WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

Transkrypt

1 WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY (DO PLANU WYNIKOWEGO DLA I KLASY GIMNAZJUM) Paulina Klimek

2 DZIAŁ / tematy I. POSZUKIWANIE SIEBIE 1. Wymarzona szkoła 2. W jedności siła! 3. Oni i my o kłopotach z dorosłymi 4. Jak się porozumiewamy? 5. Nazwać uczucia, okiełznać emocje o pisaniu pamiętnika 6. My młodzież gimnazjalna 7. Warsztat dziennikarski: zakładamy gazetkę szkolną 8. Powiedzieć to samo na kilka sposobów czyli o odmianach języka 9. Nasza mowa... środowiskowa 10. Z gramatyką na ty dopuszczającą wyszukuje informacje zawarte w tekście N. Kleinbaum Stowarzyszenie umarłych poetów wyszukuje w słowniku ortograficznym zasadę dotyczącą sposobów poprawnego zapisu nazw stowarzyszeń i organizacji bierze udział w dyskusji na temat: lepiej żyć w grupie czy w samotności? charakteryzuje główną bohaterkę fragmentu powieści Klasa pani Czajki wie, co to jest bunt zna przyczyny i skutki buntu zna schemat komunikacji określa rodzaje narracji w tekście nazywa emocje dostateczną spełnia wymagania edukacyjne na ocenę dopuszczającą, a ponadto: określa cel, dla którego bohaterowie Władcy much postanowili zorganizować społeczność wymienia grupy, do których należy lub może należeć opisuje wydarzenie będące źródłem konfliktu opisanego we fragmencie książki M.M. Piekarskiej Klasa pani Czajki odnajduje w zamieszczonym w podręczniku fragmencie tej powieści cechy powieści młodzieżowej zgłasza propozycje tytułu gazetki szkolnej wyróżnia poszczególne elementy kompozycji artykułu prasowego określa zasady posługiwania się Uczeń na ocenę dobrą spełnia wymagania edukacyjne na oceny dopuszczającą i dostateczną, a ponadto: rozumie, na czym polega przesłanie Keatinga z powieści Stowarzyszenie umarłych poetów argumentuje zasadność przynależenia do zorganizowanej grupy uzasadnia swoje stanowisko w dyskusji na temat: lepiej żyć w grupie czy w samotności? wyciąga wnioski z dyskusji określa rodzaj postawy, jaką przyjęła bohaterka powieści Klasa pani Czajki wobec nauczycielki określa, jakie warunki muszą być spełnione, by komunikat został odebrany przez odbiorcę wyjaśnia, na czym polegają różnice między pamiętnikiem a dziennikiem bardzo dobrą spełnia wymagania edukacyjne na oceny dopuszczającą, dostateczną i dobrą, a ponadto: dostrzega różnice i podobieństwa w opisach literackim i filmowym fabuły Stowarzyszenia umarłych poetów rozumie znaczenie mowy ciała dokonuje autorefleksji tworzy plan pracy redakcji udowadnia, że język jest żywą strukturą

3 towarzyszące bohaterce książki M. Budzyńskiej Ala Makota pisze kartkę z pamiętnika rozumie cel prowadzenia pamiętnika dostrzega różnice między wizerunkiem współczesnego gimnazjalisty a uczniami z dawnych epok określa swoje miejsce w zespole redakcji bierze udział w dyskusji: czy warto wydawać gazetkę szkolną rozróżnia odmiany języka podaje przykłady każdej z odmian języka formułuje argumenty w dyskusji na temat: slang moda czy potrzeba? wyróżnia działy gramatyki wyjaśnia, czym zajmują się fonetyka, morfologia i składnia wyjaśnia pojęcia: charyzma, dyskusja, polemika, demokracja, grupa nieformalna, slangiem klasyfikuje błędy językowe określa rodzaje błędów w wypowiedzi wyjaśnia pojęcia: fotoreporter, redaktor techniczny, layout, kultura banału wskazuje cechy bloga określa cele, do których dąży gimnazjalista określa zakres tematyczny gazetki szkolnej analizuje strukturę artykułu prasowego tworzy słownik zwrotów znanego sobie slangu lub żargonu wyciąga wnioski z dyskusji na temat: slang moda czy potrzeba?

