Doświadczenie kryzysu

Transkrypt

1 K.06/13 Doświadczenie kryzysu Warszawa, styczeń 2013 r. W sondażu TNS Polska, przeprowadzonym w dn r. zbadano, jak pogarszająca się sytuacja makroekonomiczna przekłada się na doświadczenia zwykłych ludzi i ich gospodarstw. Połowa (47%) gospodarstw domowych odczuwa silnie wzrost kosztów utrzymania; druga połowa odczuwa go umiarkowanie (38%) lub słabo (11%). Tylko 2% badanych deklarowało, że nie odczuwa wzrostu kosztów utrzymania. 37% badanych lub członków ich najbliższych rodzin nie czuje się osobiście zagrożonych sytuacją na rynku pracy. Wśród pozostałych badanych; 35% ma pracę, w tym 19% myśli o tym, że może ją stracić, a 16% ma poczucie, że mogą pogorszyć się jej warunki (mniejszy wymiar, mniejsze wynagrodzenie). 28% szuka pracy i może im być trudniej ją znaleźć. 16% chce zmienić pracę, ale widzi, że może im być trudniej znaleźć lepszą. O rosnących trudnościach życia często lub nawet bardzo często rozmawia ze znajomymi 62% badanych; bardzo rzadko i rzadko 23% badanych. Zdaniem 35% badanych, z powyższych trudności rząd zdaje sobie sprawę dobrze, a zdaniem 59% - słabo. Zdaniem 41% obecny rząd może lub mógłby coś poradzić na rosnące trudności życia, zdaniem 29% obecny rząd nie, ale jakiś inny mógłby, zaś 14% wybrało pogląd, że żaden rząd nie mógłby na to poradzić. NIP: ; REGON: BNP Paribas Bank Polska S.A. nr konta: Sąd Rejonowy dla M.St. Warszawy XIII Wydział, KRS , Kapitał zakładowy: zł, w pełni opłacony

2 Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystywanie w innej formie danych, informacji i opracowań zawartych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania źródła: Zespół Badań Społecznych OBOP w TNS Polska. Spowolnienie gospodarki w Polsce stało się faktem, w 2012 r. płace realne wzrosły jedynie o nieodczuwalne 0.4 proc., a stopa bezrobocia w grudniu 2012 r. wyniosła 13.4 proc. W sondażu Zespołu Badań Społecznych OBOP w TNS Polska, przeprowadzonym w dn r. zbadano, jak pogarszająca się sytuacja makroekonomiczna przekłada się na doświadczenia zwykłych ludzi i ich gospodarstw 1. Raport zdaje sprawę z wyników tego badania. Własne doświadczenie trudności gospodarczych Zbadano, jak gospodarstwa domowe odczuwają wzrost kosztów utrzymania, a następnie, jakie odczuwają trudności z zatrudnieniem. Czy i jak P. gospodarstwo domowe odczuwa obecnie wzrost kosztów utrzymania? Nie odczuw a w Odczuw a b. słabo Odczuw a słabo Odczuw a umiarko Odczuw a silnie Odczuw a bardzo Trudno powiedzieć ogóle -wanie silnie Ogółem Wykształcenie podstawowe zas. zawod średnie wyższe Dochód na głowę w gospodarstwie domowym (w zł) Do Odm. odp Dane w procentach. Okazuje się, że połowa (47%) gospodarstw domowych odczuwa silnie (łącznie odpowiedzi silnie i bardzo silnie ) wzrost kosztów utrzymania; druga połowa odczuwa go umiarkowanie (38%) lub słabo (11%). Silny lub bardzo silny wzrost częściej odczuwają gospodarstwa badanych z wykształceniem zasadniczym zawodowym (61%), a najrzadziej z wykształceniem wyższym (32%). Z wykształceniem związany jest dochód: w trzech kolejnych grupach dochodu (do 1500, i 2500+) odsetki odczuwających silnie wzrost kosztów utrzymania wynoszą kolejno 69%, 53% i 41%, w 1 Sondaż zrealizowano w dniach stycznia 2013 r. na ogólnopolskiej, losowo-kwotowej, reprezentatywnej próbie 1000 mieszkańców Polski w wieku 15 i więcej lat. 2

