Outperform Potencjał rozwój spółki/wzrost cen akcji przekracza ogólny rozwój w grupie.

Transkrypt

1 SZKOŁA INWESTOWANIA 1. Słowniczek Inwestora: Strong Buy - Zdecydowanie kupić Aggressive Buy Agresywny zakup Recommended List - Wykaz spółek/inwestycji zalecanych do zakupu. Top pick Najlepsze spółki do zakupu na danym rynku. Buy - do kupienia/ zwiększenie zaangażowania w daną inwestycję. Speculative Buy- Spekulacyjny zakup Near Term Buy - zakup krótkoterminowy Long Term Buy - zakup długoterminowy Accumulate akumulacja papierów danej spółki Add Dokupywanie papierów w krótkim terminie/ krótkoterminowa akumulacja. Long Term Accumulate Dokupywanie papierów w długim terminie/ długoterminowa akumulacja Attractive Atrakcyjne inwestycje do zakupu Hold Wstrzymać się z inwestycją w daną akcję. Neutral - Neutralny Position/Maintain Utrzymanie zaangażowania w daną spółkę na takim samym poziomie. Reduce Redukcja danej pozycji w portfelu. Unattractive Akcje nieatrakcyjne inwestycyjne. Source Of Funds - źródła finansowania Sell zalecenie sprzedaży Strong Sell silne zalecenie sprzedaży Strong buy silne zalecenie zakupu. Rekomendacje względne Outperform Potencjał rozwój spółki/wzrost cen akcji przekracza ogólny rozwój w grupie. Market Outperform - Potencjał rozwój spółki/wzrost cen akcji przekracza ogólny rozwój rynku. Market Perform - Potencjał rozwój spółki/wzrost cen akcji jest podobny jak całego rynku Perform in line Potencjał wzrostu akcji spółki jest porównywalny do potencjału wzrostu grupy. Underperform - Potencjał rozwój spółki/wzrost cen akcji jest niższy niż ogólny rozwój w grupie. Market Underperform - Potencjał rozwój spółki/wzrost cen akcji jest niższy niż ogólny rozwój rynku.

2 A 2. ALFABET INWESTYCYJNY KLUCZOWE POJĘCIA Akcje - Papiery wartościowe potwierdzające, że ich posiadacz (akcjonariusz) jest właścicielem części majątku spółki akcyjnej. Jako współwłaściciel spółki, każdy akcjonariusz ma wynikające z tego prawa, które nie mają żadnego czasowego ograniczenia, bowiem akcje emitowane są na czas nieokreślony. Wśród praw, do których uprawniają akcje, zalicza się m.in: prawo udziału w walnych zgromadzeniach akcjonariuszy, prawo głosu, prawo do udziału w masie likwidacyjnej, a także na podstawie uchwały akcjonariuszy może przysługiwać prawo poboru, prawo do dywidendy. Akcje imienne - Akcje dla których w dokumencie akcyjnym wskazany jest akcjonariusz będący ich właścicielem, a ponadto ich posiadacze wpisywani są do księgi akcyjnej. Często do zbycia akcji imiennych konieczna jest zgoda zarządu lub rady nadzorczej spółki. Akcje na okaziciela - Akcje dla których w dokumencie akcji nie jest wskazany akcjonariusz będący ich właścicielem. Wszystkie akcje dopuszczone do obrotu na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie muszą być akcjami na okaziciela. Ich zbywalność nie może być ograniczona w jakikolwiek sposób. Mają zwykle formę zdematerializowaną (brak formy fizycznej). Akcje uprzywilejowane - Akcje o szczególnych uprawnieniach, które mogą dotyczyć: prawa głosu, udziału w dywidendzie, podziału majątku w razie likwidacji spółki. Rodzaje uprzywilejowania muszą być zapisane w statucie spółki, zaś ich granice określa Kodeks Spółek Handlowych. Akcjonariusz - Właściciel akcji. Nazwisko właściciela akcji imiennych jest uwidocznione na samym dokumencie akcji. Akcje mogą mieć postać zapisu elektronicznego na rachunku inwestycyjnym akcjonariusza (zdematerializowane akcje). AMEX (American Stock Exchange) giełda amerykańska zlokalizowana w Nowym Jorku, założona w 1921, do 1928 działała pod nazwą New York Curb Exchange Analiza fundamentalna - Metoda wyceny papieru wartościowego polegająca na analizie finansowej spółki (wskaźniki: rentowności, płynności, zadłużenia i aktywności), jej pozycji na tle branży, mocnych i słabych stron spółki, opanowania (penetracji) rynku. Analiza techniczna - Metoda polegająca na obserwacji przeszłego kształtowania się cen instrumentów finansowych, przebiegu trendów i wyciągania wniosków o możliwych ruchach cen w przyszłości. Polega przede wszystkim na analizie samego rynku papierów wartościowych (wykresu kursu, wolumenu obrotu i wskaźników technicznych). Ask price- Cena oferowana przez sprzedającego walutę lub inny instrument finansowy Average Workweek średnio-tygodniowy czas pracy B B2B - Business-to-business - to nazwa relacji występujących pomiędzy firmami, określana często mianem "klasycznego" e-biznesu. B2C - Business-to-customer -to nazwa relacji występujących pomiędzy firmą a klientem końcowym, często realizowanych za pomocą Internetu, choć nie tylko. Stroną inicjującą transakcje jest firma. Beta (współczynnik beta) - współczynnik statystyczny, ustalający stopień korelacji pomiędzy zwrotem z inwestycji w akcje danej spółki, a hipotetycznej inwestycji w indeks rynku lub z określonego pakietu akcji różnych spółek. Bid price Cena oferowana przez kupującego walutę lub inny instrument finansowy (cena oferty kupna). Bilans handlowy różnica między eksportem a importem danego państwa. Dodatni bilans handlowy jest nazywany także nadwyżką handlową, ujemny deficytem handlowym. Bilans handlowy jest częścią bilansu płatniczego.

