Fundusz dla Organizacji Pozarządowych

Transkrypt

1 r. Fundusz dla Organizacji Pozarządowych Dokument ramowy Mechanizm Finansowy EOG oraz Norweski Mechanizm Finansowy UWAGA Wstępna wersja niniejszego dokumentu została przygotowana przez Polskie Przedstawicielstwo Organizacji Pozarządowych (w Brukseli i Warszawie) przy znaczącym wkładzie WWF Norway. Dokument ten uwzględnia 28 pisemnych uwag do Funduszu dla Organizacji Pozarządowych zgłoszonych w czasie konferencji z dnia 7 kwietnia 2005 r. w Warszawie oraz w wyniku społecznych konsultacji prowadzonych od kwietnia 2005 roku. W wyniku rozmów między Biurem Mechanizmów Finansowych (BMF) a ówczesnym Ministerstwem Gospodarki i Pracy w Warszawie, BMF dokonało przeglądu wszystkich otrzymanych dokumentów i uwag. Podczas telekonferencji z dnia 25 sierpnia 2005 r. ustalono, że niniejszy dokument będzie stanowił podstawę dla Ministerstwa Rozwoju Regionalnego do przygotowania specyfikacji dla wybranej procedury wyboru Operatora/ Operatorów Funduszu dla Organizacji Pozarządowych. 1

2 1. Wstęp Pierwszego maja 2004 r. byliśmy świadkami rozszerzenia nie tylko Unii Europejskiej, ale również Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). Tego dnia dziesięć nowych państw członkowskich podpisało Umowę o EOG, zgodnie z którą Norwegia, Islandia i Lichtenstein (państwa EOG EFTA) są częścią wewnętrznego rynku UE. Państwa EFTA EOG zgodziły się co do potrzeby zwiększenia spójności w obrębie EOG i postanowiły skoncentrować swoje wysiłki na nowych państwach członkowskich, w tym na Polsce, a także na Grecji, Portugalii i Hiszpanii. W tym celu stworzyły Mechanizm Finansowy EOG i Norweski Mechanizm Finansowy (Mechanizmy Finansowe). Oba Mechanizmy, zarządzane przez Biuro Mechanizmów Finansowych w Brukseli, mają na celu zmniejszenie dysproporcji społecznych i ekonomicznych na obszarze EOG. Zobowiązania w ramach Mechanizmów Finansowych będą udzielane w okresie od 1 maja 2004 r. do 30 kwietnia 2009 r. Umowa o Rozszerzeniu EOG i Mechanizmy Finansowe mają na celu wzmocnienie związków pomiędzy państwami EOG EFTA a Polską z obustronną korzyścią dla swoich obywateli. Wzmocniona współpraca pomiędzy państwami EFTA a Rzeczpospolitą Polską przyczyni się do stworzenia stabilnej, pokojowej i zamożnej Europy, opartej na zasadach dobrego rządzenia, demokratycznych instytucjach, rządach prawa, poszanowaniu praw człowieka i zrównoważonym rozwoju. 2. Postanowienia ogólne 2.1. Aby zapewnić organizacjom pozarządowym udział w zmniejszaniu nierówności społecznych i ekonomicznych w EOG (a w tym przypadku, w szczególności w Polsce), zostanie utworzony specjalny Fundusz dla Organizacji Pozarządowych. W celu wyboru Operatora/ Operatorów, który ma (którzy mają) wdrożyć powyższy Fundusz, zostanie przeprowadzana procedura negocjacji z ogłoszeniem 1, umożliwiająca składanie wniosków na jeden do trzech Funduszy dla Organizacji Pozarządowych, zwanych wspólnie Funduszem dla Organizacji Pozarządowych. Fundusz zostanie utworzony zgodnie z Artykułem 8 (Określone Formy Pomocy) Memorandów of Understanding wdrażania Mechanizmów Finansowych. Ostateczna decyzja w sprawie utworzenia Funduszu dla NGOs będzie wymagała akceptacji Komitetu Mechanizmu Finansowego oraz Norweskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych. 1 Zgodnie z polskim Prawem Zamówień Publicznych z dnia roku, art.54 i dalsze: Negocjacje z ogłoszeniem to tryb udzielenia zamówienia, w którym, po publicznym ogłoszeniu o zamówieniu, zamawiający negocjuje warunki umowy w sprawie zamówienia publicznego z wybranymi przez siebie wykonawcami, a następnie zaprasza ich do składania ofert. 2

