwagę fakt, iŝ dziecko staje się częścią nowej rodziny, która jest istotną kwestią w jego harmonijnym rozwoju. Dostosowanie się dziecka do nowej sytuacji jest takŝe wyzwaniem dla najbliŝszych. Często się zdarza, Ŝe właśnie osoby dorosłe bardziej przeŝywają pójście dziecka do przedszkola niŝ ono samo. W związku z tym, aby pomóc 3

4 malcowi w trudnej sytuacji, naleŝy wspierać równieŝ rodzinę. Cele programu: ułatwienie dzieciom przekroczenia progu dom przedszkole, zmniejszenie stresu związanego ze zmianą otoczenia, umoŝliwienie rodzicom poznania przedszkola i jego programu oraz osób, które będą miały wpływ na wychowanie ich dziecka, moŝliwość poznania rówieśników, nawiązanie pierwszych kontaktów: rodzic-rodzic, rodzic nauczyciel, dzieckonauczyciel, zapewnienie poczucia bezpieczeństwa w poznaniu środowiska przedszkolnego, skrócenie okresu adaptacji dzieci w pierwszym miesiącu funkcjonowania przedszkola, obniŝenie lęku rodziców związanego z koniecznością oddania dzieci pod opiekę personelu przedszkola, nawiązanie współpracy z rodzicami, integracja rodziców między sobą, uświadomienie rodzicom potrzeb emocjonalnych dziecka, wzmocnienie dorosłego w roli rodzica. Sposób realizacji programu U Animka dzieciaki nie płaczą Współpraca z rodzicami: rozmowy indywidualne podczas zapisu dziecka, wstępne zebranie dyrektora, nauczycieli grup i innych specjalistów, wstępna ankieta do wypełnienia dotycząca charakterystyki dziecka, przedstawienie statutu i regulaminu przedszkola oraz rozkładu dnia ze szczególnym uwzględnieniem: nie zmuszania do jedzenia, leŝakowania, itp., 4

5 CZŁOWIEK NAJLEPSZA INWESTYCJA zapewnienia moŝliwości relaksacji dziecka (z wykorzystaniem przytulanek w czasie leŝakowania, opowiadaniem i czytaniem bajek), pomocy w czynnościach samoobsługowych, umoŝliwienia spontanicznych rozmów z nauczycielami i specjalistami zatrudnionymi w przedszkolu, zabezpieczenia właściwej opieki dzieciom, indywidualizacji oddziaływań, Ŝyczliwość i uśmiech na co dzień. Podnoszenie warsztatu pracy nauczycielek udział w warsztatach, kursach zmierzających do doskonalenia umiejętności nawiązywania i utrzymywania dobrych kontaktów z rodzicami, korzystanie z pomocy instytucji wspomagających rozwój dziecka, udział nauczycielek w szkoleniach dotyczących rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym, czytanie literatury dotyczącej adaptacji dziecka do przedszkola. Metody pracy wykorzystywane podczas realizacji programu Dla osiągnięcia realizacji załoŝonego głównego celu programu, czyli zapewnienie warunków szybkiej adaptacji dziecka w przedszkolu wskazane jest stosowanie kilku proponowanych metod. Są to: elementy metody Pedagogiki Zabawy - ułatwiające integrację grupy, elementy metody Ruch Rozwijającego W. Scherborne, tańce integracyjne (KLANZA), zabawy i ćwiczenia ruchowe, zabawy naśladowcze, opowieści ruchowe, wybrane metody aktywne: zabawy w kręgu, drama, improwizacja, burza, mózgów, opowiadania, bajki, inscenizacje, techniki relaksacyjne. 5

6 Dziecko za pomocą tych metod, poprzez podstawową formę aktywności, jaką jest zabawa, zdobywa nowe umiejętności, uczy się współŝycia w grupie rówieśników i współdziałanie z nimi, mając jednocześnie zapewnione poczucie bezpieczeństwa. Program zapewnia nauczycielom duŝą swobodę działania i nie ogranicza ich inwencji. Nasze oczekiwania DZIECI znają pomieszczenia przedszkola, bezpiecznie się w nich poruszają znają nauczycielki i personel pomocniczy, mają do nich zaufanie nie boją się pozostać w przedszkolu bez rodziców z radością przychodzą do przedszkola znają swoich rówieśników znają reguły obowiązujące w przedszkolu 6

7 RODZICE znają klimat i cały personel przedszkola mają zaufanie do nauczycieli znają się nawzajem i są ze sobą zintegrowani znają metody pracy nauczyciela NAUCZYCIEL zna rodziców, potrafi z nim się komunikować zna dziecko i jego relacje z rodzicami włącza rodziców w proces edukacyjny zna mocne strony rodziców i potrafi je wykorzystać 7

