RACHUNKOWOŚĆ W ZARZĄDZANIU JEDNOSTKAMI GOSPODARCZYMI

Transkrypt

1 UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH I ZARZĄDZANIA ZESZYTY NAUKOWE NR 464 PRACE KATEDRY RACHUNKOWOŚCI NR 27 RACHUNKOWOŚĆ W ZARZĄDZANIU JEDNOSTKAMI GOSPODARCZYMI

2 SZCZECIN 2007

3 Artykuły wydrukowane zostały zgodnie z materiałami dostarczonymi przez Autorów. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść, formę i styl artykułów. Rada Programowa prof. zw. dr hab. Teresa Kiziukiewicz, prof. zw. dr hab. Kazimierz Sawicki, prof. zw. dr hab. Ksenia Czubakowska, prof. dr hab. Kazimiera Winiarska, dr hab. prof. US Maria Hass-Symotiuk, dr hab. prof. US Waldemar Gos Redakcja naukowa prof. zw. dr hab. Teresa Kiziukiewicz Recenzent prof. zw. dr hab. Edward Nowak Sekretarze wydania dr Marcin Kaczmarek, dr Przemysław Pietrzak Korekta i skład komputerowy Marek Rublewski Copyright by Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2007 ISSN ISSN X WYDAWNICTWO NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO Wydanie I. Ark. druk. 32,5 Format B5. USPol 55/2007

4 SPIS TREŚCI Wprowadzenie... 7 I. Rachunkowość finansowa 1. MELANIA BĄK: Formy ewidencji podatkowej w małej firmie i jej dylematy GRZEGORZ BUCIOR: Wynik finansowy brutto jako wynik podatkowy ANNA BUCZKOWSKA: Funkcjonowanie kontroli finansowo-księgowej w jednostce gospodarczej MAŁGORZATA CIECIURA: Charakterystyka czynników kształtujących wartość firmy JANUSZ CZERNY: Rola i znaczenie wyceny w zarządzaniu przedsiębiorstwem znajdującym się w sytuacji kryzysowej KSENIA CZUBAKOWSKA: Straty i zyski nadzwyczajne w sprawozdaniu finansowym ANNA DYHDALEWICZ: Opodatkowanie dywidend wypłacanych przez krajowe spółki kapitałowe BARBARA GIERUSZ, TERESA MARTYNIUK: Rozliczanie transakcji w walutach obcych WALDEMAR GOS: Wpływ zasad prezentacji aktywów i zobowiązań na pomiar płynności finansowej MARIA HASS SYMOTIUK: Przechowywanie i ochrona zbiorów informacyjnych systemu rachunkowości STANISŁAW HOŃKO: Pojęcie nieruchomości inwestycyjnych i zasady ich wstępnej wyceny w świetle polskich i międzynarodowych regulacji rachunkowości MAGDALENA JANOWICZ: Porównanie metod rozliczania połączenia jednostek gospodarczych ELŻBIETA JAWORSKA: Funkcje rachunkowości w zarządzaniu przedsiębiorstwem MARCIN KACZMAREK: Techniki oszustw księgowych MONIKA KACZURAK-KOZAK: Plan kont a zmiany sprawozdawczości finansowej jednostek organizacyjnych samorządu terytorialnego RAFAŁ KARLIKOWSKI: Ewidencja pomocy unijnej w grupach producentów rolnych województwa pomorskiego MARIA KIEDROWSKA: Nieruchomości w sprawozdaniu finansowym zakładów ubezpieczeń na życie TERESA KIZIUKIEWICZ: Przesłanki wyboru technik badania audytowego JOANNA KOGUT: Fundusze własne samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej po nowelizacji ustawy WOJCIECH KRAWIEC, DAMIAN KUBIAK: Funkcjonalność systemu finansowoksięgowego Rewizor GT a wymagania wobec systemów finansowo-księgowych PRZEMYSŁAW MUĆKO: Sprawozdanie z działalności w regulacjach międzynarodowych TERESA ORZESZKO: Uwagi na temat terminu Międzynarodowe Standardy Rachunkowości

5 23. ALEKSANDRA PASZKIEWICZ: Marka jako składnik aktywów przedsiębiorstwa KATARZYNA POLAK: Sprawozdawczość finansowa w procesie zarządzania finansami ANDREJS PONOMARJOVS: Ethics education in accounting MICHAŁ POSZWA: Zasady wyboru optymalnej formy podatku dochodowego przez przedsiębiorcę EWA RADAWIECKA: Odroczony podatek dochodowy jako instrument zarządzania w podmiotach gospodarczych MARZENA RYDZEWSKA-WŁODARCZYK: Kontrola wewnętrzna w różnych podmiotach wybrane zagadnienia KAZIMIERZ SAWICKI: Problem ustalenia i kwalifikacji nieprawidłowości występujących w rachunkowości finansowej jednostek gospodarczych OLGA SERGEYEVA: Audit documentation TOMASZ SIUDEK: Partycypacja udziałowców w zyskach banków spółdzielczych w Polsce MANUELA SKOCZEK-SPYCHAŁA: Wpływ dyrektywy 2006/43/WE na badanie sprawozdań finansowych w Polsce KAMILA SYNAK: Wpływ badania sprawozdania finansowego przez biegłego rewidenta na wiarygodność informacji MARIAN WALCZAK: Ograniczenia analizy płynności finansowej w przedsiębiorstwie KAZIMIERA WINIARSKA: Weryfikacja rzeczowych aktywów trwałych przed zastosowaniem MSR ANNA ZBARASZEWSKA: Rola informacji z rachunku przepływów pieniężnych w ocenie sytuacji finansowej jednostki IRENA ZIĘTOWSKA: Bilans wartości niematerialnych II. Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza 1. MAŁGORZATA CYGAŃSKA: Ocena możliwości zastosowania rachunku ABC w szpitalu URSZULA DRUMLAK: Rola rachunkowości w uwzględnianiu ryzyka JOANNA DYNOWSKA: Systemy ewidencji kosztów jako podstawa informacji o kosztach w przedsiębiorstwie MONIKA FOREMNA-PILARSKA: Budżetowanie ABB w zarządzaniu jednostką JANUSZ GAWRYŚ, ANDRZEJ JACKIEWICZ: Rachunkowość a praktyczne problemy podejmowania decyzji zarządczych na przykładzie spółki z o.o. Polski Len AGNIESZKA KISTER: Elementy rachunku kosztów jakości GRAŻYNA KLAMECKA ROSZKOWSKA: Problem wyodrębniania kosztów działalności innowacyjnej w podlaskich przedsiębiorstwach ADAM KOPIŃSKI: Rentowność banku a ryzyko ROBERT KOWALAK: Benchmarking w doskonaleniu procesów zachodzących w przedsiębiorstwie