3 Bilans płatniczy.- zestawienie (dochody wpływy kontra wydatki płatności) wszystkich transakcji dokonanych między rezydentami (gospodarką krajową) a nierezydentami (zagranicą) w danym okresie. Jest on sporządzany dla całej gospodarki narodowej. Bond (Obligacje) - Papier wartościowy, za pośrednictwem którego emitent zaciąga pożyczkę (zwykle w wysokości nominalnej wartości obligacji). Nabywca obligacji staje się w ten sposób wierzycielem emitenta i najczęściej pobiera z tego tytułu odsetki naliczane od wartości nominalnej obligacji. Po określonym czasie następuje wykup obligacji (czyli zwrot wartości nominalnej) Bony skarbowe - dłużny papier wartościowy Skarbu Państwa na okaziciela o określonej wartości nominalnej z terminami wykupu do 52 tygodni (standardowo 13 i 52). Oprocentowanie bonów ma charakter stały, dyskontowy (dochodem jest różnica pomiędzy ceną zakupu a wartością nominalną bonu). Building Permits Pozwolenia na budowę. Dana finansowa podawana w miesięcznym horyzoncie czasu w USA. Pokazuje nastrój na rynku budowlanym w Stanach Zjednoczonych. Buy to Cover - zamknięcie krótkiej pozycji Blue chips - Nieformalne określenie spółek notowanych na Giełdzie o stabilnej pozycji rynkowej i silnej podstawie fundamentalnej, których kurs nie podlega gwałtownym wahaniom. Często dają duży dochód w formie wypłaconej dywidendy. Book building - Proces budowy tzw. księgi popytu, który wspomaga ustalanie ceny emisyjnej papieru wartościowego. Jest on przeprowadzany przez spółkę wśród przyszłych, potencjalnych akcjonariuszy, dzięki któremu spółka poznaje skalę zainteresowania jej akcjami przy różnych poziomach ceny. Pozwala to na ustalenie optymalnej ceny emisyjnej zapewniającej powodzenie emisji, aczkolwiek w praktyce nie zawsze osiąga się pożądany efekt. C Call Option Contract (opcja zakupu) - to kontrakt, w którym wystawca opcji gwarantuje nabywcy opcji możliwość dokonania w przyszłości transakcji kupna od wystawcy instrumentu bazowego dla danej opcji po cenie ustalonej przez obie strony w chwili zawarcia kontraktu opcyjnego. Capacity Utilization - stopień wykorzystania zdolności produkcyjnych Cena emisyjna - Cena akcji spółki obowiązująca w ofercie publicznej na rynku pierwotnym. Certyfikaty inwestycyjne - Papiery wartościowe emitowane przez zamknięte lub mieszane fundusze inwestycyjne. Są one potwierdzeniem uczestnictwa w funduszu. Certyfikat inwestycyjny jest niepodzielny, certyfikaty danej emisji reprezentują równe prawa majątkowe. Chicago PMI - jest wskaźnikiem obrazującym aktywność sektora wytwórczego w okręgu Chicago. Consumer Confidence Index Wskaźnik Zaufania Konsumentów w Stanach Zjednoczonych. Corporate bonds (Obligacje korporacyjne) - rodzaj obligacji, których emitentem są przedsiębiorstwa. CME (Chicago Mercantile Exchange) - Giełda towarowa z siedzibą w Chicago. CME została założona w 1898 jako Chicago Butter and Egg Board (Giełda masła i jajek w Chicago). 12 lipca 2007 CME połączył się z CBOT. Na CME notowane jest kilka typów instrumentów finansowych: kontrakty na stopę procentową, akcje, waluty i towary. Notowane są również derywaty pogodowe. CPI (Consumer Price Index) -Miara inflacji, indeks wzrostu cen usług i towarów konsumpcyjnych. CPI ex - wskaźnik cen konsumpcyjnych po wyłączeniu cen żywności i energii D Deficyt budżetowy występuje, gdy wydatki w budżecie danej instytucji (najczęściej państwa) są wyższe niż jej dochody. Przeciwieństwem deficytu jest nadwyżka budżetowa. Dług publiczny łączne zadłużenie Państwa względem swoich wierzycieli z tytuły wyemitowanych obligacji i bonów skarbowych oraz kredytów i pożyczek a także innych wymagalnych zobowiązań

