MAŁOPOLSKI URZĄD WOJEWÓDZKI W KRAKOWIE

Transkrypt

1 MAŁOPOLSKI URZĄD WOJEWÓDZKI W KRAKOWIE WYDZIAŁ POLITYKI SPOŁECZNEJ WP.V Kraków, 19 maja 2011 r. Pani Maria Kowalska Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Skrzyszowie Skrzyszów 642 Zespół Kontrolny Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie przeprowadził w II kwartale 2011 roku, kontrolę problemową w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Skrzyszowie. Przedmiotem kontroli była realizacja zadań z zakresu administracji rządowej wynikających z ustawy o świadczeniach rodzinnych i ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Kontrolą objęto okres od 1 stycznia 2010 roku do 31 grudnia 2010 roku. Ustalenia kontroli zostały zawarte w protokole podpisanym przez Kierownika GOPS w dniu 4 maja 2011 roku w siedzibie GOPS w Skrzyszowie. W ramach oceny prawidłowości przyznawania świadczeń i prowadzenia dokumentacji, sprawdzono wyrywkowo akta osób otrzymujących pomoc wynikającą z realizacji przez Ośrodek zadań, na podstawie ustawy z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 1, poz. 7 z późn. zm.). Analizie poddano dokumentację osób, którym wypłacono zasiłki rodzinne wraz z dodatkami oraz świadczenia opiekuńcze. Kontrolą objęto również akta osób uprawnionych do jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka. Zasiłki rodzinne wraz z dodatkami, jednorazową zapomogę oraz świadczenia opiekuńcze przyznano osobom, które spełniały wymogi ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 z późn. zm.) oraz dostarczyły wymagane dokumenty, wymienione w rozporządzeniu z dnia 2 czerwca 2005 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne (Dz. U. z 2005 r. Nr 105, poz. 881 z późn. zm.). Kontrola wykazała, iż w zapisach Regulaminu Organizacyjnego Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Skrzyszowie ( 3 pkt 1) nie ujęto zapisów regulujących realizację zadań wynikających z ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 1, poz. 7), natomiast w 17 wymienia się zadania realizowane przez referenta ds. świadczeń rodzinnych, które dotyczą prowadzenia zarówno spraw z zakresu świadczeń rodzinnych, jaki i świadczeń z funduszu alimentacyjnego Kraków, ul. Basztowa 22* tel. (12) fax. (12)

2 W podstawach prawnych decyzji nie przywołuje się rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 2 czerwca 2005 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne (Dz. U. Nr 105, poz. 881 z późn. zm.). Stwierdzono, iż: 1. Na wniosek z 23 listopada 2010 r. wydano decyzję o nr GOPS/522/792/2010/ZR z 10 grudnia 2010 r. przyznającą wnioskodawcy zasiłek rodzinny oraz dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego na syna, w kwocie 400 zł jednorazowo w miesiącu listopadzie 2010 oraz w kwocie 266,70 zł jednorazowo w miesiącu grudniu 2010 r. W dokumentach sprawy zalegało zaświadczenie z Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Czernej z r. stwierdzające, iż wnioskodawcy w okresie od 20 grudnia 2008 r. do 31 października 2010 r. przysługiwał urlop wychowawczy na syna oraz zaświadczenie z zakładu pracy (Salon Fryzjerski) stwierdzające, iż stronie na wychowanie syna przyznano urlop wychowawczy w okresie od 1 listopada 2010 r. do 31 grudnia 2010 r. Biorąc pod uwagę treść zapisu art. 10 ust. 3 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, który stanowi, iż dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli dziecko pozostaje pod jego faktyczną opieką, uprawnionemu do urlopu wychowawczego, nie dłużej jednak niż przez okres: 1) 24 miesięcy kalendarzowych; 2) 36 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad więcej niż jednym dzieckiem urodzonym podczas jednego porodu; 3) 72 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności albo o znacznym stopniu niepełnosprawności. Dodatek przysługuje w wysokości 400 zł miesięcznie. Dodatek przysługujący za niepełne miesiące kalendarzowe wypłaca się w wysokości 1/30 dodatku miesięcznego za każdy dzień. Kwotę dodatku przysługującą za niepełny miesiąc zaokrągla się do 10 groszy w górę. W związku z powyższym, wysokość wypłaty ww. dodatku do zasiłku za część miesiąca grudnia 2010 r. winna wynieść 253,40 zł, tj. za 19 dni grudnia. Kierownik Ośrodka przedłożył następujące wyjaśnienie w