Gazeta Ruchu Abstynenckiego

Transkrypt

1 Gazeta Ruchu NR 5 (55) X listopad 2012 ISSN Abstynenckiego PUŁAPKI i SPOSOBY UDZIELANIA POMOCY Niezłym sposobem rozumienia pojęcia pomocy może być gra słów, pokazująca jej istotę i kierunek aktywności ludzi podejmujących się pomagania. Otóż, kiedy dobrze sobie z czymś radzimy, jesteśmy zdolni do osiągania celów, zaspokajania potrzeb, pokonywania trudności mamy w sobie MOC zdolność i odpowiednie zasoby do tego (chęć, odwagę, energię, kondycję, pomysły, wiedzę, umiejętności itp.). Ale z jakichś powodów może nam tej mocy nie starczać, a ściślej któregoś z wymienionych jej wymiarów np. chęci, siły lub rozwiązań. Ogarnia nas wtedy NIE-MOC słabość, bezradność pokazująca niedostatek czegoś potrzebnego do wyjścia ponownie na prostą musimy coś zrobić, aby ten deficyt uzupełnić pójść PO-MOC, po to, aby znowu zaczerpnąwszy tego czegoś potrzebnego, napełnić się i odzyskać MOC. Może to być SAMO-PO- -MOC, kiedy zdobywamy konieczne nam zasoby własnymi siłami, a czasem sięgamy PO cudzą MOC ujakiegoś pomagacza. Ta zabawa słowami pokazuje, że pomaganie w istocie polega na dostarczaniu drugiemu człowiekowi czegoś, czego mu aktualnie brakuje do satysfakcjonującego funkcjonowania (a czasem wręcz do przeżycia). Może to być pomysł, informacja, skłonienie do refleksji, ale także konkretne wyręczenie jakaś forma opieki zakupy czy ugotowanie obiadu lub dostarczenie niezbędnego materialnego dobra, choćby pożyczenie pieniędzy. Warto jednak zwrócić tu uwagę na dwa aspekty pomagania widoczne w tej grze słów: po pierwsze po-moc może zacząć się dopiero, gdy pojawi się rzeczywisty niedostatek mocy. Nie jest pomocą wyręczanie człowieka w czymś, co mógłby i powinien sam zrobić, mimo iż nawet często twierdzi, że jest inaczej. A więc pomaganie wiąże się z pewną formą obiektywizacji zaradności i zaso- Tematy warszawskie Pomniki króla Jana III Sobieskiego Słońce odbiło blask na tarczach Refulsit sol in clypeis Pomnik Sobieskiego na mostku przy Agrykoli Lwowski pomnik Sobieskiego w Gdańsku Poniatowskiego, szykowała się do wojny z Turcją i przez budowę pomnika król spodziewał się wywołać nastroje antytureckie, co mu się nie udało. Pozostał pomnik, który w ocenie wielu Warszawiaków także nie był do końca udaną kompozycją. Le Brun wzorował się na doskonałym barokowym pomniku stojącym w apartamentach w pałacu w Wilanowie, ale wątpliwości budzą jego proporcje. Wysoki na 4 m pomnik przedstawia Jana III w rycerskiej zbroi, w hełmie z pióropuszem, na koniu z uniesionymi kopytami tratującymi tureckich wrogów jednak postać monarchy jest nieproporcjonalnie wielka w porównaniu z koniem. Najbardziej złośliwi opisywali pomnik słowami Sobieski na psie. Po obu stronach postumentu znajdują się tarcze z inskrypcjami po polsku i po łacinie wsparte na zdobycznej broni tureckiej: Janowi III, królowi Polski i Wielkiemu Księciu Litewskiemu, Ojczyzny i sojuszników obrońcy, któregośmy postradali roku Stanisław August Król. Roku W uroczystości odsłonięcia pomnika podobno wzięło udział 30 tysięcy osób, a już wkrótce krążył wśród mieszkańców na- Nie było większego monarchy w dziejach Polski, niż król Jan III Sobieski. Był godnym naśladowcą swojego pradziadka hetmana wielkiego koronnego Stanisława Żółkiewskiego i jak on był wodzem walecznym, otoczonym nimbem sławy. Po bitwie pod Wiedniem w 1683 r., kiedy to uchronił Europę przed turecką nawałnicą, chrześcijanie nazwali go Obrońcą Wiary, zaś Turcy Lwem Lechistanu. Kiedy to wszystko było? Dawno temu, bo już minęło ponad 300 lat, ale sława Jana III Sobieskiego jest nadal żywa. Władcy tego formatu należy się pamięć, cześć i szacunek, których wyrazem są pomniki. W Warszawie są dwa pomniki Sobieskiego. Ten najbardziej znany, na mostku przy ul. Agrykoli, wiąże się z innym królem, Stanisławem Augustem Poniatowskim. Poniatowski w przeciwieństwie do Sobieskiego nie cieszył się dobrą sławą wśród Polaków, gdyż przez swoją polityczną nieudolność dopuścił do trzech zaborów. Niemniej jednak pamiętał o swoich lepszych od niego poprzednikach na tronie polskim, czemu dał wyraz przy dekoracji zarówno Zamku Królewskiego jak i prywatnej rezydencji w Łazienkach. Wykonanie pomnika Sobieskiego przy Agrykoli zlecił Poniatowski swoim dwóm rzeźbiarzom Andrzejowi Le Brunowi i Franciszkowi Pinckowi w 105 rocznicę Wiktorii Wiedeńskiej. Ufundowanie pomnika miało podobno kontekst (dokończenie na str. 4) polityczny. Rosja, kraj miły sercu (dokończenie na str. 2)

2 2 Tematy warszawskie Pomniki króla Jana III Sobieskiego (dokończenie ze str. 1) stępujący wierszyk: Bohaterowi Wiednia, co chrześcijan zbawił Piękny pomnik z kamienia Stanisław wystawił, Dwakroć złotych kosztował trzykroć bym dołożył By Stanisław skamieniał, a Jan III ożył. Powyższy czterowiersz dowodzi, jak żywa była miłość do Sobieskiego i jak wielka niechęć do Poniatowskiego. Pomnik przetrwał wieki i dopiero w 1999 jakiś wandal urwał rękę figurze Turka, a w 2001 potężna wichura strąciła głowę króla do wody. Szkody zostały naprawione, pomnik odrestaurowano. Warszawa gościła przez 16 lat niemal bliźniaczy, wykonany w brązie pomnik Sobieskiego ze Lwowa, który stał w parku w Wilanowie. Po II wojnie światowej znalazł się wśród mieszkańców przesiedlanych z kresów wschodnich. Taki historyczny przesiedleniec z okolic, w których się