Losy absolwentów szkół zawodowych i wyższych województwa opolskiego

Transkrypt

1 WOJEWÓDZKI URZĄD PRACY W OPOLU Losy absolwentów szkół zawodowych i wyższych województwa opolskiego Opole 2012

2 Użyte skróty i pojęcia: ZSZ zasadnicza szkoła zawodowa UO Uniwersytet Opolski PO Politechnika Opolska I fala pierwszy etap badania (czerwiec 2011) II fala drugi etap badania (styczeń-luty 2012) Pełny raport z obydwu etapów badań oraz wyniki innych badań i analiz prowadzonych w ramach projektu Opolskie Obserwatorium Rynku Pracy II dostępne są na stronie internetowej: 3

3 Wnioski z badań: Poczynione plany edukacyjne absolwentów szkół ponadgimnazjalnych nie zostały zrealizowane w takiej skali, jaką przedstawiono w badaniu I fali. Część z nich plany odłożyła na przyszłość, a część zrezygnowała na poczet aktywności zawodowej. W sumie 69,7% absolwentów technikum podjęło się dalszej nauki i 50, absolwentów zasadniczych szkół zawodowych. W przypadku absolwentów szkół wyższych chęć dalszego uczenia się bardzo wyraźnie uzależniała moment wejścia na rynek pracy. Co trzeci respondent w okresie minionego półrocza podjął się dalszej edukacji. Szczególnie widoczne było to w przypadku absolwentów wyższych szkół zawodowych z 2011 roku. Co piąty absolwent szkoły ponadgimnazjalnej i wyższej to osoba bezrobotna. W przypadku tych pierwszych szczególnie dotyczy to osób, które w 2011 roku ukończyły zasadnicze szkoły zawodowe. Poza ofertami pracy osoby bezrobotne na ogół nie korzystają ze wsparcia urzędów pracy. Wyjątkiem mogą być tylko staże, z których skorzystał co dziesiąty bezrobotny badany absolwent szkół wyższych. Jednakże po odbyciu stażu osoby te powracały do ewidencji. W trakcie realizacji badania II fali 2,9% respondentów absolwentów technikum i 1,5% ZSZ realizowało staż. Staż był na ogół zgodny z wyuczonym zawodem badanych i w ich ocenie był przydatny do wykonywania przyszłej pracy. Staże były bardziej popularne wśród ankietowanych osób kończących naukę w szkołach wyższych 5,2% badanych w momencie prowadzenia badania II fali korzystało z tej formy aktywizacji. W przypadku absolwentów Politechniki Opolskiej bardzo duże znaczenie odgrywał akademicki inkubator przedsiębiorczości. Absolwenci technikum przywiązywali większą wagę do dalszego kształcenia niż absolwenci zasadniczych szkół zawodowych. Odbija się to w strukturze osób zatrudnionych: 28, ankietowanych absolwentów technikum i 48,2% ZSZ posiadało zatrudnienie. Absolwenci technikum, w przeciwieństwie do absolwentów ZSZ, na ogół pracowali w zawodzie niezgodnym z wyuczonym. Porównując wyniki z badania I i II fali okazuje się, iż liczba pracujących absolwentów szkół wyższych wzrosła o 18,6 pp. Pracujący absolwenci na ogół wykonują pracę zgodną z wyuczonym zawodem wykorzystując wiedzę i umiejętności wyniesione ze szkół. 3 pracujących respondentów wywodzących się ze szkół ponadgimnazjalnych i 41,8% ze szkół wyższych chciało uzyskać nową pracę. Byli uczniowie technikum podkreślali niezadowolenie z faktu, iż wykonują pracę niezgodną z kierunkowym wykształceniem, a absolwenci ZSZ chcieli uzyskiwać wyższe wynagrodzenie. Obydwie kwestie były istotne dla absolwentów szkół wyższych deklarujących chęć zmiany zatrudnienia. Najczęstsza forma zatrudnienia wszystkich grup respondentów to umowa o pracę, w tym szczególnie