Postępowanie cywilne. Wprowadzenie. Pojęcie strony procesowej Wykład 3 Strony i uczestnicy postępowania

Transkrypt

1 Postępowanie cywilne Wykład 3 Strony i uczestnicy postępowania Wprowadzenie W procesie zawsze występują 2 strony Po każdej stronie może występować kilka osób (współuczestnictwo) W postępowaniu egzekucyjnym: wierzyciel i dłużnik W postępowaniu nieprocesowym: uczestnicy działający samodzielnie Pozostali uczestnicy: interwenienci Pojęcie strony procesowej Strona jako uczestnik stosunku cywilnoprawnego Strona procesowa, bo powództwo może wnieść: Strona nieuprawniona Osoba niebędąca stroną (art. 189 kpc, art. 2 krio, art. 13 krio) Prokurator, RPO, RPD, organizacje społ., kier. MOPS, itd. 1

2 Pojęcie strony II Podmiot występujący do sądu z żądaniem udzielenia ochrony prawnej (powód) Podmiot, przeciwko któremu żądanie ochrony jest skierowane (pozwany) Wytoczenie powództwa przez prokuratora nie czyni automatycznie stroną osoby, na rzecz której działa Pojęcie strony III strona w znaczeniu materialnym Strona powodowa w znaczeniu materialnym: osoba, której prawa materialne są chronione w danym procesie Strona pozwana: osoba, przeciwko której żądana jest ochrona prawna Pojęcie strony IV strona w znaczeniu formalnym Powód: podmiot, który we własnym imieniu żąda ochrony praw własnych lub cudzych. Pozwany: podmiot uprawniony do przeciwstawienia się w swoim imieniu żądaniu powództwa Osoba, na rzecz której wytoczono powództwo traktowana tak, jak strona 2

3 Strona w znaczeniu procesowym Strona powodowa Prokurator, RPO Zarządca egzekucyjny nieruchomości (art. 935 kc) Kurator spadku (art. 667 kc) Wykonawca testamentu (art. 988 kc) Strona pozwana: kurator, kurator spadku, wykonawca testamentu, zarządca Zdolność sądowa Zdolność do występowania w charakterze strony lub uczestnika postępowania (art. 64 kpc) Mają ją: Podmioty prawa cywilnego Organizacje społeczne, choćby nie posiadały osobowości prawnej (art. 64 kpc) W sprawach pracowniczych: pracodawca i organ rentowy Zdolność sądowa w przepisach szczególnych Organy nadzoru w spółkach z o.o. i akcyjnych w sprawach o uchylenie lub stwierdzenie nieważności uchwał walnego zgromadzenia Osobny przepis dla organizacji społecznych wątpliwość, co do sensowności regulacji 3

4 Brak zdolności procesowej Przesłanka procesowa brana pod uwagę przez sąd (art. 202) Braki sanowalne (art. 70) Termin na uzupełnienie Możliwość tymczasowego dopuszczenia do działania Braki niesanowalne Sąd znosi postępowanie (art. 71) Umorzenie postępowania (art. 199) Legitymacja procesowa Udzielenie ochrony możliwe, gdy: Żąda się jej udzielenia na rzecz osoby mającej uprawnienie materialnoprawne Z żądaniem występuje osoba uprawniona Legitymacja procesowa = uprawnienie do poszukiwania ochrony prawnej w konkretnej sprawie Rodzaje Legitymacja czynna i bierna Legitymacja materialna i procesowa Zazwyczaj obie legitymacje się pokrywają Rozdział legitymacji Powództwo wytacza inny podmiot Prokurator, wierzyciel egzekwujący dochodzący wierzytelności przysługującej dłużnikowi Legitymacja zostaje przejściowo odjęta uprawnionemu materialnie Zarządca majątku, wykonawca testamentu, syndyk 4

5 Rodzaje - cd Legitymacja indywidualna i grupowa Współuczestnictwo materialne Postępowanie grupowe Legitymacja łączna Sprawa może toczyć się tylko przeciw wszystkim podmiotom danego stosunku Po stronie powodowej występują wszystkie podmioty danego stosunku Legitymacja źródła i wadliwość Źródło: przepis prawa materialnego lub procesowego Wadliwość Brak uprawnienia lub obowiązku materialnoprawnego po którejś ze stron Brak uprawnienia ustawowego do występowania w interesie strony materialnoprawnej Przekroczenie zakresu upoważnienia Skutki braku legitymacji Materialnej Oddalenie powództwa Procesowej Odrzucenie pozwu Konwalidacja braku legitymacji Osoba wezwana do udziału w sprawie (art. 194 kpc) Osoba zawiadomiona (art. 196 kpc) 5

6 Zdolność procesowa Możność działania w postępowaniu Osoby fizyczne: zdolność pełna lub ograniczona Osoby prawne: organ lub podmiot uprawniony Brak zdolności a brak reprezentacji Zdolność organizacji społecznych także bez podmiotowości materialnej Brak zdolności Brak przedstawiciela ustawowego, organu innego uprawnionego Kurator art. 70 i art. 69 Kurator osoby prawnej Utrata zdolności procesowej w trakcie procesu: Zawieszenie postępowania Podjęcie po ustanowieniu przedstawiciela ustawowego Zdolność postulacyjna Samodzielne dokonywanie czynności w procesie Przeszkody faktyczne Przymus adwokacko radcowski Bezwzględny Względny 6