4 Dom maklerski - instytucja finansowa posiadająca zezwolenie organu nadzoru na wykonywanie określonych czynności stanowiących działalność maklerską. Doradca Inwestycyjny osoba mogącą zarządzać środkami finansowymi klientów i udzielać porad inwestycyjnych. Zawód ten wymaga w Polsce zdania trzy częściowego egzaminu i uzyskania licencji wydanej przez KNF. Durable Goods Orders index Indeks zamówienia na dobra trwałego użytku Dyskonto Sytuacja w której inwestor nabywa dany instrument finansowy poniżej ceny nominalnej. Przykładami instrumentów sprzedanych z dyskontem są bony skarbowe i obligacje zerokuponowe. Dywersyfikacja portfela jest to proces polegający na ograniczaniu ryzyka inwestycyjnego, przez rozłożenie środków na kilka różnych inwestycji. E EBC (Europejski Bank Centralny) - bank centralny Unii Europejskiej, a także bank emisyjny w odniesieniu do waluty euro, przyjętej przez 17 krajów Unii. Siedzibą EBC jest Frankfurt nad Menem. EPS zysk spółki w przeliczeniu na jedną akcję Exchange wymiana waluty F FDA (Federalny Urząd ds. Żywności i Leków) - amerykańska agencja rządowa utworzona w 1906, która jest odpowiedzialna za kontrolę żywności, suplementów diety, leków, kosmetyków, urządzeń medycznych i urządzeń emitujących promieniowanie, materiałów biologicznych i preparatów krwiopochodnych w Stanach Zjednoczonych. FED - System Rezerwy Federalnej bank centralny Stanów Zjednoczonych. FOMC - Komitet ds. nadzoru otwartego rynku.- organ federalny odpowiedzialny za politykę pieniężną, nadzorujący operacje otwartego rynku oraz ustalający docelowe poziomy podaży pieniądza w USA. Jego cele realizowane są przez Bank Rezerw Federalnych m.in. przy pomocy stóp procentowych. Fundusz Inwestycyjny - forma wspólnego inwestowania polegająca na zbiorowym lokowaniu środków pieniężnych wpłaconych przez uczestników funduszu. Każdy fundusz inwestycyjny realizuje własną politykę inwestycyjną. Fundusz Inwestycyjny Zamknięty fundusz inwestycyjny, który emituje zbywalne (często są notowane na giełdach) certyfikaty inwestycyjne, w ściśle określonej ilości. Fundusz Inwestycyjny Otwarty fundusz inwestycyjny, który emituje jednostki uczestnictwa, które później są umarzane w chwili odkupienia ich na żądanie inwestora. G Good Till Cancell (GTC) rodzaj zlecenia giełdowego, w którym inwestor chce nabyć/sprzedać instrument finansowy po określonej cenie. Zlecenie ważne aż do odwołania przez inwestora. Służy skupowaniu dużych pakietów akcji po określonej cenie. H Housing Starts Index Wskaźnik rozpoczętych budów domów I Index - wskaźnik rozwoju rynku giełdowego, przemysłu i innych danych makroekonomicznych. Instrument bazowy instrument na rynku finansowym stanowiący bazę dla instrumentów pochodnych (kontraktów, opcji)

5 IPO (Initial Public Offering) pierwsza oferta publiczna papierów wartościowych danego emitenta na danym rynku. ISM dla przemysłu wskaźnik, który obrazuje aktywność w sektorze przedsiębiorstw przemysłowych w USA, odpowiednik europejskiego PMI, publikowany przez amerykański Institute for Supply Management. ISM dla usług - wskaźnik, który obrazuje aktywność w sektorze przedsiębiorstw usługowych w USA, odpowiednik europejskiego PMI, publikowany przez amerykański Institute for Supply Management. J Jednostki uczestnictwa tytuł uczestnictwa w Funduszu Inwestycyjnym Otwartym, jest on papierem wartościowym i nie jest on zbywalny (nie podlega wymianie handlowej). K Kontrakt terminowy (forward/futures) jest umową pomiędzy dwiema stronami, z których jedna zobowiązuje się do nabycia a druga do sprzedaży w ściśle określonym, przyszłym terminie po ściśle określonej w momencie zawarcia transakcji cenie, określonej ilości instrumentu bazowego (towar, waluta, akcje) lub dokonania równoważnego rozliczenia finansowego. Krótka sprzedaż Umowa inwestycyjna polegająca na pożyczeniu akcji od innego inwestora (głównie spółki inwestycyjnej), sprzedaży jej na rynku po obecnej cenie rynkowej. Po określonym z góry czasie inwestor jest zobowiązany do zwrotu pożyczonych akcji. Kurs otwarcia kurs instrumentu finansowego na początek notowań giełdowych Kurs