platforma edukacy jna eodra.pl

Transkrypt

1 platforma edukacy jna eodra.pl Platforma edukacy jna eodra.pl powstała w ramach realizacji KOMPLEKSOWEGO PROGRAMU EDUKACYJNEGO nt. OCHRONY ŚRODOWISKA NATURALNEGO RZEK I AKWENÓW WROCŁAWIA DLA DZIECI I MŁODZIEŻY współfinansowanego ze środków Gminy Wrocław.

2 Źródła zanieczyszczenia wód ROLNICTWO

3 Woda wirtualna to ilość wody, jaka musi zostać zużyta do wyprodukowanie danego produktu.... Ślad wodny Woda jest niezbędna do produkcji każdego rodzaju pokarmu dla stale rosnącej liczby ludności Źródło: Jeżeli chcesz wiedzieć więcej Zajrzy j do modułu Przemysł Jak sądzisz, ile wody potrzeba, aby wyprodukować jedną filiżankę kawy?

4 ... Ślad wodny Ile wody potrzeba, by wyprodukować...? 1 filiżanka herbaty 35 litrów 1 pomidor 1 jajko 13 litrów 135 litrów 1 filiżanka kawy 140 litrów 1 jabłko 70 litrów 1 kromka chleba 40 litrów 1 hamburger 2400 litrów 1 szklanka mleka 200 litrów 1 pomarańcza 50 litrów 1 paczka chipsów 185 litrów 1 stek z wołowiny 7000 litrów 1 szklanka soku z pomarańczy 170 litrów 1 ziemniak 25 litrów

5 ... Rolnictwo Rolnictwo nierozerwalnie wiąże się z rozwojem cywilizacji. Dostarczanie odpowiedniej ilości pożywienia dla ciągle rozrastającej się populacji to jeden z priorytetów obecnej gospodarki. Intensywna hodowla zwierząt, zwiększanie powierzchni upraw, nawożenie i środki ochrony roślin są codziennością we współczesnej gospodarce rolnej. Wszystkie te czynności wiążą się z dużym zużyciem czystej wody i, niestety, stwarzają poważne zagrożenie zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych.

6 Niewłaściwe nawożenie roślin Niewłaściwe składowanie nawozów organicznych Stosowanie pestycydów Pozyskiwanie nowych terenów pod uprawy... Zanieczyszczenia wód przez rolnictwo Rolnicze źródła zanieczyszczeń wód brak kanalizacji (odprowadzanie ścieków wprost do gleby lub wód powierzchniowych) Brak prawidłowego odprowadzenia ścieków bytowych z gospodarstw rolnych nieszczelne, przepełnione szamba Chcesz wiedzieć więcej o konsekwencjach nieprawidłowego odprowadzania ścieków bytowych? Zajrzy j do modułu Dom i ogród nieszczelny system kanalizacji

7 ... Nawozy Rolnicze źródła zanieczyszczenia rzek

8 ... Nawozy Nawozy substancje pochodzenia mineralnego lub organicznego, których użycie w uprawie roślin (nawożenie) ma na celu zwiększenie wysokości i jakości plonów dzięki dostarczeniu roślinom składników pokarmowych oraz polepszeniu właściwości gleb.

9 ... Konsekwencje niewłaściwego nawożenia Zbyt duże dawki nawozów i/lub nieprawidłowe terminy ich stosowania straty finansowe: konieczność zakupu większych ilości nawozów, zmniejszenie ilości plonów (m.in. mniejsza odporność roślin na choroby i szkodniki) wymywanie nadmiaru nawozów z gleby do wód gruntowych i powierzchniowych eutrofizacja stojących i wolno płynących wód powierzchniowych oraz zakwity glonów

10 ... Konsekwencje niewłaściwego nawożenia Źródło: Rolnicy nawożą gnojowicą puste pola jesienią i zimą, brak roślin w tym okresie powoduje, że nawóz spływa do jezior i rzek, powodując ich eutrofizację.

