Transkrypt

1

2

3

4

5

6 Konferencja zorganizo wana przez Zespół Opieki Długoterminowej na temat Nowych możliwości leczenia ran od była się w dniu r. w Instytucie Muzyki Uniwersytetu Rzeszowskiego. Zespół zaprosił do współpracy przedstawicieli firm CONVATEC, SCHULLKE, HARTMAN oraz ZARYS. Konferencję otworzyła i przywitała uczestników Przewodnicząca Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych w Rzeszowie Pani Izabela Kowalska. Wykłady na temat Nowoczesnych koncepcji leczenia rany przewlekłej oraz Odleżyna - choroba z ucisku - studium przypadku wygłosiła Pani mgr Joanna Rudek, która przekazała bardzo ciekawie nowoczesne podejście do leczenia ran wynikających z różnorakich przyczyn. Następny wykład wygłoszony przez przedstawiciela Firmy CONVATEC mgr Ewelinę Kobiernik dotyczył Praktycznego zastosowania opatrunków. Pani Ewelina przedstawiła nowoczesne opatrunki pro dukowane przez Firmę, ich rodzaje, zalety oraz na jakie rany i w jakim stadium gojenia rany można je zastosować. Opa trunki (AQUACEL, CombiDERM, Granuflex, KALTOSTAT, Versiva) stosujemy na rany z martwicą suchą, rany zakażone z cechami infekcji, ranę z martwicą rozpływną skolonizowaną, ranę ziarninującą, ranę naskórkującą. Przedstawiony został katalog o patrunków specjalistycznych, które są refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Po przerwie kawowej następne wykłady wygłosiła przedstawicielka Firmy SCHULLKE Pani mgr Marzena Korbecka-Paczkowska. Tematem były Nowe formy i sposoby zastosowania antyseptyków w profilaktyce i leczeniu r an przewlekłych. Bardzo interesujący wykład na temat Lawaseptyków (octenili n płyn, żel) służących do przemywania, nawilżania, oczyszczania i usuwania mechanicznego zanieczyszczeń z ran. Ich zalety i wskazania. Wykład był bardzo ciekawy dając pielęgniarkom wiedzę potrzebną do pracy. Następne wykłady dotyczyły Skuteczności systemów podciśnieniowych w leczeniu owrzodzeń żylnych, Praktycznego zastosowania opatrunków Firmy HARTMAN oraz Oceny zastosowania terapii VAC u pacjentów z zespołem stopy cukrzycowej który wygłosiła Pani mgr Monika Han. Natomiast Pani Katarzyna Lorenc-Menet i Irmina Godawa z Firmy ZARYS przedstawiły wykład na temat Higieny pacjenta. Nowością Firmy Hartman jest urządzenie o nazwie Vivano do terapii podciśnieniowej leczenia ran. Istnieje wiele wskazań do zastosowania tej terapii, szczególnie w leczeniu ran urazowych i przewlekłych. Ponadto, bezpośrednie i automatyczne usuwanie wysięku, które ułatwia opiekę i przyspiesza proces leczenia ran. Celem terapii podciśnieniowej jest: stymulacja wzrostu tkanki ziarninowej, poprawa krążenia krwi w obrębie rany, oczyszczanie i kondycjonowanie rany, zmniejszenie obrzęku, usunięcie toksyn, bakterii i wirusów, zapobieganie zakażeniom krzyżowym - cały system jest zamknięty. Wskazania: wspomaganie gojenia ran chronicznych, drenaż wysięku z rany, odleżyny od 2-4 stopnia, zespół stopy cukrzycowej i wiele innych. Po skończonej konferencji słychać było bardzo pozytywne głosy uczestników, uważają, że przekazane informacje będą mogły być wykorzystane w pracy zawodowej i służyć poprawie komfortu pacjentom. O refundowaniu opatrunków przez NFZ pielęgniarki i pielęgniarze będą mogli również przekazać lekarzom i pacjentom.

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16 Rehabilitacja, wg. definicji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) to zespołowe działanie w odniesieniu do osób niepełnosprawnych fizycznie i psychicznie (na skutek wad wrodzonych, schorzeń i urazów), które ma na celu przywrócenie tym osobom pełnej lub maksymalnej do osiągnięcia sprawności fizycznej i psychicznej, zdolności do pracy oraz czynnego udziału w życiu społecznym. Pielęgnacja i rehabilitacja mają na celu nie tylko dobro i zdrowie ciała człowieka lecz dobro osoby, której ciało zostało dotknięte chorobą. Rehabilitacja od wielu lat stała się integralną i niepodważalną częścią składową w każdej dziedzinie medycznej. Celem rehabilitacji jest podjęcie interwencji o charakterze opiekuńczym i leczniczym, które pozwalają na leczenie oraz integrację osobową i społeczną pacjenta. W tym aspekcie udział pielęgniarki w procesie rehabilitacji staje się nieodzownym elementem całej terapii. Zadania pielęgniarki w procesie rehabilitacji określa Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 listopada 2007 r. w sprawie zakresu i rodzaju świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych wykonywanych przez pielęgniarkę samodzielnie, bez zlecenia lekarskiego (Dz. U. nr 210, poz. 1540). Świadczenia te obejmują: 1. prowadzenie rehabilitacji przyłóżkowej w celu zapobiegania powikłaniom wynikających z unieruchomienia, 2. prowadzenie usprawniania ruchowego (siadanie, pionizacja, nauka chodu, nauka samoobsługi), 3. prowad zenie aktywizacji podopiecznych z wykorzystaniem elementów terapii zajęciowej, 4. prowadzenie terapii kreatywnej i rehabilitacji chorych wymagających opieki paliatywnej, 5. prowadzenie instruktażu w zakresie treningu pęcherza moczowego u chorych z problemem nietrzymania moczu, 6. rehabilitacja podopiecznych zaburzeniami psychicznymi, 7. wnioskowanie o objecie opieką społeczną. Udział pielęgniarki w rehabilitacji leczniczej polega na zapewnieniu warunków do właściwego funkcjonowania organizmu, zapobieganiu powikłaniom zagrażającym z powodu długotrwałego unieruchomienia, oraz usprawnianiu poszczególnych układów. Zmiany wynikające z ograniczenia aktywności ruchowej w przypadku unieruchomienia prowadzą do powstawania deficytów w zakresie narządów i organów organizmu ludzkiego. Dochodzi do zaburzeń w układzie krążenia i oddychania, w układzie odpornościowym, nerwowym, kostnostawowym, mięśniowym. Za burzeń w gospodarce wodno-elektrolitowej i przemianie metabolicznej. Unieruchomienie wpływa negatywnie na psychikę, pojawia się: dezorientacja, obniżenie nastroju, frustracja, ag resja i lęk. Istotą działań pielęgniarskich jest w tym przypadku tworzenie atmosfery zachęcającej pacjenta do pokonywania trudności w okresie usprawnian ia, zachęcanie do a ktywnego udz iału w ćwicz eniac h, łagodz enie napięć i lęków, wzbudzanie motywacji do usprawniania i nauki samoopieki. Świadczen ia rehabilitacyjne pielęgniarka realizuje przez stosowanie różnych form usprawniania: Usprawnianie ruch owe - to różne formy ułożenia i planowa zmiana pozycji. Pacjent po urazie kręgosłupa z uszkodzeniem rdzenia w odcinku szyjnym z uwagi na głęboki nied owład lub porażenie rąk nie jest w stanie samodzie lnie zmienić pozycji ciała, a n awet uczestniczyć w takiej czynn ości. Chorego układamy w pozycji na plecach i na bokach. W leżeniu na plecach ważne jest prawidłowe ułożen ie kończyn zabezpieczające przed opadaniem stóp oraz przed przerostem w stawach kola nowych. Stopy powinny być podparte pod kątem 90 stopni. Obie kończyny dolne układa się w ułożeniu wyp rostnym, zgięte w stawach kloanowych pod kątem 1 0 sto pni. Kończyny górne układamy w lekkim odwiedzen iu w stawach ramiennych, przedramiona powinny być układane na podpórkach. Nadgarstek układa my w lekkim zgięciu grzbietowym, palce również w zgięciu, a kciuk w odwiedzeniu. W ułożeniu na boku odciążon e po winny być plecy, poś ladki a zwłaszcza okolice kości krzyżowej. Kończyny dolne lekko zgięte w stawach, pomiędzy kolana układa się miękki wałek, stop y po dpiera się pod pórka mi. Bark strony obciążonej wyraźn ie wysunięty do przodu, obie kończyny górne lekko zgięte w stawach łokciowych. Nie obciążona kończyna powin na być całą powierzchnią podparta np. n a poduszce. Właściwe ułożenie ma na celu zapewnienie pośrednich pozycji w stawach, odbarczenie części ciała nara żonych na ucisk, zabezpieczenie przed otarciem na skórka i niedokrwieniem. Taka pozycja zapobiega powstawaniu zniekształceń i jest właściwa w profilaktyce odleżyn. Pozycję powinno zmieniać się co 2-3 godziny, z zasto sowaniem udogodnień w postaci wałków, poduszek profilowanych i p rzeciwodleżynowych. Jednym z elementów usprawniania ruchowego jest wczesna pionizacja cho rego. Odgrywa

