PLAN DZIAŁANIA KT 297. ds. Informacji Geograficznej

Transkrypt

1 Strona 1 PLAN DZIAŁANIA KT 297 ds. Informacji Geograficznej STRESZCZENIE Działalność Komitetu Technicznego 297 ds. Informacji geograficznej obejmuje całokształt zagadnień związanych z modelowaniem i projektowaniem zasobów danych w systemach informacji geograficznej oraz przepływów informacji geograficznej pomiędzy różnymi użytkownikami i systemami. Obszary normalizacji dotyczą m.in.: zapewnienia odpowiedniej jakości danych i usług związanych z wykorzystaniem informacji geograficznej, podniesienia znaczenia i stopnia wykorzystania informacji geograficznej w różnych dziedzinach; podniesienia stopnia dostępności informacji geograficznej przez różnych użytkowników oraz ułatwienie jej integracji z innymi typami informacji, uporządkowania sfery pojęciowej i terminologicznej dla stworzenia podstaw komunikacji informacyjnej, tworzenia podstaw warsztatowych dla projektantów systemów informacyjnych powiązanych z informacją geograficzną, ułatwienia efektywnego obiegu informacji geograficznej. 1 ŚRODOWISKO BIZNESOWE KT 1.1 Opis środowiska biznesowego Dostęp do usług i danych geoprzestrzennych jest jednym z kluczowych elementów wpływających na sprawne funkcjonowanie państwa oraz biznesu. Standaryzacja w tym obszarze pozwala na integrację różnych systemów, niezależnie od platformy ich implementacji oraz lokalizacji. Poprzez otwarte i publicznie dostępne definicje modeli informacyjnych, sposobu kodowania danych, interfejsów wystawianych usług oraz protokołów komunikacyjnych prowadzi do wzrostu konkurencyjności, tworzenia wartości dodanych i rozwoju technologii. Na działalność objętą zakresem KT znaczący wpływ mają następujące uwarunkowania polityczne, gospodarcze, techniczne, prawne, społeczne i/lub aspekty regionalne/międzynarodowe: 1. Systemy Informacyjno-Komunikacyjne (ICT), do których należą systemy informacji przestrzennej prowadzone w Głównym Urzędzie Geodezji i Kartografii w myśl ustawy z dnia 4 marca 2010 r. o infrastrukturze informacji przestrzennej (Dz. U. Nr 76, poz. 489), powinny być budowane i utrzymywane w oparciu o powszechnie stosowane normy.