urodził (Olesko 1629). W 1966 roku przewieziono pomnik do Gdańska, gdzie zdobi do dziś plac Targ Drzewny. Szkoda, że Wilanów pozbył się tego pomnika, bo wiele lat później w roku 1998 zaczęła się zupełnie współczesna historia budowy monumentu upamiętniającego króla Jana III Sobieskiego. Był wielki projekt budowy symbolicznej buławy Sobieskiego w kształcie 72- metrowej wieży z restauracją i tarasem widokowym na szczycie oraz pomnika. Prezes powstałej wówczas Fundacji Doskonałość jest nawykiem Czy zastanawialiście się kiedyś, jaki wpływ na nasze życie mają nawyki i przyzwyczajenia? Na przykład, gdy uczymy się jazdy na rowerze, czy prowadzenia samochodu w pierwszym etapie myślimy o niezbędnych czynnościach, potem już tylko je wykonujemy. Dotyczy to wielu dziedzin naszego życia. Żeby korzystać z Internetu, biegle posługiwać się klawiaturą przy pisaniu, czy aparatem telefonicznym uczymy się przez wielokrotne powtarzanie tych samych czynności! Nie inaczej jest z naszym zachowaniem, czy relacjami, a nawet sukcesami. Nasza osobowość to też suma nawyków i przyzwyczajeń. Nie rodzimy się z nimi tylko je nabywamy poprzez powtarzanie. W końcu stanowią one o tym, jacy jesteśmy. Można powiedzieć, że własne nawyki wytwarzamy, dlatego może warto zastanowić się nad tym, co chcemy tworzyć w sobie. Pomnik Sobieskiego na Polach Wilanowskich Budowy Pomnika Jana III Sobieskiego doprowadził jedynie do budowy pomnika, który stoi na obrzeżach Pól Wilanowskich przy ul. Przyczółkowej. Przedstawia on króla siedzącego w fotelu i stojącą obok wyniosłą Marię Kazimierę. U stóp króla leży wyżeł, a drugi wspiera się o jego kolana. Wielki monarcha i postrach hord tatarskich został przedstawiony zbyt familiarnie. A był to wynik podobno demokratycznego głosowania mieszkańców nad przedstawionymi projektami w konkursie na pomnik. Żartobliwie nazywa się go Sobieski, żona i dwa pieski. Nie ma ten król szczęścia do pomników. Ten ma lokalizację tymczasową i dwa lata temu odezwały się głosy, że gmina Wilanów chce go usunąć. Fundacja odgrażała się, że sprzeda wtedy pomnik na Allegro. Zamiast wielkiej wieży stanęła na Polach Wilanowskich 9-metrowa buława, którą ze względu na jej kształt nazwano trzepaczką do jaj. Tyle o pomnikach na ziemi, bo wspomnieć jeszcze należy, że sława Jana III sięgnęła do gwiazd i to już w XVII wieku. Wtedy to, zaraz po bitwie pod Wiedniem (1683), słynny gdański astronom Jan Heweliusz, nazwał odkryty przez siebie gwiazdozbiór Tarczą Sobieskiego (łacińska nazwa Scutum Sobiescianum albo Scutum). Król był miłośnikiem astronomii i czasami gościł w obserwatorium Heweliusza w Gdańsku. Zaś nazwa gwiazdozbioru wywodzi się od herbu Sobieskich Janina, zwanym też Tarczą. Herb królewski to Tarcza w Tarczy, albo Pole w Polu, gdzie w polu czerwonym tarcza jest fioletowa lub brunatna, a w klejnocie występuje pawi ogon. Wśród gwiezdnych konstelacji jest jeszcze jedna wywodząca się od herbu królewskiego Byk Poniatowskiego (łac. Taurus Poniatovii) nazwana tak w 1777 przez polskiego astronoma z Wilna Marcina Poczobutta-Odlanickiego na cześć króla Stanisława Augusta. Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów z herbem Jana III w piątym polu Refulsit sol in clypeis to inskrypcja nad głównym wejściem do pałacu Sobieskiego w Wilanowie. Złote słońce śle promienie sławy króla zwycięzcy spod Wiednia na złote herbowe tarcze i odbija je na cały świat. Nie docierają jednak do Wiednia, bo do dzisiaj nie ma tam żadnego pomnika Jana III Sobieskiego. Najciemniej jest zawsze pod latarnią. Danuta Borkowska Przewodniczka po Warszawie Bibliografia: I. Grzesiuk-Olszewska, Warszawska rzeêba pomnikowa, Neriton 2003; D. Bartoszewicz, warszawa. gazeta. pl PS. W artykule Marywil i Teatr Wielki [ 4 (54)] w drugim akapicie wystąpił błąd. Chodzi tam oczywiście o: pod koniec XVII wieku. Czytelników przepraszam. Nawyki mogą być złe albo dobre wszystkie nas charakteryzują, coś o nas mówią i mają wpływ na nasze relacje z innymi. Na przykład, gdy ktoś przeklina, często robi to z przyzwyczajenia, z nawyku i już nie zdaje sobie sprawy z tego co robi, nie myśli, że to może być przykre i obraźliwe dla słuchających, że ten nawyk ogranicza zdolność porozumiewania się, jest więc zły dla przeklinającego i jego otoczenia. Nad złymi nawykami czasem wystarczy pomyśleć, by je zmienić, ale też niekiedy ich pozbycie się to długa i ciężka droga, jak w przypadku uzależnień. Skuteczne przerwanie złego nawyku oznacza konieczność zastąpienia go dobrym. W przypadku przeklinania może to być nauczenie się subtelniejszych sposobów wyrażania emocji, nazywania ich w sposób właściwy, w przypadku uzależnień chodzi o wypracowanie nowych umiejętności, nawyku twórczego myślenia, nauczenie się nowych sposobów spędzania czasu. Siłę tkwiącą w nawykach można wspaniale wykorzystać do własnego rozwoju. Rodzaj życia, jakiego pragnie człowiek zależy od tego, jakim jest człowiekiem, co sobą reprezentuje, jakie nawyki w sobie wytworzył. Zmiana naszych nawyków prowadzi do zmiany nas, bo jak powiedział Arystoteles: Jesteśmy tym, co w swoim życiu powtarzamy. Doskonałość nie jest jednorazowym aktem, lecz nawykiem. Hanna Gęściak-Wojciechowska Na listopadowe nastroje Listopad to niebezpieczna pora pełna zmian pogodowych, fizycznych i psychicznych, które utrudniają nam życie. Czujemy