tej sprawie: Tutejszy Ośrodek w tym jednym przypadku, omyłkowo dokonał wyliczenia kwoty dodatku do zasiłku rodzinnego dla p. M. G. z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego przyznanego na rzecz dziecka N. G. jednorazowo w miesiącu grudniu 2010 r. przyznano kwotę 266,70 zł zamiast kwoty 253,30 zł. Różnica wynosi 13,40 zł. Sprawa dotyczy decyzji znak: GOPS/522/792/2010/ZR z dnia r.. 2. Decyzją o nr GOPS/524/1032/2010/SP z 12 lipca 2010 r. przyznano świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z opieką nad dzieckiem (...) w wysokości 260 zł miesięcznie na okres od do Zgodnie z dołączonym do wniosku orzeczeniem o niepełnosprawności, niepełnosprawność powstała od 17 maja 2010 r. i od tego dnia przyznano świadczenie pielęgnacyjne zgodnie z art. 24 ust. 2a ustawy o świadczeniach rodzinnych, jednak z treści decyzji nie wynika za ile dni w miesiącu maju strona otrzymała świadczenie pielęgnacyjne. 3. Na wniosek z 7 czerwca 2010 r. ośrodek wydał decyzję o nr GOPS/524/1017/2010/SP z 9 czerwca 2010 r. przyznającą stronie świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z opieką nad dzieckiem (...) 2

3 w wysokości 520 zł miesięcznie na okres od do W dokumentach sprawy zalegało zaświadczenie Powiatowego Urzędu Pracy w Tarnowie, znak: WPP /2010 z 7 czerwca 2010 r. stwierdzające, iż wnioskodawca do dnia 6 czerwca 2010 r. był zarejestrowany jako osoba bezrobotna. Kierownik Ośrodka przedłożył następujące wyjaśnienie w tej sprawie: Tutejszy Ośrodek na wniosek złożony przez Panią J. P. w dniu 7 czerwca 2010 r. przyznał świadczenie pielęgnacyjne dla W/Wym. w związku z opieka nad córką począwszy od dnia 1 czerwca 2010 r. W aktach sprawy zalega zaświadczenie Prezydenta Miasta Tarnowa z dnia 7 czerwca 2010 r. zgodnie z którym Pani J. P. w okresie od 2 czerwca 2009 r. do 6 czerwca 2010 r. była zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna. Podstawa do orzekania w sprawie przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego jest linia orzecznicza jaka prezentuje m.in. NSA w wyroku z dnia 24 października 2008 r. (IOSK 1758/07) w którym stwierdził on, że: Osoba zarejestrowana jako bezrobotna może ubiegać się o świadczenie pielęgnacyjne, o którym mowa w art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych, a dopiero fakt pobierania takiego świadczenia pozbawia ją statusu bezrobotnego, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2j ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy Tutejszy Ośrodek podziela stanowisko NSA z dnia 2 lipca 2008 r. I OSK 1364/07 zgodnie z którym: Składając wniosek o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego, osoba bezrobotna, będąc z definicji jedynie "gotową do zatrudnienia", jak stanowi art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz ze zm.), rezygnuje z tej gotowości, przez co także tylko z potencjalnej pracy, którą dopiero mógłby zaproponować jej organ zatrudnienia. Potencjalne zatrudnienie nie jest jednak tożsame z trwającym zatrudnieniem, z którego jak wymaga art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych - osoba zainteresowana ma zrezygnować. Z drugiej zaś strony, każda osoba bez pracy, nawet bez faktycznej rejestracji w powiatowym urzędzie pracy, może szukać pracy, może deklarować gotowość do jej podjęcia, co jednak nie wyklucza prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, gdyby osoba taka zwróciła się do organu z odpowiednim wnioskiem z uwagi na konieczność sprawowania opieki nad dzieckiem. Wykładnia, jaką w sprawie zaprezentowały orzekające organy, w sposób niedopuszczalny różnicowałaby sytuację osób bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy z tymi bezrobotnymi, którzy nie są zarejestrowani. Status osoby bezrobotnej nie może eliminować osoby zainteresowanej z grona tych osób, którym przysługuje świadczenie pielęgnacyjne. W przypadku osób bezrobotnych spełnione są bowiem obie omawiane przesłanki. Za taką wykładnią przemawia także art. 17 ust. 5 ww. ustawy o świadczeniach rodzinnych, który określa, w jakich sytuacjach świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje. Ustawodawca w jego treści nie wykluczył osób bezrobotnych, czy to z prawem do zasiłku czy bez, wskazując, że świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje m.in. osobie sprawującej opiekę nad dzieckiem, jeśli ma ona ustalone prawo do zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego. Gdyby prawodawcy zależało na pozbawieniu osób bezrobotnych możliwości ubiegania się o świadczenia pielęgnacyjne, z pewnością uczyniłby to w powyższym przepisie. Natomiast z samego faktu, że z grona osób uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego zostały wyeliminowane osoby z ustalonym prawem do zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, nie da się wyprowadzić wniosku, że również osobom bezrobotnym świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje. Wszak status bezrobotnego jest tylko jedną z przesłanek do ustalenia prawa do zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, których to przyznanie dopiero pozbawia osobę prawa do świadczenia pielęgnacyjnego. Trzymając się nurtu powyższego orzecznictwa Pani J. P. zostało przyznane 3

4 świadczenie pielęgnacyjne za pełny miesiąc, w którym wpłynął wniosek wraz z dokumentami (art. 24 ust. 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych). Nadmienić należy, że w aktach sprawy zalega orzeczenie z dnia r. o niepełnosprawności córki N. P. zgodnie z którym, została ona zaliczona do o osób niepełnosprawnych.. 4. Na wniosek z 22 grudnia 2009 r. ośrodek wydał decyzję o nr GOPS/524/912/2010/SP z 14 stycznia 2010 r. przyznającą stronie świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z opieką nad dzieckiem (...) w wysokości 520 zł miesięcznie na okres od do W uzasadnieniu ww. decyzji ośrodek wskazał, iż cyt.: Na podstawie art k.p.a. odstąpiono od uzasadnienia decyzji, uwzględnia ona bowiem w całości wniosek strony. Treść ww. nie odzwierciedla stanu faktycznego, gdyż ośrodek nie odniósł się do świadczenia pielęgnacyjnego za miesiąc grudzień 2009 r., zgodnie z wnioskiem z 22 grudnia 2009 r. W dokumentacji sprawy zalegało mi. in. świadectwo pracy stwierdzające, iż z dniem 19 grudnia 2009 r. ustał stosunek pracy na mocy porozumienia stron. Stwierdzono, iż ww. decyzja nie zawierała uzasadnienia. Ośrodek przywołał w podstawie prawnej decyzji art k.p.a., stanowiący, iż cyt.: można odstąpić od uzasadnienia decyzji, gdy uwzględnia ona w całości żądanie strony; (...). Ponieważ strona złożyła wniosek 22 grudnia 2009 r., a stosunek pracy ustał 19 grudnia 2009 r., decyzją przyznano świadczenie pielęgnacyjne od 1 stycznia 2011 r. Nie można mówić, iż przedmiotowa decyzja jest zgodna w całości z żądaniem strony. Biorąc pod uwagę powyższe, brak jest podstaw do zastosowania art k.p.a. Należy zaznaczyć, iż kontrolujący nie negują prawidłowości przyznania świadczenia pielęgnacyjnego od stycznia 2011 r. lecz jedynie stwierdzają, iż prawidłowym w tym przypadku działaniem Ośrodka byłoby zawarcie w ww. decyzji uzasadnienia, z którego wynikałoby dlaczego świadczenie pielęgnacyjne przyznawano od 1 stycznia 2011 r., a nie od 20 grudnia 2009 r. 5. Kontrola wykazała, iż Ośrodek nie występował do organów emerytalno-rentowych o potwierdzenie posiadania przez strony wymaganego okresu ubezpieczenia, w przypadku osób, które deklarowały w oświadczeniu, iż posiadają już wymagany okres ubezpieczenia. 6. Na wniosek złożony 17 grudnia 2010 r. ośrodek wydał decyzję o nr GOPS/523/839/2010/ZP z 20 grudnia 2010 r. przyznającą stronie zasiłek pielęgnacyjny (...) na okres od do w wysokości 153 zł miesięcznie. Do wniosku dołączono m.in. kopię orzeczenia o niepełnosprawności z 29 listopada 2010 r. Wniosek o ustalenie niepełnosprawności złożony został 23 października 2008 r., a postępowanie zawieszono na prośbę telefoniczną wnioskodawczyni, co opóźniło moment wydania orzeczenia, który ostatecznie przypadł na 29 listopada 2010 r. Stosownie do treści zapisu art. 24 ust. 1 pkt 2a ustawy o świadczeniach rodzinnych, cyt.: jeżeli w okresie trzech miesięcy, licząc od dnia wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, zostanie złożony wniosek o ustalenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego lub świadczenia pielęgnacyjnego, prawo to ustala się począwszy od miesiąca, w którym złożono wniosek o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności.. 7. Decyzja o nr GOPS/523/987/2010/ZP z 28 kwietnia 2010 r. przyznającą stronie zasiłek pielęgnacyjny (...) na okres od do w wysokości 153 zł miesięcznie, obarczona została błędem pisarskim. 4

