Prace Naukowe Instytutu Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Nr 64 Politechniki Wrocławskiej Nr 64
|
|
- Julia Henryka Wojciechowska
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Prace Naukowe Instytutu Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Nr 64 Politechniki Wrocławskiej Nr 64 Studia i Materiały Nr pomiary anizotropii właściwości magnetycznych, pola wirujące Jerzy BAJOREK*, Dominika GAWORSKA-KONIAREK** NOWA METODA POMIARU ANIZOTROPII WŁAŚCIWOŚCI MAGNETYCZNYCH BLACH ELEKTROTECHNICZNYCH I UKŁAD DO WYZNACZANIA WŁAŚCIWOŚCI MAGNETYCZNYCH W POLACH WIRUJĄCYCH Przedstawiono dyskusję czynników wpływających na wyniki oceny anizotropii właściwości magnetycznych blach elektrotechnicznych metodą anizometru indukcyjnego. Zaproponowano sposób eliminacji zasadniczej wady tej metody i przedstawiono propozycję nowej metody pomiaru anizotropii właściwości magnetycznych blach. Zaprezentowano również wyniki badań obu metod i ich ocenę merytoryczną. Uzasadniono potrzebę stosowania zaproponowanej nowej metody pomiaru anizotropii właściwości magnetycznych blach elektrotechnicznych. 1. WSTĘP Postęp w zakresie jakości blach elektrotechnicznych stawia coraz większe a często nowe wymagania w zakresie metrologii pomiaru ich właściwości magnetycznych. Dotyczą one zarówno pomiaru właściwości magnetycznych blach elektrotechnicznych dla potrzeb projektowych optymalnych ekonomicznie magnetowodów jak i wpływu procesu technologicznego na ich właściwości magnetyczne. Ponadto coraz częściej występuje konieczność określenia właściwości blach elektrotechnicznych w głębokich nasyceniach. Duży postęp w zakresie układów elektronicznych o wielkiej skali integracji oraz możliwości przetwarzania analogowego i numerycznego nie rozwiązuje wyżej postawionych wymagań. Powodem jest nieliniowość, niejednoznaczność i niejednorodność ferromagnetyków. Ponadto trudności zapewnienia poprawnych warunków magnesowania obiektu i poboru sygnałów pomiarowych w zasadniczy sposób wpływają na niepewność pomiaru właściwości magnetycznych blach elektrotechnicznych. Z tego powodu * Politechnika Wrocławska, Instytut Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych. ** Instytut Elektrotechniki, Oddział Wrocław.
2 424 parametry magnetyczne i warunki, w jakich powinny być badane, precyzują normy techniczne. Jednakże warunki, w których wykonywane są pomiary, bardzo często odbiegają od warunków rzeczywistych w jakich pracują magnetowody. Wartości parametrów magnetycznych uzyskiwane w znormalizowanych aparatach probierczych (aparat Epsteina, Single Sheet Tester) nie uwzględniają szeregu właściwości blach w zakresie kształtu i wykrojów elementów np. dla maszyn wirujących [3]. Pomiary zazwyczaj wykonywane są wyłącznie dla próbek ciętych wzdłuż i w poprzek kierunku walcowania. W praktyce konieczna jest znajomość parametrów magnetycznych blach elektrotechnicznych dla dowolnego kierunku magnesowania. Pomiary takie realizowane na kilka sposobów. Najprostszym jest pomiar w standardowej ramie Epsteina próbek ciętych pod różnymi kątami względem kierunku wyróżnionego. Takie postępowanie jest bardzo pracochłonne i czasochłonne a tym samym kosztowne. Pozbawiony tych wad jest układ anizometru indukcyjnego (rys. 1). Kierunek pomiaru właściwości magnetycznych badanego materiału ustawia się poprzez obrót próbki kołowej w polu magnetycznym. Odmianą tej metody jest zastosowanie obrotowego jarzma magnesującego nad powierzchnią badanego materiału [6]. Natężenie pola magnetycznego mierzone jest metodą bezpośrednią a indukcja za pomocą cewek obejmujących przekrój poprzeczny obszaru pomiarowego badanej próbki (rys. 2). Nie wdając się w warunki magnesowania obiektu i pomiaru podstawowych wielkości magnetycznych (choć są bardzo istotne z punktu widzenia niepewności pomiaru) podkreślić należy, że powyższe sposoby oceny anizotropii charakteryzują się bardzo istotną wadą. Wymagają bowiem mechanicznego pozycjonowania próbki względem układu magnesującego i czujników pomiarowych lub układu magnesującego względem próbki i czujników pomiarowych. Powoduje to zmianę warunków magnesowania próbki wywołaną konsekwencją jej pozycjonowania i w konsekwencji wzrost niepewności pomiaru. Wadę tą dodatkowo potęguje potrzeba wyznaczanie anizotropii. Polega ona bowiem na określeniu różnic wartości mierzonych wielkości. Konieczne jest więc stosowanie układu pomiarowego o dużej rozdzielczości i dokładności pomiaru mierzonej wielkości. Podkreślić należy, że powyższe metody nie zapewniają sinusoidalnego przebiegu indukcji w próbce co całkowicie dyskwalifikuje ich przydatność do wyznaczenia anizotropii stratności. Mogą być stosowane wyłącznie do wyznaczenia anizotropii indukcji (magnesowalności). Rys. 1. Anizometr indukcyjny z obracaną próbką [5] Fig. 1. Induction anisometer with revolved sample [5]
3 425 Rys. 2. Anizometr z obracanym jarzmem [6] Fig. 2. Anisometer with rotated yoke [6] Autorzy artykułu proponują nową metodę wyznaczenia anizotropii dowolnych wielkości magnetycznych blach elektrotechnicznych bez mechanicznej ingerencji w strukturę: układ magnesujący, próbka i czujniki pomiarowe. 2. ZASADA NOWEJ METODY WYTWARZANIA POLA MAGNESUJĄCEGO O DOWOLNYM KIERUNKU Wyeliminowanie zasadniczej wady klasycznych układów pomiarowych wymaga zapewnienia nastawy dowolnej wartości i kierunku pola magnesującego bez naruszania raz ustawionej struktury: obwód magnesujący, próbka i czujniki pomiarowe. Takie rozwiązanie znacząco zwiększa dokładność pomiaru eliminując: niepowtarzalność pozycjonowania próbki względem układu magnesującego, niepowtarzalność pozycjonowania czujników pomiarowych względem próbki i układu magnesującego, niepewność nastawy żądanego kierunku magnesowania próbki względem pola magnesującego, zmiany warunków magnesowania próbki, Postawiony cel można osiągnąć stosując dwa źródła pola magnesującego, ustawione ortogonalnie względem siebie (rys. 3). Źródłami pól są magnetowody z odpowiednimi uzwojeniami magnesującymi. Próbka badanej blachy elektrotechnicznej w postaci koła lub kwadratu jest stabilnie mocowana w głowicy pomiarowej umieszczonej w szczelinie magnetowodów układu magnesującego (rys. 5). Magnetowody zasilane są napięciem sinusoidalnym z dwóch niezależnych wzmacniaczy mocy przy zerowym przesunięciu fazowym. Zadając odpowiednie wartości indukcji w próbce dla każdego kanału oddzielnie, uzyskuje się żądaną wartość i odchylenie wektora indukcji względem osi współrzędnych układu magnesującego. Wartości nastaw w poszczególnych kanałach
4 426 dla żądanej wartości wypadkowej wektora indukcji B m i kąta jego odchylenia od osi Y układu magnesującego można wyznaczyć z równań (rys. 3) B my = B m cosθ (1) B X = sin Θ m B m (2) gdzie: B m Y wartość indukcji magnetycznej w torze Y, B m X wartość indukcji magnetycznej w torze X. Rys. 3. Schemat wymuszenia położenia wektora magnetyzacji przy przemagnesowaniu przemiennym w układzie do pomiaru w polach wirujących [5] Fig. 3. Schematic showing magnetization vector position forcing at alternating remagnetization in system for measurements in rotating fields Przykładowo, zadanie w obu torach pomiarowych wartości indukcji przy której ma być mierzona stratność, spowoduje odchylenie wypadkowego wektora indukcji o tej samej wartości o kąt 45 od osi Y układu magnesującego. Dalsze zwiększanie kąta do wartości 90 uzyskuje się przez zmniejszanie wartości indukcji w torze Y przy stałej wartości indukcji w torze X. Przesuwając fazę napięcia toru Y o 180 i zwiększając wartość indukcji przy stałej wartości indukcji toru X uzyskuje się przesunięcie wektora indukcji do 135. Dalsze zwiększanie kąta do 180 uzyskuje się zmniejszając indukcję w torze X itd. [2]. Ortogonalny układ jarzm magnesujących zasilanych niezależnie napięciem o odpowiedniej fazie, pozwala więc precyzyjnie zadawać dowolny kierunek i wartość przemiennego pola magnesującego. Podkreślić należy, że przedstawiony układ probierczy (jarzmo magnesujące) jest ściśle zgodny z układem probierczym do pomiaru dynamicznych właściwości ma-
