Dlaczego kury nie znoszą jaj?

Transkrypt

1 .pl Dlaczego kury nie znoszą jaj? Autor: dr Tomasz Hikawczuk Data: 15 lipca 2016 Opłacalność produkcji nieśnej zależy od wielu czynników: wartości materiału hodowlanego, odpowiedniego żywienia ptaków, warunków sanitarnych, profilaktyki weterynaryjnej, mikroklimatu oraz wyposażenia budynków inwentarskich. Jaja konsumpcyjne produkowane są głównie przez kury o wysokim potencjale genetycznym, utrzymywane w chowie intensywnym, w budynkach bezokiennych i bezwybiegowych, o kontrolowanych warunkach mikroklimatycznych z systemem podłogowym, ściółkoworusztowym lub klatkowym. Jaja pochodzące z gospodarstw drobnotowarowych stanowią niewielki odsetek produkcji. Jednak w nich częściej może dochodzić do obniżenia liczby jaj znoszonych przez kury w skutek dostosowania cyklu nieśności kur do zmieniających się pór roku. 1 / 10

2 .pl Wśród kur przeznaczonych do intensywnej produkcji nieśnej użytkuje się 2 linie kur: nioski znoszące jaja o białej i o brązowej skorupie. W obrębie ptaków charakteryzujących się białą skorupą jaja wyróżniamy linie: Lohmann White, Hissex White, Hy-Line White, W 36, Bovans White, Shaver White, Babock White, Iwno Lg. Z kolei w grupie drugiej znajdują się linie: Astra S, Messa 445, Hissex Brown, Lohmann Brown, Shaver 579, ISA Brown, Hy-Line Brown, Tetra SL, Tetra H, Bovans Goldline, Dominant D. Gdy w warunkach fermowych stado prowadzone jest według odpowiednich programów i zaleceń dostosowanych do potrzeb zwierząt, problemy z obniżoną ilością jaj pojawiają sporadycznie. Kury te charakteryzują się niską masą ciała, delikatną budową, szybkim dojrzewaniem, wysoką nieśnością, ale są także bardzo wrażliwe na zmiany warunków środowiskowych. Aby w pełni wykorzystać ich potencjał genetyczny należy zapewnić im bardzo dobre warunki mikroklimatyczne i odpowiednio zbilansowane żywienie oparte na mieszankach pełnoporcjowych. Aby nioski towarowe lub reprodukcyjne były odpowiednio przygotowane do okresu nieśności niezbędne jest prawidłowe przygotowanie stada w okresie odchowu. W zależności od kierunku użytkowego stosowane są różne mieszanki, które pokrywają zapotrzebowanie ptaków na składniki pokarmowe zgodnie z zaleceniami dla poszczególnej grupy. Termin wejścia kur w okres nieśności ustalany jest na podstawie pomiarów masy ciała kur prowadzonych w okresie odchowu. Ponadto niezbędne jest również dostosowanie programu świetlnego oraz innych warunków środowiskowych. Proces ten jest łatwiejszy do przeprowadzenia na fermach wielkotowarowych, gdzie można odpowiednio stymulować cykl świetlny, dostosowywać żywienie oraz warunki mikroklimatyczne. Natomiast w przypadku gospodarstw przydomowych na nieśność duży wpływ będą miały warunki pogodowe uzależnione od pory roku. Stąd często pojawiające się problemy w okresie jesienno-zimowym wynikające z krótkiego dnia i niskiej temperatury, mogą skutkować obniżeniem ilości zniesionych jaj lub nawet całkowitym przerwaniem nieśności. Gdy w warunkach fermowych stado prowadzone jest według odpowiednich programów i zaleceń dostosowanych do potrzeb zwierząt, problemy z obniżoną ilością jaj pojawiają sporadycznie. Produkcja jaj spada w momencie gdy warunki mikroklimatyczne lub zadawane pasze nie spełniają wymagań lub nie pokrywają zapotrzebowania zwierząt na składniki pokarmowe. 2 / 10