6 10. PRZEMYSŁAW ŁAGODZKI, MICHAŁ KIEŁSZNIA: Koncepcja zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstwa wybrane zagadnienia IWONA MAJCHRZAK: Podsystem rachunku kosztów ochrony środowiska jako element rachunku kosztów przedsiębiorstw energetycznych DAWID MICHALAK: Ceny transferowe a optymalizacja podatkowa międzynarodowych grup kapitałowych GRAŻYNA MICHALCZUK: Bilansowe ujęcie kosztów prac rozwojowych jako wewnętrznie wytworzonego składnika wartości niematerialnych TERESA MIKULSKA: Budżetowanie kosztów w wybranych przedsiębiorstwach województwa podlaskiego wyniki badań BOŻENA NADOLNA: Decyzje operacyjne a analiza kosztów relewantnych BARTŁOMIEJ NITA: Teoretyczne aspekty strategicznego zarządzania kosztami MARTA NOWAK: Zastosowanie controllingu personalnego w zarządzaniu zasobami ludzkimi przedsiębiorstwa AGNIESZKA NÓŻKA: Przesłanki i główne obszary doskonalenia rachunku kosztów w jednostkach badawczo-rozwojowych MAREK OSSOWSKI: Identyfikacja i klasyfikacja procesów realizowanych w państwowej szkole wyższej PRZEMYSŁAW PIETRZAK: Wynik finansowy jako miernik efektów gospodarowania przedsiębiorstwa MARZENA RYDZEWSKA-WŁODARCZYK: Ewidencja i rozliczanie kosztów we wspólnocie mieszkaniowej ARLETA SZADZIEWSKA: Podejmowanie działań proekologicznych a koszty środowiska w dużych przedsiębiorstwach województwa pomorskiego wyniki badań ankietowych ŁUKASZ SZYDEŁKO: Rachunek odpowiedzialności w przedsiębiorstwach zorientowanych procesowo WOJCIECH WDOWIAK: Analiza progowa w zarządzaniu kosztami szkoły wyższej WOJCIECH ZBARASZEWSKI: Rachunek ekonomicznej efektywności inwestycji ekologicznych GRZEGORZ ZIMON: Zasady tworzenia budżetów w jednostkach gospodarczych ANNA ZYSNARSKA: Budżetowanie i sprawozdawczość w procesie zarządzania sektorem publicznym

7 I. RACHUNKOWOŚĆ FINANSOWA

8 FORMY EWIDENCJI PODATKOWEJ W MAŁEJ FIRMIE I JEJ DYLEMATY Melania Bąk Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu, Katedra Finansów i Rachunkowości Małą firmę można określić za pomocą mierników ilościowych i jakościowych. Wykorzystanie różnych mierników wpływa na to, że nie ma jednoznacznej definicji małej firmy. Rachunkowość w małej firmie może być prowadzona w postaci form uproszczonych oraz ksiąg rachunkowych z możliwością pewnych uproszczeń. Rodzaj prowadzonej ewidencji podatkowej (podstawowej) zależy od formy opodatkowania. Ewidencja podstawowa pozwala ustalić podatek dochodowy zgodnie z prawem podatkowym. Mimo wielu form rachunkowości małej firmy wciąż trwa dylemat w jaki sposób mała firma powinna prowadzić rachunkowość? Formy uproszczone rachunkowości koncentrują swoją uwagę tylko na aspektach podatkowych. Dlatego pełną informację finansową o prowadzonej działalności gospodarczej mała firma może uzyskać za pomocą ksiąg rachunkowych. Zachętą do prowadzenia ksiąg rachunkowych powinno być jej uproszczenie dla małych firm. THE RANGE OF SMALL FIRM ACCOUNTING AND ITS DILEMMAS Small firm can be described using quantitative and qualitative measures. There are many various measures and therefore it is no clear definition small firm. Accounting in small firm may be done with many forms. Type of tax records depends on tax form. Basic records allow to estimate income tax according to tax low. Complete financial information about economic activity small firm may be get from accounting books.

9 WYNIK FINANSOWY BRUTTO JAKO WYNIK PODATKOWY Grzegorz Bucior Uniwersytet Gdański, Katedra Rachunkowości Artykuł jest głosem w dyskusji nad kierunkami zmian w polskim prawie podatkowym. Wskazuje na problemy wynikające z braku zgodności pomiędzy wartością wyniku finansowego jednostki ustalanego według zasad rachunkowości a dochodem będącym podstawą opodatkowania podatkiem dochodowym. Ponieważ rachunkowość opiera się na fundamentalnych zasadzie wiernego i rzetelnego obrazu a istotą opodatkowania dochodu jest pobranie daniny od osiągniętego zysku celowym jest oparcie wymiaru podatku o wartość wyniku bilansowego. Wydaje się, że tak radykalna zmiana nie naruszyłaby możliwości realizacji swoich funkcji przez finanse publiczne. Przyniosłaby niewątpliwie korzyści dla przedsiębiorstw. ACCOUNTING PROFIT AS A BASE FOR INCOME TAX The article is the voice in discussion about reforming polish tax law. One of the major problem in polish tax payers activity is the difference between value of the profit estimated with accounting rules and income valued for tax purpose. The accounting with his fundamental rules based on true and fair value should be the base for the tax calculations. The radical changes in this matter should gain for companies. It seems, the reform will not break functions of public finance system.

10 FUNKCJONOWANIE KONTROLI FINANSOWO-KSIĘGOWEJ W JEDNOSTCE GOSPODARCZEJ Anna Buczkowska Uniwersytet Szczeciński, Instytut Rachunkowości streszczenie W funkcjonowaniu przedsiębiorstw szczególną rolę odgrywa kontrola, która obok planowania, organizowania, koordynowania i motywowania jest jedną z funkcji zarządzania. W artykule omówiono istotę, zakres, funkcje a także cechy kontroli finansowo-księgowej. Przedstawiono również funkcje głównego księgowego w zakresie kontroli oraz usytuowanie organizacyjne kontroli w jednostce gospodarczej. THE FUNCTION OF FINANCIAL CONTROL IN ECONOMIC UNIT In activity of enterprises the special part has the financial control, which beside planning, organizations, coordinating and motivating is one of function in the management. The article presents the essence of financial control, the range, the function and her quality. In the article introduced functions of chief accountant in range of financial control and localization financial control in economic unit.

