RACHUNKOWOŚĆ W OŚWIACIE nr 4

Transkrypt

1 5 kwietnia 2015 RACHUNKOWOŚĆ W OŚWIACIE nr 4 DODATEK DO RACHUNKOWOŚCI BUDŻETOWEJ NR 7 (367) W jaki sposób naliczyć dotacje dla małych szkół... 2 Czy szkoła musi mieć kasę fiskalną, jeśli stołówka obsługuje też uczniów innej szkoły... 3 W jakiej wartości przyjąć na stan biblioteki elementarz dla dzieci niesłyszących... 4 Czy szkoła jako nabywca może rozliczać VAT w ramach odwrotnego obciążenia... 5 Kiedy przysługuje urlop uzupełniający... 6 Więcej zagadnień dotyczących oświaty znajdą Państwo na IRB Platformie Rachunkowości Budżetowej i Prawa Pracy. Wystarczy w wyszukiwarce wpisać szukane hasło lub kliknąć na BAZĘ PORAD, w której można znaleźć kilkaset codziennie aktualizowanych odpowiedzi na pytania o tematyce oświatowej.

2 AGATA PISZKO prawnik, absolwentka studiów podyplomowych z audytu wewnętrznego w jednostkach sektora finansów publicznych, pracownik samorządowy; posiada wieloletnie doświadczenie w zakresie organizacji i zarządzania oświatą W jaki sposób naliczyć dotacje dla małych szkół c2-729e-4e76-bcd a8002 Jesteśmy gminą wiejską do 5000 mieszkańców. Czy zgodnie z zasadami wprowadzonymi rozporządzeniem w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej na 2015 r., do kwoty dotacji dla małych szkół naliczanej przez JST należy doliczyć kwotę wynikającą z wagi P 3, którą będą przeliczani uczniowie małych szkół podstawowych? Czy prawidłowy jest wzór: standard A + waga P 1 + waga P 3 i + P 33 ( na I i II klasy)? Kwota oświatowej subwencji ogólnej dla danej jednostki samorządu terytorialnego w 2015 r. obliczana jest według przepisów rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 15 grudnia 2014 r. w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2015 (dalej: rozporządzenie w sprawie sposobu podziału części oświatowej). Kwota oświatowej subwencji ogólnej ustalana jest w oparciu o algorytm podziału części oświatowej subwencji ogólnej z uwzględnieniem: kwoty bazowej, kwoty uzupełniającej, kwoty części oświatowej na realizację zadań pozaszkolnych. Uzupełniająca kwota subwencji oświatowej obliczana jest za pomocą określonych przepisami rozporządzenia w sprawie sposobu podziału części oświatowej wag, zwiększających finansowy standard A, mnożonych przez finansowy standard A podziału części oświatowej na ucznia przeliczeniowego oraz liczbę uczniów kwalifikujących się do objęcia daną wagą. Wynik ten mnożony jest również przez wskaźnik korygujący D i. Wagi te są addytywne czyli podlegają zsumowaniu, w przypadku gdy uczniowie danej szkoły mogą być zakwalifikowani do kilku z nich. Z przepisów rozporządzenia w sprawie sposobu podziału części oświatowej wynika, że waga P 1 odnosi się do uczniów szkół podstawowych dla dzieci i młodzieży zlokalizowanych na terenach wiejskich lub w miastach do 5000 mieszkańców. Waga będzie więc miała zastosowanie w przypadku tych uczniów szkół podstawowych, którzy uczęszczają do szkół zlokalizowanych na terenie wiejskim lub w miastach do 5000 mieszkańców. Kolejna waga, o której mowa w pytaniu, czyli waga P 3, jest naliczana dodatkowo dla uczniów szkół podstawowych dla dzieci i młodzieży, w których różnica pomiędzy liczbą uczniów szkoły przyjętą do podziału części oświatowej a liczbą uczniów przeliczoną wagami P 11, P 12, P 13 nie przekracza 70 (waga nie obejmuje uczniów przeliczanych wagami P 11, P 12, P 13 oraz uczniów szkół podstawowych specjalnych). Z uzasadnienia projektu rozporządzenia wynika, że waga P 3 jest wagą nową, nieobejmującą uczniów objętych wagami P 11 P 13, a więc uczniów: uczących się języków mniejszości narodowych i etnicznych, uczących się języka regionalnego kaszubskiego, pochodzenia romskiego dla których szkoła podejmuje dodatkowe zadania edukacyjne, korzystających z dodatkowej, bezpłatnej nauki języka polskiego. Wagą tą nie są