3 2.2. Środki przyznawane w ramach Funduszu dla Organizacji Pozarządowych będą stanowić 7% całkowitej kwoty netto przeznaczonej przez Państwa - Darczyńców w ramach Mechanizmów Finansowych (37,35 mln euro) - oraz wkład Rządu Polskiego w wysokości 10 % wartości całego funduszu (4,15 mln euro), co łącznie stanowi kwotę 41,5 mln euro w okresie od uruchomienia Funduszu do kwietnia 2009 br. 2 W ramach Funduszu dla NGO ostatnie zobowiązania mogą być udzielane 31 grudnia 2009r., a ostatnie wypłaty dla końcowych beneficjentów 30 kwietnia 2011 r Fundusz dla Organizacji Pozarządowych będzie miał za zadanie wspieranie organizacji pozarządowych, jak i innych partnerów społecznych, w realizacji małych projektów (zwanych projektami dla NGOs) w obrębie obszarów priorytetowych Mechanizmów Finansowych. Fundusz będzie wdrażany jako grant blokowy zgodnie z Artykułem Zasad i Procedur Wdrażania obu Mechanizmów Finansowych, jak również Wytycznych ws. Grantów Blokowych i innych istotnych wytycznych. Istnienie Funduszu dla NGOs nie pozbawia organizacji pozarządowych możliwości ubiegania się o inne wsparcie finansowe w ramach Mechanizmów Finansowych Aby usprawnić działanie Funduszu dla Organizacji Pozarządowych zmierzające do wsparcia organizacji pozarządowych w określonych kwestiach rozwojowych, Fundusz ten będzie miał za zadanie zapewnić środki finansowe w ramach następujących obszarów: demokracja i społeczeństwo obywatelskie ochrona środowiska i zrównoważony rozwój wyrównywanie szans i integracja społeczna 2.5. Na podstawie zakresu i jakości otrzymanych wniosków, Krajowy Punkt Kontaktowy może, po odbyciu konsultacji z Biurem Mechanizmów Finansowych, zadecydować czy przekazać do akceptacji instytucjom Mechanizmów Finansowych jeden wniosek na Fundusz dla NGOs obejmujący trzy obszary opisane poniżej czy też do trzech wniosków, z których każdy będzie pokrywał przynajmniej jeden z trzech obszarów Funduszu (ale dotyczące w sumie nie więcej niż trzech operatorów). Fundusz dla Organizacji Pozarządowych będzie wdrażany przez wnioskodawcę (-ów) (operatora/-ów Funduszu), który (-rzy) będzie (będą) posiadał (-li) odpowiednie kompetencje i umiejętności. Operator Funduszu dla NGOs będzie działać zgodnie z Wytycznymi ws. Grantów Blokowych oraz na warunkach określonych w umowie z Operatorem (-rami) Wdrażanie Funduszu dla NGOs będzie odbywać się zgodnie z Zasadami i Procedurami wdrażania Mechanizmów Finansowych, a także z wytycznymi dotyczącymi przejrzystości i odpowiedzialności. Wdrażanie Funduszu dla NGOs będzie oceniane z punktu widzenia przestrzegania zasad zrównoważonego rozwoju (w tym aspektów środowiskowych i społecznych), równouprawnienia płci, zasady dobrego rządzenia, a także możliwości 2 Zobowiązania w ramach Mechanizmów Finansowych udzielane Funduszowi dla NGOs mogą być udzielane do 30 kwietnia 2009 r. 3

4 wzmocnienia dwu- lub wielostronnych stosunków pomiędzy Polską a państwami EOG EFTA Potencjalny Operator Funduszu powinien w jak największym stopniu oprzeć swój wniosek (-i) na zasadach zawartych w niniejszym dokumencie. Potencjalny Operator zawrze w swoim wniosku/-ach proponowane kryteria wyboru projektów i procedury przyznawania dofinansowania, wytyczne ws. monitorowania i raportowania oraz schemat przepływów finansowych, jak również bliżej opisze możliwe dziedziny udzielania pomocy w ramach poniższych obszarów Funduszu oraz obszarów priorytetowych zawartych w Zasadach i Procedurach wdrażania Mechanizmów Finansowych. Wszystkie informacje dotyczące Mechanizmów Finansowych dostępne są w Internecie: na stronach (po polsku) i (po angielsku). 3. Obszary Funduszu dla NGOs Organizacje pozarządowe odgrywają podstawową rolę w systemie demokratycznym. Są one niezbędne do mobilizowania i angażowania obywateli pragnących odgrywać aktywną i odpowiedzialną rolę dla pożytku publicznego. Organizacje pozarządowe sprawiają, iż zrównoważony rozwój staje się rzeczywistością dla wszystkich. Tworzone przez samych obywateli w celu mobilizowania współobywateli i społeczności, czy to by zajmować się problemami demokracji, nierówności społecznych i ekonomicznych, ochroną środowiska czy też zrównoważonym rozwojem, stanowią one jeden z filarów nowoczesnego społeczeństwa. Zapewnienie korzyści wynikających z rozszerzenia i integracji EOG dla wszystkich w Polsce zależy od wydajności, zasięgu i umiejętności polskiego sektora pozarządowego. Organizacje pozarządowe stanowią bowiem pomost pomiędzy rządzącymi a rządzonymi. Projektują i realizują one działania pożytku publicznego uzupełniające i rozbudowujące działania rządowe. Co najważniejsze, organizacje pozarządowe dają obywatelom i społeczności lokalnej pewność, że rozwój gospodarczy uwzględnia system demokratyczny, kwestie społeczne i środowiskowe. Fundusz dla NGOs wzmocni społeczeństwo obywatelskie w Polsce z korzyścią dla całego kraju. Projekty, o dofinansowanie których można się ubiegać, muszą wpisywać się w następujące obszary priorytetowe zawarte w Aneksie B Memorandów of Understanding Mechanizmów Finansowych: ochrona środowiska zrównoważony rozwój ochrona europejskiego dziedzictwa kulturowego rozwój zasobów ludzkich opieka zdrowotna i opieka nad dzieckiem 4

5 wdrażanie ustawodawstwa z zakresu bezpieczeństwa wewnętrznego i kontroli granicznej, np. wspieranie Planów Działań z Schengen polityka regionalna i działania transgraniczne wdrażanie acquis communautaire poprzez pomoc techniczną badania naukowe Zgodnie z niniejszymi wytycznymi, Fundusz dla NGOs będzie dotyczył trzech obszarów opisanych w punkcie 2.4. Projekty dla NGOs mają na celu wspieranie zasad zrównoważonego rozwoju (w tym aspektów środowiskowych i społecznych), równouprawnienia płci oraz dobrego rządzenia. Podane niżej działania w ramach obszarów Funduszu mają jedynie charakter przykładowy. I. Demokracja i społeczeństwo obywatelskie Cel ogólny Wypełnianie przez Polskę standardów demokratycznych i przestrzeganie zasad Unii Europejskiej miało duże znaczenie przy ocenie Polski w okresie poprzedzającym członkostwo w UE. Przyszły rozwój gospodarczy i polityczny Polski zależy jednak od rosnącego zaangażowania jej obywateli w procesy decyzyjne. Aktywne i efektywne społeczeństwo obywatelskie jest jednym z niezbędnych warunków nowoczesnego i sprawnie działającego systemu demokratycznego. Niezależny sektor pozarządowy, stanowiący ważny filar społeczeństwa obywatelskiego, stwarza możliwości dla wspólnych działań na poziomie lokalnym, regionalnym i centralnym. Pomaga w rozwoju ducha obywatelskiego, mobilizuje społeczeństwo oraz zapewnia efektywny nadzór nad władzami. Obszar priorytetowy Funduszu dla NGOs Demokracja i społeczeństwo obywatelskie finansowany poprzez Mechanizmy Finansowe ma na celu propagowanie wiedzy i poszanowania rządów prawa, rozwoju postaw obywatelskich oraz praw i obowiązków obywatelskich, a także równouprawnienia płci. Fundusz dla NGOs będzie wspierał działania promujące włączenie się organizacji pozarządowych i obywateli w życie publiczne, w tym ich zaangażowanie w społeczną kontrolę państwowych instytucji szczebla lokalnego i centralnego. Fundusz będzie preferował działania mające na celu wzmacnianie organizacji pozarządowych, które mają zasadniczy wpływ na jakość i równowagę demokracji i praw człowieka. Możliwe obszary działania: poszanowanie zasad demokracji: ochrona praw człowieka, zwiększenie równouprawnienia i praw obu płci (zarówno na polu zawodowym jak i prywatnym), dopuszczanie kobiet do stanowisk kierowniczych, zapobieganie handlowi kobietami i dziećmi, walka z rasizmem, ksenofobią i wszelkimi formami dyskryminacji (w szczególności w stosunku do mniejszości i grup zepchniętych na margines społeczny, w tym uchodźców i imigrantów), zapewnienie 5