rozliczeniowy kurs instrumentu finansowego (bazowego) po którym rozlicza się instrumenty pochodne (kontrakty terminowe, opcje) Kurs zamknięcia - kurs instrumentu finansowego na zakończenie notowań giełdowych L Limit Order Zlecenie z limitem ceny. Listed stocks- lista spółek notowanych na danym rynku kapitałowym. Long - pozycja długa, czyli inwestor kupuje dany instrument i liczy na wzrost jego wartości. M M0 agregat pieniężny M0, równy bazie monetarnej czyli ilości pieniądza w obiegu M1 agregat pieniężny M1, równy sumie bazy monetarnej i depozytach bankowych płatnych na żądanie. M2 - agregat pieniężny M2, równy agregatowi M1 powiększonemu o lokaty terminowe o terminie wykupu do jednego roku M3 agregat pieniężny M3, najszerszy agregat pieniężny w skład którego wchodzą wszystkie lokaty terminowe. Makler papierów wartościowych (broker) osoba zawodowo zajmująca się pośrednictwem w transakcjach kupna i sprzedaży papierów wartościowych na rzecz klienta. Zawód ten wymaga w Polsce zdania egzaminu i uzyskania licencji wydanej przez KNF. Margin kredyt udzielony przez firmę inwestycyjną na zakup papierów wartościowych. Pozwala inwestorom wykorzystać efekt dźwigni finansowej. Market Order - zlecenie po cenie rynkowej czyli obecnym kursie rynkowym. Municipal bonds Obligacje emitowane przez poszczególne jednostki samorządowe. W Stanach Zjednoczonych emitują je głównie miasta.

6 N NAPM Index - Indeks Krajowego Stowarzyszenia Pośredników w Handlu NASDAQ - pozagiełdowy, regulowany rynek akcji w Stanach Zjednoczonych zorganizowany i nadzorowany przez National Association of Securities Dealers. Nonfarm Payrolls Liczba osób nowo zatrudnionych z wyłączeniem sektora rolniczego. Dane podawane w tygodniowym oraz miesięcznym horyzoncie czasu. NYMEX, New York Mercantile Exchange Nowojorski Indeks Wymiany Handlowej NYSE, The New York Stock Exchange Nowojorska Giełda Papierów Wartościowych, O Obligacja = Bond Obligacje skarbowe - Dłużny papier wartościowy emitowany przez Skarb Państwa. Najbezpieczniejszy rodzaj obligacji. Rentowność obligacji skarbowych w danym kraju obrazuje stopę wolną od ryzyka. Obligacja zero kuponowa typ obligacji, która nie wypłaca kuponów, lecz jest sprzedawana poniżej wartości nominalnej (z dyskontem). Opcje (umowa opcyjna) umowa w której jedna strona zobowiązuje się do kupna/sprzedaży po określonej z góry ceny określonej ilości instrumentu bazowego (towaru, akcji, waluty). Druga strona transakcji ma prawo, nie obowiązek, na wykonanie umowy w wyznaczonym terminie. Opcja kupna = Call Option Contract Opcja sprzedaży = Put Option Contract Opłata za zarządzanie - Opłaty dla firm zarządzającej aktywami funduszy inwestycyjnych czyli Towarzystwa Funduszu Inwestycyjnych. ORI (Online Retail Sales Index) - Indeks sprzedaży detalicznej w sklepach internetowych. P PKB (gross domestic product) - Produkt krajowy brutto, miara dochodu narodowego. P/E wskaźnik finansowy opisujący stosunek ceny akcji do zysku spółki. PCE (Personal Consumption Expenditure) Wydatki konsumpcyjne społeczeństwa, jedna z głównych składowych PKB. PMI- (Purchasing Managers Index) y. Obrazuje z wyprzedzeniem koniunkturę w sektorze produkcyjnym oraz w całej gospodarce, wskazując momenty zmiany koniunktury gospodarczej. PPI (Producer Price Index)- Indeks cen producentów. Prospekt emisyjny - dokument o charakterze informacyjnym, publikowany przez emitenta papierów wartościowych, skierowany do potencjalnych akcjonariuszy. Powinien zawierać informacje na temat rodzaju oferty i jej adresata, sposobu przeprowadzenia emisji oraz szczegółowe informacje o sytuacji finansowej emitenta Put Option Contract to kontrakt, w którym wystawca opcji gwarantuje nabywcy opcji możliwość dokonania w przyszłości transakcji sprzedaży wystawcy instrumentu bazowego dla danej opcji po cenie ustalonej przez obie strony w chwili zawarcia kontraktu opcyjnego.