większą senność, zmęczenie, nerwowość, miewamy napady melancholii i depresji, nie mówiąc o rutynowych grypach, katarach, zapaleniach gardła i łupaniu w kościach. Skłonność do ulegania pogodzie i listopadowym brakom słońca idealnie wyczuły koncerny farmaceutyczne. Co jakiś czas pojawia się na rynku nowy lek specjalnie dla meteoropatów. Oferuje się też różne zestawy pigułek zawierające witaminy i mikroelementy, których brak może powodować jesienne dolegliwości. Lepiej jednak listopadowe problemy zwalczyć samemu, mniej ingerując w organizm, działając przez to zdrowiej, taniej i przyjemniej. Aromatyczna mała czarna. Może niektórzy robią to wyłącznie z przyzwyczajenia, ale kawa rzeczywiście działa korzystnie na nasz organizm dzięki zawartym w niej substancjom, głównie kofeinie, która pobudza umysł i poprawia samopoczucie. Objęcia Morfeusza. Wystarczy, że w porze poobiedniej przeznaczymy na poczynek na przykład kwadrans i zdrzemniemy się, a wówczas poprawi się nam nastrój, a z nim nasza wydolność umysłowa oraz fizyczna. O wyższości integracji nad grzybobraniem Wdniu 29 września warszawscy abstynenci udali się na weekend owe grzybobranie do Mrózka. Wyjazd zorganizował Artur Zarębski, kierownik klubu Stefan w Bielańskim Stowarzyszeniu Rodzin Abstynenckich. Uczestniczyło ponad 30 osób z klubów: Stefan, Reduta i Serce. Pogoda dopisała, było ciepło, świeciło słońce i humory również mieliśmy wyśmienite. Podróż umilał nam Zbyszek grając na gitarze i śpiewając piękne piosenki. W marózkowym lesie grzybów było mało, ale wprawieni grzybiarze znajdowali je mimo takiej Gimnastyka nie tylko poranna. Chodzi tutaj o aktywność ruchową. Możemy zaraz po wstaniu z łóżka przy uchylonym oknie wykonać kilka prostych ćwiczeń, przysiadów, skłonów. Możemy też trochę pobiegać wokół domu albo krótko pospacerować. Zestaw ćwiczeń nie powinien być jednak szczególnie forsowny. Nie chodzi o to, by się zmęczyć, ale by ruch przyniósł przyjemność. Spotkania ze znajomymi. W kilka osób łatwiej pokonać uczucie przygnębienia. Jak nie kawa, to herbata ziołowa. Specjaliści od ziołolecznictwa przygotowali liczne zestawy ziół, które działają ochronnie i poprawiają nastrój. W ten sposób pomaga nam na przykład napar z melisy lub chmielu. Także kozłek lekarski ma silne działanie uspokajające, a jednocześnie podnosi koncentrację i sprawność umysłową. Tabliczka, ale nie cała. Zjedzenie kawałka czekolady, zwłaszcza gorzkiej, zdecydowanie poprawia humor i działa pobudzająco. W czekoladzie zawarta jest teobromina, która ma działanie pobudzające, nieco zbliżone do kofeiny. Wszystkie witaminy. Są w owocach i jarzynach. Warzywa powinny być podawane do każdego posiłku, owoce posuchy. W lepszej sytuacji byli wędkarze. Taaaka ryba brała. W sobotę wieczorem zorganizowaliśmy ognisko, na którym Zbyszek umilał nam czas grą na gitarze. Dał koncert, który trwał ponad trzy godziny. Śpiewaliśmy piosenki wtórując artyście. Tyle dla ducha. Dla ciała było pieczenie kiełbasek nad ogniskiem, były ciasteczka. Na takim wspaniałym ognisku nigdy jeszcze nie byłam. W niedzielę grzybiarze od samego rana podążyli do lasu w poszukiwaniu grzybów a inni uczestnicy udali się tamże na spacer, dotlenić się i choć chwilę poobcować z przyrodą. zaś przynajmniej dwa-trzy razy dziennie. W ten sposób dostarczamy organizmowi wszystkich witamin i minerałów potrzebnych do utrzymania w dobrym zdrowiu, kondycji i nastroju. Drobne przyjemności. Psychologowie proponują proste sposoby na poprawę nastroju sprawiać sobie różne drobne przyjemności, pójść na zakupy, do kina, do teatru. Więcej światła. Skoro podstawowym problemem naszej jesiennej ospałości i zmarkotnienia jest brak światła słonecznego, można zaproponować coś w zamian. Może to być wizyta w solarium, saunie albo wycieczka do krajów o łagodniejszym klimacie. Pamiętajmy, że sposoby naturalne na poprawę nastroju i kondycji fizycznej są lepsze od środków farmakologicznych. Badania natomiast pokazują, że aż 46% z nas stosuje leki jako środek na listopadową chandrę a to powinna być ostateczność! Opr. Maria Lekszycka èródło: Podróż powrotną do domu również uświetnił śpiew Zbyszka. Dzięki temu była bardzo przyjemna i wydawała się krótka. W przyszłym roku chcemy powtórzyć taki wyjazd. Jesteśmy przekonani, że obecność grzybów nie jest konieczna, by grzybobranie spełniło swoja rolę integrującą środowisko. Grażyna Legoda Zdjęcia: Marek Szczygieł 3

3 4 PUŁAPKI i SPOSOBY UDZIELANIA POMOCY (dokończenie ze str. 1) bów czy osoba, której mielibyśmy w czymś pomóc naprawdę sama nie może tego zrobić. Nie jest łatwo stwierdzić, kto ma wystarczająco, a kto za mało mocy w sobie. Mimo to nie możemy zwolnić się od próby postawienia diagnozy jego mocy przyjrzenia się jak ten człowiek radził sobie w przeszłości, czego już spróbował i co tkwi w granicach przeciętnych ludzkich możliwości. Widać to dobrze także w obszarze problemów alkoholowych ile to razy przychodzi wątpliwość, czy alkoholik może przestać pić, wytrwać w trzeźwości lub unieść konsekwencje swojego postępowania. Wtedy może być już tylko o krok do prawdziwie współuzależnieniowego wyręczania go, tam gdzie jeszcze sporo jego własnej zdolności do wzięcia odpowiedzialności za to, co robi. Człowiek naprawdę dużo może warto wychodzić z tego założenia oferując pomoc. Drugim aspektem, który należy