Liga naukowa nr 1 Człowiek- natura i przedmioty

Transkrypt

1 Liga naukowa nr 1 Człowiek- natura i przedmioty Temat pierwszej w tym roku ligi naukowej z języka polskiego nawiązuje do wybranych lektur I etapu Konkursu polonistycznego. Wykonaj starannie poniższe zadania i złóż terminowo u swojego nauczyciela języka polskiego. JAN KOCHANOWSKI, wybrane fraszki Na most warszewski Nieubłagana Wisło, próżno wstrząsasz rogi¹, Próżno brzegom gwałt czynisz i hamujesz drogi; Nalazł fortel król August², jako cię miał pożyć, A ty musisz tę swoje dobrą myśl położyć³, Bo krom wioseł, krom prumów już dziś suchą nogą Twój grzbiet nieujeżdżony wszyscy deptać mogą. ¹rogi rogami. ²nalazł fortel król August most rozpoczęto budować za panowania Zygmunta II Augusta, a ukończono po jego śmierci ²dobrą myśl położyć wyrzec się swawoli. 1) Jaki środek stylistyczny dominuje w tym utworze? Podkreśl go w tekście (1 pkt.).. 2) W jakim celu został tak konsekwentnie zastosowany? (1 pkt.). 3) Jaki związek między człowiekiem, naturą a przedmiotami wytworzonymi przez człowieka został tu zarysowany? (1 pkt.).. Na wieniec Ten wianeczek ruciany piękna Greta wiła, Aby weń nadobnego Klimka przystroiła. A jako wieniec tak się miłość jej zieleni, A chocia wieniec zwiędnie, miłość się nie zmieni. 4) Jaką funkcję spełnia wieniec w relacji Grety i Klimka? Udziel odpowiedzi dosłownej i zinterpretuj jego znaczenie symboliczne. (2 pkt.) ) Wyjaśnij sens pointy z fraszki Na wieniec. Czy zgadzasz się z tą opinią? Podaj jeden argument i jeden przykład uzasadniający Twoje stanowisko. (2 pkt.)

2 6) Zacytuj zdanie z Kamizelki Bolesława Prusa, które podejmuje temat podobnego przedmiotu (podobnych przedmiotów) jak we fraszce Na wieniec. (1 pkt.). Na lipę Gościu, siądź pod mym liściem, a odpoczni sobie! Nie dójdzie cię tu słońce, przyrzekam ja tobie, Choć się nawysszej wzbije, a proste promienie Ściągną pod swoje drzewa rozstrzelane cienie Tu zawżdy chłodne wiatry z pola zawiewają, Tu słowicy, tu szpacy wdzięcznie narzekają. Z mego wonnego kwiatu pracowite pszczoły Biorą miód, który potym szlachci pańskie stoły. A ja swym cichym szeptem sprawić umiem snadnie, Że człowiekowi łacno słodki sen przypadnie. Jabłek wprawdzie nie rodzę, lecz mię pan tak kładzie Jako szczep napłodniejszy w hesperyskim sadzie. Pytania za 1 pkt.: 7) Kim jest ja liryczne tego utworu? Dlaczego autor zastosował w kreacji podmiotu lirycznego uosobienie?. 8) Co można powiedzieć o adresacie wypowiedzi? Dlaczego w związku z nim zastosowano czasowniki w trybie rozkazującym, wołacz? 9) Opisz krótko sytuację liryczną tego utworu.. 10) Podaj przykłady odwołań do zmysłów człowieka (wypisz cytaty) 11) Jak rozumiesz sformułowanie wdzięcznie narzekają? Jak jest ono zbudowane? 12) Podkreśl w tekście epitety. Jak jest ich rola? 13) Zaznacz w tekście anaforę. Czemu ona służy?

3 14) Przyjrzyj się formom rzeczowników słowicy, szpacy. Na czym polega nietypowość fleksyjna tych wyrazów w odniesieniu do współczesnej odmiany? 15) Wyszukaj w tekście synekdochę (ogarnienie). Jaki efekt wywołuje jej użycie? 16) Czy budowa, rytm i rymy tego utworu wiążą się z jego treścią i wymową? 17) Jaka reminiscencja literacka została zastosowana w utworze? Wyjaśnij jej sens i rolę w kompozycji tekstu. Do wszystkich fraszek: 18) Wypisz cechy gatunkowe fraszki i sprawdź, czy powyższe utwory je spełniają. (2 pkt.) ) Przeanalizuj budowę i wersyfikację powyższych utworów. Napisz notatkę z użyciem wyrazów: sylaba, wers, średniówka, przerzutnia, rym, stychiczny, paroksytoniczny. Z jakim typem wiersza mamy tu do czynienia? (3 pkt.) KAZIMIERZ WIERZYŃSKI KUFER Marii Dąbrowskiej Na strychu śpi mój powrót, Kufer blachą okuty, walizy, Cała moja ojczyzna, Paszporty, obywatelstwa, Emigracyjne wizy. Kufer, mój wielki majątek, Którego tutaj mam bronić, Normalny nieszczęścia początek I obłąkany koniec. Kufer starych zjełczałych dzieci, Gotowych dalej dziecinnieć i głupieć I śród niezdatnych na nic rupieci

