SPOŁECZEŃSTWO PORTALOMANIAKÓW. POPULARNOŚĆ CZY JUś FENOMEN PORTALI SPOŁECZNOŚCIOWYCH?

Transkrypt

1 Studia i Materiały. Miscellanea Oeconomicae Rok 16, Nr 1/2012 Wydział Zarządzania i Administracji Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach Ł a d g o s p o d a r c z y i s p o ł e c z n y Monika Siwek 1 SPOŁECZEŃSTWO PORTALOMANIAKÓW. POPULARNOŚĆ CZY JUś FENOMEN PORTALI SPOŁECZNOŚCIOWYCH? Człowiek współczesny homo informaticus w globalnej wiosce Tempo rozwoju cywilizacyjnego czyni współczesnego człowieka świadkiem wirtualizacji rzeczywistości czyli przenoszenia rzeczywistości materialnej do cyberprzestrzeni. Internet jest nie tylko narzędziem powstałym w wyniku rozwoju technologii cyfrowych, ale i zjawiskiem kulturowym, tworzącym nowy sposób komunikowania. Technologie informacyjne zapewniają nieograniczone moŝliwości porozumiewania się bez ograniczeń przestrzennych i czasowych. śyjemy obecnie w światowym społeczeństwie informacji, w którym technologia zwiększyła ilość dostępnych danych i szybkość ich transmisji w niewyobraŝalny dotychczas sposób. Technologie informacji i komunikowania się umoŝliwiają rozwój nowych sposobów edukowania, uczenia się i prowadzenia badań; ułatwiają przejawianie się nowych form kultury i innych niŝ dawniej postaw społecznych. NaleŜy dodać, Ŝe rozwój nowych technologii, czy to druku czy nowych sieci, jest jednocześnie szansą i niebezpieczeństwem, czynnikiem zakłóceń i niepewności 2. Człowiek współczesny homo informaticus Ŝyjący w świecie mediów, otoczony ze wszystkich stron techniką, łatwo dostępną informacją, a takŝe wirtualną iluzją 1 Mgr Siwek Monika, asystent, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach. 2 M. Federico, Przyszłość świata, FSiBE, Warszawa 2001, s

2 szczególnie potrzebuje wytycznych, norm i wartości, które pomogą mu nie pogubić się w tym gąszczu sieci i bitów oraz zapewnią dobre i godne przejście przez Ŝycie 3. śyjemy wśród ludzi, zakładamy rodziny, szukamy przyjaźni tak jak sto lat temu a jednak inaczej. śycie pod wieloma względami stało się prostsze, świat się skurczył, zginęły bariery związane z odległością, dostęp do wiedzy i informacji stał się powszechny słowem poprawiła się jego jakość. Jednak współczesność stawia przed nami coraz trudniejsze wymagania Jak pisze A. Szewczyk: Idea globalnej wioski staje się faktem, ludzie mogą w krótkim czasie dotrzeć w kaŝde miejsce na Ziemi. Mogą przynieść ze sobą dobro lub zło 4. Zdaniem M. Castellsa wyłanianiu się Internetu jako nowego środka przekazu towarzyszyły sprzeczne interpretacje powstawania nowych wzorców interakcji społecznych. Z jednej strony tworzenie się społeczności wirtualnych, których członkowie komunikują się za pomocą sieci komputerowych, opisywano jako punkt kulminacyjny historycznego procesu odrywania się Ŝycia towarzyskiego od miejsca i powstawania nowych wzorców stosunków społecznych. Z drugiej strony krytycy Internetu i publicyści stawiali tezę, Ŝe wzrost jego popularności prowadzi do wyobcowania, zerwania komunikacji społecznej i więzi rodzinnych, gdyŝ ludzie wolą anonimowe kontakty i przypadkowe Ŝycie towarzyskie charakterystyczne dla Internetu niŝ spotkania twarzą w twarz w namacalnym otoczeniu. Ponadto wiele uwagi poświęcono zachowaniom społecznym opartym na fałszowaniu toŝsamości i odgrywaniu ról. Tym samym zaczęto