również objęci uczniowie szkół specjalnych. Z uzasadnienia Ministra Edukacji Narodowej wynika, że koszty funkcjonowania małych szkół w przeliczeniu na ucznia są wyższe niż szkół większych, stąd też wynikła potrzeba skierowania dodatkowego wsparcia finansowego dla jednostek samorządu terytorialnego prowadzących (dotujących) te szkoły. Waga P 33 jest to waga dla uczniów pierwszych i drugich klas szkół podstawowych dla dzieci i młodzieży oraz ogólnokształcących szkół muzycznych I stopnia, przy czym, zgodnie z zapisem pkt 10 załącznika do rozporządzenia w sprawie sposobu podziału części oświatowej, przy obliczaniu liczebności N 33,i liczbę uczniów klas pierwszych i drugich szkół podstawowych dla dzieci i młodzieży oraz ogólnokształcących szkół muzycznych I stopnia, ustaloną na podstawie danych systemu informacji oświatowej dla bazowego roku szkolnego według stanu na dzień 30 września 2014 r., zwiększa się o 26%. 2 5 kwietnia 2015 roku

3 Przy wyliczeniu subwencji (dotacji) w sytuacji opisanej w pytaniu, oprócz standardu A należy uwzględnić kwoty subwencji, liczone według wag: P 1, P 3 oraz P 33 z uwzględnieniem zwiększenia tej ostatniej o 26%. W celu zweryfikowania prawidłowości wyliczeń należy je porównać z raportem subwencyjnym, generowanym w SIO, według stanu na dzień 30 września 2014 r. PODSTAWA PRAWNA rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 15 grudnia 2014 r. w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2015 (Dz.U. z 2014 r. poz. 1977) TOMASZ KRYWAN prawnik, doradca podatkowy, właściciel kancelarii doradztwa podatkowego, autor wielu publikacji z zakresu podatków Czy szkoła musi mieć kasę fiskalną, jeśli stołówka obsługuje też uczniów innej szkoły 95bc3de6-83dd-4571-bac ee35cb2 Szkoła podstawowa posiada stołówkę. Obiady przygotowywane przez stołówkę są sprzedawane nie tylko uczniom i pracownikom naszej szkoły, ale również uczniom i pracownikom gimnazjum, które znajduje się w sąsiednim budynku. Czy w tej sytuacji od 1 marca konieczne jest posiadanie przez szkołę kasy rejestrującej? Odpowiedź na pytanie zależy od tego, czy szkoła podstawowa oraz gimnazjum tworzą zespół szkół. Jeżeli tak, posiadanie przez szkołę kasy rejestrującej nie jest konieczne (przynajmniej ze względu na świadczenie usług stołówkowych). W przeciwnym razie zdaniem organów podatkowych szkoła powinna rejestrować sprzedaż usług stołówkowych za pomocą kasy rejestrującej. Od 1 stycznia 2015 r. (z okresem przejściowym, który dla większości podatników zakończył się z końcem lutego 2015 r.) obowiązuje rozszerzony katalog czynności podlegających obowiązkowi ewidencjonowania. Do takich czynności należą obecnie także usługi związane z wyżywieniem (PKWiU 56), świadczone przez stacjonarne placówki gastronomiczne, w tym również sezonowo ( 4 pkt 2 lit. i rozporządzenia Ministra Finansów z 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących; dalej: rozporządzenie). Powoduje to, że obecnie świadczenie na rzecz osób prywatnych usług stołówkowych (PKWiU ) musi być, co do zasady, ewidencjonowane za pomocą kasy rejestrującej. Od zasady tej istnieją jednak pewne wyjątki. Jeden z nich dotyczy usług świadczonych w sposób określony w poz. 45 załącznika do rozporządzenia. Chodzi o usługi stołówek w placówkach wymienionych w art. 43 ust. 9 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa o VAT) czyli w szkołach, przedszkolach publicznych i niepublicznych, szkołach wyższych i placówkach opiekuńczo-wychowawczych prowadzonych przez te placówki, udostępnianych wyłącznie dla uczniów, studentów i innych podopiecznych oraz nauczycieli i personelu. W świetle tego zwolnienia możliwe są w tej sytuacji dwa scenariusze. Gdy szkoła i gimnazjum stanowią zespół szkół Jeżeli szkoła podstawowa oraz gimnazjum tworzą zespół szkół, stanowią jeden podmiot budżetowy. W takim przypadku zarówno usługi stołówkowe świadczone dla uczniów i pracowników szkoły podstawowej, jak i dla uczniów i pracowników gimnazjum świadczone są niejako dla własnych uczniów i pracowników. Będzie tu miało zatem zastosowanie zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania. W konsekwencji, w przypadku takiego scenariusza posiadanie kasy rejestrującej przez szkołę (zespół szkół) nie jest konieczne również po 1 marca 2015 r. RB nr 7/2015 3