4 II. PRZEKRACZANIE GRANIC 1. Antyk w Europie wprowadzenie 2. Opisać świat ale jak to zrobić? 3. Po imieniu z władcami Olimpu poznajemy bogów greckich 4. Pokonać labirynty granice przestrzeni w micie o Tezeuszu 5. Historia Minotaura dawniej i dziś 6. Poznajemy rodzaje literackie 7. Przezwyciężyć fanklub, stowarzyszenie, powieść młodzieżowa, bunt, pokora, pycha, szacunek, kultura osobista, język komunikat, nadawca, odbiorca, mowa ciała, pamiętnik, dziennik, blog, narrator, autorefleksja, redaktor, wydawca, reporter, grafik, artykuł, slang, żargon, gramatyka, fonetyka, morfologia, fleksja, składnia, norma językowa, błąd językowy wyjaśnia, jaka była przyczyna powstania mitów analizuje schemat tworzenia opisu sporządza opis miejsca, przeżyć lub przedmiotu wypisuje z zamieszczonego w podręczniku fragmentu tekstu P. Kuncewicza imiona herosów opowiada mit o Tezeuszu i Ariadnie charakteryzuje rodzaje literackie dostrzega różnice między tworzy drzewo genealogiczne bogów greckich na podstawie tekstu Bogowie z podręcznika analizuje zachowanie bohaterów mitu o Tezeuszu u Ariadnie omawia wyznaczniki poszczególnych rodzajów literackich określa tematykę utworu W. Gomulickiego Wolna wola wskazuje elementy nawiązania utworu Gomulickiego do mitu o wymienia najważniejsze zabytki antyku wskazuje najważniejsze źródła wiedzy o mitach dostrzega związki mitu o Tezeuszu z historią przedstawioną przez Herberta w tekście Minotaur wskazuje w tekście Herberta przykłady ironii określa charakter tekstu Herberta omawia przesłanie wiersza Gomulickiego Wolna wola interpretuje obrazy objaśnia, na czym polega aktualność mitu o Tezeuszu i Ariadnie wyjaśnia odniesienia do treści mitu o Dedalu i Ikarze i obrazu Bruegla w tekstach Iwaszkiewicza i Różewicza dostrzega przesunięcia znaczeniowe w zakresie synonimów omawia nawiązania do Odysei we współczesnych tekstach literackich wypowiada się na temat:

5 ograniczenia ludzkiej natury szaleństwo czy konieczność (w oparciu o mit o Dedalu i Ikarze) 8. Ludzkość wobec tragedii Ikara 9. Historia czy mit? odkrywamy tajemnice Iliady 10. Nic nad honor? pożegnanie Hektora z Andromachą 11. W kręgu starożytnych superbohaterów Achilles i Hektor 12. Na wędrownym szlaku z Odysem 13. Gdy trudno znaleźć odpowiednie słowa... jak synonimy mogą uatrakcyjnić naszą wypowiedź 14. Przygody Odyseusza 15. Współczesne odyseje 16. Warsztat dziennikarski: piszemy tekst do gazetki szkolnej 17. Przebłagać śmierć tragiczna historia Orfeusza i Eurydyki 18. Zbadać wyroki przeznaczenia rodzajami literackimi przyporządkowuje gatunki literackie do rodzajów opowiada mit o Dedalu i Ikarze wyjaśnia frazeologizm ikarowe loty zabiera głos w dyskusji na temat zachowania Ikara opisuje obrazy Ch.P. Landona Dedal i Ikar oraz P. Bruegla Upadek Ikara bierze udział w dyskusji na temat: czy tragedie Ikarów dotyczą wszystkich ludzi? podaje, jakie jest aktualne stanowisko nauki w sprawie historyczności Troi bierze udział w dyskusji na temat: czy postępowanie Hektora było godne wojownika, męża i ojca? pisze wypracowanie w oparciu o wnioski z dyskusji wymienia cechy Dedalu i Ikarze analizuje obrazy Ch.P. Landona Dedal i Ikar oraz P. Bruegla Upadek Ikara dostrzega związki obrazów z treścią mitu dostrzega elementy wspólne dla opowiadania Iwaszkiewicza Ikar i treści mitu o Dedalu i Ikarze analizuje i interpretuje wiersz T. Różewicza Prawa i obowiązki określa główny temat Iliady analizuje i ocenia postępowanie Hektora tworzy charakterystykę porównawczą bohaterów Iliady określa funkcje zastosowanych we fragmencie Iliady środków artystycznych wyodrębnia z artykułu K. Pytki jego główne tezy i argumenty pisze opowiadanie o przygodach Odysa z perspektywy członka Ch.P. Landona Dedal i Ikar oraz P. Bruegla Upadek Ikara określa punkt widzenia z jakiego został przedstawiony na obrazie P. Bruegla moment upadku Ikara omawia uniwersalizm mitu o Dedalu i Ikarze rozumie, na czym polega tzw. kwestia homerycka omawia funkcję, jaką pełniły eposy Homera w starożytności wyodrębnia z tekstu Iliady (pożegnanie Hektora z Andromachą) argumenty Andromachy i Hektora dostrzega podobieństwo w kreacji współczesnych superbohaterów oraz Achillesa i Hektora ocenia zachowanie Achillesa i Hektora w czasie pojedynku opisanego w Iliadzie wyciąga i analizuje wnioski z porównania narracji Iliady i Odysei redaguje tekst prasowy dlaczego dla człowieka podróżowanie jest ważne? dostrzega różnice w znaczeniu podróży w świecie starożytnym statycznym i współczesnym mobilnym objaśnia, na czym polega funkcja sztuki w micie o Orfeuszu inscenizuje Wywiad z Atropos redaguje na podstawie wiersza Szymborskiej własne pytania do Atropos omawia, czym powodowane jest ludzkie dążenie do zbadania wyroków przeznaczenia rozpoznaje intencję wypowiedzi