11 ... Eutrofizacja Eutrofizacja Proces wzbogacania wód w pierwiastki biofilne (przede wszystkim azot i fosfor), skutkujący wzrostem żyzności wód. Eutrofizacja powoduje nadmierny rozwój roślin wodnych, przede wszystkim glonów. Zjawisko to nazywane jest zakwitem wód.

12 Nadmierny rozwój roślin wodnych... Skutki eutrofizacji odcinanie dostępu światła do zbiornika wymieranie roślin Gruba warstwa glonów (korzuch) odcina dopływ światła i tlenu do zbiornika wodnego. Źródło:

13 Nadmierny rozwój roślin wodnych... Skutki eutrofizacji zatruwanie wód przez toksyny, produkowane przez sinice wymieranie zwierząt wodnych zatruwanie się zwierząt lądowych, korzystających z wodopoju Toksyny sinicowe mogą powodować porażenie mięśni oddechowych, co skutkuje uduszeniem się. Źródło:

14 ... Konsekwencje niewłaściwego nawożenia Źródło: Zakwit sinic widziany z powietrza toksyczne glony wpływają do Morza Bałtyckiego w okolicy Mielna.

15 Nadmierny rozwój roślin wodnych... Skutki eutrofizacji rozkładanie martwych glonów przez bakterie zużywające tlen gwałtowny spadek zawartości tlenu w wodzie Źródło: 1M8a_viewMode=print#.Vf1SzH1i6So wymieranie organizmów Duże ilości szczątków roślinnych i zwierzęcych osadzają się na dnie zbiornika, powodując jego zamulanie i wypłycanie - w efekcie jezioro zamienia się w bagno lub torfowisko.

16 Skutki eutrofizacji dla człowieka... Skutki eutrofizacji zniszczenie walorów krajobrazowych i możliwości wypoczynku nad wodą smród możliwość zatrucia się wodą skażoną toksynami sinicowymi brak ryb i innych zwierząt wodnych skażenie ujęć wody pitnej zatrucie (po wypiciu wody), objawiające się np. gorączką, bólami brzucha, wymiotami, biegunką, zawrotami głowy zamykanie kąpielisk - zakaz kąpieli może obowiązywać nawet kilka tygodni zatrucie toksynami sinicowymi zmiany skórne (po kąpieli), np. wysypka, świąd skóry, zapalenie spojówek

17 ... Eutrofizacja Bałtyku Główne ogniska zanieczyszczeń w zlewisku Morza Bałtyckiego Komisja Helsińska uznaje eutrofizację za główne zagrożenie dla Morza Bałtyckiego, w którym już obecnie można znaleźć pozbawione życia obszary, nazywane pustyniami tlenowymi. Źródło:

18 ... Eutrofizacja Bałtyku Źródło: Toksyczne sinice przy plaży w rejonie Świnoujścia.

19 ... Eutrofizacja Bałtyku Źródło: Sinice najgroźniejsze są dla dzieci. Kontakt z nimi może zakończyć się m.in. nieżytem żołądka i alergiami skórnymi.

20 ... Nieprawidłowe składowanie nawozów organicznych Skutki nieprawidłowego składowania nawozów organicznych skażenie mikrobiologiczne wód (m.in. studni i ujęć wody pitnej) spływanie substancji odżywczych do wód gruntowych i powierzchniowych choroby człowieka i zwierząt: m.in. zatrucia, biegunki eutrofizacja stojących i wolno płynących wód powierzchniowych oraz zakwity glonów Chcesz wiedzieć więcej? Zajrzy j do modułu Dom i ogród

21 ... Nieprawidłowe składowanie nawozów organicznych Źródło: hhttp:// Nieprawidłowe przechowywanie odchodów zwierzęcych (niezabezpieczone podłoże, brak przykrycia) może doprowadzić do zanieczyszczenia wód gruntowych i powierzchniowych.

22 ... Nieprawidłowe składowanie nawozów organicznych Według sanepidu ponad 80% studni w Polsce zawiera wodę niezdatną do picia.

