(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11)

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA PO LSK A Urząd Patentowy R zeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 1973 (21 ) N um er zgłoszenia: (13) B1 (22) D ata zgłoszenia: (8 6 ) Data i numer zgłoszen ia m iędzynarodow ego: , PCT/US99/1295 (8 7 ) Data i numer publikacji zgłoszenia m iędzynarodow ego: , WO99/58462, PCT Gazette nr 46/99 (5 1 ) IntCl7 C3C 4/2 C3C 4/8 C3C 3/87 (54) Kompozycja szklana i jej zastosowanie (3) Pierwszeństwo: ,US,9/76,566 (73) Uprawniony z patentu: PPG INDUSTRIES OHIO, INC., Cleveland, US (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 23/1 (72) Twórcy wynalazku: John F. Krumwiede, Cheswick, US Larry J. Shelestak, Bairdford, US (45) o udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 12/5 (74) Pełnomocnik: Gizińska Małgorzata, POLSERVICE Sp. z o.o. PL 1973 B1 (57) 1. Kompozycja szklana, zabarwiona na niebiesko, pochłaniająca promieniowanie podczerwone i nadfioletowe, która w swoim składzie ma część szkła podstawowego, zawierająca: SiO2 od 66 do 75% wagowych Na2O od 1 do 2% wagowych CaO od 5 do 15% wagowych MgO Al2O3 K2O od do 5% wgowych, znam ienna tym, że ponadto w sw oim składzie ma część obejmującą środki barwiące, która pochłania promieniowanie słoneczne, zasadniczo składającą się z: żelaza całkowitego od,9 do 2% wagowych FeO od,15 do,65% wagowego CoO od 9 do 25 ppm TiO2 od,2 do,4% wagowego Se od do 12 ppm, oraz MnO2 od do 39 ppm, przy czym szkło ma przepuszczalność światła LTA wyższą niż 2% do 6%, a barwa szkła jest określona dominującą długością fali w zakresie od 48 do 489 nanometrów i czystością wzbudzenia wynoszącą co najmniej 8%, ponadto szkło ma całkow itą przepuszczalność słonecznego promieniowania nadfioletowego TSUV 35% albo mniej, przy czym wszystkie powyższe wskaźniki oznaczano dla grubości szkła 4,6 mm. 24. Zastosowanie kompozycji szklanej określonej w zastrz. 1 do wytwarzania tafli szkła płaskiego w procesie float.

2 Kompozycja szklana i jej zastosowanie Zastrzeżenia patentowe 1. Kompozycja szklana, zabarwiona na niebiesko, pochłaniająca promieniowanie podczerwone i nadfioletowe, która w swoim składzie ma część szkła podstawowego, zawierająca: SiO2 od 66 do 75% wagowych Na2O od 1 do 2% wagowych CaO od 5 do 15% wagowych MgO Al2O3 K2O, znamienna tym, że ponadto w sw oim składzie ma część obejmującą środki barwiące, która pochłania promieniowanie słoneczne, zasadniczo składającą się z: żelaza całkowitego od,9 do 2% wagowych FeO od,15 do,65% wagowego CoO od 9 do 25 ppm TiO2 od,2 do,4% wagowego Se od do 12 ppm, oraz MnO2 od do 39 ppm, przy czym szkło ma przepuszczalność światła LTA wyższą niż 2% do 6%, a barwa szkła jest określona dominującą długością fali w zakresie od 48 do 489 nanometrów i czystością wzbudzenia wynoszącą co najmniej 8%, ponadto szkło ma całkowitą przepuszczalność słonecznego promieniowania nadfioletowego TSUV 35% albo mniej, przy czym wszystkie powyższe wskaźniki oznaczano dla grubości szkła 4,6 mm. 2. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że stężenie żelaza całkowitego wynosi od 1 do 1,4% wagowego, stężenie FeO wynosi od,2 do,5% wagowego, a stężenie CoO wynosi 1 do 15 ppm. 3. Kompozycja według zastrz. 2, znamienna tym, że ma ona wskaźnik redoks równy od,2 do, Kompozycja według zastrz. 2, znamienna tym, że stężenie żelaza całkowitego wynosi od 1,1 do 1,3% wagowego, stężenie FeO wynosi od,24 do,4% wagowego, a stężenie CoO wynosi od 11 do 14 ppm. 5. Kompozycja według zastrz. 4, znamienna tym, że szkło ma całkowitą przepuszczalność słonecznego promieniowania podczerwonego TSIR 25% albo mniej, i całkowitą przepuszczalność energii promieniowania słonecznego TSET 4% albo mniej, a barwa szkła jest określona dominującą długością fali w zakresie od 482 do 487 nanometrów i czystością wzbudzenia 1 do 3%. 6. Kompozycja według zastrz. 5, znamienna tym, że szkło ma całkowitą przepuszczalność słonecznego prom ieniow ania nadfioletowego TSUV 3% albo mniej, całkowitą przepuszczalność słonecznego promieniowania podczerwonego TSIR 2% albo mniej, i całkow itą przepuszczalność energii promieniowania słonecznego TSET 35% albo mniej. 7. Kompozycja według zastrz. 5, znamienna tym, że szkło ma przepuszczalność światła LTA wyższą niż 35 do 55%. 8. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że szkło ma całkowitą przepuszczalność słonecznego promieniowania podczerwonego TSIR 25% albo mniej, i całkowitą przepuszczalność energii promieniowania słonecznego TSET 4% albo mniej. 9. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że szkło ma przepuszczalność światła LTA wyższą niż 35 do 55%. 1. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że barwa szkła jest określona dominującą długością fali w zakresie od 482 do 489 nanometrów i czystością wzbudzenia 1 do 3%. 11. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że ma ona wskaźnik redoks równy od,15 do,4.

