PRAWO UPADŁOŚCIOWE I NAPRAWCZE. Dr Anna Rachwał 2012/2013

Transkrypt

1 PRAWO UPADŁOŚCIOWE I NAPRAWCZE Dr Anna Rachwał 2012/2013

2 PRAWO UPADŁOŚCIOWE I NAPRAWCZE 2. Postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości i. Wniosek o ogłoszenie upadłości ii. Zagadnienia proceduralne iii. Postępowanie zabezpieczające

3 Spółka z o.o. Albatros wszczęła przeciwko spółce z o.o. Bocian postępowanie o zapłatę ceny za nabyte przez spółkę Albatros udziały w spółce z o.o. Czajka. Spór toczący się zgodnie z umową stron przed sądem polubownym jest skomplikowany prawnie i postępowanie trwa już ponad rok. Spółka Albatros złożyła wniosek o ogłoszenie upadłości spółki Bocian. Z bilansu spółki Bocian, przedstawionego na żądanie sądu upadłościowego, wynika, że jej zobowiązania przekraczają wartość jej majątku. Spółka popadła również w niewielkie opóźnienia ze spłatą kilku innych zobowiązań. W postępowaniu przed sądem upadłościowym spółka Bocian kwestionuje istnienie zobowiązania. Czy sąd może wydać postanowienie o ogłoszeniu upadłości spółki z o.o. Bocian?

4 Postępowanie upadłościowe może toczyć się wyłącznie na wniosek uprawnionego podmiotu (art. 20 PUiN), którym jest: (1) Dłużnik; W przypadku osób prawnych i ułomnych osób prawnych: wniosek złożony zgodnie z zasadami reprezentacji danej (ułomnej) osoby prawnej wyłącznie sam dłużnik jest uprawniony do złożenia wniosku o ogłoszenie swojej upadłości, jeżeli jest osobą nieprowadzącą działalności gospodarczej (art ust. 2 PUiN)

5 Postępowanie upadłościowe może toczyć się wyłącznie na wniosek uprawnionego podmiotu (art. 20 PUiN), którym jest: (2) W przypadku osób prawnych i ułomnych osób prawnych: każda osoba, która może ją reprezentować samodzielnie lub łącznie z innymi osobami (każdy wspólnik spółki osobowej uprawniony do reprezentacji, każdy członek zarządu); Uprawnienie do złożenia wniosku przez te osoby jest: Ich własnym uprawnieniem (tak: wyr. SN z , II CSK 255/08, OSNC 2009/C/69) szczególnym sposobem reprezentacji (ułomnych) osób prawnych (tak: uchw. SN z , III CZP 12/09, OSNC 2010/1/8) (3) Każdy z likwidatorów (ułomnej) osoby prawnej (?) prokurent

6 Postępowanie upadłościowe może toczyć się wyłącznie na wniosek uprawnionego podmiotu (art. 20 PUiN), którym jest (4) Wierzyciel dłużnika: każdy, kto może zgłosić swoją wierzytelność w postępowaniu upadłościowym (art. 189 PUiN) wierzytelność musi istnieć w chwili składania wniosku legitymacji nie dają wierzytelności przyszłe, np. wynikające z umowy poręczenia, jeżeli poręczyciel nie spełnił jeszcze świadczenia wierzytelność powinna być uprawdopodobniona (art. 24 PUiN), wierzyciel nie musi udowadniać jej istnienia sąd upadłościowy samodzielnie ocenia czy wierzytelność sporna jest dostatecznie uprawdopodobniona

7 Postępowanie upadłościowe może toczyć się wyłącznie na wniosek uprawnionego podmiotu, którym jest: (5) każdy wspólnik, który odpowiada za zobowiązania spółki osobowej całym majątkiem w odniesieniu do tej spółki; (6) inny podmiot uprawniony w odniesieniu do określonego rodzaju osób prawnych (art. 20 ust. 2 pkt 3-7 PUiN), a ponadto: Komisja Nadzoru Finansowego w odniesieniu do zakładu ubezpieczeń i zakładu reasekuracji (art. 471 ust. 1 PUiN) (7) Wyłącznie Komisja Nadzoru Finansowego w odniesieniu do banku (art. 426 PUiN) BRAK LEGITYMACJI PROWADZI DO ODDALENIA WNIOSKU

8 Podmioty zobowiązane do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości (art. 21 PUiN): Dłużnik będący przedsiębiorcą lub do którego stosuje się przepisy o postępowaniu upadłościowym przedsiębiorców (ułomne) osoby prawne: każdy kto ma prawo reprezentacji samodzielnej lub łącznej (tj. osoby, które mają legitymację do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości) Termin złożenia wniosku: 2 tygodnie od wystąpienia podstawy ogłoszenia upadłości (bilansowej lub ogólnej, art. 11 PUiN)

