Wyniki diagnozy uczniów klas pierwszych Publicznego Gimnazjum w Kowalewie Pomorskim z przedmiotu informatyka w roku szkolnym

Transkrypt

1 Wyniki diagnozy uczniów klas pierwszych Publicznego Gimnazjum w Kowalewie Pomorskim z przedmiotu informatyka w roku szkolnym W roku szkolnym 2014/2015 nauczyciele informatyki Publicznego Gimnazjum w Kowalewie Pomorskim przeprowadzili testy diagnostyczne wśród uczniów klas pierwszych. Testy miały za zadanie określić stopień opanowanych umiejętności i wiadomości z zakresu informatyki, jakie uczniowie zdobyli podczas nauki w szkole podstawowej. W teście, przeprowadzonym we wrześniu 2014 roku, uczestniczyli uczniowie wszystkich klas pierwszych. Na reprezentatywnej grupie uczniów każdej klasy przeprowadzono test, diagnostyczny, który miał charakter mieszany. 5 pytań zostało opracowanych w formie testu wyboru, pozostałe 5 w formie testu uzupełnień. W klasie I a przeanalizowano wyniki 10 osób, w klasie I b 10, w klasie I c 13, w klasie I d 14, w klasie I e 10 i w klasie I f Pytania składające się na test dotyczyły obsługi programów komputerowych (edytor tekstu, edytor grafiki, przeglądarka internetowa), zasad bezpiecznej i higienicznej pracy na stanowisku pracy z komputerem i drukarką. W teście sprawdzone zostały umiejętność pisania tekstu (wielkie litery), zakładania nowego folderu, resetowanie komputera, umiejętność zapisywania pliku. Uczeń rozwiązujący test musiał wykazać się znajomością budowy komputera, urządzeń zewnętrznych podłączonych do komputera oraz podstawowych podzespołów niezbędnych do pracy jednostki centralnej. Analiza wyników testu diagnostycznego z informatyki dla uczniów klas pierwszych pozwala stwierdzić, że pierwszoklasiści Publicznego Gimnazjum są przygotowani do zajęć informatycznych organizowanych podczas III etapu edukacyjnego (gimnazjum). W zależności od oddziału klasowego poziom przygotowania do zajęć informatyki jest różny. Przyjmując szkolną skalę ocen aktualne umiejętności i wiedza uczniów są w zakresie ocen od dopuszczającej do dobrej. Uczniowie stosunkowo dobrze rozpoznają oprogramowanie, jakie należy zastosować do określonych zadań (dokument tekstowy w edytorze tekstu). Szczegółowa znajomość aplikacji komputerowych nie jest w klasach pierwszych powszechna. Przykładem tego są wyniki odpowiedzi na pytanie dotyczące ustalania rozmiaru kartki w edytorze grafiki Paint. Uczniowie większości klas nie potrafili wskazać opcji w programie, która pozwala ustalić rozmiar rysunku. Różnie przedstawia się znajomość programów komputerowych do przeglądania stron www. Gimnazjaliści nie wymienili dokładnie nazwy przeglądarki podając w odpowiedzi wyraz Google lub Mozilla, co wskazuje na nieumiejętność rozróżnienia wyszukiwarki internetowej od aplikacji internetowej lub nazwy firmy informatycznej. Szczegółowe wyniki i prezentację graficzną w postaci wykresów dla poszczególnych klas przedstawiamy w dalszej część opracowania.

2 Pytanie 1 Z wykresu wynika, że gimnazjaliści klas pierwszych potrafią wymienić oprogramowanie służące do edycji tekstów. W przypadku pracy z programami użytkowymi celem na lekcjach informatyki będzie zwrócenie szczególnej uwagi na dokładne przedstawianie narzędzi oprogramowania, ich wykorzystanie oraz omówienie i nauka zagadnień, jak formatowanie, edycja, redagowanie. Pytanie 2