oskarŝać Internet, Ŝe kusi ludzi, by w coraz większej mierze oddawali się fantazjom w sieci, uciekali od prawdziwego świata i obracali się w kulturze coraz bardziej zdominowanej przez rzeczywistość wirtualną 5. Dzisiejsze spojrzenie na ten środek przekazu zdaniem cytowanego autora jest juŝ zdecydowanie inne. Opierając się na licznych badaniach twierdzi, Ŝe wpływ tego medium nie prowadzi do wyobcowania i ograniczenia interakcji społecznych. Internet został przystosowany w praktyce społecznej do wszystkich aspektów Ŝycia 6. NajwaŜniejsze to umieć mądrze i z umiarem korzystać z tego medium. W tym coraz wszechstronniej okablowanym świecie potrzeba nam większego niŝ kiedykolwiek zrozumienia róŝnicy, jaka dzieli dane, informacje i wiedzę zrozumienia, Ŝe dane są masą symboli, Ŝe informacja jest czymś poŝytecznym, wydestylowanym spośród danych, oraz Ŝe wiedza to jeszcze wyŝszy poziom znaczeń, gdy informacja wkracza w sferę ludzkiego procesu twórczego 7. Zdaniem medioznawczy T. Gobana-Klasa Polska nie ma wyboru. JeŜeli nie przystąpimy do przyspieszenia tworzenia społeczeństwa informacyjnego, pogłębi 3 A. Szewczyk, Problemy moralne w świecie informacji, Difin, Warszawa 2008, s Ibidem, s M. Castells, Galaktyka Internetu. Refleksja nad Internetem, biznesem i społeczeństwem, Rebis, Poznań 2003, s Ibidem, s Ch. Jonscher, śycie okablowane, Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza, Warszawa 2001, s

3 się przepaść cywilizacyjna naszego kraju w stosunku do rozwiniętych krajów świata 8. I Kongres Informatyki Polskiej (1994) wskazał między innymi na następujące wskazówki i aspekty 9 : dąŝenie do społeczeństwa informacyjnego jest obiektywną i racjonalną strategią rozwoju kraju, do efektywnego wchodzenia w fazę społeczeństwa informacyjnego konieczne jest zapewnienie odpowiedniego systemu edukacji, w tym kształcenia nowoczesnych kadr informatycznych i telekomunikacyjnych, ukształtowanie podstaw społeczeństwa informacyjnego stanowi warunek sprostania wyzwaniom przyszłości i zmniejszenia niebezpieczeństwa znalezienia się na peryferiach nowoczesnego świata, technologie informacyjne stanowią istotny czynnik rozwoju kultury i mogą takŝe stać się czynnikiem zabezpieczającym toŝsamość kulturową kraju. NajwaŜniejszym wyznacznikiem rozwoju globalnego społeczeństwa informacyjnego jest usprawnienie procesu kreowania, przetwarzania i przepływu informacji, zatem społeczeństwo informacyjne jest powszechnie rozumiane jako społeczeństwo, w którym informacja jest kluczowym produktem, a wiedza niezbędnym bogactwem 10. Powstanie społeczeństwa informacyjnego powinno być rozpatrywane co najmniej w kilku wymiarach 11 : 1. Technologicznym związanym z rozwojem tzw. technologii informacyjnych i komunikacyjnych; 2. Gospodarczym polegającym na róŝnorodnych zmianach zachodzących w procesach ekonomicznych, zarówno we wzajemnych relacjach między podmiotami gospodarczymi, jak i sposobie obsługi klientów; 3. Społecznym związanym ze zmianami w Ŝyciu człowieka, a przede wszystkim z powszechnym dostępem do informacji; 4. Edukacyjnym nabywaniem wiedzy na temat moŝliwości praktycznego wykorzystania technologii informatycznych, jak równieŝ uświadamianiem konieczności adaptacji do wymogów społeczeństwa informacyjnego. Jedną z funkcji jaką przypisuje się społeczeństwu informacyjnemu jest funkcja