Witam wszystkich uczących się języka angielskiego, a poszukujących wyjaśnienia jego

Transkrypt

1 Witam wszystkich uczących się języka angielskiego, a poszukujących wyjaśnienia jego gramatyki w języku polskim. JuŜ na wstępie zaznaczam, Ŝe to, co znajduje się na kolejnych stronach tego dokumentu NIE jest cudowną receptą na gramatykę. Jestem nauczycielem języka angielskiego w gimnazjum i liceum. Prowadzę takŝe zajęcia dla dorosłych. Z całą odpowiedzialnością stwierdzam, Ŝe jeśli chodzi o przyswajanie języków obcych niestety nie ma łatwych dróg, a jedyną skuteczną drogą jest ćwiczenie! W tym dokumencie znajdziecie objaśnienie zasad tworzenia czasów gramatycznych. Startujemy za kaŝdym razem od podstaw, a kończymy na skomplikowanych strukturach. Znajdziesz tu wiele ćwiczeń wraz z kluczem, a takŝe linki do stron internetowych, które skrupulatnie dla Ciebie wyszukałam w gąszczu stron marnych, dobrych i świetnych. Jeśli to, co tu przeczytasz pomoŝe Ci, a będziesz potrzebował podobnego przewodnika po innych zagadnieniach języka angielskiego-skontaktuj się ze mną a przygotuję kolejny dokument z interesującą Cię treścią. Dokument, który właśnie czytasz został opracowany przeze mnie, a poniewaŝ widnieje na nim moje nazwisko jest on chroniony prawem autorskim. Prawo to zakazuje rozpowszechniania cudzych prac w celach zarobkowych oraz udostępniania ich szerszemu gronu odbiorców. które naleŝy znać zanim zaczniesz czytać: czasownik, który potrafi tworzyć pytania i przeczenia. KaŜdy czas posiada swój główny operator. Niektóre czasowniki same są operatorami, więc nie potrzebują pomocy operatora głównego. Przykładami takich czasowników samowystarczalnych są: czasownik być (to be), czasownik mieć ( to have got), większość czasowników modalnych (can, could, will, would, may, might, should, shall, itp.). W poniŝszym przewodniku główny czasownik modalny umieszczony jest w nawiasie obok nazwy czasu. to pytanie, na które moŝemy odpowiedzieć: tak lub nie! Np. Masz samochód? Tak, mam. / Nie, nie mam. - to pytanie, na które odpowiadamy udzielając konkretnej informacji. To wszystkie pytania posługujące się słowami: kto, co, gdzie, jak, kiedy, itp. Np. Jaki masz samochód? Fiata 125p. - operacja gramatyczna polegająca na postawieniu operatora przed podmiotem zdania, stosowana przy tworzeniu pytań (prócz pytań o podmiot). Np. Does your father s boss live In Poland? ZauwaŜ, Ŝe w powyŝszym zdaniu podmiotem jest całe wyraŝenie: your father s boss. to gramatycznie poprawne odpowiedzi na pytania ogólne, składające się zawsze z 3 słów: Yes/No + podmiot + operator twierdzący lub przeczący (zawsze skrócony). Np. Do you speak English? Yes, I do. / No, I don t. Did she win? Yes, she did. / No, she didn t.

2 W języku angielskim istnieją cztery czasy teraźniejsze i kaŝdy z nich odpowiada za inne sytuacje. Te czasy to: Present Simple, Present Continuous, Present Perfect oraz Present Perfect Continuous. Czas teraźniejszy prosty odpowiadający za czynności: Powtarzające się i rutynowe np. She makes coffee every morning. (Ona robi kawę kaŝdego ranka.) I get up at 6 o clock. (Ja wstaję o 6.) Zawsze prawdziwe lub opisujące prawa natury: np. The sun rises in the east. (Słońce wschodzi na wschodzie) Tigers are dangerous animals. (Tygrysy są niebezpiecznymi zwierzętami) Przyszłe, które zaleŝą od rozkładów jazdy, zajęć. Godziny rozpoczęcia czy zakończenia imprez, pokazów, itp. TakŜe wymuszają uŝycia tego czasu: np. The bus leaves at (Autobus odjeŝdŝa o 7.15) What time does the museum close? (O której zamykają muzeum?) Inne przykłady uŝycia tego czasu: W nagłówkach gazet, by przyciągnąć uwagę: np. MASS MURDERER ESCAPES (Seryjny morderca ucieka) W narracjach, by uzyskać efekt dramatyzmu: np. And then he enters the room and notices her sitting still in the chair. (Wtedy on wchodzi do pokoju i zauwaŝa ja siedzącą nieruchomo na krześle) W I okresie warunkowym: np. I will call you when they come. (Zadzwonie do ciebie, kiedy oni przyjadą) Gdy czasownik naleŝy do grupy tzw. non-continuous verbs czyli tych, które nie mogą wystąpić w czasach ciągłych (więcej o tych czasownikach przy czasie Prezent Continuous): np. I want to go home now! (Chcę iść teraz do domu). w czasie Present Simple wygląda tak: Podmiot + orzeczenie + (dopełnienia) + I read many books every year. My father drives a car very fast. Dopełnienie nie jest obowiązkową częścią zdania. Trzy kropki na końcu oznaczają, Ŝe w razie potrzeb po dopełnieniu moŝe pojawić się reszta zdania (np. okoliczniki, doczepki pytaniowe, itp.) Orzeczenie tego czasu składa się z czasownika w formie podstawowej, ale w 3 osobie liczby pojedynczej dopisuje się do niego końcówkę ~s. play wyglądałaby więc następująco: I play I don t play... Do I play...? You play You don t play... Do you play...? He plays He doesn t play... Does he play...? She plays... She doesn t play... Does she play...?