11 CHARAKTERYSTYKA CZYNNIKÓW KSZTAŁTUJĄCYCH WARTOŚĆ FIRMY Małgorzata Cieciura Akademia Rolnicza w Szczecinie, Katedra Rachunkowości Nabyta wartość firmy jest kategorią, która obecnie ma szczególne znaczenie w rachunkowości. Dzieje się tak, ponieważ procesy fuzji i przejęć, w których dochodzi do ujawnienia wartości firmy, odgrywają dziś w gospodarce światowej bardzo dużą rolę. Wagę problemu pogłębia fakt istnienia znaczącej różnicy między wartością podmiotu wynikającą z ksiąg rachunkowych, a wartością postrzeganą przez inwestorów. Rachunkowość nazywa tą różnicę wartością firmy i od wielu lat zajmuje się jej badaniem, chcąc w adekwatny sposób odzwierciedlić jej poziom w księgach rachunkowych i sprawozdaniu finansowym jednostki gospodarczej. Między innymi, przedmiotem badań rachunkowości są elementy składowe tej kategorii ekonomicznej. Analiza literatury polskiej jak i światowej pozwala wyodrębnić kilka głównych grup czynników tworzących wartość firmy. W zaprezentowanym artykule zostały przedstawione cztery grupy czynników mających, zdaniem autorki decydujący wpływ na kształtowanie poziomu wartości firmy. Są to: aktywa niedoszacowane, aktywa nieewidencjonowane, efekt synergii oraz oddziaływanie otoczenia przedsiębiorstwa nazwane niewidzialną ręką rynku. Należy zauważyć i podkreślić, że klasyfikacja elementów składowych wartości firmy jest obarczona subiektywizmem, a nieustanne zmiany środowiska w którym powstaje wartość firmy powoduję, że katalog czynników ją tworzących pozostaje kwestią otwartą. DESCRIPTION OF FACTORS CONSTITUTING GOODWILL Goodwill is a category which at present is of particular importance in accountancy. This happens because the processes of merger and taking over in which goodwill is disclosed, play a very significant role in contemporary world economy. The importance of the problem is increased by the presence of a significant difference between the value of an entity resulting from accounting books and the value perceived by investors. Accountancy calls this difference goodwill and has been examining it for many years in order to reflect its level adequately in accounting books and the financial report of the business entity. Amongst others, the components comprising this economic category are the object of auditing. The analysis of Polish and world literature allows to distinguish several factors constituting goodwill. In the presented article four factor groups have been presented, which in the opinion of the author have decisive influence on establishing the level of goodwill. These are: undervalued assets, unregistered assets, the synergy effect and the impact of the enterprise s environment called the market s invisible hand. It is necessary to note and stress that the classification of elements constituting goodwill is burdened with subjectivism whereas the continuous changes to the environment in which goodwill comes into being cause the catalogue of factors comprising the same to remain an open issue.

12 ROLA I ZNACZENIE WYCENY W ZARZĄDZANIU PRZEDSIĘBIORSTWEM ZNAJDUJĄCYM SIĘ W SYTUACJI KRYZYSOWEJ Janusz Czerny Wyższa Szkoła Handlu i Rachunkowości w Poznaniu W gospodarce rynkowej wraz z postępującym procesem globalizacji narasta ryzyko związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Otocznie oraz czynniki natury wewnętrznej powodują powstawanie sytuacji kryzysowych niosących ze sobą ryzyko przerwania zasady kontynuacji działalności. Opanowanie sytuacji kryzysowych wymaga przewartościowania celów gospodarczych realizowanych przez przedsiębiorstwo. Do zmieniających się celów powinna być dostosowana polityka bilansowa, a w jej ramach polityka rachunkowości i zasady wyceny. THE ROLE AND SIGNIFICANCE OF EVALUATION IN MANAGEMENT OF AN ENTERPRISE IN A CRISIS SITUATION In the market economy of globalisation era risks of running enterprises of various sizes are even greater. The environment and inner factors involve creation of crisis situations which can bring a risk of breaking the rule of business continuity. Mastering the crisis situation requires redefinition of economic targets realised by the enterprise. The balance strategy including accounting strategy and regulations of evaluation should be adjusted to the altered aims.

13 STRATY I ZYSKI NADZWYCZAJNE W SPRAWOZDANIU FINANSOWYM Ksenia Czubakowska Uniwersytet Szczeciński, Instytut Rachunkowości Jednostki prowadzące działalność gospodarczą mają obowiązek sporządzania rachunku zysków i strat. Elementy kształtujące wynik finansowy różnią się, jeżeli rozpatruje się poszczególne pozycje w sprawozdaniu finansowym, z punktu widzenia ustawy o rachunkowości i Międzynarodowych Standardów Rachunkowości. Najbardziej kontrowersyjną pozycją są straty i zyski nadzwyczajne, które były przedmiotem rozważań. THE EXTRAORDINARY PROFITS AND LOSSES IN THE FINANCIAL STATEMENTS Business entities are obliged to prepare the profit and loss account. The elements which create a financial result differ from each other if we consider regulations included in the Accounting Act and the International Accounting Standards. The most controversial elements are extraordinary profits and losses which are the subject of the article.

14 OPODATKOWANIE DYWIDEND WYPŁACANYCH PRZEZ KRAJOWE SPÓŁKI KAPITAŁOWE Anna Dyhdalewicz Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Białymstoku, Katedra Finansów i Rachunkowości W artykule zaprezentowano zmiany w opodatkowaniu dywidend podatkiem dochodowym w krajowych spółkach kapitałowych obowiązujące od 1 stycznia 2007 roku. Dywidendy stanowią jedną z form korzyści z realizacji praw majątkowych ustanowionych w kodeksie spółek handlowych oraz praw zawartych w statucie lub umowie spółki. TAXATION OF DIVIDENDS PAID BY DOMESTIC CAPITAL COMPANIES The article presents changes in dividend taxation of domestic companies ( limited liability and join stock companies as well). New taxation rules were applied in February 2007 onwards. The dividends are one of the most common form of execution the property rights established in Companies Act and Articles of Association.

15 ROZLICZANIE TRANSAKCJI W WALUTACH OBCYCH Barbara Gierusz, Teresa Martyniuk Uniwersytet Gdański, Katedra Rachunkowości Występowanie w podmiocie gospodarczym transakcji wyrażonych w walutach obcych powoduje powstanie tzw różnić kursowych, wynikających z wyceny tej samej operacji gospodarczej według różnych kursów walut w momencie jej powstania i realizacji. W artykule przedstawiono zasady bieżącej i okresowej wyceny transakcji wyrażonych w walutach obcych według obowiązującego prawa bilansowego i podatkowego. Wskazano różnice w pomiarze według obu praw i ich skutki. SETTLEMENT OF TRANSACTION IN FOREIGN CURRENCIES Appearance of transactions in foreign currencies in an economic entity causes arising of foreign exchange differences resulting from valuating the same accounting transaction by different exchange rates while creating and realizing. The paper presents rules of current and recurring valuation of transaction made in foreign currencies according to tax law and balance sheet law. It also points out differences in measurement and their effects by both laws.