komunikacyjna, która polega na budowie nowej płaszczyzny tworzenia więzi społecznych. W zglobalizowanym świecie przełomu wieków aspekt ten wydaje się szczególnie istotny. Homogenizacja kultury oraz tworzenie się nowego typu grup społecznych przyczynia się do obniŝenia społecznej wraŝliwości na róŝnice kultu- 8 T. Goban-Klas, Media i komunikowanie masowe. Teorie i analizy prasy, radia, telewizji i Internetu, PWN, Warszawa- Kraków 1999, s Ibidem, s J. Gwynn, Europa przygotowuje się do ery informacyjnej, Dialog Europejski - magazyn na rzecz integracji europejskiej 1997, marzec-kwiecień. 11 M. Lubański, Społeczeństwo informacyjne a cywilizacja informatyczna [w:] Dylematy cywilizacji informatycznej, A. Szewczyk (red.), Warszawa 2004, s

4 rowe, etniczne czy wyznaniowe. Społeczeństwo informacyjne ze swej strony ma więc za zadanie stworzenie moŝliwości funkcjonowania i komunikowania się wielu róŝnych grup w obrębie jednej harmonijnej całości globalnego społeczeństwa informacyjnego 12. We współczesnych demokracjach Internet i inne nowe media wykorzystywane są niemal do wszystkich przejawów aktywności społecznej, politycznej, kulturowej i ekonomicznej społeczeństw. Sposoby ich wykorzystywania są jednak bardzo róŝne. Stanowisko technoentuzjastów sprowadza się do gloryfikacji roli najnowszych technologii w Ŝyciu społeczeństw w XXI wieku. Technosceptycy podkreślają natomiast zagroŝenia wynikające z nadmiernego i niekontrolowanego uŝytkowania mediów. Analizując rolę nowych mediów w przełamywaniu barier w społeczeństwie informacyjnym, naleŝy wziąć pod uwagę obydwie strony 13. Dziś nie moŝemy sobie wyobrazić Ŝycia bez Internetu, w którym moŝemy znaleźć wszystko. Mailami zastępujemy listy, czatując spędzamy wolny czas i poznajemy nowych ludzi, skracając dystans, robimy zakupy w sklepach internetowych, przez Internet płacimy rachunki i wszystko bez konieczności wychodzenia z domu. To na portalach społecznościowych kwitnie dziś Ŝycie społeczne. Dzisiejszy człowiek właśnie dzięki portalom społecznościowym realizuje funkcję wspólnotową, jednak sam moŝe to kontrolować. Wraca do domu, włącza komputer i sam tworzy swój wizerunek, taki który chce pokazać innym. Chce pokazać siebie w sposób najbardziej poŝądany 14. Sieciowe serwisy społecznościowe internetowi przyjaciele czy nieprzyjaciele? Dzięki rozwojowi Internetu, poczta elektroniczna, a potem fora i blogi, bardzo szybko objęły dominująca rolę i zapewniły komunikacji elektronicznej wymiar społeczny. Kolejną nowością stała się nowa generacja sieciowych serwisów społecznościowych. MoŜna zaryzykować stwierdzenie, Ŝe ten kierunek rozwoju serwisów WWW był do przewidzenia. Człowiek jest przecieŝ istotą społeczną: poszukuje więzi z innymi ludźmi, tworzy z nimi relacje, ma potrzebę przynaleŝności do grupy. Rozwój technologii internetowych umoŝliwił przeniesienie tych cech na płaszczyznę wirtualną. Wraz z pojawieniem się rozwiązań, które umoŝliwiały publikowanie w Internecie treści bez konieczności posiadania wiedzy na temat zasad tworzenia stron WWW, kaŝdy dostał szansę na zaistnienie w sieci. Internet z załoŝenia miał bazować na wzajemnych połączeniach początkowo tylko stron WWW ze sobą. Przeniesienie tej właściwości na relacje między uczestnikami wirtualnego świata stało się kwestią czasu. Pierwsze portale społecznościowe pojawiły się 12 M. Nowina Konopka, Wiedza, informacja i komunikacja w rozwoju społeczeństwa informacyjnego [w:] Społeczeństwo informacyjne. Istota, rozwój, wyzwania, T. Białobłocki ( red.), Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2006, s Ibidem, s fenomen_zycia_zbiorowego 370