3 Pytanie 2 sprawiło spore trudności uczniom klas pierwszych. Jak widać na wykresie klasy nie opanowały w stopniu podstawowym znajomości ponownego zapisywania zmian w pliku. Bardzo często pierwszoklasiści utożsamiają zapisanie zmian w pliku z opcją służącą do wyszukiwania tekstu w pliku Edycja\Znajdź. W wielu przypadkach uczniowie nadal nie rozróżniają czynności zapisywania pliku po raz pierwszy i zapisania po zaktualizowaniu pliku. Pytanie 3 Bardzo praktyczna umiejętność miękkiego resetowania komputera w celu przywrócenia go do pracy po awarii systemu operacyjnego nie została opanowana przez wszystkie oddziały klasowe. Bardzo dobry poziom wiedzy na ten temat zaprezentowały klasa I b. Klasy I d, I e oraz I f radzą sobie dobrze z zablokowaniem jednostki centralnej przez różne aplikacje. Trudności w resetowaniu miękkim prezentują jeszcze uczniowie klasy I a i I c. Nadal nie wszyscy gimnazjaliści wiedzą, jak przywrócić komputer do sprawności w sytuacji, gdy przestaje reagować na polecenie użytkownika. Uczniowie ci nie znają klawiszy, które należy wcisnąć, aby wywołać menadżer zadań i potrafią go zastosować. W związku z tym podczas zajęć należy zwrócić szczególną uwagę na możliwości resetowania komputera (reset twardy i miękki) oraz przećwiczyć sytuacje, w których powinno się zastosować tę czynność.

4 Pytanie 4 Podstawowe operacje wykonywane w systemie operacyjnym i oprogramowaniu użytkowym prezentują się na różnym poziomie. Świadczą o tym odpowiedzi na pytania dotyczące zapisywania pliku oraz zakładania nowego folderu. We wszystkich klasach uczniowie bardzo dobrze wiedzą, w jaki sposób założyć nowy folder, natomiast zdecydowana większość uczniów nie potrafi prawidłowo zapisać pliku po dokonaniu zmian we wcześniej utworzonym dokumencie. Porządkowanie i gromadzenie danych w komputerze, jak wskazuje na to powyższy wykres, uczniowie opanowali bardzo dobrze. Najlepsze wyniki osiągnęły klasy I e oraz I f, jednak pozostałe oddziały zanotowały również wiele bardzo dobrych odpowiedzi. Pytanie 5

5 Bardzo przeciętne wyniki uczniowie zanotowali w pytaniu dotyczącym obsługi edytora grafiki. Sprawdzało ono znajomość określania rozmiaru kartki do rysowania. Dopuszczający poziom umiejętności osiągnęły tylko trzy klasy I b, I d i I f. Gimnazjaliści prawdopodobnie nie znają sposobu ustalania rozmiaru obrazu w opcjach menu i ustawiają wielkość obszaru roboczego ręcznie. W związku z tym należy zwrócić uwagę podczas pracy z uczniami w edytorach, aby zapoznali się dokładnie z opcjami dostępnymi w pasku menu i wykorzystywali te funkcje. Pytanie 6 W przypadku pytań dotyczących budowy komputera należy stwierdzić, że gimnazjaliści prezentują różnorodny poziom wiedzy. Najlepiej zaprezentowały się tu klasy I a i Ie. Elementy zestawu komputerowego najsłabiej znają uczniowie klas I c i I d. Podstawowym błędem, jaki został odnotowany w teście diagnostycznym jest traktowanie elementów budowy zewnętrznej komputera jako urządzeń peryferyjnych podłączanych do jednostki centralnej. Problem stwarza również konieczność podania informacji na temat części znajdujących się wewnątrz jednostki centralnej. Z całą pewnością podczas lekcji poświęconych na budowę komputera i urządzenia zewnętrzne należy zwrócić szczególną uwagę na elementy budowy zewnętrznej i wewnętrznej komputera.