6 powszechnego dostępu do informacji, pomocy prawnej i wymiaru sprawiedliwości, zapobieganie korupcji, poprawa sytuacji grup dyskryminowanych, społeczna kontrola mająca na celu zwiększenie przejrzystości w publicznym procesie decyzyjnym; podniesienie stanu wiedzy na temat społeczeństwa obywatelskiego i procesów demokratycznych: badania, analizy, studia wykonalności, publikacje i debaty na temat demokracji i społeczeństwa obywatelskiego oraz możliwych strategii rozwoju; współpraca między organizacjami pozarządowymi a jednostkami akademickimi w obszarze społecznych i gospodarczych innowacji i participatory democracy (programów dotyczących wspólnego diagnozowania lokalnych problemów, konsultacji społecznych, wdrażania zasad open government, monitorowania władz lokalnych); rozbudowywanie instytucjonalnych zdolności organizacji pozarządowych i rozwój sektora pozarządowego: szkolenia i konsultacje dla organizacji pozarządowych, poprawa jakości usług księgowych, audytorskich, ewaluacji oraz efektywnego zarządzanie zasobami finansowymi, rozwój długookresowych strategii operacyjnych, inwestowanie w infrastrukturę i aktywa, promowanie mechanizmów samoregulacji, budowanie koalicji zdolnych do opowiadania się za systematycznymi zmianami w interesie publicznym, poprawa strategicznej współpracy pomiędzy organizacjami pozarządowymi a administracją publiczną; II. Ochrona środowiska i zrównoważony rozwój Cel ogólny W związku z członkowstwem w UE organizacje pozarządowe w Polsce stoją wobec niemałych wyzwań w obszarze polityki ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju. Jednocześnie, obecnie mają do swej dyspozycji środki regulacyjne i prawne niezbędne, by wesprzeć działania zmierzające do ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju, który może zostać wykorzystany do promowania różnorodności środowiska naturalnego i nienaruszalności ekosystemu w Polsce. Dla wykorzystania funduszy UE i EOG, w sposób nienaruszający równowagi ekologicznej, decydujące będzie zaangażowanie społeczne oraz zwiększenie świadomości i wiedzy na poziomie regionalnym i lokalnym. Obszar Funduszu dla NGOs pt. Ochrona środowiska i zrównoważony rozwój, finansowany z Mechanizmów Finansowych, ma na celu zwrócenie społeczeństwu uwagi, na poziomie lokalnym i regionalnym, na terenach zurbanizowanych i rolniczych, na potrzebę zachowania zrównoważonego środowiska i tworzenie możliwości dla działania i zaangażowania obywatelskiego. Ma on także promować partnerstwo pomiędzy organizacjami pozarządowymi działającymi w sektorze ochrony środowiska a lokalnymi i regionalnymi władzami odpowiedzialnymi za wdrażanie unijnych i państwowych regulacji dotyczących ochrony środowiska. 6

7 Możliwe obszary działania: Edukacja na temat ochrony środowiska: zdrowy styl życia, konsumpcja przyjazna środowisku, zielone miejsca pracy i zielone zamówienia, używanie przyjaznych dla środowiska środków transportu, zmniejszanie ruchu drogowego w miastach, biznes przyjazny środowisku, oszczędzanie wody i energii oraz wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii, zapobieganie produkcji odpadów i recykling odpadów, Ochrona dziedzictwa naturalnego: ułatwianie dialogu między wszystkimi zainteresowanymi stronami na temat ochrony środowiska i kwestii zrównoważonego rozwoju, promowanie metod rozwiązywania konfliktów, budowanie społecznego poparcia dla ochrony wartości naturalnych, promowanie ekonomicznego znaczenia parków narodowych i terenów chronionych, ochrona dzikich zwierząt i zasobów naturalnych, zarządzanie gruntami, wspieranie turystki ekologicznej i ekologicznego rolnictwa, rewitalizacja historycznych ogrodów i parków; Wdrażanie przepisów prawnych z zakresu ochrony środowiska: projekty związane z zaangażowaniem organizacji pozarządowych i ułatwianiem wdrażania ustawodawstwa z zakresu ochrony środowiska oraz monitoring ich realizacji (na przykład dyrektywy UE i inne międzynarodowe zobowiązania); wypracowywanie zasad i procedur zapobiegających eko - korupcji; III. Wyrównanie szans i integracja społeczna Cel ogólny Organizacje pozarządowe odgrywają często kluczową rolę w rozwiązaniu problemów społecznych oraz wzmacnianiu pozycji i reintegracji grup zagrożonych wykluczeniem społecznym. Ich działania są szczególnie cenne, ponieważ pozwalają obywatelom na rozwiązywanie trudnych kwestii, z którymi stykają się oni sami i ich otoczenie. Wzmocnienie pozycji lokalnych instytucji zapewnia wielostronny i zrównoważony rozwój społeczności lokalnych. Obszar priorytetowy Funduszu dla NGOs pt. Równouprawnienie i integracja społeczna, finansowany z Mechanizmów Finansowych, ma na celu rozwiązywanie naglących problemów społecznych, które napotyka społeczność lokalna. Jednym z głównych zadań jest tu popieranie inicjatyw zwiększających udział społeczny i tworzenie równych szans dla najsłabszych lub dyskryminowanych grup społecznych oraz pomaganie organizacjom pozarządowym w podejmowaniu działań w obszarach, w których rola lub możliwości państwa są ograniczone. Inne zadania zakładają wspieranie inicjatyw kulturowych, jak również promocję rozwoju lokalnego i regionalnego i wymiana doświadczeń w rozwiązywaniu lokalnych problemów. 7

