Moduł 2. Środki odurzające w zakładach karnych i aresztach śledczych

Transkrypt

1 Autor: Zbigniew Jaworski Moduł 2 Środki odurzające w zakładach karnych i aresztach śledczych Narkomania pojawiła się w Polsce wraz z falą kontrkultury młodzieżowej pod koniec lat sześćdziesiątych. Problem narkotyków i narkomanii miał w tym czasie na tyle ograniczone rozmiary, że nie był powszechnie widoczny, zaś media nie nadawały mu rozgłosu. Na początku lat osiemdziesiątych odnotowano gwałtowny wzrost rozmiarów zjawiska. Narkomania lat osiemdziesiątych miała specyficzny, polski charakter. Używane były praktycznie tylko pochodne maku lekarskiego (opiaty) domowego wyrobu, leki uspokajające i nasenne, środki wziewne. Nowy etap rozwoju zjawiska rozpoczął się wraz z wejściem Polski na drogę przemian ustrojowych. W tym czasie mamy do czynienia w naszym kraju ze znacznym wzrostem rozmiarów problemu narkotyków. 1 Narkomania staje się coraz bardziej niepokojącym problemem społecznym w Polsce. Wraz ze zmianami ilościowymi zachodzą również o wiele groźniejsze przeobrażenia jakościowe. Obniża się wiek narkomanów i wzrasta liczba osób zażywających silne środki odurzające i psychotropowe. Polski rynek narkotyczny, czyli rodzaj i dostępność środków uzależniających, nie różni się obecnie od rynku zachodnioeuropejskiego. Oferta handlowa jest równie bogata i urozmaicona. Marihuana, haszysz, amfetamina, LSD czy kokaina wyparły powszechnie dotąd używaną polską heroinę. Dobra znajomość podstawowych narkotyków jest jednym z niezbędnych warunków, by funkcjonariusze różnych służb mogli skuteczniej zwalczać przejawy narkomanii i handlu narkotykami. Podstawowe pojęcia Narkotyk substancja pochodzenia naturalnego lub syntetycznego, która przyjęta przez żywą istotę, degeneruje jedną lub kilka czynności jej organizmu. Środki psychotropowe zmieniają percepcję i świadomość. Należą do nich leki przeciwbólowe i depresyjne oraz środki pobudzające i halucynogenne. 1 J. Sierosławski - Epidemia narkomani w Polsce - "Służba Zdrowia" nr 84-87/2000. edu.cossw.pl strona 1

2 Środki przeciwbólowe przynoszą ulgę w bólu, nie powodując utraty świadomości przez osobę zażywającą lek. Są wśród nich zarówno narkotyki,jak i środki nienarkotyczne. Leki depresyjne oddziałują na centralny system nerwowy i obniżają jego aktywność, osłabiając jego funkcje życiowe, łącznie z reakcjami. W medycynie są stosowane głównie jako środki uspokajające wywołujące senność. Środki pobudzające pobudzają i zwiększają aktywność centralnego systemu nerwowego. Niektóre środki pobudzające są legalnie stosowane w terapii np. jako leki zmniejszające apetyt, odchudzające czy antydepresyjne. Środki halucynogenne działają na centralny system nerwowy wywołując zmiany nastroju i percepcji od złudzeń czuciowych do halucynacji. Tolerancja stan, który pojawia się w momencie, gdy organizm traci wrażliwość na narkotyk, co powoduje słabszą reakcję na taką samą dawkę w wypadku powtórnego zażycia. Aby uzyskać taki sam efekt, należy zwiększyć dawkę tego samego narkotyku. Uzależnienie stan przystosowania się organizmu występujący zazwyczaj po rozwinięciu tolerancji. W jego rezultacie w momencie wstrzymania podawania narkotyku pojawia się wiele symptomów abstynenckich. Klasyfikacja narkotyków i ich opis Termin narkotyk ma zastosowanie zarówno prawne, jak i farmakologiczne. Z prawnego punktu widzenia narkotykiem jest każdy środek (lek) charakteryzujący się dużymi możliwościami nadużywania i znaczną tendencją do uzależnienia. Termin ten wywodzi się z krajowych i międzynarodowych 2 przepisów o kontroli nad lekami. W farmakologii, z uwagi na strukturę i działanie, substancje które można nazwać narkotykami, dzielą się na: narkotyki naturalne, narkotyki półsyntetyczne, narkotyki syntetyczne. 2 Jednolita Konwencja o środkach odurzających z 1961 roku wraz z poprawkami dokonanymi przez Protokół uzupełniający tę Konwencję z 1972 r, Konwencja o substancjach psychotropowych z 1971 roku, Konwencja o zwalczaniu nielegalnego obrotu środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi z 1988 roku. edu.cossw.pl strona 2

