Internet szerokopasmowy, nowe wyzwania, możliwości, ale i ograniczenia

Transkrypt

1 Internet szerokopasmowy, nowe wyzwania, możliwości, ale i ograniczenia dr inż. Janusz Górczyński

2 To już 20 lat Internetu w Polsce 17 sierpnia 1991 roku, w sobotę, Rafał Pietrak, pracownik Wydziału Fizyki UW po raz pierwszy nawiązał kontakt z Uniwersytetem Kopenhaskim Po tym pierwszym mailu nie zachował się żaden ślad materialny. lecz mimo to ten dzień uznaje się za narodziny Internetu w Polsce. Kiedy na początku lat 90. mówiono o informatyzacji, chodziło o upowszechnienie telefonów. Internet w domach czy w biznesie zakrawał na science fiction. Sieć była wówczas zabawką naukowców, a mechanizm jej działania był mało zrozumiały nawet dla wykształconych ludzi. 2

3 Początki nie były łatwe Już w 1992 roku około osób miało dostęp do Internetu, głównie byli to pracownicy uczelni i studenci. Dostęp realizowany był za pośrednictwem modemu z szybkością ca 9600 b/s. W 1993 roku firma ATM uruchomiła pierwszy komercyjny dostęp do Internetu. Przełomem był rok 1996, w którym Telekomunikacja Polska uruchomiła numer , czyli połączenie do Internetu za pomocą modemu i linii telefonicznej. Lata to początki powstawania takich firm jak Wirtualna Polska i Onet Od 1993 roku rozpoczyna się także czas komputeryzacji polskich uczelni i ośrodków naukowych 3

4 Internet wąskopasmowy Pod tym pojęciem rozumiemy dostęp z przepływnością poniżej 128 kb/s, najczęściej realizowany za pomocą modemu i jako dostęp dodzwaniany. Zasadnicze wady (dla przypomnienia) to poza wolną transmisją danych przerywanie połączenia oraz zajęcie pełnego pasma telefonicznego. Dostęp ograniczony tylko do tych obiektów, które posiadały linie telefoniczne. Stosunkowo niska przepływność ograniczała rodzaj przesyłanej informacji głównie do tekstowej. 4

5 Internet szerokopasmowy, początki W 1988 roku pracownicy firmy Bellcore opracowali metodę transmisji sygnału cyfrowego przez niewykorzystywane pasmo wyższych częstotliwości dostępne na zwykłej linii telefonicznej łączącej centrale telefoniczne z lokalem abonenta. Metoda ta, szeroko znana pod skrótem DSL (Digital Subscriber Line) umożliwia wykorzystanie istniejących linii telefonicznych do komunikacji cyfrowej i przesyłanie sygnału cyfrowego parą przewodów miedzianych zwykłej linii telefonicznej bez zakłócania usług głosowych. DSL umożliwia dostęp do Internetu z przepływnością od 128 kb/s aż do kb/s 5

6 Internet szerokopasmowy w Polsce 11 stycznia 2001 roku Telekomunikacja Polska uruchamia Neostradę umożliwiającą stały, szerokopasmowy dostęp do Internetu. Pod koniec 2001 roku z usługi tej korzystało już ponad 18% wszystkich Polaków, czyli ponad 6,5 mln osób! Wprowadzenie Neostrady to początek e-biznesu, w 2001 roku e-handel odnotował obroty rzędu 108 mln zł, a w 2002 już 332 mln zł. W 2000 roku pierwszy sklep internetowy uruchomił Empik, a z końcem 2001 roku działało już 531 takich sklepów 6

7 Internet szerokopasmowy, stan obecny Szybki Internet jest efektywnym kanałem komunikacji dla społeczeństwa. W sferze gospodarki, edukacji, administracji publicznej czy służby zdrowia daje możliwość rozwoju nowych usług. Internet jest więc bazą dla całej gospodarki i wielu procesów społecznych, a przy odpowiednim tempie rozwoju staje się źródłem przewag konkurencyjnych gospodarek krajowych. W 2009 r. było w Polsce ponad 5 milionów stacjonarnych łączy szerokopasmowych. Wg GUS ponad połowa gospodarstw domowych i przedsiębiorstw w kraju dysponuje szerokopasmowym dostępem do Internetu. 7