5 W ramach oceny realizacji zadań wynikających z ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów kontrola wykazała, że wysokość świadczeń ustalano zgodnie z art. 10 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2007 r. Nr 192, poz.1378 z późn. zm.). Kontrola wykazała, iż w wydawanych decyzjach nie powoływano w podstawie prawnej rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie sposobu i trybu postępowania, sposobu ustalania dochodu oraz wzorów wniosku, zaświadczeń i oświadczeń o ustalenia prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Stwierdzono, iż: 1. Decyzją o nr GOPS/542/21/2010/FA/1 z 21 lipca 2010 r. zmieniono decyzję o nr GOPS/542/21/2009/FA z 24 września 2009 r. w części dotyczącej wysokości świadczenia z funduszu alimentacyjnego. Zmiany dokonano na podstawie wyroku Sądu Rejonowego w Tarnowie, sygn. akt: III RC 371/10 ustalającego alimenty dla trojga małoletnich dzieci, w zwiększonej od 28 maja 2010 r. w kwocie 350 zł na każde dziecko, w miejsce kwoty 200 zł, ustalonej poprzednim wyrokiem. Ośrodek ww. decyzją z 21 lipca 2010 r. zmienił wysokość świadczenia z funduszu alimentacyjnego od 1 maja 2010 r., tj. od miesiąca w którym nastąpiła zmiana zasądzonych alimentów. W decyzji brak informacji o wysokości wyrównania świadczeń. Zgodnie z art. 29 ust. 4 w związku z ust. 2 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2009 r., Nr 1, poz. 7 z późn. zm.) zmiany w wysokości świadczeń z funduszu alimentacyjnego na skutek zmiany wysokości zasądzonych alimentów dokonuje się po wpływie tytułu wykonawczego do komornika sądowego prowadzącego postępowanie egzekucyjne od miesiąca, w którym nastąpiła zmiana wysokości zasądzonych alimentów. W przypadku, gdy osoba uprawniona otrzymała w okresie od dnia zmiany wysokości zasądzonych alimentów do dnia wpływu tytułu wykonawczego do komornika sądowego świadczenia z funduszu alimentacyjnego w wysokości wyższej niż zasądzone alimenty za ten okres, jest obowiązana do ich zwrotu. W przypadku podniesienia wysokości zasądzonych alimentów dokonuje się wyrównania za okres od dnia zmiany wysokości zasądzonych alimentów do dnia wpływu tytułu wykonawczego do komornika sądowego. Analogiczne nieprawidłowości stwierdzono w postępowaniach zakończonych decyzjami o nr: GOPS/542/6/2010/FA/1 z 4 marca 2010 r. oraz GOPS/542/7/2010/FA/1 z 4 marca 2010 r. Kierownik Ośrodka w Skrzyszowie złożył następujące wyjaśnienie: Tutejszy Ośrodek w decyzji nr GOPS/542/21/2010/FA/I z dnia: r., gdzie zmiana wysokości alimentów nastąpiła nie od pierwszego dnia miesiąca ale od 28 maja 2010 r. (z kwoty alimentów 200,00 zł na każde dziecko alimenty podwyższono do kwoty po 350,00 zł na każde dziecko) omyłkowo dokonał zmiany wysokości świadczenia z funduszu alimentacyjnego w ten sposób, że przyznano kwotę 350,00 zł miesięcznie począwszy od 1 maja 2010 r. Taka sama sytuacja wystąpiła też w decyzjach nr GOPS/542/6/2010/FA/I nr GOPS/542/7/2010/FA/I z , gdzie wysokość zmiany alimentów na troje dzieci z kwoty 100,00 zł na kwotę 400,00 zł nastąpiła od dnia 1 grudnia 2009 r., a nie od daty wyroku sądowego tj. 18 grudnia 2009 r.. 2. Decyzją o nr GOPS/542/8/2010/FA/UD z 1 grudnia 2010 r. uchylono decyzję o nr GOPS/542/8/2010/FA z 24 września 2010 r. przyznającą osobie uprawnionej świadczenie z funduszu alimentacyjnego na okres od 1 października 2010 r. do 30 września 5

6 2011 r. Z dokumentacji wynika, iż 26 listopada 2010 r. wpłynął do Ośrodka odpis skrócony aktu zgonu dłużnika, który miał miejsce 14 listopada 2010 r. 3. Zgodnie z art. 27 ust. 2 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów organ właściwy wierzyciela wydaje, po zakończeniu okresu świadczeniowego decyzję administracyjną w sprawie zwrotu przez dłużnika alimentacyjnego należności z tytułu otrzymanych przez osobę uprawnioną świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Ośrodek w Skrzyszowie wydał część przedmiotowych decyzji w 2010, pozostałe będą wydane w 2011 r. Kierownik Ośrodka złożył wyjaśnienie o następującej treści: Wysłano 33 zawiadomienia do dłużników alimentacyjnych o wszczęciu postępowania w sprawie zwrotu należności z tytułu