3 Narkotyki naturalne Opium Jest produktem naturalnym uzyskiwanym poprzez nacinanie niedojrzałych makówek stężony sok z maku lekarskiego. Gdy sok wycieka z nacięć i krzepnie na powierzchni główki zmienia swój kolor na brązowo-czarny. Jest to surowe opium, które następnie w rafineriach przerabiane jest na morfinę. Opium, jako narkotyk wywołuje uczucie zadowolenia. Jako samoistny narkotyk przyjmowany jest doustnie w postaci naparu, ale najczęściej palony w specjalnych fajkach opiumowych. Kuleczka opium zwana popularnie dross używana może być wielokrotnie. Morfina Jest to narkotyczny środek przeciwbólowy otrzymywany z opium. Przez ponad sto lat uważana była za najlepszy dostępny środek uśmierzający ból. Morfina występuje pod postacią białego proszku, w pigułkach, a także w stanie płynnym w pigułkach. W zależności od rodzaju występowania może być przyjmowania doustnie, przez inhalację lub wstrzykiwanie. Kadeina Podobnie jak morfina, jest narkotycznym środkiem przeciwbólowym i występuje zarówno w maku, jak i opium. Jest dostępna w postaci białego krystalicznego proszku, pigułek i zastrzyków. Narkotyki półsyntetyczne Narkotyki półsyntetyczne są pochodnymi morfiny. Heroina (hera, hercia, helena, proszek) Jest wysoce uzależniającą substancją, która oddziałuje bezpośrednio na centralny system nerwowy. Natychmiastowymi skutkami działania heroiny są: ogólna redukcja aktywności oddechowej i układu krążenia, lekkie osłabienie wzroku. Heroina bywa przeważnie pakowana w celofanową lub aluminiową folię, chroniącą ją przed zawilgoceniem. Narkotyk ten najczęściej się wdycha po podgrzaniu lub rozpuszcza w wodzie i stosuje w formie zastrzyków. Heroina wydziela czasem zapach przypominający opium, ale najczęściej jest to słaby zapach octu. Ma gorzki smak. edu.cossw.pl strona 3

4 Kompot Tzw. Polska heroina. Jest to jasny lub ciemnobrązowy płyn o wyczuwalnym słodkim zapachu i gorzkim smaku.. Stosowany przez wstrzykiwanie. Brawn sugar (brąz, brałn) Jest to odmiana heroiny gorszego gatunku, która w ostatnich latach zyskuje niezwykłą popularność. Zarówno objawy, jak i skutki zażywania są takie same jak w przypadku heroiny, czy innych przetworów maku, ale jest zdecydowanie tańszy. Wyglądem przypomina cukier lub żwirek w kolorze brunatnym, różowym lub beżowym. Najczęstszym sposobem przyjmowania jest wdychanie dymu, czasem wstrzykiwanie. Narkotyki syntetyczne Są produkowane w laboratoriach. Pojawiły się one w wyniku poszukiwań produktów o przeciwbólowym działaniu morfiny, lecz nie powodujących niebezpiecznych konsekwencji w postaci tolerancji i uzależnienia. Narkotyki syntetyczne to: metadon stosowany w programach leczenia osób uzależnionych, demerol najczęściej stosowany środek przeciwbólowy. Produkty konopi indyjskich Konopie indyjskie są rośliną jednoroczną, kwitnącą w większości ciepłych, umiarkowanych i tropikalnych stref klimatycznych. Owocujące i kwitnące stożki wzrostu oraz liście zawierają dużo składników psychoaktywnych. Osoby używające narkotyków pochodnych konopi indyjskich oczekują przyjemnych odczuć, porównywalnych do stanu upojenia alkoholowego. Odczucia te można podzielić na następujące fazy: podniecenie i euforia, ekstaza, sny na jawie, stan błogości, opadanie emocji, stan depresji, czasem sen. edu.cossw.pl strona 4

5 Z konopi pochodzą następujące produkty psychoaktywne: Marihuana (dżoint, skręt, blant, zielsko, marycha, trawa, gandzia, samosieja) Składa się z pokruszonych i wysuszonych gałązek, liści i kwiatów rośliny. Wygląd materiału zielarskiego na nielegalnym rynku zależy od kraju i regionu z którego pochodzi. Marihuanę pali się na ogół w postaci papierosów lub w fajce. Popularną formą są tzw. jonty, czyli skręty z marihuaną. Inną formą używania marihuany jest picie wywaru w postaci czystej lub zmieszanej z alkoholem. Skun mocna odmiana marihuany uprawiana w specjalnych warunkach. Haszysz (hasz, grudka, czekoladka, afgan, plastelinka, kostka, czekoladka) Jej ekstrakt uzyskuje się gotując w rozpuszczalniku żywiczne łodygi roślin lub zdrapując żywicę z roślin za pomocą różnych metod. Ekstrakt jest zazwyczaj kondensowany, są to brązowe i czarne kulki lub kostki, cienkie paski. Haszysz pali się zmieszany z tytoniem w formie papierosów lub czysty w specjalnych fajkach. Czasem dodaje się go do różnych ciastek lub niektórych potraw, spożywanych głównie na Bliskim Wschodzie. Olej haszyszowy To ciemny kleisty płyn otrzymywany w procesie powtarzanych filtracji materiału pochodzącego z konopi indyjskich. Sprzedawany jest w małych fiolkach lub poduszeczkach. Stosowany jest najczęściej jako dodatek do papierosów lub skrętów z marihuaną. Kokaina i inne produkty otrzymywane z koki Kokaina jest uprawiana w Peru i Boliwii, lecz można ją spotkać również w innych regionach Ameryki Południowej. Liście koki to łagodny środek pobudzający, tłumiący głód. Z liści koki można wytwarzać ekstrakty chemiczne. Większość środków otrzymywanych z koki, to silne środki pobudzające, oddziałujące na centralny system nerwowy. Są środkami silnie uzależniającymi. Kokaina (koka, koks, gram, porcja, śnieg, czarlie, biała dama) Uzyskuje się ją w wyniku ekstrakcji chemicznej liści koki. Jest ona białym puszystym proszkiem krystalicznym, który z uwagi na wygląd bywa nazywany śniegiem. Najczęściej kokainę zażywa się przez inhalację nosową nazywaną z angielskiego sniffing. Wprowadza się ją też do organizmu przez wstrzykiwanie z domieszką heroiny. Jedna z metod polega na dodaniu kokainy do alkoholu. edu.cossw.pl strona 5

