Citroën. Krótka historia modeli od 1919 do 2000 roku

Transkrypt

1 Citroën Krzysztof Wisłocki Krótka historia modeli od 1919 do 2000 roku Poznań,, 2001, 2007

2 Marka Citroën francuska fabryka samochodów, założona w Paryżu w 1913 przez André G. Citroëna jako La Societé Citroën; początkowo produkcja kół zębatych, następnie amunicji; po I wojnie światowej produkcja samochodów od 1919 r.; po śmierci André Citroëna w wyniku kryzysu finansowego w 1934 r. zakłady dostały się pod zarząd firmy Michelin (60%); w 1965 r. przejęcie firmy Panhard (1967 likwidacja marki); współpraca z Fiatem i przygotowanie fuzji w 1968 r. nie zrealizowana z powodu sprzeciwu francuskich akcjonariuszy; w 1969 r. przejęcie udziałów Maserati; w 1968 r. przejęcie firmy Berliet, a w 1974 r. przejęcie firmy Ligier; od 1976/77 r. tworzy z Peugeotem i Talbotem koncern PSA; w 1978 r. w ramach PSA przejęcie europejskiej filii Chryslera; Osiągnięcia: Mistrzostwo Europy w rajdach w 1959, kolejne po 2000 r.; wiele zwycięstw w rajdach, m.in. Monte Carlo, Acropolis, Rajd Marokko; trzykrotne zwycięstwo w konkursie Samochód Roku" modele GS (1974), CX (1975) i XM (1991);

3 André Gustave Citroën urodzony 5 II 1878 r. w Paryżu, zmarł 3 VII 1935 r.; w 1898 r. ukończy czył Politechnikę Paryską; 5-ty syn kupca holenderskiego, matka Amelia Kleinman pochodzenia polskiego; ślub w 1880 r. w Warszawie; ożenił się z Giorginą Bingen w 1914 r. w Paryżu (inne źrodła: w Warszawie z panną Goldfeder,, córkc rką przemysłowca zamieszkałą przy ul. Zielnej); w Warszawie poznał wynalazcę,, od którego odkupił patent na stożkowe koła a zębate z o uzębieniu daszkowym; przy finansowym wsparciu Jacquesa Hinstina uruchomił ich produkcję w Paryżu u na Qui de Javel,, w 1890 r.; za namową bankiera został dyrektorem fabryki samochodów w Mors i istotnie je unowocześni nił; w okresie I wojny światowej uruchomił produkcję amunicji, jako pierwszy w Europie stosując c zasady produkcji taśmowej (dzienna produkcja granatów w i pocisków); w 1917 r. powstała a fabryka samochodów w Citroën.

4 André G. Citroën Podczas wizyty w Łodzi u rodziny swej matki, polsko-rosyjskiej Żydówki zauważył w tartaku drewniane koło zębate o podwójnym uzębieniu ukośnym, ułożonym "w jodełkę". W trzy tygodnie później (1904 r.) został oficjalnym właścicielem patentu na dwuukośnie koło zębate, które stały się jego znakiem firmowym. W czasie pobytu w USA spotkał się z Henrym Fordem, od którego przejął ideę produkcji masowej; zastosował ją najpierw w produkcji wojskowej (amunicji), a następnie wykorzystał przy tworzeniu fabryki samochodów. Wykorzystując swoją wiedzę inżynierską dotyczącą produkcji samochodów (wcześniej w fabryce Mors) opracował pierwszy pojazd prosty w konstrukcji, tani w produkcji i niezawodny w eksploatacji; doskonale wyczuł zainteresowania i potrzeby klientów, i w krótkim czasie przekroczył wielkość produkcji zakładów Forda. Citroën znany był z niekonwencjonalnych pomysłów marketingowych: głośny był neon z nazwą marki zrobiony ze 250 tys. żarówek i umieszczony w Paryżu na wieży Eiffela (promocja modelu A, 1919 r.); był też pomysłodawcą pierwszego w dziejach świata sloganu reklamowego rysowanego na niebie przez lecący samolot; był czasami nazywany ojcem marketingu; Dzięki swojemu wyczuciu i odwadze inwestorskiej A. Citroën był fenomenem szybkiego zarabiania pieniędzy, które jednak potrafił bardzo szybko wydawać; stał się także hazardzistą; Przedwczesna śmierć w 1935 r. wiązała się pośrednio z bankructwem firmy.