wziąć pod uwagę jest czas. Pomaganie to coś ograniczonego w czasie dotąd, aż ktoś będzie mógł i potrafił sam. Nieustająca pomoc może wynikać raczej z naszej potrzeby poczucia się lepiej jako pomagający, niż ze słabości i potrzeb wspomaganego. Oczywiście bywa tak, że człowiek nigdy nie uzyskuje całkowitej sprawności pełni mocy pełni swoich możliwości Ludzie wiersze piszà... Wolność moja Wolność to smak kawy pitej o poranku, ciepły promień słońca skryty za firanką. To ufność w dzień, który dopiero się budzi, to ciepłe spojrzenie na siebie i ludzi. To pójście do pracy z chęcią, na piechotę, z ciałem utrudzonym i oblanym potem. To zabawa z wnuczkiem, Jego śmiech perlisty i rodzinny obiad na obrusie czystym. To spacer w zieleni po kwiecistych łąkach z wiatrem w drzew konarach i śpiewem skowronka. Zdobywanie szczytów w przyjacielskim gronie i pływanie łódką bo bezkresnej toni. To moje marzenia przetkane nadzieją, dzieci moje drogie gdy się głośno śmieją. To wreszcie ja cała wolna od lat wielu z ufnością i wiarą podążam do celu. Celem tym jest TRZEŹWOŚĆ od lat budowana z dużą troskliwością wciąż pielęgnowana. Na koniec o zdanie jedno się pokuszę SZCZĘŚLIWA dziś jestem, bo już pić nie muszę. Barbara Zaręba i w związku z tym zawsze już potrzebne mu będzie czyjeś zasilanie. Uzależnienie od alkoholu rodzi mnóstwo dylematów dla osób pomagających. Z jednej strony konieczność odpępniania tam, gdzie człowiek może sam sobie poradzić (przerwać picie, ograniczyć je, podjąć leczenie), stosowanie twardej miłości, by klient poczuł ciężar odpowiedzialności i swoją zdolność do jej udźwignięcia. Z drugiej strony intensywne wspieranie i uczenie zdrowiejących alkoholików stałego posiadania źródeł wsparcia wychodząc z założenia, że choroba ta rzeczywiście upośledza pewne zdolności człowieka i bez pomocy nie da on sobie rady z wytrwaniem w abstynencji, trzeźwieniem i dalszym zdrowieniem. Mówiliśmy już, że pomoc psychologiczna (bo taką tu mamy na myśli) może być profesjonalna, uprawiana przez osoby wykształcone odpowiednio w tym kierunku. Samopomoc świadczona jest drugiemu człowiekowi najczęściej przez osobę, która ma doświadczenie w przezwyciężaniu określonego problemu. Wykształcenie tej osoby bierze się przede wszystkim z jej życiowych doświadczeń, a formą pomagania jest osobista więź i bliskość z tym, komu pomaga. Co może być najbardziej pomocne osobom z problemem alkoholowym i ich bliskim? Dostarczanie wiedzy, konkretnych informacji, tzw. informacje zwrotne, czyli spostrzeżenia na temat tego, co widzimy w czyimś postępowaniu, poszukiwanie i podpowiadanie rozwiązań różnych praktycznych sposobów postępowania w różnych sytuacjach, zwłaszcza trudnych, przykłady i wzorce osobowe, z których można czerpać. Istnieje też kilka form pomocy, które są ściśle związane z oddziaływaniami grupy i przynależnością do niej: np. przyjmowanie i stosowanie zasad, obyczajów, udział w sytuacjach tworzonych przez grupę (np. jakichś szczególnych jej spotkaniach), podejmowanie ról i zadań wyznaczanych przez grupę (np. gospodarza klubu, opiekuna nowicjuszy), korzystanie z ochrony i opieki w sytuacjach trudnych. To zestaw działań najczęściej podejmowanych. Jak widzimy pomaganie może być grupowe zbiorowe i indywidualne w ramach osobistego kontaktu twarzą w twarz. Takie indywidualne spotkanie w celu pomocy musi rządzić się pewnymi prawami, aby można było zapewnić odpowiednią jej skuteczność. (O zasadach pomagania w kolejnym numerze ) Leszek A. Kapler Tekst jest fragmentem książki Leszka A. Kaplera Poradnik lidera działań trzeźwościowych, Wydawnictwo Edukacyjne parpamedia, Warszawa 2008 BEZPŁATNE OGŁOSZENIA INTERNETOWE Wpaździerniku 2011 roku rozpoczął swoją działalność portal internetowy Jego celem jest zbieranie i udostępnianie w jednym miejscu informacji o aktualnych wydarzeniach trzeźwościowych i abstynenckich dziejących się w całej Polsce. Ranga i rozmach zamieszczanych wydarzeń nie mają znaczenia, natomiast istotne jest, żeby wydarzenie było organizowane przez środowiska abstynenckie i promowało trzeźwość. Charakter zaproszeń może być bardzo różnorodny, jest tam miejsce dla imprez organizowanych przez kluby abstynenta, chrześcijańskie ruchy trzeźwościowe oraz otwarte mityngi rocznicowe AA. Wyszukiwarka portalu daje także możliwość wybrania województwa i kategorii wydarzenia, co znacznie ułatwia wyszukiwanie interesujących każdego wydarzeń pod kątem właściwej lokalizacji. Portal przeznaczony jest do bezpłatnego zamieszczania zaproszeń przez organizatorów imprez i wydarzeń promujących trzeźwość. W praktyce korzystanie z niego polega na wpisaniu wszystkich informacji potrzebnych do skorzystania z zaproszenia przez gości, tj. miejsca, daty wydarzenia, nazwy organizatora oraz rodzaju imprezy. Powstanie portalu to szansa na znalezienie ciekawej oferty spędzenia czasu dla ludzi, którzy z różnych powodów unikają miejsc, w których podawany jest alkohol. Przemysław Łukowski Kim jesteśmy, skąd przyszliśmy i dokąd zmierzamy łączenie pokoleń Polskie wakacje w Wenecji Wlipcu Stowarzyszenie Reduta wybrało się w podróż do Wenecji koło Żnina. Wyjazd odbył się w ramach kontynuacji zeszłorocznego projektu postrehabilitacyjnego, powstałego we współpracy BST Reduta z Funduszem Inicjatyw Obywatelskich (FIO) oraz stowarzyszeniem Sojusznicy Dzieci. W tym roku projekt odbywał się pod hasłem: KIM JESTEŚMY, SKĄD PRZYSZLIŚMY I DOKĄD ZMIE- RZAMY ŁĄCZENIE POKOLEŃ. Działania projektu zostały podzielone na 2 etapy. Pierwszy etap 30 czerwca 14 lipca 2012 r. wyjazd Szlakiem Pierwszych Piastów (Wielkopolska i Kujawy) do Wenecji koło Żnina. Drugi etap 15 lipca 15 grudnia 2012 r. to zajęcia w 2 wybranych blokach tematycznych organizowane w siedzibie BST Reduta. Ich ukończenie planowane jest w grudniu 2012 r. Projekt w całości skierowany jest do osób uzależnionych utrzymujących abstynencję i osób współuzależnionych, które ukończyły program terapii podstawowej, członków ich rodzin oraz bliskich. I etap składał się z programu poznawczego oraz programu psychoedukacyjnego. 