6 Crak (kisielek, galaretka) Jest bardzo popularną formą kokainy i to z wielu powodów. Można go palić zamiast wdychać. Podczas palenia jest znacznie szybciej wchłaniany i szybko przechodzi wraz z krewią do mózgu. Wywołuje zatem prawie natychmiastowe uczucie haju. Ponadto, nie jest tak drogi jak kokaina. Crac występuje pod postacią kamyków koloru białego, beżowego lub brązowego. Sprzedaje się opakowany w małe flakoniki, w woreczki foliowe albo w folię aluminiową. Amfetaminy Amfetaminy stosowane są w klinicznym leczeniu depresji, w odchudzaniu i w wypadku chronicznego wyczerpania. Można je wówczas przyjmować doustnie, jednak bardziej skuteczne jest stosowanie dożylne. Amfetaminy są często pierwszymi lekami nadużywanymi przez młodych ludzi w celu wzmożenia czujności, przezwyciężenia senności, nabrania pewności siebie. Amfetamina (spid, proszek, amfa, setka, witamina A, feta). Amfetamina jest silnym środkiem pobudzającym, utrzymującym organizm w stanie czuwania. Siarczan amfetaminy, pochodzący z nielegalnego źródła, może mieć w zależności od rodzaju i wielkości zanieczyszczenia oraz od substancji użytych do fałszowania produktu różne barwy. Proszek może być biały, różowy, żółty lub brązowy. Często wydziela on charakterystyczny, nieprzyjemny odór spowodowany obecnością resztek rozpuszczalnika. Stosowana jest doustnie, wstrzykiwana lub wciągana przez nos. Ecstazy (eska, bleta, piguła oraz nazwy własne UFO, Love, Vogel, WV). Metamfetamina są to białe lub kolorowe pastylki z wytłoczonymi wzorkami. Halucynogeny Są środkami oddziałującymi na centralny system nerwowy, wywołującymi zmiany nastroju i postrzegania, mogące się zaczynać od złudzeń czuciowych, a kończąc na halucynacjach. Mogą powodować utratę kontaktu z rzeczywistością i schizofrenie. LSD (kwas, kwach, kwasik, papierek, kryształek, trip, ejsid, listek, tejbs) Jest jedną z najmocniejszych znanych substancji halucynogennych. Tzw. odlot trwa od 5 do 8 godzin i charakteryzuje się: edu.cossw.pl strona 6