5 w Stanach Zjednoczonych w połowie lat dziewięćdziesiątych (np. pierwowzór naszej-klasy, serwis Classmates.com ujrzał światło dzienne w 1995 roku). Skierowane były do konkretnych, silnie powiązanych ze sobą grup społecznych (byli uczniowie, rodzina, koledzy). UŜytkownik miał w nich moŝliwość zarządzania listą znajomych dodawania nowych osób, wysyłania do nich wiadomości, itp. 15. Serwisy społecznościowe to miejsca w Internecie, gdzie kaŝdy uŝytkownik moŝe stworzyć swój własny profil. SłuŜą one głównie zwiększeniu poczucia przynaleŝności do jakiejś grupy społecznej. Serwisy te dzielą się na róŝne kategorie: zewnętrzne (z ang. external social networking ESN) otwarte/publiczne i dostępne dla wszystkich uŝytkowników Internetu, umoŝliwiając im swobodną komunikację między sobą. Ich uŝytkownicy mogą wysyłać swoje zdjęcia oraz zaprzyjaźniać się z innymi uŝytkownikami, zwykle po tym, jak obie strony zaakceptują wysłaną wcześniej prośbę o dodanie do listy znajomych (z ang. friend request). Oto przykład: jeśli Ania chce dodać Piotrka do listy swoich znajomych, wysyła do niego właśnie prośbę o dodanie do listy kontaktów. Piotrek moŝe tę prośbę odrzucić lub teŝ przyjąć i wtedy oboje zostają dodani do swoich list znajomych. wewnętrzne (z ang. internal social networking ISN) zamknięte/prywatne społeczności składające się z grupy ludzi jednej firmy, stowarzyszenia, instytucji edukacyjnej lub innej organizacji, a takŝe stworzonej przez uŝytkownika ESN grupy zamkniętej, tzn. takiej, do której moŝna się dostać jedynie poprzez zaproszenie od znajomego. Niektóre serwisy posiadają moŝliwość dodawania ludzi do ulubionych, co nie musi być potwierdzane przez innych uŝytkowników. Zazwyczaj serwisy społecznościowe umoŝliwiają kontrolę nad swoją prywatnością, tzn. uŝytkownicy mogą wybierać, co jest a co nie jest widoczne dla innych w ich profilu oraz to, kto moŝe ich profil przeglądać lub się z nimi kontaktować 16. Inny podział portali społecznościowych dzieli je na 17 : ogólne (np. Facebook, Grono.net, Google+), skierowane do konkretnych grup społecznych (na przykład byłych uczniów polskim przykładem takiego portalu jest Nasza Klasa-nk.pl), skierowane na dzielenie się konkretnymi treściami (YouTube, Flickr, fotka.pl), łączące grupy zamknięte, do których moŝna dostać się poprzez zaproszenie od innego uŝytkownika (np. kiedyś Grono.net), dające internautom moŝliwość prowadzenia własnych profili stron (np. Friends.pl, myspace.com), dziennikarstwa obywatelskiego ( eioba.pl, wiadomości24.pl, interia360.pl, nowyekran.pl), C5.9Bciowych, ( )