7 R Real Estate Investment Trust - amerykański fundusz inwestycyjny zamknięty, specjalizujący się w nieruchomościach lub inwestycjach hipotecznych. Retail Sales index Indeks sprzedaży detalicznej Retail Sales ex-auto index Indeks sprzedaży detalicznej bez samochodów Ryzyko inwestycyjne jedna z podstawowych cech każdej inwestycji, określa stopień ryzyka zrealizowania stopy zwrotu z inwestycji na poziomie różnym od stopy oczekiwanej przez inwestora. S SEC (Securities and Exchange Commision) - amerykańska komisja papierów wartościowych i giełd. Sell Sprzedaż instrumentu finansowego Sell Short (krótka sprzedaż) - transakcja polegająca na sprzedaży instrumentu finansowego, którego nie jest się właścicielem. W celu zawarcia takiej transakcji należy pożyczyć dany instrument finansowy od innego uczestnika rynku (za odpowiednią opłatą) i oddać mu w określonym z góry terminie. Settlement Day (dzień rozliczeniowy) dzień w którym następuje rzeczywiste rozliczenie transakcji giełdowych. Na rynkach giełdowych w USA następuje w terminie T+3. Short -krótka pozycja w danym instrumencie finansowym (głównie dostępny na instrumentach pochodnych) Spread różnica pomiędzy ceną kupna (bid price), a ceną sprzedaży (ask price) dla danego instrumentu finansowego. S&P 500 / Standard & Poor's jest indeksem w skład którego wchodzi 500 firm o największej kapitalizacji, notowanych na New York Stock Exchange i NASDAQ Stopa bezrobocia - wielkość statystyczna opisująca nasilenie zjawiska bezrobocia w danej populacji T Ticker - symbol akcji notowanej na giełdzie U Underwriter ekspert ubezpieczeniowy od oceny ryzyka.

8 3. INWESTOWANIE - INFORAMCJE PODSTAWOWE WSTĘP Rynek kapitałowy (bliżej znany jako rynek akcji) pozwala inwestować inwestorom indywidualnym i instytucjonalnym. Każdy z nich ma konkretny pomysł (strategie inwestycyjną), który wymaga różnego podejścia do inwestycji. Jednak pewne zasady są takie same dla obu typów inwestorów i tym samym mogą określić minimalny zakres i rodzaj informacji wymaganych dla każdego procesu podejmowania decyzji w zakresie inwestycji. Banki, firmy ubezpieczeniowe, fundusze emerytalne i inwestycyjne na całym świecie zatrudniają najlepszych specjalistów, których zadaniem jest zaproponowanie i wdrożenie skutecznych strategii inwestycyjnych. Dlatego też transakcja zakupu i sprzedaży musi mieć już kilka określonych parametrów (oczekiwana stopa zwrotu, ryzyko, warunki płatności) i są one różne w zależności od rodzaju instrumentu inwestycyjnego. Inwestor indywidualny powinien przed rozpoczęciem inwestycji z wyprzedzeniem określić dokładne parametry inwestycji w swojej inwestycji. Inwestowanie, by był skuteczne i przynosiło zyski, wymaga poświęcenia czasu i należytej uwagi w zainwestowane pieniądze, choć specjalistyczną opiekę oraz nadzór powinien zapewnić inwestorowi jego makler papierów wartościowych posiadający wymagane zezwolenie od Komisji Papierów Wartościowych. PORFOLIO Uwzględniając przegląd podstawowych publicznych informacji z rynku można stworzyć portfel inwestycyjny składający się z dwóch części: konserwatywnej oraz agresywnej. Pierwsza część (konserwatywna) powinna składać się z papierów wartościowych o stabilnym dochodzie np. obligacji skarbowych lub obligacje przedsiębiorstw, aby zapewnić ochronę inwestycji przed inflacją oraz zmianami stóp procentowych. Na rynku dostępne są odpowiednie papiery emitowane przez Państwa oraz największe międzynarodowe przedsiębiorstwa, które wchodzą w skład głównych światowych indeksów (np. Dow Jones Industrial Average, FTSE, Nikkei 225, DAX 30, CAC 40, itd.). Część agresywna portfela powinna zawierać papiery wartościowe, których przewidywany zysk jest większy przy odpowiednio zwiększonym ryzyku inwestycyjnym. ZBIÓR ZASAD INWESTOWANIA Bardzo trudno jest zdefiniować pewne ściśle określone wspólne zasady inwestowania na rynkach kapitałowych, ponieważ każdy inwestor jest inny, ma różne cele, różne podejście do ryzyka i oczekiwanych zysków. Oznacza to, że możemy inwestować czysto spekulacyjnie (aby zmaksymalizować dochody) lub z odpowiednim rozproszeniem ryzyka, tj. dywersyfikacją ryzyka. Ważną rolę odgrywa sytuacja na samym rynku, która powoduje, że inwestorzy zmienią swoje zachowanie i zasady. Dobrze jest, aby zachować niektóre "przykazania", aby umożliwić inwestorowi osiągnięcie jego celów inwestycyjnych: 1. Badanie cech osobistych. Przed każdym inwestowaniem pieniędzy zaleca się analizę wszystkich predyspozycji inwestora. Są to: zawód, wiek, dochód i sytuacja finansowa, a także dotychczasowe doświadczenie inwestycyjne.