23 ... Środki ochrony roślin pestycydy Rolnicze źródła zanieczyszczenia rzek

24 ... Środki ochrony roślin - pestycydy Pestycydy Substancje syntetyczne lub naturalne, stosowane do zwalczania organizmów szkodliwych lub niepożądanych. Używane są głównie do ochrony roślin uprawnych lub do niszczenia organizmów, uznanych za szkodliwe, w budynkach i magazynach.

25 ... Środki ochrony roślin - pestycydy Występowanie środków ochrony roślin stwierdzono we wszystkich rodzajach wód krążących w ekosystemie: w opadach atmosferycznych, wodach powierzchniowych i podziemnych.

26 Skutki zanieczyszczenia wód pestycydami... Skutki zanieczyszczenia wód pestycydami zatrucie wód 1600 ppm ptak kumulowanie się pestycydów w organizmach w łańcuchu pokarmowym choroby ludzi i zwierząt: uszkodzenia układu nerwowego, działanie rakotwórcze 200 ppm 50 ppm 2 ppm ryba plankton woda Pestycydy kumulują się w tkankach organizmów i ich stężenie gwałtownie wzrasta na kolejnych poziomach łańcucha pokarmowego. Źródło:

27 ... Bioakumulacja toksyn u organizmów morskich Źródło: hhttp://worldoceanreview.com/en/wor-1/pollution/organic-pollutants/ Pestycydy posiadają właściwości obniżające odporność organizmu to właśnie rozpowszechnienie tych środków jest jedną z przyczyn zdziesiątkowania bałtyckich fok.

28 Skutki zanieczyszczenia wód pestycydami... Skutki zanieczyszczenia wód pestycydami niszczenie wszystkich organizmów wrażliwych na pestycyd, występujących na danym obszarze zaburzenia łańcucha pokarmowego wskutek wyginięcia organizmów np. większości owadów po działaniu insektycydu wymieranie konsumentów wyższego rzędu np. ryb mięsożernych, ptaków. Insektycydy są szkodliwe dla wszystkich owadów również tych najbardziej pożytecznych Źródło:

29 ... Środki ochrony roślin - DDT Historia DDT (dichlorodifenylotrichloroetan) Środek owadobójczy, który został po raz pierwszy użyty do zwalczania owadów w 1939 roku. DDT przenika do organizmu owada i przez paraliż systemu nerwowego, szybko go zabija.

30 ... Środki ochrony roślin - DDT DDT wywołał globalną katastrofę ekologiczną DDT rozkłada się bardzo wolno (nawet 60 lat), co powoduje efekt kumulacji trucizny (bioakumulacji) Efekt ten jest największy u organizmów na szczycie piramidy pokarmowej czyli u dużych zwierząt i ludzi. Źródło: Źródło: Wysokie stężenie DDT u ptaków powoduje m.in. zaburzenia w układzie rozrodczym. Skutkiem tego są m.in. zbyt cienkie skorupki jaj, które pękają podczas wysiadywania.

31 Wysoki poziom DDT powoduje:... Wpływ DDT na człowieka Choroby nowotworowe (min. białaczkę) Zwiększenie prawdopodobieństwo choroby Parkinsona i Alzhaimera Obniżenie odporności Porażenie układu oddechowego, obrzęk płuc i śmierć Źródło: Źródło: Największe stężenie DDT odkryto u Eskimosów (Inuitów), którzy nigdy nie stosowali tego środka.

32 ... Dobre praktyki

33 Cechy rolnictwa ekologicznego... Rolnictwo ekologiczne Rolnictwo ekologiczne pozwala na produkcję żywności ekologicznej przy zachowaniu zasad zrównoważonego rozwoju i jest alternatywą dla rolnictwa konwencjonalnego. Dobre praktyki brak pestycydów tylko naturalne nawozy w hodowli nie stosuje się antybiotyków i hormonów wzrostu mało przetworzone produkty wysokiej jakości Źródło: mniejsze ryzyko alergii i chorób zachowanie walorów przyrodniczych rejonu Zwierzęta w gospodarstwach ekologicznych nie są karmione sztucznymi paszami, co pozytywnie wpływa na ich kondycję oraz na jakość produktów spożywczych.