6 19. Warsztat dziennikarski: Jak przeprowadzić wywiad? 20. Rzeczowo o rzeczowniku Achillesa i Hektora bierze udział w dyskusji na temat: który z bohaterów, Achilles czy Hektor, jest mi bliższy? określa sposób narracji w Iliadzie Homera określa formę tekstu K. Pytki Achilles żyje! tworzy na podstawie tekstu M. Kłańskiej ramowy plan wydarzeń Odysei wyjaśnia znaczenie frazeologizmów: syreni śpiew, znajdować się między Scyllą a Harybdą wyjaśnia czym są synonimy i antonimy analizuje tekst fragmentu Odysei określa sposób prowadzenia narracji opowiada mit o Orfeuszu i Eurydyce tworzy plan ramowy tego mitu opisuje na podstawie mitu o Orfeuszu królestwo Hadesu określa cechy podmiotu lirycznego w utworze W. jego załogi rozróżnia znaczenia homonimów porównuje narracje Iliady i Odysei ocenia w oparciu o fragment Odysei (przygoda z Cyklopem) zachowanie Odysa pisze tekst do gazetki szkolnej nadaje swojemu artykułowi tytuł analizuje pytania Wywiadu z Atropos Szymborskiej dostosowuje pytania wywiadu do charakteru rozmowy omawia wybrane osobliwości w odmianie rzeczowników wyjaśnia pojęcia: panteon, dekonstrukcja mitu, odpowiedzialność, honor, porównanie homeryckie, spryt, zemsta, paradoks, interview dyskutuje na temat postawy Orfeusza analizuje i interpretuje obraz J.B.C. Corota Orfeusz wyprowadzający Eurydykę z podziemi interpretuje wiersz W. Szymborskiej Wywiad z Atropos odpowiada samodzielnie na pytania postawione przez poetkę w Wywiadzie z Atropos

7 Szymborskiej Wywiad z Atropos pisze charakterystykę Atropos na podstawie wiersza Szymborskiej wymienia zasady prowadzenia wywiadu wymienia cechy rzeczownika wyjaśnia, jaką funkcję pełni rzeczownik określa rodzaje rzeczownika odmienia rzeczowniki przez przypadki stosuje zasady pisowni rzeczowników z partykułą nie stosuje zasady pisowni rzeczowników wielkimi i małymi literami wyjaśnia pojęcia: mitologia, mit, mitograf, opis, epika, liryka, dramat, rodzaj literacki, gatunek literacki, epos, epitet, porównanie, pytanie retoryczne, wykrzyknienie, charakterystyka porównawcza, synonimy, antonimy,

8 III. BIBLIJNY ŚWIAT 1. Biblia wprowadzenie 2. Biblijne dzieło stworzenia świata 3. Skąd się biorą słowa? 4. Człowiek największe dzieło Boga 5. W kręgu biblijnych opowieści: historia Adama i Ewy 6. Biblijna historia Adama i Ewy oczami pisarzy i poetów 7. Wiersz jak to ugryźć? 8. Tajemnice metafory 9. W kręgu biblijnych opowieści: ewangelie i przypowieść o synu marnotrawnym 10. Żeby nauka nie poszła w las o związkach frazeologicznych 11. Kiedy nie myślisz wracać, wygląda ciebie druga strona przypowieści w utworze Janusza Pasierba Przypowieść o homonimy, statyczny, mobilny, nagłówek, tytuł, wywiad, fatum, rzeczownik, deklinacja potrafi powiedzieć, na czym polega zasadniczy podział Biblii określa nadawcę i adresata wypowiedzi w pieśni Jana Kochanowskiego Czego chcesz od nas, Panie wyodrębnia w wyrazie rdzeń i formanty rozpoznaje wyraz podstawowy i wyrazy pochodne tworzy parafrazy słowotwórcze wyrazów pochodnych porównuje dwa biblijne opisy stworzenia człowieka dostrzega podobieństwa i różnice w obu opisach stworzenia człowieka opowiada biblijną historię Adama i Ewy odróżnia fikcję literacką od kłamstwa w Pamiętnikach Adama i Ewy M. Twaina wymienia w kolejności podanej w Biblii elementy świata stworzonego przez Boga wskazuje różnice w opisie stworzenia człowieka względem innych elementów świata analizuje i interpretuje pieśń Jana Kochanowskiego Czego chcesz od nas, Panie odnajduje w tekście Kochanowskiego elementy wymienione w biblijnym opisie stworzenia świata nazywa uczucia nadawcy wobec adresata w utworze Kochanowskiego tworzy drzewo genealogiczne rodziny wyrazów analizuje tzw. drugi opis stworzenia człowieka odnajduje w tekstach M. Twaina (Pamiętniki wyjaśnia, dlaczego Biblia jest nazywana świętą księgą określa, jak ważną rolę w dziejach kultury europejskiej odegrała Biblia omawia funkcje powtórzeń w biblijnym opisie stworzenia świata analizuje i interpretuje fresk Michała Anioła Stworzenie Adama analizuje i interpretuje obraz A. Dürera Adam i Ewa określa charakter zmian dokonanych przez Twaina i Gałczyńskiego w ich utworach względem Biblii dostrzega uniwersalny i kulturotwórczy charakter biblijnej historii Adama i Ewy omawia różne rodzaje metafor buduje własne metafory wymienia najważniejsze dzieła kultury, które swoją tematyką nawiązują do Biblii określa główne cechy Boga w oparciu o analizę opisu stworzenia świata porównuje kolejność stwarzania świata według Biblii i według opracowań naukowych analizuje i interpretuje sposób przedstawienia Boga-Architekta na francuskiej miniaturze zamieszczonej w podręczniku dostrzega związki kompozycji pieśni Kochanowskiego Czego chcesz od nas, Panie z biblijnymi psalmami uzasadnia, że człowiek jest według Biblii najwspanialszym dziełem Boga próbuje określić przyczyny upadku