3 It plays... It doesn t play... Does it play...? We play... We don t play... Do we play...? You play... You don t play... Do you play...? They play... They don t play... Do they play...? Zwróć uwagę na to, Ŝe w przeczeniu i pytaniu w 3 os. l. poj. czasownik traci końcówkę ~s, na korzyść operatora. He speaks English. He doesn t speak English. Does he speak English? Do you find politics interesting? Yes, I do. / No, I don t Does her sister know John? Yes, she does. / No, she doesn t. Do tigers live in India? Yes, they do. / No, they don t. są specyficznymi pytaniami, w których nie stosuje się inwersji, a czasownik zawsze wygląda jak w 3 os. l. poj. Mogą zaczynać się od słowa: who, lub what. Np. Who plays footbal in your class?- Kto w twojej klasie gra w piłkę noŝną? What causes acid rain?- Co jest przyczyną kwaśnego deszczu? UWAGA! Pytania o podmiot często są mylone z pytaniami o dopełnienie, bo dopełnienia odpowiadaja na pytania: kogo? co? komu? czemu?, a te znaczenia takŝe moŝna wyrazić słowami who i what. Pytania o dopełnienie podlegają zasadom inwersji. Np. Who do you invite to your birthday parties?- Kogo zapraszasz na swoje urodzinowe imprezy? What do you do in your free time?- Co robisz w wolnym czasie? Skąd w takim razie masz wiedzieć czy to pytanie o podmiot czy o dopełnienie? To prosteodpowiedz na nie w dowolny sposób i sprawdź czy moŝna te odpowiedź postawić w miejscu podmiotu: Np. Who speaks Chinese? Mike! Mike speaks Chinese. (pyt. o podm.) Who do you invite to your parties? Mike! I invite Mike to my parties. (pyt.o dop.) Oczywiście zdania muszą pozostawać w kręgach teraźniejszości rutynowej, czyli jeŝeli chcesz powiedzieć: jako dziecko codziennie jeździłem na rowerze (gdzie odniesienie jest wyraźnie przeszłe) to nawet słowo codziennie nie moŝe zmusić cię do uŝycia czasu teraźniejszego. day kaŝdego dnia/codziennie na końcu lub month kaŝdego miesiąca początku zdania Monday w kaŝdy poniedziałek etc. itd. od czasu do czasu raz na jakiś czas a month a day a year raz na miesiąc dwa razy dziennie 3, 4, 5,... razy w roku

4 zawsze zazwyczaj często czasami okazjonalnie rzadko prawie nigdy nigdy między podmiotem a czas. głównym Np. We sometimes go shopping at the weekends. They visit us once in a blue moon. I drink tea once a day. Every Monday Kate brings us money. Don t = do not Doesn t = does not Zasadą ogólną czasu Present Simple jest, Ŝe w 3 osobie l. pojedynczej dopisuje się końcówkę ~s do czasownika. Czasem jednak trzeba dodać ~es, by ułatwić wymowę. Dzieje się tak, gdzy czasownik kończy się w wymowie na spółgłoskę tzw. syczącą (s, z, sz, Ŝ, itp.) np. watch watches miss misses Inne czasowniki, które łączą się z końcówka ~es to te, które kończą się na literę ~o, np. go - goes do - does Jest jeszcze jedna rzecz, którą naleŝy wiedzieć, tym razem dotycząca czasowników zakończonych na samogłoskę ~y. Jeśli przed nią stoi inna samogłoska- dodajemy standardowe ~s, jak w pozostałych czasownikach. Jeśli jednak przed nią stoi spółgłoska, wtedy dodajemy ~es, zmieniając uprzednio ~y na ~i. np. play plays cry cries

5 Czas teraźniejszy ciągły odpowiada za czynności: Które odbywają się dokładnie teraz, w chwili mówienia: np. Kate s walking the dog at the moment. (Kasia właśnie wyprowadza psa) Które wprawdzie nie mają miejsca dokładnie teraz, ale są w trakcie wykonywania: np. I am reading a good book now! (Czytam obecnie dobra ksiąŝkę) Mówiąc o czynnościach w niedalekiej przyszłości, które zostały dokładnie zaplanowane i zaaranŝowane (tzn. pewne czynności przygotowawcze juŝ zostały poczynione) np. On Friday we are going to Paris. (W piątek jedziemy do ParyŜa. [bilet juŝ kupiony]) Mówiąc o procesach, które są w toku. np. Children are becoming more and more naughty. (Dzieci stają się coraz bardziej niegrzeczne) Mówiąc o czynnościach powtarzających się, które nas irytują: np. Tom is always leaving his shoes in the corridor (and I hate it)! (Tomek zawsze zostawia buty w korytarzu!) Mówiąc o czynnościach w niedalekiej przyszłości, które zostały dokładnie zaplanowane i zaaranŝowane (tzn. juŝ zostały poczynione pewne kroki w kierunku realizacji tych planów) np. On Monady we are leaving for Chicago. (W poniedziałek wyjeŝdŝamy do Chicago- mamy juŝ bilety!). w czasie Present Continuous wygląda tak: Podmiot + (to be) + czas.~ing + (dopełnienie) + Her brother is playing computer games now. Sandra and Bill aren t dancing at the moment. Orzeczenie tego czasu składa się zawsze z formy osobowej czasownika być (to be) uzgodnionej z podmiotem oraz czasownika głównego z końcówka ~ing. czasownika play będzie wyglądać następująco: I am playing I am not playing... Am I playing...? You are playing You aren t playing... Are you playing...? He is playing... He isn t playing... Is he playing...? She is playing... She isn t playing... Is she playing...? It is playing... It isn t playing... Is it playing...? We are playing... We aren t playing... Are we playing...? You are playing... You aren t playing... Are you playing...? They are playing... They aren t playing... Are they playing...? Zwracaj zawsze uwagę, czy w Twoim zdaniu nie brakuje czasownika być w odpowiedniej formie. Jest to najczęściej popełniany błąd. Pamiętaj, Ŝe tutaj Ŝadne końcówki się nie przemieszczają, ani nie znikają. Are you waiting for me? Yes, I am. / No, I m not. Is Tom sleeping? Yes, he is. / No, he isn t. What are you doing here? Where is your mum going? Who is driving the bus?