9 2. Cel inwestycji powinien być jasny, głównie to co ma być osiągnięte poprzez inwestowanie pieniędzy. 3. Czas inwestycji musi być odgórnie ustalony. 4.Ocena sytuacji podatkowej. 5.Trzeba ustalić priorytety. Jakie kryteria mają pierwszeństwo - bezpieczeństwo, rentowność, płynność? Inwestor nie może oczekiwać realizacji wszystkich celów za pomocą jednej inwestycji. 6. W ramach swojego portfela należy dokonać rozproszenia kapitału - alokacji aktywów w różne papiery wartościowe. Podział kwoty inwestycji nie powinien być zbytnio rozdrobniony, by analiza jego składników nie zabierała zbyt dużo czasu. 7. Informacje od specjalistów. Bezstronne porady z Domu Maklerskiego zawsze będą przydatne. Po pierwsze dowiedz się, a następnie inwestuj. DYWERSYFIKACJA RYZYKA Dywersyfikacja oznacza tworzenie takiego portfela, który obejmuje papiery wartościowe różnego typu. Innym sposobem na dywersyfikację jest zakup papierów wartościowych tego samego rodzaju (np. akcji), ale z różnych gałęzi przemysłu, cechujących się różnym zachowaniem na rynku. Dzięki takiej konstrukcji portfela istnieje możliwość osiągnięcia więcej niż przeciętnych zysków przy jednoczesnej minimalizacji ryzyka. Należy jednak pamiętać, że dywersyfikacja nie wyklucza ryzyka. Jest tylko narzędziem, które je ogranicza. TYPY AKCJI Blue chipy Akcje gigantów przemysłowych, uznawane jako barometr rozwoju rynku, moją wysokie wagi w indeksach giełdowych. Właściciele akcji regularnie otrzymują dywidendy, aczkolwiek ich stopy są niższe niż w przypadku spółek dywidendowych, ale jest to równoważone przez stosunkowo większy potencjał wzrostu cen akcji. Akcje cykliczne Takie papiery wartościowe, mają największy wpływ na dynamikę rynku. Wartość tych akcji w zależności od sytuacji rynkowej rośnie i spada zdecydowanie bardziej dynamicznie niż cały rynek. Są to przede wszystkim akcie producentów samochodów, koncernów metalurgicznych, linii lotniczych. Akcje Dywidendowe Są to akcje przedsiębiorstw, które dostarczają produkty, lub usługi codziennego użytku tj. niezależne od sytuacji gospodarczej np. spółki użyteczności publicznej, branży spożywczej, telekomunikacyjnej. Spółki te cechują się małą dynamiką zmian cen akcji, lecz wypłacają bardzo wysokie dywidendy. Tworzenie portfela zawierającego akcje z powyższych typów, pozwala zmniejszyć ryzyko inwestycyjne do minimum. TEORIA BUDOWY PORTFELA W OPARCIU O DYWERSYFIKACJĘ. Wyróżniamy trzy podstawowe typy inwestorów, którzy powinni posiadać portfele o różnej charakterystyce: Inwestor konserwatywny - osoba stroniąca od ryzyka, niedopuszczająca nawet krótkoterminowych strat, chcąca mieć łatwy dostęp do swoich pieniędzy (dużą płynność inwestycji) Struktura portfela:

10 Akcje 20% zainwestowanych środków. Obligacje 60% zainwestowanych środków. Depozyty i krótkoterminowe lokaty terminowe- 20% zainwestowanych środków Inwestor umiarkowany osoba ceniąca stabilność finansową, dopuszczająca krótkoterminowe wahania koniunktury, źle znosząca ujemny wynik z inwestycji. Struktura portfela: Akcje 40% zainwestowanych środków. Obligacje 50% zainwestowanych środków. Depozyty i krótkoterminowe lokaty terminowe- 10% zainwestowanych środków Inwestor dynamiczny osoba dobrze znosząca wahania koniunktury, dopuszczająca krótkoterminowe straty, świadoma i akceptująca ujemny wynik z inwestycji.. Struktura portfela: Akcje 75% zainwestowanych środków. Obligacje 20% zainwestowanych środków. Depozyty i krótkoterminowe lokaty terminowe- 5% zainwestowanych środków 4. RYNEK KAPITAŁOWY W STANACH ZJEDNOCZONYCH a. NYSE - New York Stock Exchange New York Stock Exchange (NYSE) z siedzibą w Nowym Jorku, na rogu Broad Street i Wall Street (18 Broad Street). Organizacja