16 WPŁYW ZASAD PREZENTACJI AKTYWÓW I ZOBOWIĄZAŃ NA POMIAR PŁYNNOŚCI FINANSOWEJ Waldemar Gos Uniwersytet Szczeciński, Instytut Rachunkowości Do oceny statycznej płynności finansowej służą głównie informacje o elementach aktywów obrotowych oraz zobowiązań krótkoterminowych. W związku z tym, celem niniejszego opracowania jest przedstawienie zasad prezentacji pozycji bilansu, które sprzyjają pomiarowi płynności finansowej oraz kapitału pracującego. INFLUENCE OF THE RULES OF PRESENTATION OF ASSETS AND LIABILITIES ON MEASURING OF LIQUIDITY (summary) In order to assess the static liquidity, information about items of current assets and short-term liabilities are mainly used. That the purpose of the paper is to present rules of presentation of balance sheet items, which are conducive when measuring liquidity and working capital.

17 PRZECHOWYWANIE I OCHRONA ZBIORÓW INFORMACYJNYCH SYSTEMU RACHUNKOWOŚCI Maria Hass Symotiuk Uniwersytet Szczeciński, Instytut Rachunkowości Realizacja funkcji dowodowej systemu rachunkowości sprawia, że generowane w jej ramach zbiory informacyjne musza być właściwie archiwowane i zabezpieczone przez zniszczeniem i nieuprawnioną ingerencją w ich treść. W artykule przedstawiono, cele, sposoby i zasady bieżącego i stałego przechowywania i ochrony dokumentów księgowych oraz odpowiedzialność kierownika jednostki w tym zakresie. STORAGE AND PROTECTION OF INFORMATION SETS OF ACCOUNTING SYSTEM Implementation the evidencing function in any accounting system results in the necessity of proper storing and preserving information sets generated within accounting in order to avoid its destruction or illegitimate modifications. The paper presents objectives, methods and principles of running and permanent storage and protection of accounting documentation.

18 POJĘCIE NIERUCHOMOŚCI INWESTYCYJNYCH I ZASADY ICH WSTĘPNEJ WYCENY W ŚWIETLE POLSKICH I MIĘDZYNARODOWYCH REGULACJI RACHUNKOWOŚCI Stanisław Hońko Uniwersytet Szczeciński, Instytut Rachunkowości W artykule przedstawiono pojęcie nieruchomości inwestycyjnych oraz zasady wstępnej wyceny tych składników aktywów według polskich i międzynarodowych regulacji rachunkowości. Ze względu na fakt, że ustawa o rachunkowości nie precyzuje zasad kwalifikowania nieruchomości do inwestycji, celowe jest odwołanie do Międzynarodowego Standardu Rachunkowości nr 40 Nieruchomości inwestycyjne DEFINITION OF INVESTMENT PROPERTY AND RULES OF ITS INITIAL VALUATION ACCORDING TO THE POLISH AND INTERNATIONAL ACCOUNTING REGULATIONS The paper presents a definition of investment property and rules of initial valuation of these items of assets according to the Polish and International Accounting Regulations. As the Accounting Act does not specify rules of classifying property to investment, it is advisable to appeal to the International Accounting Standard 40 Investment Property.

19 PORÓWNANIE METOD ROZLICZANIA POŁĄCZENIA JEDNOSTEK GOSPODARCZYCH Magdalena Janowicz Uniwersytet Szczeciński, Instytut Rachunkowości Jednym z najważniejszych etapów połączenia jednostek gospodarczych jest jego ujęcie w księgach rachunkowych. Artykuł prezentuje księgowe metody rozliczenia połączenia oraz porównuje je, prezentując ich efekty, wady oraz zalety. COMPARISON OF THE METHODS OF ACCOUNTING FOR BUSINESS COMBINATION One of the most important stages of business combination process is its accounting. The paper presents the methods of accounting for business combination and compares them describing their effects, weaknesses and advantages.

20 FUNKCJE RACHUNKOWOŚCI W ZARZĄDZANIU PRZEDSIĘBIORSTWEM Elżbieta Jaworska Akademia Rolnicza w Szczecinie, Katedra Rachunkowości Współcześnie istota i funkcje rachunkowości są ujmowane szeroko, z uwzględnieniem zarówno podstawowych zasad i cech rachunkowości, jak również potrzeb informacyjnych wynikających, między innymi, z dynamicznych zmian warunków otoczenia. W artykule są przedstawione funkcje rachunkowości, takie jak: informacyjna, planistyczna, optymalizacyjna, kontrolna, analityczna, statystyczna. Funkcje te powinny pozwalać na sprawne wykonywanie każdej z funkcji zarządzania. Prawidłowa realizacja funkcji rachunkowości wspomaga proces podejmowania decyzji w przedsiębiorstwie. ACCOUNTING FUNCTIONS IN THE ENTERPRISE MANAGEMENT At present the essence and the function of accounting are grasped broadly. It takes into consideration both basic principles and features of accounting, and information needs, which are resulted, among others, from dynamic changes of environment conditions. In the article are presented the function of accounting, such as: information, planning, optimization, control, analytical, statistical. These functions should let for efficient making every of management functions. The proper accomplishment of the accounting functions supports the decisions-making process in the enterprise.

21 TECHNIKI OSZUSTW KSIĘGOWYCH Marcin Kaczmarek Uniwersytet Szczeciński, Instytut Rachunkowości W artykule przedstawiono genezę definicji oszustwa i nadużycia gospodarczego oraz motywy postępowania osób, które przestępstwa te popełniają. Zaprezentowano również techniki oszustw księgowych ułatwiających wprowadzenie w błąd osoby czytające sprawozdania, deklaracje i raporty przedsiębiorstwa TECHNIQUES OF FRAUDS IN ACCOUNTING The paper presents genesis of fraud and abuses definition in an enterprise and motives of actions of the persons, who commit these crimes. It also presents techniques for accountants and the management which allow to set into error persons reading reports, declarations.