5 427 gnetycznych blach elektrotechnicznych w polach wirujących. Charakter wymuszanego pola magnesującego uwarunkowany jest jedynie przesunięciem fazowym napięć zasilających poszczególne jarzma układu probierczego zwanego również Rotational Single Sheet Tester (RSST). 3. POMIAR WIELKOŚCI MAGNETYCZNYCH Poprawny pomiar podstawowych wielkości magnetycznych bezwzględnie wymaga zapewnia jednorodnego rozkładu składowej stycznej natężenia pola magnetycznego na powierzchni badanej próbki. Spełnienie tego warunku na całej powierzchni próbki jest praktycznie nierealne. Znacznie korzystniejszym rozwiązaniem jest ograniczenie pomiaru do obszaru obiektu na którym powyższy warunek jest praktycznie (najlepiej) spełniony [1]. Z tego powodu w układzie zastosowano bezpośredni pomiar natężenia pola magnetycznego i indukcji. Nieruchome zamocowanie próbki i czujników pola przy zmiennym kierunku pola magnesującego, wymaga stosowania czujników pomiarowych w obu osiach współrzędnych układu magnesującego (rys. 3). Pozwalają one zmierzyć składowe wektora mierzonej wielkości niezależnie od kierunku magnesowania próbki. Z tego powodu zastosowano dwie ortogonalnie ustawione płaskie cewki składowej stycznej natężenia pola magnetycznego H o wymiarach (20 20)mm. Rys. 4. Schematyczna zasada pomiaru właściwości magnetycznych w systemie pomiarowym w polach wirujących [2] Fig. 4. Schematic principle of measuring magnetic properties in measuring system in rotating fields [2]
6 428 Umieszczono je centralnie w środku układu magnesującego (rys. 4) tak, że ich osie są zgodne z kierunkami jarzm magnesujących. W celu pomiaru indukcji w każdej próbce wywiercono, odległe o 10 mm od jej środka, cztery otwory o średnicy 0,7 mm. Nawinięto przez nie również dwie ortogonalnie ustawione cewki do pomiaru siły elektromotorycznej generowanej przez strumień magnetyczny objęty ich przekrojami (rys. 4). Przedstawiony sposób pomiaru i ułożenia czujników wielkości magnetycznych jest również identyczny jak w przypadku pomiaru w polach wirujących. W tym przypadku pole wiruje z określoną prędkością względem próbki. Stosuje się różne stopnie przemagnesowywania eliptycznego próbki którego szczególnym przypadkiem jest przemagnesowywanie kołowe (stała wartość wirującego wektora indukcji). W przypadku anizotropii właściwości magnetycznych blach, pomiar wykonywany jest przy przemagnesowywaniu polem przemiennym również o stałej wartości szczytowej indukcji lub natężenia pola magnetycznego dla różnych kierunków magnesowana próbki. Należy więc podkreślić, że układ probierczy do pomiaru dynamicznych właściwości magnetycznych blach elektrotechnicznych w polach wirujących jest bardzo dobrze przystosowany również dla potrzeb pomiaru anizotropii w polach przemiennych. W obu przypadkach pomiar stratności bezwzględnie wymaga zapewnienia sinusoidalnego przebiegu pochodnej indukcji po czasie. Manualna realizacja powyższego wymagania jest wręcz niemożliwa. Konieczne jest stosowanie wyspecjalizowanej aparatury pomiarowej. 4. BADANIA MAGNETYCZNE Celem wykonanych badań było określenie poprawności wyników otrzymanych nową metodą pomiaru anizotropii polegającą na zmianie kierunku pola magnesującego z poziomu programu komputerowego systemu pomiarowego, poprzez porównanie z wynikami otrzymanymi metodą anizometru indukcyjnego. Obydwa badania przeprowadzono za pomocą wyspecjalizowanego systemu pomiarowego MAG-TD200 firmy R&J Measurement. Przystosowany jest on do pomiarów w polach przemiennych i wirujących o dowolnej eliptyczności przy jednoczesnym zachowaniu sinusoidalnego przebiegu indukcji w badanej próbce. Umożliwia nastawę dowolnego przesunięcia fazowego miedzy przebiegami wymuszającymi pole magnesujące. MAG-TD200 w sposób automatyczny wymusza w próbce żądaną wartość indukcji i zapewnia sinusoidalny jej przebiegu dla dowolnie wybranego kierunku pola magnesującego. Pozwala również na pracę w opcji jednokanałowej dla kanału X lub Y (jeden tor magnesujący i pomiarowy) dla pól przemiennych oraz w opcji jednego toru magnesującego i dwóch torów pomiarowych (X i Y). Ostatnia wymieniona opcja pracy systemu pomiarowego bardzo dobrze nadaję się do pomiarów wielkości magnetycznych metodą anizometru indukcyjnego.
7 429 Badania przyprowadzono na próbkach blach w kształcie koła o średnicy 60 mm, wykonanych z blachy elektrotechnicznej anizotropowej oraz blachy elektrotechnicznej izotropowej. Główny nacisk nałożono na określenie właściwości magnetycznych próbek w ściśle określonym kierunku. Podstawowe pomiary w układzie anizometru wykonano poprzez obrót próbki z krokiem 15 w zakresie 360. W tym przypadku wykorzystano system pomiarowy MAG-TD200 w opcji: jeden tor magnesujący i dwa tory pomiarowe. Przemienne pole magnesujące generowało jedno z jarzm, zapewniając żądaną wartość szczytową indukcji przy sinusoidalnym jej przebiegu w badanej próbce. Wielkości magnetyczne mierzone były przez dwa tory pomiarowe. Takie rozwiązanie pozwalało na przemieszczanie się czujników do pomiaru indukcji w raz z obracaną próbką blachy elektrotechnicznej. W obu torach mierzone były wielkości proporcjonalne do indukcji i natężenia pola magnetycznego. Jednakże stałe i właściwe ułożenie czujnika natężenia pola magnetycznego w głowicy pomiarowej powodowało, że natężenie pola było mierzone tylko przez jeden tor pomiarowy. Drugi tor mierzył bardzo małe, losowo zmieniające się wartości sygnału świadczące o bardzo dobrym ustawieniu czujników i symetrii jarzma magnesującego. W przypadku nowej metody pomiaru anizotropii badania zostały wykonane dla zadanych kierunków i wartości maksymalnych indukcji lub natężenia pola magnetycznego próbki. Kierunek pola magnesującego próbkę zadawany był z poziomu programu komputerowego systemu. W celu jednoznacznej oceny wyników, pomiary wykonano dla wyżej wskazanych kierunków magnesowania próbki Obydwa rodzaje badań wykonano przy częstotliwości 50 Hz dla sinusoidalnego przebiegu indukcji o amplitudzie B m = 1,20 T. Odchyłka kształtu pochodnej indukcji po czasie od przebiegu sinusoidalnego nie przekraczała 0,3% a dokładność nastawy indukcji 0,1%. W obu sposobach pomiaru anizotropii właściwości magnetycznych próbek, sygnały pomiarowe były zbierane z tego samego obszaru pomiarowego za pomocą tych samych czujników i torów pomiarowych. Pozwala to przyjąć praktycznie taką samą niepewność przetwarzania sygnału pomiarowego dla obu metod pomiarowych. Powtarzalność systemu dla pomiaru stratności przy indukcji 1,2 T dla dwudziestu pomiarów nie przekracza 0,4%. Układ probierczy wraz z cewkami natężenia pola magnetycznego systemu pomiarowego MAG-TD200 zastosowany w badaniach przedstawia rys. 5. Powyższe dane techniczne wskazują, że zastosowany komputerowy system pomiarowy jest dokładniejszy niż określają to wymagania norm w zakresie pomiaru właściwości magnetycznych blach elektrotechnicznych. Ponadto system ten przed rozpoczęciem badań został sprawdzony za pomocą wzorców materiałowych PTB. Anizotropię stratności T badanych próbek wyznaczono na podstawie zależności dla blach nieorientowanych zawartej w normie technicznej PN-EN 10106:2009 [4]. W1 W2 T A = 100 [%] (3) W + W 1 2
8 430 gdzie: W 1 stratność próbek w kierunku prostopadłym do kierunku walcowania [W kg 1 ], W 2 stratność próbek w kierunku walcowania [W kg 1 ]. Rys. 5. Jarzmo do pomiaru właściwości magnetycznych w polach wirujących Fig. 5. Yoke for measuring magnetic properties in rotating fields Na potrzeby badań stosowanych metod pomiaru równanie (3) zmodyfikowano do postaci: T A Δp = Δp max max Δp + Δp min min 100 [%] (4) gdzie: Δp max maksymalna stratność całkowita dla określonej wartości indukcji [W kg 1 ], Δp min minimalna stratność całkowita dla określonej wartości indukcji [W kg 1 ]. 5. WYNIKI POMIARÓW Wyniki pomiarów stratności oraz natężenia pola magnetycznego badanych próbek w zależności od wartości i kierunku pola magnesującego próbkę względem osi Y układu magnesującego dla: układu anizometru indukcyjnego (obracana próbka), układu według nowej metody pomiaru anizotropii, zestawione są w postaci tabelarycznej w tabelach 1 3 oraz graficznej na rys. 6 9.