8 Podstawowe wskaźniki dotyczące dostępu szerokopasmowego * penetracja liczba łączy w przeliczeniu na 100 mieszkańców 8

9 Liczba szerokopasmowych łączy stałych na 100 mieszkańców w 2009 roku (wybrane kraje) 9

10 Stosowane technologie dostępowe W styczniu 2010 r. wśród łączy szerokopasmowych , czyli ponad połowę stanowiły łącza w technologii DSL, która przeważa także w innych krajach UE. Przeciętnie 79% stacjonarnych połączeń szerokopasmowych wykorzystywało tę technologię w UE. Dostęp szerokopasmowy do sieci Internet oferują trzy grupy przedsiębiorców: operatorzy sieci stacjonarnych i sieci telewizji kablowych, operatorzy sieci mobilnych, oraz dostawcy Internetu, świadczący usługi abonentom za pomocą innych technologii dostępowych głównie Ethernet i bezprzewodowych. 10

11 Rodzaje stałych połączeń szerokopasmowych w UE według przepływności w styczniu 2010 r. 11

12 Wyposażenie gospodarstw domowych (1) 80% Polska w komputer 70% 60% 50% UE 55% 58% 62% 64% 54% 68% 59% 71% 66% 45% 40% 36% 40% 30% % 60% Polska UE 60% 65% 59% 50% 40% 30% 41% 26% 48% 49% 30% 36% 54% 41% 48% w dostęp do Internetu 20%

13 Dynamika dostępu szerokopasmowego gospodarstw domowych do Internetu 60% 50% Polska UE 49% 56% 51% 40% 42% 38% 30% 30% 30% 20% 10% 15% 8% 23% 16% 22% 0% Pozornie jest nieźle, dystans między średnią w UE a Polską zmalał do 5%, ale nie wolno zapominać o niekorzystnej strukturze przepływności. 13

14 Powody braku dostępu do Internetu w domu (w % ogółu gospodarstw domowych) inne brak możliwości dostęp w pracy koszt dostępu brak umiejętności koszt sprzętu brak potrzeby Od lat mamy w Polsce około 1,5 miliona gospodarstw domowych, których członkowie, nie mając umiejętności informatycznych, rezygnują z Internetu 14

15 Główne przyczyny braku dostępu do Internetu w domu w miastach i na wsi w 2009 r. (w % gospodarstw domowych bez dostępu do sieci) koszt dostępu miasto wieś brak umiejętności koszt sprzętu brak potrzeby

16 Wyposażenie przedsiębiorstw 98% 96% Polska UE 96% 96% 96% 97% w komputer 94% 95% 95% 93% 93% 95% 95% 93% 92% 92% 90% % 94% 92% 90% 88% 86% 84% Polska UE 94% 93% 93% 92% 92% 91% 91% 89% 88% 87% 85% w dostęp do Internetu 16

17 Dynamika dostępu szerokopasmowego przedsiębiorstw do Internetu 76% Polska UE 73% 77% 81% 83% 66% 56% 62% 53% 59% 58% 46% 46% 43% 46% 36% 26% 28%

18 Społeczeństwo informacyjne Społeczeństwo, którego istnienie w dużej mierze oparte jest na przepływie informacji i stosowaniu rozwiązań informatycznych. Cechy charakterystyczne takiego społeczeństwa to m.in.: wysoko rozwinięty sektor usług, przede wszystkim sektor usług nowoczesnych (bankowość, finanse, telekomunikacja, informatyka, badania i rozwój oraz zarządzanie) gospodarka oparta na wiedzy wysoki poziom skolaryzacji społeczeństwa wysoki poziom alfabetyzmu funkcjonalnego w społeczeństwie postępujący proces decentralizacji społeczeństwa renesans społeczności lokalnej urozmaicanie życia społecznego. 18

19 Wykluczenie cyfrowe Niesprawne posługiwanie się narzędziami pozyskiwania informacji może stać się przyczyną tzw. wykluczenia społecznego (wykluczenia cyfrowego). Do wykluczenia cyfrowego może dochodzić na skutek: fizycznego braku dostępu do Internetu; braku umiejętności poruszania się w Internecie lub obsługi komputera, telefonu komórkowego i innych zaawansowanych urządzeń elektronicznych; niepełnosprawności i związanych z tym trudności w poruszaniu się w Sieci; nieumiejętności w posługiwaniu się kartą kredytową, elektronicznym biletem komunikacji miejskiej, elektroniczną kartą biblioteczną i innymi elektronicznymi dokumentami. 19

20 Walka z wykluczeniem cyfrowym Podejmowane działania, które mają za zadanie zmniejszać zjawisko wykluczenia cyfrowego: niwelowanie różnic pomiędzy osobami pełno- i niepełnosprawnymi; niwelowanie różnić pomiędzy posiadającymi umiejętności obsługi komputera i ich nieposiadającymi w postaci kursów i szkoleń komputerowych, budowy łatwych i intuicyjnych serwisów internetowych itp.; subsydiowanie (dotowanie) budowy łączy internetowych w tych częściach kraju, w których trudno o dostęp do Sieci lub w biedniejszych regionach kraju. 20