na czas określony. Przy okazji zauważono rozbieżność pomiędzy skalą preferencji w zakresie umów cywilno-prawnych a realiami rynku pracy. Tzw. umowy śmieciowe były częściej proponowane przez pracodawców niż oczekiwane przez respondentów trzech typów szkół. Wśród preferowanych form poszukiwania pracy dominują trzy: Internet, znajomości i kontakty rodzinne oraz samodzielne wizyty u potencjalnych pracodawców. Najbardziej skuteczne okazały się w praktyce dwie ostatnie. Małą skuteczność stwierdza się w przypadku działalności urzędów pracy i prywatnych agencji zatrudnienia. Do preferowanych branż przyszłych pracodawców zaliczono finanse i ubezpieczenia oraz przetwórstwo przemysłowe (w przypadku absolwentów technikum), a także handel (w przypadku absolwentów ZSZ). Natomiast absolwenci uczelni najchętniej pracowaliby w opiece zdrowotnej, edukacji i sekcji działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją. Tymczasem osoby te najczęściej pracują w przemyśle i handlu (w przypadku absolwentów technikum oraz ZSZ) oraz handlu, edukacji i opiece zdrowotnej (w przypadku absolwentów szkół wyższych). Co dziesiąty absolwent szkoły ponadgimnazjalnej i co dwudziesty szkoły wyższej miał w planach założenie własnej działalności gospodarczej. Miało to nastąpić najczęściej w okresie od 7 do 12 miesięcy. Absolwenci szkół ponadgimnazjalnych prowadzący własne firmy to jedynie 0,6% badanej populacji. W przypadku osób kończących szkoły wyższe w 2011 roku odsetek ten wyniósł 2,5%. Na ogół podmioty te powstały w okresie minionego półrocza. 15, badanych osób, które w 2011 roku uczęszczały do szkół ponadgimnazjalnych w okresie minionych sześciu miesięcy zmieniło miejsce pobytu. W ponad połowie przypadków był to wyjazd poza rodzimy region, w tym za granicę. W populacji absolwentów technikum zauważono związek między skłonnością do wyjazdów zagranicznych a podwójnym obywatelstwem i doświadczeniami ich rodziców w pracy poza Polską. Odsetek migrujących absolwentów szkół wyższych wyniósł 26,7%. Osoby te zazwyczaj pozostawały poza rodzimym województwem lub wracały do miejsca zameldowania. Większa część osób, niż można było spodziewać się po badaniu I fali, wyjechała za granicę głównie do Niemiec. W 3/4 przypadków o zmianie miejsca zamieszkania decydowały względy zawodowe, a w 14,7% edukacyjne. Około 3/4 zapytanych osób kończących w 2011 roku naukę w szkołach ponadgimnazjalnych i 2/3 w szkołach wyższych stwierdziło, że umiejętności zawodowe nabyte w trakcie nauki są wystarczające do zatrudnienia się w wyuczonym zawodzie. Jednocześnie 34, z grona tych pierwszych i 32,6% tych drugich zauważyło deficyty w zakresie posiadanych kwalifikacji zawodowych. Szczególnie brakuje im doświadczenia zawodowego. Zdecydowana większość absolwentów wszystkich typów szkół chciałaby wziąć udział w szkoleniach zawodowych, szczególnie w zajęciach językowych. Absolwenci szkół wyższych ponadto zainteresowani byli kursami z zakresu administracji i prowadzenia biura, funduszy unijnych oraz finansów i rachunkowości. Natomiast ich koledzy po szkołach ponadgimnazjalnych chcieliby uczestniczyć w zajęciach z finansów i księgowości (absolwenci technikum) oraz spawania i obsługi koparkoładowarki (absolwenci ZSZ). 4 5