3 .pl 3 / 10

4 .pl Czynniki wpływające na liczbę uzyskanych jaj od kur niosek. Żywienie kur niosek Celem uzyskania dobrych wyników produkcyjnych, należy pamiętać w pierwszej kolejności o prawidłowym żywieniu kur dostosowanym do okresu odchowu lub nieśności. W okresie nieśności nioski potrzebują przede wszystkim mieszanek uwzględniających zapotrzebowanie kur na białko ogólne. W tym okresie należy również pamiętać o uzupełnieniu ich diety różnymi dodatkami mineralnymi. W szczególności dużą uwagę należy zwrócić na zaopatrzenie ptaków w wapń, podawany w diecie w postaci kredy pastewnej, fosforanu lub zmielonych muszli ostryg. Niedobór tego pierwiastka w diecie kur będzie powodować uruchomienie jego rezerw z kości, co przy długim deficycie wapnia w diecie może skutkować osłabieniem kości, a także pogorszeniem jakości skorupki wapiennej jaj. Produkcja jaj spada w momencie gdy warunki mikroklimatyczne lub zadawane pasze nie spełniają wymagań lub nie pokrywają zapotrzebowania zwierząt na składniki pokarmowe. W warunkach intensywnej produkcji nioski w okresie nieśności żywi się pełnoporcjowymi mieszankami najczęściej w postaci sypkiej, które są dokładnie zbilansowane i uwzględniają potrzeby pokarmowe ptaków. Najczęściej kurom w tym czasie podaje się 2 typy mieszanek. W I okresie (gdy nieśność wynosi powyżej 85%) pasza powinna zawierać 11,3 11,7 MJ EM i 15,5 17,5% białka ogólnego w kilogramie mieszanki. Zapotrzebowanie na składniki pokarmowe zależy głównie od programu hodowlanego i linii kur, z której składa się stado. W II okresie (przy nieśności poniżej 85%) zapotrzebowanie na energię waha się w granicach 11,1-11,5 MJ EM, a na białko ogólne 15,0 17,0% w kilogramie mieszanki. 4 / 10

5 .pl Przy nadmiernej koncentracji energii w mieszance kury mogą się otłuszczać, co w znacznym stopniu skutkuje obniżeniem nieśności zwłaszcza u niosek reprodukcyjnych. Przy nadmiernej koncentracji energii w mieszance kury mogą się otłuszczać, co w znacznym stopniu skutkuje obniżeniem nieśności zwłaszcza u niosek reprodukcyjnych. Natomiast zbyt duża koncentracja białka może prowadzić do chorób metabolicznych. Przy niedoborach składników pokarmowych w żywieniu kury najpierw kompensują braki w dawce pobierając substancje z własnego organizmu, co ma wpływ na długość użytkowania stada i osłabienie kondycji. Następuje spadek poziomu nieśności, produkowane jaja są gorszej jakości, a opłacalność produkcji spada. Szczegółowe informacje dotyczące żywienia kur niosek i przykłady receptur mieszanek treściwych przedstawione zostały w artykule: Jakie powinno być żywienie kur niosek? Pozostałe czynniki środowiskowe 5 / 10

6 .pl Dostosowanie warunków środowiskowych do wymagań kur niosek stad towarowych i reprodukcyjnych polega na stabilnym utrzymywaniu parametrów: temperatury, wilgotności, wentylacji oraz oświetlenia, zależnym od wieku i kierunku produkcyjnego ptaków. Zapotrzebowanie na składniki pokarmowe zależy głównie od programu hodowlanego i linii kur, z której składa się stado. 6 / 10

7 .pl Temperatura wpływa na zdrowotność ptaków. Wszystkie odchylenia od normy mogą w dużym stopniu obniżyć produkcyjność całego stada, a nawet zmniejszyć jego liczebność. Zbyt niska temperatura prowadzi do wychłodzenia organizmu, czego następstwem jest obniżenie odporności a także wzrost zużycia paszy na cele bytowe (związane z utrzymaniem stałej temperatury ciała). W konsekwencji czego dochodzi do spadku nieśności. Zbyt wysoka temperatura z kolei skutkuje przegrzaniem ptaków i zaburzeniami układu oddechowego. Wywołany podwyższoną temperaturą stres cieplny prowadzi do pogorszenia nieśności, któremu towarzyszy spadek pobrania paszy. Także jakość jaj ulega pogorszeniu: zmniejsza się grubość skorupy i masa jaj. Optymalna temperatura w kurniku powinna wynosić o C. Przy czym głównym problemem są koszty związane z obniżeniem temperatury pomieszczenia w okresie letnim, gdy temperatury przekraczają 25 C. Wilgotność powietrza w kurniku powinna sięgać 60 75% (optymalnie 65%). Nadmierna wartość tego parametru w przegrzanych jak i przechłodzonych obiektach obniża odporność ptaków. Prowadzi także do wzrostu wilgotności ściółki co sprzyja rozwojowi drobnoustrojów chorobotwórczych (Salmonella sp, Campylobacter sp.). Zbyt niska wilgotność przy podwyższonej temperaturze prowadzi do zapalenia płuc, wysuszenia błon śluzowych górnych dróg oddechowych, konsekwencją czego może być mykoplazmoza. Suche powietrze przyczynia się także do powstania dużej ilości pyłów, co dodatkowo oddziałuje na układ oddechowy kur niosek. 7 / 10