3 tym odczuwających bardzo silnie: 29%, 15% i 7%. Wzrost kosztów utrzymania najsilniej doświadczają rodziny biedne. Czy Pan osobiście lub ktoś w najbliższej P. rodzinie (współmałżonek, dzieci, rodzic) czuje się osobiście zagrożony sytuacją na rynku pracy? Szuka pracy Ma pracę, Ma pracę, Chce Nie, nikt w i może mu ale może ją ale mogą się zmienić rodzinie nie być trudniej ją znaleźć stracić zmienić jej warunki pracę, ale może mu znajduje się w takiej sytuacji być trudniej znaleźć lepszą Ogółem Wykształcenie podstawowe zas. zawod średnie wyższe Dochód na głowę w gospodarstwie domowym (w zł) Do odmowa odp Dane w procentach. Można było wskazać wiele sytuacji, więc liczby w wierszach przekraczają 100%. Ponad jedna trzecia (37%) badanych lub członków ich najbliższych rodzin nie czuje się osobiście zagrożonych sytuacją na rynku pracy. Wśród pozostałych badanych (63%) i ich rodzin spotyka się rozmaite i w różnym stopniu dolegliwe sytuacje: 35% ma pracę, w tym 19% myśli o tym, że może ją stracić, a 16% uważa, że mogą pogorszyć się jej warunki (mniejszy wymiar, mniejsze wynagrodzenie); 28% szuka pracy i ma poczucie, że może być trudniej ją znaleźć ; 16% chce zmienić pracę, ale widzi, że może im być trudniej znaleźć lepszą. Niektóre z tych sytuacji są związane z cechami społeczno-demograficznymi: Poczucie trudności w znalezieniu pracy wśród tych, którzy jej szukają występuje zdecydowanie częściej wśród (rodzin) badanych z niższych grup wykształcenia i dochodu. Poczucie niepewności warunków pracy rośnie wraz z wykształceniem i dochodem. Istnieje inna niż psychologiczna, bo interakcyjna miara dolegliwości badanych częstość, z jaką rozmawia się o nich ze znajomymi o dolegliwościach ludzie ze sobą rozmawiają. 3

4 Jak często w P. odczuciu, w P. rozmowach ze znajomymi pojawia się temat rosnących kosztów utrzymania, trudności bardzo rzadko rzadko często bardzo często trudno powiedzieć Ogółem Wykształcenie podstawowe zas. zawod średnie wyższe Dochód na głowę w gospodarstwie domowym (w zł) Do odmowa odp Dane w procentach. Otóż o dolegliwościach tych często lub nawet bardzo często rozmawia ze znajomymi bardzo wielu, bo 62% badanych; natomiast bardzo rzadko i rzadko 23% badanych. Znaczy to, że to jest to temat powszechny. Co robi rząd? Sytuacja ekonomiczna i warunki życia w Polsce są kontekstem, w którym w naturalny sposób pojawia się kwestia roli rządu i jego oceny. Zapytano, czy ludzie uważają, że rząd zdaje sobie sprawę z rosnących trudności życia ludzi w Polsce. Czy P. zdaniem z rosnących trudności życia ludzi w Polsce rząd zdaje sobie sprawę dobrze czy słabo? bardzo dobrze dobrze słabo bardzo słabo trudno powiedzieć Ogółem Wykształcenie podstawowe zas. zawod średnie wyższe Dochód na głowę w gospodarstwie domowym (w zł) Do odmowa odp Dane w procentach. 4

