Europejska i polska architektura nadzoru finansowego Michał Kruszka

Transkrypt

1 Europejska i polska architektura nadzoru finansowego Michał Kruszka Departament Analiz i Współpracy z Zagranicą Urząd Komisji Nadzoru Finansowego 1

2 Geneza zmian instytucjonalnych Światowy kryzys finansowy: niedostatki regulacyjne nadmierna liberalizacja arbitraż regulacyjno - nadzorczy brak wzajemnie uzgodnionych standardów nadzorczych brak forum koordynacyjnego. Nacisk opinii publicznej, ruchy alterglobalistyczne => zwiększenie nacisku na demokratyzację procesu nadzorczego.

3 Architektura globalna Financial Stability Board (2009) globalne forum koordynacyjne makroekonomiczny (bądź nawet makroostrożnościowy) mandat funkcjonowania swoista nadrzędność nad wyspecjalizowanymi organizacjami zajmującymi się ustanawianiem standardów nadzorczych nad poszczególnymi segmentami rynku finansowego. Bazylejski Komitet ds. Nadzoru Bankowego (1974) IOSCO (1983) IAIS (1994) IOPS (2004)

4 Europejski System Nadzoru Finansowego ESNF (2011) Pokłosie raportu De Larosiere a (2009). Klarowne instytucjonalne ustanowienie nadzoru makroostrożnościowego ERRS (ESRB). Ustanowienie europejskich organów (urzędów) nadzoru mikroostrożnościowego nad poszczególnymi sektorami rynku finansowego: EBA, ESMA, EIOPA. Obligatoryjność uczestnictwa państw członkowskich w pracach europejskich organów nadzoru i ERRS (ESRB) krajowe organy nadzoru są składową ESNF.

5 Macierzowa struktura ESNF ( )

6 Unia bankowa Idea wskazana w raporcie Van Rompuy a (2011) i przyjęta w czerwcu 2012 podmiotowa zawężona do państw strefy euro. Komponenty: Jednolity Mechanizm Nadzorczy SSM od 2014 Jednolity Mechanizm Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji SRM od 2014, de facto 2016 lub później Europejski System Gwarantowania Depozytów EDIS Harmonizacja regulacji nadzorczych Single Rulebook Pomimo przedłożenia projektu rozporządzenia ustanawiającego EDIS (listopad 2015) nie wydaje się by ostatni filar unii bankowej powstał w najbliższym czasie. Kluczowa jest postawa Niemiec.

7 Macierzowa struktura ESNF od 2015

8 Wzajemne relacje: spaghetti bowl effect? Wzajemne przenikanie się instytucji i powiązań osobowych. Rekomendacje globalnych instytucji vs. normy prawnie wiążące. Przykład: FSB => Basel III => CRDIV => prawo państwa członkowskiego. SSM a architektura ESNF. Komitety, komitety, komitety..

9 Polski model nadzoru finansowego Od 2008 r. model zintegrowanego nadzoru mikroostrożnościowego sprawowanego przez Komisję Nadzoru Finansowego. Z czasem wykształciła się praktyka typu twin peak : KNF + UOKiK. Brak powierzenia KNF wprost mandatu makroostrożnościowego, ale de facto kluczowe rekomendacje dla banków wprowadziły takie narzędzia. Od 2012 r. toczyła się dyskusja nad zdefiniowaniem nadzoru makroostrożnościowego. Konieczne jest także wskazanie organu odpowiedzialnego za proces resolution.

10 Polski model nadzoru finansowego Od listopada 2015 r. mandat makroostrożnościowy został przypisany do Komitetu Stabilności Finansowej. Spaghetti bowl effect w krajowej skali? KSF = nadzór typu oversight. KNF = nadzór o charakterze supervision. Dodatkowo rola ministra finansów jako regulatora (twórcy prawa).

11 Polska w globalnej i europejskiej architekturze nadzorczej FSB, Komitet Bazylejski, unia bankowa: NIE IOSCO, IAIS: TAK ESNF: TAK. EBA, ESMA, EIOPA byli lub obecni członkowie zarządu. ERRS (ESRB) członek Komitetu Sterującego. Dylematy w związku z możliwością nawiązania bliskiej współpracy z SSM, a więc de facto objęcia też reżimem SRM. Powstrzymanie się od bliskiej współpracy z SSM nie oznacza braku realnej współpracy kolegia nadzorcze.

12 Podsumowanie Niezbędna bliska koordynacja działań nadzorczych, ale rozwiązania instytucjonalne są niespójne i nieprzejrzyste. Nazbyt częste dublowanie zakresu działania. Niezrozumiałe utrzymywanie arbitrażu transatlantyckiego. W UE nazbyt silna tendencja do maksymalnej harmonizacji regulacyjnej (pozytywna zmiana w propozycji pt. Unia rynków kapitałowych, ale jaka rola ESMA?). Chyba zbyt silny dyktat kazuistycznych norm prawnych. Jednak: TO DZIAŁA! Istotna rola globalnych i europejskich mechanizmów oceny procesów nadzorczych.

13 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Departament Analiz i Współpracy z Zagranicą UKNF daz@knf.gov.pl 13