22 PLAN KONT A ZMIANY SPRAWOZDAWCZOŚCI FINANSOWEJ JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO Monika Kaczurak-Kozak Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Sulechowie, Instytut Prawa i Administracji Podstawowym elementem dokumentacji, zawierającej ustalone w jednostce zasady rachunkowości jest zakładowy plan kont. Szczegółowość planu kont ma zagwarantować pozyskiwanie informacji niezbędnych do sporządzania sprawozdań. Wszelkie zmiany w zakresie sprawozdawczości powodują modyfikacje w obszarze planu kont. W związku z wprowadzeniem do sektora finansów publicznych nowych elementów sprawozdania finansowego tj. rachunku zysków i strat oraz zestawienia zmian w funduszu jednostki, niezbędne jest rozszerzenie szczegółowości kont syntetycznych. CHART OF ACCOUNTS VERSUS CHANGES IN FINANCIAL REPORTING FOR TERRITORIAL SELF-GOVERNMENT UNITS Chart of accounts is the basic element of documentation which present accounting rules established for an entity. Complexity of chart of accounts should guarantee that all information needed to prepare financial reports will be available. Any changes in financial reporting requirements lead to modifications in chart of accounts area. In connection with introducing new elements of financial reporting to the public finance sector (income statement and statement of changes in equity) it is essential to widen complexity of synthetic accounts.

23 EWIDENCJA POMOCY UNIJNEJ W GRUPACH PRODUCENTÓW ROLNYCH WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO Rafał Karlikowski Uniwersytet Szczeciński, Studia Doktoranckie W opracowaniu wzięto pod uwagę opis i zasady pomocy dla grup producentów rolnych, jakie przyjęte zostały w Polsce w związku z przystąpieniem do Unii Europejskiej. Wspólne dla całej polityki rolnej Unii są przepisy dotyczące regulacji pomocy na poziomie jednostki administracyjnej na kształt polskiego województwa. Natomiast samą wysokość pomocy każde państwo Unii określa na własnym poziomie. W opracowaniu opisano trzy grupy producentów rolnych działające w województwie pomorskim. Są to: Słupska Spółdzielnia Producentów Mleka, Zrzeszenie Trzody Chlewnej w Bytowie oraz AGROPLON Sp. z o.o. Grupy te, jako jedyne w województwie pomorskim, wystąpiły o pomoc do ARiMR jako grupy producentów rolnych. W opracowaniu wskazano poziom pomocy wykorzystany przez grupy, kwoty tej pomocy oraz wykorzystanie udzielonej pomocy. REGISTERING OF THE EUROPEAN UNION AID IN GROUPS OF AGRARIAN PRODUCERS IN THE POMERANIAN VOIVODESHIP A description of rules to support agriculture producers groups, which were introduced in Poland due to country s incorporation to the EU, has been considered in the study. There are Union s common regulations of agricultural policy and aid supplied at the level of the administrative unit comparable to the Polish voivodship. However, the level of supplied aid has been established independently by each of the Union s countries. In the study there have been described three groups of agricultural producers in voivodship of Pomerania. These are: Milk Producers Cooperative of Słupsk(Słupska Spółdzielnia Producentów Mleka), Swine Breeding Cooperative of Bytów (Zrzeszenie Trzody Chlewnej) and AGROPLON Ltd. The above mentioned agriculture producers groups were the only ones in Pomerania region to write applications for aid to the governmental agency (ARiMR). The study shows a level of exploitation of given aid, ammount of money used for aid and, last not least, particulars about aid s exploitation.

24 NIERUCHOMOŚCI W SPRAWOZDANIU FINANSOWYM ZAKŁADÓW UBEZPIECZEŃ NA ŻYCIE Maria Kiedrowska Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Katedra Rachunkowości W opracowaniu przedstawiono zasady wyceny i sposób prezentacji nieruchomości oraz przychodów i kosztów wynikających z tytułu ich posiadania i użytkowania w sprawozdaniu finansowym zakładu ubezpieczeń na życie. Przedmiotem artykułu są nieruchomości będące lokatą na rachunek i ryzyko ubezpieczającego, lokatą zakładu ubezpieczeń a także nieruchomości wykorzystywane na własne potrzeby zakładu. Zwrócono uwagę na wpływ przyjętych rozwiązań na wartość lokat i poziom rezerw techniczno-ubezpieczeniowych w bilansie, na wielkość przychodów i kosztów wykazanych w technicznym rachunku ubezpieczeń na życie oraz w ogólnym rachunku zysków i strat. REAL ESTATES IN ANNUAL ACCOUNTS OF LIFE - ASSURANCE UNDERTAKINGS The paper is devoted to the valuation rules and presentation of land and buildings as well as accompanying to them incomes and costs in the annual financial reports of life - assurance undertakings. The author considers real estates being investments for the benefit of life assurance policyholders who bear the investment risk, investments of life assurance undertakings and land and buildings occupied by them for their own activities. It is pointed out how particular rules in this field affect the value of investments and technical provisions in the balance sheet and the incomes and costs presented in technical and non technical accounts.

25 PRZESŁANKI WYBORU TECHNIK BADANIA AUDYTOWEGO Teresa Kiziukiewicz Uniwersytet Szczeciński, Instytut Rachunkowości Przeprowadzenie audytu wymaga użycia różnych technik dostosowanych do specyficznych cech zadania audytowego. Na wybór techniki wywierają wpływ przesłanki obiektywne i subiektywne. Ich omówienie zawiera niniejsza praca. THE REASONS BEHIND THE CHOICE OF A SUITABLE AUDIT METHOD Audit is performed using diffrent methods, which are adjusted to particular features of each audit task. The choice of a suitable method is determined by both objective nad subjective reasons. Those reasons are described in detail in this paper.

26 FUNDUSZE WŁASNE SAMODZIELNYCH PUBLICZNYCH ZAKŁADÓW OPIEKI ZDROWOTNEJ PO NOWELIZACJI USTAWY Joanna Kogut Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu Wydział Gospodarki Regionalnej i Turystyki w Jeleniej Górze Katedra Finansów i Rachunkowości Celem artykułu jest przedstawienie zmian przepisów znowelizowanej ustawy o zakładach opieki zdrowotnej obowiązującej od stycznia 2007 roku w zakresie funduszy własnych SP ZOZ. Zamiany te dotyczą zarówno zwiększenia, jak i zmniejszenia funduszu założycielskiego i funduszu zakładu SP ZOZ. W szczególności zwrócono uwagę na kwestię ujęcia środków pieniężnych otrzymanych w postaci dotacji na sfinansowanie remontów, a także sposób i konsekwencje pokrycia ujemnego wyniku finansowego osiąganego przez te jednostki. PRIVATE FUNDS OF INDEPENDENT PUBLIC HEALTH CARE INSTITUTIONS FOLLOWING THE ACT AMENDMENT The objective of the hereby article is to present changes in regulations following the Act amendment, regarding health care institutions, which has been in force since January 2007 with reference to private funds of Independent Public Health Care Institutions. These changes refer to both increasing and decreasing the establishment fund and the company fund. The main focused regarded the issue of recognizing cash receipts as grants for covering redecoration expenses as well as the means and consequences of covering negative financial balance reflected by these units.