4 Rekomendacje: Opis badania 1. Promowanie praktycznej nauki zawodu o wysokiej jakości we wszystkich badanych typach szkół dającej większe szanse na zatrudnienie. 2. Popularyzacja samozatrudnienia wśród absolwentów wszystkich typów szkół jako dobrego sposobu na osiągnięcie zawodowego i osobistego sukcesu oraz czynnika przyczyniającego się do wzrostu poziomu przedsiębiorczości w województwie opolskim. 3. Podjęcie aktywnych działań krzewiących ideę flexicurity wśród pracodawców i absolwentów, jako znakomitego sposobu zdobycia doświadczenia zawodowego. 4. Realizacja badania konfrontującego otrzymane wyniki z opiniami pracodawców województwa opolskiego. 5. Inicjowanie możliwości rozwoju oferty kształcenia ustawicznego w zakresie edukacji formalnej i pozaformalnej w zawodach i kwalifikacjach deficytowych na rynku pracy. 6. Upowszechnianie wyników badania I i II fali także wśród uczniów szkół ponadgimnazjalnych i studentów by mogli bardziej świadomie dokonywać swoich wyborów edukacyjnych i zawodowych. 7. Rozwój akademickich inkubatorów przedsiębiorczości jako skutecznych i sprawnie działających podmiotów na rzecz aktywizacji zawodowej absolwentów i wspierających przedsiębiorczość w środowiskach akademickich. 8. Położenie większego nacisku w ramach edukacji szkolnej (lekcje wychowawcze, lekcje z doradcą zawodowym) na zajęcia przygotowujące do samodzielnego wyszukiwania, nawiązywania kontaktu oraz bezpośredniej rozmowy z potencjalnym pracodawcą z uwagi na wysoką skuteczność tej metody poszukiwania zatrudnienia. W okresie czerwiec - lipiec 2011 roku wykonawca badań, firma CTC Polska, przeprowadził I fazę badania. Fazę II zrealizowano pół roku później w okresie styczeń luty 2012 roku. Celem badań było poznanie i zdiagnozowanie sytuacji na rynku pracy, w jakiej znajdują się opolscy absolwenci szkół zawodowych (zasadniczych i techników) oraz studiów dziennych w pół roku po zakończeniu nauki w porównaniu z ich sytuacją zawodową i edukacyjną tuż przed ukończeniem nauki. W badaniu wykorzystano dobór warstwowo-losowy. Wielkość próby wynosiła dla I etapu: 970 uczniów techników i ZSZ oraz studentów uczelni wyższych. W II etapie badania podjęto próbę kontaktu ze wszystkimi respondentami z I tury badania. W efekcie udało się przebadać 680 absolwentów techników i ZSZ oraz 981 absolwentów szkół wyższych. Tym samym wyniki są reprezentatywne dla techników i ZSZ oraz Uniwersytetu Opolskiego i Politechniki Opolskiej, a także dla badanych typów szkół ponadgimnazjalnych i wszystkich uczelni wyższych. Badania prowadzone wśród studentów Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nysie, Wyższej Szkoły Zarządzania i Administracji w Opolu, Wyższej Szkoły Bankowej w Opolu i Szkoły Wyższej im. Bogdana Jańskiego w Opolu z racji trudnej sytuacji badawczej, nie pozwoliły na zebranie ilości danych wystarczającej do uogólniania wniosków na całe ich populacje. W przypadku Państwowej Wyższej Szkoły Medycznej w Opolu nie otrzymano zgody władz uczelni na przeprowadzenia badań. 6 7