3 Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że stężenie CoO wynosi od 9 do mniej niż 2 ppm. 13. Kompozycja według zastrz. 12, znamienna tym, że szkło ma przepuszczalność światła LTA wyższą niż 2 do 55%, całkowitą przepuszczalność słonecznego promieniowania podczerwonego TSIR 25% albo mniej, i całkowitą przepuszczalność energii promieniowania słonecznego TSET 4% albo mniej, a barwa szkła jest określona dominującą długością fali w zakresie od 482 do 489 nanometrów i czystością wzbudzenia wynoszącą 1 do 3%. 14. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że szkło ma przepuszczalność światła LTA wyższą niż 35 do 6%. 15. Kompozycja według zastrz. 14, znamienna tym, że stężenie żelaza całkowitego wynosi od 1 do 1,4% wagowego, stężenie FeO wynosi od,2 do,5% wagowego, stężenie CoO wynosi od 1 do 15 ppm, a stężenie Se wynosi od do 8 ppm. 16. Kompozycja według zastrz. 15, znamienna tym, że ma ona wskaźnik redoks równy od,2 do, Kompozycja według zastrz. 15, znamienna tym, że stężenie żelaza całkowitego wynosi od 1,1 do 1,3% wagowe go, stężenie FeO wynosi od,24 do,4% wagowego, a stężenie CoO wynosi od 11 do 14 ppm. 18. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że w swojej części obejmującej środki barwiące dodatkowo zawiera : Nd23 od do 1% wagowego Sn2 od do 2% wagowych ZnO od do 1% wagowego M O3 od do,3% wagowego Ce2 od do 2% wagowych, oraz NiO od do,1 % wagowego, przy czym szkło ma przepuszczalność światła LTA wyższą niż 35% do 6%. 19. Kompozycja według zastrz. 18, znamienna tym, że szkło ma całkow itą przepuszczalność słonecznego promieniowania podczerwonego TSIR 25% albo mniej, i całkowitą prze puszczalność energii promieniowania słonecznego TSET 4% albo mniej. 2. Kompozycja według zastrz. 19, znamienna tym, że barwa szkła jest określona dominującą długością fali w zakresie od 482 do 487 nanometrów i czystością wzbudzenia wynoszącą 1 do 3%. 21. Kompozycja według zastrz. 2, znamienna tym, że stężenie żelaza całkowitego wynosi od 1, do 1,4% wagowego, stężenie FeO wynosi od,2 do,5% wagowego, stężenie CoO wynosi od 1 do 15 ppm, a stężenie Se wynosi od do 8 ppm. 22. Kompozycja według zastrz. 21, znamienna tym, że jest w postaci tafli szkła płaskiego uformowanej w procesie float. 23. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że jest zasadniczo wolna od selenu, przy czym szkło ma przepuszczalność światła LTA wyższą niż 2% do 6%, lub też stężenie CoO wynosi mniej niż 2 ppm. 24. Zastosowanie kompozycji szklanej określonej w zastrz. 1 do wytwarzania tafli szkła płaskiego w procesie float. 25. Zastosowanie według zastrz. 24, znamienne tym, że wytworzone tafle szkła płaskiego stosuje się jako oszklenie do okien samochodowych. 26. Kompozycja szklana, zabarwiona na niebiesko, pochłaniająca promieniowanie podczerwone i nadfioletowe, która w swoim składzie ma część szkła podstawowego, zawierającą: SiO2 od 66 do 75% wagowych Na2O od 1 do 2% wagowych CaO od 5 do 15% wagowych MgO Al2O3 K2O, znamienna tym, że ponadto w swoim składzie ma część obejmującą środki barwiące, która pochłania promieniowanie słoneczne, zasadniczo składającą się z: żelaza całkowitego od 1,1 do 1,3% wagowego

4 FeO od,24 do,4% wagowego CoO od 11 do 14 ppm TiO2 od,2 do,4% wagowego Se od 1 do 6 ppm, oraz MnO2 od do 39 ppm, przy czym szkło ma przepuszczalność światła LTA wyższą niż 35% do 6%, a barwa szkła jest określona dominującą długością fali w zakresie od 48 do 489 nanometrów i czystością wzbudzenia wynoszącą co najmniej 8%, przy czym wszystkie powyższe wskaźniki oznaczano dla grubości szkła 4,6 mm 27. Kompozycja według zastrz. 26, znamienna tym, że szkło ma całkowitą przepuszczalność słonecznego promieniowania podczerwonego TSIR 25% albo mniej, i całkowitą przepuszczalność energii promieniowania słonecznego TSET 4% albo mniej, a barwa szkła jest określona dominującą długością fali w zakresie od 482 do 487 nanometrów i czystością wzbudzenia wynoszącą 1 do 3%. 28. Kompozycja według zastrz. 27, znamienna tym, że szkło ma całkowitą przepuszczalność słonecznego promieniowania nadfioletowego TSUV 3% albo mniej, całkowitą przepuszczalność słonecznego promieniowania podczerwonego TSIR 2% albo mniej, i całkow itą przepuszczalność energii prom ieniow ania słonecznego TSET 35% albo mniej. 29. Kompozycja według zastrz. 27, znamienna tym, że szkło ma przepuszczalność światła LTA od 4 do 55%. 3. Kompozycja według zastrz. 26, znamienna tym, że szkło ma całkowitą przepuszczalność słonecznego promieniowania podczerwonego TSIR 25% albo mniej, i całkowitą przepuszczalność energii promieniowania słonecznego TSET 4% albo mniej. 31. Kompozycja według zastrz. 26, znamienna tym, że szkło ma przepuszczalność światła LTA od 4 do 55%. 32. Kompozycja według zastrz. 26, znamienna tym, że barwa szkła jest określona dominującą długością fali w zakresie od 482 do 489 nanometrów i czystością wzbudzenia wynoszącą 1 do 3%. 33. Kompozycja według zastrz. 26, znamienna tym, że ma ona wskaźnik redoks równy od,15 do, Zastosowanie kompozycji szklanej określonej w zastrz. 26 do wytwarzania tafli szkła płaskiego w procesie float. 35. Zastosowanie według zastrz. 34, znamienne tym, że wytworzone tafle szkła płaskiego stosuje się do wytwarza nia oszklenia do okien samochodowych. * * * Przedmiotem wynalazku jest kompozycja szklana, zabarwiona na niebiesko, pochłaniająca promieniowanie podczerwone i nadfioletowe, na bazie szkła sodowo-wapniowokwarcowego, oraz jej zastosowanie. Szkło tego typu ma niską przepuszczalność światła, co czyni je pożądanym do stosowania jako oszklenie izolacyjne w pojazdach, takie jak okna boczne i tylne w furgonach albo dachy słoneczne w pojazdach samochodowych. Rozumie się, że stosowane tu określenie zabarwiona na niebiesko obejmuje szkła, które odpowiadają przeważającej długości fali od 48 do 489 nanometrów (nm) i można je charakteryzować także jako szkła o barwie niebieskozielonej albo niebieskoszarej. Szkła powinny ponadto wykazywać niższą przepuszczalność promieniowania podczerwonego i nadfioletowego w porównaniu z typowymi szkłami niebieskimi stosowanymi w pojazdach samochodowych i być zgodne ze sposobami wytwarzania szkła flotowego. W stanie techniki znane są różne kompozycje ciemno zabarwionego szkła pochłaniającego promieniowanie podczerwone i nadfioletowe. Barwnikiem pierwotnym w typowych ciemno zabarwionych izolacyjnych szkłach samochodowych jest żelazo, które jest zwykle