2 Strona 2 2. Unia Europejska dąży do wolnego, otwartego i przejrzystego rynku w obszarze e- usług danych przestrzennych pomiędzy krajami UE. Dzięki normalizacji w dziedzinie geoinformacji wymiana tych usług będzie znacznie ułatwiona pomiędzy krajami. 3. Działalność normalizacyjna obejmuje organizację i prowadzenie prac normalizacyjnych zgodnie z potrzebami kraju, z uwzględnieniem normalizacji europejskiej i międzynarodowej, łącznie z realizacją zadań wynikających z członkostwa Polski w Unii Europejskiej. Obecnie prace nad otwartymi, międzynarodowymi standardami dotyczącymi informacji geograficznej prowadzone są przez komitety techniczne działające przy ISO oraz CEN, grupy ekspertów zaangażowanych we wdrażanie dyrektywy INSPIRE, a także organizacje pozarządowe jak np. OGC. Z legislacyjnego punktu widzenia najistotniejsze dla administracji państwowej są opracowania towarzyszące wdrażaniu dyrektywy: a więc dokumenty o mocy rozporządzenia, specyfikacje i wytyczne techniczne oraz towarzyszące im opracowania. W większości z nich normy ISO/CEN serii stanowią bazę, na której tworzone są specyficzne dla INSPIRE modele i definicje (przy czym część standardów ISO odpowiada specyfikacjom opracowanym przez OGC). O dużej roli standardów dotyczących informacji geograficznej świadczą również zapisy zamieszczone w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 2012 r. w sprawie Krajowych Ram Interoperacyjności, minimalnych wymagań dla rejestrów publicznych i wymiany informacji w postaci elektronicznej oraz minimalnych wymagań dla systemów teleinformatycznych, które poza zdefiniowaniem licznych przepisów mających wpływ na cyfryzację rejestrów publicznych nie wyłączają stosowania przepisów wydanych: 1) w wykonaniu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2007/2/WE z dnia 14 marca 2007 r. ustanawiającej infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE) (Dz. Urz. WE L 108 z , str. 1, z późn. zm.) w zakresie interoperacyjności zbiorów i usług danych przestrzennych; 2) na podstawie art. 19 ust. 1 pkt 6 10 i ust. 1a, art. 24b ust. 4, art. 26 ust. 2 oraz art. 47b ust. 5 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2010 r. Nr 193, poz. 1287). Ponadto we wspomnianym rozporządzeniu zapisano, że do określenia elementów informacyjnych oraz powiązań między nimi stosuje się m.in. GML (Geography Markup Language) - Język Znaczników Geograficznych zdefiniowany przez OGC (opublikowany również jako norma ISO 19136:2007). Ponadto stwierdzono, że 4. Interoperacyjność na poziomie technologicznym osiągana jest przez: 1) stosowanie minimalnych wymagań dla systemów teleinformatycznych, określonych w rozdziale IV; 2) stosowanie regulacji zawartych w przepisach odrębnych, a w przypadku ich braku uwzględnienia postanowień odpowiednich Polskich Norm, norm międzynarodowych lub standardów uznanych w drodze dobrej praktyki przez organizacje międzynarodowe. Na GML powołano się również w Rozporządzeniu Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 14 lutego 2012 r. w sprawie państwowego rejestru nazw geograficznych (jest to jeden z formatów, w jakim aplikacja PRNG ma umożliwiać eksport danych). W rozporządzeniu tym zapisano także: 9. Informacje zawarte w PRNG udostępnia się:

3 Strona 3 1) za pomocą usług sieciowych, o których mowa w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 4 marca 2010 r. o infrastrukturze informacji przestrzennej (Dz. U. Nr 76, poz. 489); 2) w postaci dokumentów elektronicznych w formacie GML, zgodnie ze schematem aplikacyjnym GML zamieszczonym w załączniku nr 4 do rozporządzenia. czyli, że implementacja PRNG w formie usługi opierać ma się na wykorzystaniu standardów z rodziny informacji geograficznej. 4. Społeczność zajmująca się geoprzestrzenią jest przykładem upowszechnienia wiedzy o normalizacji w celu jej praktycznego wykorzystania w ramach różnych programów związanych z budową elementów IIP. Otwarte i powszechnie dostępne standardy technologii są obecnie mocno uznane w UE i przyjmowanie ich jest coraz większe pośród profesjonalnych użytkowników IT, co spowoduje dalszy rozwój i potrzebę normalizacji w najbliższych latach, niezbędnej do utrzymania możliwości współdzielenia się danymi przestrzennymi oraz ich eksploracji. 5. Uwarunkowania Stan wiedzy Przedmiotem działania KT 297 jest budowa infrastruktury informacji przestrzennej, obejmującej: dane przestrzenne oraz usługi w tym aplikacje użytkowe. Nowoczesna wiedza w tym obszarze jest ujęta w ponad 60 normach ISO serii 19100, przyjmowanych jako normy europejskie, jak też w innych dokumentach normalizacyjnych. Wśród tych ostatnich należy wymienić będący w stadium opracowania przez CEN/TC 287 raport techniczny CEN/TC 15449, zatytułowany Geographic information Spatial data infrastructure, który, obok samych norm stanowi przewodnik metodyczny dotyczący efektywnego stosowania norm w obszarach związanych z wykorzystaniem szeroko rozumianej informacji geograficznej. Zagadnienia praktyczne tego typu są również przedmiotem dokumentów INSPIRE. Oczekiwane zmiany technologiczne, innowacje Normy ISO serii podlegają systematycznym przeglądom i są nowelizowane w miarę postępu przedmiotowej wiedzy i rozwoju technologii informatycznych. Obserwując rozwój technologii mobilnych oraz postępy na kolejnych etapach wdrażania dyrektywy INSPIRE można przypuszczać, że w najbliższym czasie dojdzie do szerszego wykorzystania standardów ISO, które do tej pory albo nie były stosowane albo były dopiero w fazie opracowywania. W szczególności dotyczy to: 1) serwisów lokalizacyjnych, wykorzystywanych m.in. przez komercyjnie udostępniane aplikacje na urządzeniach mobilne (ich model referencyjny opisano w normie ISO 19132:2007 Location-based services -- Reference model); 2) ochrony praw własnościowych i innych dotyczących danych przestrzennych (język opisu tych praw zdefiniowano w normie ISO 19149:2011 Geographic information -- Rights expression language for geographic information GeoREL, zaś model referencyjny opisano w projekcie normy ISO/DIS Geospatial Digital Rights Management Reference Model (GeoDRM RM) ); 3) implementacji semantycznego Internetu (ramy do tworzenia ontologii związanych z informacją geograficzną zaczęto formułować w normach ISO/TS :2012 Geographic information -- Ontology -- Part 1: Framework