6 przeznaczone do prezentowania opinii i recenzowania (np. Filmweb, biblionetka.pl, nuta.pl, opiniuj.pl, dood.pl, Yelp.com), branŝowe, tematyczne. Oprócz tego elementy serwisów społecznościowych adaptują teŝ często portale oferujące innego rodzaju usługi, np. zajmujące się handlem on-line (Amazon.com) czy dostarczające głównie informacje prasowe (gazeta.pl) lub oferujące katalogi branŝowe: firm i produktów wzbogacone panelem społecznościowym. Warto pokreślić, Ŝe podstawowym źródłem utrzymania się portali społecznościowych są reklamy. Tylko poszczególne serwisy pobierają opłaty za członkostwo lub oferują odpłatnie poszczególne usługi np. związane ze zwiększeniem parametrów konta danego uŝytkownika. Serwisy społecznościowe, które osiągnęły największy sukces moŝna podzielić wg następujących podgrup 18 : światowi giganci (MySpace, YouTube, LinkedIn, Facebook), rodzime odpowiedniki zagranicznych serwisów (nasza-klasa, Fotka.pl), pomysły autorskie (skupiające wyselekcjonowane grupy, np. 28dni.pl). Celem serwisów społecznościowych jest zatem komunikacja pomiędzy uŝytkownikami Internetu lub dostarczenie informacji o szerokim zakresie działania. Natomiast do podstawowych ich funkcji zaliczamy: stwarzanie moŝliwości nawiązania i podtrzymywania kontaktu z pozostałymi członkami społeczności, umoŝliwienie zaprezentowania danej osoby poprzez dostarczenie narzędzi pozwalających na wykreowanie przez nią własnego profilu, stwarzanie moŝliwości zaprezentowania treści przygotowanych przez danego członka grupy, monitorowanie aktywności pozostałych członków grupy 19. W jaki sposób działają portale społecznościowe? Skoro juŝ przedszkolaki mają swoje konta moŝna z całą pewnością stwierdzić, Ŝe zasady działania są proste i zrozumiałe. W kilku krokach tworzymy swój profil i juŝ jesteśmy w sieci. Teraz moŝemy publikować wszystko, na co mamy ochotę: zdjęcia, własne przemyślenia. Uzupełniamy informacje o sobie, dodając nasze zainteresowania i osiągnięcia. Zapraszamy naszych znajomych. Wtedy chwalimy się, gdzie pracujemy i gdzie spędziliśmy wakacje. Umieszczamy swoje najatrakcyjniejsze zdjęcia, często w ciekawych miejscach czy na tle swoich domów, samochodów. Pokazujemy bliskich: współmałŝonka, dzieci. Nasuwa się pytanie po co to robimy? A tu repertuar motywów moŝe być bardzo szeroki 20 : Badania COBOS Aktualne problemy i wydarzenia kwiecień

7 Powstające w społeczeństwie sieciowym społeczności nie łączy więź terytorialna, ale podobieństwo zainteresowań, poglądów lub wartości, dlatego cyberprzestrzeń jest dla nich doskonałym środowiskiem. Intencjonalność społeczności wirtualnych polega na tym, Ŝe członkowie uczestniczą w nich z własnej woli, mając całkowitą swobodę i wolność wyboru. Interakcje w cyberprzestrzeni nie są ograniczone ani przestrzennie ani czasowo. Społeczności te są astygmatyczne, czyli nie liczą się w nich cechy statusowe i fizyczne ludzi. Ponadto opuszczenie takich społeczności jest łatwe, gdyŝ internauci nie muszą w nich trwać na siłę, uwięzieni przez konieczności, konwenanse, role czy normy społeczne 21. Serwisy prześcigają się w wymyślaniu coraz to nowych funkcji, aby na jednej stronie móc zaspokoić jak największą ich ilość. Jedni chcą zdobyć jak najwięcej odbiorców poprzez wzbudzenie sentymentów do dawnych, szkolnych lat, inni nastawieni są na dostarczenie rozrywki. Dzięki nim mamy równieŝ moŝliwość pokazania się innym, wykreowania swojej postaci w dowolny sposób. Pozwalają utrzymywać kontakt z ludźmi, którzy w tym szybkim i zwariowanym świecie nie mają czasu na zwykłe spotkanie i spokojną rozmowę w miłym towarzystwie P. Siuda, Społeczności wirtualne. O wspólnotowości w społeczeństwie sieciowym [w:] Oblicza Internetu. Internet w przestrzeni komunikacyjnej XXI wieku, M. Sokołowski (red.), WPWSZ w Elblągu, Elbląg 2006, s ( ). 373