8 .pl Przy nadmiernej koncentracji energii w mieszance kury mogą się otłuszczać, co w znacznym stopniu skutkuje obniżeniem nieśności zwłaszcza u niosek reprodukcyjnych. Obsada ma również istotny wpływ na produkcję kur. Zbyt wysoka ogranicza ruchliwość ptaków, przez co wzrasta zapylenie i podatność na choroby układu oddechowego. Przy małej obsadzie wzrasta natomiast zużycie paszy na jednostkę produktu (ptaki zużywają więcej energii na lokomocję) oraz występują problemy z utrzymaniem właściwej temperatury i wilgotności powietrza w pomieszczeniu. Wymagana obsada dla kur niosek wynosi 6 8 ptaków/m². Wentylacja również jest czynnikiem spełniającym ważną rolę w okresie nieśności. Jej celem jest utrzymanie właściwego przepływu powietrza w kurniku. Właściwie działająca wentylacja umożliwia usuwanie toksycznych gazów, nadmiaru wilgoci i wprowadzanie do kurnika świeżego powietrza. W pomieszczeniach dla kur niosek w systemie klatkowym ilość powietrza na jednego ptaka na godzinę wynosi 5 12 m 3 latem i 0,5 0,6 m 3 zimą. 8 / 10

9 .pl Skracanie dnia świetlnego lub niekontrolowane rozregulowanie całego cyklu może spowodować trwałe obniżenie ilości zniesionych jaj przez nioski. Programy świetlne i ich natężenie mają ogromny wpływ na wczesne wprowadzenie stada w nieśność, uzyskanie wysokiej i długotrwałej nieśności oraz wyrównanie i zwiększenie masy jaj. Oświetlenie musi być rozmieszczone równomiernie na odpowiednich wysokościach w szczególności dotyczy to chowu klatkowego, gdzie w najniższych poziomach klatek mogą występować problemy z właściwym natężeniem światła. Optymalny dzień świetlny dla kur w okresie nieśności wynosi 15 godzin przy natężeniu światła lux, przy czym program musi być stale dostosowany do danej linii niosek. Skracanie dnia świetlnego lub niekontrolowane rozregulowanie całego cyklu może spowodować trwałe obniżenie ilości zniesionych jaj przez nioski. Przykładowy program świetlny dla linii Lohman Brown przedstawia (tab. 1). Ponadto, kiedyś ważnym czynnikiem decydującym o nieśności było przepierzanie się stada. Kury wchodzące w okres przepierzania nie znoszą jaj, pobierają natomiast mieszankę treściwą, co z ekonomicznego punktu widzenia zwiększało koszty odchowu. Ponadto w 2 roku użytkowania nioski nie znoszą już tak dużej liczby jaj. Jednak w nowoczesnym odchowie wielkotowarowym niosek przepierzanie nie odgrywa znaczącej roli, gdyż ptaki użytkowane są najczęściej przez jeden cykl nieśny. Tab. 1. Standardowy program świetlny dla linii Lohman Brown Wiek ptaków Długość dnia świetlnego Natężenie światła (lux) (godz.) 1 2 dzień dzień tydzień tydzień tydzień tydzień tydzień tydzień tydzień tydzień tydzień Wychów przydomowy O ile możliwość kontroli nad czynnikami środowiskowymi i żywieniem w warunkach fermowych pozwala na ich dostosowywanie do potrzeb stada, o tyle w gospodarstwach przydomowych nieśność kur będzie uzależniona od czynników pogodowych oraz sposobu żywienia niosek średniociężkich. 9 / 10

10 Powered by TCPDF ( Pasze przygotowywane w gospodarstwie wykazują najczęściej niedobór wapnia. Dlatego też, jeśli w żywieniu niosek nie stosuje się mieszanek pełnoporcjowych dostępnych w sprzedaży, ważnym elementem przygotowania własnych mieszanek będzie zastosowanie dodatku kredy pastewnej w paszy. W przypadku niedoboru tego pierwiastka może dochodzić do deformacji skorupy jaj, a następnie ograniczenia liczby zniesionych jaj. Wywołany podwyższoną temperaturą stres cieplny prowadzi do pogorszenia nieśności, któremu towarzyszy spadek pobrania paszy. Warto również pomyśleć o zastosowaniu premiksu uzupełniającego niedobory mikroelementów i witamin. Ponadto niezbędne jest zainstalowanie oświetlenia w kurniku w okresie jesiennozimowym, aby wydłużyć kurom dzień świetlny, co korzystnie wpływa na liczbę zniesionych jaj. Musimy również pamiętać, że wstrzymanie nieśności u starszych kur będzie spowodowane przepierzaniem się ptaków. Podsumowując na ograniczenie lub zaprzestanie nieśności u kur niosek wpływa wiele czynników zewnętrznych, z których bardzo duże znaczenie ma żywienie. Należy pamiętać aby zapewnić ptakom optymalne warunki bytowe, gdyż każde odstępstwo od normy może wpłynąć na obniżenie poziomu produkcyjności stada lub spowodować całkowite zaprzestanie nieśności. Warto zwrócić również uwagę na warunki środowiskowe i żywienie kur w gospodarstwach przydomowych, w których występują ograniczone możliwości kontrolowania tych czynników. 10 / 10