Prawo cywilne. Wadliwość czynności prawnej. Nieważność bezwzględna Sankcje wadliwości czynności prawnej Przedstawicielstwo

Transkrypt

1 Prawo cywilne Sankcje wadliwości czynności prawnej Przedstawicielstwo Wadliwość czynności prawnej Czynność prawna nie odpowiada wymogom ustawy Przyczyny: Wadliwa treść czynności prawnej Wadliwość formy Braki po stronie podmiotowej Wystąpienie wadliwości powoduje ujemne skutki (sankcje) Nieważność bezwzględna Czynność nie wywołuje skutków prawnych zamierzonych przez strony Może wywołać inne skutki (obowiązek zwrotu nienależnego świadczenia) Czynność może być: Bezskuteczna Nieistniejąca (art. 2 krio małżeństwo) Pozbawiona skutków prawnych 1

2 Nieważność bezwzględna II Brak zdolności prawnej do czynności prawnych Niezachowanie formy ad solemnitatem Wadliwość oświadczeń woli (art. 82, 83) Wadliwość treści Sprzeczność z ustawą Sprzeczność z zasadami współżycia społecznego Obejście ustawy Nieważność bezwzględna III Przepis ustawy wskazuje na nieważność Na nieważność może powołać się każdy i w każdym czasie Skutek nieważności powstaje ex lege Sąd bierze nieważność pod uwagę z urzędu (z uwzględnieniem ograniczeń w działaniu z urzędu) Konwalidacja Konwalidacja = uzdrowienie czynności prawnej na skutek późniejszych zdarzeń Przykład: Drobne bieżące sprawy życia codziennego (umowy niezdolnych do czynności prawnych) Wykonanie nieformalnej darowizny 2

3 Konwersja Przekształcenie nieważnej czynności prawnej w inną, ważną czynność. Cel obu czynności ten sam lub podobny Czynność nieważna spełnia przesłanki ważności czynności zastępczej. Przykłady Art. 521 kc Nieważny weksel trasowany jako przekaz Wykładnia czy konwersja? Nieważność względna (wzruszalność) Czynność jest ważna i skuteczna Podmiot uprawniony może pozbawić czynność skutków prawnych swoim działaniem. Unicestwienie skutków prawnych jest skuteczne z mocą wsteczną (ex tunc) Do unicestwienia czynności potrzebne oświadczenie woli lub wyrok sądu Nieważność względna II cechy Skutki tylko na skutek działania uprawnionego Powołać się na tę sankcję mogą tylko wskazane w ustawie podmioty Nieważność względną sąd bierze pod uwagę tylko na wniosek Czynność dotknięta tą sankcją nie może być konwalidowana 3

4 Bezskuteczność względna Czynność prawna nie wywołuje zamierzonych skutków w stosunku do oznaczonych osób. Czynność dotknięta sankcją nie jest wadliwa Czynność ta pogarsza położenie osoby trzeciej, niebędącej stroną tej czynności Dotyczy tylko niektórych czynności Bezskuteczność względna II Z mocy ustawy Rozporządzenie przedmiotem należącym do spadku bez zgody pozostałych współspadkobierców (art KC) Niektóre czynności upadłego Z mocy orzeczenia sądu Art. 59 k.c. Actio pauliana Niektóre czynności upadłego Art 59 KC przesłanki A ma roszczenie w stosunku do B B zawiera umowę z C Wykonanie umowa między B i C uniemożliwia (całkowicie lub częściowo) zadośćuczynienie roszczeniu A B i C wiedzieli o roszczeniu A LUB Czynność była nieodpłatna Ograniczenie terminem (rok) 4

5 Art 59 KC postępowanie i skutki Powództwo A wytacza przeciwko B i C (współuczestnictwo jednolite) Orzeczenie sądu ma charakter konstytutywny (prawotwórczy) Na skutek wyroku Dla A powstaje sytuacja, jakby umowa między B i C nie została zawarta Umowa jest skuteczna w pozostałym zakresie. Bezskuteczność zawieszona Czynność dokonana bez zgody osoby trzeciej, koniecznej do jej dokonania Brak zgody powoduje stan niepewności prawnej (negotium claudicans) Zgoda może być wyrażona ex ante, w trakcie dokonania czynności lub ex post Potwierdzenie wywołuje skutki z mocą wsteczną Przypadki Rozporządzenia osób mających ograniczoną zdolność do czynności prawnych Uznanie dziecka (zgoda matki i pełnoletniego dziecka) Falsus procurator Przejęcie długu 5