9 Ojcu 12. Po co nam słowniki? omawia na czym polegają i czemu służą analiza i interpretacja wiersza rozpoznaje i opisuje podmiot liryczny w utworze lirycznym wymienia rodzaje liryki analizuje utwór liryczny wyszukuje, rozpoznaje i charakteryzuje środki stylistyczne w utworze lirycznym tworzy plan szczegółowy przypowieści o synu marnotrawnym określa okoliczności powstania przypowieści bierze udział w dyskusji na temat słuszności zachowań bohaterów przypowieści wyjaśnia znaczenie najpopularniejszych związków frazeologicznych korzysta ze słownika frazeologicznego wskazuje w wierszu J. Pasierba Przypowieść o Ojcu aluzje do tekstu Adama i Ewy) i K.I. Gałczyńskiego (Żarłoczna Ewa) nawiązania do Biblii wskazuje źródło humoru we fragmentach utworów Twaina i Gałczyńskiego wymienia i charakteryzuje narzędzia analizy utworu lirycznego posługuje się wybranymi pojęciami z zakresu analizy wiersza rozpoznaje rodzaj liryki określa rodzaj metafory analizuje język i treść przypowieści o synu marnotrawnym analizuje postawy bohaterów przypowieści używa poprawnie frazeologizmów porównuje treść wiersza Pasierba z biblijną przypowieścią interpretuje wiersz omawia cele tworzenia słowników wyjaśnia, w jakim celu korzysta się ze słowników dostrzega uniwersalizm postaw i sytuacji przedstawionych w przypowieści o synu marnotrawnym analizuje i interpretuje dzieła Rembrandta (Powrót syna marnotrawnego) i Malczewskiego (Powrót syna marnotrawnego) omawia różnice w malarskiej interpretacji sceny powrotu syna na obrazach Rembrandta i Malczewskiego wskazuje różnice między utworem Pasierba i tekstem przypowieści biblijnej nazywa postawę ojca dostrzega metaforyczny sens utworu Pasierba odczytuje w słowniku wszystkie informacje dotyczące danego hasła pierwszych ludzi rozpoznaje w tekście Gałczyńskiego znamiona prowokacji wyjaśnia, jaką funkcję pełnią w wierszu poszczególne rodzaje metafor określa pochodzenie danego związku frazeologicznego

10 IV. QUO VADIS HENRYKA SIENKIEWICZA 1. Jak analizować dzieło epickie? 2. Quo vadis wprowadzenie do omówienia lektury 3. Cywilizacja radości? Sienkiewicz o codzienności starożytnych Rzymian 4. Obraz upadku Imperium 5. Czas próby życie chrześcijan w starożytnym Rzymie na postawie Quo vadis 6. Wartości pogańskie czy wartości chrześcijańskie do których bliżej nam i biblijnego analizuje poszczególne strofy wiersza Pasierba pod względem obecności środków stylistycznych wymienia rodzaje słowników omawia rodzaje słowników i umiejętnie z nich korzysta wyjaśnia podstawowe pojęcia z zakresu analizy tekstu prozatorskiego stosuje te pojęcia w analizie tekstu wyszukuje w tekście powieści Quo vadis fragmenty dotyczące życia mieszkańców stolicy Imerium Rzymskiego wyszukuje w tekście powieści fragmenty mówiące o życiu chrześcijan w starożytnym Rzymie bierze udział w dyskusji na temat: wartości pogańskie czy chrześcijańskie do których bliżej nam i naszemu światu? rozpoznaje gatunek utworu prozatorskiego wymienia najważniejsze fakty z życia autora powieści Quo vadis omawia genezę Quo vadis wymienia formy rozrywki starożytnych Rzymian charakteryzuje mieszkańców starożytnego Rzymu analizuje zachowanie rzymian w obliczu katastrofy opisanej w Quo vadis określa różnice między sposobami życia Rzymian i chrześcijan określa rodzaj charakterystyki w tekście określa okoliczności powstania utworu uwzględnia wpływ genezy na interpretację dzieła omawia znaczenie powieści Quo vadis dla kultury polskiej i światowej podaje nazwisko reżysera przynajmniej jednej z ekranizacji Quo vadis wskazuje dostrzega analogie między zachowaniami starożytnych Rzymian i ludzi współczesnych dostrzega analogie i różnice w opisach życia chrześcijan w Quo vadis i Dziejach apostolskich określa, czym są wartości chrześcijańskie nadaje tekstom i ilustracjom układ dostosowany do makiety gazetki szkolnej