6 teraz w tym momencie obecnie właśnie teraz wciąŝ Wszystkie powyŝsze określenia (za wyjątkiem still )są uŝywane na początku lub końcu zdania. Np. We re drinking coffee right now. Is she still looking for a job? W języku angielskim występują czasowniki, które nie funkcjonują w czasach ciągłych, ciągłych takŝe takie, których znaczenie zmienia się gdy w czasie ciągłym je zastosujemy. Lista takich czasowników jest długa, a poniŝej wypisane są tylko te najwaŝniejsze: Czasowniki wyraŝające mimowolne czynności: feel, hear, see, smell, taste, etc. Czasowniki wyraŝające : adore, retest, dislike, like, enjoy, forgive, have, hope, love, etc. Czasowniki wyraŝające : agree, believe, suppose, understand, think, etc, : appear (w znaczeniu wydawać się ), belong, concern, contain, depend, have (w znaczeniu mieć, posiadać ), know, mean, owe, possess, need, prefer, require, want, weigh, wish, keep (w znaczeniu kontynuować ), seem, etc. A co zrobić, jeśli wyraźnie mamy na myśli czynność, która odbywa się TERAZ a musimy uŝyć jednego z powyŝszych czasowników? To proste- posłuŝ się czasem Present Simple. Np. I need you now! Her perfume smells great! He wants to go home right now! A oto czasowniki, których znaczenie zmienia się, gdy występują w czasie ciągłym: - spotkać się I m seeing Tom tomorrow. Spotykam się jutro z Tomkiem. rozwaŝać She s thinking of taking piano lessons. Ona zastanawia się nad lekcjami gry na pianinie. - brać (prysznic), jeść They are having diner now. Oni teraz jedzą obiad. sprawdzać smak. Mum is tasting the soup. Mama próbuje zupę. - obwąchiwać The dog is smelling the food. Pies wącha jedzenie. waŝyć coś They are weighing the oranges now. Oni waŝą pomarańcze

7 Present Perfect to czas dość specyficzny i sprawiający wiele kłopotów. Jest on swoistym łącznikiem pomiędzy czynnościami przeszłymi, a teraźniejszymi, gdyŝ uŝywając go wskazujemy na związek tego, co teraz z tym co stało się w przeszłości. Ale najpierw teoria: Czasu Present Perfect uŝywamy mówiąc o czynnościach: Które miały miejsce w przeszłości, ale ich skutek widoczny jest teraz: Np. Jane has bought a new house recently. (Jane kupiła nowy dom niedawno) Które odbyły się w przeszłości, ale nie wiemy dokładnie kiedy, bądź teŝ dokładny czas nie jest dla nas waŝny: Np. I ve lost my keys. (Zgubiłem klucze.) Które zaczęły się w przeszłości i trwają aŝ do teraz: Np. We have known John for 5 years now. (Znamy Johna od 5 lat). w czasie Present Perfect wygląda tak: Podmiot + have/has + Past Participle + (dopełnienia) + We have already called the doctor. Past Participle (Imiesłów Bierny) to forma czasownika z końcówką ~ed (jeśli jest to czas. regularny), lub forma III kolumny tabeli czasowników nieregularnych. Orzeczenie tego czasu to forma czasownika (to) have uzgodniona z podmiotem oraz forma imiesłowu biernego. Odmiana czasownika play będzie wyglądać tak: I have played I haven t played Have I played? You have played You haven t played Have you played? He has played He hasn t played Has he played? She has played She hasn t played Has she played? It has played It hasn t played Has it played? We have played We haven t played Have we played? You have played You haven t played Have you played? They have played They haven t played Have they played? Uwaga! W tym czasie końcówka nie zanika w pytaniach i przeczeniach. Jedyne zmiany dotyczą szyku zdania. Have you done your homework? Has your sister written to you? Yes, I have. / No, I haven t Yes, she has. / No, she hasn t. How long have you lived here? Where have you left your car? Who has brought the paper here?