9 Skutki niezłożenia wniosku o ogłoszenie upadłości przez podmioty zobowiązane: Odpowiedzialność odszkodowawcza (deliktowa) względem osób trzecich (nie tylko wierzycieli) za szkodę, którą poniosły wskutek niezłożenia wniosku o ogłoszenie upadłości (art. 21 ust. 3 PUiN) Członkowie zarząd spółki z o.o.: odpowiedzialność za zobowiązania spółki na podstawie art. 299 KSH (odszkodowawcza, por. uchw. SN z r., III CZP 72/08, OSNC 2009/2/20; wg literatury - gwarancyjna)

10 Zarząd spółki z o.o. Jaskółka wniósł w imieniu spółki do sądu wniosek o ogłoszenie upadłości spółki nie zawierający określenia, czy wnosi o upadłość obejmującą likwidację jego majątku czy upadłość z możliwością zawarcia układu. Z dołączonego do akt spółki bilansu wynika, że majątek spółki nie wystarcza na zaspokojenie jej zobowiązań, a ponadto zarząd dołączył kilka zawiadomień o wszczęciu przeciwko spółce egzekucji przez komorników. Jakie rozstrzygnięcie powinien wydać sąd? Jakie rozstrzygnięcie powinien wydać sąd w przypadku, gdy wspólnicy spółki Jaskółka niezadowoleni ze złożenia wniosku przez zarząd odwołali go po złożeniu wniosku a przed wydaniem przez sąd rozstrzygnięcia i nie ustanowili nowego zarządu?

11 Wniosku o ogłoszenie upadłości powinien zawierać (art. 22 PUiN): Dane identyfikujące dłużnika Uprawdopodobnienie okoliczności uzasadniających wniosek (tj. wskazujących na spełnienie przesłanek ogłoszenia upadłości) Dodatkowo: wniosek dłużnika (art. 23 PUiN): Określenie, czy wnosi o upadłość układową czy likwidacyjną Dokumenty obrazujące sytuację majątkową dłużnika i jego stosunki z dłużnikami i wierzycielami Dodatkowo: wniosek wierzyciela (art. 24 PUiN) Uprawdopodobnienie wierzytelności Określenie sposobu prowadzenia postępowania?

12 Skutki złożenia wniosku dotkniętego brakami formalnymi lub nienależycie opłaconego: Wnioskodawca zastępowany przez profesjonalnego pełnomocnika: zwrot (art. 28 ust. 1 PUiN) z możliwością usunięcia braku w terminie tygodniowym ze skutkiem od daty pierwotnego wniosku Wnioskodawca działający samodzielnie wezwanie o uzupełnienie braków (art. 130 KPC w zw. z art. 35 PUiN) W stosunku do dłużnika nie stosuje się przepisów o zwolnieniu od kosztów sądowych (por. art. 13 PUiN, ubóstwo masy ) Opłata od wniosku o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy: 1000 zł Opłata od wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenta : 200 zł Raz wszczęte postępowanie nie ulega zawieszeniu (np. do czasu zakończenia sporu o istnienie wierzytelności wnioskodawcy) ani wznowieniu (art. 35 PUiN)

13 POSTĘPOWANIE W PRZEDMIOCIE OGŁOSZENIA UPADŁOŚCI Sąd upadłościowy: sąd rejonowy sąd gospodarczy, właściwy według zakładu głównego przedsiębiorstwa dłużnika (art. 18, art. 19 PUiN); 3 sędziów zawodowych (art. 18 PUiN) Posiedzenie niejawne; rozprawa, jeśli konieczna (art. 27 PUiN) Wysłuchanie dłużnika lub wierzyciela wnioskodawcy możliwe także poza rozprawą, a nawet na piśmie (art. 27 ust. 2, art. 30 ust. 3 PUiN) Uczestnicy: dłużnik + wnioskodawca (art. 26 ust. 1 PUiN) Spółka pozbawiona organu uprawnionego do reprezentacji nie ma zdolności procesowej > sąd upadłościowy ustanawia kuratora (art PUiN) Sąd ocenia, czy są spełnione przesłanki ogłoszenia upadłości likwidacyjnej czy upadłości układowej; nie jest związany wnioskiem (art. 14, art. 15 PUiN) Jeżeli zwołano wstępne zgromadzenie wierzycieli, sąd jest związany jego uchwałą co do sposobu dalszego postępowania (art. 47 ust. 1 PUiN)