8 Potrzeba uznania jest bardzo silnym czynnikiem motywującym do uczestniczenia w wirtualnych społecznościach, pozytywne relacje odbiorców na aktywność w sieci sprawiają wraŝenie bycia autorytetem w wybranej dziedzinie. Potrzeba przynaleŝności do wybranej społeczności rozumiana jest jako dąŝenie do przezwycięŝenia samotności, budowania intymnych stosunków, eliminowania obcości, budowania więzi. Portale społecznościowe pozwalają takŝe na stworzenie toŝsamości, pokazanie jej, wyróŝnianie się z tłumu, przedstawienie siebie jako osoby atrakcyjnej, takŝe pod względem fizycznym 23. Wielu młodych ludzi z zaburzonym obrazem samego siebie, z zaniŝonym poczuciem własnej wartości czuje się w internetowym świecie bezpiecznie. W tym świecie nie jest waŝna uroda, wzrost, płeć, wykształcenie, kolor skóry, przekonania. Wszyscy są sobie równi, nie ma dyskryminacji, a jedynym kryterium wartości jednostki jest sprawność poruszania się w sieci. Kolejną zaletą takich portali jest moŝliwość poprawienia swojego wizerunku. Wchodząc w przeszłość moŝemy ją w pewnym sensie skorygować wyjaśnia Joanna Leszczyńska, socjolog i psycholog z Uniwersytetu Warszawskiego. Jeśli byłam klasowym grubasem, a teraz jestem piękną elegancką kobietą, to mam okazję się pokazać w nowej odsłonie: Spójrzcie jestem wspaniała, odniosłam sukces.... Dzięki temu nasi klasowi koledzy mogą zweryfikować opinię jaką mieli na nasz temat 24. Często zdarza się, Ŝe społeczności wirtualne znajdują kontynuację w przestrzeni realnej. Osoba poznana na czacie lub forum internetowym moŝe chcieć spotkać się w realu. Przez portal społecznościowy łatwiej teŝ zorganizować spotkanie klasowe po latach. Wystarczy przesłać wiadomość i wcale nie musimy zdobywać telefonu czy adresu zamieszkania. Ludzie partycypują w społecznościach wirtualnych ze względu na wsparcie, jakie w nich znajdują. Jest ono charakterystyczne nie tylko dla społeczności wirtualnych, ale i dla sieciowego modelu wszelkich kontaktów międzyludzkich. Dziś ludzie rzadko opierają się na pojedynczych osobach ze swojego najbliŝszego otoczenia jako dostarczających im kaŝdego rodzaju wsparcia. Ludzie mają całą sieć kontaktów, której liczne elementy odpowiedzialne są za róŝnego rodzaju wsparcie. Jedne dostarczają informacji, inne towarzystwa i rozrywki czy teŝ wsparcia emocjonalnego lub materialnego. Ludzie zatem, uczestnicząc w rozmaitych społecznościach, nawiązują i utrzymują sieć kontaktów, które Castells nazwał portfelem Ŝycia towarzyskiego 25. MoŜe się zdarzyć, Ŝe w niektórych sytuacjach bardziej moŝna liczyć na internetowego znajomego, który nam coś doradzi i wesprze duchowo, niŝ osobę z naszego otoczenia. Codziennie cieszymy się moŝliwościami, jakie oferują nam portale społecznościowe. Z powodu pozytywnych załoŝeń tych stron, nie dopuszczamy do siebie myśli o zagroŝeniach, które wynikają z ich uŝytkowania. Często jest on dla nas 23 A. Klich, Społeczności wirtualne w promocji bibliotek, Poradnik bibliotekarza nr 11, 2011, s Ibidem. 25 M. Castells, op.cit., s