8 Praca z dziećmi edukacyjnych. Przez pierwszy tydzień uczęszczania dzieci do przedszkola prowadzony jest cykl zajęć Dzień pierwszy 1. Mówiący kotek Nauczycielka przynosi do sali pacynkę, za pomocą której nawiązuje kontakt z dziećmi. Kotek wita się ze wszystkimi osobami siedzącymi w kręgu na dywanie, np. nauczycielka mówi Jestem pani Ania jestem waszą nauczycielka, a Ty jak masz na imię? wskazuje na dziecko. Dziecko mówi Jestem Zosia, a Ty? wskazuje na dziecko siedzące obok. 2. Część Powitanie wszystkich zebranych przez podanie dłoni osobie siedzącej obok. 3. Jedziemy na wycieczkę Zabawa ruchowa z piosenką Jedzie pociąg z daleka. Nauczycielka zaprasza w imieniu mówiącego kotka na wycieczkę na łąkę. Łąka jest piękna, pachnąca, pełna kwiatów. Dzieci wsiadają do pociągu (przy pomocy nauczycielek) tworzą pociąg i śpiewając piosenkę jadą na wycieczkę. 4. Na łące Pomoce tamburyn, pacynka kotka i innych zwierząt. Nauczycielka przedstawia kolejno zwierzęta pytając dzieci czy wiedzą jak one się nazywają. Dzieci naśladują glosy zwierząt. Dzieci - małe zwierzątka biegają po łące w rytm tamburyna, - rodzice tworzą koło. Na sygnał dzieci biegną do rodziców i naśladują głos wskazanego przez nauczycielkę zwierzątka. 8

9 5. Balonik Dzieci tworzą koło. Nauczycielka recytuje wierszyk: Baloniku mój malutki, Rośnij duŝy, okrąglutki Balon rośnie, Ŝe aŝ strach, Przebrał miarę no i bach! Dzień drugi 1. Powitanie w kole Nauczycielka prosi o podanie swojego imienia i wysoko podskok. 2. Zabawa przy piosence Pajacyk" Piosenka ilustrowana ruchem. Nauczycielka śpiewa piosenkę, pokazując gesty, które dzieci starają się naśladować. Tekst piosenki: Fiku-miku, fiku- miku, Poskacz z nami pajacyku. Skacze Kasia, skaczę ja, Poskacz z nami hopsasa. Fiku-miku, fiku-miku, poskacz z nami pajacyku. Popatrz się na przedszkolaka, Zaraz się nauczysz skakać. Piosenkę powtarzamy dwa, trzy razy, zachęcamy do wspólnego śpiewania.ndzieci skaczą jak pajacyki 3. MasaŜ z myszką Nauczycielka prosi dzieci, aby odwróciły się do siebie tak, aby widzieć plecy drugiego dziecka. Nauczycielka mówi tekst, a dziecko ilustruje go ruchami dłoni na plecach partnera. Tekst: Cicho, cichutko, w puszystej kurteczce, Chodziła raz myszka po gładkiej półeczce (powolne głaskanie). Znalazła ser Ŝółty, ząbkami go jadła (powolne ściskanie, szczypanie) 9

10 Strzepnęła okruszki (szybkie klepanie, strzepywanie) W kąciku usiadła, okruszki zebrała, Ząbkami je zjadła (powolne ściskanie). Po gładkiej półeczce chodziła w kurteczce (głaskanie). MasaŜ moŝna powtórzyć, wykonując go na rękach leŝącego na wznak dziecka. MoŜna zaproponować zamianę ról. 4. Chodzi lisek" - zabawa w kole Chodzi lisek koło drogi Cichuteńko stawia nogi, Cichuteńko się zakrada, Nic nikomu nie powiada. Dzieci siedzą w kręgu, ręce z dłońmi otwartymi ku górze trzymają za plecami. Recytują tekst, a jedno dziecko-lisek chodzi na zewnątrz koła, trzymając w ręku miękką piłeczkę lub zmiętą w kulkę kartkę papieru. Na koniec tekstu po cichutku stara się dowolnemu dziecku podrzucić kulkę, po czym ucieka dookoła, a "obdarowany" stara się go dogonić. Jeśli mu się nie uda -lisek pierwszy obiegnie koło i zajmie puste miejsce w kręgu - to mamy nowego liska! Dzień trzeci 1. Powitanie Nauczycielka prosi o podaj swojego imienia i uściśnięcie dłoni tego, kto siedzi najbliŝej. 2. Zabawa ruchowa Nauczycielka gra na tamburynie, dzieci swobodnie biegają, na sygnał zatrzymują się i skaczą jak Ŝabki. 3. Zabawa przy piosence Uśmiechnięte buzie" Tekst: Kropka, kropka Kreska, kreska, 10