6 Pytanie 7 Tylko klasy I a, I e, If (50%) zaprezentowały poziom podstawowy w opanowaniu umiejętności i wiedzy uczniowie odpowiadając na pytanie dotyczące elementów niezbędnych do pracy komputera. Odpowiedzi świadczą o tym, że pierwszoklasiści nie dostrzegają podzespołów, które mają decydujące znaczenie dla działania komputera (procesor, pamięć RAM, płyta główna). Wymieniają przede wszystkim kartę graficzną i dysk twardy. Rzadko wymieniane są podstawowe elementy jednostki centralnej, które w rzeczywistości są najważniejszymi częściami peceta. Gimnazjaliści podają natomiast podzespoły, które nie są obowiązkowe w pracy komputera. Podczas zajęć lekcyjnych dotyczących budowy komputera należy dokładnie przedstawić uczniom podstawowe funkcje poszczególnych podzespołów i wyjaśnić, które są elementarne i niezbędne do pracy dla peceta.

7 Pytanie 8 Znajomość obsługi edytora tekstowego została sprawdzona wśród uczniów klas pierwszych w podstawowym pytaniu dotyczącym pisania wielkich liter. Praktycznie wszystkie oddziały klasowe posiadają umiejętność pisania wielkich liter na poziomie podstawowym (Caps Lock jako klawisz, którym piszemy ciąg wielkich liter, Shift stosowany w czasie pisanie pojedynczych, wielkich liter). Klasy I e i I f piszą najlepiej wielkie litery, klasa I b osiągnęła 60% prawidłowych odpowiedzi. Duża grupa uczniów wszystkich klas pierwszych w odpowiedzi na to pytanie wymieniała jeden klawisz, często Caps Lock, zapominając o częściej stosowanym Shift. Nieliczni podali dwa klawisze wyjaśniając przy tym sytuacje, w jakich stosuje się Shift i Caps Lock. W odróżnieniu od testu z poprzedniego roku szkolnego tym razem pojawiły się odpowiedzi błędne, wskazujące na nieprawidłowe kombinacje klawisze Shift + Alt lub inne. Podczas pracy z edytorem tekstu należy w ćwiczeniach praktycznych przypomnieć stosowanie klawiszy odpowiedzialnych za pisanie wielkich liter (przypomnieć prawy Alt do pisania polskich liter) i wyjaśnić różnice między Caps Lock i Shift.

8 Pytanie 9 Dokładna znajomość nazwy aplikacji do przeglądania stron internetowych (Mozilla Firefox, Google Chrome, Internet Explorer) występuje w klasach I e i I f. Poziom podstawowy opanowali jeszcze uczniowie klasy I b. Najsłabiej zaprezentowali się gimnazjaliści z klasy I a, I c i I d. Odpowiedzi na powyższe pytanie nie świadczy o braku umiejętności przeglądania stron i uruchamiania programu służącego do surfowania w Internecie. Słabsze wyniki przynajmniej połowy klas świadczą raczej o tym, że pierwszoklasiści nie przykładają większej wagi do dokładnej nazwy aplikacji. W związku z tym podczas zajęć należy zwrócić uwagę na dokładność wypowiedzi i prezentowanie precyzyjnych, wiarygodnych informacji. Dobrą formą przedstawiania i utrwalania informacji powinno być pisanie notatek w zeszycie przedmiotowym i sprawdzanie wiadomości podczas odpowiedzi na lekcji.

9 Pytanie 10 Ostatnim zagadnieniem analizowanym w czasie testu diagnostycznego klas pierwszych Publicznego Gimnazjum jest znajomość zasad bezpiecznej i higienicznej pracy obowiązujących na stanowisku pracy z komputerem i drukarką. Odpowiedzi udzielone na pytanie o przestrzeganie zasad obowiązujących podczas pracy na komputerze wypadły najsłabiej ze wszystkich występujących w teście. Tylko nieliczna grupa uczniów klas I b, I e i I f udzieliła prawidłowych odpowiedzi na temat zasad BHP na stanowisku komputerowym. Nie uzyskały one jednak poziomu podstawowego. Charakterystyczne dla gimnazjalistów jest to, że podstawowe zasady BHP kojarzą im się głównie z zakazem jedzenia i picia na stanowisku pracy oraz przestrzeganiem regulaminu podczas zajęć informatycznych w szkole. Młodzież w ogóle nie wymienia prawidłowo przygotowanego stanowiska pracy, wietrzenia pomieszczenia, raz tylko uczennica podała prawidłową odległość wzroku od monitora. Nikt nie napisał o przerwach w trakcie dłuższej pracy przy komputerze i racjonalnym jego użytkowaniu. Bardzo niski poziom odpowiedzi prawidłowych może wskazywać na niezrozumienie pytania. W każdym razie podczas wszystkich zajęć informatyki, nie tylko poświęconym organizacji pracy, należy przypominać o prawidłowych zasadach pracy przy komputerze.