21 Plan Informatyzacji Państwa na lata e-społeczeństwo Zapewnienie szerokopasmowego dostępu do Internetu zgodnie z wytycznymi strategii Europa 2020 oraz Europejskiej Agendy Cyfrowej (działanie III.1). Prowadzenie lub wspieranie działań promocyjnych i edukacyjnych w zakresie korzystania z usług elektronicznych (działanie III.2) Prowadzenie działań skierowanych do osób zagrożonych wykluczeniem cyfrowym (działanie III.3) Zapewnienie bezpieczeństwa ogólnego przy wykorzystaniu systemów teleinformatycznych oraz zapobieganie cyberprzestępczością (działanie III.4) Upowszechnienie zastosowania technologii teleinformatycznych w ochronie zdrowia, ochronie środowiska, kulturze i handlu (działanie III.5) 21

22 Zapewnienie szerokopasmowego dostępu do Internetu Rząd planuje zbudować infrastrukturę zapewniającą rozpowszechnienie szerokopasmowego dostępu do Internetu na terenach, na których jest on niewystarczający. Chce też wskazywać dobre praktyki i promować rozwiązania organizacyjne i technologiczne ułatwiające budowę i rozwój infrastruktury szerokopasmowej na terenach o niskiej gęstości zaludnienia. Planuje też opracowanie programu wsparcia budowy sieci szerokopasmowego dostępu do Internetu (sieci nowej generacji - NGN). Miarą realizacji zadania III.1. będzie zwiększenie odsetka gospodarstw domowych z szerokopasmowym dostępem do Internetu na terenach o najniższej gęstości zaludnienia (mniej niż 100 mieszkańców/km2) z 50% do 75% 22

23 Prowadzenie lub wspieranie działań promocyjnych i edukacyjnych w zakresie korzystania z usług elektronicznych Opracowanie programu działań edukacyjnych podnoszących umiejętności w zakresie wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnych. Podniesieniu ma ulec poziom wiedzy obywateli na temat korzyści z nowoczesnych zastosowań technologii teleinformatycznych, w tym usług elektronicznej administracji. Nastąpić ma rozszerzanie - zarówno wśród obywateli, jak i urzędników - wiedzy z zakresu podstaw bezpieczeństwa informacji jako źródła wzrostu zaufania do elektronicznych usług oferowanych przez administrację publiczną. Opracowany ma zostać również program działań edukacyjnych podnoszących umiejętności w zakresie wykorzystania platformy epuap do realizacji spraw urzędowych. 23

24 Prowadzenie lub wspieranie działań promocyjnych i edukacyjnych w zakresie korzystania z usług elektronicznych (2) Miarą realizacji zadania III.2. będą: Spadek z 75% do 40% odsetka internautów, którzy nigdy nie próbowali załatwiać spraw urzędowych przez Internet. Zwiększenie odsetka osób w wieku lata, które prezentują podstawowy/wysoki poziom umiejętności obsługi Internetu odpowiednio z poziomu 28% (średnia dla UE - 32%) i 9% (10%) do 50% i 15%. Rząd chce też, aby w roku 2015 absolwenci uczelni wyższych w zakresie nauk ścisłych i technicznych w przeliczeniu na 1000 osób w wieku lat stanowili 17% (dziś 14%). Zwiększenie odsetka osób w wieku lata, które używały Internetu do kontaktowania się z administracją publiczną w ciągu ostatnich 12 miesięcy z 28% do 50%. 24

25 Prowadzenie działań skierowanych do osób zagrożonych wykluczeniem cyfrowym Rząd planuje wsparcie użytkowników usług administracji publicznej w zakresie kompetencji IT, w szczególności w grupie 50+, ale także w programach nauczania i rozwoju zawodowego. Planowane jest też zapewnienie dostępu do Internetu i kształtowanie niezbędnych umiejętności wśród osób zagrożonych wykluczeniem cyfrowym z powodów ekonomicznych, niepełnosprawności itp. Miarą realizacji zadania III.3. będzie zwiększenie odsetka osób w wieku lata, które prezentują podstawowy poziom umiejętności obsługi Internetu z 18% do 30%. 25

26 Zapewnienie bezpieczeństwa ogólnego przy wykorzystaniu systemów teleinformatycznych oraz zapobieganie cyberprzestępczością Zgodnie z Planem wspierane mają być rozwiązania w zakresie komunikacji elektronicznej polegające na przekazywaniu komunikatów o lokalnych zagrożeniach skażeniem środowiska, zagrożeń w ruchu lądowym itp. Usprawnieniu ma ulec obsługa wywołań na numery alarmowe w ramach systemu powiadamiania ratunkowego. Przeprowadzona ma też być informatyzacja zarządzania drogami publicznymi na potrzeby poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego, ochrony środowiska zgodnie z koncepcję rozwoju Inteligentnych Systemów Transportowych.. 26