5 Sytuacja edukacyjna Analiza wyników 6 absolwentów ponadgimnazjalnych szkół o profilu zawodowym uzupełnia swoją wiedzę ci z ZSZ przeważnie w uzupełniających liceach ogólnokształcących, ci z techników na uczelniach wyższych. Przy podejmowaniu wyborów edukacyjnych dostrzegalny jest czynnik płci. Absolwentki ZSZ preferowały licea ogólnokształcące, z kolei absolwenci - technika. W przypadku osób kończących technika, kobiety zdecydowanie najczęściej wybierały kształcenie uniwersyteckie, mężczyźni politechniczne. Odnotowano różnice pomiędzy planami kontynuacji nauki przez uczniów pół roku temu, a ich weryfikacją po ukończeniu nauki. Wyraźnie rzadziej absolwenci kontynuują naukę (7 z techników, 5 z ZSZ), niż deklarowali w swoich planach w I fali badania (wówczas plany dalszej nauki wyraziło 3/4 uczniów techników i 2/3 z ZSZ). W przypadku studentów, co trzeci z nich podjął się kontynuacji nauki na dodatkowym kierunku. Jest to spadek wobec deklaracji poczynionych w momencie opuszczania uczelni wówczas zamiar dalszej edukacji deklarowała połowa badanych. Absolwenci szkół wyższych najczęściej wydłużają swoją ścieżkę edukacyjną w formie studiów magisterskich na macierzystej uczelni. Co piąty badany kontynuujący naukę wybierał uczelnię spoza regionu. Wśród absolwentów szkół wyższych największą popularnością jako kolejny lub dodatkowy kierunek studiów cieszą się: pedagogika, ekonomia, filologia (w przypadku badanych z Uniwersytetu Opolskiego) oraz zarządzanie, ekonomia i europeistyka (w przypadku badanych z Politechniki Opolskiej). 8 9

6 Wykres 1. Kontynuacja nauki a typ szkoły ,7% 35,8% 19,5% 60,1% ZSZ technikum UO PO uczniowie 32,3% studenci Poszukiwanie pracy Osoby bezrobotne, realizujące staż, pracujące w gospodarstwach rolnych oraz należące do kategorii nie jestem zatrudniony (-a) ani zarejestrowany (-a) w PUP zapytano o plany zawodowe na przyszłość. W przypadku absolwentów ZSZ i techników, blisko 3/4 planowało zatrudnienie, z czego częściej absolwenci zasadniczych szkół zawodowych. Natomiast 11% respondentów o wyżej opisanych cechach planowało samozatrudnienie. Z kolei w przypadku absolwentów szkół wyższych nie posiadających pracy, aż 87% nosiło się z zamiarem jej podjęcia, a 5% myślało o otworzeniu własnej działalności gospodarczej. Tabela 1. Zgodność kierunku dalszej edukacji z dotychczasową uczniowie studenci wybrany kierunek % wskazań Wybrany kierunek % wskazań ten sam, ale na wyższym poziomie 46% ten sam, ale na wyższym poziomie 32% podobny 32% podobny 31% zupełnie inny 22% zupełnie inny 37% SUMA 10 SUMA 10 Aż 3/4 respondentów z wyższych uczelni, poszukujących pracy, preferowałoby wyraźnie zawód zgodny z wyuczonym. Tylko co dziesiąta osoba dopuszcza możliwość pracy w profesji niezgodnej ze zdobytym zawodem. Nieznacznie częściej taką opinię wyrażali absolwenci Uniwersytetu Opolskiego. Zbliżone wartości uzyskano w przypadku badanych kończących naukę w szkołach zawodowych ponadgimnazjalnych. Tu z kolei absolwenci techników częściej dopuszczali możliwość zatrudnienia w innym, niż wyuczony, zawodzie. Wykres 2. Absolwenci pozostający bez zatrudnienia i poszukujący pracy , 79,6% 77,1% 82,6% 73,8% ZSZ technikum UO PO uczniowie 80,8% studenci