8 Możliwe obszary działania: Pomoc i wzmocnienie pozycji pokrzywdzonych i dyskryminowanych: wspieranie inicjatyw społecznej przedsiębiorczości; poprawa usług i działań wspólnotowych mających na celu integrację społeczną, zapewnianie opieki, wzmacnianie pozycji i integrację grup pozbawionych przywilejów (niepełnosprawnych, starszych, bezdomnych, itd), profilaktyka i promocja zdrowia, programy edukacyjne i informacyjne w szczególności z zakresu opieki nad dzieckiem i macierzyństwa, pomoc zaniedbanym, porzuconym i niepełnosprawnym dzieciom (promocja rodzinnych domów dziecka i rodzin zastępczych, przedszkoli, integracji dzieci niepełnosprawnych z ich rówieśnikami, wsparcie dla organizacji pozarządowych działających na rzecz dzieci niepełnosprawnych i ich rodzin), programy terapeutyczne i profilaktyczne dla młodzieży z biednych dzielnic i ze środowisk patologicznych, wspieranie równego dostępu do edukacji dla grup dyskryminowanych, profesjonalizacja usług świadczonych przez organizacje pozarządowe (inwestowanie w infrastrukturę, ustanowienie i wdrażanie standardów usług, tworzenie sieci); Wsparcie zrównoważonego rozwoju regionalnego i lokalnego: partnerstwo pomiędzy wszelkimi aktorami działającymi na poziomie lokalnym i regionalnym w celu osiągnięcia zrównoważonego rozwoju społecznego (zwłaszcza pomiędzy samorządami, środowiskiem biznesu, stowarzyszeniami pracodawców i organizacjami pozarządowymi), rozbudowywanie mechanizmów łączących elementy integracji społecznej, edukacji i rozwoju gospodarczego, które pomagają w rozwoju lokalnych społeczności i zwalczaniu bezrobocia, wspieranie koalicji lokalnych organizacji pozarządowych zaangażowanych w rozwiązywanie problemów lokalnych (na poziomie powiatu i gminy), upowszechnienie wolontariatu (poprzez centra wolontariatu), wsparcie dla zbiorowej odpowiedzialności społecznej na poziomie lokalnym, rozwój nowych modeli finansowania projektów społeczności lokalnych, programy edukacyjne dla całych społeczności, promowanie najlepszych praktyk, transfer wiedzy pomiędzy regionami; Łączenie ochrony dziedzictwa kulturowego z rozwojem lokalnych społeczności: renowacja, modernizacja i adaptacja historycznych obiektów wraz z ich otoczeniem dla celów kulturalnych i społecznych (na przykład centra kulturalne, muzea, galerie, młodzieżowe domy kultury, strefy rekreacji i edukacji dla dzieci i młodzieży), zachowanie i promowanie lokalnego dziedzictwa kulturowego i atrakcji turystycznych związanych z regionalnymi tradycjami, ochrona i zachowanie miejsc pamięci i martyrologii; Dozwolone jest składanie projektów dla NGOs, które obejmują więcej niż jeden obszar Funduszu. Operator Funduszu zapewni, że ocena projektu dla NGOs jest dokonywana przez ekspertów z zakresu wszystkich istotnych obszarów priorytetowych. Jeśli jest więcej niż jeden operator Funduszu dla Organizacji Pozarządowych, wniosek o projekt dla NGO jest 8

9 przygotowywany przez beneficjenta końcowego zgodnie z głównym obszarem zainteresowania takiego projektu. Operatorzy powinni ze sobą współpracować przy ocenie takiego wniosku. Biorąc pod uwagę cel Mechanizmów Finansowych, jakim jest m.in. wzmocnienie dwu- i wielostronnych stosunków między Polską a państwami EOG EFTA, Fundusz dla NGOs sprzyja wymianie doświadczeń i promowaniu najlepszych praktyk, jak również działań, które umożliwiają współpracę transgraniczną między mieszkańcami Polski, innymi państwami nadbałtyckimi, jak i nowymi sąsiednimi państwami członkowskimi UE. Poniższy typ działalności będzie miał zastosowanie we wszystkich trzech obszarach funduszu: Tworzenie partnerstw: partnerstwa i współpraca między NGOs w obrębie różnych sektorów tematycznych i obszarów geograficznych w Polsce, mające na celu zwiększenie zaangażowania społecznego, promowanie najlepszych praktyk, transfer wiedzy pomiędzy regionami; Współpraca z organizacjami pozarządowymi w państwach EOG: współpraca organizacji posiadających wiedzę i doświadczenie w danym obszarze (wymiana najlepszych praktyk, rozwój kontaktów między organizacjami pozarządowymi, wizyty studyjne, wspólne konferencje, spotkania, partnerstwa, konferencje). 4. System wdrażania 4.1. Granty blokowe Fundusz dla NGOs będzie funkcjonował zgodnie z odpowiednimi przepisami Mechanizmów Finansowych dotyczącymi grantów blokowych. Granty blokowe mają na celu ułatwienie wdrażania projektów dla NGOs, w których każdy podprojekt lub końcowy beneficjent jest zbyt mały, aby go zidentyfikować przed rozpoczęciem realizacji projektu lub żeby efektywnie nim administrować na poziomie podstawowym. W ramach Funduszu dla NGOs, środki finansowe dostępne w trzech obszarach Funduszu dla NGOs, będą zarządzane przez jednego do trzech operatorów Funduszu posiadających dogłębną wiedzę i doświadczenie w zakresie powyższych obszarów. Fundusz dla NGOs podlega ograniczeniom i zobowiązaniom nałożonym przez właściwe ustawodawstwo polskie i unijne Krajowy Punkt Kontaktowy Funkcję Krajowego Punktu Kontaktowego pełni Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, które ponosi ogólną odpowiedzialność za wdrażanie Mechanizmów Finansowych, w tym Funduszu dla NGOs. 9

