ROZDZIAŁ 9 METODY WDRAŻANIA KONCEPCJI KONSORCJÓW NAUKOWO PRZEMYSŁOWYCH W POLSCE W CELU POPRAWY KOMERCJALIZACJI WYNIKÓW BADAŃ NAUKOWYCH 1

Transkrypt

1 Janusz Marszalec ROZDZIAŁ 9 METODY WDRAŻANIA KONCEPCJI KONSORCJÓW NAUKOWO PRZEMYSŁOWYCH W POLSCE W CELU POPRAWY KOMERCJALIZACJI WYNIKÓW BADAŃ NAUKOWYCH 1 Wprowadzenie W Polsce istnieje stosunkowo dobra baza naukowo badawcza do współpracy z przemysłem. Jednakże jej sposób organizacji oraz stosowane praktyki powodują niewielkie zainteresowanie ośrodków naukowych do wspólnych przedsięwzięć z firmami. Powodów takiego stanu rzeczy jest wiele, m.in. stosowane metody finansowania badań naukowych, przyjęte sposoby budowy i oceny rozwoju karier naukowych, niskie zainteresowanie ośrodków badawczych współpracą z sektorem MSP, słaby dostęp firm małych i średnich do krajowych zasobów naukowych, zbyt daleko posunięta awersja do ryzyka w finansowaniu projektów innowacyjnych, i wiele innych. Zagadnienia współpracy nauki z przemysłem w Polsce były wielokrotnie tematem badań i analiz (MNiSW (2006), Mazurkiewicz A. (2006), OECD (2007), Żołnierski A. (2005), Sosnowska A, i inni (2005)), jednakże nie zmieniło to w istotny sposób stanu współpracy nauki z przemysłem. Jednocześnie waga efektywnej współpracy nauki z przemysłem i komercjalizacji wyników badań naukowych dla rozwoju nowoczesnej gospodarki podkreślana jest w wielu publikacjach (Stoneman (1995), Hall (2000), Schienstock (2001), Werner (2003), Yi Ling (2005), David (2007)). Dobrym przykładem efektywnej współpracy nauki z przemysłem są rozwiązania stosowane w Finlandii (Marszalec (2002), Werner (2003), Lajunen (2005), Marszalec (2008)), gdzie znaczne środki przeznaczone na badania kierowane są do odpowiednio zbudowanych i nowocześnie zarządzanych konsorcjów naukowo przemysłowych, z silną i aktywną rolą instytucji naukowo badawczych. W publikacji przedstawiono propozycje metod wdrażania koncepcji konsorcjów naukowo przemysłowych w Polsce w celu poprawy komercjalizacji wyników badań naukowych. Opracowano dwa modele wdrażania konsorcjów naukowo przemysłowych, z których jeden stanowi rozwiązanie oparte na tworzeniu konsorcjów projektowych z inicjatywy instytucji naukowych bądź firm, drugi zaś jest modelem, w którym istotną rolę odgrywają organizacje otoczenia biznesu. Pierwsze z rozwiązań jest bardziej odpowiednie jako rozwiązanie docelowe, jednakże na obecnym poziomie współpracy nauki z przemysłem w Polsce ważną rolę odgrywa drugie rozwiązanie, z aktywną rolą instytucji otoczenia biznesu i kreowaniem więzi instytucji naukowo badawczych z przemysłem. Publikacja niniejsza stanowi rozwinięcie i kontynuację zagadnień opisanych w Marszalec (2008). Konsorcja naukowo przemysłowe w Finlandii Konsorcja instytucji naukowo badawczych i firm stanowią w Finlandii główną plat- 1 Część koncepcji prezentowanych w publikacji pochodzi z raportu projektu doradczego pt. Konsorcja naukowo przemysłowe jako metoda poprawy efektywności współpracy nauki z przemysłem: perspektywa nauki wykonanego dla Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w listopadzie 2006 r.