9 ucieczką od problemów dnia codziennego. Niestety, ta ucieczka moŝe okazać się nieskuteczną alternatywą w poszukiwaniu spokoju. Ulegamy wirtualnej manipulacji, zatracamy własne zdanie i zapominamy o swoich potrzebach. Obsesyjnie przywiązujemy się do serwisów społecznościowych oraz natrętnego sprawdzania swojego konta. Tylko po co, czyŝby jedna lub dwie godziny przyniosły jakieś Ŝyciowe zmiany. Największym minusem jest to, Ŝe wydaje nam się, Ŝe w Internecie jesteśmy bezpieczni, anonimowi, nic nam nie grozi, a to ogromny błąd poniewaŝ informacje raz wrzucone do sieci juŝ na zawsze w nim pozostaną. Nasza baza danych, zdjęcia itp. są wspaniałą bazą danych nie tylko dla policji, ale teŝ dla złodziei, pedofilii, gwałcicieli którzy mają nasze zdjęcia, wiedzą nieraz co mamy w domu, jakich mamy znajomych i nie tylko. Często teŝ nasz profil podglądają pracodawcy, którzy mogą się z niego dowiedzieć paru istotnych informacji o nas, nie zawsze pozytywnych. Podczas korzystania z portali trzeba być bardzo ostroŝnym i uwaŝać co się do niego dodaje i w nim pisze. Kolejnym minusem jest to, Ŝe dane umieszczane w portalach nie zawsze są prawdziwe, kaŝdy moŝe sobie wpisać co tylko chce (dowolny wiek, płeć, imię, miejsce zamieszkania, itp.) nikt nie ma nad tym kontroli i moŝe równieŝ mieć kilka lub kilkanaście kont na jednym portalu. Wiele osób (zazwyczaj młodych) zakłada duŝo profili a później o nich zapomina, są to profile znanych aktorów, piosenkarzy, postaci z bajek itp. Ogromnym problemem portali jest ochrona danych osobowych. Zdarza się, Ŝe wpadają one w nie poŝądane ręce nawet wówczas, kiedy mamy zabezpieczenia na profilu. NK wprowadziła równieŝ regulamin, w którym zawarła treść, Ŝe zdjęcia umieszczone w naszej galerii mogą być wykorzystane w dowolny sposób, zmiany te zniechęciły wiele osób do powyŝszego portalu. Portale mogą równieŝ uzaleŝnić. Coraz więcej osób pierwsze co zrobi po włączeniu komputera to zalogowanie się na portalu, sprawdzenie czy nikt nie dodał nowych zdjęć, komentarzy itp. Najbardziej zatwardziali portalomaniacy logują się kilka lub kilkanaście razy na dobę na określonym portalu. śycie wirtualne moŝe odciągać od innych aktywności nauki, obowiązków, Ŝycia rodzinnego. Jak twierdzi dr Krzysztof Krauze: MoŜna się w tym kontakcie zatracić, tak jak w imprezowaniu czy chodzeniu do klubów ( ) Portal społecznościowy zapewnia to, Ŝe w kaŝdym momencie moŝemy odciąć się od rzeczywistości, w której jesteśmy i wejść w kontakt z naszą grupą znajomych. ( ) Portal jest narzędziem, które pozwala na szybką i łatwą ucieczkę od rzeczywistości tu i teraz 26. Jak widać istnienie portali społecznościowych niesie za sobą liczne korzyści, jak teŝ zagroŝenia. WaŜne jest aby odpowiednio umieć z nich korzystać. Portale społecznościowe nierozerwalnie wpisują się w rzeczywistość wirtualnej przestrzeni i jednocześnie stanowią ogromne oraz łatwo dostępne źródło wiedzy z całego świata a koszt dostępu do przekazu, wzbogacenia czy wreszcie powielenia wiedzy zawartej w Internecie jest niski. Fenomen portali społecznościowych 26 K. Krauze, Społeczeństwo portalomaniaków [w:] Świat Zdrowia, kwiecień 2011, nr 4(45). 375

10 wiąŝe się przede wszystkim z więziami, jakie łączą uŝytkowników oraz występującymi wśród nich interakcjami. Szybko generowane informacje, moŝliwość dodawania komentarzy oraz włączania się w dyskusję jest podstawą rozwoju serwisów pod kątem ilościowym jak teŝ jakościowym. Socjologowie twierdzą, Ŝe tym co dręczy w obecnych czasach ludzi nie jest niedostatek, ale nadmiar sposobów Ŝycia, toŝsamości i towarów to Ŝycie upiększających. Jest to wielka udręka, bo nic co osiągniemy nie zaspokaja w