9 431 Blacha Tabela 1. Anizotropia stratności całkowitej badanych blach Table 1. Anisotropy of total loss of tested sheets Anizometr System pomiarowy Δp min Δp max T Δp min Δp max T [W/kg] [W/kg] [%] [W/kg] [W/kg] [%] Izotropowa 1,40 0, ,41 0,96 19 Anizotropowa 1,37 0, ,41 0,58 42 Tabela 2. Porównanie otrzymanych wartości natężenie pola dla obu metod pomiarowych (μ Αa wartość natężenia pola otrzymana w układzie anizometru indukcyjnego, μ Αr wartość natężenia pola otrzymana otrzymanych metodą sterowania systemem pomiarowym z poziomu programu komputerowego) Table 2. Comparison of magnetic field strength values for two methods (μ Αa the field strength value obtained from the induction anisometer system, μ Αr the field strength value obtained by the method of measuring system control through the software Θ Blacha anizotropowa Blacha izotropowa [ o ] μ Α a μ Α r δ p a p r δ μ Α a μ Α r δ p a p r δ [-] [-] [%] [W kg -1 ] [W kg -1 ] [%] [-] [-] [%] [W kg -1 ] [W kg -1 ] [%] ,83 1,02 1,02 0, ,7 0,81 0,80 1, ,8 1,03 1,03 0, ,5 0,81 0,84 3, ,90 1,06 1,13 5, ,7 0,66 0,73 8, ,1 1,16 1,23 6, ,0 0,75 0,74 1, ,7 1,35 1,40 3, ,3 1,32 1,29 2, ,8 1,39 1,38 0, ,3 1,31 1,26 3, ,7 1,38 1,33 3, ,6 1,10 1,03 6, ,6 1,26 1,28 1, ,6 0,96 1,00 3, ,3 1,23 1,31 5, ,72 0,75 0,73 2, ,4 1,16 1,28 9, ,5 0,62 0,64 2, ,7 1,08 1,16 7, ,2 0,67 0,72 6, ,9 1,02 1,06 4, ,1 0,83 0,83 0, ,1 1,01 1,02 1, ,4 0,86 0,93 7, ,8 0,98 1,02 4, ,8 0,78 0,83 7, ,1 1,10 1,12 1, ,8 0,62 0,67 6, ,2 1,23 1,32 7, ,0 0,63 0,62 0, ,2 1,35 1,41 3, ,0 1,37 1,41 2, ,0 1,39 1,38 0, ,8 1,36 1,39 2, ,99 1,40 1,34 4, ,1 1,20 1,23 2, ,6 1,27 1,28 0, ,9 0,99 1,03 4, ,13 1,07 1,11 3, ,1 0,77 0,85 8, ,0 1,01 1,08 5, ,5 0,61 0,62 0, ,4 1,01 0,96 5, ,51 0,62 0,58 6, ,9 0,97 0,96 0, ,3 0,82 0,89 7,3
10 432 system pomiarowy μ A = f(θ) anizometr μa [-] B m = 1,20 T Blacha izotropowa Rys. 6. Natężenie pola magnetycznego dla układu anizometru indukcyjnego oraz dla nowej metody pomiaru anizotropii dla blachy izotropowej Fig. 6. Magnetic field strength for induction anisometer system and for new method of measuring anisotropy isotropic steel sheet system pomiarowy μ A = f(θ) anizometr μa [-] B m = 1,20 T Blacha anizotropowa Rys. 7. Natężenie pola magnetycznego dla układu anizometru indukcyjnego oraz dla nowej metody pomiaru anizotropii dla blachy anizotropowej Fig. 7. Magnetic field strength for anisometer induction system and for new method of measuring anisotropy anisotropic steel sheet
11 433 system pomiarowy 345 anizometr 330 1,6 1, Δp = f(θ) ,2 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 Δp [W kg -1 ] , B m = 1,20 T Blacha anizotropowa Rys. 8. Stratność dla układu anizometru indukcyjnego oraz dla nowej metody pomiaru anizotropii dla blachy anizotropowej Fig. 8. Loss for induction anisometer system and for new method of measuring anisotropy anisotropic steel sheet system pomiarowy anizometr ,6 1, Δp = f(θ) 315 1,2 45 1, ,8 0,6 0,4 0,2 Δp [W kg -1 ] , B m = 1,20 T Blacha izotropowa Rys. 9. Stratność dla układu anizometru indukcyjnego oraz dla nowej metody pomiaru anizotropii dla blachy izotropowej Fig. 9. Loss for induction anisometer system and for new method of measuring anisotropy isotropic steel sheet
12 WNIOSKI Według opinii autorów pomiar indukcji z przekroju całej szerokości próbki (w przypadku anizometru indukcyjnego) jest mało wiarygodny ze względu na niejednorodny rozkład składowej stycznej natężenia pola magnetycznego na jej powierzchni. Zasadnym jest więc ograniczenie pomiarów do obszaru próbki gdzie powyższy warunek jest praktycznie spełniony. W przypadku metody anizometru indukcyjnego, konieczność obracania badanej próbki wymusza potrzebę stosowania dwóch ortogonalnie ułożonych czujników do pomiaru indukcji. Pociąga to za sobą konieczność stosowania dwóch torów przetwarzania sygnału proporcjonalnego do indukcji, nie eliminując zasadniczej wady tej metody. Eliminacja jej wymaga zastosowania jarzma magnesującego w układzie ortogonalnym wraz z niezależnymi torami zasilającym. Wymusza to w efekcie użycia wyżej opisanego jarzma probierczego i dwukanałowego systemu pomiarowego z torami zasilania i przetwarzania sygnału proporcjonalnego do składowej stycznej natężenia pola magnetycznego i indukcji. Taka struktura układu pomiarowego odpowiada ściśle strukturze aparatury do pomiaru dynamicznych właściwości magnetycznych w polach wirujących. Według autorów jest to jedynie zasadna struktura układu pomiarowego z punktu widzenia poprawności oceny anizotropii właściwości magnetycznych blach elektrotechnicznych. Jednocześnie podkreślić należy duże jej możliwości pomiarowe. Pozwala bowiem na wyznaczenie wszystkich właściwości magnetycznych blach elektrotechnicznych w polach: przemiennych, nie tylko z znormalizowanych aparatach probierczych wirujących w wyżej przedstawionym aparacie probierczym. Na podstawie przeprowadzonych badań anizotropii właściwości magnetycznych próbek blach elektrotechnicznych za pomocą: nowej metody nie wymagającej przemieszczania próbki i metody anizometru indukcyjnego stwierdzamy dużą zgodność otrzymanych wyników pomiarów. Podkreślić należy, że: badane próbki, czujniki wielkości magnetycznych i sposób ich pomiaru, obszar pomiarowy próbki oraz tory pomiaru sygnałów były te same. Należy więc uznać, że różnice wartości zmierzonych wielkości przy dużej dokładności i powtarzalności aparatury pomiarowej powodowane są wyłącznie przez naruszenia struktury: układ magnesujący, próbka, czujniki pola oraz manualną dokładność nastawy obrotu próbki w anizometrze indukcyjnym. Niepewność nastawy kierunku pola magnesującego dla nowej metody pomiaru anizotropii z poziomu programu komputerowego jest bowiem pomijalnie mała w stosunku do nastawy manualnej próbki w przypadku anizometru indukcyjnego. Ponadto dla zwiększenia wiarygodności porównań obu metod pomiarowych wykonano bardziej rygorystyczne porównanie. Wyznaczono bowiem anizotropię natężenia pola magnesującego dla stałej wartości indukcji. Podkreślić należy, że szczytowe