2 96 Janusz Marszalec formę współpracy sektora nauki z przemysłem w projektach finansowanych ze środków publicznych. Wiąże się to z wieloma korzyściami dla partnerów konsorcjum i dla rozwoju nowoczesnej gospodarki kraju, tak na poziomie regionalnym jak i w skali całego kraju. Współpraca w formie konsorcjów naukowo przemysłowych podejmowana jest na wczesnym etapie powstawania nowych koncepcji i projektów badawczych. Wprawdzie badania podstawowe odbywają się w większości przypadków ze środków publicznych, jednakże już na tym, bardzo wczesnym etapie, obecność firm jest niezwykle istotna. Sygnalizuje ona zainteresowanie przemysłu i wyznacza kierunki wspólnych działań. Firmy współpracują więc z ośrodkami naukowymi od początku pojawienia się interesujących dla nich koncepcji na etapie badań podstawowych (obecność i obserwacja procesu), zaś silna intensyfikacja współpracy następuje na etapie badań stosowanych i komercjalizacji wyników. Konsorcja naukowo przemysłowe są efektywnym sposobem weryfikacji i właściwej alokacji środków na badania i rozwój. Partnerzy przemysłowi, inwestując własne środki i ponosząc ryzyko biznesowe, są w stanie dobrze, szybko, tanio i stosunkowo obiektywnie określić przyszłe korzyści z wdrożenia wyników badań naukowych. Robią to bardziej efektywnie niż naukowa struktura organizacyjna (np. zespół ekspertów), która podejmuje arbitralne decyzje o przydatności pewnych rozwiązań bez więzi z gospodarką, przemysłem i rynkiem, i bez wiedzy merytorycznej na ten temat. Współpraca nauki z przemysłem jest niezwykle korzystna dla ośrodków naukowych. Nauka jest motywowana do ukierunkowanego działania, otrzymuje finansowe wsparcie i rozwój swojego zaplecza laboratoryjno badawczego. Przemysł stawia także wiele nowych pytań i wyzwań, które stymulują prace badawcze i często są początkiem nowych kierunków działalności naukowej. W fińskim modelu współpracy naukowcy są świadomi, że partnerzy przemysłowi ich potrzebują i oczekują od nauki wymiernych wyników. Działa to stymulująco na prowadzone prace badawcze, zmusza do poszukiwań najnowszych osiągnięć, obserwacji sceny międzynarodowej i przyczynia się do wysokiego poziomu uzyskiwanych wyników. Dzięki temu zespoły naukowe i pojedynczy naukowcy mogą się rozwijać, tworzyć wartościowe publikacje, zajmować wysokie pozycje w rankingach światowych, zyskiwać respekt i szacunek w środowisku naukowym a także uczestniczyć w dużych i nowoczesnych przedsięwzięciach naukowo badawczych prowadzonych w skali globalnej. Uczestnicząc w konsorcjum firmy lepiej inwestują własne środków na badania i rozwój. Procentowy udział własny firm w budżecie konsorcjum jest niski a mimo to zapewnia on pełny dostęp do uzyskanych wyników badawczych na własnym polu eksploatacji (kilka firm wykorzystuje te same wyniki badań w różnych sektorach przemysłu). W ten sposób firmy ponoszą niższe nakłady na osiągnięcie określonych wyników badawczych (2-15% budżetu projektu), a dzieje się tak poprzez synergię wspólnych działań, wspólnych nakładów finansowych i wiedzy wszystkich partnerów zaangażowanych w konsorcjum. Niezwykle ważnym elementem w funkcjonowaniu konsorcjum jest możliwość uczestniczenia w nim małych i średnich przedsiębiorstw oraz dostęp, na równi z innymi parterami, do wszystkich wyników badań na swoim polu eksploatacji, przy bardzo niskich kosztach. Wspomaga to istotnie innowacyjność tych firm, realizację wizji ich właścicieli, wspiera ich konkurencyjność i stymuluje rozwój sektora MSP. Korzyści gospodarcze z działalności konsorcjów naukowo przemysłowych są szerokie i wielowymiarowe. Wynikają one z wielu obszarów i różnorodności zagadnień, jakich dotyczy gospodarka kraju. Dotyczy to mi. in. rozwoju nauki, który ma miejsce dzięki właściwemu finansowaniu badań (ze środków publicznych i inwestycji przemysłu), rozwoju przemysłu, który ma dostęp do najnowszych wyników badań naukowych na bardzo korzystnych warunkach finansowych, wzmocnienia potencjału gospodarczego kraju dzięki rozwojowi na najwyższym światowym poziomie nauki i przemysłu, rozwoju nowoczesnego szkolnictwa,