7 występowaniem świetlistych wizji, zaburzeniami ostrości widzenia i oceny odległości, wrażeniami widzenia dźwięków i słyszenia kolorów, zaburzeniami poczucia czasu i przestrzeni. Ma zwykle postać płynu bezbarwnego, bezsmakowego i bezzapachowego. Może również występować w postaci białego proszku lub małych białych pigułek, tabletek lub kapsułek. Obecnie dominującym rodzajem dawek LSD, spotykanym w nielegalnym obrocie, są papierowe postacie dawek. Wytwarza się je poprzez nasączenie papieru (przed drukiem) roztworem LSD. Na rynku spotyka się różne wzory papieru. Z uwagi na łatwość stosowania roztworów LSD na przeróżnych materiałach wchłaniających, nie można lekceważyć także innych form dawkowania. Narkotyki w jednostkach penitencjarnych Narkotyki to dziś jeden z większych problemów polskiego więziennictwa. Kiedyś za kratkami piło się czaj i przemycało alkohol. Więźniowie, zwłaszcza grypsujący, brzydzili się brudnymi ćpunami. Dziś za więziennym murem dominują narkotyki. Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami narkotyki, jako środki odurzające zaliczane są do przedmiotów niebezpiecznych, które mogą stwarzać zagrożenie dla bezpieczeństwa i porządku w jednostce penitencjarnej. 3 W związku z tym obowiązuje całkowity zakaz wnoszenia oraz dostarczania ich w inny sposób na teren jednostek. Zakaz ten dotyczy zarówno funkcjonariuszy i pracowników (co jest oczywiste), jak również innych osób, które ubiegają się o wstęp do naszych jednostek, bądź przysyłają paczki osadzonym. Pomimo zakazów, podejmowane są próby przemycania narkotyków na teren jednostek penitencjarnych. Zjawisko to znane jest służbom ochronnym od dawna. Jednakże od kilku lat zaobserwowany został znaczny wzrost liczby prób przemytu na teren jednostek tych środków. Znacznie wzrosła również liczba ujawnień narkotyków na terenie jednostek. Zjawiska te świadczą o aktywnym dążeniu osób pozbawionych wolności do ich posiadania w warunkach izolacji. Wybrane przykłady ujawnień środków odurzających świadczą o pomysłowości, zorganizowaniu i determinacji w tym zakresie. 4 3 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia roku w sprawie sposobów ochrony jednostek organizacyjnych SW (Dz. U. Nr 194, poz. 1902). 4 Analiza przypadków przemytu na teren jednostek penitencjarnych środków zagrażających porządkowi i bezpieczeństwu za rok 2003 i I-sze półrocze 2004 roku Biuro Ochrony CZSW. edu.cossw.pl strona 7

8 1. W trakcie kontroli celi mieszkalnej i innych pomieszczeń: w celi w której przebywał osadzony wymagający osadzenia... funkcjonariusz postanowił sprawdzić zawartość dezodorantu w sztyfcie marki OLD SPICE. Po odłączeniu części kosmetycznej od opakowania stwierdził, że wewnątrz pod sztyftem ukryte są 3 zawiniątka: 2 w folii workowej i 1 w gazecie. Zawartość zawiniątek stanowiły: strzykawka jednorazowa o poj. 2 ml (7,5 cm długości), 6 igieł jednorazowych oryginalnie zapakowanych oraz kawałek surowca przypominający wyglądem małą kostkę czekolady o wymiarach 1 x 1,5 cm w kolorze brunatnym; w nowej, nie używanej gąbce do mycia znaleziono 3 sprasowane kostki haszyszu. Gąbka nacięta była nożykiem do golenia, dopiero dokładne jej oględziny pozwoliły na ujawnienie środków; funkcjonariusz, przeglądając kolorowe gazety leżące na szafce stwierdził, że wewnątrz jednej z nich przyklejony bezbarwną taśmą do kartki był woreczek foliowy z białym proszkiem, który przy badaniu narkotestem wykazał cechy amfetaminy; pies specjalny zaznaczył szafkę znajdującą się w kąciku sanitarnym. Po zdjęciu szafki funkcjonariusze ujawnili, w jednej z półek, zamaskowany otwór w desce, która przylegała bezpośrednio do ściany. W otworze znajdowały się torebki z narkotykami; w obrazku o treści religijnej umieszczonym nad drzwiami, ujawniono około grama haszyszu; dowódca zmiany zwrócił uwagę na plastikowe pudełko po kremie. W pudełku, w dolnej jego części ujawniono ruchome dno. Po odłączeniu dna pudełka okazało się, że jest tam wolna przestrzeń, w której znajduje się plastikowy woreczek z zawartością białego proszku, była to amfetamina; oddziałowy zwrócił uwagę na jeden z papierosów, którego filtr wskazywał, że był wcześniej wyjmowany. Po dokładnym sprawdzeniu papierosa funkcjonariusz ujawnił w nim haszysz o wadze 0,5 grama; podczas kontroli pomieszczeń kuchni, szef kuchni, w kąciku sanitarnym za obluzowaną kratką wentylacyjną, znalazł 7 strunowych woreczków foliowych zawierających marihuanę. W tym samym WC w dniu następnym, przy pomocy psa specjalnego, ujawniono między płytkami glazury (w miejscu po fudze) wciśnięte zawiniątko z metalowej folii zawierające około 0,2 grama MDMA pochodna amfetaminy; podczas kontroli toalety przy sali widzeń ujawniono substancję narkotyczną susz roślinny. Substancja była ukryta za obudową dolnopłuku w szczelnie opakowanej folii. edu.cossw.pl strona 8

