SPIS TREŚCI UWAGI METODOLOGICZNE... UWAGI ANALITYCZNE...

Transkrypt

1 STATYSTYKA WOJEWÓDZTWA Xe,<*U i rviy. 1 ^epviawiww JAKOŚĆ UŻYTKÓW ROLNYCH Według stanu w dniu 1 stycznie 1976 r. WAŁBRZYCH marzec 1977 WOJEWÓDZKI URZĄD STATYSTYCZNY W WAŁBRZYCHU Opracowanie: mgr Janina Mikrut SPIS TREŚCI UWAGI METODOLOGICZNE UWAGI ANALITYCZNE Powierzchnia użytków rolnych według klas bonitacyjnych i grup reje- Powierzchnia gruntów ornych według klas bonitacyjnych i grup rejeetro- Powierzchnia sadów według klas bonitacyjnych i grup rejestrowych... 3 Powierzchnia łęk według klas bonitacyjnych i grup rejestrowych... 4 Powierzchnia pastwisk według klas bonitacyjnych i, grup rejestrowych... 5 Wskaźnik bonitacji użytków rolnych według grup rejeatrowych... 6 Wskaźnik średniej klasy użytków rolnych według grup rejestrowych... 7

2 UWAGI METODOLOGICZNE V? Publikacja niniejsza zawiera dane dotyczące Jakości użytków rolnych w naszym wo- Jewództwie według stanu w dniu 1 I 1976 r. Materiałem źródłowym danych prezentowenycfh^włj^iblikacji są wykazy gruntów KL-1975, sporządzana przez wojewódzkie biura geodezji 1 terenów rolnych i opracowana na ich podstawie informacja Głównego Urzędu 'Statystycznego. Wąpomniane wykazy sporzędzane były według grup rejestrowych i według tytułu władani# gruntami, a nie według faktycznego użytkowania gruntów, w związku z czym dane zawarte w publikacji różnię się od danych prezentowanych na podstawie badań statystycznych /spisów rolnych/. Ponadto powierzchnia użytków rolnych na wykazach KL-1975 ujmowana była w podziale na 6 podstawowych klas bonitacyjnych, a w przypadku gruntów ornych i sadów wyodrębiono jeszcze w klasach III i IV podgrupy "a." i b", co pozwoliło na dokładniejszą analizę Jakości użytków rolnych. W celu ułatwienia tej analizy opracowano w publikacji dodatkowe tablice zawierające wskaźniki charakteryzujące ściślej Jakość gleb województwa wałbrzyskiego, a mianowicie wskaźniki bonitacji i wskaźniki średniej klasy użytków rolnych w porównaniu do tych samych wskaźników obliczonych dla całego kraju. Do obliczenia wskaźnika bonitacji gruntów zastosowano następujący wzórr vfc...y. gdzie: Br - wskaźnik bonitacji użytków rolnych, Xn - powierzchnia użytków rolnych w kolejnych klasach. W±... Wn - współczynnik8/ przeliczeniowy dla kolejnych klas* klasa I - 1,80. klasa II - 1,60, klasa Ilia - 1,25, klasa III - i,20. klasa Illb - i,15. klasa IVa - 1,05, klasa IV - 1,00, klasa IVb - 0,95, klasa V - 0,80 i klasa VI - 0,50. Przy zastosowaniu wyżej podanych współczynników otrzymujemy wskaźnik bonitacji mniejszy od jedności w przypadku gruntów przeciętnie słabszych od IV klasy, netomiesj wyższy od jedności w przypadku gruntów przeciętnie lepszych od IV klasy. * Wskaźnik średniej klasy gruntów wyliczony został według następującego wzoru: plkl '+ p2k2 - wskaźnik średniej klasy użytków rolnych, p6 - powierzchnia użytków rolnych w kolejnych klasach, k. - numer kolejnych klas od 1-6. Otrzymany w wyniku ppdanych obliczeń wskaźnik Jest średnią numerów klae 1 prezentuje tym niższą jakość gleb. im wyższe jest Jego wartość. W/'rażawaei962*Vrkl ~ "^skaźówki metodyczne w zakresie statystyki produkcji rolniczej^,