27 Zapewnienie bezpieczeństwa ogólnego przy wykorzystaniu systemów teleinformatycznych oraz zapobieganie cyberprzestępczością (2) Rozszerzana ma być - wśród obywateli i urzędników - wiedza w zakresie postępowania w przypadku stwierdzenia incydentów bezpieczeństwa teleinformatycznego Miarą realizacji zadania III.4. będą: Zwiększenie odsetka osób w wieku lata, które używają i aktualizują oprogramowanie do ochrony komputera osobistego i danych z 49% do 90%. Stworzenie systemu teleinformatycznego udostępniającego dane o zagrożeniach. 27

28 Upowszechnienie zastosowania technologii teleinformatycznych w ochronie zdrowia, ochronie środowiska, kulturze i handlu W ramach tego działania plan obejmuje: wprowadzenie obowiązku przyjmowania faktur elektronicznych od 1 stycznia 2014 r., wykorzystanie technologii teleinformatycznych do monitorowania, modelowania i kontroli zjawisk zachodzących w środowisku naturalnym i antropogenicznym, usprawnienie procesu udostępniania informacji o środowisku przyrodniczym, digitalizację zasobów informacyjnych przechowywanych w postaci analogowej, uruchomienie elektronicznej platformy konsultacyjnych usług telemedycznych (np. konsultacja trudnych przypadków medycznych). 28

29 Upowszechnienie zastosowania technologii teleinformatycznych w ochronie zdrowia, ochronie środowiska, kulturze i handlu Miarą realizacji zadania III.5. będą: Zwiększenie odsetka osób w wieku lata, które umawiają wizyty lekarskie przez Internet do 15%. Zwiększenie odsetka osób w wieku lata, które zasięgają porady lekarskiej online do 15%. Zwiększenie odsetka przedsiębiorstw, które wysyłają i/lub otrzymują faktury elektroniczne z 12% w roku 2009 r. do 20% w roku Powstanie dwóch rejestrów publicznych dotyczących środowiska przyrodniczego udostępnionych przez Służbę Geodezyjną i Kartograficzną. Zwiększenie średniej liczby użytkowników Geoportalu korzystających ze zbiorów i usług danych przestrzennych z 500 do 1800 osób dziennie. 29

30 Działania WSZiM w budowie społeczeństwa informacyjnego WSZiM w Sochaczewie aktywnie włącza się w działania edukacyjne w zakresie nauczania informatyki. Jest to realizowane poprzez: prowadzenie zajęć z informatyki lub jej wykorzystania przez wszystkie semestry studiów; szerokie udostępnianie materiałów dydaktycznych zarówno naszym studentom jak i ogółowi internautów (zakładka download na naszej stronie internetowej); zaprojektowanie i wdrożenie własnych, interaktywnych testów internetowych (zakładka testy); zaprojektowanie i wdrożenie własnej platformy e-nauczania (e-learning); wdrożenie takich usług jak e-dziekanat czy e-biblioteka 30

31 Działania WSZiM w zwalczaniu wykluczenia cyfrowego Od początku swojego funkcjonowania WSZiM podejmowała działania zmierzające do podniesienia wiedzy informatycznej różnym grupom społecznym. Można tu wymienić takie działania jak: szkolenia informatyczne dla rolników organizowane we współpracy z Mazowiecką Izbą Rolniczą; szkolenia i kursy komputerowe prowadzone dla słuchaczy Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Sochaczewie; studia podyplomowe organizowane we współpracy z Państwową Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości (z dofinasowaniem z Europejskiego Funduszu Społecznego); studia podyplomowe realizowane samodzielnie przez Uczelnię adresowane to tych, którzy nie mogą korzystać ze studiów z dofinansowaniem z EFS 31

32 Działania WSZiM w zwalczaniu wykluczenia cyfrowego współpraca z TVR 3 października 2011 roku WSZiM wraz z telewizją TVR uruchomiła platformę edukacyjną zaklikani.pl W ramach tego projektu WSZiM udostępniło własną platformę do e-nauczania. Uczelnia odpowiada także za merytoryczną zawartość kursów i przygotowanie materiałów 32

33 33

34 34

35 Test na platformie zaklikani.pl 35

36 Literatura W wykładzie wykorzystano między innymi dane z następujących materiałów: SPOŁECZEŃSTWO INFORMACYJNE W LICZBACH 2010, raport opracowany przez Departament Społeczeństwa Informacyjnego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Warszawa 2010 Plan Informatyzacji Państwa na lata , Historia 20 lat internetu w Polsce, _polsce.html 36