10 Krajowy Punkt Kontaktowy będzie odpowiedzialny za zorganizowanie procedury negocjacji z ogłoszeniem w celu wyboru wniosków do Funduszu dla NGOs, które zostaną następnie przekazane do Biura Mechanizmów Finansowych. W szczególności, Krajowy Punkt Kontaktowy przygotuje i przekaże do zaopiniowania do Biura Mechanizmów Finansowych treść ogłoszenia dla wnioskodawców w trybie negocjacji z ogłoszeniem na Fundusz dla NGOs, funkcjonującego w obrębie trzech obszarów Funduszu. Ogłoszenie będzie zgodne z Wytycznymi pt. Ogłoszenie o naborze wniosków o dofinansowanie w ramach Mechanizmu Finansowego EOG oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego, Zasadami i Procedurami i innymi istotnymi wytycznymi Mechanizmów Finansowych, a także będzie się odnosiło do niniejszych Wytycznych. Po uzyskaniu akceptacji, Krajowy Punkt Kontaktowy opublikuje ogłoszenie dotyczące składania wniosków na Operatora Funduszu dla NGOs w trzech ww. obszarach. Krajowy Punkt Kontaktowy powoła Komisję Przetargową dla Funduszu dla NGOs, która będzie dokonywała oceny wniosków składanych przez wnioskodawców na Operatora Funduszu dla NGOs i będzie przygotowywała rekomendacje dla Krajowego Punktu Kontaktowego dotyczące wyboru wniosków w ramach Funduszu dla NGOs. Rolą Komisji Przetargowej będzie ocena ofert złożonych przez wnioskodawcę, zawierających system zarządzania Funduszem dla NGOs. Kandydatury członków Komisji Przetargowej będą weryfikowane celem uniknięcia konfliktu interesów. Biuro Mechanizmów Finansowych organizuje ocenę ofert dotyczących Operatora Funduszu dla NGOs otrzymanych od Krajowego Punktu Kontaktowego i zasięga opinii Komisji Europejskiej. Biuro Mechanizmów Finansowych przedkłada uzasadnioną opinię Komitetowi Mechanizmu Finansowego lub Norweskiemu Ministerstwu Spraw Zagranicznych, które to mogą zaakceptować lub odrzucić daną ofertę dotyczącą Operatora Funduszu. Następnie, powyższe instytucje przekazują do Krajowego Punktu Kontaktowego ofertę pomocy lub uzasadnioną odmowę. Ostateczna decyzja dotycząca udzielenia zamówienia wnioskodawcy zostanie podjęta przez Komitet Mechanizmu Finansowego oraz Norweskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych. W umowie między KPK a Operatorem/-ami Funduszu dla Organizacji Pozarządowych będzie zawarta klauzula, mówiąca, że jej wejście w życie jest uzależnione od akceptacji przez Darczyńców oferty wybranej podczas negocjacji oraz od wejścia w życie umowy finansowej między Państwami - Darczyńcami a Polską. Szczegółowe procedury wyboru Operatora Funduszu dla NGOs, jak również kryteria wyboru znajdują się w części 6 niniejszego dokumentu. Komitet Monitorujący dla Mechanizmu Finansowego EOG oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego będzie odpowiedzialny za monitorowanie absorpcji środków z Funduszu dla NGOs. 10

11 4.3. Operator Operator (w liczbie od jednego do trzech) będzie odpowiedzialny za wdrażanie pomocy w ramach obszaru/ -ów priorytetowego/- wych, w tym: za ogłaszanie możliwości ubiegania się o środki finansowe, opracowywanie szczegółów procedury aplikacyjnej i sprawdzanie wniosków, ich ocenę, przekazywanie środków beneficjentom końcowym, monitorowanie postępów we wdrażaniu projektów przez beneficjentów końcowych, przechowywanie dokumentacji oraz za raportowanie do Krajowego Punktu Kontaktowego. Szczegółowe zasady i procedury, jak również kryteria wyboru projektów dla NGOs będą określone w umowie między Krajowym Punktem Kontaktowym a Operatorem. W przypadku, gdy będzie więcej niż jeden operator, umowa finansowa będzie zawierać zapisy na temat tego, jak powinni oni połączyć swe wysiłki i działania, aby stworzyć pewne horyzontalne narzędzia wymagane dla funkcjonowania Funduszu dla NGOs (takie jak: mechanizmy wyszukiwania partnerów, materiały promocyjne dla Funduszu, środki wspierające współpracę i wspólne projekty pomiędzy polskimi organizacjami pozarządowymi i organizacjami z Państw EOG EFTA, wymiana informacji na temat beneficjentów końcowych i organizacji dofinansowywanych/ wyłączonych z dofinansowania). System wdrażania grantów będzie stanowił istotną część wniosków składanych przez potencjalnych operatorów (patrz punkt 6.2. poniżej). Podczas udzielania pomocy, Operator (-rzy) Funduszu dla NGOs będzie (będą) przestrzegać zasad przejrzystości, bezstronności, pełnej odpowiedzialności i unikania sprzeczności interesów. Operator (-rzy) Funduszu dla NGOs nie będzie miał prawa ubiegać się o żadne ze środków trzech obszarów Funduszu dla NGOs ani używać środków grantów blokowych dla swych własnych działań operacyjnych, chyba że co innego zostanie określone w umowie finansowej pomiędzy Państwem Beneficjentem a Komitetem Mechanizmu Finansowego i /lub Norweskim Ministerstwem Spraw Zagranicznych Beneficjenci końcowi Beneficjenci końcowi będą realizować projekty współfinansowane w ramach Funduszu dla Organizacji Pozarządowych w obrębie trzech obszarów priorytetowych. Beneficjent końcowy będzie musiał działać w zgodzie ze szczegółowymi procedurami wdrożeniowymi określonymi przez Operatora, które będą stanowiły część umowy finansowej dotyczącej Funduszu dla NGOs Podstawy do wykluczenia 11