3 UWAGI ANALITYCZNE Na podstawie dokonanej analizy danych*doatarczonych przez służby geodezyjne i opracowanych przez Główny Urzęd Statystyczny oraz danych zawartych w niniejszej publikacji stwierdza się, że województwo wałbrzyskie zajmuje dalekie miejsce pod względem udziału użytków rolnych w ogólnej powierzchni użytków rolnych w Polsce. I tak pod względem udziału zarówno gruntów ornych Jak i sadów znajdujemy się na 43 miejscu w Polsce, pod względem udziału łęk na 15, natomiast pastwisk na 37 miejscu. Udział poszczególnych użytków rolnych w rozbiciu na klasy bonitacyjne szczegółowo obrazuje poniższa tablica: WYSZCZEGÓLNIENIE Ogółem Klasy bonitacyjne III IV l*j w odsetkach 100,0 100,0 100,0 100,0 100, ,0 Województwo wałbrzyskie grunty orne 0.7 1,1 0,3 sady - 0,4 0,0 łęki 1.3 0,6 pastwiska 2,7 1.6 O ile pod względem udziału powierzchni użytków rolnych w ogólnej ich powierzchni w Polsce województwo nasze znajduje się na dalekiej pozycji, o tyle ich Jakość stawia województwo w czołówce krajowej. Posiadamy użytki rolne o Jakości wyższej od średniej krajowej, co uwidocznione Jest w poniższej tablicy: WYSZCZEGÓLNIENIE a - Polska b - woj. wałbrzyskie Ogółem?F 5red- H" 541 " "f w tysięcech hektarów w odsetkach!%_ Ali. Grunty urn. Sady Pastwisk b Z II:S."Sł:S 4974:J Jgg;g 11:1 5:S 11:1 ab *9i:l iss;s łs:i «:? 1:1 : M!l;5 4o.i 10 :I "ts:8 i.l ÄS 11:5 b zl'.t 8li:i 88:8 1:? 51:1 S:S :V Wyżozę jakość użytków rolnych województwa wałbrzyskiego potwierdzaj? również wskaźniki bonitacyjne zawarte w tablicy nr 6. Dokładniejsza analiza jakości użytków roihych wykazuje, iż pod względem wartości rolniczej gruntów ornych znajdujemy się na 6 miejscu w kraju po województwach:

4 miejskim krakowskim, przemyskim, tarnobrzeskim, wrocławskim i zamojskim. Oskość posiadanych przez nas sadów stawia nas na 24 miejscu w kraju, natomiast jakość łęk jak i pastwisk na miejscu 12*/. Analiza Jakości gleb naszego województwa traz udziału poszczególnych grup użytkowników wo władaniu ziemię wykazuje, iż sektor uspołeczniony zajmujęc 34,6 % powierzchni użytków rolnych ogółem posiada 49,6 % powierzchni gleb klasy I jaka znajduje aię w naszym województwie oraz 46,Ó % gleb kiesy II. Jednocześnie zajmuje on 31,7 % gleb najsłabszych, czyli gleb klasy V 1 VI. Sektor uspołeczniony posiada również najlepsze wskaźniki Jeżeli chodzi o wartość bonitecyjnę gleb, jakimi dysponuje. I tak 37,3 % użytków rolnych znajduje się w klasach bonitacyjnych gleb I, II i Ilia, zaliczanych do najlepszych i tylko 10,9 % w w grupie gleb najsłabszych, czyli gleb klasy V i VI. Z grupy użytkowników zaliczanych do sektora uspołecznionego najlepsze pod względem jakości użytki rolne znajduję się we władaniu państwowych resortów nierolniczych, natomiast najgorsze we władaniu kółek rolniczych. Zjawiskiem niekorzystnym, jakie występuje na terenie naszego województwa jest wysoki wskaźnik udziału gruntów nie stanowięcych w grupie użytków rolnych bardzo dobrych i dobrych. 0 ile grunty orne znajdujęce się w tej grupie zajmuję w kraju 3,2 %, o tyle w naszym województwie wskaźnik ten wynosi 7,9 %. Dla pozo stałych rodzajów użytków rolnych wskaźniki te kształtuję się odpowiednio: Polaka Województwo sady 3,4 % ' 21,0 % łęki 5,1 % 10,8 % pastwiska 8,9 % 5,4 % Jest to niewątpliwie wpływ wysokiego stopnia uprzemysłowienia naszego województwa. «/ Przy obliczaniu^pozycji województwa^wałbrzyskiego^w kraju brano pod^ uwagę udział ornych i sadów oraz gleb klasy I i II9 w przypadku łęk i pastwisk w^ogólnej powierzchni danego rodzaju użytków rolnych.

5 TABL. 1. POWIERZCHNIA UŻYTK0W ROLNYCH WEDŁUG KLAS B0ŃITACY3NYCH I GRUP REGESTROWYCH Klasy bonitacyjne 0 G Ö Ł E M > ««2614b/ rolne Ministerstwa M21 Rolnictwa Ästr 'Z 'IZ Grunty prywatna i odsetkach według kies bonitacyjnych,00.0 0,2 6,! ,1 rolne Ministerstwa Państwowe gospodarstw«rolna reeortsw nierol- w tym: Państwowy Fundusz Ziemi 100, ,8 41,3 33,2 J3,2 100,0-16, ,4 16,1 2>,7 100,0 0,2 2,6 28,3 22,9 100, ,9 23,4 40,ą 25.0 i odsetkach według grup rejestrowych a:«::""""" -ÄÄr.00,0, '0,00-100' ,6 48,2 40,3 29,8 26,5 24,1 0,4-1,2 0,5 0,3 0,5 3,7 49,3 6,8 10, ,4 16U,» kłosie me, b/ Z togo t

