Scenariusz lekcji przyrody do czwartej klasy

Transkrypt

1 Scenariusz lekcji przyrody do czwartej klasy TEMAT: OBSERWACJE MIKROSKOPOWE Uwaga 1: Te zajęcia można przeprowadzić bezpośrednio po zrealizowaniu tematu o przyrządach do obserwacji przyrodniczych lub przed powtórzeniem wiadomości i umiejętności z całego działu. Można je również zaplanować na następne lekcje i potraktować jako utrwalenie wiedzy dotyczącej mikroskopu. Uwaga 2: Jeżeli nauczyciel chce dodatkowo uatrakcyjnić lekcję, może wykorzystać kamerę do mikroskopu podłączoną do komputera i pokazać uczniom obraz preparatu mikroskopowego. 1. Cele lekcji Powtórzenie wiadomości i umiejętności na temat budowy mikroskopu i posługiwania się nim. Kształtowanie umiejętności prowadzenia obserwacji pod mikroskopem. Wyrobienie umiejętności przygotowania preparatu nietrwałego. Zdobycie umiejętności wykonywania rysunków biologicznych. Doskonalenie efektywności współpracy w grupie. 2. Treści programowe wymaganie ogólne: II. Uczeń przeprowadza obserwacje i doświadczenia według instrukcji, rejestruje ich wyniki w różnej formie oraz je objaśnia; wymaganie szczegółowe: 7. Uczeń podaje przykłady przyrządów ułatwiających obserwację przyrody (lupa, mikroskop, lornetka), opisuje ich zastosowanie, posługuje się nimi podczas prowadzonych obserwacji. 3. Czas realizacji 45 minut 4. Metody i formy pracy pogadanka praca z podręcznikiem elektronicznym mikroskopowanie praca zbiorowa, grupowa i indywidualna 5. Środki dydaktyczne podręcznik html Przyroda z pomysłem. Klasa 4, część 1 i 2 oraz/lub podręcznik html Przyrodo, witaj! Klasa 4 tablica interaktywna lub rzutnik multimedialny i ekran mikroskopy optyczne (po jednym dla każdych czterech osób), preparaty trwałe (po jednym dla każdej grupy), szkiełka podstawowe i nakrywkowe (po jednym dla każdej grupy oraz kilka zapasowych), zakraplacze (po jednym dla każdej grupy) woda, materiały do przygotowania preparatów nietrwałych kserokopie/wydruki logogryfu (dla każdego ucznia) 6. Przebieg lekcji: I. Część wstępna Nauczyciel sprawdza obecność uczniów i podaje temat lekcji. Uczniowie przypominają wiedzę z wcześniejszych lekcji: określają, do czego służy mikroskop; omawiają budowę mikroskopu i pokazują poszczególne jego części. 1

2 W celu utrwalenia wiadomości nauczyciel pokazuje ekran z podręcznika elektronicznego do przyrody z opisaną budową mikroskopu: Przyrodo, witaj! Klasa 4, dział 1, rozdział 4, ekran 1; Przyroda z pomysłem. Klasa 4, dodatki, wklejki rozkładane infografiki, ekran 1. II. Część realizacyjna Nauczyciel przedstawia zasady posługiwania się mikroskopem i opisuje kolejne czynności, które należy wykonać przed rozpoczęciem obserwacji mikroskopowych. Ustaw nad stolikiem mikroskopu obiektyw o najmniejszym powiększeniu. Włącz źródło światła mikroskopu. (Jeżeli jest to mikroskop z lusterkiem, to ustaw wklęsłe lusterko tak, aby jasno i równomiernie oświetlało pole widzenia). Umieść preparat na stoliku mikroskopu i umocuj go między zaciskami. Pamiętaj, że w mikroskopie widzisz obraz odwrócony. Ustaw ostrość obrazu za pomocą śruby makrometrycznej i wyreguluj precyzyjnie ostrość śrubą mikrometryczną. Aby powiększyć obraz oglądanego fragmentu obiektu, czyli zaobserwować jego szczegóły, umieść go w centralnej części pola widzenia i ustaw obiektyw o większym powiększeniu. Pamiętaj, że obiektyw o większym powiększeniu jest dłuższy, trzeba więc obniżyć stolik podczas jego ustawiania. Po zakończeniu pracy z mikroskopem wyjmij preparat, wyłącz źródło światła i ustaw nad stolikiem obiektyw o najmniejszym powiększeniu. 2