9 2. Podczas kontroli osobistej osadzonego: po widzeniu do kontroli odzieży oraz przedmiotów użyto psa specjalnego. Pies zaznaczył paczkę papierosów. W zaklejonej paczce znajdował się woreczek z narkotykiem. Jak ustalono, odwiedzający zakupili papierosy w kantynie przy sali widzeń. Będąc w toalecie wyjęli z paczki jednego papierosa, w jego miejsce włożyli woreczek z narkotykami, paczkę zakleili i przekazali osadzonemu; oddziałowy znalazł przy skazanym zapalniczkę wypełnioną amfetaminą. Skazany do próby przemycania narkotyku wykorzystał pojemnik na gaz zapalniczki jednorazowego użytku. Nie wymagało to specjalnych przygotowań, gdyż górną część zapalniczki można łatwo odłączyć od dolnej, po ponownym złożeniu jej wygląd nie budzi zastrzeżeń; funkcjonariusz ujawnił 10 gramów amfetaminy, 2 gramy marihuany i 4 tabletki extazy. Część narkotyków ukryto w proszku do prania, część w bucie osadzonego, w jego bocznej części, pomiędzy dwoma warstwami materiału z którego był wykonany; w protezie nogi osadzonego znaleziono niewielki woreczek foliowy z szarozieloną substancją narkotyczną; funkcjonariusz zwrócił uwagę na niewyraźną mowę osadzonego. Polecił otworzyć usta i wewnątrz zauważył woreczek foliowy z haszyszem o wadze 1 grama; podczas kontroli osobistej skazanego powracającego z pracy na zewnątrz jednostki stwierdzono, iż skazany posiada na sobie dwie pary spodni. W kieszeni spodni wewnętrznych ujawniono zawiniątko z folii aluminiowej, wewnątrz którego znajdował się haszysz w ilości 1 grama. 3. W trakcie kontroli paczek: w otworze wydrążonym w kiełbasie, znaleziono 4 gramy amfetaminy. Opakowanie kiełbasy wyglądało na oryginalne i nie nasuwało podejrzeń; funkcjonariusz zwrócił uwagę na woreczek z cukierkami. Po rozwinięciu jednego z nich okazało się, że w woreczku jest uformowany na wzór cukierka woreczek z suszem roślinnym. Po sprawdzeniu wszystkich cukierków oraz pozostałej zawartości paczki ujawniono 6 woreczków tzw. dilerówek z suszem roślinnym oraz jeden woreczek z zawartości białego proszku. Badania wykazały, iż była to marihuana i amfetamina; funkcjonariusz stwierdził w sałatce rybnej oraz warzywnej ukryte (zatopione) dziewięć zawiniątek z substancją trawiastą koloru zielonego. Badanie wykazało, że jest to edu.cossw.pl strona 9

10 marihuana; w pojemniku z suszonymi śliwkami funkcjonariusz zauważył bryłkę nieznacznie różniącą się od pozostałych śliwek. W wyniku dokładnego sprawdzenia ujawniono 5 bryłek haszyszu; funkcjonariusz do sprawdzenia zawartości ketchupu użył drewnianego patyczka. Patyczkiem wyczuł, że w ketchupie coś się znajduje. Po opróżnieniu zawartości słoiczka stwierdził, że w dwóch woreczkach foliowych ukrytych było 100 tabletek amfetaminy; kontrolując torebkę z zupą GORĄCY KUBEK funkcjonariusz odlepił nalepkę z ceną i ujawnił na opakowaniu nacięcia wzdłuż kodu kreskowego. Zawartość torebki przesypał do woreczka i stwierdził w niej brązowe bryłki. W sumie w 5 torebkach zupek znajdowało się 5,1 g haszyszu; oddziałowy w pieczonym boczku znalazł woreczek foliowy z brunatnym proszkiem. Była to amfetamina; do kontroli 11 sztuk smażonych udek oddziałowy użył wykrywacza metali, który reagował na kilka z nich. Po ich rozkrojeniu i dokładnym sprawdzeniu okazało się, że wewnątrz zostało ukryte zawiniątko z folii aluminiowej. Znajdowała się tam amfetamina oraz marihuana; w kotletach mielonych ujawniono 3 woreczki z marihuaną; uwagę funkcjonariusza zwróciła jedna cebula. Po dokładnych oględzinach okazało się, że wykorzystując jej strukturę, w sposób bardzo przemyślany nacięto, wydrążono otwór i w to miejsce wciśnięto torebkę foliową z 3 gramami amfetaminy. 4. W trakcie kontroli osoby ubiegającej się o wstęp na teren jednostki: osoba przybyła na widzenie została powiadomiona o potrzebie dokonania kontroli osobistej polegającej na sprawdzeniu ubrania, obuwia oraz oględzin ciała i bielizny. Zainteresowana wyraziła zgodę na taka formę kontroli. Kontrola ujawniła igłę jednorazowego użytku schowaną w cholewce buta oraz substancje koloru ciemnego zapakowaną w woreczek foliowy ukryty w biustonoszu. W portfelu znaleziono jeszcze dwa woreczki foliowe, w jednym z nich był biały proszek. Sama zainteresowana przyznała, że znalezione przy niej substancje to narkotyki; w wyniku prowadzonych czynności profilaktycznych ustalono, że przybyła na widzenie żona do osadzonego będzie próbowała wnieść na teren jednostki narkotyki. Interesantkę poddano kontroli przy pomocy urządzenia do wykrywania metali. W trakcie przeprowadzonej rozmowy kontrolowana przyznała się do posiadania narkotyków. edu.cossw.pl strona 10