30 czerwca 2012 r., autokar zabrał spod siedziby BST Reduta naszą liczną wielopokoleniową grupę składająca się z małych dzieci, młodzieży oraz osób dorosłych w trasę prowadzącą do Wenecji! Ze sobą wieźliśmy masę zakupionego sprzętu sportowego i dydaktycznego, który miał być wykorzystany przy realizacji założonego programu. Po drodze zwiedziliśmy piękny klasztor cysterski w Lądzie oraz zespół pałacowo- -parkowy w Miłosławiu. Do Wenecji, położonej nad Jeziorem Biskupińskim w samym środku Ziemi Pałuckiej, dotarliśmy wieczorem. Zostaliśmy zakwaterowani w ośrodku wczasowym, w którym przez pierwszy tydzień naszego pobytu odpoczywała grupa niepełnosprawnych dzieci wraz z opiekunami. Bliski kontakt z takimi ludźmi, możliwość obserwacji ile wysiłku kosztuje ich każda najprostsza czynność zwryfikowały niektórym z nas po raz kolejny życiowy system wartości. W ramach programu poznawczego, który obejmował wędrówkę ścieżką historyczną pierwszych Piastów zawitaliśmy najpierw do korzeni państwa Polan Ostrowa Lednickiego, czyli miejsca urodzenia i przyjęcia Chrztu przez Mieszka I. Byliśmy w pobliskim Biskupinie, Gąsawie, Żninie. W Biskupinie trasa zwiedzania obejmowała archeologiczne odkrycia osady ludności Kultury Łużyckiej. Innego zaś dnia atrakcją było zwiedzanie Muzeum Kolei Wąskotorowej w Wenecji i pokonanie trasy z Wenecji do Żnina kolejką wąskotorową, zwaną ciuchcią. Z dalszych naszych wypadów dobrze zapamiętaliśmy wycieczkę do Kruszwicy, gdzie odbyliśmy rejs statkiem po jeziorze Gopło. Zaliczyliśmy wyprawę śladami piastowskiego Księcia Bolesława Chrobrego do pierwszej stolicy Polski Gniezna. Podróżując po prastarej ziemi Polan byliśmy także w Mogilnie, Strzelnie i Trzemesznie. W Strzelnie poznaliśmy dziedzictwo kulturowe obejmujące najcenniejsze zabytki sztuki romańskiej w Europie. Tam niektóre z nas mogły przedstawić świętemu Rochowi swoje najskrytsze marzenia. W Poznaniu odwiedziliśmy rynek z koziołkami poznańskimi na wieży ratuszowej i poznaliśmy legendę o koziołkach. Wielką atrakcją dla wszystkich było podziwianie obiektów sportowych na Jeziorze Maltańskim. Byliśmy również na słynnych Polach Lednickich. W Inowrocławiu zobaczyliśmy tężnie, gdzie oddychaliśmy jodowym powietrzem i pospacerowaliśmy po pięknym Parku Solankowym. Można powiedzieć, że realizując program poznawczy I etapu projektu dotarliśmy do najciekawszych zakątków Wielkopolski i Kujaw, a wielu z nas uświadomiło sobie z dumą w sercu skąd nasz ród! Program psychoedukacyjny realizowany podczas naszego lipcowego wyjazdu do polskiej Wenecji odbywał się z podziałem wiekowym zajęć, obowiązkowych dla wszystkich. W programie były wykłady psychoedukacyjne dla dorosłych. Po każdym wykładzie była możliwość skorzystania z 1 godz. konsultacji indywidualnych. Na wykładach pogłębialiśmy wiedzę na temat funkcjonowania rodziny i tworzenia się więzi pomiędzy poszczególnymi jej członkami. Dorośli uczestnicy wyjazdu uczestniczyli ponadto w wykładach pedagogicznych, które miały nauczyć nas jak rozmawiać z dzieckiem i jak nauczyć je asertywności. W trakcie wykładów dla dorosłych odbywały się pod troskliwym okiem Pani Oli zajęcia integracyjne dla dzieci. Obejmowały one zajęcia dramowe, sportowe, artystyczno-plastyczne, przyrodniczo-krajoznawcze z elementami fotografii oraz zajęcia taneczno-wokalne. Ponadto każdego dnia po kolacji odbywały się zajęcia integracyjne osób starszych z dziećmi tzw. Pogodne wieczory. W ramach takich zajęć zorganizowane zostały wieczory filmowe, pokaz mody ponadczasowej, ognisko i wspólne śpiewanie. Na zakończenie naszego wyjazdu wszyscy świetnie bawiliśmy się podczas otrzęsin zorganizowanych dla dorosłych przez grupę dzieci i młodzieży. Należy wspomnieć, że oprócz zajęć programowych wartko toczyło się życie w czasie wolnym. Dzięki wspaniałej pogodzie zażywaliśmy plażowania oraz kąpieli w miejscowym jeziorze. Niektórzy z nas wypływali na kajakach, a jeszcze inni uzbrojeni w kijki do Nordic Walking dziarsko przemierzali w wesołych grupkach miejscowe drogi i dróżki wijące się wśród pól pszenicy i upraw ziemniaka, z których słynie ta kraina. Podczas naszego pobytu w Wenecji dopisało nam wszystko. Była pogoda, ciekawe i atrakcyjne miejsce, dobre warunki zakwaterowania, smaczne posiłki i cudowni ludzie. Dorośli cieszyli się bliskością dzieci, które dostarczyły nam tylu miłych i niezapomnianych chwil. Dzięki wykładom Pani Grażynki zdobyliśmy szerszą wiedzę o nas samych oraz znaleźliśmy odpowiedź na wiele nurtujących nas pytań. Poznaliśmy m.in. etapy rozwoju człowieka wg teorii Eriksona, który twierdził, że rozwój człowieka nie kończy się po okresie dojrzewania człowiek rozwija się całe życie. Dzięki Maryli, Ali, Grażynce, Oli i Basi, które czuwały nad wszystkim mieliśmy bardzo dobrze zorganizowany pobyt! Niestety wszystko, co dobre szybko się kończy i w sobotę w dniu 14 lipca musieliśmy pożegnać gościnną Ziemię Pałucką. Danuta członek BST Reduta 5