5 obecne w postaci zarówno Fe2O3 jak i FeO. W celu uzyskania pożądanej barwy i pochłaniania promieniowania podczerwonego i nadfioletowego, w niektórych szkłach w połączeniu z żelazem stosuje się kobalt, selen i ewentualnie nikiel, jak ujawniono w opisach patentowych Stanów Zjednoczonych Ameryki nr US na rzecz Jones, US na rzecz Cheng et al., US na rzecz Baker et al., US na rzecz Gulotta et al., US i US na rzecz Casariego et al., oraz w europejskim zgłoszeniu patentowym nr EP 758. Inne szkła zaw ierają także chrom w połączeniu z barwnikami, jak ujawniono w opisach patentowych Stanów Zjednoczonych Ameryki nr US na rzecz Pons, US na rzecz Dela Ruye, US na rzecz Krumwiede et al. i US na rzecz Combes et al., oraz w europejskim zgłoszeniu patentowym nr EP 53649, francuskim opisie patentowym nr FR i kanadyjskim opisie patentowym nr CA Z opisów patentowych, takich jak opisy patentowe Stanów Zjednoczonych Ameryki nr US i US na rzecz Jones et al. oraz US na rzecz Jonesa, jest znany ponadto mangan i ewentualnie tytan. Jeszcze inne szkła mogą zawierać dodatkowe materiały, takie jakie są znane z międzynarodowej publikacji nr WO 96/194, w której ujawniono inkluzję fluoru, cyrkonu, cynku, ceru, tytanu i miedzi do kompozycji szklanej, przy czym wymaga się, aby suma tlenków metali ziem alkalicznych była niniejsza niż 1% wagowo szkła. W opisie patentowym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr US na rzecz Pecoraro et al. ujawniono jedną szczególną kompozycję, która zapewnia uzyskanie lepszych właściwości spektralnych. Znajdujące się na rynku produkty wykonane w oparciu o ten patent są sprzedawane przez PPG Industries, Inc. pod nazwami handlowymi SOLEXTRA oraz AZURLITE. Szkło takie ma przeważającą długość fali w zakresie od około 486 do 489 nm i czystość wzbudzenia od około 8 do 14%. Byłoby pożądane uzyskanie ciemno podbarwionego szkła o barwie niebieskiej, które można wykorzystać jako izolujące od otoczenia oszklenie pojazdów, w celu uzupełnienia szkieł zabarwionych na niebiesko, dostępnych w samochodach i furgonach, o wyższych właściwościach słonecznych i które jest zgodne z technikami wytwarzania handlowego szkła flotowego. Według wynalazku kompozycja szklana, zabarwiona na niebiesko, pochłaniająca promieniowanie podczerwone i nadfioletowe, która w swoim składzie ma część szkła podstawowego, zawierającą: SiO2 od 66 do 75% wagowych Na2O od 1 do 2% wagowych CaO od 5 do 15% wagowych MgO Al2O3 μ g charakteryzuje się tym, że ponadto w swoim składzie ma część obejmującą środki barwiące, która pochłania promieniowanie słoneczne, zasadniczo składającą się z: żelaza całkowitego od,9 do 2% wagowych FeO od,15 do,65% wagowego CoO od 9 do 25 ppm TiO2 od,2 do,4% wagowego Se od do 12 ppm, oraz MnO2 od do 39 ppm, przy czym szkło ma przepuszczalność światła LTA wyższą niż 2% do 6%, a barwa szkła jest określona dominującą długością fali w zakresie od 48 do 489 nanometrów i czystością wzbudzenia wynoszącą co najmniej 8%, ponadto szkło ma całkow itą przepuszczalność słonecznego promieniowania nadfioletowego TSUV 35% albo mniej, przy czym wszystkie powyższe wskaźniki oznaczano dla grubości szkła 4,6 mm. Korzystnie w kompozycji tej stężenie żelaza całkowitego wynosi od 1 do 1,4% wagowego, stężenie FeO wynosi od,2 do,5% wagowego, a stężenie CoO wynosi 1 do 15 ppm. Korzystnie kompozycja taka ma wskaźnik redoks równy od,2 do,35. Korzystnie w kompozycji według wynalazku stężenie żelaza całkowitego wynosi od 1,1 do 1,3% wagowego, stężenie FeO wynosi od,24 do,4% wagowego, a stężenie CoO wynosi od 11 do 14 ppm.

6 Szkło otrzymane z kompozycji według wynalazku korzystnie ma całkowitą przepuszczalność słonecznego promieniowania podczerwonego TSIR 25% albo mniej, i całkowitą przepuszczalność energii promieniowania słonecznego TSET 4% albo mniej, a barwa szkła jest określona dominującą długością fali w zakresie od 482 do 487 nanometrów i czystością wzbudzenia 1 do 3%. Korzystnie szkło otrzymane z takiej kompozycji ma całkowitą przepuszczalność słonecznego promieniowania nadfioletowego TSUV 3% albo mniej, całkowitą przepuszczalność słonecznego promieniowania podczerwonego TSIR 2% albo mniej, i całkowitą przepuszczalność energii promieniowania słonecznego TSET 35% albo mniej. Korzystnie szkło ma przepuszczalność światła LTA w yższą niż 35 do 55%. Szkło wytworzone z kompozycji według wynalazku korzystnie ma całkowitą przepuszczalność słonecznego promieniowania podczerwonego TSIR 25% albo mniej, i całkowitą przepuszczalność energii promieniowania słonecznego TSET 4% albo mniej. Korzystniej szkło takie ma przepuszczalność światła LTA wyższą niż 35 do 55%. Korzystnie barwa szkła jest określona dominującą długością fali w zakresie od 482 do 489 nanometrów i czystością wzbudzenia 1 do 3%. Kompozycja według wynalazku korzystnie ma wskaźnik redoks równy od,15 do,4. W kompozycji według wynalazku korzystnie stężenie CoO wynosi od 9 do mniej niż 2 ppm. Szkło wytworzone z takiej kompozycji ma przepuszczalność światła LTA wyższą niż 2 do 55%, całkowitą przepuszczalność słonecznego promieniowania podczerwonego TSIR 25% albo mniej, i całkowitą przepuszczalność energii promieniowania słonecznego TSET 4% albo mniej, a barwa szkła jest określona dominującą długością fali w zakresie od 482 do 489 nanometrów i czystością wzbudzenia wynoszącą 1 do 3%. Korzystnie szkło takie m a przepuszczalność światła LTA wyższą niż 35 do 6%. W takiej kompozycji według wynalazku korzystnie stężenie żelaza całkowitego wynosi od 1 do 1,4% wagowego, stężenie FeO wynosi od,2 do,5% wagowego, stężenie CoO wynosi od 1 do 15 ppm, a stężenie Se wynosi od do 8 ppm. Kompozycja korzystnie ma wskaźnik redoks równy od,2 do,35. W kompozycji takiej korzystnie stężenie żelaza całkowitego wynosi od 1,1 do 1,3% wagowego, stężenie FeO wynosi od,24 do,4% wagowego, a stężenie CoO wynosi od 11 do 14 ppm. Kompozycja według wynalazku w swojej części obejmującej środki barwiące dodatkowo może zawierać: Nd2O3 od do 1% wagowego SnO2 od do 2% wagowych ZnO od do 1% wagowego MoO3 od do,3% wagowego CeO2 od do 2% wagowych, oraz NiO od do,1% wagowego przy czym szkło ma przepuszczalność światła LTA wyższą niż 35% do 6%. Szkło wytwarzane z takiej kompozycji ma całkowitą przepuszczalność słonecznego promieniowania podczerwonego TSIR 25% albo mniej, i całkowitą przepuszczalność energii promieniowania słonecznego TSET 4% albo mniej. Barwa takiego szkła korzystnie jest określona dominującą długością fali w zakresie od 482 do 487 nanometrów i czystością wzbudzenia wynoszącą 1 do 3%. Korzystnie w takiej kompozycji stężenie żelaza całkowitego wynosi od 1, do 1,4% wagowego, stężenie FeO wynosi od,2 do,5% wagowego, stężenie CoO wynosi od 1 do 15 ppm, a stężenie Se wynosi od do 8 ppm. Kompozycja taka może być w postaci tafli szkła płaskiego uformowanej w procesie float. Kompozycja według wynalazku może także być zasadniczo wolna od selenu, przy czym szkło z niej wytwarzane ma przepuszczalność światła LTA wyższą niż 2% do 6%, lub też stężenie CoO wynosi mniej niż 2 ppm. Kompozycja szklana według wynalazku ma zastosowanie do wytwarzania tafli szkła płaskiego w procesie float. Korzystnie wytworzone z niej tafle szkła płaskiego stosuje się jako oszklenie do okien samochodowych.