11 Oznajmiła że posiada dwa opakowania po 15 gram amfetaminy i 1 opakowanie 10 gram marihuany. Narkotyki miała ukryte w prezerwatywie umieszczonej w narządach płciowych i miała je przekazać mężowi podczas widzenia bez osoby dozorującej w oddzielnym pomieszczeniu na terenie jednostki. 5. Inne: w trakcie kontroli korespondencji ujawniono 2,96 grama marihuany. Narkotyk ukryty był pomiędzy okładkami CD; w miejscu zatrudnienia na zewnątrz jednostki, podczas prowadzonych czynności sprawdzających w jednym z pomieszczeń magazynowych pies zaznaczył trop na belce stropowej, na której znajdowało się ptasie gniazdo. Po dokładnym sprawdzeniu tego miejsca ujawniono dwa woreczki z substancją proszkową koloru białego. Badania wykazały, że była to amfetamina w ilości 2,3 grama; podczas porannego zbierania śmieci z celi, oddziałowy zauważył, że jeden z osadzonych stojąc z koszem na śmieci wsunął coś do kieszeni fartucha osadzonego funkcyjnego. Przeprowadzona kontrola ujawniła ciemną od dymu szklaną lufkę do palenia papierosów, wewnątrz której znajdowała się sproszkowana substancja. Była to marihuana; podczas rutynowej kontroli zawartości listów przez wychowawców przed wydaniem osadzonym ujawniono narkotyki, które umieszczone były w książkach dostarczonych pocztą jako listy polecone. W pierwszej książce kartki nasączone były substancją narkotyczną, w drugiej w wydrążonej okładce ukryta była torebka foliowa z zawartością marihuany; podczas kontroli rzeczy osadzonego przetransportowanego do jednostki konwojem policyjnym ujawniono w szwach torby podróżnej trzy laski substancji koloru brunatnego o długości około 10 centymetrów każda. W sumie było to około 50 gram haszyszu; podczas kontroli placu spacerowego przed rozpoczęciem spacerów znaleziono susz roślinny ukryty w bryłce plasteliny. Prawdopodobnie zostało to wrzucone z zewnątrz na teren jednostki; podczas wydawania kolacji w oddziale mieszkalnym skazany poprosił oddziałowego o pozwolenie przekazania trzech bochenków chleba do innej celi znajdującej się w tym samym oddziale. Oddziałowy wyraził zgodę i po zamknięciu celi dokonał rutynowego sprawdzenia przekazanych bochenków. W trakcie kontroli rozchylił pokrojone kromki i zauważył foliowe zawiniątko. Okazało się, że jest to amfetamina. Powyżej opisano tylko niektóre, ciekawsze zdaniem autora, przypadki prób przemytu oraz wykryć edu.cossw.pl strona 11

12 substancji narkotycznych. Należy jednak pamiętać, że pomysłowość ludzka w zakresie przemytu nie zna granic. Przytoczone wyżej przykłady mają jedynie uświadomić, z jakimi sytuacjami funkcjonariusz może się zetknąć podczas wykonywania zadań służbowych. Możliwość dostępu osadzonych do narkotyków wpływa bezpośrednio na poziom bezpieczeństwa jednostek penitencjarnych oraz skuteczność zwalczania przejawów narkomanii i handlu narkotykami wśród osadzonych. Mając to na uwadze, zwalczanie zjawiska przemytu, stanowi ciągłe zadanie Służby Więziennej, a efektywność działań podejmowanych w tym zakresie zależy w dużej mierze od zaangażowania funkcjonariuszy i ich umiejętności. Mimo szeregu uzyskiwanych informacji oraz podejmowaniu różnorodnych działań wykrycie narkotyków jest trudne, a często jest efektem przypadku. Aby podnieść skuteczność ujawnień oraz przeciwdziałać zagrożeniom związanym z przedostawaniem się narkotyków do jednostek penitencjarnych należy: 1. Szkolić funkcjonariuszy. Aktualnie w programach nauczania zawodowego oraz specjalistycznego Służby Więziennej prowadzone są zajęcia obejmujące problematykę środków odurzających w jednostkach penitencjarnych. Problematyka ta poruszana jest również na kursach doskonalących, w szczególności dla funkcjonariuszy działu ochrony, tj. kierowników działów ochrony, dowódców zmian, czy oddziałowych. Niemniej w odczuciu autora jest to zdecydowanie za mało. Szkolenia w tym zakresie należy kontynuować również w jednostkach podstawowych. Szkolenia takie prowadzone powinny być nie tylko własnymi siłami, ale do współpracy powinni być zapraszani przedstawicieli Policji, Straży Granicznej czy CBŚ. 2. Kontynuować organizowane przez Centralny Zarząd Służby Więziennej szkolenia dla przewodników oraz tresury psów specjalnych w zakresie wykrywania narkotyków. Język narkomanów Słowniczek A absta - abstynencja, objawy głodu narkotycznego amfa - amfetamina B baka - gram marihuany albo haszu edu.cossw.pl strona 12

