a STRATĄ BĘDZIE TO JEŚLI JEJ NIE WYKORZYSTAMY w turystyce

Transkrypt

1 Turystyka na obszarach Natura Natura 2000 NASZĄ SZANSĄ a STRATĄ BĘDZIE TO JEŚLI JEJ NIE WYKORZYSTAMY w turystyce Jolanta Kamieniecka Soczewka - marzec 2015.

2 Soczewka 2015 Turystyka na obszarach Natura 2000; 1. Ochrona różnorodności biologicznej, obszary Natura 2000 a turystyka. 2. Formy turystyki przyjaznej środowisku. 3. Dzieci, młodzież, dorośli i turystyka. 4. Turystyka proekologiczna. 5. Promocja turystyki. 2

3 Natura 2000 a Turystyka czy Turystyka a Natura 2000? Wprowadzenie w Polsce sieci obszarów tj. Europejskiej sieć ekologicznej Natura 2000 (Unia Europejska), 1992 to NOWE! podejście do ochrony przyrody wyzwania dla rozwoju lokalnego zadania dla edukacji walory turystyczne i ich wykorzystanie 3

4 4

5 Postrzeganie Natury 2000 Z Naturą 2000 wiąże się dużo mitów i nieporozumień jedni się jej boją, inni wręcz przeciwnie Nieliczni tylko mają świadomość jakie wymogi i zobowiązania oraz jakie szanse i korzyści niesie ze sobą Natura 2000 Nieliczni też wiedzą dlaczego, z jakich powodów zdecydowano się na ten wielkie program Turystyka korzystająca WPROST z walorów środowiska przyrodniczego wie o Naturze 2000 tak samo mało jak wielu 5

6 2. Formy turystyki a Natura 2000 Kajakowa, żeglarska = wodne Rowerowa, konna = nie! samochodowa Albo; aktywna, zielone szkoły, górska, w Parkach Narodowych i Krajobrazowych NA TERENACH WIEJSKICH.. 6

7 W ZGODZIE Z NATURĄ = promocja turystyki +eko Hasło NA CZASIE promujące OFERTY dla: dzieci, młodzieży, dorosłych rodzin, zakochanych par, singli, na długie wakacje lub weekend mniej zamożnych, bogatych Polaków, obcokrajowców Jak żyć w zgodzie z Naturą 2000? Kto wie? samorządy, nauczyciele, usługodawcy 7 czy sami turyści nam o to podpowiedzą?

8 Turystyka musi wiedzieć, że Natura 2000 wynika z potrzeby zmiany podejścia do ochrony przyrody wobec jej zagrożenia Od drugiej połowy XX w. notowany jest w Europie i w skali globalnej bardzo intensywny proces wymierania gatunków W obliczu tych zmian dotychczasowe systemy ochrony przyrody okazały się być niewystarczające, a one chroniły turystyczne walory przyrodnicze EECONET- Rada Europy , BSPA Bałtycki System Obszarów Chronionych (Komisja Helsińska), 1994, PEEN Paneuropejska sieć ekologiczna (Konferencja europejskich ministrów środowiska w Sofii), 1995, Emerald sieć obszarów szczególnie interesujących z punktu widzenia ochrony (element Konwencji Berneńskiej), 1996 PAN-Parks (1989) 8

9 Najważniejsze przyczyny (duży wpływ człowieka) wymierania gatunków i zaniku siedlisk przyrodniczych to: zawłaszczanie ich przestrzeni życiowej (wylesienia, urbanizacja, budowa dróg), przekształcanie miejsc ich naturalnego występowania (np. intensywne rolnictwo, leśnictwo i gospodarka rybacka), odprowadzanie zanieczyszczeń do środowiska (rolnictwo, przemysł, gospodarka komunalna), wprowadzanie nowych (obcych) gatunków i chorób zmiany klimatu. 9

10 DO ZAPAMIĘTANIA: główne cele wprowadzania obszarów Natura 2000 powstrzymanie wymierania gatunków zwierząt i roślin oraz zaniku ważnych siedlisk przyrodniczych na obszarze Unii Europejskiej oraz ochrona pełnego spektrum różnorodności biologicznej na tym obszarze w warunkach stałego monitorowania jej stanu i zachodzących zmian. 10