3 Metody wdrażania konsorcjów naukowo przemysłowych w Polsce które musi sprostać wymogom nowoczesnego kształcenia i przygotowywania kadr dla nowoczesnej nauki i nowoczesnego przemysłu, racjonalnego wykorzystania krajowych zasobów finansowych na naukę, badania i rozwój, zarówno tych, pochodzących ze środków publicznych jak i będących w dyspozycji przemysłu, kreowania nowoczesnej struktury zatrudnienia (zawody i miejsca pracy w dużym stopniu oparte na wiedzy), wzrostu bogactwa, wysokiego standardu życia i zadowolenia obywateli. Poprzez dyfuzję zakres korzystnego oddziaływania dobrej współpracy nauki z przemysłem przenosi się na wiele innych obszarów (np. innowacyjność na poziomie lokalnym, edukacja ustawiczna, inwestycje w infrastrukturę i inne), i w efekcie korzyści są znacznie większe niż przedstawiono wyżej. Aktywność w regionie, jego nowoczesność i wysoko wykwalifikowana siła robocza powodują napływ inwestycji, nowej wiedzy, talentów i kreowanie nowych możliwości, przyczyniając się w istotny sposób do lokalnego rozwoju, poprawy warunków życia, komfortu i bogactwa. Konsorcja naukowo przemysłowe na bazie projektów Podstawową formą konsorcjów naukowo przemysłowych w Finlandii są konsorcja tworzone do realizacji konkretnych projektów, skupione wokół danej techniki lub technologii. Konsorcja takie tworzone są z inicjatywy i w bezpośredniej współpracy instytucji naukowo badawczych i firm. Dla pozytywnego przebiegu projektów naukowo badawczych istotna jest właściwa budowa (struktura) konsorcjum na etapie jego tworzenia. Chodzi tutaj o skupienie w projekcie możliwie wszystkich stron, które swoją wiedzą i doświadczeniem mogą przyczynić się do końcowego sukcesu. Tylko przy spełnieniu tego warunku nastąpić może generowanie wartościowych z punktu widzenia wdrożeń wyników badań naukowych a następnie ich szybki i efektywny transfer do praktyki przemysłowej i w postaci nowych produktów i usług na rynek. Ogólną koncepcję konsorcjum naukowo przemysłowego dla realizacji projektu z danej dziedziny wiedzy, techniki lub technologii przedstawiono schematycznie na Rys. 1. Członkami konsorcjum są ośrodki naukowo badawcze badań podstawowych, ośrodki naukowo badawcze badań stosowanych, odpowiednio dobrana grupa firm (dostawcy techniki, technologii, komponentów i gotowych produktów a także użytkownicy nowych rozwiązań na różnych polach eksploatacji wyników prac naukowo badawczych w różnych dziedzinach przemysłu) jak również przedstawiciele instytucji publicznej współfinansującej działalność konsorcjum w danym projekcie. Należy zwrócić uwagę, że konsorcjum tworzone jest w taki sposób, aby nie było sprzeczności interesów wśród jego członków. Dotyczy to zwłaszcza strony przemysłowej. Dlatego właściwy dobór partnerów do konsorcjum jest elementem kluczowym jego późniejszego sukcesu w sferze naukowo badawczej i wdrożeniowej. Wkład finansowy firm do realizacji celów konsorcjum stanowi pewien procent (np. 50%) budżetu projektu w konsorcjum i na fundusze te składają się wkłady finansowe lub rzeczowe (komponenty, urządzenia, praca) poszczególnych członków konsorcjum. W konsorcjum, w którym zwykle występuje kilku, a czasem kilkunastu partnerów przemysłowych, procentowy udział poszczególnych firm w budżecie wynosi od kilku do kilkunastu procent i nie musi on być jednakowy dla różnych firm. Konsorcjum zawiązywane jest na podstawie umowy na realizację projektu i nie stanowi oddzielnej jednostki (firmy czy organizacji) w rozumieniu przepisów prawa handlowego. Konsorcjum funkcjonuje przez okres trwania projektu zaś po jego zakończeniu członkowie konsorcjum wykorzystują powstałe w projekcie wyniki, zgodnie z zasadami określonymi w umowie projektowej. Tego rodzaju rozwiązanie stanowi o sile konsorcjum, gdyż członkowie konsorcjum nie mają żadnego przymusu współdziałania w dłuższej perspektywie czasu a

4 98 Janusz Marszalec jedyną siłą napędową, spajającą wszystkich razem, jest wspólny cel naukowo badawczy (poznawczy) i wspólne przyszłe korzyści. Rysunek 1. Ogólna koncepcja konsorcjum naukowo przemysłowego dla realizacji projektów naukowo - badawczych. Źródło: opracowanie własne. Założenie konsorcjum jest od strony formalnej proste i nie wymaga nakładów finansowych. Konsorcjum przestaje istnieć z chwilą zakończenia projektu, bez względu na to, czy wyniki projektu są pozytywne czy negatywne. Rozwiązanie konsorcjum nie wymaga ponoszenia przez partnerów żadnych kosztów ani zatrat czasu na działania formalne. Dla nowego projektu tworzone jest nowe konsorcjum w podobnym lub zmienionym składzie. Ważne jest także, że konsorcjum może przestać istnieć, zaś jego członkowie zaprzestają ponosić koszty natychmiast, jak tylko w projekcie pojawią się elementy ryzyka, świadczące o możliwym negatywnym wyniku prowadzonych prac. Wystarczy do tego decyzja Komitetu Sterującego projektu i zaprzestanie finansowania projektu. Opisane rozwiązanie jest bardzo elastyczne i pozwala na całkowitą koncentrację uwagi, wysiłku i środków wszystkich stron na osiągnięcie założonych w projekcie celów naukowych a później biznesowych. Konsorcja naukowo przemysłowe tworzone na bazie projektów do rozwiązania konkretnych zadań w sferze nauki i szybkiego wdrożenia wyników do przemysłu stanowią najbardziej efektywną metodę współpracy nauki z przemysłem. Potwierdziły to doświadczenia wielu lat takiej praktyki w Finlandii, i ku takiemu rozwiązaniu powinny zmierzać działania prowadzone w Polsce. Taki model współpracy musi być jednak kompletny, dobrze zorganizowany i posiadać wszelkie mechanizmy prawne, systemy przyznawania grantów, oceny efektywności projektów a także dobrze wykształcone relacje środowiska naukowego z przemysłem. Służebna rola nauki musi być ważnym elementem świadomości środowiska naukowego. Sprzyja to kreowaniu wspólnych przedsięwzięć i tworzeniu trwałych wieloletnich relacji pomiędzy instytucjami naukowymi i przemysłem. Dla Polski na obecnym etapie ważnym celem strategicznym wydaje się być opracowanie takiego ogólnego modelu współpracy nauki z przemysłem o bardzo dużym stopniu szczegółowości, zarówno w odniesieniu do sfery naukowej jak i biznesowej. Jest to jednak proces długotrwały, czasochłonny i kapitałochłonny. Wymaga on nie tylko działań Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego ale ścisłej współpracy z Ministerstwem Gospodarki,