11 naszemu światu? 7. Odkrywamy tajemnice czasownika 8. Charakterystyka Marka Winicjusza 9. Warsztat dziennikarski: redakcyjne ABC 10. Quo vadis jako powieść historyczna 11. W kilku słowach o... imiesłowach V. W ŚWIECIE TAJEMNIC 1. Tajemnice wymienia funkcje czasownika odmienia poprawnie czasowniki przez osoby określa tryb, aspekt i liczbę czasownika dokonuje charakterystyki Marka Winicjusza według schematu z podręcznika wyszukuje w tekście powieści fragmenty, które pozwalają scharakteryzować bohatera określa, na czym polegała przemiana Marka Winicjusza omawia cechy powieści historycznej wskazuje w Quo vadis elementy charakterystyczne dla powieści historycznej omawia funkcję, jaką pełnią imiesłowy rozpoznaje imiesłowy podaje podział imiesłowów wskazuje charakterystyczne dla rycerza atrybuty oraz powieści Sienkiewicza Quo vadis selekcjonuje teksty prasowe do gazetki pod kątem ich ważności i atrakcyjności dobiera ilustracje odpowiednie do prezentowanego materiału i profilu gazetki rozpoznaje imiesłowy w wypowiedzi i potrafi określić ich rodzaj wymienia warunki, jakie musiał spełnić mężczyzna, by zostać określa ramy czasowe epoki dostrzega we współczesnej kulturze elementy kultury

12 średniowiecza 2. Gdzie ci mężczyźni? wspomnienie rycerzy 3. W kilku słowach o przymiotniku 4. Rycerski etos wciąż aktualny? 5. Pani rycerskiego serca o kobietach w średniowieczu 6. (O)błędny rycerz? o rycerzu z przymrużeniem oka 7. Rycerze Pana Boga średniowiecze o świętych 8. Wyobraźnia średniowiecza 9. Portret króla jaki powinien być idealny władca? 10. Jak napisać opowiadanie? 11. Przy biesiadnym stole elementy wyglądu i stroju charakteryzuje przymiotnik jako część mowy stopniuje przymiotniki dobiera sposób stopniowania do rodzaju przymiotnika stosuje zasady pisowni partykuły nie z przymiotnikami wyszukuje w tekście Pieśni o Rolandzie fragmenty, które charakteryzują głównych bohaterów analizuje zachowanie i wygląd kobiet przedstawionych w zamieszczonym w podręczniku fragmencie Krzyżaków wyodrębnia z tekstu legendy o św. Mikołaju autorstwa J. de Voragine a zjawiska fantastyczne wymienia cechy idealnego władcy bierze udział w dyskusji: czy średniowieczny wzór rycerzem wskazuje w postępowaniu Zbyszka z Krzyżaków elementy odpowiadające etosowi rycerskiemu porównuje życiorys świętego (na podstawie Złotej legendy) z opowieściami o rycerzach analizuje strukturę opowiadania Ewy Nowackiej Dar Pani Jeziora pisze opowiadanie na dowolny temat tworzy na postawie wiersza P. Słoty spis średniowiecznych zasad zachowania się przy stole podaje charakterystyczne cechy średniowiecza wymienia najwybitniejszych przedstawicieli średniowiecza i ich najważniejsze dzieła wie, skąd wywodzi się nazwa średniowiecze układa kodeks rycerski w oparciu o tekst Pieśni o Rolandzie określa, jaką funkcję pełni hiperbolizacja w tekście literackim zestawia zachowania i obyczaje bohaterów Krzyzaków ze współczesnymi standardami realicji towarzyskich ocenia zachowanie bohaterów Krzyżaków dostrzega parodystyczny charakter utworu Cervantesa Don Kichot wskazuje elementy świata przedstawionego, które zostały sparodiowane określa, jak ważnym elementem kultury rycerskiej odpowiada na pytanie: czy rycerski etos jest wciąż aktualny? zauważa synkretyzm cech rycerza i świętego w konstrukcji osobowego wzoru władcy omawia charakter średniowiecznej literatury świeckiej (na podstawie utworu P. Słoty) porównuje średniowieczny savoirvivre ze współczesnymi zasadami ogłady towarzyskiej