pełni, zawsze moŝe być lepsze i nigdy nie osiągnie się takiego momentu, Ŝe moŝna sobie powiedzieć: dotarłem, przybyłem, mogę usiąść, zapalić i nic więcej nie muszę robić 27. MoŜe właśnie dlatego portale społecznościowe są tak popularne. Ludzie potrzebują wspólnoty, by móc siebie nawzajem wzmacniać. Fenomen portali społecznościowych polega na tym, Ŝe przełamały one wszystkie bariery w kontaktach międzyludzkich: czas, odległość, finanse, nieśmiałość i trudności w nawiązywaniu relacji 28. JeŜeli współczesny człowiek wykorzysta je w odpowiedni sposób, da sobie moŝliwość wyjścia naprzeciw drugiemu człowiekowi to odnajdzie się w świecie, który wcale nie musi oznaczać chaosu. KaŜdy uŝytkownik jednak powinien nauczyć się zachowania rozsądku i równowagi między cyberprzestrzenią, a rzeczywistością. śycie wirtualne powinno być jedynie dopełnieniem, bo nic nie zastąpi kontaktów w realnym świecie. Bibliografia: 1. Aktualne problemy i wydarzenia, kwiecień Białobłocki T. (red.), Społeczeństwo informacyjne. Istota, rozwój, wyzwania, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa Castells M. Galaktyka Internetu. Refleksja nad Internetem, biznesem i społeczeństwem, Rebis, Poznań Dialog Europejski - magazyn na rzecz integracji europejskiej 1997, marzec-kwiecień 5. DuŜy Format, 02/ Federico M. Przyszłość świata, FSiBE, Warszawa Goban-Klas T. Media i komunikowanie masowe. Teorie i analizy prasy, radia, telewizji i Internetu. PWN, Warszawa- Kraków Jonscher Ch. śycie okablowane, Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza, Warszawa Poradnik bibliotekarza nr 11, Sokołowski M. ( red)., Oblicza Internetu. Internet w przestrzeni komunikacyjnej XXI wieku, WPWSZ w Elblągu, Elbląg Szewczyk A. Problemy moralne w świecie informacji, Difin, Warszawa Szewczyk A. (red.) Dylematy cywilizacji informatycznej, Warszawa Świat Zdrowia, kwiecień 2011, nr 4(45) T. Kwaśniewski, Z. Bauman, Koniec orgii [w:] DuŜy Format, 02/

11 eczno.c5.9bciowych, y_fenomen_zycia_zbiorowego Abstrakt Internet to nie tylko narzędzie przetwarzania danych, ale przede wszystkim zjawisko kulturowe. Fenomen portali społecznościowych polega na przełamaniu wszelkich barier w kontaktach międzyludzkich: czasu, odległości, finansów, nieśmiałości i trudności w nawiązywaniu relacji. W świecie wszechobecnego Internetu człowiek potrzebuje trwałych norm i wartości, które pomogą mu nie pogubić się w wirtualnym świecie i godnie przejść przez Ŝycie. KaŜdy uŝytkownik internetu powinien nauczyć się zachowania rozsądku i równowagi między cyberprzestrzenią i rzeczywistością. The society of Internet freaks. The mere popularity or a great phenomenon of social utility websites? The Internet is not only a tool for processing of data, but also a cultural phenomenon. The phenomenon of the social utility websites consits in overcoming all the barriers of human intercourse which are time, space, money, shyness and difficulties in establishing a relationship. Lasting norms and values are needed in the world of ubiquitous Internet access. They prevent the human-beings from getting lost in the virtual world and help them lead their lives with dignity. Every Internet user should learn to act reasonably and to maintain the balance between the cyberspace and reality. MBA Siwek Monika, junior lecturer, Jan Kochanowski University in Kielce. 377