7 Według wynalazku kolejna kompozycja szklana, zabarwiona na niebiesko, pochłaniająca promieniowanie podczerwone i nadfioletowe, która w swoim składzie m a część szkła podstawowego, zawierającą: SiO2 od 66 do 75% wagowych Na2O od 1 do 2% wagowych CaO od 5 do 15% wagowych MgO Al2O3 μ g charakteryzuje się tym, że ponadto w swoim składzie ma część obejmującą środki barwiące, która pochłania promieniowanie słoneczne, zasadniczo składającą się z: żelaza całkowitego od 1,1 do 1,3% wagowego FeO od,24 do,4% wagowego CoO od 11 do 14 ppm TiO2 od,2 do,4% wagowego Se od 1 do 6 ppm, oraz MnO2 od do 39 ppm, przy czym szkło ma przepuszczalność światła LTA wyższą niż 35% do 6%, a barwa szkła jest określona dominującą długością fali w zakresie od 48 do 489 nanometrów i czystością wzbudzenia wynoszącą co najmniej 8%, przy czym wszystkie powyższe wskaźniki oznaczano dla grubości szkła 4,6 mm. Szkło wytwarzane z takiej kompozycji według wynalazku korzystnie ma całkowitą przepuszczalność słonecznego promieniowania podczerwonego TSIR 25% albo mniej, i całkowitą przepuszczalność energii promieniowania słonecznego TSET 4% albo mniej, a barwa szkła jest określona dominującą długością fali w zakresie od 482 do 487 nanometrów i czystością wzbudzenia w ynoszącą 1 do 3%. Korzystniej takie szkło ma całkowitą przepuszczalność słonecznego promieniowania nadfioletowego TSUV 3% albo mniej, całkowitą przepuszczalność słonecznego promieniowania podczerwonego TSIR 2% albo mniej, i całkowitą przepuszczalność energii prom ieniowania słonecznego TSET 35% albo mniej. Jeszcze korzystniej takie szkło ma przepuszczalność światła LTA od 4 do 55%. Szkło wytwarzane z kompozycji według wynalazku korzystnie m a całkowitą przepuszczalność słonecznego promieniowania podczerwonego TSIR 25% albo mniej, i całkowitą przepuszczalność energii promieniowania słonecznego TSET 4% albo mniej. Korzystnie takie szkło ma przepuszczalność światła LTA od 4 do 55%. Korzystnie barwa tego szkła jest określona dominującą długością fali w zakresie od 482 do 489 nanometrów i czystością wzbudzenia wynoszącą 1 do 3%. Korzystnie taka kompozycja według wynalazku ma wskaźnik redoks równy od,15 do,4 Kompozycja szklana określona powyżej ma zastosowanie do wytwarzania tafli szkła płaskiego w procesie float. Korzystnie wytworzone z niej tafle szkła płaskiego stosuje się do wytwarzania oszklenia do okien samochodowych. Zgodnie z wynalazkiem opracowano kompozycję niebiesko zabarwionego szkła pochłaniającego promieniowanie podczerwone i nadfioletowe, która ma transmitancję świetlną do 6%. W szkle stosuje się standardową podstawową kompozycję szkła sodowo-wapniowokwarcowego oraz dodatkowo żelazo, kobalt i tytan oraz ewentualnie selen, jako materiały pochłaniające promieniowanie podczerwone i nadfioletowe i jako barwniki. Barwa szkła w e- dług wynalazku charakteryzuje się dominującą długością fali w przedziale od 48 do 489 nanometrów oraz czystością wzbudzenia wynoszącą co najmniej 8% przy grubości,16 cala (4,6 milimetra). W jednym z rozw iązań w ynalazku kompozycja w yrobu z zabarw ionego na n iebiesko szkła sodowo-wapniowo-kwarcow ego, pochłaniającego prom ieniow anie podczerw o- ne i nadfioletowe, zawiera część pochłaniającą promieniowanie słoneczne oraz barwiącą, składającą się zasadniczo z,9 do 2,% wagowo żelaza całkowitego, od,15 do,65% wagowo FeO, od 9 do 25 ppm CoO, od,2% do,4% wagowo TiO2, i ewentualnie do 12 ppm Se oraz do 39 ppm MnO2, a korzystnie od 1 do 1,4% wagowo żelaza całko-