13 VI. PO PROSTU CZŁOWIEK 1. Człowieku, jesteś wielki! wprowadzenie do renesansu 2. Dokąd prowadzi ciekawość o fenomenie ludzkiego geniuszu 3. Wielcy ludzie renesansu geniusze wszechczasów? 4. Współcześni geniusze podziwiani czy odrzuceni? 5. Szkoda życia na smutki, więc: Carpe władcy sprawdziłby się w naszych czasach? wymienia podstawowe cechy opowiadania charakteryzuje postaci Leonarda da Vinci i Mikołaja Kopernika na podstawie tekstów A. Klubównej i M.J. Gelba zamieszczonych w podręczniku analizuje reakcje społeczne wobec wybitnych jednostek w oparciu o tekst S. Nasar Człowiek pięknego umyłu rozpoznaje intencje utworu J. Kochanowskiego Do gór i lasów analizuje i nazywa środki dostrzega na podstawie fragmentów tekstów S. Nasar, A. Klubówny i M.J. Gelba podobieństwa i różnice w życiu zwykłych ludzi i geniuszy charakteryzuje podmiot liryczny utowrów J. Kochanowskiego omawia funkcję środków stylistycznych wymienia możliwe źródła szczęścia dla współczesnego człowieka omawia swoją hierarchię wartości ocenia zachowanie średniowiecza była religia dostrzega wspólne elementy w kreacji rycerza, władcy i świętego wyjaśnia, czemu służy przesadna fantastyka w średniowiecznych opisach życia świętych wyjaśnia cel idealizacji króla określa, na czym polega językowa specyfika tekstów średniowiecznych określa w przybliżeniu ramy czasowe renesansu wymienia nazwiska głównych postaci epoki i przynajmniej jedno dzieło każdego z nich określa centrum zainteresowań najwybitniejszych przedstawicieli epoki renesansu był człowiek rozróżnia rodzaje podróży ze względu na jej cel tworzy na podstawie tekstów z podręcznika plany dnia L. da Vinci i M. Kopernika rozpoznaje elementy charakterystyczne dla renesansu w dziełach architektonicznych i malarskich wskazuje przyczyny, które powodują, że człowiek podróżuje wyjaśnia, na czym polega uniwersalizm postaw Leonarda da Vinci i Mikołaja Kopernika wymienia nazwiska kilku współczesnych ludzi uznanych za geniuszy

14 diem! 6. Uroki życia w poezji Jana Kochanowskiego 7. Co sprawia, że ludzie są szczęśliwi? 8. Człowiek nasz największy skarb! 9. Dogadać się z drugim człowiekiem oto jest wyzwanie! 10. Najszlachetniejsze uczucie, do którego jest zdolne ludzkie serce? o mocy przyjaźni 11. Śpieszmy się kochać ludzi Po stracie najbliższej osoby żal ojca w Trenach Jana Kochanowskiego 13. Pocieszenie osłoda dla strapionej duszy 14. Trwać aż do końca Spokojem silni 16. Śmierć tylko kolejne doświadczenie w życiu człowieka? 17. Policzmy się z liczebnikiem 18. Duży urok wiersza w tym, że ma dobry rytm i rym stylistyczne rozpoznaje wypowiedź prasową analizuje język wypowiedzi prasowej określa tematykę utworu Kochanowskiego Z Anakreonta i analizuje ten utwór analizuje postępowanie bohaterów fragmentu Władcy Pierścieni zamieszczonego w podręczniku analizuje wiersz J. Twardowskiego Śpieszmy się... wymienia charakterystyczne cechy trenu określa podmiot liryczny i rodzaj liryki w Trenach J. Kochanowskiego analizuje listy Oskara do Pana Boga (na podstawie utworu E.E. Schmitta Oskar i pani Róża) charakteryzuje Oskara i panią Różę (na podstawie utworu Schmitta) analizuje Pieśń IX bohaterów noweli Sokół analizuje intencje wypowiedzi poszczególnych postaci z fragmentu powieści M. Musierowicz zamieszczonego w podręczniku pisze opowiadanie na dowolny temat określa funkcje i charakter środków stylistycznych wyjaśnia sens maksymy: Śpieszmy się kochać ludzi tak szybko odchodzą analizuje i interpretuje Odę X Horacego wskazuje elementy wspólne dla pieśni IX Kochanowskiego i Ody X Horacego charakteryzuje i ocenia postawy Sokratesa i jego rozmówców (na podstawie fragm. Fedona) omawia funkcję rymów w wierszu określa cechy geniuszy, które mu imponują wskazuje dzieła Horacego jako źródło inspiracji dla Jana Kochanowskiego rozpoznaje w Pieśni świętojańskiej o sobótce opis tradycji ludowej tworzy scenariusz rozmowy wchodzi w rolę jednego z bohaterów fragmentu powieści Władca Pierścieni wskazuje te elementy biografii J. Twardowskiego, które mogą mieć znaczenie dla interpretacji utworu Śpieszmy się... wyjaśnia, na czym polega nowatowrstwo trenów Kochanowskiego wyjaśnia, na czym polega uniwersalizm trenów Kochanowskiego łączy cechy podmiotu lirycznego trenów Kochanowskiego z biografią ich autora omawia rolę, jaką w całości cyklu Trenów wskazuje różnice i podobieństwa między wybitnymi ludźmi renesansu a współczesnymi geniuszami wskazuje w Odzie X Horacego elementy epikurejskie dostrzega w tekstach Kochanowskiego elementy epikurejskie dostrzega uniwersalizm słów z utworu Twardowskiego wskazuje podobieństwa i różnice Trenu XIX do pozostałych znanych mu utworów cyklu Trenów wskazuje te cechy pani Róży z utworu E.E. Schmitta, które umożliwiły jej porozumienie z Oskarem tworzy testamenst Oskara dostrzega związki przesłania z utworu Kochanowskiego ze stoicyzmem dostrzega charakterystyczny dla