5 Zdaniem 35% badanych z tych trudności rząd zdaje sobie sprawę dobrze, a zdaniem 59% - słabo. Ludzie z niższych grup wykształcenia są o rządzie gorszego mniemania niż ci z wyższych. Podobnie badani z rodzin o najniższym dochodzie. Gdy zapytano, czy zdaniem badanych rząd może lub mógłby coś poradzić na rosnące trudności życia, to okazało się, że zdaniem 41% obecny rząd mógłby, zdaniem 29% obecny rząd nie, ale jakiś inny mógłby, zaś 14% wybrało pogląd, że żaden rząd nie mógłby na to poradzić. Jest to najciekawsze pytanie tego sondażu. Czy P. zdaniem rząd może lub mógłby coś poradzić na rosnące trudności życia? Obecny rząd Trudno mógłby powiedzieć Obecny rząd nie, ale jakiś inny rząd mógłby Żaden rząd nie mógłby na to poradzić Ogółem Wykształcenie podstawowe zas. zawod średnie wyższe Dochód na głowę w gospodarstwie domowym (w zł) Do odmowa odp Dane w procentach. Zależności tych poglądów od poziomu wykształcenia i dochodu nie są ani regularne, ani silne. Poglądy te natomiast silnie zależą od sympatii politycznych (wyborczych). Zamiar głosowania Z rosnących trudności życia ludzi rząd zdaje sobie sprawę... dobrze słabo obecny rząd mógłby Poradzić na rosnące trudności życia... obecny rząd nie, ale inny rząd mógłby żaden rząd nie mógłby PiS SLD R. Palikota PSL PO Dane w procentach.dla przejrzystości w tabeli pominięto odpowiedzi trudno powiedzieć, są one jednak uwzględnione w podstawie procentowania. Jeśli chodzi o ocenę tego, czy rząd jest świadomy rosnących trudności życia ludzi w Polsce, to z wyjątkiem rządzącej PO, zwolennicy wszystkich innych partii oceniają rząd mniej więcej tak samo: 30-36% zdaje sobie sprawę dobrze, a 60-64% słabo. Wśród sympatyków PO natomiast oceny rozkładają się prawie po równo (47% i 51%). 5

6 Najciekawszym wynikiem tego sondażu są międzypartyjne różnice w poglądach na to, czy ten rząd może lub mógłby poradzić na rosnące trudności. Wiara w możliwości obecnego rządu dominuje w poglądach zwolenników PO (54%) i jest najczęstszym poglądem wśród zwolenników koalicyjnego PSL (41%), ale w elektorach innych partii dominuje lub najczęściej występuje pogląd, że mógłby to inny rząd, nie ten (38%-53% [PiS]). Innymi słowy, w rząd wierzy tylko jego polityczne zaplecze, opozycja w ten rząd nie wierzy, ale wierzy, że jakiś inny rząd, zapewne utworzony przez nią, to i owszem. 6