11 Ważne dla turystyki (1) Sieć Natura 2000 a dotychczasowe systemy ochrony przyrody Sieć Natura 2000 nakłada się na dotychczasowe systemy ochrony przyrody nie zastępuje ich, ale je uzupełnia. Wiele dotychczasowych obszarów chronionych (np. parki narodowe, część parków krajobrazowych i rezerwatów) otrzymuje jedynie dodatkowy status obszaru Natura 2000, tak jak to było dotychczas z rezerwatami biosfery czy obiektami światowego dziedzictwa. 11

12 Ważne dla turystyki (2) PTAKI Turystyka ornitologiczna -? znana, aprobowana, wielu ma amatorów mało świadomych uczestników Główny edukator: OTOP (Polska) Wiodący organizatorzy podglądania ptaków: PTOP Rzeczpospolita Ptasia Biebrza Eco-Travel 12

13 OTOP edukuje 13

14 Rzeczpospolita Ptasia - EDEN 14

15 Podlaskie Towarzystwo Ochrony Ptaków program ochrony Dubelta 15

16 Biebrza Eco-Travel = plener

17 Ważne dla turystyki (3) Skąd odrębność obszarów ptasich? Ptaki od bardzo dawna mają na całym świecie ogromne rzesze miłośników (profesjonalnych ornitologów i amatorów), którzy interesują się nimi, zbierają informacje o nich i walczą o ich ochronę stąd przepisy o ich ochronie były przyjmowane najwcześniej: Konwencja o ochronie ptaków pożytecznych dla rolnictwa (z 1902 r. Polska ratyfikowała w 1932 r.) Konwencja o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego (z 1971 r. Polska ratyfikowała w 1977 r.) Dyrektywa Rady EWG w sprawie ochrony dziko żyjących ptaków (z 1979 r. Polska zobowiązała się do przestrzegania jej zapisów w Traktacie Akcesyjnym) 17

18 Skąd odrębność obszarów ptasich? (c.d.) Ptaki są grupą organizmów, o której w skali globalnej jest najwięcej danych co do ich liczebności, miejsc występowania i potrzeb życiowych, oraz dla której opracowane zostały bardzo ścisłe kryteria do wyznaczania obszarów ważnych dla ptaków dane te zbierali właśnie ci miłośnicy ptaków. Utrzymanie odrębności obszarów ptasich w ramach sieci Natura 2000 jest więc w dużym stopniu formą docenienia wysiłku tych rzesz miłośników ptaków. 18

19 19

20 Turystyka przyrodnicza? to o wiele więcej możliwości niż podglądanie ptaków Skrót do Spiewamy.lnk 20

21 21

22 Życie z Naturą 2000 Ustawa o ochronie przyrody stanowi (art.. 4): Obowiązkiem organów administracji publicznej, osób prawnych i innych jednostek organizacyjnych oraz osób fizycznych jest dbałość o przyrodę będącą dziedzictwem i bogactwem narodowym Zapis ten odnosi również do przyrody obszarów Natura Podstawowe więc pytanie to: Kto i jakie ma obowiązki w związku z Naturą 2000 oraz kto ma możność uzyskiwać korzyści? 22

23 Ważne dla turystyki ( ) Wykorzystywanie obszarów Natura 2000 a wymogi ich ochrony Do wrażliwości chronionych siedlisk i gatunków oraz koniecznych zasad ich ochrony dostosować trzeba: intensywność i terminy penetracji obszarów Natura 2000 (w tym ruchu turystycznego) skalę i rodzaj gospodarczego ich wykorzystywania lokalizowanie inwestycji w obrębie obszarów Natura 2000 oraz w ich sąsiedztwie By unikać potencjalnych zagrożeń i konfliktów trzeba szerzyć wiedzę o sieci Natura 2000 i o uwarunkowaniach rozwoju jakie ona stwarza. 23

24 RELACJE: Społeczeństwo a Natura 2000 Powołanie obszarów Natura 2000 będzie miało zasadniczy wpływ na rozwój lokalny pojawią się pewne ograniczenia dla niektórych form gospodarowania, ale też otworzą się szanse na nowe kierunki rozwoju przyjazne środowisku jest wyzwaniem dla oświaty i edukacji trzeba pomagać zrozumieć ich rolę oraz wyjaśniać wątpliwości, pokazywać co niesie ona pozytywnego to powrót do dbałość o świat przyrody w kształtowanie świadomości ekologicznej w bezpośrednim i autentycznym kontakcie z naturą (również w powiązaniu roli gospodarki odpadami, energią 24 lub ochroną klimatu)