15 Kochanowskiego analizuje rozmowę Sokratesa z uczniami (na posdstawie zamieszczonego w podręczniku fragmentu Fedona) wymienia rodzaje liczebnika umie poprawnie odmienić liczebniki omawia funkcję, jaką pełni w wypowiedzi liczebnik wyodrębnia w tekście poetyckim rymy określa rodzaj rymów rozróżnia wiersz regularny od nieregularnego rozpoznaje wiersz wolny pełni Tren XIX określa sens przesłania płynącego z Pieśni IX Kochanowskiego i Ody X Horacego podaje najważniejsze fakty z życia Sokratesa rozumie sens sentencji: wiem, że nic nie wiem omawia funkcje rytmiki w wierszu wyodrębnia cząstki rytmiczne wiersza Sokratesa sposób prowadzenia dysputy filozoficznej VII. ZMYSŁY I DUCH 1. Zmysłami ku duszy, czyli o myśli i sztuce ludzi w epoce baroku 2. Barokowa harmonia sprzeczności 3. Tajemnica piękna zniekształconej perły piękno i brzydota w baroku analizuje teksty kultury: Na toż H. Morsztyna i obraz H.B. Griena trzy etapy życia kobiety odróżnia subiektywizm od obiektywizmu analizuje tekst felietonu M. Piątkowskiej Grube charakteryzuje bohaterkę Pamiętnika księżniczki wyjaśnia pojęcie konceptu rozpoznaje koncept w utworach wskazuje źródło humoru w aforyzmach S.J. Leca wyjaśnia, jak rozumie piękno wyodrębnia elementy wymienia typowe dla baroku dzieła sztuki rozpoznaje cechy charakterystyczne dla sztuki barokowej omawia, jakie jest źródło konceptu w poezji wyjaśnia, jaką funkcję w utworze pełni koncept pisze utwór z konceptem dostrzega różnice w pojmowaniu kategorii piękna przez twórców barokowych i ludzi współczesnych dostrzega różnice między barokowym i współczesnym rozumieniem bogactwa

16 4. Jak widzimy siebie? Jak widzą nas inni? odwieczne problemy z akceptacją siebie 5. Piękno z plastiku spojrzenie z dystansu na współczesne kanony piękna (w oparciu o fragm. Poczwarki Doroty Terakowskiej) 6. Bogactwo jako środek i cel barok a czasy współczesne (wprowadzenie do omówienia lektury Skąpiec Moliera) 7. Jak analizować dramat? 8. Zaślepiony bogactwem? charakterystyka Harpagona 9. Przezorny biznesmen czy bezduszny skąpiec? sąd nad Harpagonem 10. Żądza pieniądza jako zagrożenie dla człowieka refleksje po lekturze Skąpca Moliera i mitu o królu Midasie bierze udział w dyskusji na temat: czy moda jest wyznacznikiem piękna? określa, na czym polega specyfika dramatu jako rodzaju literackiego wskazuje we fragmencie Skąpca Moliera elementy dramatu (dialogi, monologi, didaskalia, sceny, akty) wyodrębnia z tekstu dramatu fragmenty służące charakterystyce Harpagona charakteryzuje tytułowego bohatera dramatu Skąpiec analizuje zachowanie Harpagona opowiada i analizuje mit o Midasie bierze udział w dyskusji: czy żądza pieniądza stanowi zagrożenie dla człowieka? wspólne dla utworu Morsztyna Na toż i obrazu Griena Trzy etapy życia kobiety określa charakter wypowiedzi prasowej wskazuje stereotyp jako źródło braku akceptacji swojego wyglądu ze strony bohaterki Pamiętnika księżniczki wyjaśnia, jaką funkcję pełni ornamentyka dostrzega i wskazuje źródło humoru w kreacji Harpagona wymienia cechy charakteru wspólne dla Midasa i Harpagona ocenia słuszność kary, jak spadła na Midasa omawia rolę, jaką odgrywa piękno w życiu człowieka określa na podstawie reprodukcji dzieł sztuki barokowe kanony piękna zauważa dystans, jaki mieli artyści baroku do kategorii piękna charakteryzuje świat opisany przez bohaterkę powieści Poczwarka dostrzega różnice w kreacji światów przedstawionych w powieści Terakowskiej pisze wypracowanie na temat współczesnych kanonów piękna wskazuje bogactwo jako jedną z dominujących cech barokowej stylistyki formułuje argumenty broniące i oskarżające bohatera dramatu Moliera Skąpiec ocenia stopień szkodliwości zachowania Harpagona wyraża swoją opinię na temat Harpagona wyciąga wnioski z nauki wyjaśnia na czym polega uniwersalizm postaci skąpca z dramatu Moliera