7 P10. Czy, i jak Pana(i) gospodarstwo domowe odczuwa obecnie wzrost podstawowych kosztów utrzymania? liczba osób nie odczuwa w ogóle odczuwa bardo słabo odczuwa słabo słabo odczuwa umiarkowanie odczuwa silnie odczuwa bardo silnie trudno powiedzieć % % % % % % % OGÓŁEM PŁEĆ mężczyzna * * 3 kobieta * * 3 WIEK lat * 39 13* 3* lat * 5* lat * lat * 44* lat * 1 60 lat i więcej STAN CYWILNY kawaler\ panna * 13* 38 28* 6* 7* żonaty\ zamężna\ związek partnerski 553 1* 2 6* * 1* rozwiedziony(a)\ w separacji wdowiec\ wdowa WYKSZTAŁCENIE podstawowe * zasadnicze zawodowe * 44* 16* 2 średnie i pomaturalne licencjat, wyższe, doktoranckie * 52* 27* 5* 1 AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA pracuje zawodowo * 34 8* 2 nie pracuje zawodowo * 35 15* 3 GRUPA SPOŁECZNO ZAWODOWA kierownicy / specjaliści * 23* 8 2 prywatni przedsiębiorcy pracownicy administracji i usług * * 1 robotnicy rolnicy gosp. domowe / nie pracuje zajmuje się domem emeryci / renciści * 2 uczniowie i studenci * 15* 3* 11 bezrobotni * 25* 42 26* 2 OCENA SYTUACJI MATERIALNEJ dobra * 57* 12* 2* 2 średnia * 35 9* 3 zła * 13* 51* 28* 3 DOCHÓD GOSP. DOMOWEGO do 1500 zł * 40 29* zł * 29* zł * 34 7* 1* Odmowa odpowiedzi * 32 9* 5* WIELKOŚĆ GOSP. DOMOWEGO 1 2 osoby osoby * 3 4 osoby osób i więcej * 2 DZIECI W GOSP. DOMOWYM 1 dziecko dzieci dzieci i więcej nie ma dzieci

8 NAJWIĘKSZY WKŁAD W BUDŻET DOMOWY respondent * 11 1* ktoś inny * 13 5* DECYDOWANIE O MARKACH głównie respondent * po równo: respondent i ktoś inny głównie ktoś inny * 7* MIEJSCE ZAMIESZKANIA wieś * 35 16* 4 do 20 tys tys tys * 6* tys * 25* 10 3 REGION północny wschodni zachodni * centralny południowy KLASA A * 18* 5 8 B * 50* 21* 8 1 C * 2 D * 33* 42* 13 4 E * 42 24* 2 TYPOLOGIA swojacy sfrustrowani * zdobywcy * 5 tradycjonaliści * 1 sceptycy dojrzali * P11. Czy Pan(i) osobiście lub ktoś w najbliższej Pana(i) rodzinie (współmałżonek, dzieci, rodzic) czuje się zagrożony sytuacją na rynku pracy? liczba osób szuka pracy i może mu być trudniej ją znaleźć ma pracę, ale może ją stracić ma pracę, ale mogą zmienić się jej warunki (mniejszy wymiar, niższa płaca) chce zmienić pracę, ale trudniej mu będzie znaleźć lepszą nie, nikt w rodzinie nie znajduje się w takiej sytuacji % % % % % OGÓŁEM PŁEĆ mężczyzna kobieta WIEK lat * lat * lat * 13 28* lat * * lat lat i więcej * * STAN CYWILNY kawaler\ panna żonaty\ zamężna\ związek partnerski rozwiedziony(a)\ w separacji 63 40* wdowiec\ wdowa * WYKSZTAŁCENIE podstawowe * 9 46* zasadnicze zawodowe * średnie i pomaturalne * 34 licencjat, wyższe, doktoranckie * 18 22* 8 40 AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA 8

9 pracuje zawodowo * 26* 21* 12* 33* nie pracuje zawodowo * 13* 11* 8* 40* GRUPA SPOŁECZNO ZAWODOWA kierownicy / specjaliści 88 11* 23 28* 6 36 prywatni przedsiębiorcy pracownicy administracji i usług * 27* 20 15* 35 robotnicy * 28* 22* 12 30* rolnicy gosp. domowe / nie pracuje zajmuje się domem emeryci / renciści * * uczniowie i studenci * bezrobotni * 9* 4* 9 11* OCENA SYTUACJI MATERIALNEJ dobra * średnia * * zła * 21 12* 11 23* DOCHÓD GOSP. DOMOWEGO do 1500 zł * 15 10* 3* zł * zł * 23* 21* 14* 36 Odmowa odpowiedzi * WIELKOŚĆ GOSP. DOMOWEGO 1 2 osoby * * 3 osoby osoby * 30* 5 osób i więcej * DZIECI W GOSP. DOMOWYM 1 dziecko dzieci * 3 dzieci i więcej nie ma dzieci NAJWIĘKSZY WKŁAD W BUDŻET DOMOWY respondent * ktoś inny * DECYDOWANIE O MARKACH głównie respondent po równo: respondent i ktoś inny głównie ktoś inny MIEJSCE ZAMIESZKANIA wieś do 20 tys * tys * tys tys * REGION północny wschodni zachodni * * centralny * 13* 34 południowy KLASA A 40 8* * B * 21 25* 5 40 C * * 35 D * E * 10* 10* 7 37 TYPOLOGIA swojacy sfrustrowani zdobywcy * 16* 34 tradycjonaliści * sceptycy dojrzali * 23 10*