4 Gdy szkoła podstawowa i gimnazjum są odrębnymi podmiotami Drugi scenariusz ma zastosowanie, jeżeli szkoła podstawowa oraz gimnazjum stanowią odrębne podmioty budżetowe. W tym przypadku odpowiedź na pytanie zależy od przyjęcia jednego ze stanowisk odnośnie do stosowania zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania, o którym mowa w 2 ust. 1 pkt 45 rozporządzenia. W mojej ocenie, także w przypadku takiego scenariusza zwolnienie to znajdzie zastosowanie. Należy bowiem zwrócić uwagę, że zwolnienie to obejmuje usługi świadczone wyłącznie dla uczniów, studentów i innych podopiecznych oraz nauczycieli i personelu, a nie wyłącznie dla własnych uczniów, studentów i innych podopiecznych oraz nauczycieli i personelu. Oznacza to, według mnie, że zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania ma zastosowanie także w przypadkach, gdy usługi stołówkowe świadczone są przez placówki dla: własnych uczniów, studentów i innych podopiecznych oraz nauczycieli i personelu, oraz uczniów, studentów i innych podopiecznych oraz nauczycieli i personelu innych placówek wymienionych w art. 43 ust. 9 ustawy o VAT. Niestety, organy podatkowe są innego zdania, czego przykładem mogą być interpretacje indywidualne dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 12 grudnia 2012 r. (sygn. IPTPP4/ /12-5/BM), z 14 grudnia 2012 r. (sygn. IPTPP4/ /12-4/ALN) oraz z 3 marca 2014 r. (sygn. IPTPP4/ /13-5/BM). W drugiej ze wskazanych interpretacji czytamy, że mając na uwadze fakt, że stołówka szkolna udostępniana jest również dla osób trzecich uczniów i pracowników ZSO nr 1 będącego odrębnym podmiotem budżetowym należy stwierdzić, że zwolnienie przedmiotowe z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kasy rejestrującej, wynikające z 2 w powiązaniu z poz. 45 załącznika do ww. rozporządzenia nie może mieć w tym przypadku zastosowania. Odrzucenie stanowiska reprezentowanego dotychczas przez organy podatkowe oznaczałoby, że w przedstawionej sytuacji posiadanie przez szkołę kasy rejestrującej nadal nie jest konieczne. Przyjęcie stanowiska reprezentowanego przez organy podatkowe oznacza natomiast, że szkoła musi posiadać kasę rejestrującą do celów ewidencjonowania wszystkich świadczonych usług stołówkowych, albo tylko usług stołówkowych świadczonych dla uczniów i pracowników gimnazjum (innej szkoły). Organy podatkowe wydają się reprezentować to drugie stanowisko (zob. np. interpretację indywidualną dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 12 grudnia 2012 r., sygn. IPTPP4/ /12-5/BM). Jednak ze względów profilaktycznych bezpieczniejsze byłoby ewidencjonowanie przez szkołę za pomocą kasy rejestrującej wszystkich świadczonych usług stołówkowych. PODSTAWY PRAWNE art. 43 ust. 9, art. 111 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 211) 2 ust. 1 w zw. z poz. 45 oraz 4 pkt 2 lit. i rozporządzenia Ministra Finansów z 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U. z 2014 r. poz. 1544) RENATA NIEMIEC finansista, posiada długoletni staż pracy w jednostce samorządu terytorialnego oraz doświadczenie w zakresie finansów i rachunkowości jednostek sektora finansów publicznych, obecnie główny księgowy w jednostce budżetowej W jakiej wartości przyjąć na stan biblioteki elementarz dla dzieci niesłyszących 3eec3e1b-e d-8a09-c4ba4c4e4756 Czy otrzymany z Ministerstwa Edukacji Narodowej elementarz dla dzieci niepełnosprawnych mających trudności w uczeniu i/lub komunikowaniu się, w tym niesłyszących i słabowidzących, należy przyjąć na stan biblioteki również w kwocie 4,34 zł za sztukę? Tak, otrzymane podręczniki z Ministerstwa Edukacji Narodowej należy przyjąć na stan biblioteki w kwocie 4,34 zł za sztukę, niezależnie od tego, czy będą z tych podręczników korzystać dzieci niepełnosprawne. 4 5 kwietnia 2015 roku