7 Tabela 2. Sposoby poszukiwania pracy Lp. Sposób poszukiwania pracy % uczniowie % studenci 1 Internet 66,7 86,9 2 znajomi, rodzina 57,7 63,8 CHARAKTERYSTYKA podjętej pracy 3 samodzielny kontakt z pracodawcą 53,4 62,3 4 pośrednictwo PUP 58,1 61,9 5 prasa 31,9 38,5 6 prywatne agencje pośrednictwa pracy 13,3 19,2 7 biura karier 6,5 14,2 8 inne 0 0,8 Respondenci pochodzący z ZSZ oraz techników byli zainteresowani przede wszystkim (56%) zatrudnieniem w formie umowy na czas nieokreślony. Ta stabilność była jednak istotniejsza dla absolwentów techników (61%) niż ZSZ (5). Umowę o pracę na czas nieokreślony cenili sobie również badani z wykształceniem wyższym (72% z nich). Żaden z badanych, którzy poszukiwali pracy, nie był zainteresowany zatrudnieniem na czarno. Osoby kończące uczelnie wyższe oraz szkoły średnie, poszukujące zatrudnienia, w większości nie określały swoich preferencji wobec sektora przyszłego miejsca pracy. Dało się jednak zauważyć, iż absolwenci uczelni częściej wskazują sektor publiczny, zwłaszcza w przypadku osób z dyplomem Uniwersytetu Opolskiego. Realizacja badania zakładała porównanie udziału osób pracujących wśród przedstawicieli wszystkich wyróżnionych szkół. Osób pracujących w porównaniu do wyników I fali badań przybyło zarówno wśród absolwentów szkół wyższych, jak i ponadgimnazjalnych. Bez pracy pozostaje nadal co piąty absolwent szkoły wyższej i badanych typów szkół ponadgimnazjalnych. Najwyższy odsetek pracujących (tj. zatrudnionych lub prowadzących własną działalność gospodarczą) odnotowano wśród absolwentów szkół wyższych: Politechniki Opolskiej (56%, z tego 6% samozatrudnionych) oraz Uniwersytetu Opolskiego (53%, z tego 0,6% samozatrudnionych). Blisko tych wyników byli także absolwenci ZSZ (49%, w tym 0,3% prowadzących własne firmy). Najmniej pracujących osób zaobserwowano wśród posiadających tytuł technika (odpowiednio 29% i 0,9%), jednak należy pamiętać, że 7 z nich kontynuuje naukę. Największy wzrost odsetka osób pracujących zaobserwowano wśród absolwentów zasadniczych szkół zawodowych. Tylko 3% z nich pracowało pół roku wcześniej. Po około 6 miesiącach od zakończenia nauki zatrudnienie ma już prawie połowa (49%) absolwentów tych szkół. Wykres 3. Pracujący zarobkowo absolwenci szkół wyższych w trakcie nauki i w pół roku po jej zakończeniu Aspiracje płacowe respondentów pozostających bez zatrudnienia różnicowały się w zależności od płci i poziomu wykształcenia. W przypadku szkół wyższych, wskazania kumulowały się wokół przedziału zł netto (5). Jednak analiza wskazań pod kątem płci ujawniła, że przedział ten był wybierany przede wszystkim przez kobiety (54%). Preferencje mężczyzn rozbiły się pomiędzy przedziałami zł (39%) a zł (37%). Z kolei w przypadku badanych typów zawodowych szkół ponadgimnazjalnych, deklarowano niemal po równo przedziały zł (39%) oraz zł (4). Tu z kolei zaobserwowano wyższe aspiracje absolwentów techników wobec ZSZ oraz mężczyzn względem kobiet ,5% 53,1% 36,9% 55,7% 31,6% 51, I fala II fala 1 UO PO Ogółem

8 Wykres 4. Pracujący zarobkowo absolwenci szkół ponadgimnazjalnych w trakcie nauki i w pół roku po jej zakończeniu Wykres 5. Miesięczne zarobki netto pracujących absolwentów szkół wyższych w przedziale zł 5 45% 4 35% 3 25% 2 15% 1 5% 48,5% 38,7% 28,9% 14,4% 8,9% 3,2% ZSZ technikum Ogółem I fala II fala ,1% 30,5% 28,2% 36,5% 31,2% 32,3% UO PO Ogółem zł zł W pół roku po zakończeniu edukacji różnie prezentują się zarobki w zależności od typu ukończonej szkoły. Generalna zasada brzmi następująco: absolwenci z wykształceniem wyższym osiągają większe zarobki niż absolwenci szkół ponadgimnazjalnych. Co trzeci pracujący badany z wykształceniem wyższym lokował swoje zarobki netto w przedziale zł, a 28% - w przedziale zł. Z kolei pracujący absolwenci szkół