5 Metody wdrażania konsorcjów naukowo przemysłowych w Polsce Ministerstwem Edukacji, i innymi organizacjami rządowymi, gdyż zmiany dotyczą tak organizacji i zarządzania procesami jak również działań edukacyjnych na różnych poziomach, od szkół wyższych i firm po nauczanie podstawowe, nauczanie ustawiczne, szkolenie na poziomie lokalnym, itd. A wszystko to powinno odbywać się wokół jednej strategii i powinno być podporządkowane wspólnemu celowi poprawie współpracy nauki z przemysłem i tworzeniu korzyści gospodarczych dla kraju z wykorzystania polskiej nauki dla polskiego przemysłu. Konsorcja naukowo przemysłowe z udziałem organizacji otoczenia biznesu Nie czekając jednak na tak daleko zakrojone działania, opisane w poprzednim rozdziale, można już dziś podjąć próby wdrażania pewnych elementów koncepcji konsorcjów naukowo przemysłowych. Funkcję stymulującą do organizacji współpracy nauki z przemysłem mogą pełnić organizacje otoczenia biznesu, które mogą promować idee współpracy i tworzenia konsorcjów w sposób praktyczny jako działania pilotażowe. Organizacjami takimi mogą być np. lokalnie tworzone fundacje, zakładane przez instytucje naukowe i firmy zainteresowane współpracą czy organizacje prywatne, mające na celu rozwój współpracy nauki z przemysłem. W każdym przypadku organizacje takie powinny mieć jako swój podstawowy cel stymulowanie tworzenia więzi współpracy nauki z przemysłem ukierunkowanych na tworzenie i realizację projektów naukowo badawczych z potencjałem wdrożeniowym. Organizacje te powinny podejmować działania animacyjne do tworzenia konsorcjów poprzez oddziaływanie na sferę nauki i przemysł, poprzez wspieranie i stymulowanie bezpośrednich kontaktów obu zainteresowanych stron, a także prowadzenie działań uświadamiających i edukacyjnych na rzecz tworzenia konsorcjów i wykorzystywania ich potencjału twórczego i ekonomicznego. Organizacje takie powinny mieć wysokiej klasy specjalistów, rozumiejących zagadnienia, którymi się będą zajmować. Działania takiej organizacji mają bowiem złożony charakter integrujący sferę nauki i biznesu, i wymagają szerokiej wiedzy na temat obu obszarów, a także dużego doświadczenia i zaangażowania. Przykładowy model funkcjonowania takiego rozwiązania przedstawiono na Rys. 2. Poprzez swoje oddziaływanie na otoczenie naukowe i biznesowe, organizacja otoczenia biznesu sprzyja kontaktom pomiędzy nauką i przemysłem i wspomaga organizacyjnie powstawanie projektów naukowo badawczych, dla których tworzone mogą być konsorcja naukowo przemysłowe. Dzięki działaniom organizacji, i pod jej nadzorem, może powstać wiele projektów i konsorcjów do ich realizacji, przy czym w każdym projekcie mogą występować różni partnerzy (wiele instytucji naukowo badawczych i wiele firm). Rozwiązanie takie cechuje duża elastyczność i możliwość tworzenia konsorcjów na bazie wartościowych pomysłów i potencjalnych rozwiązań, bez względu na to, kto jest ich autorem i beneficjantem. Każdorazowo członkiem konsorcjum powinna być także instytucja publiczna współfinansująca prace naukowo badawcze w ramach konsorcjum. Instytucja ta monitoruje postęp prac, współdecyduje o dalszym finansowaniu bądź zatrzymaniu finansowania, doradza w zakresie transferu wyników, itp. Może także, na podstawie wyniesionej z projektu wiedzy, proponować nowe kierunki i projekty badawcze temu samemu konsorcjum lub innemu konsorcjum, które do tych celów może zostać powołane. Opisany model współpracy nauki z przemysłem można wykorzystać do integracji lokalnego środowiska naukowego i biznesowego, zarówno dla wzmocnienia pozycji istniejących firm i ośrodków naukowych jak i kreowania nowych przedsięwzięć biznesowych. Po uzyskaniu odpowiednio mocnej pozycji na poziomie lokalnym, działania partnerów konsorcjów mogą wychodzić poza obszar regionu i obejmować cały kraj a nawet przedsięwzięcia w skali międzynarodowej.