5 Informację w sprawie ewidencjonowania i wypożyczania podręczników lub materiałów edukacyjnych przekazało Ministerstwo Edukacji Narodowej do ogólnej wiadomości i zastosowania. Z treści tej informacji wynika, że dyrektor szkoły winien wprowadzić na stan! Wyposażenie szkół podstawowych w podręczniki do zajęć z zakresu edukacji: polonistycznej, matematycznej, przyrodniczej i społecznej w klasach I III zapewnia minister właściwy do spraw oświaty i wychowania. Podręczniki te stają się własnością organu prowadzącego szkołę podstawową z dniem ich przekazania przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania. biblioteki szkolnej dostarczone do szkoły podręczniki i materiały ćwiczebne, zgodnie z liczbą przysłanych do szkoły podręczników. Przyjęcie własności podręczników wynika wprost z przepisu art. 22ad ust. 1 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty, a odbiór podręczników potwierdza dyrektor szkoły. Otrzymane podręczniki dyrektor szkoły powinien wprowadzić na stan szkolnej biblioteki na podstawie faktycznej liczby egzemplarzy, a ewidencji materiałów bibliotecznych (podręczników) należy dokonać zgodnie z zasadami określonymi przez dyrektora szkoły w polityce rachunkowości szkoły. Kwota 4,34 zł to koszt każdej z czterech części elementarza, której szkoła może żądać od rodziców w przypadku uszkodzenia, zniszczenia lub niezwrócenia podręcznika. PODSTAWA PRAWNA art. 22ad ust. 1 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (j.t. Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572; ost.zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 1198) Więcej na temat ewidencji bezpłatnie otrzymanych podręczników pisaliśmy w dodatku Rachunkowość w oświacie do RB 21/2014 na str. 2 w artykule Renaty Niemiec: W jaki sposób ewidencjonować bezpłatnie otrzymane przez szkołę podręczniki. TOMASZ KRYWAN prawnik, doradca podatkowy, właściciel kancelarii doradztwa podatkowego, autor wielu publikacji z zakresu podatków Czy szkoła jako nabywca może rozliczać VAT w ramach odwrotnego obciążenia 722b7c50-2f bb01-dcedaa7868d1 Jednostka jest zespołem szkół zawodowych. Nie jest zarejestrowana jako czynny podatnik VAT. Na potrzeby prowadzonych w zespole zajęć warsztatowych kupujemy m.in. stal (np. blachy czy rury). Sprzedawca wystawił nam fakturę bez VAT z informacją, że to my mamy obowiązek rozliczenia VAT. Czy sprzedawca postępuje prawidłowo? Tak, jeszcze do końca czerwca br. takie postępowanie sprzedawców jest prawidłowe. Jednak najprawdopodobniej od 1 lipca 2015 r. jednostka przestanie być zobowiązana do rozliczania VAT z tytułu zakupów towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa o VAT). W konsekwencji, od tego dnia sprzedawcy powinni wystawiać jednostce zwykłe faktury (ze stawką VAT 23%). Podatnikami VAT z tytułu dokonywanych dostaw towarów są, co do zasady, dostawcy (sprzedawcy). Nie jest to jednak zasada obowiązująca bezwzględnie. W sytuacjach określonych przepisami art. 17 ust. 1 pkt 5 i 7 ustawy o VAT podatnikami z tytułu dostaw towarów mogą RB nr 7/2015 5