17 ona bardzo ważną rolę ze względu na zapobieganie powikłaniom unieruchomienia i roztrenowania sercowonaczyniowego. Pionizacja chorego to przejście kolejno z pozycji leżącej do półsiedzącej, n astępnie siedzącej i siedzącej ze spuszczonymi nogami. Ma na celu odtworzenie odruchu prawidłowej postawy. Pionizacja chorego z ciężkim uszkodzeniem rdzenia często wymaga przygotowania. Pacjent długo przebywający w pozycji leżącej odczuwa lęk przestrzeni i wysokości, w tym przypadku s pokojne taktowne tłumaczenie i zapewnienie bezpieczeństwa jest bardzo korzystne w zaakceptowaniu przez chorego pionizacji. Podczas zabiegu konieczna jest również obserwacja i kontrola ciśnienia krwi, przy zaburze niach ortostatycznych występuje nagły spadek ciśnienia, aby temu zapobiec stosuje się pończochy elastyczne zakładane na kończyny dolne. Pielęgniarka, która bierze udział w pionizacji obserwuje chorego kontroluje ciśnienie i tętno. Każda zmiana w stanie pacjenta przyspieszenie oddechu, zaburzenia rytmu serca, zmiana wyglądu czy zabarwienia skóry, np. mruganie oczami, które może świadczyć o zawrotach głowy lub zaburzeniach widzenia jest sygnałem do przerwania pionizacji. Pielęgniarka bierze również udział w pionizacji chorego podczas wykonywania różnych czynności pielęgnacyjnych, przez dostosowywanie pozycji pacjenta do aktualnych jego osiągnięć. Usprawnianie układu oddechowego to zestaw ćwiczeń stosowanych w celu zapewnien ia właściwej wentylacji i zapobiegania powikłaniom płucnym. Ćwiczenia oddechowe mają na celu pogłębienie oddechu, zwiększenie ruchomości klatki piersiowej, oddychanie przepon owe. Ćwiczenia należy prowadzić seryjnie kilka razy w ciągu dnia pamiętając o zape wnie niu odpowiedniego mikroklimatu. Najczęściej takie ćwiczenia prowadzone są w pozycji leżącej lub półsied zącej, do pomocy należy użyć prostych aparatów, które zawierają w swej budowie kulki lub krążki, te poruszając się podczas wdechu i wydechu zmuszają chorego do pogłębion ego oddech. Uczenie wolnego i głębokiego oddychania polega na świadomym kontrolowaniu czasu wydechu. Gimnastyka poprawiająca mechanikę oddychania to ćwiczenia z wykorzystaniem oddychania przeponą. Oddychanie przeponowe należy prowadzić w pozycji le żącej na wznak z nogami ugiętymi w stawach biodrowych i kolanowych. Właściwym postępowaniem dla zapewnien ia oczyszczania dróg oddechowych jest drenaż złożeniowy np. przez układanie pacjenta w pozycji Trendelenburga (podwyższenie łóżka od strony nóg). Chorego układa się na bokach, pielęgniarka wykonuje energiczne oklepywanie klatki piersiowej przez co ułatwia ewakuację zalęgają cej wydzieliny. Us prawnianie układu kostno-stawowo-mięśnioweg o to rożne formy ruchu, ćwiczenia bierne i czynne. Pielęgniarka realizu je u sprawnianie ruchowe bezpośrednio wykonując ćwiczenia z zaangażow aniem pacjen ta, również pośrednio przy zmianie p ozycji i innych czynnościa ch higienicznych. Wykonanie zab iegów diagn ostycznych i tera peutycznych jak wkłucie wenflonu, podłącz enie kroplówki, pobieranie badań, cew nik ow anie wiąże się ze zmianami ułożenia kończyn i wykona niem ruchu. Us prawnianie w zakresie sk óry i zapo bie ganie odleżynom to wszystkie wymienione wcześniej formy ćwiczeń biernych, czynnych, praw idłowe ułożenie, stosowanie udogodnień. To wszystkie działania pielęgnacyjne, zabiegi higieniczne mające na celu utrzymanie prawidłowego stanu skóry. To równie ż edukacja pacje nta i jego rodziny o za sadach profilaktyki, stosowa niu udogodnień, za sadach właściwego odżywiania, aktyw ności fizycznej. S kuteczną metodą stosowaną w usprawnianiu skóry i tkanki podskórnej jest masaż - prosty i b ardzo skuteczny ma zastosowanie dla lepszego ukrwienia skóry i tkanki podskórnej. Popraw y funkcji układu żylnego oraz usprawnian ie pomp y mięśniowej i zmniejszenia napięcia mięśni i ścięgien. Pielęg nia rka może samod zie lnie wykon yw ać tech nik ę głaskania i rozcierania np. u pacjenta leżącego z zagroże nie m wystąpien ia odleżyn. Oklepyw anie sto su je w ob rębie klatki piersiow ej jako element terapii skierowa nej na poprawę funkcji układu oddechowego. Us prawnianie w zakresie u kładu krążenia ma na celu zapobieganie zakrzepowemu zapaleniu żył, zapobieganiu odle żynom. Aktywizowa nie pompy mię śniowej poprawia ukrwienie i dotlenienie dystalnych części cia ła, ułatwia krążenie krwi i chłonki, pozw ala na utrzymanie normaln ej dłu gości i elastyczn ości mięśni. Proste ćwiczenia ruchowe bierne i czynne z udziałem pacjenta, polegają na zginaniu i prostowaniu n ajpierw w stawach mniejszych pa lców i stóp, n astępnie w stawa ch łokciowych i kolano wych, kolejno barkowych i biodrowych. Napinanie i rozluźnianie mięśni, podnoszenie rąk i nóg ma bardzo korzystny wpływ na stan ogólny, jak również mobilizuje krą żenie obwodowe. Us prawnianie pacjen ta z elementami terapii zajęciowe j to wdrażanie go i n auka sa moob sługi i samoopieki. Rodzaj sto sowanych metod zależą od stanu pacjenta i jego możliwości funkcjonalnych. W pierwszym okresie terapia zajęciowa odbywa się w systemie przyłóżkowym. Pielęgniarka uczy chorego nowych sposobów wykonyw ania czynności higienicznych tzn. mycia ciała w pozycji leżącej, mycia zębów, pomaga w ubieraniu i rozbieraniu, podcza s tych czynności angażuje ręce cho rego. Pielęgniarka pomaga choremu w spożywa niu posiłków przez co ćwiczy koordynację ruchów ręki.