27 FUNKCJONALNOŚĆ SYSTEMU FINANSOWO-KSIĘGOWEGO REWIZOR GT A WYMAGANIA WOBEC SYSTEMÓW FINANSOWO-KSIĘGOWYCH Wojciech Krawiec, Damian Kubiak Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu, Katedra Finansów i Rachunkowości Artykuł prezentuje cechy systemu finansowo-księgowego Rewizor GT w aspekcie spełnienia wymogów dla oprogramowania wykorzystywanego w rachunkowości określonych przez ustawodawcę. Przeanalizowane zostały kwestie przygotowanie do pracy, parametryzacji programu oraz ochrony danych i samego dostępu do nich. FUNCTIONALITY OF THE FINANCIAL AND BOOK-KEEPING SYSTEM REWIZOR GT AND REQUIREMENTS THAT NEED TO BE MET ABOUT FINANCIAL AND BOOK- KEEPING SYSTEMS Functionality one of the most popular in Poland accounting application Rewizor GT were presented. All features of the software were described in relation to Polish Accounting Act of 29 September The most important aspects of using program in accounting are setting the program up, parametrisation and data protection.

28 SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI W REGULACJACH MIĘDZYNARODOWYCH Przemysław Mućko Uniwersytet Szczeciński, Instytut Rachunkowości W artykule, na podstawie regulacji międzynarodowych z zakresu rachunkowości i obrotu publicznego papierami wartościowymi, ukazano zasadnicze cechy sprawozdania z działalności, odróżniające je od sprawozdania finansowego. Postawiono przy tym tezę, że sprawozdanie z działalności stanowi element sprawozdawczości finansowej, który nie wchodzi w skład rocznego sprawozdania finansowego. DISTINCTIVE CHARACTERISTICS OF MANAGEMENT COMMENTARY ACCORDING TO INTERNATIONAL REGULATIONS Against the background of international regulations of accounting and financial markets, the article contains analysis of management commentary (operating and financial review, management discussion and analysis) that highlights the distinctive features of this report in comparison to the other forms of financial reporting. Although the management commentary does not belong to financial statements (in terms of Polish Accounting Act), it is a crucial element of the corporate financial reporting.

29 UWAGI NA TEMAT TERMINU MIĘDZYNARODOWE STANDARDY RACHUNKOWOŚCI Teresa Orzeszko Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu, Katedra Finansów i Rachunkowości Celem artykułu jest analiza i prezentacja zakresu znaczeniowego terminu międzynarodowe standardy rachunkowości, który jest bardzo popularny od kilku lat nie tylko w Polsce. Rozpoznanie jego różnych odcieni znaczeniowych powinno ułatwić należyte posługiwanie się nim i zapewnić używanie go we właściwym kontekście. NOTES ON THE CONCEPT OF INTERNATIONAL ACCOUNTING STANDARDS The objective of the hereby article is to analyze and present the semantic scope of the term international accounting standards which have been very popular not only in Poland for the last few year. Recognition of its different semantic meanings should facilitate its correct application and assure using it in proper context.

30 MARKA JAKO SKŁADNIK AKTYWÓW PRZEDSIĘBIORSTWA Aleksandra Paszkiewicz Uniwersytet Gdański, Katedra Rachunkowości Marka stanowi jeden z podstawowych zasobów przedsiębiorstw, który pozwala na generowanie dodatkowych przychodów oraz umacnia lojalność klientów. Bardzo często wpływa ona na wartość rynkową jednostki lub może być przedmiotem transakcji kupna-sprzedaży. Niniejszy artykuł przedstawia podejście do marek prezentowane w wybranych standardach rachunkowości. MARK AS AN ITEM OF ENTITY ASSETS A mark is one of the fundamental entity resources which allows generating additional incomes and strengthens the clients loyalty. Very often it affects the market value of an entity or may be a subject of a buysell transaction. The paper presents the approach to problem of the mark in selected accounting standards.

31 SPRAWOZDAWCZOŚĆ FINANSOWA W PROCESIE ZARZĄDZANIA FINANSAMI Katarzyna Polak Politechnika Koszalińska, Katedra Rachunkowości i Finansów FINANCIAL REPORTING IN THE PROCESS OF FINANCIAL MANAGEMENT The efficient functioning of the modern company requires proper activity of informational system. Close connection between informational and accounting systems is a also important. Only the integration of both of the systems enables implementation of financial management functions. Management is considered as regulation process, which relies on collecting, processing and passing information. The aim of accounting is transformation of original data, which express events and economic processes, into economic information useful for their receivers as well as presenting such information as the financial statements. And the financial statements may be the source of data for the needs of decision-making process as well as financial management. The finance management plays significant role in economic activity, especially in the areas, where the decisions influencing company financial situation are taken. It appears that there is strong correlation between accounting and finance sciences. Correct understanding of such correlation influences the quality of financial decisions.

32 ETHICS EDUCATION IN ACCOUNTING Andrejs Ponomarjovs The University of Latvia, Faculty of Economics and Management The model of ethical decision-making encapsulates moral development and virtue. Within the model, moral sensitivity and moral judgement compose moral development, while virtue comprises moral motivation and moral character. The literature review indicates that accounting education researchers have primarily focused on ethical judgments and the prescriptive reasoning process. The primary inference of this paper is that accounting education researchers should place greater emphasis on the other three aspects of ethical decision-making (sensitivity, motivation, and character), for they might provide avenues for improvements in ethical decisionmaking. To increase accounting students moral motivation, the paper recommends exhorting students to good behaviour, pointing out that they, indeed, are masters of their moral selves, and encouraging them to take pride in their profession. The paper urges all accounting faculty to recognize that they play an important part in their students moral maturation. Accounting faculty are the leaders of the branch of the accounting community to which students are first exposed, the academic accounting community. As such, they are responsible for setting the moral tone of the community and providing a nurturing environment in which ethical motivation and ethical behaviour can flourish. As explained in the paper, directly enhancing students ethical behaviour is probably beyond the scope of academic accountants, Finally, the paper addresses implementation issues and directions for future research. NAUCZANIE ETYKI W RACHUNKOWOŚCI Model etycznego podejmowania decyzji łączy w sobie aspekty rozwoju moralnego i cnoty. W ramach tego modelu, wrażliwość moralna i etyczny osąd składają się na rozwoju moralny, a cnota zawiera w sobie motywację i charakter moralny. Studia literaturowe wskazują, że badania w dziedzinie nauczania rachunkowości koncentrowały się przede wszystkim na etycznym osądzie i procesie rozumowania normatywnego. Najważniejszy wniosek wynikający z artykułu stwierdza, że badania z zakresu nauczania rachunkowości powinny kłaść większy nacisk na pozostałe etyczne aspekty procesu podejmowania decyzji (czyli wrażliwości, motywację i charakter), ponieważ w ten sposób mogą przyczynić się do ich ulepszenia. W celu zwiększenia moralnej motywacji studentów, w artykule zarekomendowano następujące działania: nawoływanie studentów do dobrych zachowań, wskazywanie im, że to oni sami kształtują swój zmysł moralny, oraz zachęcanie do poczucia dumy z wykonywanego zawodu. Artykuł nakłania akademickich nauczycieli rachunkowości do uznania ich istotnej roli, jaką pełnią w procesie dojrzewania moralnego studentów. Nauczyciele ci są liderami tej części środowiska zawodowo zajmującego się rachunkowością, na której oddziaływanie poddani są studenci najpierw, czyli środowiska rachunkowości akademickiej. W tej roli są oni odpowiedzialni za moralną atmosferę środowiska i zabezpieczenie żyznego gruntu, na którym motywacja i zachowania etyczne mogą w się pełni rozwinąć. W artykule wyjaśniono, że bezpośrednie wzmocnienie zachowań etycznych studentów jest najprawdopodobniej poza zasięgiem możliwości nauczycieli akademickich rachunkowości. W końcu, artykuł zajmuje się kwestiami implementacyjnymi oraz kierunkami dalszych badań.