25 Ochrona różnorodności biologicznej, obszary Natura 2000 a turystyka Rozwój turystyki na obszarach chronionych rodzi wiele pytań odnoszących się do wzajemnych relacji między gospodarką turystyczną a zasadami turystycznego wykorzystywania zasobów przyrody i ochrony różnorodności biologicznej. Mimo pozornej sprzeczności interesów, jest możliwe budowanie pozytywnego klimatu dla rozwoju turystyki również w Europejskiej Sieci Obszarów Chronionych Natura Temu sprzyjają następujące argumenty: Obszary te nie są wyłączone spod użytkowania turystycznego, podobnie jak inne tereny chronione. Jedynie w niektórych rezerwatach przyrody lub w niewielkich częściach parków narodowych stosowanie zasad ścisłej ochrony rodzi ograniczenia. Koncepcja ochrony rzadkich i zagrożonych wyginięciem gatunków i siedlisk oraz inne wymogi ochrony środowiska i różnorodności biologicznej nie ograniczają działalności człowieka. Nigdzie gospodarka nie stanęła i turystyka się nie zawaliła z powodu powołania obszarów Natura 2000;

26 Turystyka jest specyficzną formą użytkowania środowiska przyrodniczego, która powinna dostrzegać ochronę terenów przed dewastacją i biologicznym zubożeniem jako kolejną szansę na zachowanie tych cennych zasobów różnorodności biologicznej, które uznaje się za atrakcyjność danego regionu. Dzięki zinwentaryzowaniu cennych w skali Europy osobliwości przyrodniczych turystyka czerpie nowe inspiracje dla rozwoju, wzbogacania oferty i pozyskiwania nowych klientów. Użytkowanie środowiska przyrodniczego przez turystykę to przede wszystkim gospodarowanie jego zasobami przyrodniczymi, aby korzyści były zarówno po stronie turystów, jak i sektora usług turystycznych (w postaci efektów ekonomicznych). Europejski wymiar ochrony różnorodności biologicznej sprawia, że bogactwo przyrodnicze danego kraju staje się czynnikiem współdecydującym o jego atrakcyjności. Unikatowość, wielość i przestrzenne rozmieszczenie gatunków budują rangę konkurujących destynacji turystycznych.

27 Turyści coraz częściej poszukują miejsc i obiektów przyjaznych środowisku, a także atrakcji zbudowanych z wykorzystaniem unikatowości przyrody, odpowiedniej do tego obsługi. Uznanie Natury 2000 za szansę rozwijania zainteresowań klienta, wzbogacania treści produktów turystycznych i tworzenia kolejnych nowych, tzw. zielonych miejsc pracy, to minimum potrzebne do wyznaczania sposobów sukcesu turystyki.

28 Formy turystyki przyjaznej środowisku FORMY kontaktu turysty z przyrodą są bardzo różne

29 PROMOCJA Kto co widzi? Na co patrzy? KOMU CO PRZEKAZAĆ chcemy?

30 Zagospodarowanie = urządzenia

31 Urządzenia bazy (cd) w zgodzie z NATURĄ

32 Udostępnianie obiektów przyrodniczych Dojście do jaskini Drogi asfaltowe

33 DZIECI, MŁODZIEŻ, DOROŚLI I TURYSTYKA = WYNIKI BADAŃ Młodzież a turystyka W świetle tytułu naszego projektu Natura 2000 naszą szansą Młodzież to: SZANSA - a zagrożeniem jest ją stracić! Młodzież a Natura wyniki badań

34 MŁODZIEŻ A NATURA 2000 Czy słyszałeś/aś o obszarach Natura 2000? Nie, nie słyszałem/am o takim obszarze 84% Tak, słyszałem/am o takim obszarze w Polsce, ale nie w mojej okolicy 11% Tak, słyszałem/am o takim obszarze w mojej okolicy 5% Tak, słyszałem/am o takim obszarze poza Polską 1%

35 GIMNAZJALIŚCI O SWOJEJ WIEDZY NA TEMAT PRZYRODY Moja wiedza na temat przyrody/ochrony środowiska jest wystarczająca 0% 20% 40% 60% 80% 100% klasa I gimnazjum 69% 19% 12% zgadzam się klasa II gimnazjum 69% 20% 11% nie zgadzam się klasa III gimnazjum 56% 26% 19% trudno powiedzieć/nie wiem źródło: te i następne Młodzież a Natura Wyniki badania socjologicznego Alina Stanaszek Magdalena Tędziagolska. InE 2011.