18 Często konieczne jest zastosowanie odpowiednich sztućców np. z pogrubionym trzonkiem lub specjalnym uchwytem aby chory mógł utrzymać przedmiot. Elementy terapii zajęciowej są szczególnie użyteczną metodą terapii ręki. Różne formy zajęć poprawiają sprawność manualną. Najbardziej użyteczne okazują się zajęcia typu tkactwo, garncarstwo, praca w glinie, lepienie plasteliny. Usprawnianie układu moczowego podejmuje pielęgniarka w ramach funkcji rehabilitacyjnej, w celu ułatwienia choremu oddawania moczu lub doprowadzenia do kontrolowanego oddawania moczu w przypadku nietrzymania. Pielęgniarka prowadzi instruktaż w zakresie treningu pęcherza moczowego, przygotowuje chorego do obserwacji częstości i charakteru oddawania moczu. Uczy pacjenta treningu mikcyjnego, który polega na świadomym oddawaniu moczu w tych samych godzinach oraz na stosowaniu oddawania przerywanego. Przed planowanym opróżnieniem pęcherza pielęgniarka uczy chorego lub sama wykonuje opukiwanie i masowanie okolic pęcherza. Ważnym działaniem rehabilitacyjnym będzie tu zmiana pozycji, która również wpływa mobilizująco na napięcie mięśni miednicy mniejszej. Usprawnianie psychiczne które p ielęgniarka realizuje uczestnicząc w rehabilitacji to psychoterapia elementarna. Celem psychoterapii elementarnej jest łagodzenie napięć i negatywnych emocji wywołanych utratą zd rowia i sprawności. Zaspoko jenie psychicz nych potrzeb pacjenta polega na wysłuchaniu, wyjaśnianiu, udzielaniu rady, odreagowaniu nap ięć. Metody psychoterapii elementarnej pozwalają uruchomić siły psychiczne chorego do wa lki z chorobą. Pielęgniarka realizuje ten cel przez uczulenie chorego na drobne nawet osiągnięcia, przez pokazanie możliwości radzenia sobie z niepełno sprawnością. Bardzo ważne jest znalezienie takich stron osobowości chorego, które pomogą mu w podejmo waniu trudności tj. Otwartość, upór, konsek- we ncja w działaniu, pozytywne nastawienie. Usp rawnian ie społeczne ma na celu przygotowanie pacjenta na trudności, które go czekają po powrocie do domu. Często dopiero po przekro czeniu progu domu pacjent zdaje sobie sp rawę, że jego życie nigdy nie będzie wyglądać już tak samo jak przedtem. Działania pielęgn iarki w tej sferze polegają na przygotowaniu pacjenta i jego rodziny, instruowanie o konieczności przygotowania środowiska domoweg o, niekiedy jest to konkretny remo nt, wybudowanie podjazdu, przebudowa łazienki czy sypialni. Pielęgniarka informuje również o istniejących grupa ch wsp arcia działających na rzecz osób z deficytami ruchu po urazie rdzenia kręgowego i taką gru pą jest Stowarzyszenie Aktywnej Rehabilitacji. Jego praca polega na ułatwieniu człowiekowi łagodnego przejścia z o środ ka rehabilitacji do własnego środowiska. Stowarzyszenie to proponuje program oparty na treningu sportowym. Umożliwia również udział w turnusach obozów Aktywnej Rehabilitacji gdzie uczestnicy biorą udział w zajęcia ch sportowych typu koszykówka, tenis stołowy, p ływa nie i inne ćwiczenia ogólnoko ndycyjne poprawiają ce ogólną sprawność ruchową. Proces rehabilitacji wymaga wielokierunkowych działań wszystkich czło nków zespołu rehabilitującego, a wiec i pielęgniarki. Pielęgniarka, która ma ciągły kontakt z pacje ntem informuje zespół terapeutyczny o sp ostrzeżeniach mających wpływ na przebieg procesu rehabilitacji. Informacje takie są zazwyczaj omawiane na posiedzeniach zespo łu rehab ilitu jącego i stanowią punkt wyjścia do podjęcia interwencji odpowiedniego specjalisty. Do obowiązków pielęgniarki, jako członka zespołu należy: pielęgnacja przeciwodleżynowa, przeciwzakrzepowa, p ielęgnacja pęcherza moczowego w przypad ku dysfunkcji, przygotowanie pacjenta do le czenia uspra w- niająceg o, informowanie o zasadach profilaktyki i pielęgnacji, mobilizowanie do aktywnego uczestnictwa w zabiegach terapeutycznych. Inne równie ważne zadania to: stosowanie zabiegów działających na układ oddech owy, pokarmowy, układ krążenia, zabezpieczenie kończyn przed narastaniem deformacji, instruktaż dotyczący utrzymania prawidłowej postawy ciała w różnych pozycjach, edukacja związana z prawidłowym stylem życia i o dżywiania. Instrukta ż dotyczący zasad ergonomii czyli dostosowania sprzętów i pomieszczeń. Długotrwały proces rehabilitacji wymusza na członka ch zespołu pełnej integracji w działaniu, ciągłego uzupełniania i weryfikacji programu usprawniającego. Zmieniający się w czasie stan pacjenta wymusza wprowadzanie nowych czynności zarówno pielęgnacyjnych jak i rehabilitacyjnych.

19 Propozycję obecności rodziny podczas resuscytacji krążeniowo-oddechowej przedstawiono pierwszy raz w 1980 roku i została ona zaakceptowana w większości krajów Europy. Wielu krewnych chciałoby być obecnych podczas prób RKO i większość z tych, którzy już tego doświadczyli, zgodziliby się na to raz jeszcze. Zdecydowanie większość rodziców chciałoby towarzyszyć swojemu dziecku. Skuteczność resuscytacji krążeniowo-oddechowej: - częstość nagłego zatrzymania krążenia to około osób rocznie w Europie, - w 80% do NZK dochodzi w domu, - w 40% bez obecności świadków, - jeżeli już świadkowie są obecni, rzadko podejmują BLS. Kiedy podejmujemy RKO: - nagłe i niespodziewane zatrzymanie krążenia, - brak DNAR, - brak niebezpieczeństwa dla podejmującego RKO, - brak choroby terminalnej, - potencjalnie odwracalne NZK, - gdy masz wątpliwości - REANIMUJ!!!. Kiedy nie podejmujemy RKO: - występują oznaki śmierci biologicznej, - nieefektywne RKO, - potwierdzony DNAR, - powróciło krążenie i oddech, - osoba udzielająca pomocy jest w niebezpieczeństwie lub wyczerpana, - jeżeli inni poszkodowani mają większe szansę przeżycia. Korzyści wynikające z zezwolenia osobom bliskim na obecność w czasie resuscytacji krążeniowo-oddechowej: - możliwość komunikacji z bliskimi, kontaktu (dotyku) z nimi w ostatnich chwilach ich życia, kiedy ich ciało było jeszcze ciepłe, - pomoc w procesie uświadomienia umierania i ułatwienie przebiegu żałoby, - poczucie, że byli obecni w czasie ostatnich chwil i wspierali osoby najbliższe, kiedy tego potrzebowali, - świadomość, iż byli na miejscu i przekonali się, że wszystko co mogło być zostało zrobione, - większość osób czuje, że ich krewni są wdzięczni za ich obecność w tych chwilach - istnieje taka możliwość, jeśli w czasie skuteczn ej resuscytacji krążeniowo-oddechowej powraca świadomość. Warunki, aby uczestniczenie w RKO nie było zbyt trudn ym przeżyciem dla osób najbliższych osobie poszkodowanej: - należy upewnić się, że członkowie rodziny rozumieją, że to od ich decyzji zależy czy chcą być obecni. W przypadku odmowy nie należy powodować u nich poczucia winy. - RKO powinno być zawsze prowadzone w sposób kompetentny, dobrze kierowane, a zespół powinien być serdeczny i otwarty w stosunku do krewnych, - trzeba uświadomić stan pacjenta bliskim, aby zanim wejdą mogli zrozumieć sytuację i upewnić się, że będą otrzymywali ciągłe wsparcie odpowiednio przygotowanej osoby, - należy poinformowa ć najbliższych o procedurach, które zobaczą (np. założenie wkłucia do żyły, intubacja dotchawicza itp.) oraz reakcji pacjenta na procedury (np. krótko trwałe drgawki po defibrylacji), - powinno się, wręcz należy, określić znaczen ie nie wtrącania się do wykonywanych procedur i wyjaśnić, jakie to pociąga za sobą niebezpieczeństwa, - niestety, w większości przypadków konieczne będzie wyjaśnienie, że pacjent nie zareagował na próby RKO i resuscytacja musi zostać przerwana. Decyzję o tym powinien podejmować kierownik zespołu. - krewni powinni mieć szansę zastanowienia się, zadania pytań o przyczynę i przebieg działań, u zyskać poradę dotyczącą zagadnień śmierci i dostępności służb pomocn iczych.