8 ostatnio niedawno jak dotąd na końcu lub początku zdania nigdy I ve never seen a ghost. (Nigdy nie widziałem ducha) kiedykolwiek (w pytaniach) np. Have you ever seen a ghost? (Czy ty kiedykolwiek widziałeś ducha?) od (konkretnego momentu) przez (jakiś czas) She s been here since Monday. (Ona tu jest od poniedziałku) She s been here for 3 days. (Ona tu jest od trzech dni). Uwaga! Since i for to określenia, które często są ze sobą mylone. Since zawsze kładzie nacisk na moment rozpoczęcia czynności, a for na czas trwania. Jak to sprawdzić? Zadaj sobie pytanie: jak długo trwa ta czynność?- jeśli potrafisz na nie odpowiedzieć- wstaw for. juŝ (w pytaniach), jeszcze (w przeczeniach) juŝ (w zdaniach twierdzących) They haven t finished yet. (Oni jeszcze nie skończyli) Has she left yet? (Czy ona juŝ wyszła?) I have already read it. (Ja juŝ to przeczytałem) Uwaga! yet występuje tylko i wyłącznie w pytaniach i przeczeniach, a already tylko w zd. twierdzących. jak długo właśnie, dopiero co How long have you lived here? (Jak długo tu mieszkacie?) She s just left. (Ona właśnie wyszła) Uwaga! Spójrz na poniŝsze przykłady i zastanów się nad róŝnicami w znaczeniu. I have been to Italy. I have been in Italy for 2 years. RóŜnica między nimi jest następująca. Pierwsze zdanie oznacza, Ŝe byłem w Italii i z niej wróciłem. Była to wizyta, która teraz wspominam jako pewne doświadczenie Ŝyciowe. Drugie zdanie sugeruje, Ŝe ja wciąŝ jestem we Włoszech, w dodatku jestem tam od 2 lat (na tej stronie znajdziesz duŝo fajnych ćwiczeń, takŝe na czas Present Perfect i na inne- warto poszperać) (z tej strony są linki do kolejnych ćwiczeń)

9 Present Perfect Continuous (have / has) Present Perfect Continuous to bliźniak czasu Present Perfect, lecz odpowiada on za czynności ciągłe, niedokonane, kładąc nacisk na czas trwania. UŜywamy go, gdy: Chcemy połoŝyć nacisk na to, Ŝe czynność opisywana zaczęła się w przeszłości i nadal trwa (a więc jest niedokonana): np. Kate has been looking for a job since January. (Kate szuka pracy od stycznia). Jakaś czynność pozostawiła widoczny rezultat, i chcemy połoŝyć na fakt, Ŝe czynność ta była rozciągnięta w czasie: np. Tom has been painting the fence, so he s covered with paint. (Tom malował płot, więc jest ubrudzony farbą) Opisujemy powtarzającą się czynność w niedalekiej przeszłości: np. I ve been calling her many times, but she s never at home. (Dzwoniłem do niej wiele razy, ale nigdy jej nie ma w domu) Zdanie w tym czasie wygląda tak: Podmiot + have/has been + czas.~ing + (dopełnienia) + Jack has been waiting here for two hours. Orzeczenie tego czasu składa się z formy czasownika have uzgodnionej z podmiotem, czasownika been (zawsze w tej formie) i czasownika głównego z końcówką ~ing. Odmiana czasownika play będzie wyglądać następująco: I have been playing I haven t been playing Have I been playing? You have been playing You haven t been playing Have you been playing? He has been playing He hasn t been playing Has he been playing? She has been playing She hasn t been playing Has she been playing? It has been playing It hasn t been playing Has it been playing? We have been playing We haven t been playing Have we been playing? You have been playing You haven t been playing Have you been playing? They have been playing They haven t been playing Have they been playing? Przeczenie tworzy się poprzez dodanie słowa not do operatora have/has. Pytanie tworzone jest przez zwykłą inwersję. Have you been sleeping all morning? Yes, I have. / No, I haven t. Has Kate been working here long? Yes, she has. / No, she hasn t. Have they been sitting there all the time? Yes, they have. / No, they haven t. Why has he been crying all the evening? How long have they been eating the lunch? Who s been looking for George? Trudno jednoznacznie określić słowa charakterystyczne dla tego czasu, większość wyraŝeń występujących w czasie Present Perfect znajdują swoje zastosowanie takŝe tutaj (np. for, since, always, etc.). oprócz nich warto zapamiętać następujące:

10 day cały dzień morning ranek days agens od wielu dni od wieków ostatnio He s been reading the reports all morning. Have they been calling you since yesterday? He hasn t been dancing for ages. Tom has read five novels by Shakespeare. Tom has been reading novels by Shakespeare lately. Pierwsze zdanie kładzie nacisk na ilość oraz na to, Ŝe ta czynność została dokonana. Druga natomiast zaznacza, Ŝe Tom wciąŝ czyta, a więc kładzie nacisk na czas trwania czynności i jej niedokonanie

11 Czas przeszły prosty odpowiada za czynności, które: Wydarzyły się w dokładnie określonej przeszłości, a my wiemy kiedy, Np. She painted her room last week. (Ona pomalowała swój pokój w zeszłym tygodniu). Zostały dokonane w przeszłości i wiemy, Ŝe nie mają związku z teraźniejszością, Np. Mike moved to London. (Mike wyprowadził się do Londynu) Określają dokonania osób nieŝyjących Np. Jack London wrote great novels. (J. London pisał świetne powieści) Zdanie w czasie Past Simple wygląda tak: Podmiot + orzeczenie + dopełnienia + I made a cake yesterday. Orzeczenie tego czasu stanowi czasownik regularny z końcówką ~ed, lub forma II kolumny tabeli czasowników nieregularnych. Operatorem tego czasu jest słowo did. Odmiana czasownika play będzie wyglądała następująco: I played I didn t play Did I play? You played You didn t play Did you play? He played He didn t play Did he play? She played She didn t play Did she play? It played It didn t play Did it play? We played We didn t play Did we play? You played You didn t play Did you play? They played They didn t play Did they play? Uwaga! W czasie przeszłym w obecności operatora did, czasownik w pytaniach i przeczeniach wraca do formy podstawowej. MoŜna zapamiętać to takŝe w ten sposób, Ŝe czasownik w formie Past Simple (II kolumna, lub czasownik z końcówką) pojawia się TYLKO w zdaniach twierdzących. Did she tell you her secret? Yes, she did. / No, she didn t. Did they win the race? Yes, they did. / No, they didn t. Did you know the answer? Yes, I did. / No, I didn t Where did he meet her? Who gave you the flowers? Why did we sell the house? wczoraj w zeszły zeszłego tydzień roku