11 Okrągłe kółeczko, Uśmiechnięte mamy buzie, Jak złote słoneczko. (Pokazuję: oko, oko, nos, usta, całą głowę.) wskazywanie wzajemnie na sobie części twarzy, zgodnie z tekstem piosenki, poproszenie dzieci: pokaŝ, gdzie masz brzuszek, gdzie mama ma oko, itp. Dzień czwarty 1. Całusek" Dzieci siedzą w kole wymieniają swoje imię i przesyłają całusek do osoby, która siedzi obok ciebie. 2. Słonko świeci, deszczyk pada" Nauczycielka gra na tamburynie, na hasło słonko świeci" dzieci chodzą, biegają, podskakują. Na hasło deszczyk pada" biegną pod parasole (siadają na dywanie). 3. Balonik" Przypomnienie zabawy z dnia pierwszego. 4. MasaŜ Dreszczyk" (wg. J. Stadnicka, Terapia dzieci muzyką, ruchem, mową). Nauczycielka prosi dzieci, aby odwróciły się do siebie tak, aby widzieć plecy drugiego dziecka. Nauczycielka mówi tekst, a dziecko ilustruje go ruchami dłoni na plecach partnera. tędy płynie rzeczka (ruch falisty od głowy do bioder), idzie pani na szpileczkach (stukanie palcami wskazującymi wzdłuŝ kręgosłupa), tu przebiegły konie - patataj (stukanie piąstkami wzdłuŝ kręgosłupa), tędy przeszły słonie (klepanie dłońmi ułoŝonymi w kształcie łódeczki), a tu idzie szczypaweczka, zaświeciły dwa słoneczka (leciutkie szczypanie od krzyŝa do głowy), 11

12 zaświeciły dwa słoneczka (dłonie otwarte, palce złączone, masaŝ spiralny wzdłuŝ kręgosłupa), spadł drobniutki deszczyk (lekkie pukanie wszystkimi palcami), czy przeszedł cię dreszczyk (lekkie szczypanie szyi), powtórzyć dwa razy, potem zmiana ról. 5. Kółko graniaste" Kółko graniaste czworokanciaste, kółko nam sie połamało cztery grosze kosztowało, a my wszyscy BĘC! W czasie, kiedy dzieci mówią BĘC, wszystkie dzieci przewracają się na podłogę. Dzień piąty 1. MasaŜ Dreszczyk Przypomnienie zabawy z dnia drugiego. 2. Pociąg Nauczycielka rozdaje dzieciom bilety. Sama wkłada czapkę kolejarza i zaprasza dzieci na wycieczkę na salę gimnastyczną. Wyjaśnia dzieciom, Ŝe tam odbywają się zajęcia rytmiki. Przewodnikiem w wycieczce jest Słoneczko. Dzieci ustawiają się w pociąg i ze śpiewem piosenki Jedzie pociąg z daleka wyruszają na wycieczkę. Na sali gimnastycznej zapoznaje dzieci z instruktorem zajęć umuzykalnienia. Pani rytmicznie wita dzieci, pokazuje pianino i instrumenty muzyczne i zaprasza do zabawy. 3. PoŜegnanie Iskierka Dzieci stoją w kole. Nauczycielka prosi o podanie swojego imienia i przesłanie iskierki (delikatny uścisk dłoni) do najbliŝszej osoby. 12

13 Ewaluacja programu Celowość i efektywność proponowanych przez program działań naleŝy monitorować przez cały okres procesu adapcyjnego. Proponowane sposoby monitoringu: 1. ankieta dla rodziców, 2. ankieta informacyjna o dziecku, 3. karty obserwacji dzieci, 4. zdjęcia, 5. protokoły zebrań z rodzicami, 6. kronika przedszkolna, 7. scenariusze zajęć integracyjnych. 13

14 ANKIETA dla rodziców dotycząca programu adaptacyjnego U Animka dzieciaki nie płaczą 1. W jaki sposób przygotowywała Pani dziecko do przyjścia do przedszkola? 2. Czy reakcja dziecka po pierwszym dniu pobytu na zajęciach była dla Pani zaskoczeniem? 3. Czy dziecko chętnie przychodziło na zajęcia? 4. Czy opowiadało o zajęciach, o tym co robiło w przedszkolu innym domownikom? a. tak b. nie 5. Co podobało mu się najbardziej? 14

15 6. Co mu się nie podobało, czego się obawiało idąc na zajęcia? 7. Czy było coś, co chciało robić w przedszkolu, a nie zostało to uwzględnione na zajęciach? Jeśli tak, to co? 8. Czego według Pani zabrakło na zajęciach? 9. Czy uwaŝa Pani, Ŝe Program Adaptacyjny U Animka dzieciaki nie płaczą pomógł Pani dziecku przystosować się do nowych warunków w przedszkolu? a. tak b. nie 10. Co Pani "dał " udział we wspólnych zajęciach z dzieckiem? 11. Czy pomysł zorganizowania " Programu Adaptacyjnego " jest według Pani warty kontynuowania? a. tak b. nie 15