(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej ( 2 1) Numer zgłoszenia: (22) Data zgłoszenia (51) IntCl6 C11D 1/83 (54) Ciekły środek do mycia naczyń stołowych i kuchennych (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 25/91 (73) Uprawniony z patentu: Instytut Chemii Przemysłowej im.prof.lgnacego Mościckiego, Warszawa, PL (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 07/96 (72) Twórcy wynalazku: Lechosław Boliński, Nowy Dwór Mazowiecki, PL Anna Bolińska, Nowy Dwór Mazowiecki, PL Janusz Głowacki, Nowy Dwór Mazowiecki, PL Andrzej Brambor, Jawor, PL Roman Murawski, Jawor, PL Jan Marcisiak, Jawor, PL PL B1 (57) Ciekły środek do mycia naczyń stołow ych i kuchennych zaw ierający sól sodow ą kw asu alkilobenzenosulfonow ego, sól dw usodow ą m onoestru kwasu sulfobursztynow ego i nonylofenolu oksyetylenow a- nego tlenkiem etylenu, sól sodow ą kw asu etylenodw uam inoczterooctow ego, nonylofenol oksyetylenowany tlenkiem etylenu, dw uetanoloam idy kwasów tłuszczowych, kom pozycję zapachow ą oraz wodę, znamienny tym, ze zawiera od 2,0 do 10,0% wagowych soli sodowej kwasu alkilobenzenosulfonow ego, w którym alkil posiada atom ów węgla, od 1,0 do 10,0% wagowych soli dwusodowej m onoestru kwasu sulfobursztynow ego i nonylofenolu oksyetylenowanego od 6 do 12 m olam i tlenku etylenu, od 4,0 do 8,0% wagowych nonylofenolu oksyetylenowanego od 4 do 28 molam i tlenku etylenu, od 0,1 do 3,0% wagowych dw uetanoloam idów kwasów tłuszczowych C 12-C 20 od 0,1 do 2,5% wagowych soli sodowej kwasu etylenodw uam inoczterooctanow ego i/lu b soli sodowej kwasu glukonow ego i/lu b soli sodowej kwasu cytrynowego, od 0,05 do 0,5% wagowych kompozycji zapachowej, regulator odczynu ph do wartości 5,0 do 8,5 ewentualnie regulator lepkości w ilości do 4,0% wagowych, wodę 1 ew entualnie alkohol etylowy oraz barw nik, przy czym stosunek wagowy łącznej zawartości soli sodowej kwasu alkilobenzenosulfonow ego oraz soli dwusodowej m onoestru kwasu sulfobursztynowego i nonylofenolu oksyetylenowanego od 6 do 12 molam i tlenku etylenu do nonylofenolu oksyetylenowanego od 4 do 28 m olam i tlenku etylenu wynosi od 2.1 do 1:2.

2 Ciekły środek do mycia naczyń stołow ych i kuchennych Zastrzeżenie patentowe Ciekły środek do mycia naczyń stołowych i kuchennych zawierający sól sodową kwasu alkilobenzenosulfonowego, sól dwusodową monoestru kwasu sulfobursztynowego i nonylofenolu oksyetylenowanego tlenkiem etylenu, sól sodową kwasu etylenodwuaminoczterooctowego, nonylofenol oksyetylenowany tlenkiem etylenu, dwuetanoloamidy kwasów tłuszczowych, kompozycję zapachową oraz wodę, znamienny tym, że zawiera od 2,0 do 10,0% wagowych soli sodowej kwasu alkilobenzenosulfonowego, w którym alkil posiada atomów węgla, od 1,0 do 10,0% wagowych soli dwusodowej monoestru kwasu sulfobursztynowego i nonylofenolu oksyetylenowanego od 6 do 12 molami tlenku etylenu, od 4,0 do 8,0% wagowych nonylofenolu