10 P12. Jak często, w Pana(i) odczuciu, w rozmowach Pana(i) ze znajomymi, pojawia się temat rosnących kosztów utrzymania, trudności na rynku pracy itd.? liczba osób bardzo rzadko rzadko często bardzo często trudno powiedzieć % % % % % OGÓŁEM PŁEĆ mężczyzna * kobieta * WIEK lat * 33* 7* lat lat lat 145 1* * lat 179 2* lat i więcej * 5 STAN CYWILNY kawaler\ panna 285 9* 24* 43 16* 8* żonaty\ zamężna\ związek partnerski 553 2* * 4 rozwiedziony(a)\ w separacji wdowiec\ wdowa WYKSZTAŁCENIE podstawowe * zasadnicze zawodowe 263 2* 14* 48 32* 5 średnie i pomaturalne * 47 21* 5 licencjat, wyższe, doktoranckie 172 2* * AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA pracuje zawodowo 484 3* nie pracuje zawodowo 516 6* GRUPA SPOŁECZNO ZAWODOWA kierownicy / specjaliści prywatni przedsiębiorcy pracownicy administracji i usług robotnicy rolnicy gosp. domowe / nie pracuje zajmuje się domem emeryci / renciści uczniowie i studenci * 33* 9* 9 bezrobotni * 5 OCENA SYTUACJI MATERIALNEJ dobra * 49 14* 3 średnia * 22* 5 zła * 39* 43* 5 DOCHÓD GOSP. DOMOWEGO do 1500 zł * 43 36* zł * zł * Odmowa odpowiedzi * 9* WIELKOŚĆ GOSP. DOMOWEGO 1 2 osoby osoby osoby * osób i więcej DZIECI W GOSP. DOMOWYM 1 dziecko * 2 dzieci dzieci i więcej nie ma dzieci * 5 NAJWIĘKSZY WKŁAD W BUDŻET DOMOWY 10

11 respondent 577 3* ktoś inny 423 7* DECYDOWANIE O MARKACH głównie respondent po równo: respondent i ktoś inny * 53* 25 4 głównie ktoś inny 252 8* 23* 40* 22 6 MIEJSCE ZAMIESZKANIA wieś 380 7* do 20 tys tys * tys * 500 tys * REGION północny * 2 wschodni * zachodni centralny * * południowy * 51 19* 3 KLASA A B C * 20* 4 D * 4 E TYPOLOGIA swojacy * 55* 28 3 sfrustrowani * zdobywcy * tradycjonaliści * 49 35* 2 sceptycy dojrzali * P13. Czy Pana zdaniem, z rosnących trudności życia części ludzi w Polsce rząd zdaje sobie sprawę dobrze czy słabo? liczba osób bardzo dobrze dobrze słabo bardzo słabo trudno powiedzieć % % % % % OGÓŁEM PŁEĆ mężczyzna kobieta WIEK lat lat * 12* lat lat lat lat i więcej STAN CYWILNY kawaler\ panna * 11* żonaty\ zamężna\ związek partnerski * rozwiedziony(a)\ w separacji wdowiec\ wdowa 99 16* WYKSZTAŁCENIE podstawowe * zasadnicze zawodowe * 44 22* 5 średnie i pomaturalne licencjat, wyższe, doktoranckie * 41 11* 5 AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA 11