12 piątek a week tydzień two months dwa miesiące five years pięć lat okreslenie czasu moŝe teŝ być opisowe: She could swim when she was a little girl. (Ona potrafiła pływać, gdy była małą dziewczynką). Yesterday Jack moved into his new flat. (Wczoraj Jack wprowadził się do swojego nowego mieszkania). Did you know Chinese 5 years ago? (Znałeś chińskie język 5 lat temu?) Uwaga! Często zdarza się, Ŝe chcąc przetłumaczyć z j. polskiego na j. angielski wyraŝenia typu: w zeszłym tygodniu, w zeszły poniedziałek, uczący się wstawiają przyimek in przed słowem last. Ta forma jest niepoprawna. Tak więc: IN last week IN last Monday (znów trzeba poszperać) s01/

13 Past Continuous (was/were) Czas przeszły ciągły jest odpowiednikiem teraźniejszego ciągłego dla przeszłości. Odpowiada on za czynności, które: W określonym punkcie w przeszłości były w trakcie trwania: np. Yesterday at 7 we were watching TV. (Wczoraj o 7 oglądaliśmy telewizję) Stanowią tło opowieści, opisują sytuacje towarzyszącą jakiemuś wydarzeniu: np. The sun was shining and the birds were singing when we came to the seaside. (Słońce świeciło i ptaki śpiewały kiedy przyjechaliśmy nad morze). Trwały jakiś czas w przeszłości i nie zostały dokonane (często występuje razem ze zdaniem w czasie Past Simple): np. Jack was looking at the picture (when the woman stepped on his toe). (Jack patrzył na obraz (kiedy ta kobieta nadepnęła mu na palec)) Główna róŝnicą pomiędzy czasem Past Continuous a Simple jest to, Ŝe ten pierwszy opisuje czynności niedokonane, a ten drugi- dokonane. Zwykle gdy musisz podjąć decyzję, którego z nich uŝyć wystarczy zastanowić się, czy czynność została zakończona. Zdanie w czasie Past Continuous wygląda tak: Podmiot + was/were + czas.~ing + (dopełnienia) + She was reading a newspaper when I came. Orzeczenie tego czasu składa się zawsze z czasownika was/were uzgodnionego z podmiotem oraz czasownika głównego z końcówką ~ing. Odmiana czasownika play będzie wyglądać tak: I was playing I wasn t playing Was I playing? You were playing You weren t playing Were you playing? He was playing He wasn t playing Was he playing? She was playing She wasn t playing Was she playing? It was playing It wasn t playing Was it playing? We were playing We weren t playing Were we playing? You were playing You weren t playing Were you playing? They were playing They weren t playing Were they playing? I znów wszystkie formy pozostają w zdaniu takŝe przeczącym i pytającym. śadne końcówki się nie tracą. Was she sleeping? Were they waiting? Was it raining there? Yes, she was. / No, she wasn t Yes, they were. / No, they weren t. Yes, it was. / No, it wasn t. Who were you waiting for? Why was she crying? Where were they going? Czas przeszły ciągły posługuje się podobnymi określeniami jak czas Past Simple. Jest jedno słowo, które z duŝym prawdopodobieństwem moŝe nam zasugerować czas Past Continuous:

14 podczas gdy np.while I was cooking, she cleaned the windows. (Podczas gdy ja gotowałam, ona umyła okna. (czynność spacerowania była rozciągnięta w czasie, a fakt znalezienia banknotu to czynność krótka i dokonana) (Dwie czynności niedokonane odbywające się w tym samym czasie) (Zdanie w czasie ciągłym stanowi tło tej drugiej czynności-często uŝywane w opowiadaniach) (Czynność była w trakcie trwania dokładnie o tej godzinie. Nie wiemy kiedy się zaczęła, ani kiedy skończyła-w tym momencie trwała). Uwaga! W czasie Past Continuous takŝe obowiązuje zasada Non-Continuous verbs, czyli czasowników nie występujących w czasach ciągłych. Tutaj analogicznie- jeśli kontekst wskazuje wyraźnie na czas Past Continuous, ale mamy czasownik specjalny - uzywamy czasu prostego Past Simple