20 W przypadku poza szpitalnego zatrzymania krążenia może być już obecna rodzina, która prowadzi BLS. Należy zaproponować im, aby zostali lub żeby towarzyszyli osobie najbliższej w drodze do szpitala. Jeżeli zgon zostaje stwierdzony w miejscu zdarzenia można zaproponować krewnym pomoc i wsparcie ich lekarza rodzinnego. Wraz z coraz częstszymi przypadkami obecności rodziny podczas RKO oczywiste jest, że mogą pojawić się problemy. W większości zdarzeń krewni wchodzą na kilka minut, po czym opuszczają pomieszczenie usatysfakcjonowanie faktem, że wykorzystali szansę wsparcia ukochanej osoby oraz pożegnania się zgodnie ze swoim życzeniem. Dekadę temu większość osób prowadzących RKO nie zaakceptowałaby obecności rodziny i najbliższych, lecz ostatnio prowadzone badania, że otwarta postawa i zrozumienie autonomii pacjenta i krewnych są coraz częstsze. Możliwe, że jest to związane ze zmianą stosunku do pacjenta z autokratycznego na bardziej wyrozumiały. Istnieją jednak różnice kulturowe i socjalne pomiędzy krajami, które muszą być akceptowane i traktowane z wyrozumiałością i taktem. Warto zaproponować szkolenia dla personelu zajmującego się resuscytacją krążeniowo-oddechową, pracującego zarówno w szpitalu jak i poza nim, w zakresie obecności członków najbliższej rodziny w trakcie RKO.

21 Opieka zdrowotn a na początku XXI wieku charakteryzuje się zwiększo nym poziomem oczekiwań wobec pracowników służby zdrowia, a przede wszystkim wobec pielęgniarek/pielęgniarzy. Wynika to, ze wzrostu proble mów zdrowotnych społeczeństwa oraz postrzegania tego zawo du jako wiodącego w realizacji celów i zadań ochrony zdrowia. Rolą zawodową pielęgniarki/pielęgniarza jest profesjonalne pielęgnowanie, które jest definiowane jako wyuczona, celowa, planowa praca pielęgniarki, realizowana na rzecz czło wie ka potrzebującego, mająca na celu doprowadzenie do utrzymania i promowania zdrowia, jego przywracania, a jeśli nie jest to możliwe, do ograniczania skutków niepomyślnych następstw, towarz ysz enie p acjento wi w spokojny m i godnym umieraniu. Dla każdego człowieka wybór kierunku studiów, zawodu i miejsca pracy jest jedną z najtrudniejszych i n ajważniejszych decyzji w życiu. Dlatego te ż decyzja ta powinna być podejmowana świadomie, aby dokonać wyboru prawidłowego, czyli takiego, aby był zgodny z zainteresowaniami, zdo lnościa mi i możliwościami osoby. Za wód pielęgniarki/pielęgniarza jest b ezpośrednio związany ze zdrowiem i życiem człowieka, dlatego też wymaga się od osób podejmują cych naukę czy pracę w dziedzinie pielęgniarstwa pewnych predyspozycji p sychofizycznych i społe cznych. Warto się więc zastanowić nad motywami, które powodują, że młodzież (w nin iejszej pracy dotyczy to młodych mężczyzn) chce kształcić się na kierunku pielęgniarstwo. Praca ta pozwoli zapoznać się z czynnikami, któ re determinują wybór zawodu pielęgniarza oraz podjęcie pra cy w tym zawodzie. Pielęgniarstwo - zawód, nauk a, pasja. Pielęgniarka/pielęgniarz to tytuł zawodowy osoby, która ukończyła obowiązu jący prog ram k ształcenia zakończon y d yplomem i uzyskała prawo wykonywania zawodu wydane przez właściwą o kręgową radę pielęgniarek i położnych. Pielęgniarka to obecnie osoba dobrze wykształcona, potrafiąca pod ejmować decyzje kompetentne i samodzielne, przyjmująca zawodową odpowiedzialność, współpracująca z pacjentem, jego rodziną oraz zespołem interdyscyp linarnym w celu zapewnie nia o pieki najwyżs zej jakoś ci i u trzyma nia zdrowia pacjenta na n ajwyższym poziomie. Unormowa nie prawne dotyczące zasad wykonywania zawodu pielęgn iarki i położnej stanowi ustawa z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki i położn ej. Obowiązu- jące przepisy prawne, które dotyczą zaw odu pielęgniarki jasno definiują zakres jej kompetencji oraz przyznają jej samodzielność, czyli autonomię. Autono mia zaw odowa to niezależn ość w realizacji zadań zawodowych, p rzejaw iając ych się możliwością planowania własnej pracy oraz swob odnego wyboru me tod pracy i ich oceny. Pielęgniarka/pielęgniarz planuje i sprawu je opiekę pielęgnacyjną nad pacjentem, jak również samodzielnie udziela świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych, rehabilitacyjnych, a ta kże medy cznyc h czynności ratunkowych. P oprzez udzielanie świadcze ń zdrowotn ych rozumie się również realizację zlece ń lekarskich w p rocesie diagn ostyki, leczenia oraz orzekanie o rodzaju i zakresie tych świadczeń. Pielęgniarka odpow iedzialna jest również za edukację zdrowotn ą i promocję zdrowia. Za wykonyw anie zawodu pielęgniarki uważa się także nauczanie zaw odu oraz w ykonywa nie pracy na rze cz doskonalenia za wodowego, jak równi eż prow adzenie prac naukowo- badaw czych w zakresie pielęgniarstwa. Zarządzanie i kierowanie zespołem pielęgniarek, praca na stanowisku administracyjnym, gdzie wykonuje się czynności związane z przygotowywaniem, organ izo wa nie m lub nadzorem na d udzielaniem świa dczeń opie ki zdrowotnej to również wykonywanie zaw odu pielęgniarki. Pielęgniarz - zawód sfeminizowany? Wybór za wo du p ielęgniarza je st je dn oznaczn y z feminizacją i zbliżeniem d o stereo typowego wyobrażenia ko biecości. D ecyzja o podjęciu ko bieceg o zawo du przyb liża do kobiecości, a zatem dochodzi d o spadku pozycji pielęgniarza w oczach innych mężczyzn. Badania wykazują, że pielęgniarze dominują w pewnych specjalizacjach, a zwłaszcza tam gdzie możliw e są wyższe dochody i większy prestiż. Istnieje, bow iem społeczne przekonanie, że mężczyźni mają wię ksze predyspozycje, aby pracować w pewnych specjalizacjach, takich jak: psychiatria, ze względu na siłę fizyczną, anestezjologia, intensyw na terapia i praca na oddziałach ratunkowych, w związku z umiejętnościami technicznymi, adrenaliną i umiejętnością opanowywania emocji. Czy pielęgniarz jest dobrym zawodem dla mężczyzny? Jak pisze Kapała, nie jest to zawód dla w szystkich mężczyzn, tak jak do każdej profesji trzeba mieć zamiłowanie, a przede wszystkim w tym zawodzie, gdzie praca po lega na opiece nad ludźmi chorymi, cierp iącymi, niejednokro tnie umierającymi; praca ta jest ba rdzo wycze rpująca fizycznie i psychicznie, jest niezwykle