ta, często określana jako "Wall Street" czy "Big Board" Jest to największa giełda pod względem kapitalizacji na świecie i druga po NASDAQ pod względem obrotów. Są na niej prowadzone notowania ponad 3 tysięcy spółek amerykańskich, oraz zagranicznych. Codziennie zmienia tam właściciela 800 mln sztuk akcji, za kwotę ponad 35 mld dolarów. Notowania trwają w dni robocze, od 9:30 do 16:00 czasu wschodniego USA. Giełda posiada stronę internetową - służącą do obrotu, oraz rejestracji firm. Handel odbywa się poprzez przedstawicieli strony podażowej i popytowej, którzy występują jako przedstawiciele klientów indywidualnych i instytucjonalnych. Firma starające się o rejestrację na NYSE musi spełnić szereg kryteriów. Jest również zobowiązana do okresowego informowania swoich akcjonariuszy o swojej sytuacji rynkowej. b. Nasdaq Stock Market The Nasdaq Stock Market jest wiodącym amerykańskim i światowym elektronicznym rynkiem kapitałowym i jest spółką zależną od Narodowego Association of Securities Dealers największego regulatora rynku akcji w USA. Nasdaq w Stanach Zjednoczonych rozlicza ponad połowę wszystkich transakcji na rynku akcji. Ze względu na szybką adaptację nowych technologii, należy do najszybciej rozwijających się rynków na świecie. Notowania trwają w dni robocze od 9:30 do 16:00. Strona internetowa Nasdaq rozpoczął działalność w 1961 roku, kiedy Kongres USA zwrócił się do amerykańskiej Komisji Papierów Wartościowych i Giełd (Securities and Exchange Commission, SEC), o przeprowadzenie specjalnego badania rynku akcji w USA. W 1968 roku rozpoczęto tworzenie zautomatyzowanego systemu OTC. System zaczął działać 8 lutego 1971 roku, w tej chwili prowadzone są tam notowania ponad dwóch tysięcy instrumentów finansowych (głównie akcji). W 1982 roku postanowiono stworzyć nowy rynek - Nasdaq National Market. Wymagał on wprowadzenia bardziej szczegółowych zasad dopuszczenia do obrotu akcji spółek. Od tego czasu

11 również zaczęto przekazywać informacje giełdowe w czasie rzeczywistym. W roku 1984, Nasdaq wprowadza automatyczne wykonywanie małych zleceń (Small Order Execution System), który przyspieszył wzrost obrotów i potencjał dalszego rozwoju. W 1986 r. Biuro Rezerwy Federalnej wydało dla Nasdaq zezwolenie na udzielanie kredytu na zakup akcji tzw. Margin. Od tego czasu klienci mogą pożyczać pieniądze od swoich pośredników na zakup akcji. W roku 1990, Nasdaq oficjalnie zmienił nazwę na The Nasdaq Stock Market ". W 1991 r. liczba papierów wartościowych w Nasdaq National Market zrównała się z New York Stock Exchange i AMEX. W roku 1992, Nasdaq International Service wprowadza usługę handlu/notowań przedsesyjnego, dzięki temu handel jest możliwy już w trakcie sesji europejskiej (notowania rozpoczynają się w momencie rozpoczęcia notowań na giełdzie w Londynie). W 1994 r. roczny wolumen obrotu na Nasdaq przekracza wielkość obrotu na Exchange New York Stock Exchange. W 1997 r., SEC przychyliło się do wniosku Nasdaq aby rozpocząć notowania kursów akcji, których cena jest wyższa niż 10 dolarów. 30 października 1998 NASDAX formalnie włączono do rodziny giełd AMEX, drugiej co do wielkości po Board Options Exchange w Stanach Zjednoczonych. 10 RAD DLA INWESTORÓW. 1. W długim horyzoncie zysk akcji zdecydowanie przebił wszystkie inne inwestycje. Od 1926 do 1997r. średnioroczny zysk na akcję z indeksu S&P500 wynosił 10,9 proc. Natomiast obligacje skarbowe emitowane przez rząd USA tym samym okresie uzyskały średniorocznie 5,2%. 2. Krótkoterminowa perspektywa inwestowania w akcje często może być powodem podejmowania nadmiernego ryzyka. 