otrzymanych przez osobę uprawnioną świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz wydano 17 decyzji w sprawie zwrotu przez dłużnika ww. należności zgodnie z art. 27 ust. 7 pkt 2 ustawy. Osiem decyzji dotyczyło jeszcze okresu świadczeniowego 2008/2009, natomiast 9 decyzji dotyczy już okresu świadczeniowego 2009/2010. Pozostałe 25 decyzji żądających zwrotu od dłużników alimentacyjnych dotyczących okresu świadczeniowego 2009/2010 zostało wydane w 2011 r. W dwóch przypadkach decyzja w sprawie zwrotu jeszcze nie została wydana a w jednym przypadku należność dłużnika wygasła w związku z jego śmiercią. Wydane decyzje przekazano dłużnikom alimentacyjnym oraz organom właściwym wierzyciela.. Z przeprowadzonej w czasie kontroli analizy dokumentacji dłużników prowadzonych przez jednostkę jako organ właściwy dłużnika oraz sprawozdań przesyłanych przez Ośrodek w Skrzyszowie do Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie dotyczących działań wobec dłużników alimentacyjnych wynika, iż Ośrodek nie wykorzystywał następujących instrumentów przewidzianych w ustawie o pomocy osobom uprawnionym do alimentów dla organu właściwego dłużnika: 1. Przekazanie komornikowi sądowemu informacji mających wpływ na egzekucję zasądzonych świadczeń alimentacyjnych pochodzących z rodzinnego wywiadu środowiskowego (art. 4 ust. 4 ww. ustawy). 2. Wystąpienie z powództwem o ustalenie alimentów od innych osób. 3. Informacje przekazywane do sądu o bezczynności lub opieszałości komornika sądowego (art. 3 ust. 8 ww. ustawy). Ośrodek w Skrzyszowie wydatkował na świadczenia z funduszu alimentacyjnego w 2010 r. ze środków budżetu państwa środki finansowe w wysokości ,00 zł. Z tej kwoty od dłużników alimentacyjnych wpłynęło: ,10 zł, co stanowi 15,37 % kwoty świadczeń wypłaconych (w porównaniu z rokiem 2009 ściągalność spadła o 5,41 %). Braki w ściągalności wyniosły więc w 2010 r. 84,63 %. Realizacja zaleceń pokontrolnych: W ramach czynności kontrolnych sprawdzono faktyczny stan realizacji zaleceń pokontrolnych, sformułowanych przez Wojewodę Małopolskiego w wyniku kontroli kompleksowej GOPS w Skrzyszowie, przeprowadzonej w I kwartale 2008 roku w zakresie realizacji zadań wynikających z ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej (Dz. U. Nr 86, poz. 732 z późn. zm.). 6

7 W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami zwrócono się do Kierownika Ośrodka o podjęcie stosownych działań mających na celu ich wyeliminowanie poprzez: 1. Weryfikowanie kwot wypłaconych zaliczek alimentacyjnych w oparciu o udokumentowane kwartalne zaświadczenia o bezskuteczności egzekucji świadczeń alimentacyjnych od komorników, zgodnie z przepisem art. 10 ust. 8 ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej. 2. Żądanie od stron oświadczeń i informacji wymaganych na mocy zapisu art. 10 ust. 5 pkt 4 i pkt 3 lit. b powyższej ustawy. 3. Korzystanie z uprawnień do informowania sądu o wszelkich przejawach opieszałości komornika, wynikających z zapisu art. 3 ust. 3 cyt. wyżej ustawy. 4. Wskazywanie w decyzjach Wójta Gminy jako organu rozstrzygającego sprawę, zgodnie z art. 20 ust 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz art. 10 ust. 5 ustawy o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych. 5. W decyzjach przyznających zasiłki pielęgnacyjne wskazywanie osoby uprawnionej do świadczenia jako strony postępowania, nie jej przedstawiciela ustawowego, zgodnie z art ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tj. Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz z późn. zm.). 6. Uwzględnianie w decyzjach pełnego uzasadnienia faktycznego, zgodnie z art k.p.a. Kierownik Ośrodka korzystając z uprawnień wynikających z art. 128 ust. 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2004 r. Nr 64, poz. 593 z późn. zm.), pismem znak: GOPS/033/8/2008 z 29 lutego 2008 roku wniósł zastrzeżenia odnośnie ww. pkt 1, 3, 4 i 5. Wyjaśnienia Kierownika dotyczące pkt 1 i 4 zostały uznane za zasadne i satysfakcjonujące, w pozostałych przypadkach zalecenia pokontrolne zostały podtrzymane. Kontrola wykazała, iż Ośrodek przestrzega realizacji ww. zaleceń pokontrolnych. Zalecenia pokontrolne: 1. Dokonanie aktualizacji zapisów 3 pkt 1 Regulaminu Organizacyjnego Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Skrzyszowie, zatwierdzonego Zarządzeniem Nr 1/2006 Kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Skrzyszowie z dnia 2 marca 2006 r., który następnie zmieniono Zarządzeniem Nr 3/2009 Kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Skrzyszowie z dnia 3 września 2009 r., poprzez uwzględnienie zapisów regulujących realizację zadań wynikających z ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 1, poz. 7). 