15 Past Perfect (had) Czas zaprzeszły prosty to jeden z trudniejszych do rozpoznania czasów. UŜywamy go, gdy mówimy o czynności, która: Została wykonana przed inną czynnością w przeszłości: np. Before I went to bed, my mum had made me some coffe. (Zanim poszłam spać, mama zrobiła mi kawę). Aby uŝyć tego czasu niezbędne są dwie czynności, opisane bądź w jednym zdaniu, bądź w szerszym kontekście. Ta czynność, która odbyła się wcześniej wyraŝana jest czasem Past Perfect, ta która nastąpiła po niej- czasami Past Simple lub Continuous. NIE MA TAKICH SYTUACJI W KTÓRYCH POJEDYNCZE ZDANIE BEZ KONTEKSTU WYRAśONE JEST TYM CZASEM. Czas zaprzeszły nie istnieje bez przeszłego. Zdanie w czasie Past Perfect wygląda tak: Podmiot + had + Past Participle + (dopełnienia) + She had built a house before she left Londyn. Orzeczenie tego czasu składa się z operatora had oraz formy Past Participle, czyli III kolumny tabeli czasowników nieregularnych, lub czasownika regularnego z końcówką ~ed. Odmiana czasownika play będzie wyglądać tak: I had played I hadn t played Had I played? You had played You hadn t played Had you played? He had played He hadn t played Had he played? She had played She hadn t played Had she played? It had played It hadn t played Had it played? We had played We hadn t played Had we played? You had played You hadn t played Had you played? They had played They hadn t played Had they played? Przeczenie tworzymy dopisując słowo not do operatora, a pytanie- poprzez inwersję. Had they been there before you got there? Yes, they had. / No, they hadn t. Had she cooked dinner? Yes, she had. / No, they hadn t. Where had you gone before I called you? Why hadn t you brought me the documents before the boss came? Jak widać z powyŝszych przykładów, zanim, przed po gdy, kiedy juŝ do momentu gdy, do chwili gdy, w czasie, kiedy

16 After he had finished writing the report, they went to bed. (Po tym jak on skończył pisać raport, poszli do łóŝka). She had visited Londyn many times before he took her there. (Ona była w Londynie wiele razy zanim on ją tam zabrał). When we came to the party, the cake had already been eaten. (Kiedy przyszliśmy na imprezę, ciasto juŝ było zjedzone). By the time we got to the hall, the concert had already started. (Kiedy/Zanim dotarlismy do sali koncertowej, koncert juz sie rozpoczął). Uwaga! W przypadku czasu zaprzeszłego jedyną pewność słuszności jego uŝycia moŝe dać nam logiczna analiza sytuacji. Kiedy więc opisujesz dwie czynności w przeszłości (lub więcej), zastanów się czy miały one miejsce w tym samym czasie. Jeśli nie- wpisz czynność ostatnią w czasie przeszłym (np. Past Simple), a wszystkie te, które odbyły się wcześniej w czasie Past Perfect. Tej zasadzie nie podlega opis czynności w kolejności chronologicznej. Kolejność czynności jedna po drugiej opisujemy uŝywając czasu Past Simple, Np.: She found a key in her purse, opened the door and entered the flat. (Ona znalazła klucz w torebce, otworzyła drzwi i weszła do mieszkania). A teraz zobacz ten sam przypadek, ale ze słowem after : Np.: After she had found the key, she opened the door and entered the flat

17 Past Perfect Continuous (had) Kolejny czas zaprzeszły, ale tym razem ciągły. UŜywa się go w sytuacjach kiedy: pewna czynność trwała, była rozciągnięta w czasie lub nie została dokonana przed inną czynnością w przeszłości. Np. He hed been waiting at the bus stop for 20 minutes before the bus came. (On czekał na przystanku 20 minut zanim przyjechał autobus). ZauwaŜ, Ŝe znów czynność, która odbyła się jako druga wyraŝona jest czasem Past Simple. Pierwsza część zdania jest w czasie ciągłym, bo mamy podany czas jej trwania. Zdanie w czasie Past Perfect Continuous wygląda tak: Podmiot + had been + czas.~ing + (dopełnienia) + Mike had been sleeping for 12 hours before I came. Orzeczenie składa się z operatora had formy been (te dwie części są niezmienne), oraz z czasownika głównego z końcówką ~ing. Odmiana czasownika play będzie wyglądać tak: I had been playing I hadn t been playing Had I been playing? You had been playing You hadn t been playing Had you been playing? He had been playing He hadn t been playing Had he been playing? She had been playing She hadn t been playing Had she been playing? It had been playing It hadn t been playing Had it been playing? We had been playing We hadn t been playing Had we been playing? You had been playing You hadn t been playing Had you been playing? They had been playing They hadn t been playing Had they been playing? I znów przeczenia tworzy się standardowo dodając słowo not do operatora, a pytaniestosując inwersję. Had she been learning English before she came to that course? Yes, she had. / No, she hadn t Had you been swimming long before we came? Yes, I had. / No, I hadn t What had you been doing before you found this job? Who had you been waiting for when I met you? ntinuous1.htm

18 Przyszłość moŝna wyraŝać róŝnymi sposobami. Dwa z nich juŝ zostały tu wspomniane. Present Simple dla czynności odbywających się według pewnych rozkładów godzin, oraz Present Continuous, który jest jednym z waŝniejszych narzędzi wyraŝania przyszłości. W tej części opiszę 4 czasy przyszłe i jedną konstrukcje wyraŝającą przyszłość. Future Simple (will) Czas przyszły prosty jest stosowany wtedy, gdy: mówimy o czynnościach przyszłych absolutnie spontanicznych, niezaplanowanych, względem których decyzja została podjęta w chwili mówienia: np.: Oh Gosh, I forgot the money Don t wory, I will lend you! (Kurcze, zapomniałem pieniędzy. Nie martw się- ja ci pozycze.) przewidujemy przyszłość według własnego widzimisie, bez faktów potwierdzających te przypuszczenia: np. I think it will rain tomorrow. (Myślę, Ŝe jutro będzie padać) Te zdania często zaczynają się od wyraŝeń z czasownikami: think, hope, expect, assume, suppose, etc. Zdanie w czasie Simple Future wygląda tak: Podmiot + will + czas.+ (dopełnienie) + He will bring some chicken tomorrow. Orzeczenie składa się z operatora will, oraz z czasownika głównego w formie podstawowej. Odmiana czasownika play będzie wyglądać następująco: I will play I won t play Will I play? You will play You won t play Will you play? He will play He won t play Will he play? She will play She won t play Will she play? It will play It won t play Will it play? We will play We won t play Will we play? You will play You won t play Will you play? They will play They won t play Will they play? Operator will spełnia swoja funkcję rewelacyjnie przyjmując słowo not w przeczeniach, oraz zmieniając się miejscem z podmiotem w pytaniach. ZauwaŜ, Ŝe forma won t to skrócona wersja will not. Will you come to the party? Will the weather be good? Yes, I will. / No, I won t. Yes, it will. / No, it won t. When will they call you? Who will buy the tickets? Why won t he come here?