33 ZASADY WYBORU OPTYMALNEJ FORMY PODATKU DOCHODOWEGO PRZEZ PRZEDSIĘBIORCĘ Michał Poszwa Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu, Katedra Rachunku Kosztów i Rachunkowości Zarządczej Dochody podatników z działalności gospodarczej mogą być opodatkowane na wiele sposobów. Możliwość dokonania wyboru stanowi podstawę dla optymalizacji podatkowej. Ustalenie najkorzystniejszej formy podatku musi być dokonywane według określonych kryteriów, które pozwalają na odpowiednią ocenę. Podatnik stosuje odpowiednia procedurę postępowania, która kończy się rachunkiem ekonomicznym określającym najniższe opodatkowanie. In the account of tax income both revenues and costs must be taken into consideration. Proper qualification of the costs of gaining the income may cause a particular problem. Those settlements concern ascribing costs to particular months and years, regarding costs of auxiliary units and right presentation of indirect costs. The way of keeping tax cost settlements influences the valuation of the correctness of tax settlements as well as the gained tax saving.

34 ODROCZONY PODATEK DOCHODOWY JAKO INSTRUMENT ZARZĄDZANIA W PODMIOTACH GOSPODARCZYCH Ewa Radawiecka Politechnika Koszalińska, Katedra Rachunkowości i Finansów Odroczony podatek dochodowy wynika z różnicy między przepisami prawa bilansowego i podatkowego. Jest to podatek fiskalny (należny) nieopłacony lub nadpłacony w danym okresie sprawozdawczym, w stosunku do podatku księgowego. W bilansie ma miejsce jako rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego i aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Potrzeba naliczania i ujmowania odroczonego podatku dochodowego w sprawozdaniu finansowym budzi wiele dyskusji wśród praktyków. Badania wykazały, że dużo podmiotów gospodarczych widzi potrzebę i odroczony podatek dochodowy stanowi istotną informację o przyszłych zobowiązaniach i przyszłych korzyściach wynikających z odroczonego podatku dochodowego. Wykazywanie rezerw i aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego przyczynia się do prawidłowego ustalenia wartości aktywów i pasywów bilansu oraz wysokości wyniku netto do podziału, co sprzyja rzetelnemu i jasnemu przedstawieniu sytuacji majątkowej i finansowej jednostki. W przypadku dodatniej różnicy przejściowej odroczony podatek dochodowy uniemożliwia dokonanie podziału zysku nadmiernego, przez co zabezpiecza zwiększone w przyszłości płatności podatkowe. DEFERRED TAX AS A TOOL OF MANAGEMENT IN ECONOMIC ENTITIES A deferred income tax is the result of a difference between the regulations of the balance sheet law and tax law. It is a non-paid, fiscal( output) tax or overpaid tax in a given reporting period in relation to an accounting tax. In the balance sheet it takes the position of a reserve on account of deferred income tax and assets on account of deferred income tax. The need for calculation and subtraction of the deferred income tax in the financial sheet arouses discussion among practitioners. The research reveals, that a lot of enterprises see the need and the deferred income tax is an essential information about future commitments and advantages that are the consequence of the deferred income tax.reserve and assets statement on account of deferred income tax contribute the proper settlement of the assets and liabilities of the balance as well as the level of the net result to be shared which in turn fosters honest and clear settlement of the property and financial situation of an individual. In case of a temporary difference, the deferred income tax prevents the possibility of sharing an abnormal profit and thanks to it the increased future tax payments are secured.

35 KONTROLA WEWNĘTRZNA W RÓŻNYCH PODMIOTACH WYBRANE ZAGADNIENIA Marzena Rydzewska-Włodarczyk Akademia Rolnicza w Szczecinie, Katedra Rachunkowości Kontrola wewnętrzna to system, który zajmuje się badaniem i oceną legalności, gospodarności, rzetelności i celowości działań podmiotu. Zadaniem kontroli wewnętrznej jest ustalenie ewentualnych nieprawidłowości, ich eliminowanie i przeciwdziałanie wystąpieniu w przyszłości. Realizacja tych zadań wymaga odpowiedniej organizacji systemu kontroli wewnętrznej w jednostce. Konieczne jest w tym zakresie współdziałanie kierownictwa jednostki i jej pracowników. W artykule Autorka wskazuje, iż kontrola wewnętrzna, a szczególnie kontrola finansowa, jest konieczna w każdej jednostce, bez względu na jej przynależność do sektora, wielkość i realizowane zadania. Jednak rodzaj podmiotu determinuje organizację, zakres przedmiotowy, narzędzia i środki kontroli. Ze względu na znaczenie niektórych podmiotów, np. banki, jednostki sektora finansów publicznych, w podmiotach tych wyodrębnia się komórki kontroli, a badaniem obejmuje wszystkie obszary działania podmiotu. Z kolei w małych prywatnych firmach właściciel (kierownik) i główny księgowy kontroluje głównie te obszary, które są narażone na wystąpienie błędów i nadużyć. INTERNAL CONTROL IN VARIOUS ENTITIES SELECTED ISSUES Internal control is a system testing and evaluating the lawfulness, cost-effectiveness, solidity and expediency of activities undertaken by a given entity. Its main task is to identify possible irregularities or errors, eliminate them and prevent their reoccurrence in the future. To perform these tasks, the internal control system operating within a given entity must be properly organized. A co-operation between the entity s management and the employees is necessary in that respect. In the article, the Author points out that internal control, and financial control especially, is indispensable for every entity, regardless of the sector it operates in, size and tasks performed. However, the type and the specific character of a given entity determines the organization, the objective scope, tools and the means of internal control. In case of such significant institutions like banks or entities affiliated to the public finance sector, separate control departments are set up and the examination carried out encompasses all areas of the entity s operating activities. In turn, in small companies it is the owner (manager) and main accountant who control the areas most exposed to errors and misuse.