6 100 Janusz Marszalec Rysunek 2. Sposób budowy konsorcjów naukowo przemysłowych poprzez współdziałanie z organizacją otoczenia biznesu, wspierającą współpracę nauki z przemysłem. Źródło: opracowanie własne. Działania w celu wdrożenia koncepcji konsorcjów naukowo przemysłowych w Polsce Wdrożenie koncepcji konsorcjów naukowo przemysłowych w Polsce powinno przebiegać dwutorowo. Z jednej strony powinny być podjęte działania strategiczne, zmierzające do stworzenie w Polsce rozwiązań systemowych, które pozwolą w przyszłości tworzyć konsorcja naukowo przemysłowe na zasadach finansowania projektów wybieranych w oparciu o konkursy, w których silnym potwierdzeniem argumentów merytorycznych jest finansowy wkład firm w prowadzone prace badawcze, jak to ma miejsce np. w Finlandii. Jednocześnie możliwe jest podjęcie natychmiastowych działań w celu lepszego wykorzystania zasobów polskiej nauki i budowy konsorcjów naukowo przemysłowych tworzonych z pomocą i udziałem organizacji otoczenia biznesu, jako instytucji inicjującej i wspierającej powstanie i funkcjonowanie konsorcjum. Proces przejścia od możliwych do zastosowania rozwiązań tymczasowych do rozwiązań docelowych powinien dokonać się stopniowo, w ciągu kilku lat, w sposób jak to pokazano na Rys. 3. Początkowo konsorcja naukowo przemysłowe mogą być tworzone z pomocą organizacji otoczenia biznesu, stymulujących współpracę nauki z przemysłem. Początkowo może to mieć miejsce na poziomie lokalnym, z powodu lepszej znajomości się stron: naukowej i biznesowej. Jednocześnie powinny być prowadzone prace przygotowawcze do tworzenia konsorcjów inicjowanych samodzielnie przez instytucje naukowo badawcze bądź firmy. Stanie się to możliwe po stworzeniu odpowiednich mechanizmów do przyznawania finansowania na tego rodzaju projekty oraz zwiększenia świadomości i chęci sektora nauki do szerszego wyjścia z ofertą do przemysłu.

7 Metody wdrażania konsorcjów naukowo przemysłowych w Polsce Rysunek 3. Działania strategiczne i bieżące w rozwoju współpracy nauki z przemysłem i wdrażaniu koncepcji konsorcjów naukowo przemysłowych. Źródło: opracowanie własne. Przy zwiększaniu się procentowego udziału projektów naukowo badawczych prowadzonych przez konsorcja naukowo przemysłowe tworzone samodzielnie przez ich członków, zmniejszać się będzie rola organizacji otoczenia biznesu, promujących współpracę nauki z przemysłem, aż do czasu, kiedy działalność tych organizacji w takiej formie nie będzie już potrzebna. Docelowo działanie tych organizacji nie jest pożądane, gdyż w modelu takim pomiędzy głównych partnerów wchodzi mediator, będący dodatkowym ogniwem pomiędzy głównymi partnerami: nauką i przemysłem. Jednakże na etapie początkowym wdrażania koncepcji partner ten pełni istotną rolę stymulatora i katalizatora tworzonych relacji i budowanych konsorcjów, a także wpływa na tworzenie odpowiednich docelowych rozwiązań systemowych. Przedstawiony na Rys. 3 proces będzie prawdopodobnie przebiegał nieliniowo, choć pokazano go umownie w postaci linii prostej. Skalę czasu tego procesu przejścia powinny określić organy kształtujące politykę gospodarczą, technologiczną i naukową kraju, ale nie powinno to wynosić więcej niż kilka lat, zdecydowanie nie kilkanaście lat. Dla osiągnięcia tego celu potrzebne są jednak szeroko zakrojone zintegrowane działania w skali całego kraju i efektywne ich wdrożenie w nauce i przemyśle. Podsumowanie W publikacji przedstawiono analizę doświadczeń funkcjonowania konsorcjów naukowo-przemysłowych w Finlandii oraz, na tej podstawie, sformułowano metody wdrażania tego rodzaju rozwiązań w Polsce dla poprawy efektywności komercjalizacji osiąganych w kraju wyników badań naukowych. Przedstawiono dwa modele wdrażania konsorcjów naukowo-przemysłowych, z których jeden to rozwiązanie oparte na tworzeniu konsorcjów projektowych z inicjatywy instytucji naukowych bądź firm, drugi zaś jest modelem, w którym istotną rolę odgrywają organizacje otoczenia biznesu. Pierwsze jest bardziej właściwe jako rozwiązanie docelowe, jednakże na obecnym poziomie współpracy nauki z przemysłem w Polsce ważną rolę odgrywa drugie rozwiązanie, z aktywną rolą instytucji otoczenia biznesu i kreowaniem więzi instytucji naukowo badawczych z przemysłem. Omówiono także działania, które powinny zostać podjęte w celu wdrożenia koncepcji konsorcjów naukowo przemysłowych w Polsce, w tym metody postępowania, zachodzące w tym czasie procesy i wskazaną skalę czasu.