22 odpowie dzialna. Mężczyzna, który zdecyduje się kształcić na pielęgniarza powinien mieć pewne ce chy osobowości, które są konieczne do sprawowa nia opieki nad pacjentem - są to wrażliwość, opiekuńczość, odporność na stres, sumienność, od powiedzialnoś ć. Bardzo ważnym czynn ikiem, który bynajmniej nie zachęca do podjęcia kształcenia i pracy w zawodzie p ielęgnia rza jest wysokość wynagrodzenia. Niskie zarobki d otyczą całego środowiska pielęgniarskiego i jest to główna przyczy na ma łeg o zainteresowania tym zawodem w naszym kraju. Uposażenie pielęg niarek/pielęgniarzy jest nieadekwatnie niskie w stosunku do wykonywa nej pracy. Ponadto w zawodzie pielęgniarskim istnieje niewielka możliwość awansu, jest mało przywile jów i niski prestiż, co nie jest zachęcające do wybrania tego właśnie za wodu. Współczesne pielęgniarstwo przeżywa okres dynamicznego rozwoju, dążąc do zape wnienia ch ore mu czło wie kowi jak najlepszej opieki. Zmienia się społeczne postrze ganie zawodu pielęgniarki, tote ż pielęgniarzy w Polsce jest coraz więce j. Badania prowadzone w Londynie ukazały, iż mężczyźni w sfeminizowanych zawodach okazują się lepszymi specjalistami, mają zupełnie inne spojrzenie na całość opieki pielęgn iarskiej. Według dan ych WENR ( Worksh op European Nursing Re searchers - Europejska Grupa P ielęgnia rek Bad aczy) w 2009 roku w Polsce mężczyźni w zawodzie pielęgn iarskim stanowili 5%. Na tle innych krajów Europy wciąż jest to niewielki od setek (dla porówna nia Włochy 24%, Izrael 21%, Portugalia 19%, Niemcy 18%, Holandia 16%, S zwajcaria 10-15%, Austria 11,4%, Wielka Brytania 10%, Grecja 10%, Norwegia 9%). Jak pisze Buczkowska (Prezes Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych) we wrześniowym n ume rze Magazynu Pielęgniarki i Położnej z 2011 roku, mamy 4386 pielęgniarzy i 51 pan ów położnych. Cel pracy: Celem niniejszej pracy je st poznanie czynników, które determinują wybór za wodu p ielęgnia rza oraz podjęcie pracy w tym zawodzie. Org anizacja i przebieg bada ń: Niniejsze b adania zostały przeprowadzone wśród pielęgniarzy na tere nie całej Polski, ab y uzyskać bardziej zróżnicowane zestawienia. Wzięło w nich udział 130 pielęgniarzy. Bada nia przeprowadzone były w dwojaki sposób osobiście oraz drogą mailową. W formie papierowej, czyli po o sobistym spotkaniu z pielęgniarzem przeprowadzono 76 badań ankietowych, zaś drogą elektroniczną odpowiedziało 54 pielęgniarzy. Charaktery styka badanej grupy: W badaniach wzięło udział 130 pielęgniarzy, były to osoby w przedziale wiekowym od 24 do 60 lat, większość ankietowanych pielęgn iarzy zamieszkuje w miastach. Najwięcej, bo 47 respondentów posiada licencjat z zakresu pielęgniarstwa, zdecydowana większość pielęgniarzy pra cuje w lecznictwie szpitalnym (88,5%). Omówienie wyników badań: Głównym i czynnikami zewnętrznymi decydującymi o wyborze kierunku studiów przez badane osoby były: przypadek (40, 8%), chęć w ykonyw ania interesującej i atra kcyjnej pracy w przyszłości (36,2%), wpływ przyjaciół i rodziny (20, 8%), niedostanie się do innej szkoły (20,8%). Głównymi czynnikami wewnętrznymi decydującym i o wyborze zaw odu pielęgniarza przez ankietowane osoby były: chęć niesie nia pomocy innym ludziom (59,2%), chęć zdobywania wiedzy medycznej (46,9%), wrażliwość na potrzeby innych osób (41,5%) oraz posiadanie ce ch charakteru predysponujących do wykonywania takiej pracy (36, 2%). Co drugi badany pielęgnia rz twierdzi, że jego decyzja o wyborze kierunku kształcenia była dokładnie przemyśla na. Większo ść ankietowanych osób (58,5%) potwierdza, że gdyby mogła obecnie ponownie wybrać zawód to nadal byłoby to pielęgniarstwo, a ok. 7 0% badanych osób twierdzi, że nawet gdyby m iała taką możliw ość nie zdecydowałaby się na zrezygnowanie z wykonywa nia zawodu pielęgniarza. Około 80% respondentó w twierdzi, że nie chciałaby zmienić swojego m iejsca pracy. Większość ankietowanych osób (56,2%) przed wyborem szkoły medycznej nie starała się o przyjęcie na inny kierunek kształcenia, pozostałe 43,8% badanych podejm owało natomiast taką próbę. Najczęściej chcieli oni kształcić się na lekarza (28,1%) oraz na fizjoterapeutę (14%). Głównym pozytyw nym aspektem pracy pielęgniarza jest zdaniem ankietowanych osób kontakt z ludźmi, pomoc in nym i bycie potrzebnym (61,5%). Ponadto respondenci wśród pozytyw nych aspektów swojej pracy wymieniali również: m ożliwość rozwoju i podnoszenia kwalifikacji (18,5%), satysfakcję z wykonyw anej pracy (16,9%), prestiż zawodu (16,2%). Podstawowym negatywnym aspektem pracy pielęgnia rza jest zdaniem badanych osób n iskie wynagrodzenie (56,2%), brak lub niski prestiż zawodu (26,2%), stres, dużą odpowiedzialność i ciężka praca (25,4%). Ponad połowa badanych pielęgniarzy (61,5%) jest średnio zadowolona ze sw ojej pracy. Pozostali respo ndenci uw ażają natom iast, że są z niej bardzo zadowoleni (36,2%), niezadowoleni (1, 5%). Większość badanych osób (71,5%) uważa, że przy wyborze zawodu pielęgniarza konieczne było powołanie. Dy skusja: Pielęgniarstwo jest dziedziną wielowymiarową, interaktywną i złożoną; jest profesją wyczerpującą fizycznie, psychicznie, emocjonalnie i intelektualnie. Zawód pielęgniarki/pielęgniarza to zawód trudny i bardzo wymagający od o sób, które g o wykonują. Z jednej strony jest to praca dająca ogromną satysfakcję w ynikającą z faktu pomo cy ludziom, a z drugiej ciężka