8 witego, od,2 do,5% wagowo FeO, od 1 do 15 ppm CoO, od,2% do,4% wagowo TiO2, i ewentualnie do 8 ppm Se. Szkło podstawowe według wynalazku stanowi szkło, w którym główne składniki szkła bez materiałów pochłaniających promieniowanie podczerwone i nadfioletowe i ewentualnie barwników, które są przedmiotem niniejszego wynalazku, jest handlowym szkłem sodowowapniowo-kwarcowym o następującej typowej charakterystyce: Procenty wagowe SiO2 66 do 75 Na2O 1 do 2 CaO 5 do 15 MgO do 5 A l 2O3 do 5 K2O do 5 Stosowane tu wszystkie wartości procentów wagowych (% wagowo) są oparte na całkowitym ciężarze końcowej kompozycji szklanej. Do tego szkła podstawowego dodaje się zgodnie z wynalazkiem materiały pochłaniające promieniowanie podczerwone i nadfioletowe oraz barwniki w postaci żelaza, kobaltu i tytanu, oraz ewentualnie selenu. Jak ujawniono niniejszym w odniesieniu do kompozycji szklanych, żelazo wyraża się jako Fe23 i FeO, kobalt jako CoO, tytan jako TiO2, natomiast selen jako selen elementarny. Powinno być oczywiste, że opisane kompozycje szklane mogą zawierać małe ilości innych materiałów, na przykład środków pomocniczych ułatwiających topienie i rafinację, materiałów przypadkowych albo zanieczyszczeń. Powinno być ponadto oczywiste, że w jednym z rozwiązań wynalazku w szkle mogą być zawarte małe ilości dodatkowych materiałów w celu zabezpieczenia pożądanych właściwości barwy i polepszenia słonecznego właściwości szkła, jak będzie wyjaśnione dalej bardziej szczegółowo. Tlenki żelaza w kompozycji szklanej pełnią szereg funkcji. Tlenek żelazowy, Fe2O 3, jest silnym pochłaniaczem promieniowania nadfioletowego i pełni w szkle rolę żółtego barwnika. Tlenek żelazawy, FeO, jest silnym pochłaniaczem promieniowania podczerwonego i pełni rolę barwnika niebieskiego. Całkowitą ilość żelaza obecnego w ujawnionych tu szkłach określa się jako Fe2O3 zgodnie ze standardową praktyką analityczną, przy czym nie oznacza to, że całe żelazo występuje rzeczywiście w postaci Fe2O3. Podobnie ilość żelaza w stanie żelazawym podaje się jako FeO, chociaż w rzeczywistości nie musi ono występować w szkle jako FeO. W celu przedstawienia względnych ilości żelaza żelazawego w ujawnionych tu kompozycjach szklanych określenie redoks będzie oznaczać ilość żelaza w stanie żelazawym (wyrażonym jako FeO) podzieloną przez ilość żelaza całkowitego (wyrażonego jako Fe2O3). Ponadto, jeżeli nie podano inaczej, to określenie żelazo całkowite w tym opisie będzie oznaczać żelazo całkowite wyrażone jako Fe2O3, a określenie FeO będzie oznaczać żelazo w stanie żelazawym wyrażone jako FeO. Kobalt Co działa jako barwnik niebieski i nie wykazuje żadnych szczególnych właściwości pochłaniania promieniowania podczerwonego czy nadfioletowego. Selen Se jest barwnikiem pochłaniającym promieniowanie nadfioletowe, który nadaje różową albo brązową barwę szkłu sodowo-wapniowo-kwarcowemu. Selen Se może pochłaniać także trochę promieniowania podczerwonego i jego zastosowanie ma tendencję do zmniejszania wskaźnika redoks. TiO2 jest absorberem promieniowania nadfioletowego, który działa jako barwnik nadający kompozycji szkła kolor żółty. W celu otrzymania pożądanego szkła o zabarwieniu niebieskim, izolującego od otoczenia i o pożądanych właściwościach widmowych, wymagana jest właściwa równowaga pomiędzy żelazem, to jest tlenkiem żelazowym i żelazawym, a kobaltem, tytanem i ewentualnie selenem. Szkło według niniejszego wynalazku można topić i rafinować w ciągłej, na wielką skalę handlowej operacji topienia szkła i formować w płaskie tafle szklane o zmiennej grubości drogą procesu flotowego, w którym stopione szkło opiera się na stopionym metalu, zwykle cynie, gdzie przyjmuje ono kształt wstęgi, i chłodzi się w sposób dobrze znany w tej dziedzinie. Chociaż jest korzystne, aby opisane tu szkło było wytworzone z zastosowaniem konwencjonalnej, z opalaniem ciągłym operacji topienia dobrze znanej w tej dziedzinie, to szkło można wytwarzać dobrze znanej w tej dziedzinie, to szkło można wytwarzać także z zastoso-

9 waniem wielostopniowej operacji topienia, znanej z opisu patentowego Stanów Zjednoczonych Ameryki nr US na rzecz Kunkkle et al., US na rzecz Pecoraro et al. i US na rzecz Cerutti et al. Jeżeli jest to konieczne, to w etapach topienia i/lub formowania operacji produkcji szkła można zastosować układ mieszania w celu homogenizowania i wytworzenia szkła o najwyższej jakości operacji. W zależności od rodzaju operacji topienia do materiałów wsadowych szkła sodowowapniowo-kwarcowego można dodawać siarkę jako środek pomocniczy przy topieniu i rafinacji. Szkło flotowe wytworzone do celów handlowych może zawierać do około,3% wagowo SO3. W kompozycji szklanej, która zawiera żelazo i siarkę, zapewnienie warunków redukcyjnych może dać w wyniku zabarwienie bursztynowe, które obniża transmitancję świetlną, jak omówiono to w opisie patentowym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr US na rzecz Pecoraro et al. Sądzi się jednak, że warunki redukcyjne wymagane do nadania takiego zabarw ienia w kompozycjach szkła flotow ego om ów ionego tu typu są ograniczone w przybliżeniu do pierwszych,2 mm dolnej powierzchni szkła stykającego się ze stopioną cyną w czasie operacji formowania szkła flotowego i w mniejszym stopniu do odsłoniętej górnej powierzchni szkła. Na skutek niskiej zaw artości siarki w szkle i ograniczonego obszaru szkła, w którym nie mogłoby pojawić się zabarwienie, w zależności od szczególnego składu szkła sodowo-wapniowo-kwarcowego, siarki w tych powierzchniach nie ma zasadniczo żadnego materialnego wpływu na barwę szkła albo na w łaściwości widmowe. Powinno być oczywiste, że w wyniku formowania szkła na stopionej cynie, jak omówiono wyżej, dające się mierzyć ilości tlenku cyny mogą migrować do powierzchniowych części szkła na stronie stykającej się ze stopioną cyną. Kawałek szkła flotowego ma typowo stężenie SnO2 wynoszące od około,5 do 2% wagowo w przybliżeniu w pierwszych,25 mm poniżej powierzchni szkła, którta stykała się z cyną. Typowe poziomy tła SnO2 mogą wynosić 3 części na milion (ppm). Uważa się, że wysokie stężenia cyny w przybliżeniu w pierwszej,1 mm (1 A) powierzchni szkła opartej na stopionej cynie m ogą nieznacznie zwiększać zdolność odbijania tej powierzchni szkła, jednak ogólny wpływ na właściwości szkła jest minimalny. W tabeli 1 przedstawiono przykłady doświadczalnych roztopów szklanych, które m ają składy odpowiadające kompozycjom szkła według niniejszego wynalazku. Podobnie w tabeli 2 przedstawiono szereg kom puterow o modelowanych kompozycji szklanych odpowiadających zasadom niniejszego wynalazku. Kompozycje modelowe wytwarzano za pomocą modelu komputera z programowaniem barwy szkła i właściwości widmowych, opracowanego przez PPG Industries, Inc. W tabelach 1 i 2 zestawiono tylko żelazowe, selenowe i kobaltowe części przykładów. Analiza wybranych doświadczalnych stopionych surowców z tabeli 1 wskazuje, że należy spodziewać się, że stopione produkty będą zawierać w sposób najbardziej prawdopodobny do około 1 ppm Cr2O3, do około 39 ppm MnO2. Przykłady 5-19 zawierają również do około,32% wagowo TiO2. Przypuszcza się, że Cr2O3, MnO2 i TiO2 dostają się do stopionego szkła jako część stłuczki szklanej. Ponadto, modelowe kompozycje ustawiano w celu wprowadzenia 7 ppm Cr2O3. Sądzi się, że kompozycje szklane według wynalazku wytworzone w handlowym procesie flotowym, jak omówiono wcześniej, mogą zawierać niskie poziomy Cr2O3 i MnO2 oraz niewiele więcej niż,2% wagowo TiO2, przy czym jednak poziomy zawartości takich materiałów uważa się za poziomy przypadkowe, które nie wpływają materialnie na właściwości barwy i właściwości widmowe niebieskiego szkła według wynalazku. Właściwości widmowe przedstawione w tabelach 1 i 2 są oparte na standardowej grubości,16 cala (4,6 mm). Powinno być oczywiste, że właściwości widmowe podane w przykładach mogą być przybliżone przy różnych grubościach stosując wzory znane z opisu patentowego Stanów Zjednoczonych Ameryki US Co się tyczy danych transmitancji z tabeli 1, to transmitancję świetlną (LTA) mierzy się stosując standard iluminujący A według C.I.E z 2 organem obserwacyjnym w przedziale długości fali od 38 do 77 nanometrów. Barwę szkła w odniesieniu do dominującej długości fali i czystości wzbudzenia mierzy się stosując standard iluminujący C według C.I.E. z 2 organem obserwacyjnym, zgodnie z procedurami ustalonymi w ASTM E38-9. Całkowitą