3. Ryzykowne inwestycje na ogół zarabiają więcej niż mniej ryzykowne. Inwestorzy oczekują wyższych zysków jeżeli podejmują większe ryzyko. Akcje są bardziej ryzykowne niż obligacje, a zatem oczekiwany zwrot z akcji jest wyższy niż z obligacji. Ten fakt wyjaśnia, dlaczego rentowność długoterminowych obligacji jest wyższa niż krótkoterminowych. Im dłużej inwestor musi czekać na płatności z obligacji, tym większe prawdopodobieństwo, że nieoczekiwane zdarzenia w przyszłości spowodują spadek wartości inwestycji. 4. Najważniejszym wyznacznikiem cen akcji jest ich rentowność. Z krótkoterminowej perspektywy na ceny akcji wpływa wiele czynników - stopa procentowa, nastroje rynkowe (koniunktura). W długoterminowej perspektywie, główny wpływ na cenę akcji ma realizowana stopa zwrotu. 5. Zły rok dla obligacji jest dobrym rokiem dla Akcji. 6. Wzrost stóp procentowych odbija się negatywnie na cenach obligacjach. Wraz ze wzrostem stóp procentowych ceny obligacji zaczynają spadać. Dotyczy to zwłaszcza obligacji stało kuponowych. 7. Inflacja grozi przede wszystkim inwestycjom długoterminowym. Inflacja, zmniejszając realną wartość pieniądza w czasie uderza najbardziej w nisko dochodowe konserwatywne instrumenty (depozyty, obligacje). 8. Długoterminowe obligacje Amerykańskiego Rządu Federalnego (amerykańskie obligacje skarbowe) są najbezpieczniejszą inwestycją. Obligacje te nadal są uznane za wolne od ryzyka i dlatego mają najniższe stawki oprocentowania. Możliwość zarobku każdego z kolejnych rodzaju inwestycji o stałym dochodzie, rośnie proporcjonalnie do stopnia ryzyka. 9. Zdywersyfikowany portfel jest mniej ryzykowny niż portfel skoncentrowany w jednym rodzaju inwestycji. Dywersyfikacja oznacza rozdzielenie pieniędzy w różnego rodzaju inwestycje.

12 Mimo, że wartość jednych inwestycji może spaść, inne w tym czasie mogą zyskać i zrównoważyć poniesione straty. 10. Pasywne fundusze inwestycyjne (naśladujące ruchy konkretnych indeksów) często mają wyższe stopy zwrotu niż fundusze inwestycyjne zarządzane aktywne, których benchmarkiem jest ten sam indeks. Taka sytuacja ma miejsce gdyż aktywny fundusz inwestycyjny pobiera zwykle wyższe opłaty za zarządzanie od funduszy pasywnych, lecz nie potrafią one osiągnąć równoważącej go dodatkowej stopy zwrotu. Informacje, komentarze i opinie zawarte w niniejszym materiale nie są rekomendacją w rozumieniu rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19 października 2005 r. w sprawie informacji stanowiących rekomendacje dotyczące instrumentów finansowych, ich emitentów lub wystawców i nie stanowią porady inwestycyjnej, rekomendacji lub oferty zakupu lub sprzedaży instrumentów finansowych. Informacje, komentarze i opinie zawarte w niniejszym materiale nie są również analizą inwestycyjną lub analizą finansową, których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi. Niniejszy materiał prezentuje wyłącznie stanowisko autora, które nie musi być tożsame ze stanowiskiem Global Markets. Informacje, komentarze i opinie zawarte w niniejszym materiale odzwierciedlają wiedzę i poglądy autora i są konsekwencją subiektywnej interpretacji informacji i danych użytych do sporządzenia niniejszego materiału. Opracowanie zostało sporządzone z zachowaniem staranności i rzetelności, na podstawie informacji i źródeł uznanych przez jego autora za wiarygodne. Jednakże ani autor, ani Global Markets nie gwarantują ich kompletności i wiarygodności. Źródłem danych są PAP, Reuters, prasa finansowa i internetowe serwisy finansowo-ekonomiczne. Autor niniejszego opracowania ani Global Markets lub jakiekolwiek osoby reprezentujące Global Markets nie ponoszą odpowiedzialności za decyzje inwestycyjne podjęte na podstawie informacji, komentarzy i opinii wyrażonych w niniejszym opracowaniu oraz za ich skutki.