23 i niezwykle odpowie dzialna praca, dająca nie zawsze zadow ala jące wynagrodzenie, narażenie na stres związany z kontaktem z ciężko chorymi ludźmi. To wszystko sprawia, że pielęgniarki/pielęgniarzy często dotyka zniechęcenie, czy nawet wypalenie zawodowe. A naliza czynników zewnętrznych wpływających na wybór zawodu wykazała, że najważniejszym motyw em wyboru zawodu pielęgniarza był przypadek i chęć wykonywania interesującej i atrakcyjnej pracy w przyszłości. Niekorzystny dla kształcenia pielęgniarek i pielęgniarzy jest fakt, iż duża grupa kandydatów do zawodu kształci się tylko przez przypadek, bądź, dlatego, że nie dostał się na zaplanowany kierunek nauki. W badaniach wła snych najistotniejszym czynnikiem wewnętrznym wybieranym przez pielęgniarzy była chęć niesienia pomocy innym ludziom, a następnie chęć zdobywania wiedzy medycznej i wrażliwość na potrzeby innych osób. Może to świadczyć o pozytyw nym odbiorze zadań, jakie ma do wypełnienia pielęgniarka/pielęgniarz z uwagi na specyfikę zawodu polegającą na pomaganiu człowiekowi w zdrowiu i chorobie. Co drugi badany pielęgniarz zapew nia, że decyzja o wyborze tego zawodu była dokładnie przemyślana, natomiast 57 osób tw ierdzi, iż była ona zupełnie spontaniczna. Niezależnie od motywów, ja kimi kierowali się ankietowani pielęgniarze, większość z n ich (58,5%) potwierdza, że gdyby mieli ponownie wybierać zawód, to nadal byłoby to pielęgniarstwo; 32,3% jest przeciwnego zdania. Niemalże identyczne wyniki badań otrzymali Kapała i Rucki w śró d pielęgniarzy - 58,75% respondentów również wybrałoby ponownie ten zawód. Niedostan ie się na wymarzony kierunek studiów jest również czynnikiem, który przyczynił się do wyboru zawodu pielęgniarza. Duża liczba badanych osób podejmowała próbę podjęcia nauki na innym kierunku kształcenia. Najczęściej była to medycyna i fizjoterapia; należy tu jeszcze wymienić pedagogikę, ekonomię, ratownictwo med yczne i ogrodnictwo. Jedna kże większość ankietowanych pielęgniarzy (56,2%) p rzed wyborem szkoły medycznej nie starała się o przyjęcie na inny kierunek kształcenia. Wyniki obecnych badań wykazały pozytywne i negatywne aspekty w pracy pielęgniarza. Odpowiedzi w formie pytań otwa rtych skategoryzowan o w poszczególne grupy i poddano analizie statystycznej. Najczęściej wymienianym pozytywnym aspektem w swojej pracy był kontakt z ludźmi, pomoc innym oraz bycie potrzebnym drugiemu człowiekowi. W świetle powyższych rozważań można stwierdzić, iż te pozytywne aspekty w pra cy pielęgniarza są zbliżone do wewnętrznych motywów wyb oru zawodu (ch ęć niesienia po mocy, wrażliwość na potrzeby innych). Fakt ten w kontekście postrz egania motywów wewnętrznych jest cenny w realizacji celów zawodowych; można więc sądzić, że u większości badanych pielęgniarzy decyzja wyboru zawodu była dobrze umotywowana. Ponad połowa badanych jest średnio zadowolona z wykonywanej pracy, ale duża część osób (3 6,2%) jest bardzo zadowolona ze swojej pracy. Takie podejście do pielęgniarstwa jest spowod owane przede wszystk im systeme m wartości, który jest wpis any w ten zawód. Niezadowolonych z pracy było 2 pielęgniarzy, a tylko 1 zaznaczył odpowiedź, że praca nie daje mu żadnej satysfakcji. Analizując powyższe dane można wysunąć wniosek, iż pielęgniarze bardzo ce nią swo ją pracę i deklarują wysoki poziom zadowole nia z jej wykonywania. Ankietowanych pielęgniarzy zapytano również o negatywne aspekty w ich pracy. Analiza jakościowa wyp owiedzi wykazała, że znaczna część respondentów u waża, że p odstawowym negatywn ym czynnikiem w pracy pielęgniarza jest niskie wynagrodzenie nieadekwatne do posiad anego wykształcenia i nakładów pracy. Polscy pielęgniarze oczekują wzro stu wyn agro dzeń, jako istotnego wyznacznika zadowole nia z p racy. Potwierdzają to bada nia Kapały i Ruckiego, jak również przejawia się ten aspekt we wszystkich badaniach wśród grupy zawodowej pielęgniarek. Wśród innych negatywnych właściwości zawodu pielęgniarza ankietowani wymieniali brak lub n iski prestiż zawodu według 1/4 badanych stre s, duża od powiedzialność i ciężka praca. Zebrany materiał empiryczny pozwolił również na zweryfikowa nie hipote zy szc zeg ółowej dotyczącej powołan ia. Niemalże 3/4 badanych osób uważa, że przy wyborze zawodu pielęgniarza k onieczn e b yło powołan ie. Niniejsza praca jest jedną z niewielu, która miała dostarczyć wiedzy na temat czynników motywujących wybór zawodu pielęgniarza. Decyzja ta powinna być dokładnie prze myślana, aby nie trafiały tu osoby przypadkowo, którym brak predyspozycji osobowościowych. Trafny wybór wpływa na satysfakcję z wykonywania tak trudnego i wymagającego zawo du. Wnioski: Analiza wyników przeprowadzonych badań pozwoliła na sformułowanie następujących wn iosków: 1. Wyniki badanej grupy wykazały, że praca w zawodzie pielęgniarza jest zgodna z oczekiwaniami, wyobraże nia o zawodzie pokryły się z rzeczywistą pracą. 2. Większość bada nych respondentów, którzy mają w najbliższym otoczeniu osobę powiązaną ze środowiskiem medycznym nie kierowała się ich opinią przy wyborze kierunku kształcenia. 3. Zde cydo wana większość bada nych p ielę gniarzy wyznała, że przy wyborze zawodu pielęgniarza było konieczne powołanie. 4. Przeprowadzone ba dania wykazały, że znaczna liczba pielęgniarzy pracujących w zawodzie wybrała kierunek kształcenia przypadkowo lub przez niedosta nie się do innej szkoły. 5. Z decydowana większość pielęgniarzy bardzo ceni swo ją pracę i deklaruje wysoki poziom zadowolenia, nie zde cydowaliby się na rezygnację z wykonywa nej pracy. Piśmiennictwo u autorki.