19 jutro W nastepnym/~ą Za tygodniu niedzielę dwa tygodnie 5 minut I suppose the boss will give us a promotion next month. (Przypuszczam, Ŝe szef awansuje nas w przyszłym miesiącu) I think the results will be announced in 15 minutes. (Myślę, Ŝe wyniki będą ogłoszone za 15 minut). Uwaga! W porównaniu z czasem Present Continuous wyraŝającym przyszłość zaplanowaną, czas przyszły prosty jest bardzo spontaniczny. Zanim podejmiesz decyzję zastanów się, czy czynność, o której mowa jest zaplanowana czy absolutnie nie. W języku polskim takŝe wyraŝamy przyszłość czasem teraźniejszym: np. Jutro idę do dentysty. to zdanie w języku angielskim byłoby wyraŝone czasem Present Continuous

20 Future Continuous (will) Czas przyszły ciągły jest uŝywany, gdy opisujemy czynność, która: W określonym momencie w przyszłości będzie w trakcie trwania: np. This time tomorrow we will be flying to Moscow. (Jutro o tej porze będziemy lecieli do Moskwy). Nie będzie dokonana w przyszłości: np. She will be waiting for you at the bus stop. (Ona będzie czekała na ciebie przystanku). Będzie rozciągnięta w czasie w przyszłości oczywiście: np. We ll be watching TV for 2 hours tomorrow. Zdanie w czasie Future Continuous wygląda tak: Podmiot + will be + czas.~ing + (dopełnienia) + My mum will be cooking dinner when you come. Orzeczenie składa się z operatora will bezokolicznika be (te dwie formy są niezmienne) oraz czasownika głównego z końcówką ~ing. Odmiana czasownika play będzie wyglądać następująco: I will be playing I won t be playing Will I be playing? You will be playing You won t be playing Will you be playing? He will be playing He won t be playing Will he be playing? She will be playing She won t be playing Will she be playing? It will be playing It won t be playing Will it be playing? We will be playing We won t be playing Will we be playing? You will be playing You won t be playing Will you be playing? They will be playing They won t be playing Will they be playing? Pamiętaj o non-continuous verbs, czyli o tym, Ŝe niektóre czasowniki nie występują w formie ciągłej. Przyszłość nie zmienia tej zasady, jeśli kontekst wskazuje na czynność ciągłą, ale czasownik naleŝy do grupy nie-ciągłych - uŝyj czasu prostego. Will you be dancing all night long? Will they be travelling tomorrow at 6 a.m? Yes, I will. / No, I won t. Yes, they will. / No, they won t. What will you be doing tomorrow at 7? What time will you be talking to George? W czasie ciągłym znajdują swoje zastosowanie wyraŝenia podobne jak w czasie prostym, ale dodatkowo zaznacza się np. godzinę, czy dany moment przyszłości, który nas interesuje. Często więc spotkamy wyraŝenia typu: tomorrow- jutro o tej porze jutro o 5 po południu Tomorrow at 9 I will stall be sleeping. (Jutro o 9 wciąŝ będę spał).

21 This time next week we will be sunbathing on the beach. (Za tydzień o tej porze będziemy sie właśnie opalać na plaŝy)

22 Future Perfect (will) Czas przyszły perfekt to takŝe jeden z trudniejszych czasów w języku angielskim. Opowiada o czynnościach, które: W pewnym momencie w przyszłości juŝ będą zakończone, a tymŝe momencie przyszłości będzie widoczny ich rezultat: np. By May our house will have been finished. (Do maja nasz dom zostanie ukończony) Spójrz jeszcze raz na powyŝszy przykład. Z tego zdania dowiadujemy się dwóch rzeczy: 1) ten dom na chwilę obecną wciąŝ jest budowany, 2) w maju nastąpi jego ukończenie. Czyli momentem w przyszłości jest tutaj Maj. Zdanie w czasie Future Perfect wygląda tak: Podmiot + will have + Past Participle + (dopełnienia) + They will have learned English for 3 years by next month. Orzeczenie składa się z operatora will czasownika have (te dwa elementy niezmienne) oraz czasownika głównego głównego formie Past Participle (III kolumna lub czas. reg. z końcówką ~ed) Czasownik play będzie wyglądał następująco w pełnej odmianie: I will have played I won t have played Will I have played? You will have played You won t have played Will you have played? He will have played He won t have played Will he have played? She will have played She won t have played Will she have played? It will have played It won t have played Will it have played? We will have played We won t have played Will we have played? You will have played You won t have played Will you have played? The will have played They won t have played Will they have played? Pod względem przeczeń i pytań, operator will radzi sobie z nimi standardowo. W przeczeniach dopisujemy sobie do niego słowo not, a w pytaniach robimy typową inwersję. Will she have played football for two years by tomorrow? Yes, she will. / No, she won t How long will you have known each other next year? Słowami często uŝywanymi w tym czasie są określenia innych czasów przyszłych. Ale jest jedno, które moŝe ułatwić nam wybór czasu: Do poniedziałku Do przyszłego tygodnia Do końca miesiąca. By next winter we will have had our dog for 10 years. (W przyszłą zimę minie 10 lat odkąd mamy naszego psa).