2. Formułowanie pełnej i aktualnej podstawy prawnej w decyzjach wydawanych w zakresie świadczeń rodzinnych oraz świadczeń z funduszu alimentacyjnego, poprzez uwzględnianie obowiązujących aktów wykonawczych do ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. 3. W przypadku decyzji o nr GOPS/522/792/2010/ZR z 10 grudnia 2010 r. przyznającej wnioskodawcy zasiłek rodzinny oraz dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego na syna, w kwocie 400 zł jednorazowo w miesiącu listopadzie 2010 oraz w kwocie 266,70 zł jednorazowo w miesiącu grudniu 2010 r., dokonać zwrotu środków finansowych wydatkowanych niezgodnie z przeznaczeniem za miesiąc grudzień 2010 r., albowiem wypłata w grudniu 2010 r. wyniosła 266,70 zł., (tj. 400,00 zł : 30 dni x 20 dni), a powinna być naliczona kwota 253,40 zł (400,00 zł : 30 dni x 19 dni). Do zwrotu pozostaje kwota 13,30 zł, stanowiąca środki wydatkowane niezgodnie z przeznaczeniem za miesiąc grudzień 2010 r. 7

8 Z uwagi na powyższe, należy dokonać zwrotu na rachunek Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego NBP O/O Kraków Nr konta części dotacji celowej udzielonej w roku 2010 w dziale 852 Pomoc Społeczna, rozdział świadczenia rodzinne na 2010 w wysokości 13,30 zł wydatkowanej niezgodnie z przeznaczeniem wraz z odsetkami określonymi jak dla zaległości podatkowej. 4. Odstępowanie od dokonywania opisu stanu faktycznego i prawnego w uzasadnieniach wydawanych decyzji jedynie w przypadkach gdy uwzględnia ona w całości żądanie strony, zgodnie a zapisem art k.p.a., który stanowi, iż cyt.: można odstąpić od uzasadnienia decyzji, gdy uwzględnia ona w całości żądanie strony; (...). 5. Sugeruje się, aby zgodnie z treścią zapisu art. 80 k.p.a., który stanowi, iż organ administracji publicznej ocenia na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona, Ośrodek, w szczególności w przypadku wniosków o przyznanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, gdy wnioskodawca deklaruje posiadanie niezbędnego okresu ubezpieczenia, względem każdego wnioskodawcy występował do organu emerytalno-rentowego pisemnie z prośbą o udostępnienie informacji w ww. zakresie. 6. Dokonanie z urzędu, w drodze postanowienia, sprostowania oczywistej omyłki pisarskiej w wydanej decyzji o nr GOPS/524/1032/2010/SP z 12 lipca 2010 r. przyznającej świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z opieką nad dzieckiem. 8. W przypadku decyzji o nr GOPS/523/839/2010/ZP z 20 grudnia 2010 r. przyznającej stronie zasiłek pielęgnacyjny (...) na okres od do w wysokości 153 zł miesięcznie, należy wydać decyzję zmieniającą wraz z wyrównaniem zasiłku pielęgnacyjnego od miesiąca złożenia wniosku o ustalenie niepełnosprawności do Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności przy Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Tarnowie, tj. października 2008 r., zgodnie z art. 163 k.p.a. w związku z art. art. 32 ust. 1a oraz art. 24 ust. 1 pkt 2a ustawy o świadczeniach rodzinnych, który stanowi, iż cyt.: jeżeli w okresie trzech miesięcy, licząc od dnia wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, zostanie złożony wniosek o ustalenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego lub świadczenia pielęgnacyjnego, prawo to ustala się począwszy od miesiąca, w którym złożono wniosek o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności.. Fakt, że decyzja przyznająca prawo do świadczenia pielęgnacyjnego została już wykonana, nie wyklucza możliwości dokonania zmiany tej decyzji w trybie art. 163 k.p.a. w związku z art. 32 ust. 1a oraz art. 24 ust 1 pkt. 2a ustawy o świadczeniach rodzinnych. Kwestię ustalenia prawa do zasiłku pielęgnacyjnego lub świadczenia pielęgnacyjnego osobie wobec której wydano orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności reguluje art. 24 ust. 2a ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U Nr 139, poz. 992 ze zm.), który stanowi, że jeżeli w okresie trzech miesięcy, licząc od dnia wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, zostanie złożony wniosek o ustalenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego lub świadczenia pielęgnacyjnego, prawo to ustala się począwszy od miesiąca, w którym złożono wniosek o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności. Ze stanu faktycznego sprawy wynika, że wniosek o ustalenie niepełnosprawności został złożony przez stronę w październiku 2008 r. W dniu 16 grudnia 2008 r. na wniosek strony 8

9 organ zawiesił postępowanie i wydał orzeczenie o niepełnosprawności dopiero w dniu 29 listopada 2010 r. Natomiast wniosek o ustalenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego strona złożyła 17 grudnia 2010 r. Mając na względzie wskazaną powyżej treść normy art. 24 ust. 2a ww. ustawy, świadczenie w przedmiotowej sprawie powinno być wypłacone za okres od października 2008 r., tj. od momentu złożenia przez stronę wniosku o ustalenie niepełnosprawności. Z treści przywołanego wyżej artykułu wynika bowiem, iż termin przyznania świadczenia rodzinnego wiązać należy z momentem złożenia przez osobę uprawnioną wniosku o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności. Oczywiście muszą zostać spełnione jeszcze pozostałe warunki określone wskazanym przepisem tj. strona musi złożyć wniosek o ustalenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego lub świadczenia pielęgnacyjnego w ciągu 3 miesięcy od daty wydania orzeczenia o niepełnosprawności. W omawianym stanie faktycznym orzeczenie o niepełnosprawności wydano 29 listopada 2010 r., a strona złożyła stosowny wniosek w dniu 17 grudnia 2010 r., a więc dochowała 3 miesięcznego terminu przewidzianego ustawą. W świetle obowiązujących przepisów prawa, nieuzasadnione byłoby wyznaczenie terminu do ustalenia prawa do zasiłku dopiero od momentu podjęcia przez organ zawieszonego postępowania. Przedstawione powyżej stanowisko zostało wyrażone w opinii prawnej Biura Organizacji Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie, znak: BO.II z 28 kwietnia 2011 r. 9. Dokonanie z urzędu, w drodze postanowieni, sprostowania oczywistej omyłki pisarskiej w wydanej decyzji o nr GOPS/523/987/2010/ZP z 28 kwietnia 2010 r. przyznającej stronie zasiłek pielęgnacyjny. 10. W przypadku decyzji nr GOPS/542/21/2010/FA/1 z 21 lipca 2010 r. zmieniającej wysokość świadczenia z funduszu alimentacyjnego na podstawie wyroku Sądu Rejonowego w Tarnowie, sygn. akt: III RC 371/10 ustalającego alimenty w zwiększonej wysokości od 28 maja 2010 r., tj. w kwocie 350 zł na każdą z trzech osób uprawnionych, dokonano zmiany wysokości świadczenia z funduszu alimentacyjnego od 1 maja 2010 r., tj. od miesiąca, w którym nastąpiła zmiana zasądzonych alimentów. W przypadku gdy na podstawie orzeczenia sądu, zmieniała się wysokość przysługujących alimentów nie od pełnego miesiąca lecz od konkretnie określonego dnia i w konsekwencji komornik prowadzi postępowanie egzekucyjne dla nowej kwoty także od tego dnia, organ właściwy dokonuje wyrównania wysokości przysługującego świadczenia z funduszu alimentacyjnego, ale również od dnia lub analogicznie od tego dnia żąda zwrotu świadczenia zgodnie z art. 29 ust. 2 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Wyliczenie: (200 zł :31) x 27 + (350 zł : 31) x 4 = 219,35 zł 350 zł 219,35 zł = 130,65 zł x 3 osoby uprawnione = 391,95 zł W związku z powyższym, należy dokonać zwrotu środków finansowych wydatkowanych niezgodnie z przeznaczeniem z funduszu alimentacyjnego za miesiąc maj 2010 r. w wysokości 391,95 zł. Analogiczną nieprawidłowość stwierdzono w przypadku decyzji: 1) nr GOPS/542/6/2010/FA/1 z 4 marca 2010 r. Podwyższenie alimentów z kwoty 100 zł do 400 zł, zgodnie z wyrokiem sądu następuje od dnia 18 grudnia 2009 r. Wysokość świadczenia za miesiąc grudzień wynosi wówczas: (100 zł : 31) x 17 + (400 zł : 31) x 14 = 235,48 zł 400 zł 235,48 zł = 164,52 zł x 2 osoby uprawnione = 329,04 zł 2) nr GOPS/542/7/2010/FA/1 z 4 marca 2010 r. 9