36 PROBLEM USTALENIA I KWALIFIKACJI NIEPRAWIDŁOWOŚCI WYSTĘPUJĄCYCH W RACHUNKOWOŚCI FINANSOWEJ JEDNOSTEK GOSPODARCZYCH Kazimierz Sawicki Uniwersytet Szczeciński, Instytut Rachunkowości Podstawowy wymóg rzetelnego i jasnego przedstawiania przez rachunkowość sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego jednostki nie jest spełniony, jeżeli księgi rachunkowe i sprawozdania finansowe zawierają nieprawidłowości. Dlatego ważne jest wykrycie nieprawidłowości, dokonanie ich kwalifikacji i oceny, opracowanie i stosowanie metod usunięcia nieprawidłowości oraz zapobieganie wystąpienia istotnych nieprawidłowości w przyszłości. PROBLEM OF DETERMINING AND CLASSIFYING OF ABNORMALITIES BEING FOUND IN FINANCIAL ACCOUNTING OF ENTITIES The essential requirement of a reliable and clear presentation of financial situation and financial result of an entity by accounting is not satisfied if there are any abnormalities in books of accounts and financial statements. Thus, it is important to find the abnormalities, classify and assess them, devise and use methods of their elimination and to prevent their appearing in the future.

37 AUDIT DOCUMENTATION Olga Sergeyeva The University of Latvia, Faculty of Economics and Management Audit documents is one of the most important parts of auditor s work, because they not only reflect the formal auditing procedure from its beginning till the end, but are also a basis for a professional opinion of an auditor in several matters, for instance, during assessment of relevance and risk of auditing, and may become a determining factor for evaluation of auditor s work quality. The development level of an audit theory directly impacts the content, form and extent of audit documents, therefore during the process of ISA development and amending would be useful to consider international empiric experience in field of auditing, in order to solve problems of ISA practical implementing, faced by every auditing company. Circumstances and problems found during the research show the necessity to perform extended investigations of empiric experience in field of auditing, within the context of basic theoretic guidelines of audit. DOKUMENTACJA AUDYTU Dokumentacja audytu jest jednym z najważniejszych efektów pracy audytora, ponieważ nie tylko odzwierciedla ona formalną procedurę audytu od początku jego trwania do końca, ale również stanowi podstawę do wydania opinii przez audytora w kilku istotnych kwestiach, na przykład podczas oceny przydatności i ryzyka audytu. Jednocześnie może ona być czynnikiem determinującym ocenę jakości pracy audytora. Rozwój teorii audytu bezpośrednio wpływa na zawartość, formę i zakres dokumentacji audytu, dlatego w procesie tworzenia i poprawiania standardów ISA wydaje się zasadnym rozważenie międzynarodowych doświadczeń na polu audytu w celu rozwiązania problemów z praktyczną ich implementacją, przed którymi stają wszyscy audytorzy. Uwarunkowania i problemy zidentyfikowane w trakcie przedstawionych badań wskazują na konieczność przeprowadzenia rozszerzonych poszukiwań nad doświadczeniami w zakresie audytu w kontekście podstawowych teoretycznych wytycznych audytu.

38 PARTYCYPACJA UDZIAŁOWCÓW W ZYSKACH BANKÓW SPÓŁDZIELCZYCH W POLSCE Tomasz Siudek Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Katedra Ekonomiki i Organizacji Gospodarstw Rolniczych W artykule przedstawiono częstotliwość wypłat dywidendy dla udziałowców z wypracowanego zysku banków spółdzielczych w Polsce. Z uzyskanych danych wynika, że badane czynniki, tj. wielkość kapitałów własnych, zrzeszenie, typ gminy, region działania i poziom rentowności nie wpływały statystycznie istotnie na częstotliwość wypłat dywidendy dla udziałowców. Z ogólnej liczby badanych BS-ów nie wypłacało dywidendy aż 33% banków, pozostała grupa wypłacała dywidendę co roku (27%) lub rzadziej (39%). SHAREHOLDERS' PARTICIPATION IN PROFITS OF COOPERATIVE BANKS IN POLAND The frequency of dividend payments was restated in the article for shareholders from the profit worked out of cooperative banks in Poland. He is resulting from obtained data, that reinspected factors: size of ownership capitals, the organisation, the type of the commune, the region of action and the level of the remunerative ness weren't influencing statistically essentially for the frequency of dividend payments for shareholders. The remaining group, was paying the dividend every year it wasn't withdrawing the dividend of not less than 33% of banks from the general number of reinspected cooperative banks (27%) or more rarely (39%).

39 WPŁYW DYREKTYWY 2006/43/WE NA BADANIE SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH W POLSCE Manuela Skoczek-Spychała Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Katedra Rachunkowości W każdym kraju lokalne przepisy regulują praktyki stosowane przy badaniu informacji finansowej lub informacji innego typu. Takie przepisy mają charakter statutowy, bądź formę wytycznych publikowanych przez organa regulacyjne lub organizacje zawodowe. Wejście Polski do struktur Unii Europejskiej i postępująca globalizacja zrodziła potrzebę dostosowania przepisów prawnych do rozwiązań ogólnoeuropejskich a nawet ogólnoświatowych w różnych dziedzinach, w tym również w aspekcie badania sprawozdań finansowych i statusie biegłego rewidenta. Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie ogólnych kierunków zmian w zakresie badania sprawozdań finansowych w Unii Europejskiej, tym samym w Polsce po wejściu w życie dyrektywy dotyczącej ustawowych badań rocznych sprawozdań finansowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych. INFLUENCE OF THE DIRECTIVE 2006/43/EC ON EXAMINING FINANCIAL STATEMENTS IN POLAND The conditions for the approval of persons responsible for carrying out the statutory audit of annual accounts and consolidated accounts, were laid down in the Council Directive, amending Council Directives 78/660/EEC and 83/349/EEC and repealing Council Directive 84/253/EEC. This article describes how the new directive can change polish systems of audit. Statutory auditors should adhere to the highest ethical standards. They should therefore be subject to professional ethics, covering at least their public-interest function, their integrity and objectivity and their professional competence and due care. The public-interest function of statutory auditors means that a broader community of people and institutions rely on the quality of a statutory auditor's work. Good audit quality contributes to the orderly functioning of markets by enhancing the integrity and efficiency of financial statements.