6 być nabywcy. Ma tu zastosowanie tzw. mechanizm odwrotnego obciążenia (ang. reverse charge mechanism). Do końca czerwca 2015 r. warunki wystąpienia sytuacji, w której podatnikiem z tytułu dostawy towarów jest nabywca, są spełnione, gdy: 1) przedmiotem dostawy były towary wymienione w załączniku nr 11 do ustawy o VAT (warunek ten jest w omawianej sytuacji jak zakładam spełniony), 2) dokonującym dostawy towarów był podatnik, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, u którego sprzedaż nie jest zwolniona z podatku w ramach tzw. zwolnienia podmiotowego, 3) nabywcą był podatnik, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT. Jak widać, korzystanie ze zwolnienia z VAT ma obecnie znaczenie tylko w przypadku dostawców. Fakt korzystania przez nich ze zwolnienia podmiotowego wyłącza stosowanie mechanizmu odwrotnego obciążenia. W przypadku nabywców okoliczność ta nie ma znaczenia a więc do rozliczania podatku na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT mogą być obecnie zobowiązani również nabywcy będący zwolnionymi podatnikami VAT (zarejestrowanymi jako podatnicy VAT zwolnieni lub w ogóle niezarejestrowanymi). Odnosząc się do sytuacji z pytania na razie, mimo że jednostka nie jest zarejestrowana jako czynny podatnik VAT, to w zakresie, w jakim nabywane przez jednostkę towary należą do towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT: 1) sprzedawcy powinni wystawiać jednostce faktury bez danych dotyczących stawki i kwoty podatku, z adnotacją odwrotne obciążenie (art. 106e ust. 1 pkt 19 ustawy o VAT), 2) jednostka ma obowiązek rozliczania podatku jako nabywca (z czym wiąże się m.in. obowiązek składania przez jednostkę deklaracji VAT-9M). Niebawem się to jednak zmieni. Z dniem 1 lipca 2015 r. dojdzie tu jeszcze przepis wymagający, by nabywcą był podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT czynny (art. 17 ust. 1 pkt 7 lit. b ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 lipca 2015 r.). W opisanym w pytaniu przypadku od 1 lipca 2015 r.: 1) jednostka nie będzie podatnikiem z tytułu dostaw towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT, a więc nie będzie miała obowiązku rozliczania VAT z tytułu takich dostaw, 2) dokonywane dla jednostki dostawy towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT sprzedawcy będą musieli dokumentować zwykłymi fakturami z podatkiem VAT obliczanym według stawki podstawowej 23%. PODSTAWA PRAWNA art. 17 ust. 1 pkt 7 w zw. z załącznikiem nr 11, art. 106e ust. 1 pkt 19, art. 106e ust. 4 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 211) W kolejnym dodatku Rachunkowość w oświacie odpowiemy m.in. na pytanie: Jakie skutki podatkowe wywołuje wynajem pracowni zajęć praktyczno-technicznych? Zachęcamy do prenumeraty Rachunkowości Budżetowej. Informacje i zamówienia: tel ; LESZEK JAWORSKI prawnik, specjalista ds. prawa pracy, doktorant na WPiA Uniwersytetu Warszawskiego Kiedy przysługuje urlop uzupełniający a38010bc-3fd2-48dc-a2d2-9e41401f35bd Czy nauczycielowi pełniącemu obowiązki dyrektora szkoły, który nie wykorzystał urlopu w czasie ferii letnich z powodu remontu szkoły, przysługuje urlop uzupełniający czy ekwiwalent za niewykorzystany urlop? STAN FAKTYCZNY Po odejściu na emeryturę dotychczasowego dyrektora wójt gminy powierzył nauczycielowi naszej szkoły pełnienie obowiązku dyrektora zespołu szkół od 6 maja 2014 r. do 6 marca 2015 r. Obecnie ogłoszony został konkurs na dyrektora zespołu szkół. Kandydaci składają 6 5 kwietnia 2015 roku

7 oferty do 10 lutego 2015 r. Nauczyciel pełniący obecnie obowiązki dyrektora wykorzystał tylko 14 dni urlopu w czasie ferii letnich ze względu na trwający remont szkoły. Nie wykorzystał też urlopu w czasie ferii zimowych w 2014 r., będąc wówczas zastępcą dyrektora. Czy w przypadku powierzenia stanowiska dyrektora zespołu po konkursie innej osobie, nauczycielowi, o którym mowa wyżej, który powróci ewentualnie na swoje dawne stanowisko nauczycielskie, należy wypłacić ekwiwalent za niewykorzystany urlop, czy udzielić urlopu uzupełniającego? Z jakich stawek wyliczyć wynagrodzenie za urlop uzupełniający, to znaczy, czy od wynagrodzenia