12 Wnioskodawca nie ma prawa uczestniczyć w przetargu i naborze wniosków (ani na operatora ani beneficjenta końcowego), jeśli zbankrutował albo jego interesy są prowadzone przez sądy; jeśli kierownictwo wnioskodawcy zostało uznane za winne postępowania niezgodnego z etyką zawodową albo poważnych wykroczeń udowodnionych za pomocą środków, których zastosowanie Krajowy Punkt Kontaktowy może uzasadnić; jeśli nie dopełnił obowiązków płacenia składek ZUS - owskich czy podatków. 5. Ramy finansowe 5.1. Całkowita alokacja dla Funduszu dla NGOs wyniesie 41,5 mln euro. Każdemu z trzech obszarów Funduszu zostanie przyznana jedna trzecia całości środków przeznaczonych na granty pomniejszona o koszty zarządzania operatora (12,45 milionów euro). Umowa finansowa będzie zawierać zapisy na temat możliwości realokowania środków niewykorzystanych do innych obszarów, w zależności od ilości i jakości otrzymanych wniosków Wysokość dofinansowania udzielanego w ramach Funduszu dla NGOs będzie się zwykle wahała od euro do euro na każdego beneficjenta końcowego i będzie weryfikowana pod kątem zgodności z zasadami pomocy publicznej Koszty zarządzania Operatora odpowiedzialnego za wdrażanie Funduszu dla NGOs zostaną określone w umowie finansowej. Koszty zarządzania będą ustaloną kwotą i nie powinny przekraczać 10% wszystkich kosztów kwalifikowalnych projektów dla NGOs dofinansowanych w ramach Funduszu. W celu uproszczenia wyliczeń, powinno się przyjąć, iż koszty zarządzania wszystkich operatorów Funduszu dla NGOs nie powinny przekroczyć 10% całkowitej alokacji Funduszu Środki przyznane z Funduszu dla NGOs pokryją do 90% całości kwalifikowalnych kosztów projektów dla NGOs realizowanych we wszystkich obszarach Funduszu. Beneficjenci końcowi są zobowiązani do zabezpieczenia współfinansowania w wysokości 10% kwalifikowalnych kosztów. Współfinansowanie beneficjentów końcowych może być wniesione w formie gotówki i/lub wkładu rzeczowego i/lub kosztów stałych. Środki z Funduszu dla NGOs powinny zazwyczaj uzupełniać, a nie zastępować aktualnych działań finansowanych z polskich środków publicznych, funduszy unijnych lub podobnych źródeł finansowych. Nie wyklucza to współfinansowania projektów dla NGOs z wyżej wspomnianych środków, jeśli pozwalają na to zasady finansowania tych funduszy Beneficjenci końcowi ponoszą ryzyko kursowe, które może powstać na skutek fluktuacji euro względem złotego (PLN) czy innych walut związanych z finansowaniem ich projektu NGO. 12

13 5.6. W przypadku kosztów zarządzania Operatora/-ów, zmiany w kursie walut euro względem złotego (PLN), w przedziale +/-10% będą pokrywane przez Operatora/-ów. Zmiany poza przedziałem +/-10% będą kompensowane zgodnie z corocznymi rekalkulacjami parytetu kursu wymiany Środki wydatkowane w ramach Funduszu dla NGOs będą dostępne dla Operatora /-ów w ratach (transzach) jako płatności z góry w sposób i w czasie określonych przez tego Operatora w ofercie dotyczącej Funduszu dla NGOs. Wydatkowanie transz na rzecz Operatora będzie dokonywane wtedy, gdy zobowiązania sięgające co najmniej 90% poprzedniej transzy zostaną rozliczone. Ostatnia transza zostanie wypłacona, gdy zostanie złożony i zatwierdzony przez Komitet Mechanizmu Finansowego i Norweskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych raport o zakończeniu projektu. Wielkość tej transzy będzie określona w umowie finansowej Środki przyznawane beneficjentom końcowym będą wypłacane w formie rat (transz) jako płatności z góry. Ostatnia transza zostanie wypłacona po tym, jak Operator otrzyma i zaakceptuje raport o zakończeniu projektu od beneficjenta końcowego Środki w ramach Funduszu dla NGOs będą przyznawane jedynie na projekty NGO o charakterze non profit. 6. Wybór Operatora/ -ów 6.1. Procedura wyboru W procedurze negocjacji z ogłoszeniem zorganizowanym przez Krajowy Punkt Kontaktowy wybrany zostanie od jednego do trzech wniosków na Fundusz dla NGOs. Jeśli to wymagane, Ministerstwo przekaże ogłoszenie o przetargu do Biura Publikacji Oficjalnych Wspólnot Europejskich oraz do Przewodniczącego Urzędu Zamówień Publicznych. Przetarg zostanie ogłoszony przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego w miejscu publicznym w siedzibie Ministerstwa oraz na następujących stronach: jak również w dzienniku o zasięgu krajowym. Potencjalni Operatorzy Funduszu dla NGOs złożą swoje wnioski na jeden z trzech obszarów Funduszu dla NGOs. Gdy jeden wnioskodawca będzie się ubiegał o więcej niż jeden obszar Funduszu, należy złożyć oddzielne wnioski. Jeden Operator może zarządzać więcej niż jednym obszarem. Wnioskodawcy, którzy spełniają następujące kryteria mogą ubiegać się o zarządzanie Funduszem dla NGOs: 13