13 435 wartości natężenia pola magnetycznego znacząco ulegają zmianie nawet dla bardzo małych zmian wartości indukcji. Jednak i w tym przypadku otrzymano również dużą zgodność wyników niezależnie od rodzaju badanej próbki. Badania porównawcze obu metod pozwoliły wyznaczyć błąd powodowany metodą anizometru indukcyjnego. Na podstawie otrzymanych wyników osiąga on praktycznie 10%. Podsumowując wyniki badań należy stwierdzić, że zaproponowana nowa metoda pomiaru anizotropii jest poprawna i najbardziej zasadna merytorycznie. Istotną jej zaletą jest również sterowanie całą procedurą pomiaru z poziomu programu komputerowego systemem pomiarowego. Wszystkie procedury realizowane są automatycznie bez wpływu obsługi na niepewność uzyskiwanych wyników pomiarów. LITERATURA [1] BAJOREK J., BAJOREK R., Computerized system designed to measure the magnetic properties of the electrotechnical steel in rotational field, VI Krajowe Sympozjum Pomiarów Magnetycznych, Kielce [2] BAJOREK J, GAWORSKA D., KONIAREK J., WĘGLIŃSKI B., Estimation of material s magnetic anisotropy and properties using computerized system for measurements in rotational fields, Raport PRE#11/2004 Instytutu Maszyn, Napędówi Pomiarów Elektrycznych, Politechnika Wrocławska, Wrocław [3] BAKOŃ T., Measuring of magnetic properties of non-oriented silicon steel to allocate for construction of rotating machines, VI Krajowe Sympozjum Pomiarów Magnetycznych, Kielce [4] PN-EN 10106:2009 Cold rolled non-oriented steel sheet and strip delivered in the fully processed state. [5] SOIŃSKI M., Materiały magnetyczne w technice, COSiWSEP, [6] TUMAŃSKI S., Measurement of the anisotropy of electrical steels, VI Krajowe Sympozjum Pomiarów Magnetycznych, Kielce A NEW METHOD FOR MEASUREMENT THE ANISOTROPY OF THE MAGNETIC PROPERTIES OF ELECTRICAL STEEL SHEETS AND THE ARRANGEMENT FOR MEASUREMENT OF MAGNETIC PROPERTIES UNDER ROTATIONAL FIELDS The factors affecting the evaluation of the anisotropy of the magnetic properties of electrical sheets by the induction anisometer method are discussed. A way of eliminating the main drawback of the this method is presented and a new method of measuring the anisotropy of the magnetic properties of electrical sheets is proposed. The two methods are compared and evaluated. The advantages of the new method of measuring the anisotropy of the magnetic properties of electrical sheets are described.
POMIAR STRATNOŚCI PRÓBEK BLACH ELEKTROTECHNICZNYCH W ZAKRESIE DUŻYCH NATĘŻEŃ POLA
Prace Naukowe Instytutu Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Nr 64 Politechniki Wrocławskiej Nr 64 Studia i Materiały Nr 30 2010 blachy elektrotechniczne, stratność, powierzchnia pętli histerezy Jerzy
Bardziej szczegółowoPRZETWARZANIE INDUKCYJNE W BADANIACH MATERIAŁÓW FERROMAGNETYCZNYCH
Prace Naukowe Instytutu Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Nr 58 Politechniki Wrocławskiej Nr 58 Studia i Materiały Nr 25 2005 Jerzy BAJOREK *, Józef KOLASAF *F, Józef NOWAK * wielkości magnetyczne,
Bardziej szczegółowoĆwiczenie EA9 Czujniki położenia
Akademia Górniczo-Hutnicza im.s.staszica w Krakowie KATEDRA MASZYN ELEKTRYCZNYCH Ćwiczenie EA9 Program ćwiczenia I. Transformator położenia kątowego 1. Wyznaczenie przekładni napięciowych 2. Pomiar napięć
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM ELEKTROTECHNIKI POMIAR PRZESUNIĘCIA FAZOWEGO
POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ TRANSPORTU KATEDRA LOGISTYKI I TRANSPORTU PRZEMYSŁOWEGO NR 1 POMIAR PRZESUNIĘCIA FAZOWEGO Katowice, październik 5r. CEL ĆWICZENIA Poznanie zjawiska przesunięcia fazowego. ZESTAW
Bardziej szczegółowoPL B1. Urządzenie do badania nieciągłości struktury detali ferromagnetycznych na małej przestrzeni badawczej. POLITECHNIKA LUBELSKA, Lublin, PL
PL 212769 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 212769 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 381653 (51) Int.Cl. G01N 27/82 (2006.01) G01R 33/12 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej
Bardziej szczegółowoMATEMATYCZNY MODEL PĘTLI HISTEREZY MAGNETYCZNEJ
ELEKTRYKA 014 Zeszyt 1 (9) Rok LX Krzysztof SZTYMELSKI, Marian PASKO Politechnika Śląska w Gliwicach MATEMATYCZNY MODEL PĘTLI ISTEREZY MAGNETYCZNEJ Streszczenie. W artykule został zaprezentowany matematyczny
Bardziej szczegółowoH a. H b MAGNESOWANIE RDZENIA FERROMAGNETYCZNEGO
MAGNESOWANIE RDZENIA FERROMAGNETYCZNEGO Jako przykład wykorzystania prawa przepływu rozważmy ferromagnetyczny rdzeń toroidalny o polu przekroju S oraz wymiarach geometrycznych podanych na Rys. 1. Załóżmy,
Bardziej szczegółowoSilniki prądu stałego z komutacją bezstykową (elektroniczną)
Silniki prądu stałego z komutacją bezstykową (elektroniczną) Silnik bezkomutatorowy z fototranzystorami Schemat układu przekształtnikowego zasilającego trójpasmowy silnik bezszczotkowy Pojedynczy cykl
Bardziej szczegółowoPOLOWO - OBWODOWY MODEL BEZSZCZOTKOWEJ WZBUDNICY GENERATORA SYNCHRONICZNEGO
Prace Naukowe Instytutu Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Nr 60 Politechniki Wrocławskiej Nr 60 Studia i Materiały Nr 27 2007 maszyny synchroniczne,wzbudnice, modelowanie polowo-obwodowe Piotr KISIELEWSKI
Bardziej szczegółowoBadanie rozkładu pola magnetycznego przewodników z prądem
Ćwiczenie E7 Badanie rozkładu pola magnetycznego przewodników z prądem E7.1. Cel ćwiczenia Prąd elektryczny płynący przez przewodnik wytwarza wokół niego pole magnetyczne. Ćwiczenie polega na pomiarze
Bardziej szczegółowoSILNIK INDUKCYJNY KLATKOWY
SILNIK INDUKCYJNY KLATKOWY. Budowa i zasada działania silników indukcyjnych Zasadniczymi częściami składowymi silnika indukcyjnego są nieruchomy stojan i obracający się wirnik. Wewnętrzną stronę stojana
Bardziej szczegółowoWpływ nieliniowości elementów układu pomiarowego na błąd pomiaru impedancji
Wpływ nieliniowości elementów układu pomiarowego na błąd pomiaru impedancji Wiesław Miczulski* W artykule przedstawiono wyniki badań ilustrujące wpływ nieliniowości elementów układu porównania napięć na