ponadgimnazjalnych zawodowych aż w połowie mieścili się w przedziale zł, a jedynie co piąty zarabiał od zł. Zauważalną regułą jest to, że kobiety zarabiają mniej od mężczyzn (są liczniej reprezentowane w niższych przedziałach płacowych). Najlepiej opłacani są absolwenci Politechniki Opolskiej: 30,5% z nich zarabia od 1501 do 2000 zł miesięcznie. Najniższe pensje dotyczą osób po zasadniczych szkołach zawodowych: tu jedynie 12% mieści się w tym przedziale. Zarobki osiągane przez pracujących absolwentów są niższe od oczekiwań wyrażonych w badaniu I fali. Wystarczy odwołać się chociażby do danych dotyczących najniższego analizowanego przedziału wynagrodzeń, a więc do 1000 zł netto. Tuż przed zakończeniem nauki tak niskich oczekiwań płacowych nie miał żaden z uczniów techników i jedynie 4% uczniów ZSZ. W pół roku po ukończeniu szkoły zarobki z tego przedziału pobierał jednak co siódmy absolwent technikum i co piąty absolwent ZSZ. Dotyczy to także badanych z wyższym wykształceniem, spośród których niskie wynagrodzenia pobiera 13% wobec 1% osób oczekujących takiego poziomu płac w czerwcu 2011 roku. Wykres 6. Miesięczne zarobki netto pracujących absolwentów szkół zawodowych ponadgimnazjalnych w przedziale zł 70, 60, 50, 40, 30, 20, 10, 0, 11,9% 54,7% 29,6% 33,7% 18,7% 46,7% ZSZ technikum Ogółem W branży zgodnej ze swoim kierunkiem kształcenia pracuje ponad połowa czynnych zawodowo absolwentów szkół wyższych i ponadgimnazjalnych. Najczęściej w swojej branży pracują absolwenci zasadniczych szkół zawodowych (63%), przy czym aż 54% ocenia tę zgodność udzielając odpowiedzi zdecydowanie tak. Dla porównania: na zgodność branży zatrudnienia z zawodem wyuczonym wskazuje 59% badanych ze szkół wyższych (38% zdecydowanie tak ) oraz zł zł

9 36% z techników (17% zdecydowanie tak ). Okazuje się tym samym, że to wykształcenie średnie techniczne stwarza największe ryzyko pracy poza wyuczoną profesją. Praca w branży zgodnej ze swoim kierunkiem kształcenia jest związana z wykorzystywaniem w pracy wiedzy zdobytej podczas nauki. Absolwenci zasadniczych szkół zawodowych zdecydowanie częściej od pozostałych uczestników badania, wskazali, że całkowicie lub w stopniu bardzo wysokim wykorzystują w swojej pracy wiedzę zdobytą w trakcie nauki (4). Wykres 7. Praca w branży zgodnej z kierunkiem posiadanego wykształcenia Sytuacja osób niepracujących ,9% 35,7% 58,9% 59,6% 52,5% 58,5% Spośród ogółu absolwentów badanych typów szkół ponadgimnazjalnych połowa nie pracowała, w tym 2 pozostawała zarejestrowana w urzędach pracy. Rejestracja częściej dotyczyła absolwentów ZSZ (28% ogółu) niż techników (13%). W przypadku absolwentów szkół wyższych odsetek osób niepracujących wyniósł 27%, z czego 19% to bezrobotni zarejestrowani. ZSZ technikum UO PO uczniowie studenci Osoby zarejestrowane korzystały ze wsparcia powiatowych urzędów pracy. Blisko połowa (44%) badanych ze szkół ponadgimnazjalnych otrzymała za pośrednictwem PUP ofertę zatrudnienia, co jednak w większym stopniu dotyczyło absolwentów ZSZ (55%). Jako niewielkie ocenić należy wsparcie w postaci doradztwa zawodowego (13%), szkoleń (5%) i staży (4%). Podobnie rozłożyły się odpowiedzi w grupie bezrobotnych zarejestrowanych respondentów ze szkół wyższych: tu również 44% osób otrzymało ofertę zatrudnienia, liczniejsze były za to skierowania na staże (11%). Stażyści stanowili nieliczną grupę badanych w momencie trwania II fali (2% absolwentów ZSZ oraz techników i 5% absolwentów uczelni). Wszyscy badani wysoko oceniali zgodność stażu z wyuczonym zawodem oraz jego przydatność w dalszej pracy zawodowej. 4 stażystów ze szkół ponadgimnazjalnych widziało szanse na stałe zatrudnienie w miejscu odbywania stażu w przypadku szkół wyższych odsetek ten wyniósł jedynie 19%