pobieranego na stanowisku p.o. dyrektora czy nauczyciela? ODPOWIEDŹ Nauczycielowi, który pełni funkcję dyrektora i wicedyrektora, przysługuje urlop uzupełniający, jeżeli nie wykorzystał w czasie ferii przysługującego mu urlopu wypoczynkowego. Wymiar urlopu wypoczynkowego w placówce feryjnej odpowiada długości ferii zimowych i letnich (art. 64 ust. 1 ustawy z 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela; dalej: Karta Nauczyciela). Dyrektorowi szkoły będącemu nauczycielem przysługuje prawo do nieprzerwanego, co najmniej czterotygodniowego urlopu wypoczynkowego. Uprawnienia do urlopu uzupełniającego dyrektor szkoły nie nabywa automatycznie. Muszą być spełnione określone warunki. Stosownie do treści art. 66 ust. 1 Karty Nauczyciela, urlop uzupełniający w ciągu roku szkolnego przysługuje dyrektorowi i wicedyrektorowi szkoły, którzy na polecenie lub za zgodą organu prowadzącego szkołę nie wykorzystali urlopu w czasie ferii szkolnych z powodu wykonywania zadań zleconych przez ten organ lub prowadzenia w szkole inwestycji albo kapitalnych remontów. W pytaniu wskazano, że nauczyciel, któremu powierzono funkcję dyrektora, nie korzystał z urlopu, ponieważ w szkole prowadzony był remont. Należy jednak podkreślić, że nie zawsze ta okoliczność przesądza o nabyciu uprawnień do urlopu uzupełniającego. Niewykorzystanie urlopu musi bowiem wynikać z przeprowadzenia remontu kapitalnego. Pojęcie remontu kapitalnego zdefiniował Sąd Najwyższy w wyroku z 12 kwietnia 2012 r. (sygn. akt I PK 168/11) jako wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a nie stanowiące bieżącej konserwacji. Natomiast zwrot inwestycje oznacza, w ocenie Sądu Najwyższego, nabycie lub wytworzenie nowego wyposażenia szkoły. A zatem, gdy dyrektor szkoły nadzorował wykonywanie remontu bieżącego lub prac konserwatorskich, i z tego powodu nie skorzystał z wypoczynku, to urlop uzupełniający mu się nie należy. Sąd Najwyższy zwrócił uwagę na jeszcze jedną ważną kwestię. Otóż polecenie lub zgoda organu prowadzącego szkołę (wójta, burmistrza, prezydenta miasta, starosty, marszałka województwa) musi odnosić się do niewykorzystania w danym roku szkolnym urlopu wypoczynkowego, a nie wykonania remontów lub inwestycji. Oznacza to, że jeżeli dyrektor uzna, że jego obecność w szkole podczas remontu jest konieczna, musi się zwrócić z pisemnym wnioskiem do organu prowadzącego o wyrażenie zgody na niewykorzystanie urlopu wypoczynkowego.! Udzielenie zezwolenia przez organ prowadzący na niewykorzystanie urlopu wypoczynkowego przez dyrektora szkoły lub wydanie w tym zakresie poleceń jest warunkiem uzyskania urlopu uzupełniającego. Wymiar urlopu uzupełniającego wynosi do 8 tygodni, czyli 56 dni. Oznacza to, że jeżeli przeszkoda w skorzystaniu z urlopu wypoczynkowego trwała krócej, również krótszy będzie okres należnego urlopu uzupełniającego. Przykład Dyrektor szkoły wykonywał zadania zlecone podczas ferii letnich przez 10 dni. Wykorzystał 46 dni urlopu. Urlop uzupełniający oblicza się jako różnicę pomiędzy 8 tygodniami (56 dni) a okresem wykorzystanego urlopu. Należy więc odjąć od przysługującego urlopu czas urlopu wykorzystanego. Dyrektorowi szkoły będzie więc przysługiwało 10 dni urlopu uzupełniającego (56 dni 46 dni = 10 dni). W każdym przypadku urlop uzupełniający nie może przekroczyć 8 tygodni. Karta Nauczyciela w art. 66 nie wskazuje, że urlop uzupełniający ma być udzielony jednorazowo. Należy zatem przyjąć, że może być wykorzystany w częściach. Prawa do urlopu uzupełniającego nie ma dyrektor szkoły nieferyjnej. W tym przypadku, gdy musi on nadzorować remont placówki, zastosowanie ma art. 164 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (dalej: k.p.), RB nr 7/2015 7