4 PLAN DZIAŁANIA KT 297 Strona 4 i ISO/CD Geographic information -- Ontology -- Part 2: Rules for developing ontologies in the Web Ontology Language (OWL)); 4) tworzenia rejestrów (procedury tworzenia rejestrów opisano w normie ISO 19135:2005 Geographic information -- Procedures for item registration); 5) wymiany danych adresowych (z tworzeniem modelu informacyjnego dla danych adresowych związane są dokumenty ISO oznaczone numerem 19160, w tym projekt normy ISO/NP Addressing -- Part 1: Conceptual model. Obecnie w grupach ekspertów trwają prace nad stworzeniem profili danych adresowych dla różnych państw, między innymi dla państw Unii Europejskiej w powiązaniu z modelem danych opracowanym na potrzeby INSPIRE). Użytkownicy 1) Jednostki administracji rządowej i samorządowej. 2) Wykonawcy zamówień publicznych w obszarze infrastruktury informacji przestrzennej - w tym inwestorzy krajowi i zagraniczni. 3) Obywatele. Z powyższego widać, że trudno przecenić rolę standardów związanych z informacją geograficzną. Mają one zastosowanie zarówno w administracji państwowej (co ma podbudowę legislacyjną), jak również z biznesie (który korzysta z danych państwowych albo jak również zasila państwowe rejestry). Należy podkreślić, że obszar zastosowań wymienionych standardów nie ogranicza się tylko do geodezji i kartografii (choć właśnie GUGiK jest organem odpowiedzialnym za wdrażanie dyrektywy INSPIRE). Swoim zasięgiem obejmuje również inne dziedziny, jak hydrografia, ochrona środowiska, geologia, dziedzictwo narodowe itd. podległe odpowiednim organom państwowym. Mają one wpływ na wiele społeczności i grup użytkowników, korzystających z serwisów udostępniających dane przestrzenne (map, przewodników, informatorów, nawigatorów itd.). 1.2 Wskaźniki ilościowe dotyczące środowiska biznesowego Poniższe wskaźniki ilościowe opisują środowisko biznesowe, w celu wsparcia działań KT poprzez zapewnienie niezbędnych danych: Liczba wojewódzkich i powiatowych ośrodków dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej (około 370) Liczba instytucji publicznych szczebla centralnego i regionalnego (ponad 500) Wykonawcy zamówień publicznych (m.in. firmy prywatne liczba trudna do oszacowania w skali krajowej) Liczba PN-EN-ISO aktualnie wykorzystywanych (w perspektywie:>60) (około14)