3 Nauczyciel pokazuje ekran z podręcznika elektronicznego do przyrody ze zdjęciami ilustrującymi posługiwanie się mikroskopem: Przyrodo, witaj! Klasa 4, dział 1, rozdział 5, ekran 2; Przyroda z pomysłem. Klasa 4, dodatki, wklejki rozkładane infografiki, ekran 1. Uczniowie oglądają pod mikroskopem preparat trwały. Powinien być łatwy do obserwacji i do interpretacji, np. aparat gębowy motyla, skrzydło muchy, odnóże pszczoły, rozwielitka, przekrój łodygi rośliny wodnej. Nauczyciel podaje zasady wykonywania rysunków obrazu obiektu obserwowanego pod mikroskopem. Rysunek należy wykonywać ostro zatemperowanym ołówkiem. Rysunek powinien być dosyć duży, z zaznaczonymi dobrze widocznymi elementami obserwowanego obiektu. Należy rysować schematycznie tylko to, co się widzi. Powinno się rysować ciągłymi liniami. Trzeba podać tytuł rysunku, czyli co się obserwowało pod mikroskopem. Należy na rysunku podpisać wszystkie rozpoznane elementy i połączyć liniami każdą nazwę z odpowiednim fragmentem rysunku. Linie te nie powinny się krzyżować. Nauczyciel pokazuje ekran z podręcznika elektronicznego do przyrody ze zdjęciem obrazu spod mikroskopu i rysunkiem preparatu: Przyrodo, witaj! Klasa 4, dział 1, rozdział 5, ekran 3. W podręczniku tym zamieszczono uproszczony rysunek preparatu mikroskopowego z pokazanym kształtem obiektu i przestrzeniami wypełnionymi powietrzem. Nie zostały narysowane poszczególne komórki, a jedynie granice ich warstw zaznaczono liniami. 3

4 Uczniowie rysują obraz widziany pod mikroskopem. Nauczyciel pokazuje uczniom dwa zdjęcia preparatów zamieszczone w załączniku nr 1 i pyta ich, jakie rodzaje preparatów zostały przedstawione na fotografiach. Uczniowie odpowiadają, że są to preparat trwały i preparat nietrwały. Wyjaśniają, czym charakteryzuje się każdy z rodzajów preparatów. Preparat trwały może być wiele razy obserwowany, ponieważ jego elementy są ściśle ze sobą zespolone i utrwalone. Preparat nietrwały nie może być wiele razy obserwowany, ponieważ jest przygotowany ze świeżego materiału i zawiera kroplę wody. Nauczyciel przedstawia przybory i materiały potrzebne do przygotowania preparatu nietrwałego: szkiełko podstawowe, szkiełko nakrywkowe, zakraplacz, pęseta, nożyk. 4

5 Nauczyciel pokazuje ekran z podręcznika elektronicznego do przyrody ze zdjęciami przyborów i materiałów potrzebnych do przygotowania preparatu nietrwałego: Przyroda z pomysłem. Klasa 4, dodatki, wklejki rozkładane infografiki, ekran 1. Uczniowie przypominają, jak przygotowuje się preparat nietrwały. Nauczyciel pokazuje ekran z podręcznika elektronicznego do przyrody ze zdjęciami etapów przygotowania preparatu nietrwałego: Przyrodo, witaj! Klasa 4, dział 1, rozdział 5, ekran 1, Przyroda z pomysłem. Klasa 4, dodatki, wklejki rozkładane infografiki, ekran 1. 5

6 Uczniowie przygotowują prosty preparat nietrwały, np. z kropli wody z akwarium, ze skórki liścia spichrzowego cebuli, z miąższu owocu pomidora, z liścia moczarki kanadyjskiej lub trzykrotki. Uczniowie rysują obraz widziany pod mikroskopem. III. Część podsumowująca Jako powtórzenie i utrwalenie wiadomości z lekcji uczniowie indywidualnie rozwiązują logogryf zamieszczony w załączniku nr 2. Rozwiązany logogryf 1. k o m p a s 7. r y s u n e k 2. o b i e k t y w 3. o k u l a r 4. ś r u b a 5. p o w i ę k s z e n i e 6. s t o l i k 8. p r z y r o d a 9. l u p a 6

7 Wybrany uczeń przedstawia rozwiązanie logogryfu i podaje hasło. Nauczyciel zadaje pracę domową. Praca domowa Dla wszystkich uczniów: Zapisz trzy cechy preparatu mikroskopowego, które umożliwiają obserwowanie go pod mikroskopem. (Oczekiwana odpowiedź uczniów: Preparat mikroskopowy powinien być na tyle cienki, żeby przechodziło przez niego światło; nie powinien zawierać pęcherzyków powietrza ani zanieczyszczeń ). Dla uczniów chętnych: Zapisz trzy obiekty, które można zobaczyć pod mikroskopem, i które chcesz zaobserwować. Załącznik nr 1 (preparaty) Sławomir Stachnik 7

8 Załącznik nr 2 Rozwiąż logogryf. Litery w zaznaczonych kwadratach utworzą hasło Umożliwia określenie kierunku północnego i orientację w terenie. 2. Element mikroskopu lub aparatu fotograficznego znajdujący się najbliżej oglądanego obiektu. 3. Do niego przykładasz oko, gdy oglądasz coś pod mikroskopem. 4. Może być makrometryczna lub mikrometryczna. 5. Uzyskuje się je, gdy się coś ogląda pod mikroskopem lub przez lupę. 6. Na nim kładzie się preparat mikroskopowy podczas obserwacji. 7. Należy go wykonać w celu udokumentowania obserwacji mikroskopowej. 8. Na zajęciach z tego przedmiotu wykorzystujesz mikroskop. 9. Nie mikroskop, a też powiększa. 8