4 6 SKRA SERCE NA SUWALSZCZYŹNIE Na przełomie lipca i sierpnia ponad trzydziestu członków SKRA Serce uczestniczyło w zorganizowanym we własnym zakresie obozie terapeutyczno-wypoczynkowym. Mieszkaliśmy nad jeziorem w miejscowości Kukle. Od kilku lat bardzo chętnie jeździmy na te dwa tygodnie wakacji, podczas których odpoczywamy, organizujemy spływy kajakowe, zwiedzamy okolice (tym razem Druskienniki na Litwie), ale też pracujemy nad sobą, nad relacjami, poznajemy się i integrujemy w różnych okolicznościach. W tym roku Adam Maziewski przygotował program pracy nad sukcesem, który opiera się o 10 praw rzeczywistości. SUKCES = Spokój sumienia, Udane życie rodzinne, Kariera, Czas dla siebie, Energia, Styl. PRAWA RZECZYWISTOŚCI: 1. Rzeczywistość jest taka, jaką ją postrzegamy. Punkt widzenia zależy od punktu siedzenia. Nie ma dobrych lub złych sytuacji to Ty o tym decydujesz. 2. Każdy ma swoją misję do spełnienia. Bezwzględnie każdy z nas może być dobry w jakiejś dziedzinie. 3. W każdej sytuacji istnieje prawo wyboru. Życie składa się z wyborów. Nawet, gdy myślisz, że nie wybierasz. Dni Trzeźwości na Podhalu To my jesteśmy odpowiedzialni za nasze wybory nikt inny, tylko my sami. 4. Z wyborem łączą się konsekwencje. Pamiętaj o tym, dokonując jakiegokolwiek wyboru. 5. Rozwój jest procesem ciągłym i stopniowym. Niech twoja edukacja trwa całe życie. 6. Aby otrzymywać, trzeba wpierw zainwestować. Odpowiednie myślenie w powiązaniu z odpowiednim działaniem prowadzi do sukcesu. 7. Otrzymuje się od życia to, czego się oczekuje. Rób wszystko z wiarą, że się uda. Jeżeli myślisz, że możesz to możesz. Jeżeli myślisz, że nie możesz to nie możesz. W obu przypadkach masz rację. (Napoleon Hill) 8. W każdej sytuacji jest ziarno powodzenia. Nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło. Dobrze rozumiana porażka prowadzi do sukcesu. 9. Wszechświat wspiera wszelkie działania. Czyń człowiecze, a patrz końca (Biblia). Przejmij wszelką odpowiedzialność za swoje czyny. W twoich rękach spoczywa moc tworzenia i moc niszczenia. Jeśli tylko zechcesz, możesz uczynić świat rajem na ziemi. 10. Istnieje sprawiedliwość uniwersalna. Wcześniej, czy później otrzymasz zapłatę za to, co robisz. Mokotowskie Stowarzyszenie Rodzin Abstynenckich AZYL informuje, że mamy jeszcze wolne miejsca na wyjazd na Dni Trzeźwości na Podhalu w terminie XI r. Noclegi w Ośrodku Sportowym GORCE. Wyjazd z Warszawy w czwartek ok. godz Przewidywany koszt od osoby 175 zł. W piątek rano planujemy relaks w wodach termalnych w Bukowinie Tatrzańskiej lub w Szaflarach (odpłatność za termy dodatkowa). Zgłoszenia do Basi Zaręby w Klubie AZYL od poniedziałku do piątku w godz lub pod telefonem Naszym wspólnym sukcesem jest to jeździmy na takie obozy. Są one okazją do dobrego trzeźwienia, uczenia się zdrowego życia. Sukcesem jest to, że jadą młodzi ludzie, ze swoimi rodzinami i pokonują lęki w przyjaznych warunkach. Sukcesem jest to, że Paweł rzucił palenie i to zobowiązanie wypowiedziane w grupie działa. A my go wspieramy! Zapoznając się z tymi mądrymi prawami snuliśmy rozważania, jak to się ma do naszego życia. Czy stosujemy je już teraz (chociaż niektóre), czy może warto podjąć pracę nad tym co nam nie wychodzi i sprawia trudność? Aby zaplanować swój sukces (tak, tak zaplanować) postawiliśmy sobie cele, które zrealizujemy przez ten rok. Ciekawe, ciekawe Do zobaczenia na następnym obozie. IzaBela Sz. Grupa AA Informujemy, że reaktywowała się długoletnia grupa AA pod nazwą U Pima, która mieściła się w dawnym Pimie na Nowym Zjeździe a obecnie jest w Klubie na Siennej. Mityngi we wtorki w godz , ul. Sienna 45 lokal 1, Warszawa. Serdecznie zapraszamy i prosimy poinformować Waszych członków i gości. Paweł Przybysz Rehab ZADANIE: Prowadzenie działalności z zakresu profilaktyki, terapii i rehabilitacji w specjalistycznych czasopismach i innych mediach, jest realizowane dzięki dofinansowaniu ze środków m.st. Warszawy. Bemowski Telefon dla Rodzin z Problemem Alkoholowym (pierwszy kontakt) tel Przełam barierę wstydu zadzwoń, uzyskasz pomoc. Bemowski Klub Samopomocy, ul. Konarskiego 83, Osiedle Przyjaźń, poniedziałki i środy w godz Centrum Odwykowe SP ZOZ Przychodnia nr 3 PETRA Warszawa, Al. Jerozolimskie 47 lok 3 tel Od poniedziałku do piątku Oferujemy program dla osób uzależnionych i współuzależnionych. W każdy wtorek w godz , , otwarte wykłady dotyczące problemów alkoholowych i zjawisk psychologicznych z nimi związanych. Centrum Odwykowe Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej z siedzibą w Warszawie Poradnia odwykowa i Dzienny Oddział Odwykowy dla osób uzależnionych od alkoholu, narkotyków, lekarstw, hazardu itp. ul. Zgierska 18a, tel Poradnia Rodzinna dla osób współuzależnionych, DDA, ofiar przemocy, ul. Zakopiańska 33, tel Młodzieżowa Poradnia,, POZA ILUZJĄ Warszawa, ul. Dąbrowskiego 75 A (stacja METRO RACŁAWICKA) tel Oferta skierowana jest do młodych ludzi (14 20 lat) eksperymentujących z alkoholem, narkotykami, papierosami