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ
Politechnika Lubelska Wydział Elektrotechniki i Informatyki Katedra Urządzeń Elektrycznych i TWN 20-618 Lublin, ul. Nadbystrzycka 38A www.kueitwn.pollub.pl LABORATORIUM INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ Protokół
Bardziej szczegółowoLaboratorium techniki laserowej Ćwiczenie 2. Badanie profilu wiązki laserowej
Laboratorium techniki laserowej Ćwiczenie 2. Badanie profilu wiązki laserowej 1. Katedra Optoelektroniki i Systemów Elektronicznych, WETI, Politechnika Gdaoska Gdańsk 2006 1. Wstęp Pomiar profilu wiązki
Bardziej szczegółowoĆw. 18: Pomiary wielkości nieelektrycznych II
Wydział: EAIiE Kierunek: Imię i nazwisko (e mail): Rok:. (2010/2011) Grupa: Zespół: Data wykonania: Zaliczenie: Podpis prowadzącego: Uwagi: LABORATORIUM METROLOGII Ćw. 18: Pomiary wielkości nieelektrycznych
Bardziej szczegółowoPL 196881 B1. Trójfazowy licznik indukcyjny do pomiaru nadwyżki energii biernej powyżej zadanego tg ϕ
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 196881 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 340516 (51) Int.Cl. G01R 11/40 (2006.01) G01R 21/00 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22)
Bardziej szczegółowoĆwiczenie: "Silnik indukcyjny"
Ćwiczenie: "Silnik indukcyjny" Opracowane w ramach projektu: "Wirtualne Laboratoria Fizyczne nowoczesną metodą nauczania realizowanego przez Warszawską Wyższą Szkołę Informatyki. Zakres ćwiczenia: Zasada
Bardziej szczegółowoWyznaczanie stosunku e/m elektronu
Ćwiczenie 27 Wyznaczanie stosunku e/m elektronu 27.1. Zasada ćwiczenia Elektrony przyspieszane w polu elektrycznym wpadają w pole magnetyczne, skierowane prostopadle do kierunku ich ruchu. Wyznacza się
Bardziej szczegółowoBADANIE ELEKTRYCZNEGO OBWODU REZONANSOWEGO RLC
Ćwiczenie 45 BADANE EEKTYZNEGO OBWOD EZONANSOWEGO 45.. Wiadomości ogólne Szeregowy obwód rezonansowy składa się z oporu, indukcyjności i pojemności połączonych szeregowo i dołączonych do źródła napięcia
Bardziej szczegółowoPL B1. Sposób i układ do wykrywania zwarć blach w stojanach maszyn elektrycznych prądu zmiennego
PL 223315 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 223315 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 399459 (51) Int.Cl. G01R 31/34 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia:
Bardziej szczegółowoSILNIK INDUKCYJNY KLATKOWY
SILNIK INDUKCYJNY KLATKOWY 1. Budowa i zasada działania silników indukcyjnych Zasadniczymi częściami składowymi silnika indukcyjnego są nieruchomy stojan i obracający się wirnik. Wewnętrzną stronę stojana
Bardziej szczegółowoPL B1. Sposób regulacji prądu silnika asynchronicznego w układzie bez czujnika prędkości obrotowej. POLITECHNIKA GDAŃSKA, Gdańsk, PL
PL 224167 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 224167 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 391278 (51) Int.Cl. H02P 27/06 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia:
Bardziej szczegółowoMASZYNY INDUKCYJNE SPECJALNE
MASZYNY INDUKCYJNE SPECJALNE Maszyny indukcyjne pierścieniowe, dzięki wyprowadzeniu na zewnątrz końców uzwojenia wirnika, możemy wykorzystać jako maszyny specjalne. W momencie potrzeby regulacji przesunięcia
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 15 BADANIE WZMACNIACZY MOCY MAŁEJ CZĘSTOTLIWOŚCI
1 ĆWICZENIE 15 BADANIE WZMACNIACZY MOCY MAŁEJ CZĘSTOTLIWOŚCI 15.1. CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest poznanie podstawowych właściwości wzmacniaczy mocy małej częstotliwości oraz przyswojenie umiejętności
Bardziej szczegółowoMetody mostkowe. Mostek Wheatstone a, Maxwella, Sauty ego-wiena
Metody mostkowe Mostek Wheatstone a, Maxwella, Sauty ego-wiena Rodzaje przewodników Do pomiaru rezystancji rezystorów, rezystancji i indukcyjności cewek, pojemności i stratności kondensatorów stosuje się
Bardziej szczegółowoBADANIE JEDNOFAZOWEGO SILNIKA ASYNCHRONICZNEGO Strona 1/5
BADANIE JEDNOFAZOWEGO SILNIKA ASYNCHRONICZNEGO Strona 1/5 BADANIE JEDNOFAZOWEGO SILNIKA ASYNCHRONICZNEGO 1. Wiadomości wstępne Silniki asynchroniczne jednofazowe są szeroko stosowane wszędzie tam, gdzie
Bardziej szczegółowoURZĄDZENIE POMIAROWE DO WYZNACZANIA BŁĘDÓW PRZEKŁADNIKÓW PRĄDOWYCH
Prace Naukowe nstytutu Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Nr 59 Politechniki Wrocławskiej Nr 59 Studia i Materiały Nr 26 2006 Karol NOWAKF *F, Zdzisław NAWROCK * Błędy prądowe i kątowe przekładników
Bardziej szczegółowoOddziaływanie wirnika
Oddziaływanie wirnika W każdej maszynie prądu stałego, pracującej jako prądnica lub silnik, może wystąpić taki szczególny stan pracy, że prąd wirnika jest równy zeru. Jedynym przepływem jest wówczas przepływ
Bardziej szczegółowoBADANIA BLACH PRĄDNICOWYCH PRZEZNACZONYCH DO SILNIKÓW PRACUJĄCYCH W CIEKŁYCH GAZACH
Zeszyty Problemowe Maszyny Elektryczne Nr 72/2005 129 Stanisław Azarewicz, Dominika Gaworska, Bogumił Węgliński Politechnika Wrocławska, Wrocław BADANIA BLACH PRĄDNICOWYCH PRZEZNACZONYCH DO SILNIKÓW PRACUJĄCYCH
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA LABORATORIUM Metrologia techniczna i systemy pomiarowe.
INSTRUKCJA LABORATORIUM Metrologia techniczna i systemy pomiarowe. MTiSP pomiary częstotliwości i przesunięcia fazowego MTiSP 003 Autor: dr inż. Piotr Wyciślok Strona 1 / 8 Cel Celem ćwiczenia jest wykorzystanie
Bardziej szczegółowoMostek Wheatstone a, Maxwella, Sauty ego-wiena. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Mostek Wheatstone a, Maxwella, Sauty ego-wiena Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2 Do pomiaru rezystancji rezystorów, rezystancji i indukcyjności
Bardziej szczegółowo3.5 Wyznaczanie stosunku e/m(e22)
Wyznaczanie stosunku e/m(e) 157 3.5 Wyznaczanie stosunku e/m(e) Celem ćwiczenia jest wyznaczenie stosunku ładunku e do masy m elektronu metodą badania odchylenia wiązki elektronów w poprzecznym polu magnetycznym.