24

25

26

27

28

29

30 W związku z tym, że niektóre z moich koleżanek i kolegów myślą, zastanawiają się czy już nawet planują wyjazd do pracy za granicą uważam za sensowne podzielić się z Wami moim zagranicznym do świadczeniem. W Wielkiej Brytanii spędziłam łączn ie 7 lat, ostatnia zagraniczna przygoda trwała 6 lat i rozpoczęła się w marcu 2005 r. Początkowo zatrudniona byłam w prywatnym domu dla osób starszych (tzw. Residential Home) na stan owisku opiekunki. Przez 1,5 roku mieszkałam i pracowałam we wsi Copford, w pobliżu najstarszego miasta w Anglii o nazwie Colchester. Przelot i dojazd do Copford w całości został zorganizowany i sfinansowany przez angielską firmę, i już po wylądowaniu, na lotnisku oczekiwała na mnie Regionalna Dyrektorka, piękna z długimi włosami blondynka, która swoim prywatnym samochodem zawiozła mnie wprost do Domu w którym miałam mieszkać i pracować. Mój kiepski angielski (poziom bardzo początkowy) dawał się we znaki od początku i to na każdym kroku, ale nie poddawałam się, a raczej traktowałam to jako kolejne wyzwanie do pokonania pojawiających się trudności. Po 2 miesiącach pobytu w nowym kraju zapisałam się do szkoły dla dorosłych dla których język angielski nie był językiem ojczystym i dwa razy w tygodniu dojeżdżałam do Colchester aby poprawić umiejętność komunikowania się w języku angielskim. Jednocześnie poznawałam także angielską kulturę, znacząco różniącą się od polskiej, m.in. z powodu wielokulturowości angielskiego społeczeństwa czy rozwiniętego tam kapitalizmu. Firma wynajmowała mi pokój na pierwszym piętrze Domu w którym pracowałam. Na parterze natomiast znajdowało się 26 jednoosobowych pokoi, część z nich z łazienkami, w których mieszkały osoby starsze w wieku powyżej 60 lat, w tym jedna stulatka. Na dole, poza tymi pokojami, znajdowała się też kuchnia, duża jadalnia, niewielka pralnia i dwa pokoje biurowe. Pracę rozpoczęłam jako jedyna Polka w zespole, ale nie jedyna cudzoziemka. Gdy w urzędach załatwiałam różne formalności, np. związane z ubezpieczeniem społecznym to początkowo miałam status emigrantki, potem zauważyłam zmianę i byłam już obywatelem Europy, co brzmiało bardziej adekwatnie bo przecież Europa w 2005 roku była już zjednoczona (Unia Europejska). Po dwóch tygodniach po moim przyjeździe dojechała Ania spod Gdańska, która zamieszkała w pokoju obok mnie i następnie razem pracowałyśmy, i było nam raźniej. Ania znała angielski bardzo dobrze toteż pomagała mi w rozmowach gdy tylko ją o to poprosiłam. Potem do Ani dołączył je j 6 letni synek i niestety zmuszona była szukać innego zakwaterowania, poza tym Domem. Znalazła maleńką kawalerkę w niedalekiej odległości od miejsca pracy i nadal mogłyśmy spędzać wolny czas razem, jeśli miałyśmy na to ochotę. Wieś Copford była niewielka, z jednym sklepikiem i okienkiem pocztowym, dwoma kościołami i dużym angielskim pubem. Nieopodal znajd owało się także boisko do krykieta, wśród drzew, gdzie lubiłam u siąść na ławce i oglądać treningi, mecze, kompletnie przy tym nie znając zasad gry. To co zachwyciło mnie w tym miejscu, w tej okolicy, to gęsta sieć ścieżek do spacerowania, którymi poprzecinane były prywatne pola z łanami zbóż, mała rzeka, różne polne zadrzewienia; są to państwo we ścieżki, udostępnione wszystkim, specjalnie zaplanowane i zaznaczone na mapach, w pewnym zakresie przypominające nasze szlaki wędrowne ale jednak inne. W wolnych chwilach po p racy uwielbiałam wędrować przez pola, podziwiać zachod y słońca i kolorową, bujną angielską przyrodę. Anglicy znakomicie dbają o swoją przestrzeń, o przyrodę, a co najważniejsze udostępnili ją wszystkim chętnym poprzez odgórne (czyli przez państwo) wytyczenie ścieżek dla pieszych, wędrownych szlaków, prowadzących przez niziny, doliny, wyżyny, góry zarówno te państwowe jak i prywatne. W ten sposób nawet przeciętny zjadacz chle ba może delektować się urokami natury, kosztować piękno krajob razu, mimo, że znajduje się ono w prywatnych rę kach. Cała Wielka Brytania poprzecinana jest takimi ścieżkami, i uważam to za znakomity pomysł bo w ten sposób angielska wyspa jest dla wszystkich, szczególnie dla lubiących spacery lub dłuższe wędrówki, dla ceniących wypoczynek na łonie natury.

31 Po około pół roku pracy w tym Domu i oswajaniem się z potoczną ang ielszczyzną i nauką w szkole, zdecydowałam się wystąpić do angielskiej Rady Pielęgniarek i Położnych w Londynie z wnioskiem o zarejestrowanie mnie jako pielęgniarki w Wielkiej Brytanii. Dopiero po około 6 miesiącach, w tym dwóch osobistych wizytach w Radzie w Londynie, otrzymałam pozytywną decyzję, co p raktycznie oznaczało, że rynek pracy dla pielęgniarek w WB stoi przede mną otworem. Początkowo jakoś temu nie dowierzałam, ale potem zakochałam się w Anglii jako kraju pełnym szans i możliwości zmiany swe go życia i pracy na lepsze. Rozpoczęłam poszukiwania pracy na stanowisku pielęgniarki, jednak niewystarczająca znajomość języka angie lskie go znacząco ograniczała zakres moich poszukiwań. W swojej firmie także rozgłosiłam tę dobrą wiadomość, że mam uprawnienia pielęgniarki i szukam pracy na tym stanowisku. Dyrektor firmy obiecał mi, że skieruje zapytanie do menedżerów wszystkich domów tworzących tę firmę, znajdują cych się w różnych zakątkach Wielkiej Brytani. I co? I po około 3 miesiącach zaproponowano mi awans i pracę na stanowisku pielęgniarki z wynagrodzeniem nieporównywa lnym z tym, któ re otrzymywałam jako opiekunka. Wiązało się to niestety ze zmianą miejsca zamieszkania i koniecznością przeprowadzenia do Coulsdon pod Londynem, do Domu Opieki Pielęgniarskie j, gdyż dom w którym obecnie pracowałam nie zatrudniał pielęgniarek. Nie byłam zadowolon a z tego powodu bo nie cierpię wielkich miast a poza tym Londyn należy do miast niebezpiecznych. Na ma łej wsi czułam się bardzo dobrze, uwielbiałam to miejsce, piękne i już znajome, a tu czekała na mnie konieczność zmiany miejsca pracy i mieszkania, wyprowadzenia się. Londyn był mi znany dużo wcześniej, ponad 20 lat temu, spędziłam tam rok czasu i okiem tu rysty oceniam je pozytywnie, nato miast powtórnie tam mieszkać i pracować? Jednak z drugiej strony oczekiwało tam na mnie kolejne wyzwan ie (przygoda) nowa praca na stanowisku pielęgniarki, wyraźny, szybki awans, pokój do wynajęcia w przystępnej cenie, towarzystwo Polaków w pracy i sympatyczna szefowa. Hm długo nie zastanawiałam się. Byłam taka szczęśliwa i wdzięczna Firmie za tę możliwość pracy na stanowisku pielęgniarki, że przy najbliższej okazji która się nadarzyła, osobiście podziękowałam Dyrekcji Firmy (z siedzibą w Londynie) i nie omieszkałam dodać, że zakochałam się w An glii, że tak wiele otrzymuję, że spełniam swe marzenia, że Patrzyli wtedy na mnie tak jakoś dziwnie i słuchali jakby z niedowierzaniem albo może czuli się zażenowani. Teraz miałam pracować w Do mu Opieki Pielęgniarskiej (Nursing Home) w podlondyńskim miasteczku Coulsdon, w p obliżu Croydon, określanego jako najbardziej wielokulturowe miasto w Wielkiej B rytanii. Brzmiało to i wyglądało do ść egzotycznie, wyraźnie przeważa ła tam kultura afrykańska i hinduska. Dom w którym podjęłam nową pracę był 22-łóżkowy, ze starszymi osobami (śred nia wieku to 92 lata) wymagającymi stałej opieki pielęgniarek i opiekunek, zarządzany przez menedżera pie lęgniarkę (domy tego typu w WB to domy najczęściej prowadzone i kierowane przez personel pielęgniarski). Samodzielne dyżury rozpoczęłam stosunkowo szybko bo zaledwie po 2-tygodniowym okresie pracy z inną pielęgniarką. Pote m rzuciłam się na jeszcze głębsze wody i zgodziłam na pełnienie funkcji kierownika zmiany (Senior Staff). Uczyła m się bardzo, bardzo dużo, permanentnie byłam szkolona, znacząco rozszerzyłam swe kompetencje, właściwie zdob yłam nowy zawód (i to w obcym języku). Kompetencje pielęgniarki w WB znacząco różnią się o d tych w Polsce, bo na przykład bardzo rozwinięta jest ta m funkcja zarządzania personelem, i nie ma żadnych wątpliwości, że zawód pielęgniarki jest tam samodzielną profesją, o czym świa dczy chociażby sposób współp racy z innymi członkami zespołu interdyscyplinarnego. Po odpowiednim przeszkoleniu pielę gniarki mogą otrzymać uprawnienia do wystawiania recept, bardzo du ży jest pre stiż zawodu a głównym celem p racy jest dobro pacjenta, to on jest osadzony w centrum działań interdyscyplinarnego zespołu. Poza tym i jakby dodatkowo jeszcze, niewystar-