lub nadużywających tych środków oraz młodzieży z rodzin z problemem alkoholowym. Prowadzimy także grupy psychoedukacyjne dla rodziców, konsultacje rodzicielskie i terapię rodzinną. Oddział Dzienny Terapii Uzależnienia od Alkoholu Wojewódzki Szpital Bródnowski Warszawa, ul. Kondratowicza 8 (budynek G, niski parter) tel./fax Terapia dla: osób uzależnionych od alkoholu, osób z podwójną diagnozą. Oddział Terapii Uzależnień Warszawa, ul. Marywilska 44 tel Oddział Terapii Uzależnień funkcjonuje w strukturze Izby Chorych i Pogotowia Monar, stanowiąc odrębną jej część. Świadczy usługi terapeutyczne w warunkach stacjonarnych osobom uzależnionym od alkoholu, bezdomnym nieubezpieczonym, bez dokumentów z całej Polski. Ośrodek Terapii Uzależnienia od Alkoholu SPZZLO Warszawa-Żoliborz ul. Żeromskiego 13 tel/fax Czynny od poniedziałku do piątku w godzinach Terapia indywidualna i grupowa dla osób uzależnionych od alkoholu oraz terapia dla rodzin Oddział Dzienny Terapii Uzależnienia od Alkoholu Terapia dla osób uzależnionych od alkoholu. Program intensywny 7 tygodni Ośrodek Terapii Uzależnień Warszawa, ul. Kolska 2/4, tel W Ośrodku znajdują się: Oddział Detoksykacyjny (pobyt całodobowy) 10-dniowy pobyt (odtrucie oraz zajęcia edukacyjno-motywujące). Oddział Terapii Uzależnienia od Alkoholu (pobyt całodobowy) 56 dni. Poradnia Terapii Uzależnienia od Alkoholu czynna w godz przeznaczone dla osób uzależnionych i ich rodzin. Oferujemy: detoksykację (odtrucie), terapię odwykową, program pracy pogłębionej (after car): grupa psychoterapeutyczna, warsztaty, obóz terapeutyczny w Strzyżenie, zjazdy absolwentów realizowany jest w systemie ambulatoryjnym (praca indywidualna i grupowa). Ośrodek Diagnostyczno-Motywacyjny dla Młodzieży Uzależnionej od Substancji Psychoaktywnych (w wieku lat) (narkotyki, alkohol, substancje wziewne, podwójna diagnoza) Szpital w Garwolinie, oddz. III Podwójnych Diagnoz Garwolin AL. Legionów 11 tel w. 232,231 tel. kom W ośrodku odbywa się nauka. Ośrodek Terapii Uzależnień Alkoholowych SPZOZOTUA SPZOZ Poradnia: ul. Jagiellońska 34 tel./fax Oddział Dzienny Warszawa: ul. Wł. Łokietka 11, tel./fax Godziny otwarcia: (od poniedziałku do piątku) Oferta: Terapia dla osób uzależnionych od alkoholu, współuzależnionych, DDA, ofiar przemocy. Oferta dodatkowa: Warsztaty 5-dniowe (bezpłatne): Asertywność, Złość, Komunikacja, Kobiecość, Duchowość, inne. Pododdział Leczenia Alkoholowych Zespołów Abstynencyjnych Detox Szpital Praski p.w. Przemienienia Pańskiego Warszawa, Al. Solidarności 67 tel Izba Przyjęć. Do przyjęcia jest wymagane skierowanie. Opieka nad pacjentem polega na zmniejszeniu, a następnie zlikwidowaniu objawów abstynencyjnych. Realizowany jest też program motywacyjno- -terapeutyczny dla osób uzależnionych od alkoholu. W każdą środę o godz zamknięte mitingi AA. W każdy poniedziałek grupa informacyjno- -edukacyjna dla rodzin pacjentów hospitalizowanych. Wstęp wolny. Początek zajęć: godz Szpitala Wolskiego Warszawa, ul. Kasprzaka 17, paw. 6, I p. tel.: od Poradnia prowadzi terapię dla uzależnionych od alkoholu i innych środków zmieniających świadomość, oraz terapię rodzin. Realizujemy program na poziomie podstawowym i zaawansowanym, zarówno indywidualnie jak i grupowo. Oferta obejmuje konsultacje lekarzy wszystkich specjalności na terenie szpitala, w tym lekarzy psychiatrów. w SPL Vitamed Warszawa, ul. Wileńska 18 tel (Wejście od Al. Solidarności, niedaleko przystanku autobusowego Szwedzka.) Poradnia jest czynna codziennie od Oferujemy terapię grupową i indywidualną dla osób uzależnionych, współuzależnionych i dorosłych dzieci alkoholików. Leczenie jest bezpłatne i dostępne również dla pacjentów nie objętych ubezpieczeniem. Poradnia Psychoterapii Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie Warszawa, ul. Belgijska 4 tel w godz. 0d belgijskaprzemoc@neostrada.pl Warszawa, ul. Belgijska 4 tel w godz Zapisy w godz Terapia w zakresie podstawowym, zaawansowanym i dalszego zdrowienia.,,rota Warszawa-Ursus ul. Sosnkowskiego 18/III p. domofon/ tel lub w godz Proponujemy terapię indywidualną i grupową dla pacjentów na różnym etapie zdrowienia. Zapraszamy osoby dorosłe uzależnione od alkoholu i hazardu, rodziny osób uzależnionych oraz Dorosłe Dzieci Alkoholików. Warszawa, ul. Bellotiego 1 tel , w godz , w soboty w godz Poradnia prowadzi terapię dla: osób uzależnionych od alkoholu i innych środków psychoaktywnych, osób współuzależnionych, DDA (Dorosłe Dzieci Alkoholików) Warszawa, ul. Cegielniana 8 tel , rejonowa@op.pl Godziny pracy Poradni : poniedziałek czwartek piątek Psychoterapia grupowa i indywidualna, konsultacje psychiatryczne dla: ALKOHOLIKÓW I HAZARDZISTÓW, OSÓB WSPOŁUZALEŻNIONYCH, DDA (bez ograniczeń wiekowych). Przychodnia Uzależnienia od Alkoholu SZPZLO Warszawa-Wola ul. Elektoralna 26 tel./fax: Czynna: Zapraszamy na konsultacje, psychoterapie indywidualne, psychoterapie grupowe dla osób uzależnionych i ich bliskich. SPZOZ WOLA (dawniej SOLEC) Poradnia Terapii Uzależnienia od Alkoholu Warszawa Wola Śródmieście ul. Mariańska 1,tel w godzinach Oferujemy kompleksową terapię dla osób uzależnionych od alkoholu i ich rodzin. Terapia w zakresie podstawowym, zaawansowanym i dalszego zdrowienia. Zajęcia indywidualne, edukacyjne grupowe, wykłady, GOD, maratony, treningi, warsztaty.