13 bakać - palić marihuanę bania - stan pod wpływem narkotyków beka - stan po zapaleniu marihuany białe - amfetamina białko - mamfetamina bluba - fajka wodna blanty (ang.blunts) - skręcone własnoręcznie papierosy " o rożnej zawartości procentowej marihuany bongo - przyrząd do palenia zioła brać - zażywać narkotyki buchać - odurzać się inhalantami C ciasteczka - tabletki extazy ciśnienie - chęć zapalenia trawki crack - gotowana kokaina zasadowa w formie grudek/kryształków nadająca się jedynie do palenia. ciąg - być w ciągu - systematyczne, codzienne zażywanie środka narkotycznego czysty - czysty narkotyk, bez domieszek ćpun - narkoman, osoba zażywająca regularnie jakieś narkotyk i uzależniona od niego D drops - tabletka ekstazy dmuchać - odurzać się inhalantami dealer - handlarz narkotyków dżoint - (ang. joint) papieros z marihuaną drag - (ang. drug) narkotyk działka - porcja narkotyku E erki - tabletki Relanium edu.cossw.pl strona 13

14 ekstazy - metylenodioksymetafenyloizopropyloamina. Środek o działaniu stymulującopsychodelicznym. W Polsce występuje w formie tabletek. Efektem zażycia ekstazy jest euforia i pobudzenie, sympatia do wszystkich i wszystkiego, uczucie lekkości podczas wykonywania jakichkolwiek czynności, łatwość w nawiązywaniu kontaktów, uczucie wieczności, wyostrzenie wszystkich zmysłów (szczególnie wzroku, słuchu, dotyku). Skutkiem ubocznym jest podwyższenie temperatury ciała, co w razie nie zachowania odpowiednich warunków bezpieczeństwa może skończyć się śmiercią na skutek przegrzania i odwodnienia organizmu. F faza - efekt działania narkotyku fazować - dziwnie się zachowywać feta - amfetamina fukać - wciągać narkotyki nosem G gandzia - (ang. ganja) marihuana gibony - blanty głód - być na głodzie gras (ang. grass) - marihuana grzać - przyjmować dożylnie narkotyki grzybki halucynki - grzyby posiadające właściwości psychodeliczne, wywołują halucyjnacje i omamy H hasz - haszysz haszysz - zawiera o wiele więcej THC niż marihuana, ma większą gęstość i masę, dłużej się pali. heroina - należy do grupy opiatów, depresantów. Występuje w postaci proszku lub granulek. Działa uspokajająco i przeciwbólowo. Można ją palić,wdychać, wciągać, wcierać lub podawać dożylnie. Jeden z najsilniej uzależniających środków. hera - środek narkotyczny hif - być nosicielem wirusa HIV hukać - zażyć dożylnie środek narkotyczny edu.cossw.pl strona 14

15 I inhalanty - środki wziewne J jarać - palić marihuanę K kanał - żyła - dać w kanał - zapodać dożylnie środek narkotyczny kirać - ćpać narkotyki wziewne kleić się - odurzać się inhalantami kłuć się - podawać narkotyk dożylnie kokaina - środek pobudzający z grupy stymulantow,otrzymywany z liści koki kompot (polska heroina) - narkotyk prowadzący do senności, rozluźnienia mięśni, zaburzeń równowagi kosmos - stan dobrego działania extazy L lufa - szklana fifka w której palona jest marihuana i haszysz LSD - narkotyk z grupy psychodelików, wywołuje halucynacje i omamy, faza po kwasie zwana jest podróżą M marihuana- THC, związek psychoaktywny należący do grupy psychodelików. Wywołuje stan euforii, ogólne rozluźnienie, wesołkowatość, gadatliwość materiał - towar, narkotyk N naczesany - naćpany naćpany - pod działaniem narkotyku nagrzany - pod działaniem narkotyku O odjazd - stan odurzenia, faza edu.cossw.pl strona 15

16 outoforder - brak śliny wywołany przez amfetaminę P pakiet - woreczek na dragi palenie - marihuana papier - LSD piguły - pigułki ekstazy pixy - tabletki ekstazy podróż - stan odurzenia po LSD pompka - strzykawka proch - amfetamina, kokaina przedawkować - zażyć za dużą ilość narkotyku przekręcić się - umrzeć z powodu przedawkowania przymulony - pod działaniem leków psychotropowych R rąbnąć sobie - zażyć środek narkotyczny rura- nabita lufka marihuaną S spid - amfetamina sportowiec - narkoman panujący nad swoim nałogiem steryd - środek wspomagający przyrost mięśni Ś śnieg - kokaina - środek narkotyczny z liści koki śmieszka - ziele śnieżka - działka amfetaminy T tableta - tableta ekstazy edu.cossw.pl strona 16