oksyetylenowanego od 4 do 28 molami tlenku etylenu, od 0,1 do 3,0% wagowych dwuetanoloamidów kwasów tłuszczowych C 12-C20 od 0,1 do 2,5% wagowych soli sodowej kwasu etylenodwuaminoczterooctanowego i/lub soli sodowej kwasu glukonowego i/lu b soli sodowej kwasu cytrynowego, od 0,05 do 0,5% wagowych kompozycji zapachowej, regulator odczynu ph do wartości 5,0 do 8,5 ewentualnie regulator lepkości w ilości do 4,0% wagowych, wodę i ewentualnie alkohol etylowy oraz barwnik, przy czym stosunek wagowy łącznej zawartości soli sodowej kwasu alkilobenzenosulfonowego oraz soli dwusodowej monoestru kwasu sulfobursztynowego i nonylofenolu oksyetylenowanego od 6 do 12 molami tlenku etylenu do nonylofenolu oksyetylenowanego od 4 do 28 molami tlenku etylenu wynosi od 2:1 do 1:2. * * * Przedmiotem wynalazku jest ciekły środek do mycia naczyń stołowych i kuchennych. Środek będący przedmiotem wynalazku, po odpowiednim rozcieńczeniu wodą, stosuje się do ręcznego mycia naczyń szklanych, porcelanowych, fajansowych, aluminiowych, teflonowych, emaliowanych itp. Znany jest z japońskiego opisu patentowego nr ciekły środek do mycia naczyń zawierający: 20% wagowych mieszaniny monokaprylanu glicerolu i monolaurylanianu sacharozy w stosunku 70.30,15% wagowych jabłczanu sodowego, 5% wagowych alkoholu etylowego i 60% wagowych wody. Patent japoński nr przedstawia opis środka do mycia naczyń, który zawiera: 10% wagowych estru sacharozy i kwasów oleju talowego, 2% wagowych monooleinianu sorbitolu, 4% wagowych fosforanu sodowego, 12% wagowych glikolu propylenowego, 3% wagowych sorbitolu i 60% wagowych wody. Środki przedstawione w japońskich opisach patentowych posiadają bardzo niską zdolność usuwania zabrudzeń tłuszczowych i białkowych a do przygotowania kąpieli myjących konieczne jest stosowanie dużych stężeń tych środków. Stosowanie stężonych roztworów wywołuje bardzo niekorzystne oddziaływanie kąpieli na skórę rąk (wysuszenie, podrażnienia itp.) podczas mycia. Znany z polskiego opisu patentowego nr ciekły środek do mycia naczyń zawiera: 0,01-15,0% wagowych soli sodowej kwasu alkilobenzenosulfonowego, 0,01-15,0% wagowych soli alkalicznej monoestru kwasu maleinowego i alkoholu tłuszczowego, do 15% wagowych soli dwusodowej monoestru kwasu sulfobursztynowego i nonylofenolu oksyetylenowanego tlenkiem etylenu, 0,01-2,5% wagowych soli czterosodowej kwasu etylenodwuaminoczterooctowego, 1,0-3,0% wagowych dwuetanoloamidów kwasów tłuszczowych, 1,0-8,0% wagowych nonylofenolu oksyetylenowanego tlenkiem etylenu, do 7% wagowych mocznika, do 3% wagowych chlorku sodowego, 0,05-0,5% wagowych kompozycji zapachowej 1 67,2-84,9% wagowych wody. Środek ten posiada niską zdolność usuwania zabrudzeń tłuszczowych i emulgowania ich w kąpieli myjącej. Ponadto środki zawierające w swoim składzie związki azotu, a zwłaszcza mocznik, który stanowi doskonałą pożywkę dla drobnoustrojów, są bardzo nietrwałe podczas przechowywania.