12 pracuje zawodowo * * 6 nie pracuje zawodowo 516 7* * 6 GRUPA SPOŁECZNO ZAWODOWA kierownicy / specjaliści * 7 prywatni przedsiębiorcy * 5 pracownicy administracji i usług robotnicy rolnicy gosp. domowe / nie pracuje zajmuje się domem emeryci / renciści uczniowie i studenci * 17* bezrobotni * 3 OCENA SYTUACJI MATERIALNEJ dobra * 3 średnia * 41 13* 7* zła * 36 35* 5 DOCHÓD GOSP. DOMOWEGO do 1500 zł * 37 33* zł * * zł * * Odmowa odpowiedzi * 12* 10* WIELKOŚĆ GOSP. DOMOWEGO 1 2 osoby osoby osoby osób i więcej DZIECI W GOSP. DOMOWYM 1 dziecko dzieci dzieci i więcej * 24 8 nie ma dzieci NAJWIĘKSZY WKŁAD W BUDŻET DOMOWY respondent ktoś inny DECYDOWANIE O MARKACH głównie respondent po równo: respondent i ktoś inny * 15 4 głównie ktoś inny * MIEJSCE ZAMIESZKANIA wieś * 45* 20 7 do 20 tys tys * tys * 32 33* tys * 8 REGION północny * 14* wschodni 175 5* * 5 zachodni centralny * 9 południowy * KLASA A * 20* 8 8 B * 7 C * 6 D * 41 24* 6 E TYPOLOGIA swojacy * * sfrustrowani zdobywcy 186 5* 20* * tradycjonaliści * 30* 4 sceptycy * 2* dojrzali *

13 P14. Czy Pana zdaniem rząd może lub mógłby coś poradzić na rosnące trudności życia? liczba osób obecny rząd mógłby obecny nie, ale jakiś inny rząd mógłby żaden rząd nie mógłby na to poradzić trudno powiedzieć % % % % OGÓŁEM PŁEĆ mężczyzna * 12* kobieta * 19* WIEK lat * lat lat lat lat lat i więcej STAN CYWILNY kawaler\ panna * 15 żonaty\ zamężna\ związek partnerski rozwiedziony(a)\ w separacji wdowiec\ wdowa WYKSZTAŁCENIE podstawowe zasadnicze zawodowe * 13 średnie i pomaturalne licencjat, wyższe, doktoranckie AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA pracuje zawodowo nie pracuje zawodowo GRUPA SPOŁECZNO ZAWODOWA kierownicy / specjaliści prywatni przedsiębiorcy pracownicy administracji i usług robotnicy rolnicy gosp. domowe / nie pracuje zajmuje się domem emeryci / renciści uczniowie i studenci * 26* bezrobotni OCENA SYTUACJI MATERIALNEJ dobra średnia zła * DOCHÓD GOSP. DOMOWEGO do 1500 zł zł zł * 13 11* Odmowa odpowiedzi * WIELKOŚĆ GOSP. DOMOWEGO 1 2 osoby * osoby osoby * 12 20* 5 osób i więcej DZIECI W GOSP. DOMOWYM 1 dziecko dzieci dzieci i więcej nie ma dzieci

14 NAJWIĘKSZY WKŁAD W BUDŻET DOMOWY respondent * 12* ktoś inny * 21* DECYDOWANIE O MARKACH głównie respondent po równo: respondent i ktoś inny głównie ktoś inny MIEJSCE ZAMIESZKANIA wieś * do 20 tys tys * 13 11* tys * 22* tys REGION północny * wschodni * zachodni * 19* centralny * * południowy * KLASA A * B C D E TYPOLOGIA swojacy sfrustrowani zdobywcy * tradycjonaliści * 9 11 sceptycy * 19* 16 dojrzali *