5 Strona 5 2 OCZEKIWANE KORZYŚCI Z REALIZACJI PRAC KT Standaryzacja w zakresie geoinformacji pozwala na integrację danych pochodzących z różnych systemów IT, niezależnie od platformy ich implementacji oraz lokalizacji. Prace KT nad międzynarodowymi standardami dotyczącymi IIP pozwalają na prawidłowe zastosowanie standardów zarówno w administracji państwowej (legislacja), biznesie, czy przez obywateli, przyczyniając się do zapewnienia interoperacyjności z innymi systemami administracji publicznej oraz ich zgodności z wymaganiami norm w zakresie projektowania, wdrażania i modyfikowania. Prace standaryzacyjne poprzez otwarte i publicznie dostępne definicje modeli informacyjnych, sposobu kodowania danych, interfejsów wystawianych usług oraz protokołów komunikacyjnych przyczyniają się do wzrostu konkurencyjności, tworzenia wartości dodanych i rozwoju nowych technologii. 3 CZŁONKOSTWO W KT Każdy podmiot krajowy zainteresowany daną tematyką ma prawo zgłosić chęć uczestnictwa w KT i po spełnieniu wymogów proceduralnych (procedura SZJ nr Z2-P3 w powiązaniu z Z2-P1) stać się członkiem KT. Każdy członek KT realizuje zadania KT poprzez swoich reprezentantów. Osoby funkcyjne: 1. Przewodniczący: prof. dr hab. inż. Wojciech Pachelski Główny Urząd Geodezji i Kartografii - Warszawa 2. Zastępca: dr inż. Jerzy Wojciechowski Politechnika Warszawska - Warszawa 3. Sekretarz: mgr Małgorzata Sypuła Główny Urząd Geodezji i Kartografii - Warszawa malgorzata.sypula@gugik.gov.pl 4. Konsultant KT: mgr inż. Sławomir Maciejewski tel.: Umiejscowienie sekretariatu: Główny Urząd Geodezji i Kartografii Warszawa Ul. Wspólna 2 ; tel.: Poniżej zamieszczono adres strony internetowej z aktualnym składem KT 297: 4 CELE KT I STRATEGIA ICH REALIZACJI 4.1 Cele KT 1) prace zmierzające do ustanowienia jako Polskie Normy 39 norm europejskich (EN- ISO); w tym: organizacja i koordynacja procesu normalizacyjnego (tłumaczenie, weryfikacja, ankietyzacja, wnioskowanie o ustanowienie) 14 projektów PN w języku polskim; normy te zostały ustanowione i opublikowane;

6 Strona 6 udział w ankietyzacji i głosowaniu 12 norm europejskich (EN-ISO), do równoczesnego ustanowienia także jako PN; 2) udział w pracach komitetu europejskiego CEN/TC 287 Geographic information, w tym: reprezentowanie strony polskiej na posiedzeniach plenarnych CEN/TC 287 ; udział w pracach grup roboczych AG Outreach i WG5; udział w warsztatach CEN/TC 287 prezentacje; organizacja posiedzenia plenarnego i warsztatów CEN/TC 287 w Polsce; 3) reprezentowanie strony polskiej na posiedzeniach plenarnych ISO/TC 211; 4) opracowanie i aktualizacja elektronicznego przewodnika terminologicznego do Polskich Norm w dziedzinie IG ( 5) włączenie polskojęzycznej terminologii z zakresu IG do słownika wielojęzycznego ISO: 6) organizacja posiedzeń plenarnych KT ) udział w corocznych szkoleniach przewodniczących i sekretarzy KT, organizowanych przez PKN. 4.2 Strategia ustalona do osiągnięcia celów KT 1. Aktywny udział w opracowywaniu Norm Europejskich i Międzynarodowych poprzez: udział w ankietowaniu i głosowaniu nad przyjęciem norm europejskich i międzynarodowych w przypadku członkowstwa czynnego. 2. Określenie niezbędnej współpracy w zakresie udziału w pracach komitetu europejskiego CEN/TC 287 Geographic information poprzez: ustalenie zasad uczestnictwa w pracach CEN/TC 287 oraz procedur zgłaszania komentarzy do opracowywanych przez ISO norm, reprezentowanie strony polskiej na posiedzeniach plenarnych ISO/TC 211; 3. aktualizacja elektronicznego przewodnika terminologicznego do Polskich Norm w dziedzinie IG ( 4. implementacja polskojęzycznej terminologii z zakresu IG do słownika wielojęzycznego ISO: 5. organizacja posiedzeń plenarnych KT 297; 6. udział w corocznych szkoleniach przewodniczących i sekretarzy KT, organizowanych przez PKN. 4.3 Aspekty środowiskowe Działalność KT będzie uwzględniać aspekty środowiskowe związane z pracami standaryzacyjnymi w zakresie rozwoju krajowej infrastruktury informacji i związanych z nią e-usług istotnych dla ochrony środowiska. 5 CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA REALIZACJĘ PROGRAMU PRAC KT I WPROWADZANIE NOWYCH TN DO PROGRAMU PRAC Brak środków finansowych w budżecie krajowym na opracowanie/tłumaczenie PN. Regulacje prawne.