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 5 BADANIE PRZENIKALNOŚCI MATERIAŁÓW FERROMAGNETYCZNYCH. Laboratorium Inżynierii Materiałowej
Ćwiczenie 5 BADANIE PRZENIKALNOŚCI MATERIAŁÓW FERROMAGNETYCZNYCH Laboratorium Inżynierii Materiałowej 1. CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest badanie zależności przenikalności magnetycznej od warunków magnesowania
Bardziej szczegółowoKomputerowe wspomaganie projektowania stanowiska badawczego
SKALSKI Paweł 1 PARAFINIAK Maciej 1 WOJTAS Małgorzata 1 MIROWSKA Julia 2 Komputerowe wspomaganie projektowania stanowiska badawczego WSTĘP Pomiary wielkości charakteryzujących pole magnetyczne tj. strumienia
Bardziej szczegółowoautor: Włodzimierz Wolczyński rozwiązywał (a)... ARKUSIK 28 PRĄD PRZEMIENNY
autor: Włodzimierz Wolczyński rozwiązywał (a)... ARKUSK 28 PRĄD PRZEMENNY Rozwiązanie zadań należy zapisać w wyznaczonych miejscach pod treścią zadania TEST JEDNOKROTNEGO WYBORU Od roku 2015 w programie
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM PRZETWORNIKÓW ELEKTROMECHANICZNYCH
-CEL- LABORATORIUM PRZETWORNIKÓW ELEKTROMECHANICZNYCH PODSTAWOWE CHARAKTERYSTYKI I PARAMETRY SILNIKA RELUKTANCYJNEGO Z KLATKĄ ROZRUCHOWĄ (REL) Zapoznanie się z konstrukcją silników reluktancyjnych. Wyznaczenie
Bardziej szczegółowoParametry częstotliwościowe przetworników prądowych wykonanych w technologii PCB 1 HDI 2
dr inż. ALEKSANDER LISOWIEC dr hab. inż. ANDRZEJ NOWAKOWSKI Instytut Tele- i Radiotechniczny Parametry częstotliwościowe przetworników prądowych wykonanych w technologii PCB 1 HDI 2 W artykule przedstawiono
Bardziej szczegółowoWyznaczanie składowej poziomej natężenia pola magnetycznego Ziemi za pomocą busoli stycznych
Ćwiczenie E12 Wyznaczanie składowej poziomej natężenia pola magnetycznego Ziemi za pomocą busoli stycznych E12.1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest wyznaczenie wartości składowej poziomej natężenia pola
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM POMIARY W AKUSTYCE. ĆWICZENIE NR 4 Pomiar współczynników pochłaniania i odbicia dźwięku oraz impedancji akustycznej metodą fali stojącej
LABORATORIUM POMIARY W AKUSTYCE ĆWICZENIE NR 4 Pomiar współczynników pochłaniania i odbicia dźwięku oraz impedancji akustycznej metodą fali stojącej 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie metody
Bardziej szczegółowoKatedra Fizyki Ciała Stałego Uniwersytetu Łódzkiego. Ćwiczenie 1 Badanie efektu Faraday a w monokryształach o strukturze granatu
Katedra Fizyki Ciała Stałego Uniwersytetu Łódzkiego Ćwiczenie 1 Badanie efektu Faraday a w monokryształach o strukturze granatu Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest pomiar kąta skręcenia płaszczyzny polaryzacji
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 5 Badanie sensorów pola magnetycznego na przykładzie magnetorezystora AMR
Ćwiczenie 5 Badanie sensorów pola magnetycznego na przykładzie magnetorezystora AMR 1. Cel ćwiczenia Zbadanie parametrów oraz wyskalowanie czujnika magnetorezystancyjnego AMR. Zbadanie wpływu kierunków
Bardziej szczegółowoPOMIAR CHARAKTERYSTYK MAGNESÓW ZA POMOCĄ HALLOTRONÓW 1. WSTĘP
Prace Naukowe Instytutu Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Nr 48 Politechniki Wrocławskiej Nr 48 Studia i Materiały Nr 2 2 Józef NOWAK*, Ignacy DUDZIKOWSKI* magnesy, metoda badania, zastosowanie
Bardziej szczegółowoWZORCOWANIE URZĄDZEŃ DO SPRAWDZANIA LICZNIKÓW ENERGII ELEKTRYCZNEJ PRĄDU PRZEMIENNEGO
Mirosław KAŹMIERSKI Okręgowy Urząd Miar w Łodzi 90-132 Łódź, ul. Narutowicza 75 oum.lodz.w3@gum.gov.pl WZORCOWANIE URZĄDZEŃ DO SPRAWDZANIA LICZNIKÓW ENERGII ELEKTRYCZNEJ PRĄDU PRZEMIENNEGO 1. Wstęp Konieczność
Bardziej szczegółowoWyznaczanie momentu magnetycznego obwodu w polu magnetycznym
Ćwiczenie E6 Wyznaczanie momentu magnetycznego obwodu w polu magnetycznym E6.1. Cel ćwiczenia Na zamkniętą pętlę przewodnika z prądem, umieszczoną w jednorodnym polu magnetycznym, działa skręcający moment
Bardziej szczegółowoLekcja 59. Histereza magnetyczna
Lekcja 59. Histereza magnetyczna Histereza - opóźnienie w reakcji na czynnik zewnętrzny. Zjawisko odkrył i nazwał James Alfred Ewing w roku 1890. Najbardziej znane przypadki histerezy występują w materiałach
Bardziej szczegółowoPodstawy Elektrotechniki i Elektroniki. Opracował: Mgr inż. Marek Staude
Podstawy Elektrotechniki i Elektroniki Opracował: Mgr inż. Marek Staude Wiadomości do tej pory Podstawowe pojęcia Elementy bierne Podstawowe prawa obwodów elektrycznych Moc w układach 1-fazowych Pomiary
Bardziej szczegółowoWYBÓR PUNKTÓW POMIAROWYCH
Scientific Bulletin of Che lm Section of Technical Sciences No. 1/2008 WYBÓR PUNKTÓW POMIAROWYCH WE WSPÓŁRZĘDNOŚCIOWEJ TECHNICE POMIAROWEJ MAREK MAGDZIAK Katedra Technik Wytwarzania i Automatyzacji, Politechnika
Bardziej szczegółowoWyznaczanie budżetu niepewności w pomiarach wybranych parametrów jakości energii elektrycznej
P. OTOMAŃSKI Politechnika Poznańska P. ZAZULA Okręgowy Urząd Miar w Poznaniu Wyznaczanie budżetu niepewności w pomiarach wybranych parametrów jakości energii elektrycznej Seminarium SMART GRID 08 marca
Bardziej szczegółowoBADANIA WŁAŚCIWOŚCI MAGNETYCZNYCH RDZENI TRANSFORMATORÓW I DŁAWIKÓW DO PRZEKSZTAŁTNIKÓW
Andrzej BUZE BADANIA WŁAŚCIWOŚCI MAGNETYCZNYCH RDZENI TRANSFORMATORÓW I DŁAWIKÓW DO PRZEKSZTAŁTNIKÓW STRESZCZENIE W Zakładzie Trakcji Elektrycznej Instytutu Elektrotechniki prowadzone są systematyczne
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ
Politechnika Lubelska Wydział Elektrotechniki i Informatyki Katedra Urządzeń Elektrycznych i TWN 20-618 Lublin, ul. Nadbystrzycka 38A www.kueitwn.pollub.pl LABORATORIUM INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ Podstawy
Bardziej szczegółowoObwody sprzężone magnetycznie.
POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ENERGETYKI INSTYTT MASZYN I RZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH LABORATORIM ELEKTRYCZNE Obwody sprzężone magnetycznie. (E 5) Opracował: Dr inż. Włodzimierz OGLEWICZ
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 2. BADANIE DWÓJNIKÓW NIELINIOWYCH STANOWISKO I. Badanie dwójników nieliniowych prądu stałego
Laboratorium elektrotechniki 19 Ćwiczenie BDNE DWÓJNKÓW NELNOWYCH STNOWSKO Badanie dwójników nieliniowych prądu stałego W skład zestawu ćwiczeniowego wchodzą dwa zasilacze stałoprądowe (o regulowanym napięciu
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 4 STAN JAŁOWY I ZWARCIE TRANSFORMATORA
WYKŁAD 4 STA JAŁOWY ZWARCE TRASFORMATORA 4.. Moc pozorna transformatora jednofazowego. Rozpatrzmy transformator jednofazowy z rdzeniem płaszczowym pokazany na rys.4.. Przekrój kolumny rdzenia wynosi S
Bardziej szczegółowoautor: Włodzimierz Wolczyński rozwiązywał (a)... ARKUSIK 27 MAGNETYZM I ELEKTROMAGNETYZM. CZĘŚĆ 2
autor: Włodzimierz Wolczyński rozwiązywał (a)... ARKUSIK 27 MAGNETYZM I ELEKTROMAGNETYZM. CZĘŚĆ 2 Rozwiązanie zadań należy zapisać w wyznaczonych miejscach pod treścią zadania TEST JEDNOKROTNEGO WYBORU
Bardziej szczegółowoZ powyższej zależności wynikają prędkości synchroniczne n 0 podane niżej dla kilku wybranych wartości liczby par biegunów:
Bugaj Piotr, Chwałek Kamil Temat pracy: ANALIZA GENERATORA SYNCHRONICZNEGO Z MAGNESAMI TRWAŁYMI Z POMOCĄ PROGRAMU FLUX 2D. Opiekun naukowy: dr hab. inż. Wiesław Jażdżyński, prof. AGH Maszyna synchrocznina
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 4 WYZNACZANIE INDUKCYJNOŚCI WŁASNEJ I WZAJEMNEJ
Ćwiczenie 4 WYZNCZNE NDUKCYJNOŚC WŁSNEJ WZJEMNEJ Celem ćwiczenia jest poznanie pośrednich metod wyznaczania indukcyjności własnej i wzajemnej na podstawie pomiarów parametrów elektrycznych obwodu. 4..