10 transmitancję słonecznego promieniowania nadfioletowego (TSUV) mierzy się w zakresie długości fal od 3 do 4 nanometrów, całkowitą transmitancję słonecznego promieniowania podczerwonego (TSIR) mierzy się w zakresie długości fali od 72 do 2 nanometrów, a całkowitą transmitancję energii słonecznej (TSET) mierzy się w zakresie długości fali od 3 do 2 nanometrów. Dane transmitancji TSUV, TSIR i TSET oblicza się korzystając z danych irradiancji bezpośredniego promieniowania słonecznego 2. z masy powietrza według Parry Moon i całkuje korzystając z znanej w tej dziedzinie reguły trapezów. Właściwości widmowe przedstawione w tabeli 2 są oparte na tych samych zakresach długości fal i procedurach obliczeniowych. Przygotowanie próbek Informacje podane w tabeli 1 przykładów 1-4 bazują na doświadczalnych laboratoryjnych roztopach, które w przybliżeniu mają następujące składniki wsadu: Przykłady 1-3 Przykład 4 Stłuczka A 3 g 285 g Stłuczka B - 15 g TiO2 6g 6g Stłuczka A zawiera około 1,97% wagowo całkowitego żelaza, 18 ppm CoO, 12 ppm Se oraz 7 ppm Cr2O 3. Stłuczka B zawiera około,385% wagowo całkowitego żelaza, 67 ppm CoO, 12 ppm Se, oraz 8 ppm Cr2O 3. Przygotowując stopy, składniki odważono, wymieszano, umieszczono w platynowym tyglu i ogrzewano do temperatury 265 F (1454 C) przez 2 godziny. Następnie, stopione szkło irytowano w wodzie, osuszono i ponow nie ogrzewani w platynowym tyglu do tem peratury (1454 C) przez 1 godzinę. Stopione szkło następnie powtórnie irytowano w wodzie, osuszono i ponownie ogrzewano w platynowym tyglu do temperatury 265 F (1454 C) przez 2 godziny. Po czym stopione szkło wylano z tygla formując taflę i odprężano. Z tafli wycinano próbki, szlifowano i polerow ano do analizy. Informacje podane w tabeli 1 dla przykładów 5-19 bazują na doświadczalnych laboratoryjnych roztopach, które w przybliżeniu m ają następujące składniki wsadu: Stłuczka 239,74 g Piasek 331,1 g Soda amoniakalna 18,27 g Kamień wapienny 28,14 g Dolomit 79,8 g Siarczan sodowy techniczny 2,32 g Fe2O3 (żelazo całkowite) ile trzeba Co3O4 ile trzeba Se ile trzeba TiO2 ile trzeba Surowce nastawiano na wytworzenie końcowego szkła o ciężarze 7 gramów. W miarę potrzeby dodawano środki redukujące do regulacji wskaźnika redoks. Stłuczka stosowana w stopionych materiałach (która stanowiła w przybliżeniu 3% stopionego materiału) zawierała do,51% wagowo żelaza całkowitego,,55% wagowo TiO2 i 7 ppm Cr2O3. Przy wytwarzaniu roztopu składniki ważono i mieszano, a następnie część surowego materiału wsadowego umieszczano w kwarcowym tyglu i ogrzewano do temperatury 245 F (1343 C). Gdy materiał wsadowy roztopił się, do tygla dodano pozostałe surowce, i tygiel utrzymywano przez 3 minut w temperaturze 245 F (1343 C). Następnie stopiony wsad ogrzewano i utrzymywano w temperaturach 25 F (1372 C), 255 F (1399 C), 26 F (1427 C) odpowiednio przez 3 minut, 3 minut i przez 1 godzinę. Następnie stopione szkło rozdrabniano w wodzie, suszono i ogrzewano ponownie do temperatury 265 F (1454 C) w ciągu dwóch godzin w tyglu platynowym. Z kolei stopione szkło wylewano z tygla z utworzeniem tafli i odprężano. Z tafli wycinano próbki, szlifowano je i polerowano do analizy.