17 tabs - slangowa nazwa tabletek extazy W wąchać - odurzać się środkami wziewnymi Z zaćpany - odurzony zjazd - obniżone samopoczucie po zażyciu amfetaminy zwał - złe samopoczucie Ż żąchać - odurzać się środkami wziewnymi Podział narkotyków według Światowej Organizacji Zdrowia (źródło: Opiaty np. heroina, morfina Psychostymulanty np. amfetamina, metamfetamina Kokaina Marihuana i haszysz Halucynogeny np. DMT Psychodelik i np. LSD-25 Środki lotne kleje Leki uspokajające i barbiturany Nikotyna Alkoho l Steroidy edu.cossw.pl strona 17

18 Podział według działania fizjologicznego Podział substancji psychoaktywnych przyjęty przez Interpol i stosowany w farmakologii: 1. Stymulanty czyli substancje pobudzające ośrodkowy układ nerwowy: Amfetamina i jej pochodne: amfetamina, metaamfetamina, metylfenidat; Efedryna i jej steroizomery: efedryna i pseudoefedryna; N-metyloksantyny : kofeina, teofilina, teobromina; 2. Depresanty czyli substancje działające opóźniająco na ośrodkowy układ nerwowy: Benzodiazepiny, np. diazepam, flunitrazepam; Depresanty nasenne: alkohol, eter, barbiturany, chloroform; wodzian chloralu; Opioidy, np. opium, kodeina, tramadol, morfina, heroina, metadon; 3. Psychodelik i czyli substancje wywołujące zaburzenia w ośrodkowym układzie nerwowym: delirianty, np. skopolamina, atropina; pozostałe psychodeliki np. Salvinorin A; psychodeliki stymulacyjne, np. MDMA, MDA, meskalina, DOM, LSD- 25, AMT, DMT; dysocjanty, np. podtlenek azotu, ketamina; 4. Konopie indyjskie i ich pochodne, np. THC, są wyróżniane jako osobna grupa ponieważ wykazują działanie i stymulacyjne i depresyjne, a ponadto posiadają cechy psychodelików. Narkotyki miękkie i twarde Często narkotyki dzieli się na miękkie i twarde, choć kryterium podziału nie jest jasno ustalone. Jako twarde najczęściej określa się te, których używanie prowadzi do silnego uzależnienia, zwłaszcza kiedy jest połączone z poważnymi następstwami zdrowotnymi. Za miękkie uznaje się te, które uzależniają w dużo mniejszym stopniu lub wcale. Podział narkotyków na miękkie i twarde ma znaczenie w prawie Holandii, gdzie używanie narkotyków miękkich" jest legalne. Do narkotyków twardych najczęściej zalicza się kokainę, i opioidy jak heroina i morfina, do miękkich najczęściej marihuanę, haszysz i LSD. edu.cossw.pl strona 18

19 Sporną kwestią jest klasyfikacja psychodelików. W tej grupie znajduje się wiele substancji, które, mimo że mogą być groźne dla zdrowia, nie wywołują uzależnienia, stąd przez niektórych nie są one w ogóle traktowane jak narkotyki. Holenderska polityka tolerowania narkotyków uznaje syntetyczne psychodeliki, takie jak LSD i MDMA za narkotyki twarde, chociaż mają działanie bardzo podobne do psychodelików naturalnych, takich jak meskalina (pejotl) i psylocybina (grzyby psylocybinowe), które są w Holandii legalne w nieprzetworzonej formie. Bibliografia 1. J. Sierosławski Epidemia narkomani w Polsce - Służba Zdrowia nr 84 87/ Jednolita Konwencja o środkach odurzających z 1961 roku wraz z poprawkami dokonanymi przez Protokół uzupełniający tę Konwencję z 1972 r, Konwencja o substancjach psychotropowych z 1971 roku, Konwencja o zwalczaniu nielegalnego obrotu środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi z 1988 roku. 3. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia roku w sprawie sposobów ochrony jednostek organizacyjnych SW (Dz. U. Nr 194, poz. 1902). 4. Analiza przypadków przemytu na teren jednostek penitencjarnych środków zagrażających porządkowi i bezpieczeństwu za rok 2003 i I-sze półrocze 2004 roku Biuro Ochrony CZSW edu.cossw.pl strona 19

20 Źródła prawa 1. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz. U. Nr 179 poz.1485, z późniejszymi zmianami) 2. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 października 2003 roku w sprawie sposobów ochrony jednostek organizacyjnych SW (Dz. U. Nr 194, poz. 1902). 3. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 stycznia 2005 r. w sprawie postępowania w celach szkoleniowych ze środkami odurzającymi, substancjami psychotropowymi lub ich preparatami oraz prekursorami grupy I-R, a także warunków ich przechowywania i sposobu niszczenia przez jednostki organizacyjne administracji rządowej wykonujące czynności operacyjno - rozpoznawcze.(dz. U. Nr 21 poz. 176) 4. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 września 2004 r. określające podmioty uprawnione do przechowywania oraz niszczenia środków odurzających, substancji psychotropowych lub ich preparatów oraz prekursorów grupy I-R, a także szczegółowe zasady i warunki ich przechowywania oraz niszczenia. (Dz. U. Nr 219 poz. 2231). edu.cossw.pl strona 20