8 102 Janusz Marszalec Opisane rozwiązania stanowią dobrą bazę do kreowania trwałych, przewidywalnych i efektywnych metod współpracy nauki z przemysłem, tak w procesie realizacji projektów naukowo badawczych (zwłaszcza badań stosowanych), jak i w procesie komercjalizacji uzyskanych wyników naukowych. Wskazane jest podjęcie działań na rzecz możliwie szybkiego wdrożenia pilotażowych konsorcjów naukowo przemysłowych, budowanych w oparciu o najlepsze światowe wzorce i doświadczenia. Działania te powinny być szkołą współpracy jednostek naukowo badawczych i firm, przekonując obu partnerów wzajemnie do siebie i praktycznie ilustrując wynikające z takiej współpracy korzyści. Należy podkreślić, że postulowane często zagadnienie zwiększenia nakładów na badania naukowe w Polsce, niewątpliwie słuszne, bez wdrożenia właściwych metod zarządzania procesem badawczym i komercjalizacją osiąganych wyników, w ścisłej współpracy nauki z przemysłem, nie przyniesie oczekiwanych wyników a jedynie oddali opracowanie i wdrożenie właściwych rozwiązań w czasie. BIBLIOGRAFIA: 1. David P.A., and Metcalfe S. (2007), Universities must contribute to enhancing Europe s innovative perforance, Knowledge Economists Brief No. 2, European Commision, Bruksela. 2. Hall, B. H., Link A. N., and Scott, J.T. (2000), Universities as Research Partners, NBER Working Paper No. W7643, Cambridge, MA. 3. Lajunen L. (2005), Cooperation between Universities and Industry in Finland, EUA Conference on Research in European Universities: Strategies and Funding, Uppsala, October 20 22, Marszalec J. (2002), Fiński model współpracy nauki z przemysłem, Przedsiębiorstwo partnerskie, Difin, Warszawa, pp Marszalec J. (2008), Konsorcja naukowo przemsłowe jako metoda poprawy efektywności współpracy nauki z przemysłem, IV Konferencja Naukowa z cyklu "Wiedza i Innowacje" pt. Fudnusze unijne i przedsiębiorstwa w rozwoju nauki i gospodarki, Uniwersytet Jagielloński, Kraków, Mazurkiewicz A., red. (2006), Rozwój metod transformacji wiedzy i transferu technologii, Sprawozdanie z realizacji Projektu Badawczego Zamawianego PW-004/ITE/01/2004, Instytut Technologii Eksploatacji Państwowy Instytut Badawczy, Radom. 7. MNiSW (2006), Bariery współpracy przedsiębiorców i ośrodków naukowych, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Departament Wdrożeń i Innowacji. 8. OECD (2007), Policy Mix for Innovation in Poland Key Issues and Policy Recommendations. 9. Schienstock G., and Hämäläinen T. (2001), Transformation of the Finnish innovation system. A Network Approach, SITRA, Helsinki. 10. Sosnowska A, i inni (2005), Jak wdrażać innowacje technologiczne w firmie, PARP, Warszawa. 11. Stoneman P., edit. (1995), Handbook of the Economics of Innovation and Technological Change, Blackwell, Oxford, UK & Cambridge, USA. 12. Werner R. (2003), Finland: A European Model of Successful Innovation, The Chazen Web Journal of International Business, Columbia Business School, New York. 13. Yi Ling Ku, Shu Jong Liau, Woan-Chiau Hsing (2005), The High-Tech Milieu and Innovation-Oriented Development, Technovation 25 (2005), pp Żołnierski A. (2005), Potencjał innowacyjny polskich małych i średnich przedsiębiorstw, PARP, Warszawa.