11 Analizę chem iczną kom pozycji szklanych (z wyjątkiem FeO) prow adzono korzystając z rentgenowskiego spektrofotometru fluorescencyjnego RIGAKU 337. W łaściwości widmowe szkła oznaczano na odprężonych próbkach stosując spektrofotometr Perkin- Elmer Lambda 9 UV/V IS/N IR przed odpuszczaniem szkła albo przedłużonym w ystaw ieniem na działanie prom ieniow ania nadfioletow ego, które wpływa na w łaściwości w idmowe szkła. Zawartość FeO i w skaźnik redoks oznaczano korzystając z m odelu kom putera z programowaniem barwy szkła i charakterystyki widmowej, opracowanego przez PPG Industries, Inc. Poniżej podane są przybliżone tlenki podstawowe roztopów doświadczalnych przedstawionych w tabeli 1, obliczone na podstawie wsadu: Przykłady 1-3 Przykład 4 Przykłady 5-19 SiO2 (% wagowo) 66,1 66,8 72,4 Na2O (% wagowo) 17,8 17,4 13,5 CaO (% wagowo) 7,8 7,9 8,7 MgO (% wagowo) 3,1 3,1 3,7 Al2O3 (% wagowo) 3,1 2,8,17 K2O (% wagowo),7,63,49 Należy spodziewać się, że składniki tlenków podstawowych kompozycji handlowego szkła sodowo-wapniowo-kwarcowego w oparciu o roztopy doświadczalne przedstawione w tabeli 1 i kompozycje modelowe przedstawione w tabeli 2 będą podobne do składników omówionych wcześniej. Tabela 1 Przykł. 1 Przykł.2 Przykł. 3 Przykł. 4 Przykł. 5 Przykł. 6 Przykł. 7 Przykł. 8 Przykł. 9 Przykł. 1 Żelazo całkowite (% wagowo) 1,11 1,116 1,117 1,44 1,233 1,23 1,237 1,238 1,236 1,232 FeO (% wagowo),389,386,394,379,317,316,329,317,34,32 Redoks model.,35,346,353,362,257,257,266,256,246,26 CoO (ppm) Se (ppm) TiO2 (% wagowo),199,188,188,173,2,21,2,21,22,2 LTA (%) 28,1 28,8 29,5 2 9,6 35,1 35,2 35,4 35,4 35,7 35, 8 TSUV (%) 16,6 17, 18, 1 19,1 21,7 21,4 22, 21, 6 2,4 22, 12 TSIR (%) 9,2 9,2 8,9 9,7 12,7 13,9 11/9 12,7 13,7 12,4 TSET (%) 18, 18,4 18,6 19,1 24,5 25,2 24,3 24,7 25,1 24, 8 DW (ran) 488,6 488,5 487, , 484,9 485,1 484,7 485, 487, 484,7 Pe (%) 9,8 1, 11,1 9,5 13, 12, 14,4 13,2 8,9 13,7

12 cd. tabeli 1 Przykł. 11 Przykł. 12 porówn. Przykł. 13 Przykł. 14 Przykł. 15 Przykł. 16 Przykł. 17 Przykł. 18 Przykł. 19 Żelazo całkowite (% wagowo) 1,234 1,225 1,226 1,24 1,212 1,217 1,28 1,213 1,24 FeO (% wagowo),313,296,318,384,325,323,315,312,37 Redoks model.,254,242,259,319,268,265,261,257,255 CoO (ppm) Se (ppm) TiO2 (% wagowo),22,19,2,24,29,32,32,32,28 LTA (%) 36,2 36,3 36,4 44,7 45,4 45,4 45,5 4 5,6 46,7 TSUV (%) 22,3 21,7 22,5 29,3 27,7 27,4 27,3 27,2 27,8 TSIR (%) 12,9 14,3 12,7 8,5 11,9 12,3 12,8 13, 13,3 TSET (%) 25,2 26, 25,2 26,9 29, 29,1 29,5 29,7 3,3 DW (nm) 484,7 485, 484,6 484,8 484,9 484,9 494,9 484, 485,2 Pe (%) 13,8 12,8 14,3 18, 17, 16, 9 16,5 16,7 16,1 Tabela 2 Przykł.2 porówn. Przykł. 21 porówn. Przykł. 22 porówn. Przykł. 23 porówn. Przykł. 24 Przykł. 25 Przykł. 26 Przykł. 27 porówn. Przykł.28 Żelazo całkowite (% wagowo) 1,8 1,8 1,6 1,45 1.3,975 1,1 1,1 1,1 FeO (% wagowo),63,63,56,51,46,23,17,17,33 Redoks model.,35,35,35,35,35,24,15,15,3 CoO (ppm) Se (ppm) 1 TiO2 (% wagowo),6,6,6,4,1,5,2 LTA (%) 23,9 24,8 27,8 31,8 34,9 35, 35, 35,1 35,5 TSUV (%) 17,4 21,5 19,7 21,7 25,5 3,8 25,4 25,9 24,2 TSIR (%) 2,7 2,7 2,8 4,9 6,5 21,8 32,7 32,7 12,7 TSET(%) 14,1 15,2 16,3 18,6 21,1 3,7 36, 36,1 23,6 DW (nm) 482,1 481,1 482,7 483,4 483, 48,1 48,6 48,5 485,2 Pe (%) 34,5 38,4 3,5 26,6 25,9 27,9 24,9 25,2 9,9

13 c.d. tabeli 2 Przykł. 29 Przykł. 3 Przykł. 31 Przykł. 32 porówn. Przykł. 33 Przykł. 34 Przykł. 35 Przykł. 36 Przykł. 37 Żelazo całkowite (% wagowo) 1, 1, ,2 1,1 1,6 1,3 1,8 1,1 FeO (% wagowo),22,32,31,31,39,35,29,4,24 Redoks model.,22,22,28,26,35,22,22,22,22 CoO (ppm) Se (ppm) TiO2 (%wagowo),4,2,2,6,2,2,2,2,2 LTA (%) 35,9 35,9 36, 36,6 36,1 36,1 37,1 38,5 38,9 TSUV (%) 25,8 2, 23,6 21,8 25,9 18,8 22,4 16,3 26,1 TSIR (%) 23,7 13,5 14,4 14,1 9,4 11,3 16,3 8,9 2,9 TSET(%) 31,1 24,6 24,6 25,2 22, 23,5 2 6,9 22,5 3,5 DW (nm) 481,5 485, 485,7 484, 485,5 485,3 484,1 488,6 482,9 Pe (%) 21,7 17,3 8,7 19, 1,6 19,4 17,3 15,4 17,4 c.d. tabeli 2 Przykł. 38 porówn. Przykł. 39 Przykł. 4 porówn. Przykł. 41 Przykł. 42 Przykł. 43 Przykł. 44 porówn. Żelazo całkowite (% wagowo) 1,1 1/1 1,1 1, 1, 1, 1, FeO (% wagowo),28,31,28,22,22,22,25 Redoks model.,25,28,25,22,22,22,25 CoO (ppm) Se (ppm) TiO2 (% wagowo),1,5,2,2 LTA (%) 4,6 41, 45,3 45,6 47,4 5,1 5,1 TSUV (%) 29,6 29,6 3, 3,3 3,7 3,7 32,1 TSIR (%) 17,4 14,4 17,4 23,8 23,9 23,9 2,1 TSET (%) 3, 28,4 31,5 35,3 36, 36,9 34,9 DW (nm) 482,4 482,8 484, 483,4 483, 485, 484, 9 Pe (%) 22,4 21,9 18,2 17,6 16,4 14,3 15,3