14 posiadają doświadczenie w obsłudze grantów i w okresie ostatnich trzech lat lub jeśli okres prowadzenia działalności przez wykonawców jest krótszy w tym okresie wykonali co najmniej jedną usługę polegającą na zarządzaniu projektem/programem polegającym na udzielaniu dotacji na realizację projektów o tematyce związanej z demokracją i społeczeństwem obywatelskim, finansowanym ze środków pomocy zagranicznej, a wartość zarządzanego projektu wynosiła nie mniej niż 1 mln euro; w okresie ostatnich trzech lat lub jeśli okres prowadzenia działalności przez wykonawców jest krótszy w tym okresie wykonali co najmniej jedną usługę polegającą na realizacji projektu o tematyce związanej z demokracją i społeczeństwem obywatelskim, finansowanego ze środków pomocy zagranicznej, a wartość realizowanego projektu wynosiła nie mniej niż euro; dysponują co najmniej 5. osobami zdolnymi do wykonania zamówienia, z których: i. jedna osoba pełniąca funkcje kierownika projektu posiada doświadczenie w zarządzaniu projektami realizowanymi z udziałem środków pomocy zagranicznej (tzn. pełniła funkcję kierownika projektu w co najmniej jednym takim projekcie) o wartości nie mniejszej niż 1 mln euro ii. trzy osoby realizowały projekt z udziałem środków pomocy zagranicznej o wartości nie mniejszej niż euro.. iii. jedna osoba posiada co najmniej 2 -letnie doświadczenie na stanowisku księgowego lub audytora wewnętrznego lub innym stanowisku związanym z kontrolą finansową w sektorze finansów publicznych - posiadają środki finansowe lub zdolność kredytową, w wysokości euro. W przypadku ubiegania się o więcej niż jeden obszar priorytetowy Funduszu, potencjalny Operator powinien spełnić warunki określone dla poszczególnych części kumulatywnie, tzn. posiada wiedzę i doświadczenie wymagane dla każdej części, dysponuje osobami zdolnymi do wykonania zamówienia w ilości łącznej dla wszystkich części na które wykonawca składa ofertę wartość realizowanych projektów, od których uzależnione jest posiadanie odpowiedniego doświadczenia będzie sumą wartości projektów wymaganych dla poszczególnych części posiada środki w wysokości równej sumie środków wymaganych dla poszczególnych części lub zdolność kredytową w wysokości łącznej wymaganej dla poszczególnych części. W przypadku, gdy wnioskodawcy występują wspólnie warunki określone w punkcie powyżej mogą być spełnione łącznie przez wnioskodawców. Ogólny zestaw kryteriów administracyjnych będzie określony w ogłoszeniu o przetargu. Szczegółowe kryteria zostaną określone w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia, które mogą zostać zmodyfikowane po negocjacjach ( zgodnie z Prawem Zamówień Publicznych). 14

15 Konsorcjum wnioskodawców może ubiegać się o Fundusz dla NGOs. W takim przypadku, finansowe zabezpieczenie i jego cała kwota obowiązują konsorcjum jako całość. Członkowie takiego konsorcjum wyznaczają pełnomocnika, który jest odpowiedzialny za podejmowanie zobowiązań nałożonych przez Krajowy Punkt Kontaktowy w imieniu konsorcjum. Wszyscy członkowie takiego konsorcjum ponoszą taką samą odpowiedzialność za jakiekolwiek umowy zawierane z Krajowym Punktem Kontaktowym. Okres na składanie wniosków o dopuszczenie do uczestnictwa w przetargu będzie nie krótszy niż 37 dni od daty ukazania się ogłoszenia o przetargu. Krajowy Punkt Kontaktowy powoła punkt informacyjny, do którego wnioskodawcy będą mogli kierować się z pytaniami. Potencjalni Operatorzy mogą kierować istotne pytania na piśmie do 6 dni przed ostatecznym terminem składania wniosków. Krajowy Punkt Kontaktowy odpowie na wszystkie pytania, a udzielane odpowiedzi udostępni pozostałym potencjalnym Operatorom Proces oceny i wyboru Kwalifikujący się oferenci złożą wniosek do Funduszu dla NGO, w nim m.in. system wdrażania, do Krajowego Punktu Kontaktowego. Wniosek powinien przede wszystkim wyjaśniać proces wyboru (promocję, kryteria oceny), system monitorowania beneficjentów końcowych, szczegółowy system wydatkowanie i założeń przepływu środków finansowych, zasady raportowania przez beneficjentów końcowych do Operatora, audyt, itd., zgodnie z Zasadami i Procedurami, Wytycznych ws. Grantów Blokowych i innych istotnych wytycznych Mechanizmów Finansowych. Wnioski powinny także zawierać wniosek aplikacyjny, jaki powinni wykorzystać beneficjenci końcowi, instrukcję wypełniania wniosku i inne standardowe dokumenty wypracowane przez Operatora. Operator/-rzy Funduszu dla NGOs zostaną wybrani przez Krajowy Punkt Kontaktowy, który weźmie pod uwagę rekomendacje Komisji Przetargowej, zgodnie z kryteriami określonymi w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia. Krajowy Punkt Kontaktowy przekaże rekomendowane oferty do BMF, celem ich dalszej oceny i rekomendacji Komitetowi Mechanizmu Finansowego i Norweskiemu Ministerstwu Spraw Zagranicznych Umowa wdrażania Umowa wdrażania zostanie zawarta pomiędzy zwycięskim oferentem (Operatorem Funduszu dla NGOs) a Krajowym Punktem Kontaktowym. Umowa ta określi warunki oraz funkcje i zadania stron. Biorąc pod uwagę tryb negocjacji z ogłoszeniem, który nie zezwala zamawiającemu na udzielanie informacji wykonawcom na etapie składania wniosków o dopuszczenie do uczestnictwa w przetargu, Krajowy Punkt Kontaktowy będzie odpowiadał na pisemnie pytania potencjalnych operatorów na drugim etapie postępowania, tj. do 6 dni przed ostatecznym terminem składania ofert. 15