5 hala produkcji podzespołów Hale produkcyjne w fabryce Citroën n w Paryżu u na Qui de Javel, ok r. Na skutek wizyty A. Citroëna w Warszawie w 1928 r. powstała a polska montownia zajmująca powierzchnię 7 tys. m 2, która rozpoczęł ęła a produkcję w 1930 r. Wyprodukowano ok samochodów w C 4 i C 6 z zamkniętymi nadwoziami; w 1934 r. montownię zlikwidowano. hala montażowa owa modelu A

6 hala na Qui de Javel, 1952 r. hala na Qui de Javel, ok r. Produkcja Citroëna na: tys tys tys tys tys ,3 tys tys tys tys tys tys tys tys. 38% prod.. koncernu PSA tys. ok. 36% PSA tys. ok. 32% PSA hala na Qui de Javel, 1955 r. w 1973 r. produkcja przeniesiona do Aulnay-Sur-Bois, na północy Paryża

7 model A (określany także jako 10 CV) opracowany wspólnie z inż. Jules em Salomon em; pierwszych kilkanaście prototypów powstało już w 1917 r.; początek produkcji seryjnej w maju 1919 r.; pierwszy seryjnie i masowo produkowany samochód w Europie 100 sztuk dziennie; początek stosowania linii produkcyjnej w Europie (po Fordzie w USA); w okresie VI 1919-XII 1920 wyprodukowano , w tym sztuk wersji torpedo z otwiera- nym dachem i szt. w wersji conduite interieure; duża nowość: stalowe nadwozie z tłoczonych blach (od 1924 r.), wymienne tarczowe koła stalowe i opony pneumatyczne, elektryczny rozrusznik i oświetlenie; nowością było także przewożenie kompletnego koła zapasowego w miejsce zestawu do naprawy w podróży i składany dach; zawieszenie na ćwierćeliptycznych resorach piórowych, duży komfort resorowania cecha charakterystyczna wszystkich samochodów tej marki;

8 model A (10 CV) silnik 4-cylindrowy, monoblok blok silnika połączony z przekładnią i sprzęgłem, odejmowana głowica, D/S=65/100 mm; silnik 1327 cm 3, moc 10 KM, później 1452 cm 3 18 KM / 2100 obr/min; prędkość maksymalna 65 km/h; zużycie paliwa 7,5 dm 3 /100 km, zużycie oleju 0,25 dm 3 /100 km; 3-biegowa skrzynia przekładniowa z biegiem wstecznym, sprzęgło suche, jednotarczowe ze sprężyną stożkową. pierwszy egzemplarz sprzedano 4 czerwca 1919 r. za franków; wytwarzano także czteromiejscowy saloon oraz wersję A sport silnik o mocy zwiększonej do 22 KM; osiągał prędkość 90 km/h; zużycie paliwa ok. 8,7 dm 3 /100 km;

9 model B2 (10 CV) wyposażony w silnik 20 KM / 2100 obr/min (4 cyl., 1452 cm 3, S/D=100/68); silnik chłodzony wentylatorem i pompą wodną nowość w stosunku do stosowanego wówczas chłodzenia termosyfonowego; 3-stopniowa skrzynia biegów, sztywny tylny most, prędkość 70 km/h; w kwietniu-czerwcu 1921 r. uruchomiono produkcję modelu B2; był to 3-miejscowy saloon ze składanym siedzeniem obok kierowcy, masa 850 kg; występował w kilkunastu różnych odmianach; produkowany równolegle z modelem A; po przejęciu firmy Clement- Bayard zwiększono produkcję do 3000 tys. egzemplarzy; pojazdy te były wytwarzane taśmowo tworząc przełom w systemie produkcji samochodów w Europie; w 1921 r. osiągnięto produkcję 20 tys. sztuk rocznie;

10 model B2 (10 CV) B2 Caddy, 1922 r. Model B2 występował także w wersji sportowej zwanej Caddy 4 cyl., 1452 cm 3, 22 KM / 2100 obr/min; silnik bocznozaworowy, zwiększony stopień sprężania w stosunku do wersji 20 KM; B2, kareta 1922

11 model B2 (10 CV) Model B2 różne wersje nadwoziowe: w 1921 r. inż. Adolphe Kégresse (emigrant z Rosji, wcześniej szef garaży carskich) opracował pojazd z napędem półgąsienicowym; gąsienice gumowe zawieszone na resorowanych rolkach, z kołem napędowym i napinającym; wytrzymałość gąsienic - ok km. B2 Kegresse 1921 B2 Normande 1924 w latach kilka pojazdów B2 Kegresse przejechało Saharę, a w Afrykę; 108 sztuk było na wyposażeniu polskiej 30 armii; w 1928 r. taki napęd zastosowano na podwoziach modeli C4 i C6.

12 model C 2 (5 CV) wiosną 1922 r. uruchomiono produkcję małego, dwuosobowego samochodu typu C2 (5 CV) z nadwoziem torpedo, będącego pomniejszoną wersją modelu 10 CV; 4-ro cylindrowy silnik z rozrządem dolnozaworowym o pojemności 750 cm 3 ; później 856 cm 3 (D/S=55/90 mm), moc 11 KM, prędkość 60 km/h; hamulec nożny (nowość) działający na wał napędowy, ręczny na koła tylne; 3-biegowa skrzynia przekładniowa z biegiem wstecznym; w układzie elektrycznym wykorzystano akumulator i dynamo; łatwa obsługa; lakierowany zwykle na kolor żółty; ulubiony przez kobiety, zwany Małą cytrynką; łączna produkcja egz.