3 Celem wynalazku jest usunięcie wad znanych środków do mycia naczyń. Cel ten osiągnięto przez odpowiedni dobór jakościowy i ilościowy składników środka według wynalazku. Ciekły środek do mycia naczyń stołowych i kuchennych według wynalazku zawiera: od 2,0 do 10,0% wagowych soli sodowej kwasu alkilobenzenosulfonowego, od 1,0 do 10,0% wagowych soli dwusodowej monoestru kwasu sulfobursztynowego i nonylofenolu oksyetylenowanego od 6 do 12 molami tlenku etylenu, od 4,0 do 8,0% wagowych nonylofenolu oksyetylenowanego od 4 do 28 molami tlenku etylenu, od 0,1 do 3,0% wagowych dwuetanoloamidów kwasów tłuszczowych C12-C20, od 0,1 do 2,5% wagowych soli sodowej kwasu etylenodwuaminoczterooctanowego i/lub soli sodowej kwasu glukonowego i/lu b soli sodowej kwasu cytrynowego, od 0,05 do 0,5% wagowych kompozycji zapachowej, regulator odczynu ph do wartości 5,0 do 8,5 ewentualnie regulator lepkości w ilości do 4,0% wagowych, wodę i ewentualnie alkohol etylowy oraz barwnik, przy czym stosunek wagowy łącznej zawartości soli sodowej kwasu alkilobenzenosulfonowego oraz soli dwusodowej monoestru kwasu sulfobursztynowego i nonylofenolu oksyetylenowanego od 6 do 12 molami tlenku etylenu do nonylofenolu oksyetylenowanego od 4 do 28 molami tlenku etylenu wynosi od 2:1 do 1:2. Jako sole sodowe kwasu alkilobenzenosulfonowego stosuje się sole sodowe kwasu alkilobenzenosulfonowego, w którym alkil posiada atom ów węgla. Nieoczekiwanie stwierdzono, że przy stosunku 2:1 do 1:2 łącznej zawartości soli sodowej kwasu alkilobenzenosulfonowego oraz soli dwusodowej monestru kwasu sulfobursztynowego i nonylofenolu oksyetylenowanego od 6 do 12 molami tlenku etylenu do nonylofenolu oksyetylenowanego od 4 do 28 molami tlenku etylenu występuje wyraźny synergizm w zdolności emulgowania tłuszczów i zdolności myjącej między składnikami środka według wynalazku. Środek według wynalazku posiada bardzo dobre własności emulgowania tłuszczów w kąpieli myjącej, wysoką zdolność usuwania różnego typu zabrudzeń pozostających na naczyniach stołowych i kuchennych w gospodarstwach domowych, a szczególnie zabrudzeń tłuszczowych. Nie wykazuje działania drażniącego na skórę oraz błony śluzowe, a jego stosowanie nie stwarza zagrożenia dla środowiska naturalnego człowieka oraz jego zdrowia. Przedmiot wynalazku przedstawiono w poniższych przykładach wykonania. Przykłady I-IV. Przykładowe składy recepturowe ciekłego środka do mycia naczyń stołowych i kuchennych podaje tabela 1. Przykładowe otrzymywanie środka według receptury z przykładu I w przeliczeniu na 100% związki chemiczne przedstawia się następująco: do mieszalnika ze stali kw asoodpor nej lub wewnątrz emaliowanego, wyposażonego w mieszadło mechaniczne wolnoobrotowe, płaszcz lub wężownicę względnie inny element grzewczo-chłodzący wprowadza się 70 kg nonylofenolu oksyetylenowanego 8 molami tlenku etylenu, 20 kg dwuetanoloamidów kwasów tłuszczowych C12-C 16 i 1 kg kompozycji zapachowej. Po dokładnym wymieszaniu kom ponentów do mieszalnika wprowadza się, przy włączonym mieszadle, 40 kg soli sodowej kwasu dodecylobenzenosulfonowego, 45 kg soli dwusodowej monoestru kwasu