10 nauczania. Niemniej jednak ocena ta jest wyższa od wystawionej przed pół rokiem. Wówczas przydatność nabytych w trakcie nauki umiejętności pozytywnie oceniła tylko niecała połowa badanych. Respondenci ze szkół wyższych krytyczni wobec własnych kwalifikacji w aż 88% przypadków uważali, że brakuje im doświadczenia zawodowego. Ponadto twierdzili, iż ich umiejętności językowe (33%), specjalistyczna wiedza (24%), specjalistyczne umiejętności (18%) oraz kompetencje w zakresie obsługi programów komputerowych (12%) wymagają poprawy. Wykres 8. Ocena przydatności zdobytych w trakcie nauki umiejętności zawodowych (odpowiedzi bardzo/raczej wysoka ) Ocena kwalifikacji zawodowych zdobytych w trakcie dotychczasowej nauki 7 badanych, którzy ukończyli technika bądź ZSZ, w pół roku po tym wydarzeniu pozytywnie oceniało przydatność zdobytych w trakcie nauki kwalifikacji do wykonywania pracy. Jednak zdecydowanie częściej robili to absolwenci ZSZ (81%) niż techników (6). W chwili kończenia nauki oceny te były trochę niższe (75% uczniów ZSZ i 56% uczniów techników) ,2% 70, uczniowie Znaczna większość osób, w tym: - 71% absolwentów technikum, - 64% absolwentów ZSZ, - 8 absolwentów uczelni wyższych 47,7% 63,1% studenci I fala II fala w pół roku po zakończeniu nauki w badanych szkołach chciałaby uczestniczyć w szkoleniach zawodowych szlifujących ich kompetencje. Drugi biegun stanowi 38% badanych absolwentów technikum i 3 z ZSZ, którzy zauważali deficyty w zakresie posiadanych kwalifikacji zawodowych. Dotyczyło to przede wszystkim niewystarczającego doświadczenia zawodowego. 2/3 respondentów stwierdziło, iż ich umiejętności zawodowe nabyte za pośrednictwem opolskich uczelni wyższych są wystarczające do zdobycia pracy w wyuczonym zawodzie. Przeciwnego zdania była 1/3 respondentów. Byli oni przedstawicielami grupy krytycznej wobec efektywności

11 mobilność przestrzenna Generalnie większość respondentów obu grup chciałoby pracować w swoim miejscu zameldowania lub poza nim, ale w obrębie zamieszkiwanego powiatu. Czym obszar szerszy w obrębie Polski wokół miejsca zameldowania, tym mobilność geograficzna respondentów spada. Do wyjazdu za pracą poza województwo opolskie było skłonnych tylko 3% absolwentów techników i 1% zasadniczych szkół zawodowych. Jednocześnie na ogół odległości te nie były większe niż 100 km od miejsca zamieszkania, a więc raczej dotyczyły pracy w województwach sąsiednich. Spośród badanych osób 15% ze szkół ponadgimnazjalnych oraz 25% ze szkół wyższych w okresie minionego półrocza zmieniło miejsce pobytu. 