5 Mokotowskie Stowarzyszenie Rodzin Abstynenckich AZYL ul. Belgijska 4 III p, tel msraazyl@wp.pl poniedziałek sobota Jeśli alkohol jest dla Ciebie problemem przyjdź lub zadzwoń. Oferujemy pomoc doświadczonych terapeutów. Kierownikiem klubu jest Barbara Zaręba. Stowarzyszenie Integracji Społecznej Klub POZNAŃSKA 38 ul. Poznańska 38, tel: klubpoznanska38@o2.pl Zapraszamy codziennie w godz (w soboty, do ostatniego gościa ). Mityngi wspólnot 12-krokowych, grupy wsparcia,rytmy życia, Tai Chi, karaoke, DKF, wystawy, dyskoteki i koncerty. Rodzinny Klub Abstynenta RELAKS Warszawa, ul. Goplańska 44, tel Klub czynny w poniedziałki i czwartki w godz w soboty i niedziele w godz tzj@netbiz.com.pl Raszyńskie Stowarzyszenie Rodzin Abstynenckich ARKA tel poniedziałki, czwartki i piątki w godz raszyn@gmail.com Jaworowa, ul. Warszawska RASZYN Stowarzyszenie Rodzin Abstynenckich Warszawa Włochy ŹRÓDŁO ul. Robotnicza 15 od poniedziałku do piątku w soboty Telefon konfaktowy zrodło.wlochy@op.pl Prowadzone są dwie grupy wsparcia: dla osób uzależnionych dla osób współuzależnionych MSZE TRZEŹWOŚCIOWE na OCHOCIE W KAŻDĄ TRZECIĄ NIEDZIELĘ MIESIĄCA o godz w Kościele Opatrzności Bożej przy ul. Dickensa 5 Bielańskie Stowarzyszenie Rodzin Abstynenckich STEFAN ul. Żeromskiego 55/67, tel./faks klubstefan@wp.pl PRZYJDŹ DO NAS OTRZYMASZ POMOC Punkt informacyjno-konsultacyjny poniedziałek piątek sobota STOWARZYSZENIE RODZIN ABSTYNENCKICH Klub ZORZA ul. Sosnkowskiego 16, tel czynny od poniedziałku do soboty w godz zorzaursus@o2.pl W godzinach otwarcia klubu działa punkt interwencji kryzysowej. W każdą czwartą sobotę miesiąca dyskoteka. Warsztaty aktywizacji zawodowej i społecznej. Prowadzi: Adam Maziewski każdy czwartek godz Centrum Społeczne Lelechowska ul. Lelechowska 5, tel Zapisy pod numerem: Bemowskie Stowarzyszenie Trzeźwości REDUTA zaprasza od poniedziałku do piątku w godz ul. Synów Pułku 6, tel Stowarzyszenie Rozwoju Osobistego REHAB Klub Melanż ul. Sienna 45 lok. 1 Telefon kontaktowy: rehab@rehab.org.pl Klub Rodzin Abstynenckich OSTOJA zaprasza od poniedziałku do piątku w godz w soboty od ul. Lelechowska 5, tel ostojawise@op.pl Dowiedz się czy pijesz w sposób szkodliwy Przyjdź na spotkania z Sebastianem Nowakowskim każdy poniedziałek godz Centrum Społeczne Lelechowska ul. Lelechowska 5, tel Informacje pod numerem centrumwise@op.pl Stowarzyszenie Klub Rodzin Abstynenckich SERCE poniedziałek sobota w godz w centrum Warszawy, ul. Nowogrodzka 6 Nasi terapeuci pomogą Tobie itwojej rodzinie żyć bez alkoholu i przemocy. Przyjdź lub zadzwoń tel klubserce@wp.pl; Zapraszamy na Wtorki brydżowe Godziny spotkań do uzgodnienia. Informacje telefoniczne Warszawskie Stowarzyszenie Abstynenckie KROKUS ul. Grójecka 120 (pawilon w pasażu) czynny w poniedziałki, wtorki i środy w godz tel kontakt całotygodniowy wsakrokus@wp.pl Błońskie Stowarzyszenie Trzeźwościowe Klub Wzajemnej Pomocy KRES zaprasza codziennie w godz ul. Piłsudskiego 2/4, Błonie Klub KAROL przy OPS Dzielnicy Wola ul. Karolkowa 58a, tel czynny w soboty od wszyscy mile widziani REDAKCJA: ul. Lelechowska 5, Warszawa, tel , kom gazeta.gra@op.pl REDAKTOR PROWADZĄCY: Hanna Gęściak-Wojciechowska; ZESPÓŁ REDAKCYJNY: Marek Bielski (kierowanie kolportażem), Danuta Buśkiewicz, Sławomir Jechowski, Grzegorz Kowalski, Sylwester Matejak (obsługa fot.), Bożena Nowakowska, Renata Szczepaniak (prowadząca sekretariat), Jerzy Wituski, Marzena Zagrajek, Zbigniew Zieliński; WSPÓŁPRACA: Leszek Kapler, Joanna Wawerska-Kus. Redakcja zastrzega sobie prawo do redagowania i skracania tekstów. WYDAWCA: Stowarzyszenie Wspierania Inicjatyw Społecznych i Ekonomicznych WISE, ul. Lelechowska 5, Warszawa. DRUK: DRONA Sp. z o.o., ul. Janiszowska 9, Warszawa. Projekt współfinansuje Pismo bezpłatne. Nakład: 2000 egz. ISSN