10 Podwyższenie alimentów z kwoty 100 zł do 400 zł, zgodnie z wyrokiem sądu następuje od dnia 18 grudnia 2009 r. Wysokość świadczenia za miesiąc grudzień wynosi wówczas: (100 zł : 31) x 17 + (400 zł : 31) x 14 = 235,48 zł 400 zł 235,48 zł = 164,52 zł Powyższe stanowisko wynika z warunku zawartego w art. 10 ust. 1 ustawy tj. prawa do świadczenia w wysokości bieżąco ustalonych alimentów, a ponadto jest zbieżne z stanowiskiem Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej (źródło: internet - ). Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 169 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 154, poz z późn. zm.) wzywa się Gminę do zwrotu części kwoty dotacji celowej w wysokości 885,51 zł wydatkowanej niezgodnie z przeznaczeniem (słownie złotych: osiemset osiemdziesiąt pięć złotych 51/100), udzielonej z budżetu państwa w roku 2010 w dziale 852 Pomoc Społeczna, rozdział świadczenia rodzinne na 2010 przeznaczonej na wypłatę świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Wskazaną kwotę 885, 51 zł wraz z odsetkami liczonymi jak dla zaległości podatkowych należy przekazać na rachunek bankowy Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego NBP O/O Kraków Nr konta Przeprowadzenie analizy dokumentacji osób, którym w badanym okresie, zmieniono wysokość świadczenia z funduszu alimentacyjnego w związku ze zmianą wysokości zasądzonych alimentów, mając w szczególności na uwadze zapis art. 29 ust. 4 w związku z ust. 2 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, który stanowi, iż zmiany w wysokości świadczeń z funduszu alimentacyjnego na skutek zmiany wysokości zasądzonych alimentów dokonuje się po wpływie tytułu wykonawczego do komornika sądowego prowadzącego postępowanie egzekucyjne od miesiąca, w którym nastąpiła zmiana wysokości zasądzonych alimentów. W przypadku, gdy osoba uprawniona otrzymała w okresie od dnia zmiany wysokości zasądzonych alimentów do dnia wpływu tytułu wykonawczego do komornika sądowego świadczenia z funduszu alimentacyjnego w wysokości wyższej niż zasądzone alimenty za ten okres, jest obowiązana do ich zwrotu. O wynikach analizy należy poinformować tutejszy Wydział w terminie przewidzianym na ustosunkowanie się do zaleceń pokontrolnych. W przypadku stwierdzenia przez Ośrodek kwot nienależnie wydatkowanych należy dokonać ich zwrotu wraz z ustawowymi odsetkami. 12. W przypadku uchylania decyzji przyznającej świadczenie z funduszu alimentacyjnego należy wskazywać w sentencji dzień, od którego uchylone zostało prawo do świadczenia a nie okres świadczeniowy, na który zostało przyznane. Przy zastosowaniu ww. zasady z decyzji uchylającej wynika logicznie, iż świadczenie przysługiwało np. przez 3 pierwsze miesiące okresu świadczeniowego, a uchylenie świadczenia od konkretnego dnia powoduje, iż nie przysługuje ono w pozostałej części okresu świadczeniowego. 13. W opinii kontrolujących celowym jest, aby decyzje w sprawie ustalenia obowiązku zwrotu przez dłużnika alimentacyjnego należności z tytułu otrzymanych przez osobę uprawnioną świadczeń z funduszu alimentacyjnego wydawać niezwłocznie po zakończeniu okresu świadczeniowego, stosownie do treści zapisu art. 27 ust. 2 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. 14. Podjęcie działań mających na celu wzmożenie efektywności ściągalności zobowiązań od dłużników alimentacyjnych poprzez efektywniejsze wykorzystanie następujących 10

11 instrumentów przewidzianych dla organu właściwego dłużnika w ustawie o pomocy osobom uprawnionym do alimentów: 1) przekazanie komornikowi sądowemu informacji mających wpływ na egzekucję zasądzonych świadczeń alimentacyjnych pochodzących z rodzinnego wywiadu środowiskowego, 2) wystąpienie z powództwem o ustalenie alimentów od innych osób, 3) przekazywane do sądu informacji o bezczynności lub opieszałości komornika sądowego (art. 3 ust. 8 ustawy). Zgodnie z art. 47 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 roku o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz. U. Nr 31, poz. 206) o sposobie wykorzystania ww. zaleceń i wniosków proszę mnie poinformować w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia z jednoczesnym wskazaniem sposobów na rozwiązanie problemów. Z up. Wojewody Małopolskiego (-) mgr inż. Małgorzata Lechowicz Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Do wiadomości: Wójt Gminy Skrzyszów 11