sulfobursztynowego i nonylofenolu oksyetylenowanego 8 molami tlenku etylenu, 3 kg soli sodowej kwasu etylenodwuaminoczterooctowego i recepturalną ilość wody pomniejszoną o ilość wody zawartej w pozostałych składnikach środka jako surowcach techniczno-handlowych. Zawartość mieszalnika ogrzewa się do temperatury K i miesza w tej temperaturze aż do uzyskania jednorodnego, klarownego roztworu. Następnie sp raw d za się lepkość i odczyn otrzymanego w ten sposób środka i w razie potrzeby przeprowadza się ich korektę. Środek otrzymany według receptury z przykładu I, poddano porównawczej ocenie zdolności emulgowania tłuszczów w kąpieli myjącej ze środkami otrzymanymi według japońskich opisów patentowych nr i oraz polskiego opisu patentow ego nr Badania zdolności emulgowania tłuszczów w kąpieli myjącej wykonano według metodyki podanej w BN-90/ /08. M etoda badania polegała na porównawczej ocenie zdolności emulgowania oleju rzepakowego zabarwionego czerwienią sudanową w roztworze wzorcowego środka myjącego i w roztworze środka ocenianego o takim samym stężeniu (10 g na 1 dm3). Zdolność emulgowania tłuszczów w kąpieli myjącej przez badany środek myjący obliczano w % według wzoru:

4 x = b/a x 100 w którym: a) - ilość oleju rzepakowego zemulgowanego przez wzorcowy środek myjący, g, b) - ilość oleju rzepakowego zemulgowanego przez badany środek myjący, g, Uzyskane wyniki badań przedstawiono w tabeli 2. Tabela 1 Przykładowe składy recepturowe ciekłego, środka do mycia naczyń stołowych i kuchennych Lp. Nazwa składnika środka do mycia naczyń stołowych i kuchennych Zawartość składnika w % wagowych w przeliczeniu na czysty związek chemiczny w recepturze: I I m IV 1. Sól sodowa kwasu dodecylobenzenosulfonowego 4,0 5,0 4,0 3,2 2. Sól dwusodowa monoestru kwasu sulfoburszty- nowego i nonylofenolu oksyetylenowanego 8 molami tlenku etylenu 4,5 5,0 4,0 2,1 3. Nonylofenol oksyetylenowany 8 molami tlenku etylenu 7,0 5,0 4,0 10,0 4. Dwuetanoloamidy kwasów tłuszczowych C12-C16 2,0 2,0 3,0 1,0 5. Sól sodowa kwasu etylenodwuaminoczterooctowego 0, ,1 6. Sól sodowa kwasu cytrynowego - 0,5 5,0-7. Kompozycja zapachowa 0,1 0,3 0,2 0,1 8. Kwas cytrynowy /regulator ph/ - 0, Chlorek sodu /regulator lepkości/ - 1,0 3,0-10. Alkohol etylowy - 2, Woda do 100 do 100 do 100 do 100 Podane w tabeli 2 wyniki badań wskazują, że środek według wynalazku posiada zdecydowanie lepszą zdolność emulgowania tłuszczów w kąpieli myjącej od znanych z opisów patentowych środków do mycia naczyń. Zabrudzenia typu tłuszczowego stanowią podstawowy składnik zabrudzeń powstających na naczyniach stołowych i kuchennych, a o efektywności ich usuwania decyduje przede wszystkim zdolność emulgowania tłuszczów przez stosowany środek do mycia naczyń. Celem wykazania zwiększonego synergizmu między składnikami środka według wynalazku, a zwłaszcza między związkami powierzchniowo czynnymi w zakresie zdolności emulgowania tłuszczów, określono wyżej opisaną m etodą ich zdolności emulgowania dla poszczególnych składników oraz ich mieszanin przy tym samym stężeniu w kąpieli myjącej tj. 10 g/1 dm3. Uzyskane wyniki badań przedstawiono w tabeli 3.