14 Co się tyczy tabeli 1 i 2 to zgodnie z niniejszym wynalazkiem opracowano szkło zabarwione na niebiesko, które ma skład podstawowy standardowego szkła sodowo-wapniowokwarcowego, dodatkowo żelazo, kobalt oraz tytan i ewentualnie selen, jako materiały pochłaniające promieniowanie podczerwone i nadfioletowe i jako barwniki, oraz ma ono transmitancję świetlną (LTA) wyższą niż 2% do 6% i barwę charakteryzującą się przeważającą długością fali (oznaczoną tutaj DW) w zakresie od 48 do 489 nanometrów (nm), korzystnie od 482 do 487 nanometrów, i czystością wzbudzenia (Pe) co najmniej 8%, korzystnie od 1 do 3%, przy czym wszystkie powyższe wskaźniki oznaczano przy grubości,16 cala (4,6 mm). Przewiduje się, że barwa szkła może zmieniać się w zakresie przeważającej długości fali dając pożądany produkt. Wskaźnik redoks szkła utrzymuje się w zakresie,15 do,4, korzystnie,2 do,35, korzystniej,24 do,32. Kompozycja szklana ma również TSUV nie większe niż 35%, korzystnie nie większe niż 3%; ma TSIR nie większe niż 25%, korzystnie nie większe niż 2%, oraz ma TSET nie większe niż 4%, korzystnie nie większe niż 35%. W jednym ze szczególnych przykładów wykonania kompozycja szkła zawiera od,9 do 2% wagowo żelaza całkowitego, korzystnie od 1do 1,4% wagowo żelaza całkowitego, korzystniej od 1,1 do 1,3% wagowo żelaza całkowitego; od,15 do,65% wagowo FeO, korzystnie od,2 do,5% wagowo FeO, korzystniej od,24 do,4% FeO; oraz od 9 do 25 ppm CoO, korzystnie od 1 do 15 ppm CoO, korzystniej od 11 do 14 ppm CoO. Jak to już wcześniej omawiano, kompozycja szklana może również zawierać selen, a zwłaszcza od do 12 ppm Se, korzystnie od do 8 ppm Se. W jednym ze szczególnych przykładów wykonania kompozycja szklana według wynalazku zawiera od 1 do 6 ppm Se. Podobnie, kompozycja szklana może również zawierać tytan, a zwłaszcza od,2 do,4% wagowo TiO2, przy czym korzystnie jego stężenie jest bliższe niższym wartościom. W jednym ze szczególnych przykładów wykonania kompozycja szklana według wynalazku zawiera od,2 do,3% wagowo TiO2- W jednym ze szczególnych przykładów wykonania, kompozycja szklana nie zawiera selenu i ma ona LTA wyższe niż 2% do 6%, korzystnie wyższe niż 35% do 55%. W innym przykładzie realizacji, kompozycja według wynalazku nie zawiera selenu i zawiera mniej niż 2 ppm CoO. W jeszcze kolejnym przykładzie wykonania kompozycja szklana według wynalazku zawiera do 12 ppm Se i ma ona LTA wyższe niż 35% do 6%, korzystnie od 4% do 55%. Przewiduje się, że właściwości widmowe szkła będą zmieniać się po odpuszczaniu szkła i dalej po przedłużonym wystawieniu na działanie promieniowania nadfioletowego, nazywanego zwykłe solaryzacją. Ocenia się zwłaszcza, że odpuszczanie i solaryzacja opisanych tu kompozycji szklanych może zmniejszyć LTA i TSIR o około,5 do 1%, zmniejszyć TSUV o około 1 do 2%, a TSET o około 1 do 1,5%. W wyniku tego, w jednym z rozwiązań wynalazku szkło ma wybrane właściwości widmowe, które początkowo wypadają poza omówiony poprzednio, pożądany zakres, lecz są objęte pożądanymi zakresami po odpuszczaniu i solaryzacji. Ujawnione niniejszym szkło, wytworzone w procesie flotowym, ma typowo grubości tafli wynoszące od około 1 milimetra do 1 milimetrów. Przy zastosowaniu do oszklenia pojazdów korzystne jest, gdy tafle szklane o opisanym tu składzie i właściwościach widmowych mają grubość wynoszącą od,121 do,197 cala (od 3,1 do 5 mm). Przewiduje się, że przy zastosowaniu pojedynczej warstwy szkła o powyższym zakresie grubości, szkło, na przykład do bocznego albo tylnego okna pojazdu samochodowego, będzie odpuszczane. Bierze się także pod uwagę, że szkło może mieć zastosowanie także w architekturze i będzie stosowane przy grubościach wynoszących od około,14 do,24 cali (od 3,6 do 6 mm). Gdy do zastosowań w samochodach albo w architekturze używa się warstwy wielokrotne, to przewiduje się, że warstwy szkła będą odprężane i laminowane ze sobą z zastosowaniem kleju termoplastycznego, takiego jak poliwinylobutyral. Jak omówiono wcześniej, do kompozycji szklanych według wynalazku można dodawać także i inne materiały w celu dalszego zmniejszenia przepuszczania promieniowania podczerwonego i nadfioletowego i ewentualnie regulacji barwy szkła. Zwłaszcza bierze się pod

15 uwagę, że do opisanego tu szkła sodowo-wapniowo-kwarcowego, zawierającego żelazo, kobalt oraz tytan, i ewentualnie selen, można dodawać następujące materiały: Nd2O3 od do 1% wagowo SnO2 od do 2% wagowo ZnO od do 1 % wagowo MoO3 od do,3% wagowo CeO2 od do 2% wagowo NiO od do,1% wagowo. Powinno być oczywiste, że nastawienia muszą być przeprowadzone w stosunku do podstawowego składnika żelazowego, kobaltowego, selenow ego i tytanowego, które odpow iadają za zabarwienie i ew entualnie w skaźnik redoks, wpływające na siłę tych dodatkowych materiałów. Jak jest to wiadome dla specjalistów w tej dziedzinie, można zastosować także inne warianty bez odchodzenia od zakresu wynalazku, określonego w zastrzeżeniach.

16 Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 5 egz. Cena 4, zł.