13 1924 model C 3 (5 CV) C3 Cloveleaf, 1922 r. w 1924 r. w modelu 5 CV zastosowano trzecie siedzenie umieszczone z tyłu w tzw. układzie trefl model zwany także C3. Stał się on pierwowzorem innych konstrukcji; np. Opel 5 PS Laubfrosch (licencja Citroëna), Peugeot i Renault; w 1924 r. Citroën osiągnął produkcję 250 egz. dziennie; powstały filie firmy w Belgii, Włoszech, Holandii, Szwajcarii, Danii i Wielkiej Brytanii, w której w 1930 r. otwarto nowy zakład w Slough, gdzie produkowano samochody do 1965 r. większość tych samochodów nie miała mechanizmów różnicowych, a koła osadzone były na niedzielonej osi. C3 Torpedo, 1926 r.

14 1925 model B10 w 1925 r. model B2 został zastąpiony modelem B10 z całkowicie stalowym nadwoziem (licencja, patent amerykański Edwarda Gowena Budda); zastosowanie stalowego nadwozia na podwoziu B2 nie powiodło się ze względu na zbyt słabą konstrukcję podwozia; w konsekwencji inż. A. Kégresse opracował model B10/12; kształt i wymiary nadwozia pozostały prawie niezmienione; silnik S/D=100/68 mm, V s =1452 cm 3, 20 KM / 2100 obr/min, elektryczny rozrusznik i oświetlenie; prędkość 70 km/h.

15 1926 modele B12 w 1926 r. inż. Kégresse opracował model B12; pierwszy Citroën z hamulcami na przednie koła; B12 był wyposażony w silnik 1452 cm 3, 20 KM przy 2100 obr/min, znany z modelu B2; rozwinięciem modelu B12 był model B14. B12 Torpedo, 1925 r.

16 model B14 model B14 był wyposażony w piękną tablicę rozdzielczą i regulowane siedzenia; produkowany prawie wyłącznie jako torpedo, którego wyprodukowano 119 tys. egz.; wszystkich wersji wyprodukowano 139 tys. sztuk. B14 Torpedo, 1926 r. B14 z nadwoziem taxi-landaulet, 1926 r. B 14 silnik 1539 cm 3, S/D=100/70 mm, moc 22 KM, prędkość maksymalna 80 km/h; silnik czterocylindrowy, wał korbowy podparty na 2 łożyskach; trzybiegowa skrzynia przekładniowa z biegiem wstecznym; przekładnia główna ze stożkowymi kołami zębatymi i uzębieniem śrubowym; hamulec nożny na 4 koła ze wspomaganiem podciśnieniowym systemu Westinghouse; trapezoidalne podwozie z podłużnicami;

17 modele C4, C6 w 1928 r. przedstawiono modele André Citroën 4 (AC4) i André Citroën 6 (AC6) zwane później jako C4 i C6; wersje C4-E i C6-E produkowane były w dużych seriach z blach stalowych wytłaczanych na prasach hydraulicznych. silniki Floating Power na licencji Chryslera; model C4 posiadał 4-cyl. silnik 1628 cm 3 o mocy 30 KM / 3000 obr/min; silnik: D/S=72/100 mm, wał korbowy podparty na 3 łożyskach; synchronizowana skrzynia biegów, jednotarczowe sprzęgło; Modele te produkowane głównie z nadwoziami zamkniętymi; wytwarzane także w małych seriach w wersjach torpedo i cabriolet. C4 z nadwoziem torpedo, r.

18 model C4 C4, 1929 w 1928 r. samochody C4 reklamowano hasłem: Idealny samochód dla pań, premjowany w roku bieżącym na konkursach piękności i elegancji w Paryżu, Rzymie, Medjolanie i Berlinie. (Polska, czasopismo Auto ); w 1930 r. uruchomiono produkcję silników wysokoprężnych; stosowano je w samochodach ciężarowych; C4 G Roadster 1932 model wytwarzano także z podwoziem półgąsienicowym w wersji C4 P17.

19 model C6 (15 CV) model C6 określany był także jako 15 CV jeden z pierwszych samochodów osobowych z silnikiem 6-cio cylindrowym; model C6 był konstrukcyjnie podobny do modelu C4, lecz od niego dłuższy; wyprodukowano przeszło 300 tys. egz.; silnik D/S=72/100 mm, 2442 cm 3, moc 42 KM, prędkość 105 km/h, później stosowano silnik 2600 cm 3 ; model wytwarzano także z podwoziem półgąsienicowym w wersji C6 P14 i P 19. C6-E z nadwoziem conduite interier, 1929 r.

20 model C6 C6 G 1931 w Polsce samochody C6 reklamowano hasłem: Niema złych dróg w Polsce dla osób podróżujących samochodem Citroën; dzięki doskonałemu resorowaniu płynie on wprost, bez skoków i wstrząsów, po każdej drodze, co pozwala z łatwością i bez zmęczenia osiągać średnie szybkości ponad 50 km na godzinę. Komfortowe urządzenie wnętrza podnosi do maximum wygodę podróży. (reklama Tow. Samochodów Citroën w Warszawie).