8 które przewidują przesunięcie urlopu na późniejszy termin lub udzielenie go w późniejszym terminie. Z orzecznictwa Zasadą jest wykorzystywanie urlopu w naturze. Jedynie w określonych przypadkach przysługuje ekwiwalent za niewykorzystany urlop i tak w art. 66 ust. 2 ustawy z 1982 r. Karta Nauczyciela wskazano, iż przysługuje on w razie niewykorzystania urlopu wypoczynkowego z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy. Prawo do ekwiwalentu powstaje więc w momencie rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy. Do tego bowiem momentu przysługuje urlop, a nie jego ekwiwalent. Wyrok NSA z 25 listopada 2009 r., sygn. akt I OSK 560/09 Ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy przysługuje również za niewykorzystany przez nauczyciela urlop uzupełniający (art. 172 k.p. w związku z art. 66 ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela). Wyrok SN z 6 października 2005 r., sygn. akt II PK 72/05 Czytelnik wskazuje, że dyrektor po wyborze innej osoby na to stanowisko nadal będzie pracował w tej szkole. Oznacza to, że o ile spełnia on warunek dotyczący niewykorzystania urlopu z powodu wykonywania zadań zleconych przez organ prowadzący szkołę lub prowadzenia w szkole inwestycji albo kapitalnych remontów, o tyle powinien być przyznany urlop uzupełniający, a nie ekwiwalent za niewykorzystany urlop. Szczegółowe zasady obliczania wynagrodzenia urlopowego określa rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 26 czerwca 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania wynagrodzenia oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy nauczycieli. Z 2 ust. 1 tego rozporządzenia wynika zasada, że w wynagrodzeniu urlopowym składniki wynagrodzenia określone w stawkach miesięcznych w stałej wysokości oraz składniki wynagrodzenia określone procentowo od tych stawek uwzględnia się w wysokości należnej w miesiącu wykorzystywania urlopu. Tym samym podstawą wymiaru wynagrodzenia urlopowego będzie wynagrodzenie określone w umowie na dzień wykorzystywania urlopu, ustalone na podstawie wynagrodzenia zasadniczego wraz ze stosownymi dodatkami. Roszczenia ze stosunku pracy ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne (art k.p.). Oznacza to, że jeżeli dyrektor nie wykorzysta zaległego urlopu uzupełniającego, to po upływie 3 lat od dnia, kiedy mógł skorzystać z urlopu uzupełniającego, traci prawo do skutecznego żądania jego udzielenia. PODSTAWY PRAWNE art. 164, art ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502; ost.zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 1662) art. 64 ust. 4, art. 66, art. 67, art. 91c ustawy z 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 191;ost.zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 1198) 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 26 czerwca 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania wynagrodzenia oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy nauczycieli (Dz.U. Nr 71, poz. 737; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. Nr 255, poz. 1712) W kwietniowym numerze Poradnika Oświatowego (4/2015) polecamy temat: Komentarz do ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, w którym zostaną przedstawione: przepisy ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych regulujące zasady tworzenia przez pracodawców tego funduszu, zasady gospodarowania środkami funduszu przeznaczonego na finansowanie działalności socjalnej organizowanej na rzecz osób uprawnionych, komentarz do ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych wraz ze szczegółowymi regulacjami wynikającymi z Karty Nauczyciela w zakresie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych w szkołach i placówkach oświatowych, bogate orzecznictwo, pisma resortu pracy i finansów dotyczące tworzenia funduszu i gospodarowania jego środkami. Informacje i zamówienia: BIURO OBSŁUGI KLIENTA tel , kwietnia 2015 roku