5 Tabela 2 Badania zdolności emulgowania tłuszczów w kąpieli myjącej przez środek do mycia naczyń według wynalazku oraz środków znanych z opisów patentowych Lp. Nazwa środka Zdolność emulgowania tłuszczu w % 1. Środek według receptury z przykładu I Środek według receptury z przykładu IV 191,5 3. Środek według japońskiego opisu patentowego nr Środek według japońskiego opisu patentowego nr Środek według polskiego opisu patentowego nr o składzie1/ 15 1) Skład środka według polskiego opisu patentow ego n r : Sól sodow a kw asu alkilobenzenosulfonow ego - 2,8% wagowych Sól dw usodow a m onoestru kwasu sulfobursztynow ego i nonylofenolu oksyetylenowanego 8 m olam i tlenku etylenu - 3,0% wagowych Sól sodow a m onoestru kwasu m aleinowego i alkoholu tłuszczowego C 16-C 18 oksyetylenowego 12 m olami tlenku etylenu - 4,5% wagowych Nonylofenol oksyetylenowany 8 molami tlenku etylenu - 5,0% wagowych D w uetanoloam id kwasów tłuszczowych C16-C 18-1,0% wagowy Sól czterosodow a kw asu etylenodw uam inoczterooctow ego - 0,1% wagowy Kompozycja zapachow a - 0,1% wagowego W oda w odociągowa - 83,5% wagowych. Przedstawione w tabeli 3 wyniki badań wskazują jednoznacznie, ze przy stosunku wagowym 2:1 do 1:2 łącznej zawartości soli sodowej kwasu alkilobenzenosulfonowego oraz soli dwusodowej monoestru kwasu sulfobursztynowego i nonylofenolu oksyetylenowanego tlenkiem etylenu do nonylofenolu oksyetylenowanego tlenkiem etylenu występuje zwiększony synergizm działania emulgującego związków powierzchniowo czynnych w kompozycji środka według wynalazku. Środek otrzymany według receptury z przykładu I poddano porównawczej ocenie zdolności myjącej ze środkami do mycia naczyń otrzymanymi według japońskich opisów patentowych nr i oraz polskiego opisu patentowego nr Badania zdolności myjącej wykonano według BN-88/ /07 z zastosowaniem testu talerzowego. Badania wykonano w temperaturze 318 K, przy stężeniu 2,5 g badanego środka na 1 dm3 wody. Uzyskane wyniki badań przedstawiono w tabeli 4. Podane w tabeli 4 wyniki badań wskazują, że środek według wynalazku posiada zdecydowanie lepszą zdolność myjącą od znanych z opisów patentowych środków do mycia naczyń. Celem wykazania zwiększonego synergizmu między składnikami środka według wynalazku, a zwłaszcza między związkami powierzchniowo czynnymi w zakresie zdolności myjącej, określono ich zdolności myjące według BN-88/ jak poprzednio opisano dla poszczególnych składników oraz ich mieszanin przy tym samym stężeniu w kąpieli myjącej tj. 0,5 g badanego składnika lub mieszaniny składników na 1 dm3. Uzyskane wyniki badań przedstawiono w tabeli 5.

6 Tabela 3 Synergizm zdolności emulgowania tłuszczów zachodzący między związkami powierzchniowo czynnymi środka według wynalazku Lp. Nazwa związku powierzchniowo czynnego Zdolność emulgowania tłuszczu w % 1. Sól sodowa kwasu dodecylobenzenosulfonowego Sól dwusodowa monoestru kwasu sulfobursztynowego i nonylofenolu oksyetylenowanego 8 molami tlenku etylenu 0 3. Nonylofenol oksyetylenowany 8 molami tlenku etylenu Mieszanina poz w stosunku wagowym 1:1:1 120 Tabela 4 Badania zdolności myjącej środka według wynalazku oraz środków znanych z opisów patentowych Lp. Nazwa środka Zdolność myjąca w % 1. Środek według receptury z przykładu I Środek według japońskiego opisu patentowego nr Środek według japońskiego opisu patentowego nr Środek według polskiego opisu patentowego nr

7 Tabela 5 Synergizm zdolności myjącej zachodzący między związkami powierzchniowo czynnymi środka według wynalazku Lp. Nazwa związku powierzchniowo czynnego Zdolność myjąca w % 1. Sól sodowa kwasu dodecylobenzenosulfonowego Sól dwusodowa monoestru kwasu sulfobursztynowego i nonylofenolu oksyetylenowanego 8 molami tlenku etylenu Nonylofenol oksyetylenowany 8 molami tlenku etylenu Mieszanina poz w stosunku wagowym 1:1:1 90 Przedstawione w tabeli 5 wyniki badań wskazują jednoznacznie, że przy stosunku wagowym 2:1 łącznej zawartości soli sodowej kwasu alkilobenzenosulfonowego oraz soli dwusodowej monoestru kwasu sulfobursztynowego i nonylofenolu oksyetylenowanego tlenkiem etylenu do nonylofenolu oksyetylenowanego tlenkiem etylenu występuje zwiększony synergizm działania myjącego związków powierzchniowo czynnych w kompozycji środka według wynalazku.

8 Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz. Cena 2,00 zł