23 By Friday I will have finished my latest book. (Do piątku ukończą moją najnowszą ksiąŝkę)

24 Future Perfect Continuous (will) Podobny czas do poprzedniego, ale ciągły. Tutaj opisujemy czynności znów z w pewnej retrospekcji z punktu widzenia przyszłości. A więc mówimy o tych czynnościach, które będą trwały przez jakiś juŝ czas, a więc będą nie dokonane w określonym punkcie w przyszłości. Np. By next month I will have been work here for 10 years. (W przyszłym miesiącu minie 10 lat odkąd tu pracuję). I znów z tego zdania dowiadujemy się, Ŝe: 1. pracuję w pewnej firmie 2. w przyszłym miesiącu minie 10 lat, ale ja wciąŝ tam będę pracował później Zdanie w czasie Future Perfect Continuous wygląda tak: Podmiot + will have been + czas.~ing + (dopełnienia) + By 10 o clock she will have been waiting here for 2 hours. Orzeczenie składa się z operatora will, który przyjmuje na siebie tworzenie pytań i przeczeń, frazy have been (te trzy elementy niezmienne) oraz czasownika głównego z końcówką ~ing. Odmiana czasownika play będzie wyglądała następująco: I will have been playing I won t have been playing Will I have been playing? You will have been playing.. You won t have been playing.. Will you have been playing? He will have been playing He won t have been playing Will he have been playing? She will have been playing She won t have been playing Will she have been playing? It will have been playing It won t have been playing Will they have been playing? We will have been playing We won t have been playing Will we have been playing? You will have been playing You won t have been playing.. Will you have been playing? They will have been playing They won t have been playin.. Will they have been playing? Will you have been learning English for 5 years next month? Yes, I will. / No, I won t How long willl you have been renovating the room by next week? są podobne jak te dla czasu Future Perfect. Jest to czas rzadko uŝywany, podobnie jak Future Perfect, ale jednak zdarza się usłyszeć zdanie sformułowane za ich pomocą. Warto więc mieć pojęcie o ich istnieniu

25 To be going to jest konstrukcją przyszłą, a nie czasem gramatycznym, lecz jej znaczenie dla wyraŝania przyszłości jest ogromne. UŜywamy jej, gdy: mówimy o zamierzeniach: np. She is going to learn Spanish. (Ona zamierza uczyć się hiszpańskiego). WyraŜamy przewidywania bazując na faktach z otoczenia: np. The wind is so strong, it s goin to rain! (Wiatr jest taki silny, będzie padało!) Porównując going to, czas Future Simple i Present Continuous moŝna wysnuć nastepujący wniosek: za czynności najmniej zaplanowane i spontaniczne odpowiada Future Simple, za te zaplanowane w całości i zaaranzowane- Present Continuous, a going to stoi pośrodku, mówiąc o zaplanowanych czynnościach, lecz nie wprowadzonych jeszcze w czyny. Zdanie z konstrukcją going to wygląda następująco: Podmiot + (to be) + going to + czas. + (dopełnienia) + Kate is going to buy a car next week. Forma going to zawsze pozostaje bez zmian, czasownik po niej następujący zawsze jest w formie bezokolicznika, a jedynie czasownik to be uzgadnia się z podmiotem. Pytania tworzy się poprzez inwersję, a przeczenie poprzez dodanie słowa not do operatora (to be). Odmiana czasownika play wyglądać będzie tak: I am going to play I m not going to play Am I going to play? You are going to play You aren t going to play Are you going to play? He is going to play He isn t going to play Is he going to play? She is going to play She isn t going to play Is she going to play? It is going to play It isn t going to play Is it going to play? We are going to play We aren t going to play Are we going to play? You are going to play You aren t going to play Are you going to play? They are going to play They aren t going to play Are they going to play? Are you going to study tonight? Yes, I am. / No, I m not. Is your sister going to het married? Yes, she is. / No, she isn t. What are they going to do with the old car? When are you going to tell her the truth? Dla konstrukcji going to nie ma specyficznych określeń czasu. Posługuje się ona wszelkimi słowami opisującymi przyszłość, (bądź przeszłość- patrz kolejny punkt). Tomorrow we are going to met our old friend. (Jutro zamierzamy spotkać się z naszym starym znajomym). Are you going to phone him soon? (Czy zamierzasz do niego wkrótce zadzwonić?) Uwaga! Konstrukcja ta moŝe z powodzeniem wystąpić w czasie przeszłym, opisując przeszłe zamierzenia. Wystarczy czasownik to be wpisać w formie czasu przeszłego: np. I was going to call you but I did t have time. (Zamierzałem zadzwonić do Ciebie, ale nie miałem czasu).

26 Opracowała: Barbara Baran

27 PoniŜej znajdują się linki do stron, gdzie moŝna przetestować swoją wiedzę na temat wszystkich czasów. śyczę powodzenia i duŝo cierpliwości. Na pewno w końcu się uda. (tu według potrzeb i upodobań moŝna znaleźć wiele)