16 Po podpisaniu umowy wdrażania zwycięscy oferenci dokonają formalności poprzez wypełnienie standardowego wniosku aplikacyjnego dla grantów blokowych. 7. Wybór beneficjentów końcowych 7.1. Projekty dla NGO wdrażane przez beneficjentów końcowych zostaną wybrane w drodze naboru wniosków otwartego dla organizacji pozarządowych stanowiących niezależne osoby prawne w świetle prawa dotyczącego stowarzyszeń i fundacji i działających dla dobra publicznego zgodnie z artykułem 3.2 Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Fundusz dla NGOs obejmuje także partnerów społecznych (np. związki zawodowe, organizacje pracodawców i pracobiorców) jak również organizacje oparte na dobrej wierze. Organizacje założone przez lub powstałe przy wsparciu partii politycznych nie mogą się ubiegać o dofinansowanie Projekty dla NGO mogą dotyczyć partnerstw pomiędzy organizacjami pozarządowymi w Polsce a odpowiednimi organizacjami pozarządowymi z innych krajów (czy to z krajów EFTA: Islandii, Lichtensteinu bądź Norwegii, czy to z innych państw Unii Europejskiej). Jednakże, tylko polski NGO może być wnioskodawcą takiej pomocy. Potencjalnymi partnerami (czy to z Polski czy z innych Państw EOG) mogą być NGOs i inne instytucje (jak władze lokalne, instytucje publiczne czy firmy prywatne), ale ich udział musi być uzasadniony w kontekście celów projektu NGO i zaangażowanie partnera /-ów musi mieć charakter non-profit Nabór wniosków zostanie powszechnie ogłoszony wraz ze szczególnym odniesieniem do źródła dalszych informacji, a także wszystkich dokumentów dotyczących procesu aplikacyjnego, formularzy aplikacyjnych i instrukcji. Częstotliwość i przybliżony czas ogłaszania naborów zostanie ogłoszony na cały okres trwania Funduszu, aby umożliwić organizacjom zaplanowanie ich pracy w tym okresie. Nabory wniosków będą miały miejsce przynajmniej raz w roku Operatorzy wyznaczą jeden lub więcej komitetów oceniających. Będą one oceniać wnioski i podejmować decyzje na temat przyznania dofinansowania. Każdy komitet oceniający będzie składać się z ekspertów w danym obszarze priorytetowym Funduszu dla NGOs, ze specjalistów od spraw sektora pozarządowego oraz przedstawicieli Krajowego Punktu Kontaktowego i Biura Mechanizmów Finansowych (w roli obserwatorów). Komitety oceniające będą działały w otwarty i przejrzysty sposób, z zachowaniem jawności finansowej ich skład zapewni zwrócenie odpowiedniej uwagi na możliwe obszary sprzeczności interesów. Procedury wyboru muszą być oparte na równym traktowaniu wszystkich wnioskodawców. Decyzje o przyznaniu dofinansowania lub jego odmowie przekazane wnioskodawcom muszą zostać opatrzone uzasadnieniem. 16

17 7.5. Wnioski na projekty dla NGOs powinny być skoncentrowane na realizacji konkretnego celu i jasno precyzować oczekiwane rezultaty. Odpowiednia ekspertyza, zdolności i doświadczenie wnioskodawcy będą stanowić istotne kryteria wyboru projektów NGO Jeśli projekt przedłożony przez wnioskodawcę zostanie przyjęty, podpisywana jest umowa finansowa pomiędzy Operatorem a beneficjentem końcowym. Operator dokona wypłat dla beneficjenta końcowego w formie płatności z góry dla wszystkich wypłat z wyjątkiem ostatniej w sposób, który zapewnia odpowiednią kontrolę finansową i wystarczający przepływ środków finansowych. Zapewnienie płatności z góry w połączeniu z wydajnym, szybkim raportowaniem i cyklami płatności to techniczna podstawa sukcesu Funduszu dla NGO Szczegółowe procedury wyboru beneficjentów końcowych będą oparte na szczegółowych propozycjach potencjalnych Operatorów, stanowiących część procesu aplikacyjnego. Jakość sporządzenia tych procedur będzie elementem oceny ofert dotyczących Operatora Funduszu dla NGOs. Procedury te będą przedmiotem przeglądu Krajowego Punktu Kontaktowego, który weźmie pod uwagę rekomendacje Komisji Przetargowej. Procedury te będą zatwierdzane przez Komitet Mechanizmu Finansowego i/lub Norweskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Ostateczne procedury zostaną określone w umowie finansowej. 8. Monitorowanie i ewaluacja 8.1. Operatorzy Funduszu dla NGOs dokonają odpowiednich ustaleń z beneficjentami końcowymi co do raportowania. Powinno ono opierać się na Wytycznych dla Państwa Beneficjenta ws. Monitorowania i Raportowania, jak również na szczegółowych ustaleniach zawartych w umowie wdrożenia z Krajowym Punktem Kontaktowym Operatorzy Funduszu dla NGOs będą składać kwartalne i roczne sprawozdania z postępów we wdrażaniu Funduszu (obejmujące monitoring elementów zrównoważonego rozwoju) do Krajowego Punktu Kontaktowego, zgodnie z harmonogramem określonym w umowie wdrożenia. Krajowy Punkt Kontaktowy będzie raportować co najmniej raz w roku do Biura Mechanizmów Finansowych Biuro Mechanizmów Finansowych będzie monitorować Fundusz dla NGOs i w tym celu będzie mogło skorzystać z usług instytucji zajmującej się zewnętrznym monitoringiem grantów blokowych i poszczególnych projektów NGO. Biuro i Krajowy Punkt Kontaktowy upoważnione są do przeprowadzania kontroli na miejscu Ewaluacja ex-post może zostać przeprowadzona indywidualnie lub w ramach programowania Funduszu w Polsce. 9. Promocja 17

18 Działania informacyjne będą prowadzone zgodnie z Wytycznymi o Promocji w ramach Mechanizmów Finansowych. Szczegółowe środki promocyjne podejmowane przez operatora i, jeśli to konieczne, przez beneficjentów końcowych zostaną określone w umowie wdrożenia. 10. Kontrola finansowa i audyt Kontrola finansowa i audyt będą prowadzone zgodnie z Artykułem 6 Zasad i Procedur odnoszących się do każdego z Mechanizmów Finansowych, a także z umową wdrożenia i kontraktem wdrażania. 18