17 VIII. ROZUM I MARZENIE 1. W kręgu ideałów oświecenia 2. Świat rozumem stworzony na nowo 3. Podstawowe wiadomości o zaimku 4. Zachwyt nad potęgą rozumu 5. Ludzki umysł pod lupą uczonych 6. Poznajemy nieodmienne części mowy 7. Marzenia o lepszym świecie 8. Uporządkuj swoją wiedzę notatka ułatwia życie! 9. Jak wygląda wymarzony świat? Kandyd Woltera 10. Smutne proroctwa dla określa tematykę i nastrój wiersza Woltera analizuje utwór Wolera Wiersz nad nieszczęściem Lizbony wskazuje pytania retoryczne określa funkcje, jakie pełnią zaimki omawia podział zaimków rozróżnia poszczególne typy zaimków podaje zasady odmiany zaimków odmienia zaimki rzeczowne, przymiotne i liczebne przez przypadki analizuje utwór A. Naruszewicza Balon analizuje fragment tekstu Z. Pietrasińskiego zamieszczony w podręczniku określa, jakiej sfery życia dotyczą pytania retoryczne w utworze Woltera Wiersz nad nieszczęściem Lizbony stosuje poprawnie zaimki we własnych wypowiedziach określa stosunek podmiotu lirycznego utworu Balon Naruszewicza do wynalazków nauki określa kompozycję tekstu Pietrasińskiego charakteryzuje umysł płytki i umysł głęboki omawia funkcje poszczególnych środków stylistycznych w utworze Gałczyńskiego charakteryzuje wyspy płynącej z mitu o Midasie uzasadnia cel komicznej kreacji Harpagona omawia zagrożenia, jakie czyhają na ludzi zaślepionych żądzą bogactwa podaje w przybliżeniu ramy czasowe oświecenia w Europie i w Polsce wymienia najwybitniejszych ludzi epoki oświecenia i ich największe dzieła analizuje związek wiersza Woltera z historycznymi wydarzeniami z Lizbony dostrzega w wierszu Woltera odwołania do myśli baroku wskazuje w wierszu Naruszewicza odwołania do mitologii definiuje określenie piękny umysł w rozumieniu Pietrasińskiego wymienia znane sobie postacie literackie, które rozpoznaje w argumentacji podmiotu lirycznego wiersza Woltera przejawy racjonalizmu wyjaśnia sens odwołań do mitologii i natury w wierszu Balon Naruszewicza wyjaśnia, na czym polega utopijny charakter wizji kraju Eldorado wskazuje różnice między utopią i antyutopią wymienia, na podstawie powieści Orwella, charakterystyczne cechy nowomowy

18 współczesności 11. Poznajemy rodzaje wypowiedzeń 12. Uczyć, bawiąc najlepszy sposób na edukację? 13. Czego uczą nas bajki Krasickiego? podaje cechy poszczególnych nieodmiennych części mowy określa, jakie funkcje pełnią w wypowiedzi poszczególne nieodmienne części mowy omawia podziały, jakim podlegają nieodmienne części mowy analizuje utwór Gałczyńskiego Prośba o wyspy szczęśliwe określa adresata i nadawcę w wierszu Gałczyńskiego określa nastrój tego wiersza rozpoznaje w nim środki stylistyczne omawia różne rodzaje notatek charakteryzuje społeczność Eldorado analizuje zachowanie Kandyda jego towarzyszy analizuje fragment powieści Orwella Rok 1984 szczęśliwe wskazuje w utowrze Gałczyńskiego metafory określa cel tworzenia notatek tworzy notatkę w formie planu, mapy myśli, wykresu i tabeli pisze wypracowanie na temat: co mogę zrobić, żeby świat był lepszy? przekształca zdania złożone na zdania pojedyncze i zdania pojedyncze łączy w zdania złożone omawia podział wypowiedzeń ze względu na cel wypowiedzi rozpoznaje rodzaj wypowiedzenia ze względu na cel wypowiedzi dostrzega podobieństwa i różnice w bajkach Ezopa i La Fontaine a wyodrębnia w bajce elementy dydaktyczne i humorystyczne odczytuje alegorie wskazuje i wyjaśnia można określić mianem umysłu głębokiego lub umysłu płytkiego interpretuje motyw wysp szczęśliwych charakteryzuje antyutopijną wizję świata na podstawie utworu Orwella wskazuje opisane w powieści Orwella metody inwigilacji porównuje Rok 1984 z Kandydem charakteryzuje bajki Krasickiego w kontekście utworów Ezopa i La Fontaine a wyjaśnia, na czym polega uniwersalizm bajek Krasickiego

19 określa rodzaje wypowiedzeń rozróżnia wypowiedzenia oznajmujące, pytające, rozkazujące i wykrzyknikowe rozumie, na czym polega dydaktyzm bajki rozpoznaje intencje wypowiedzi bierze udział w dyskusji: czy można skutecznie uczyć, bawiąc? morał określa, na czym polega nowatorstwo bajek Krasickiego