34 Czy wiesz, że...?... Cieka wostka Pod koniec 2014 r. liczba producentów ekologicznych w Polsce wynosiła Europejski znak rolnictwa ekologicznego

35 ... Pozyskiwanie nowych terenów pod uprawy Rolnicze źródła zanieczyszczenia rzek

36 ... Pozyskiwanie nowych terenów pod uprawy Osuszanie terenów podmokłych Skutek Zmiana stosunków wodnych na całym obszarze obniżenie poziomu wód gruntowych nawet 0,5 do 1 metra rocznie Większe zagrożenie powodzią lub suszą (tereny podmokłe stanowią naturalną gąbkę, która wchłania nadmiar wody, zapobiegając powodziom i oddaje ją w czasie suszy) wysychanie studni susza na okolicznych terenach

37 ... Pozyskiwanie nowych terenów pod uprawy Mokradła, szczególnie torfowiskowe, pełnią wy jątkową rolę w gospodarce wodnej - zapewniają obieg i magazynowanie wody słodkiej. Źródło: Park Krajobrazowy Dolina Dolnej Odry chroni te unikalne obszary.

38 ... Pozyskiwanie nowych terenów pod uprawy Osuszanie terenów podmokłych jest jedną z przyczyn suszy. Źródło: hhttp://wroclaw.wyborcza.pl/wroclaw/1,35771, ,w_odrze_tylko_kilka_cm_wody Groza_nam_susza_i_powodz.html Susza na ogromną skalę. Wyschnięty port na Odrze w Ścinawie lato 2015

39 Wymieranie ważnych i rzadkich gatunków roślin i zwierząt, związanych z terenami podmokłymi... Skutki osuszania terenów podmokłych Skutek Źródło: Połowa gatunków kręgowców uznawanych za zagrożone i ginące, zamieszczonych w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt jest związana z mokradłami. Przykładem jest bekasik, który należy do gatunków skrajnie zagrożonych na terenie Polski.

40 Skutki osuszania terenów podmokłych Brak terenów podmokłych powoduje zmianę klimatu lokalnie globalnie tereny te odpowiadają za wilgotność powietrza w rejonie ich brak powoduje zmniejszenie się wilgotności torfowiska biorą udział w wiązaniu dwutlenku węgla z atmosfery ich brak powoduje zwiększenie się efektu cieplarnianego

41 ... Skutki osuszania terenów podmokłych Naturalne torfowiska mają większy udział w wiązaniu dwutlenku węgla z atmosfery niż lasy tropikalne. W okolicy Wrocławia znajdują się ogromne zielone płuca : Park Krajobrazowy Dolina Baryczy (dopływ Odry).

42 ... Dobre praktyki

43 ... Bądź świadomym obywatelem Oczekuj od władz konkretnych działań, mających na celu ochronę obszarów cennych przyrodniczo Dobre praktyki Rozliczaj urzędników z planów zagospodarowania terenu tak aby uwzględniały ochronę terenów podmokłych Jeżeli zauważysz nieprawidłowo składowane na polu nawozy naturalne, interweniuj. Razem z dorosłymi powiadom o tym odpowiednie służby

44 ... Bądź odpowiedzialnym konsumentem Wspieraj rolnictwo ekologiczne Dobre praktyki Kupuj u lokalnych sprzedawców Wybierając produkty, zwracaj uwagę na ich ślad wodny

45 ... Zadania dla ucznia Ogranicz swój ślad wodny Na wytworzenie każdego rodzaju pokarmu potrzebna jest woda. jednak nie każdy produkt wymaga jej tyle samo. Wybieraj produkty: - mniej przetworzone - lokalne - roślinne Zastanów się, co jeszcze możesz zrobić aby ograniczyć zużycie wody potrzebnej do wyprodukowania twojego posiłku.