4 Samotność dzika, gorycz nostalgii, Najrozpaczliwszy rupieć. Psie wycie za moją ziemią karpacką, Spazm do którego wstyd mi się przyznać I przeprowadzka za przeprowadzką, Z Ameryki do Europy, Z Europy do Ameryki, Kufer na plecach, Schodzone stopy, Ojczyzna. Taki jest bagaż. Taki wojaż, Taki mój rozkład jazdy: Wszystkie strony świata otwarte A wyjścia z żadnej. Taki jest potrzask. Ani co wziąć stąd, Ani z czym dobiec na koniec: Strych mój i powrót, Zguba i miłość, Której zabić nie umiem Ani obronić. (K. Wierzyński, Kufer na plecach, 1964.) 21) Jaki jest biograficzny kontekst powstania tego utworu? (2pkt.) 22) Wypisz z dwóch pierwszych strof metaforyczne i wartościujące określenia opisywanego kufra. (1pkt.) Wyjaśnij ich sens. (1pkt.) 23) Czym jest najrozpaczliwszy rupieć w Kufrze Wierzyńskiego? Wypisz inne określenia budujące emocjonalność tego tekstu. (2pkt.) 24) Wypisz z tekstu paradoks. Wyjaśnij jego pozorną sprzeczność i zastosowaną zabawę językową. (2pkt.) 25) Na czym, Twoim zdaniem, polega potrzask opisywany przez podmiot liryczny? (1pkt.) 26) Jaki sens symboliczny podmiot liryczny nadał zwykłemu przedmiotowi, kufrowi? (1pkt.)

5 27) Wybierz jeden z poniższych tematów i napisz wypracowanie: (16 pkt.) a) Historia jednego przedmiotu: napisz opowiadanie, stosując teorię sokoła. W tytule zamieść nazwę przedmiotu. Zastosuj kilka różnych form narracyjnych (opis, opowiadanie, dialog, praesens historicum, monolog wewnętrzny i inne.). Praca nie powinna przekroczyć 1,5 strony znormalizowanego druku komputerowego (Times New Roman 12, interlinia 1 lub 1,5). b) Dokonaj szczegółowego opisu obrazu Caspara Davida Friedricha pt. Skały kredowe na Rugii. W końcowej partii tekstu przedstaw swoje odczucia i refleksje związane z lekturą obrazu. c) Pół żartem, pół serio przedstaw przedmioty, które zabrałabyś/zabrałbyś ze sobą w najważniejszą podróż swojego życia. Wybierz 3-5 rzeczy i napisz atrakcyjny dla odbiorcy tekst. d) To człowiek decyduje o wartości przedmiotów. Odwołując się do przykładów z literatury, filmu i życia przedstaw swoje stanowisko w tej kwestii. e) Motyw rajskiego ogrodu w literaturze. Przedstaw trzy przykłady wykorzystania motywu raju w tekstach literackich, które nie dotyczą bezpośrednio raju. Zastanów się nad przyczynami zastosowania tego nawiązania. f) Człowiek i przyroda- wrogowie czy przyjaciele? Napisz artykuł do czasopisma literackiego dla młodzieży. Przytocz przykłady z literatury i sztuki. Za wypowiedzi zacytowane z Internetu i innych źródeł bez podania bibliografii nie przydziela się punktów. Łącznie za Ligę można uzyskać 50 punktów. Kryteria oceny zależą od poziomu klas, na który uczęszcza uczestnik: Pierwszoklasiści Drugoklasiści Trzecioklasiści Dostateczny Dobry Bardzo dobry Celujący Po wstępnej ocenie Ligi przewidujemy jej obronę w formie rozmowy o pracy. W czasie rozmowy ocenimy: znajomość pojęć pojawiających się w poleceniach Ligi i umiejętność ich zastosowania; umiejętność uszczegółowienia odpowiedzi zbyt ogólnych; precyzję wyjaśnień dotyczących odpowiedzi niejasnych; poprawność językową, bogactwo słownictwa i płynność odpowiedzi w swobodnej rozmowie. Życzymy sukcesów Polonistki z Księcia Adama