6 TABL. 2. POWIERZCHNIA GRUNTÓW ORNYCH WEDŁUG KLAS BONITACYJNYCH I GRUP REJESTROWYCH GRUPY REJESTROWE I ma mb I IVa I 1' I ". h,kt«, " rolne resortów nierol- Rolnloze spółdzielnie uity prywatne ÄÄr ' ' , i odsetkach według klas bonitacyjnych OG 6 ŁEB / spissr1 grslää Oninty nie stanowiące,00.0 7,7. 24,8 20,0 1.4,7 10,2 8,0 100,0 28,0 18,9 6,9 100,0 0,0 5,8 21,*5 0,1 3,4 7,1 25,8 20,2 100,0 3,9 15,8 16,3 15,7i 100,0 4,4 15,2 15,0 2.8 r odsetkach według grup rejestrowych ÄXiiÄ * 100,0 100,0 100,0,00.0,00,0,00,0,00,0,00,0 27,0 39,0 25/i 21,1 ÄS!.*iS$8" 3,8 2,6-1,4 0,3 0,4 2,9 4,2 4,2 1,1 1,2 3,6 39,6 48,9 50,7 50,7 13,1 14,6 6,6 10,9 14,4 6,3 3,6 3,6 6,4

7 3. POWIERZCHNIA 3ADÖW WEDŁUG KLAS BONITACYJNYCH I GRUP REJESTROWYCH GRUPY REJESTROWE Klasy bonitacyjno I Ilia Illb IVa IVb V OGÓŁEM 1708, gäsä-*" 2 gfjiätsä 3. 2 : 1 ' 26 Y 11 *1 7 Kółka rolniczo W wäsäowy - «7 ty: ' \. '... / OGÓŁEM.ttad,. ^acynyoh gässä** 100,0 0,5 100,0 EsB1äfad,ieini 100, ,9 11,1 33,3 6,8 12,9 SSÄ/W 2; : 9 100,0-11,7 i odsetkach według grup rejestrowych 8,7 30,1. EE3EiSÄ t ' 100,0,00.0, ,0 100,0 22,6-3,6 10,8-0, SSAśsr 4,3 0, ,3 49,6 30,0-16,3 36,4 23,8 15,0 45,0 68, ,9 31,4

8 IL 4. POWIERZCHNIA ŁĄK WEDŁUG KLAS BONITACYJNYCH I GRUP REJESTROWYCH GRUPY REJESTROWE I "i 1 Klasy bonitacyjne OG0ŁEM rolne Ministerstwa Rolnictwa ł 258 rolne resortów nierol To 183 4M a,» , 0.0 2,4 29,8 21,9 SiKTSEiSSKSI* * Rolnictwa 100, ,2 33,0 41,0 20,. rolna resortów, nlerol- 100,0 38,8 34, ,0 33,6 20,8 ioo'o 1,1 41,7 28,6 H'l.00,0 1,0 31,3 0 G Ö Ł E M 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Rolnictwa 6,3 0, ,4 3,1 I'a 18 Tl 4G:o 51,4 39,5 46,6. 47,6 Grunty nie etenowlęce 22,6 16,2 22,6 29,4 *Ä.?asrr ,3 10,7 14,8

9 5. POWIERZCHNIA PASTWISK WEDŁUG BONITACYJNYCH I GRUP REJESTROWYCH Kiesy bonitacyjne Państwowe gospodarstw» rolne Ministerstwa Rolnictwa # 'ÄT - i odsetkach według klas bonitacyjnych rolne Ministerstwa rolne resortów nierol- si ,6 i odsetkach według grup rejestrowych OGÓŁEM rolne Ministerstwa Rolnictwa rolne resortów nierol- Grunty nie atanowipce -ÄÄir, ,0 100,0 100,0, ,0 69,6 32,3 29, / - 0,4 0,8 37,8 15,0 5,7

10 TABL. 6. WSKAŹNIK BONITACJI UŻYTKÓW ROLNYCH WEDŁUG GRUP REJESTROWYCH sty Użytki zielone OGÓŁEM 0,97 0,91 0,52.1,03 : 0,98 1,03 0,99 0,91 0, ,96 0,90 gospodarstw rolnyoh 0,88 0,99 0,86 0,81 1,00 0,87 0,86 'OGÓŁEM 1, If V9 1,00 1,03 jgpsśrtffis' 1,08 1/11 1,12 0,9T 1,04 0, ,11 1,16 ' «0,98 1,02 0,93 0,96 'Ä.Ä' 1,08 0,95

11 TABL. 7. WSKAŹNIK ŚREDNIEJ KI,ASY UŻYTKÓW ROLNYCH WEDŁUG GRUP REJESTROWYCH Użytki zielono ogółem łąki jpastwiska ms'.... 4,36 ES55* 4, ,39 fär* Mv 3,87. 3,52 4,47^ 4,41 3,87 4,38 SÄ'S" 4,51 4,06 4,69 4, ,02 4,56 4,52 4, S Ł E» 4,16 3,96 4,31?S 4,03 3,86 3,17. 3,33 4,23 sssyr^*' 3,55 3,31 4,14 3,86 4,34 3,87 3,67 4,46 4,32 4,56 3,89 4,31.KStótfsgr 3,59 ÄÄS 3,62 Oruk: OP teltäcje ZJrocfocJai zarf). ä9/l?aoj:f?opf

12