7 Strona 7 Długotrwałe procedury zamówień publicznych. 6 WYKAZ PUBLIKACJI, AKTUALNIE OPRACOWYWANYCH PROJEKTÓW ORAZ PROPOZYCJI TEMATÓW NORMALIZACYJNYCH, DLA KTÓRYCH KT PRZEWIDUJE POZYSKANIE ZAMAWIAJĄCYCH W RAMACH PRAC NA ZAMÓWIENIE 6.1 Wykaz opublikowanych Polskich Norm i Polskich Dokumentów Normalizacyjnych: Lp. Komitet Techniczny 297 Nr 1. Schemat przestrzenny PN-EN ISO Informacja geograficzna - schemat czasowy PN-EN ISO Reguły schematów aplikacyjnych PN-EN ISO Informacja Geograficzna - Odniesienie przestrzenne za pomocą identyfikatorów geograficznych PN-EN ISO 19112: Informacja Geograficzna - Metodyka katalogowania obiektów PN-EN ISO Informacja Geograficzna - Metodyka katalogowania obiektów - poprawka PN-EN ISO A1 7. System odniesienia przestrzenne za pomocą współrzędnych PN-EN ISO Informacja Geograficzna - Podstawy opisu jakości PN-EN ISO Metadane PN-EN ISO Informacja Geograficzna - Prezentacja PN-EN ISO Usługi PN-EN ISO Schemat dla geometrii i funkcji pokryć PN-EN ISO Środki dostępu do obiektów prostych- Część1: wspólna struktura PN-EN ISO Informacja geograficzna prostych- Część 2: opcja SQL PN-EN ISO Interfejs internetowego serwera map PN-EN ISO Procedury rejestracji pozycji rejestrowych PN-EN ISO 19135

8 Strona Wykaz aktualnie opracowywanych projektów Lp. Komitet Techniczny 297 Nr 1. Model tworzenia norm PN-EN ISO Zgodność i testowanie PN-EN ISO Profile (norm bazowych) PN-EN ISO GML PN-EN ISO Profil bazowy schematu przestrzennego PN-EN ISO Wykaz propozycji tematów normalizacyjnych, dla których KT przewiduje pozyskanie środków na opracowanie w ramach prac na zamówienie Lp. Komitet Techniczny 297 Nr 1. Odniesienia przestrzenne za pomocą identyfikatorów geograficznych PN-EN ISO Procedury oceny jakości PN-EN ISO Metadane część 2 rozszerzenie dla danych obrazowych i macierzowych PN-EN ISO Usługi wyznaczania położenia PN-EN ISO Kodowanie PN-EN ISO Usługi prpn-en ISO 19119/prA1 7. Słowniki i rejestry obiektów PN-EN ISO Specyfikacje produktów danych PN-EN ISO Specyfikacje produktów danych/fpra1 EN ISO Usługi oparte na lokalizacji Model referencyjny PN-EN ISO Usługi oparte na lokalizacji śledzenie i nawigacja PN-EN ISO Usługi oparte na lokalizacji śledzenie i nawigacja z wykorzystaniem wielu środków transportu PN-EN ISO 19134: Schemat dla obiektów poruszających się PN-EN ISO Internetowa usługa dostępu dla obiektów poruszających się PN-EN ISO Słowniki międzydziedzinowe prpn-pren ISO 19146

9 Strona Katastralny model administrowania terenem (LADM) prpn-pren ISO Jakość danych PN-EN ISO Standardowy opis położenia punktu za pomocą współrzędnych PN-EN ISO Odniesienia liniowe prpn-pren ISO Raport techniczny; Informacja geograficzna Standardy, specyfikacje,... FprCEN/TR 15449