23% to absolwenci technikum a 7% zasadniczych szkół zawodowych. Wśród respondentów z wykształceniem wyższym rodzaj uczelni (UO, PO) nie wpływał na decyzje dotyczące mobilności geograficznej. Osoby, które zmieniły miejsce pobytu dokonały tego najczęściej na terenie kraju (zwykle na odległość do 150 km), i dotyczy to zarówno respondentów ze szkół ponadgimnazjalnych, jak i wyższych. W przypadku absolwentów technikum największa grupa wyjechała poza województwo, w którym dotychczas zamieszkiwała (35%). Co czwarta osoba wyjechała za granicę (w skali całej badanej grupy absolwentów technikum to 6%; 16% respondentów absolwentów technikum z I fali zamierzało poszukiwać pracy poza granicami Polski) i tyle samo przeprowadziło się w granicach danego województwa. Do Niemiec wyprowadziło się 10 osób, 5 do Holandii i 2 do Wielkiej Brytanii. Natomiast absolwenci zasadniczych szkół zawodowych, którzy zmienili miejsce pobytu, w 41% przypadków powracali do miejsca zameldowania (byli to wyłącznie mieszkańcy województwa opolskiego). 23% przeprowadziło się do innej miejscowości w ramach rodzinnego powiatu oraz tyle samo za granicę (1,5% wszystkich badanych absolwentów ZSZ; 2 respondentów absolwentów ZSZ z I fali zamierzało poszukiwać pracy poza granicami Polski). W sumie 3 osoby wyprowadziły się do Niemiec i 1 do Holandii. Generalnie zauważa się, iż w przypadku populacji absolwentów technikum osoby posiadające podwójne obywatelstwo znacznie częściej wybierały pobyt za granicą. Powodem tego była praca poza granicami Polski. Wpływ na to miały także doświadczenia pracownicze ich rodziców za granicą

12 Jakie były główne kierunki migracyjne byłych studentów opolskich uczelni wyższych? 1/3 badanych zmieniających miejsce pobytu zamieszkała poza rodzimym województwem, ale na terenie Polski. Na ogół były to odległości km oraz km od miejsca zamieszkania. Kolejna 1/4 respondentów powróciła po zakończeniu nauki do miejsca zameldowania, szczególnie jest to widoczne w przypadku absolwentów Politechniki Opolskiej. 18% badanych osób wyjechało w tym okresie za granicę, głównie do Niemiec, rzadziej do Wielkiej Brytanii i Holandii, a także sporadycznie do innych państw, np. do Australii, Irlandii. Za granicę częściej wyjeżdżali absolwenci Politechniki Opolskiej niż Uniwersytetu Opolskiego. W dalszej kolejności osoby zmieniały miejsce pobytu w obrębie regionu (14%) oraz powiatu (11%). Tendencja ta była bardziej charakterystyczna dla absolwentów Uniwersytetu Opolskiego. Wykres 9. Odsetek respondentów, którzy w okresie ostatniego półrocza zmienili miejsce pobytu 3 25% 22,9% 25,6% 25,2% 26,7% Metryczka projektu Nazwa: Opolskie Obserwatorium Rynku Pracy 2 15% 15, Realizator: Wojewódzki Urząd Pracy w Opolu WWW: 1 5% 6,7% Okres realizacji: 3 stycznia grudnia 2013 Źródło finansowania: Europejski Fundusz Społeczny i budżet państwa Program: Program Operacyjny Kapitał Ludzki technikum ZSZ UO PO uczniowie Tabela 3. Nowe miejsce pobytu osób zmieniających miejsce zamieszkania studenci Działanie 6.1: Poprawa dostępu do zatrudnienia oraz wspieranie aktywności zawodowej w regionie Poddziałanie 6.1.2: Wsparcie Powiatowych i Wojewódzkich Urzędów Pracy w realizacji zadań na rzecz aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych w regionie. nowe miejsce pobytu % uczniowie % studenci powrót do miejsca zameldowania 9,8 24,6 pobyt poza miejscem zameldowania, ale na terenie rodzimego powiatu pobyt poza powiatem zameldowania, ale na terenie województwa pobyt poza województwem zameldowania, ale w Polsce 14,7 11,0 21,6 14,1 28,4 32,5 pobyt za granicą 25,5 17,8 Typ projektu: badawczy Wykonawca badań:

13