14 POSTĘPOWANIE ZABEZPIECZAJĄCE Bogdan jeden z członków zarządu spółki z o.o. Wróbelek złożył wniosek o ogłoszenie upadłości spółki, wraz z wnioskiem o zabezpieczenie majątku dłużnika, jednak bez wskazania sposobu zabezpieczenia. Sąd ustanowił zarządcę przymusowego całego majątku spółki, uznając, że zachodzi ryzyko ukrycia przez wspólników majątku spółki. Po wydaniu postanowienia spółka Wróbelek reprezentowana przez dwóch innych członków zarządu (Jana i Juliusza) zawarła umowę sprzedaży przedsiębiorstwa spółki z Krzysztofem i złożyła zażalenie na postanowienie o zabezpieczeniu, wskazując, że brak było podstaw ustanowienia tego zabezpieczenia. Jakie rozstrzygnięcie powinien wydać sąd II instancji? Czy Krzysztofowi przysługuje roszczenie o wydanie przedsiębiorstwa przez spółkę Wróbelek?

15 POSTĘPOWANIE ZABEZPIECZAJĄCE Ustanowienie zabezpieczenia (art. 36 PUiN): Z urzędu, jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości pochodzi od dłużnika Jeżeli wniosek składa osoba, uprawniona do reprezentacji spółki indywidualnie, działa w imieniu dłużnika (por. Slajd podmioty uprawnione do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości ) W innych wypadkach zabezpieczenie ustanawia się na wniosek wnioskodawcy o ustanowienie zabezpieczenia Czy Wystarczające jest żądanie zabezpieczenia, a jego treść określa PUiN Wnioskodawca musi wskazać sposób zabezpieczenia?

16 POSTĘPOWANIE ZABEZPIECZAJĄCE Sposób zabezpieczenia (art. 38 PUiN): Ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego: Upadły musi uzyskać zgodę nadzorcy na dokonanie czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu (art. 76 ust. 3 PUiN) Zarząd przymusowy, jeżeli zachodzi obawa ukrycia majątku, działania na szkodę wierzycieli lub dłużnik nie wykonuje poleceń nadzorcy sądowego Upadły traci prawo korzystania i rozporządzania swoim majątkiem, a zarząd przejmuje zarządca (art. 77 ust.1 PUiN); jego czynności są nieważne Krzysztof nie może domagać się wydania przedsiębiorstwa Inne sposoby przewidziane w KPC Zawieszenie egzekucji wierzytelności objętych układem, uchylenie zajęcia rachunku bankowego (art. 37 PUiN)

17 ROZSTRZYGNIĘCIE WNIOSKU O OGŁOSZENIE UPADŁOŚCI; ZASKARŻANIE ROZSTRZYGNIĘĆ Cezary wspólnik spółki jawnej Żuraw, w której obowiązuje reprezentacja łączna 2 wspólników, złożył wniosek o ogłoszenie upadłości spółki Żuraw z możliwością zawarcia układu, przedstawiając wstępne propozycje układowe. Sąd wydał postanowienie zgodnie z wnioskiem. Wierzyciel Paweł dowiedział się o ogłoszeniu upadłości spółki Żuraw i wniósł od tego postanowienia zażalenie, domagając się ogłoszenia upadłości dłużnika, ale obejmującego likwidację jego majątku. Zażalenie wniósł też inny wspólnik spółki Żuraw Ireneusz, wyłączony na mocy umowy od jej reprezentacji w którym domaga się uchylenia postanowienia o ogłoszeniu upadłości i oddalenia wniosku. Jakie rozstrzygnięcie powinien wydać sąd II instancji?

18 ROZSTRZYGNIĘCIE WNIOSKU O OGŁOSZENIE UPADŁOŚCI; ZASKARŻANIE ROZSTRZYGNIĘĆ Postanowienie o ogłoszeniu upadłości (treść: art. 51 ust. 1PUiN) = data ogłoszenia upadłości (godzina 0:00); art. 52 PUiN Natychmiastowa skuteczność (art. 51 ust. 2 PUiN) Ogłoszenie w MSiG i opublikowanie w dzienniku o zasięgu lokalnym wezwanie wierzycieli do zgłoszenia wierzytelności (art. 51 ust. 1 pkt 4 PUiN) Zażalenie (art. 54 PUiN): Ogłoszenie upadłości: tylko dłużnik Oddalenie wniosku: tylko wnioskodawca (dłużnik/wierzyciel/inne podmioty) Sąd II instancji może nie może orzec o ogłoszeniu upadłości (może przekazać sprawę sądowi rejonowemu do ponownego rozpoznania) Nie przysługuje skarga kasacyjna (art. 33 ust. 2 PUiN) Nie przysługuje skarga o stwierdzenie niezgodności orzeczenia z prawem (art. 33 ust. 3 PUiN)