32 czająca znajomość języka angielskiego w stosunku do wymagań zawodowych i bardzo dużej odpowiedzia lności powodowa ły, że praca ta była dla mnie wyzwaniem i to największym w całym moim dotychczasowym życiu zawodowym, ale ta kże bardzo stresującym doświadczeniem. To, czego nauczyłam się i doświadczyłam, w czasie prawie 2-letniej pracy na stanowisku pie lęgniarki w tym Domu, zapewne wystarczyłoby na materiał do bardzo interesującej książki, niestety, w większości w konwe ncji dramatu. Doświadczyłam szoku i to nie tylko kulturowego, a także olbrzymiego niedowierzania, że w XXI wieku, w bogatym kraju za chodnim, d ziała taki właśnie system opieki nad osobami starszymi. Kompletn ie nie zaimponowano mi ani jakością opieki, ani warunkami pracy. Jedynie warunki wynagrodzenia były dobre. I zrozumiałam też, dlaczego tak dziwnie wtedy na mnie patrzyli - Zarząd Firmy, gdy podziękowałam i wyraziłam swą wdzięczność za umożliwienie mi pracy na stanowisku pielęgniarki. Oni doskona le wiedzieli to, o czym ja kompletnie nie miałam wted y, gdy awansowałam, pojęcia a czego potem doświadczyłam, zobaczyłam, usłyszałam I wtedy też niestety a le odkochałam się, czar Ang lii jakby prysł. Uczucia zmienne są, a rzeczywistość angielska w tym za kresie i w tym konkretnym Domu okazała się dla mnie po prostu nie do p rzyjęcia. Moje niedowierzanie niestety trwa, i nadal zadaję sobie to pytanie: Jak to możliwe? Jak to możliwe, że opieka nad ludźmi starszymi, czasami w końcowym etapie ich życia, jest aż tak nieludzka w Wielkie Brytanii, w zamożnym kraju? I czy tylko w WB? Dlaczego na przykład 90-letnim Anglikiem, wymagającym całkowitej opieki/pomocy, którego rodzina (gdy ten był młody) handlowała mieszkańcami Afryki, teraz opiekują się w ostatnim etapie jego życia - mło dzi Afrykanie, potomkowie sprzedawanych i kupowanych d ziadków, babć. Takie spo tkania po latach przedstawicieli Panów i potomków niewolników miażdżyły wszystkie szczytne ideały i procedury. To tylko jeden z p rzykładów tego, jakie konsekwe ncje może powodować życie w społeczeństwie wielokulturowym. Oczywiście mam także bardzo d użo pięknych wsp omnień, sporo z nich związanych jest i wynika z bezpośrednich kontaktów ze starszymi osobami w tym Domu, czy z członkami ich rodzin. Jestem pełna podziwu, jak wspaniały może być człowiek u kresu swego życia, pogodny, pogodzony z sytuacją, kochający życie i ludzi, altruistyczny, kochający całym sobą. Próbowałam znaleźć odpowiedź na pytanie - jak to się dzieje, jak oni to robią, skąd to mają, że jest w nich tak dużo tej pięknej strony bycia człowiekiem, że są tacy twardzi, nienarzekający, mimo bó lu, choroby, niepełno sprawności i całkowitej zależności od innych osó b oraz bardzo niekorzystnych warunków zewnętrznych, w ja kich p rzy- szło im spędzić ostatnie lata, czasami mie siące, czy tygodnie swego życia. Z niektórymi osobami zaprzyjaźniłam się i udawało nam się podarowywać, wymieniać to co mieliśmy najlepszego i czego najbardziej każde z nas wtedy potrzebowało. To są niesamowite doświadczenia, niezapomniane, wzajemnie budujące. Pewnego dnia uzyskałam o dpowiedź od 85 letn iej Veroniki na nurtujące mnie zagadn ienia. Veronika na moje pytanie o to, co obecnie jest dla niej najważniejsze, odpowiedziała, po krótkim zastanowieniu - d uma i nie zależność; inny z kolei pacjent kochał nie tylko swą rodzinę, najbliższych, ale takimi uczuciami darzył też innych, był radosny, pocieszał, wspierał, tak jak najlepiej potrafił, niezwykle życzliwy i aktywn y. To zadziwiające ile ż ufności Ci ludzie wyrażali. To co ich łączyło to zapewne zadowolenie ze swego życia, tego jakie ono było i co przeżyli i ta nieprzeciętna pogoda życia. Oni naprawdę wyrażali swym życiem wartości które wybrali. Z Firmą rozstałam się po trzech latach pracy składając wyp owiedzenie i podając prawdziwe powody. Następnie prowadziłam własną działaln ość gospodarczą (firma jednoosobowa), składki na ube zpieczenie społeczne są tam bardzo niskie i poza usłu gami opiekuńczymi i pielęgniarskimi miałam czas na nową pasję - coaching, u kończyłam różne kursy, praktykowałam, dokończyłam też wcześniej rozpoczęte studia. Poza aktywnym życiem w innej kulturze bardzo tęskniłam za Polską, polskim krajobrazem, przyrodą, kulturą, poezją, mową ojczystą, rodziną. Marzyłam o powrocie tak mocno, aż w końcu zn alazłam powody aby wrócić. Polska, Polacy, miasto Łódź, w którym mieszkałam przed wyjazdem do WB, w kontekście tej zagranicznych doświadczeń nabrały dla mnie zupełnie innego znaczenia, stały się bardzo bliskie, ba rdziej kochane, bo ich brak i tęsknota były bardzo silne. Podróże zatem nie tylko kszta łcą ale pozwalają bardziej docenić własne gniazdo, kraj ojczysty, przynajmniej tak się stało w moim przypadku. Co robię obecnie, po powrocie? Od dwóch lat odnajduję się w polskiej rzeczywistości, zmieniłam miejsce zamieszkania, z Łodzi przeniosłam się do małej malowniczej nadwarciańskiej wsi i ob ecnie w pobliskim szpitalu w Warcie świadczę usługi pielęgniarskie. Nie napisałam o wielu innych ważnych i ciekawych rzeczach, np. o kosztach jakie poniosłam, psychologicznych, społecznych, rodzinnych, ale trudno jest napisać, w jednym artykule, o wszystkim. Mam jednak nadzieję, że informacje te będą dla Ciebie przydatne, lu b przynajmniej interesujące. Chętnie nawiążę kontakt z koleżankami i kolegami po fachu a zatem jeśli czuje sz niedosyt i chcesz uzyska ć więcej informacji, to nie zwlekaj - napisz elapacholczyk@interia.pl, chętnie odpowiem na Twoje pytania, może pomogę podjąć właściwą decyzję. Może spotkamy się na kawie, czacie?