Bardziej szczegółowoMiernictwo I INF Wykład 13 dr Adam Polak
Miernictwo I INF Wykład 13 dr Adam Polak ~ 1 ~ I. Właściwości elementów biernych A. Charakterystyki elementów biernych 1. Rezystor idealny (brak przesunięcia fazowego między napięciem a prądem) brak części
Bardziej szczegółowoWyznaczanie momentu magnetycznego obwodu w polu magnetycznym
Ćwiczenie 11B Wyznaczanie momentu magnetycznego obwodu w polu magnetycznym 11B.1. Zasada ćwiczenia Na zamkniętą pętlę przewodnika z prądem, umieszczoną w jednorodnym polu magnetycznym, działa skręcający
Bardziej szczegółowoAutomatyka i pomiary wielkości fizykochemicznych. Instrukcja do ćwiczenia III. Pomiar natężenia przepływu za pomocą sondy poboru ciśnienia
Automatyka i pomiary wielkości fizykochemicznych Instrukcja do ćwiczenia III Pomiar natężenia przepływu za pomocą sondy poboru ciśnienia Sonda poboru ciśnienia Sonda poboru ciśnienia (Rys. ) jest to urządzenie
Bardziej szczegółowoPRAWO OHMA DLA PRĄDU PRZEMIENNEGO
ĆWICZENIE 53 PRAWO OHMA DLA PRĄDU PRZEMIENNEGO Cel ćwiczenia: wyznaczenie wartości indukcyjności cewek i pojemności kondensatorów przy wykorzystaniu prawa Ohma dla prądu przemiennego; sprawdzenie prawa
Bardziej szczegółowoFront-end do czujnika Halla
Front-end do czujnika Halla Czujnik Halla ze względu na możliwość dużej integracji niezbędnych w nim komponentów jest jednym z podstawowych sensorów pola magnetycznego używanych na szeroką skalę. Marcin
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczenia jednopłaszczyznowe wyważanie wirników
Instrukcja do ćwiczenia jednopłaszczyznowe wyważanie wirników 1. Podstawowe pojęcia związane z niewyważeniem Stan niewyważenia stan wirnika określony takim rozkładem masy, który w czasie wirowania wywołuje
Bardziej szczegółowoWykład 7. Selsyny - mikromaszyny indukcyjne, zastosowanie w automatyce (w układach pomiarowych i sterowania) do:
Serwonapędy w automatyce i robotyce Wykład 7 Piotr Sauer Katedra Sterowania i Inżynierii Systemów Selsyny Selsyny - mikromaszyny indukcyjne, zastosowanie w automatyce (w układach pomiarowych i sterowania)
Bardziej szczegółowoMAGNETYZM. PRĄD PRZEMIENNY
Włodzimierz Wolczyński 47 POWTÓRKA 9 MAGNETYZM. PRĄD PRZEMIENNY Zadanie 1 W dwóch przewodnikach prostoliniowych nieskończenie długich umieszczonych w próżni, oddalonych od siebie o r = cm, płynie prąd.
Bardziej szczegółowoNazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 41: Busola stycznych
Nazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 41: Busola stycznych Cel ćwiczenia: Wyznaczenie składowej poziomej ziemskiego pola magnetycznego. Literatura [1] Kąkol Z., Fizyka dla inżynierów, OEN Warszawa,
Bardziej szczegółowo30P4 POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNYZ FIZYKI I ASTRONOMII - IV POZIOM PODSTAWOWY
30P4 POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNYZ FIZYKI I ASTRONOMII - IV Magnetyzm POZIOM PODSTAWOWY Indukcja elektromagnetyczna Prąd przemienny Rozwiązanie zadań należy zapisać w wyznaczonych miejscach pod
Bardziej szczegółowoLASERY I ICH ZASTOSOWANIE W MEDYCYNIE
LASERY I ICH ZASTOSOWANIE W MEDYCYNIE Laboratorium Instrukcja do ćwiczenia nr 4 Temat: Modulacja światła laserowego: efekt magnetooptyczny 5.1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z metodą
Bardziej szczegółowoI Zastosowanie oscyloskopu do pomiarów kąta przesunięcia fazowego.
I Zastosowanie oscyloskopu do pomiarów kąta przesunięcia fazowego. II Badanie charakterystyk statycznych elementów nieliniowych za pomocą oscyloskopu (realizacja tematyki na życzenie prowadzącego laboratorium)
Bardziej szczegółowoStatyczne badanie wzmacniacza operacyjnego - ćwiczenie 7
Statyczne badanie wzmacniacza operacyjnego - ćwiczenie 7 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z podstawowymi zastosowaniami wzmacniacza operacyjnego, poznanie jego charakterystyki przejściowej
Bardziej szczegółowoĆwiczenie nr 43: HALOTRON
Wydział PRACOWNIA FIZYCZNA WFiIS AGH Imię i nazwisko 1. 2. Temat: Data wykonania Data oddania Zwrot do popr. Rok Grupa Zespół Nr ćwiczenia Data oddania Data zaliczenia OCENA Ćwiczenie nr 43: HALOTRON Cel
Bardziej szczegółowoMetoda określania pozycji wodnicy statków na podstawie pomiarów odległości statku od głowic laserowych
inż. Marek Duczkowski Metoda określania pozycji wodnicy statków na podstawie pomiarów odległości statku od głowic laserowych słowa kluczowe: algorytm gradientowy, optymalizacja, określanie wodnicy W artykule
Bardziej szczegółowoINSTYTUT SYSTEMÓW ELEKTRONICZNYCH WYDZIAŁ ELEKTRONIKI WAT. Warsztaty inżynierskie elektrotechniczne
INSTYTUT SYSTEMÓW ELEKTRONICZNYCH WYDZIAŁ ELEKTRONIKI WAT Warsztaty inżynierskie elektrotechniczne Ćwiczenie 4 Grupa: Zespół w składzie: 1. 2. 3. 4. Temat: Pomiary oscyloskopowe Data wykonania ćwiczenia:...
Bardziej szczegółowoWłasności magnetyczne Magnetic properties Podstawowe własności magnetyczne rdzeni pokazuje tablica 3. The basic core magnetic properties are presented in the following table. Tablica 3. Własności magnetyczne
Bardziej szczegółowoAplikacje Systemów. Nawigacja inercyjna. Gdańsk, 2016
Aplikacje Systemów Wbudowanych Nawigacja inercyjna Gdańsk, 2016 Klasyfikacja systemów inercyjnych 2 Nawigacja inercyjna Podstawowymi blokami, wchodzącymi w skład systemów nawigacji inercyjnej (INS ang.
Bardziej szczegółowoMAGNETO Sp. z o.o. Możliwości wykorzystania taśm nanokrystalicznych oraz amorficznych
MAGNETO Sp. z o.o. Możliwości wykorzystania taśm nanokrystalicznych oraz amorficznych na obwody magnetyczne 2012-03-09 MAGNETO Sp. z o.o. Jesteśmy producentem rdzeni magnetycznych oraz różnych komponentów
Bardziej szczegółowoSilniki indukcyjne. Ze względu na budowę wirnika maszyny indukcyjne dzieli się na: -Maszyny indukcyjne pierścieniowe. -Maszyny indukcyjne klatkowe.