10 Wyniki procentowe testu diagnostycznego w poszczególnych klasach ze wszystkich 10 zadań

11

12

13 Porównanie wyników procentowych klas pierwszych z poszczególnych zadań testu diagnostycznego. Procent zdobytych punktów przez uczniów klas pierwszych ze wszystkich zadań testu diagnostycznego

14 Wnioski: Wnioski po przeprowadzonej analizie testu diagnostycznego. Należy stwierdzić, że podczas pracy na lekcji informatyki z uczniami klas pierwszych nauczyciele powinni zwracać szczególną uwagę na terminy informatyczne (nazwy aplikacji, terminy techniczne z zakresu budowy komputera) wskazane są kartkówki przeprowadzane na przykład w elektronicznej wersji na platformie edukacyjnej Publicznego Gimnazjum, sprawdzanie wiedzy i umiejętności uczniów w postaci odpowiedzi na lekcji lub pracy domowej. W czasie zajęć informatycznych należy uwzględnić i konsekwentnie uczyć najważniejszych zasad bezpiecznej i higienicznej pracy, zapoznawać uczniów i wprowadzać więcej ćwiczeń praktycznych utrwalających podstawowe i dodatkowe opcje w oprogramowaniu użytkowym. W przypadku pisowni wielkich liter należy zachęcać uczniów do zmiany nawyku w pisaniu wielkich liter za pomocą klawisza Shift, zamiast Caps Lock (jeśli sytuacja w redagowaniu tekstu tego wymaga). Podczas lekcji na temat budowy komputera i urządzeń zewnętrznym należy precyzyjnie określić sposób działania komputera wymieniając jego niezbędne podzespoły oraz tłumaczyć podział urządzeń zewnętrznych na urządzenia peryferyjne wejścia oraz wyjścia. Bardzo istotne jest wyjaśnienie uczniom zasady działania komputera i podkreślenie, które podzespoły są najistotniejsze i niezastąpione do pracy komputera. W ramach ćwiczeń praktycznych z umiejętności obsługi aplikacji użytkowych należy dokładnie wyjaśnić uczniom sposoby zapisu pliku w sytuacji, kiedy zapis następuje po raz pierwszy lub jest kolejnym zapisaniem dokumentu po wprowadzonych zmianach, ewentualnie zmianie lokalizacji i nazwy pliku. W gimnazjum młodzież stosuje częściej niż w szkole podstawowej zaawansowane narzędzia programów użytkowych. Ich uruchomienie i stosowanie jest bardziej złożone. Zalecane jest częste stosowanie narzędzi komputerowych, które mogą stwarzać większy problem w użytkowaniu. Podczas zajęć należy systematycznie używać nazwy programów komputerowych oraz stosować terminy informatyczne, aby uczniowie potrafili precyzyjnie je wymieniać. Różnica tkwi w szczegółach. W związku z tym praca nad niedokładnym i niepełnym przedstawianiem informacji jest bezwzględnie konieczna. Uzasadnione jest systematyczne prowadzenie notatek w zeszycie przedmiotowym, pisanie informacji z zakresu teorii informatyki (redagowanie tekstu, nazwy programów komputerowych, arkusz, informatyka, multimedia, interaktywny, firewall itp.). Na podstawie wyników testu diagnostycznego można stwierdzić, że usystematyzowanie wiedzy informatycznej jest konieczne i należy rozpocząć ją już w pierwszych klasach gimnazjum. Sławomir Marciniak