Silniki indukcyjne Ze względu na budowę wirnika maszyny indukcyjne dzieli się na: -Maszyny indukcyjne pierścieniowe. -Maszyny indukcyjne klatkowe. Silniki pierścieniowe to takie silniki indukcyjne, w których
Bardziej szczegółowoLASERY I ICH ZASTOSOWANIE
LASERY I ICH ZASTOSOWANIE Laboratorium Instrukcja do ćwiczenia nr 3 Temat: Efekt magnetooptyczny 5.1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z metodą modulowania zmiany polaryzacji światła oraz
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA do ćwiczenia Wyważanie wirnika maszyny w łożyskach własnych
ZAKŁAD PODSTAW KONSTRUKCJI I EKSPLOATACJI MASZYN ENERGETYCZNYCH Instytut Maszyn i Urządzeń Energetycznych Politechnika Śląska INSTRUKCJA do ćwiczenia Wyważanie wirnika maszyny w łożyskach własnych Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH
Katedra Technik Wytwarzania i Automatyzacji WYDZIAŁ BUDOWY MASZYN I LOTNICTWA INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Przedmiot: DIAGNOSTYKA I NADZOROWANIE SYSTEMÓW OBRÓBKOWYCH Temat: Pomiar charakterystyk
Bardziej szczegółowoBadanie histerezy magnetycznej
Badanie histerezy magnetycznej Cele ćwiczenia: Wyznaczenia przenikalności magnetycznej próżni µ 0 na podstawie wykresu B(H) dla cewek pomiarowych bez rdzenia ferromagnetycznego; wyznaczenie zależności
Bardziej szczegółowoBADANIE SILNIKA WYKONAWCZEGO PRĄDU STAŁEGO
Politechnika Warszawska Instytut Maszyn Elektrycznych Laboratorium Maszyn Elektrycznych Malej Mocy BADANIE SILNIKA WYKONAWCZEGO PRĄD STAŁEGO Warszawa 2003 1. WSTĘP. Silnik wykonawczy prądu stałego o wzbudzeniu
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE NR.6. Temat : Wyznaczanie drgań mechanicznych przekładni zębatych podczas badań odbiorczych
ĆWICZENIE NR.6 Temat : Wyznaczanie drgań mechanicznych przekładni zębatych podczas badań odbiorczych 1. Wstęp W nowoczesnych przekładniach zębatych dąży się do uzyskania małych gabarytów w stosunku do
Bardziej szczegółowoZastrzeżony znak handlowy Copyright Institut Dr. Foerster 2010. Koercyjne natężenie pola Hcj
Zastrzeżony znak handlowy Copyright Institut Dr. Foerster 2010 Koercyjne natężenie pola Hcj KOERZIMAT 1.097 HCJ jest sterowanym komputerowo przyrządem pomiarowym do szybkiego, niezależnego od geometrii
Bardziej szczegółowoSILNIK KROKOWY. w ploterach i małych obrabiarkach CNC.
SILNIK KROKOWY Silniki krokowe umożliwiają łatwe sterowanie drogi i prędkości obrotowej w zakresie do kilkuset obrotów na minutę, zależnie od parametrów silnika i sterownika. Charakterystyczną cechą silnika
Bardziej szczegółowoĆw. 18: Pomiary wielkości nieelektrycznych II
Wydział: EAIiE Kierunek: Imię i nazwisko (e mail): Rok:. (../..) Grupa: Zespół: Data wykonania: Zaliczenie: Podpis prowadzącego: Uwagi: LABORATORIUM METROLOGII Ćw. 18: Pomiary wielkości nieelektrycznych
Bardziej szczegółowoOBWODY MAGNETYCZNIE SPRZĘŻONE
Politechnika Białostocka Wydział Elektryczny Katedra Elektrotechniki Teoretycznej i Metrologii Instrukcja do zajęć laboratoryjnych Tytuł ENS1C200 013 ćwiczenia OBWODY MAGNETYCZNIE SPRZĘŻONE Numer ćwiczenia
Bardziej szczegółowoMETROLOGIA. Dr inż. Eligiusz PAWŁOWSKI Politechnika Lubelska Wydział Elektrotechniki i Informatyki
METROLOGIA Dr inż. Eligiusz PAWŁOWSKI Politechnika Lubelska Wydział Elektrotechniki i Informatyki Prezentacja do wykładu dla EINS Zjazd 11, wykład nr 18 Prawo autorskie Niniejsze materiały podlegają ochronie
Bardziej szczegółowoMaszyny elektryczne. Materiały dydaktyczne dla kierunku Technik Optyk (W12) Kwalifikacyjnego kursu zawodowego.
Maszyny elektryczne Materiały dydaktyczne dla kierunku Technik Optyk (W12) Kwalifikacyjnego kursu zawodowego. Podział maszyn elektrycznych Transformatory - energia prądu przemiennego jest zamieniana w
Bardziej szczegółowoĆw. 18: Pomiary wielkości nieelektrycznych II
Wydział: EAIiIB Kierunek: Imię i nazwisko (e mail): Rok: Grupa: Zespół: Data wykonania: Zaliczenie: Podpis prowadzącego: Uwagi: LABORATORIUM METROLOGII Ćw. 18: Pomiary wielkości nieelektrycznych II Celem
Bardziej szczegółowoĆwiczenie EA5 Silnik 2-fazowy indukcyjny wykonawczy
Akademia Górniczo-Hutnicza im.s.staszica w Krakowie KATEDRA MASZYN ELEKTRYCZNYCH Ćwiczenie EA5 Silnik 2-fazowy indukcyjny wykonawczy 1. Zapoznanie się z konstrukcją, zasadą działania i układami sterowania
Bardziej szczegółowoWyznaczanie strat w uzwojeniu bezrdzeniowych maszyn elektrycznych
Wyznaczanie strat w uzwojeniu bezrdzeniowych maszyn elektrycznych Zakres ćwiczenia 1) Pomiar napięć indukowanych. 2) Pomiar ustalonej temperatury czół zezwojów. 3) Badania obciążeniowe. Badania należy
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE STRAT MOCY W RDZENIU MAGNETYCZNYM MIKROSILNIKÓW INDUKCYJNYCH
Prace Naukowe Instytutu Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Nr 59 Politechniki Wrocławskiej Nr 59 Studia i Materiały Nr 6 006 * Krzysztof MAKOWSKIF Mikromaszyny, indukcyjne, pomocnicze uzwojenie zwarte,
Bardziej szczegółowoBadanie prądnicy synchronicznej
POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ENERGETYKI INSTYTUT MASZYN I URZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH LABORATORIUM ELEKTRYCZNE Badanie prądnicy synchronicznej (E 18) Opracował: Dr inż. Włodzimierz OGULEWICZ
Bardziej szczegółowoPomiar indukcji pola magnetycznego w szczelinie elektromagnesu
Ćwiczenie E5 Pomiar indukcji pola magnetycznego w szczelinie elektromagnesu E5.1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest pomiar siły elektrodynamicznej (przy pomocy wagi) działającej na odcinek przewodnika
Bardziej szczegółowoMagnetyczny Rezonans Jądrowy (NMR)
Magnetyczny Rezonans Jądrowy (NMR) obserwacja zachowania (precesji) jąder atomowych obdarzonych spinem w polu magnetycznym Magnetic Resonance Imaging (MRI) ( obrazowanie rezonansem magnetycznym potocznie
Bardziej szczegółowoDrgania i fale II rok Fizyk BC
00--07 5:34 00\FIN00\Drgzlo00.doc Drgania złożone Zasada superpozycji: wychylenie jest sumą wychyleń wywołanych przez poszczególne czynniki osobno. Zasada wynika z liniowości związku między wychyleniem
Bardziej szczegółowoMODELOWANIE OBWODU MAGNETYCZNEGO MAGNETOSTRYKCYJNEGO PRZETWORNIKA MOMENTU OBROTOWEGO W ŚRODOWISKU COMSOL
Prace Naukowe Instytutu Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Nr 62 Politechniki Wrocławskiej Nr 62 Studia i Materiały Nr 28 2008 modelowanie, metoda elementów skończonych, magnetostrykcja, moment obrotowy
Bardziej szczegółowoKSZTAŁTOWANIE POLA MAGNETYCZNEGO W DWUBIEGOWYCH SILNIKACH SYNCHRONICZNYCH Z MAGNESAMI TRWAŁYMI
Prace Naukowe Instytutu Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Nr 6 Politechniki Wrocławskiej Nr 6 Studia i Materiały Nr 27 27 Tomasz ZAWILAK *, Ludwik ANTAL * maszyna elektryczna, silnik synchroniczny
Bardziej szczegółowoZespół Szkół Technicznych im. J. i J. Śniadeckich w Grudziądzu
Zespół Szkół Technicznych im. J. i J. Śniadeckich w Grudziądzu Przedmiot: Pomiary Elektryczne Materiały dydaktyczne: Pomiar i regulacja prądu i napięcia zmiennego Zebrał i opracował: mgr inż. Marcin Jabłoński
Bardziej szczegółowo