36 UDZIAŁ W ZAJĘCIACH POZALEKCYJNYCH I KONKURSACH Czy w tym lub ubiegłym roku szkolnym: uczęszczałeś/aś na zajęcia pozalekcyjne dotyczące przyrody/ochrony środowiska? 27% 73% brałeś/aś udział w konkursie, którego tematem była przyroda/ochrona środowiska? 30% 70% tak nie

37 ŹRÓDŁA INFORMACJI O PRZYRODZIE Jak często...? oglądasz filmy przyrodnicze? 23% 40% 23% 9% 4% chodzisz na spacery/wycieczki, aby oglądać przyrodę szukasz w Internecie informacji na temat przyrody/ochrony środowiska? 23% 8% 20% 31% 33% 24% 19% 13% 8% 20% kilka razy w tygodniu kilka razy w miesiącu kilka razy w roku rozmawiasz z przyjaciółmi/znajomymi o kwestiach przyrody/ochrony środowiska? 6% 14% 23% 24% 33% raz w roku lub rzadziej nigdy czytasz artykuły/książki na temat przyrody/ochrony środowiska? 4% 21% 34% 25% 17% 0% 20% 40% 60% 80% 100%

38 ŹRÓDŁA INFROMACJI NA TEMAT PRZYRODY/OCHRONY ŚRODOWISKA PROGRAMY TV/FILMY (86%) INTERNET (55%) LEKCJE W SZKOLE (44%) PODRĘCZNIKI (29%)

39 Torba wielokrotnego użytku na zakupy (58%) Żarówki energooszczędne (52%) ZACHOWANIA PROEKOLOGIC ZNE PRAKTYKOWA NE W DOMACH RESPONDENTÓ W Segregacja śmieci (46%) Wyłączanie nieużywanego sprzętu elektronicznego (44%)

40 oszczędzanie wody (38%) ZACHOWANIA PROEKOLOGICZNE PRAKTYKOWANE W DOMACH RESPONDENTÓW wyrzucanie baterii do specjalnych pojemników (38%) Zakup żywności ekologicznej (8%)

41 GRUPY PROEKOLOGICZNE Oglądają filmy przyrodnicze kilka razy w tygodniu lub miesiącu Potrafią wymienić przynajmniej jedną nazwę organizacji ekologicznej ZAINTERESOWAN I TEMATYKĄ PRZYRODY Czytają artykuły/książki na temat przyrody/ochrony środowiska kilka razy w tygodniu lub miesiącu Chodzą na spacery/wycieczki, aby oglądać przyrodę kilka razy w tygodniu lub miesiącu Szukają w Internecie informacji na temat przyrody/ochrony środowiska kilka razy w tygodniu lub miesiącu

42 GRUPY PROEKOLOGICZNE Deklarują, że w ciągu ostatniego roku podjęli osobiście jakieś działania na rzecz ochrony środowiska ZAANGAŻOWANI W tym lub ubiegłym roku szkolnym brali udział w akcji na rzecz ochrony środowiska

43 Dorośli Turyści a Natura 2000 Badanie świadomości ekologicznej dorosłych Polaków

44 Turystyka na obszarach cennych przyrodniczo Badani wybierając miejsce wypoczynku kierują się przede wszystkim: piękną przyrodą oraz ciszą i spokojem danej okolicy Dorośli sentymentem do danego miejsca. Walorami zdrowotnymi okolicy. Motywacje respondentów do wyboru miejsca wypoczynku różniły się w zależności od rejonu, w którym spędzali urlop, jednak we wszystkich miejscach walory przyrodnicze okolicy były najczęściej wskazywaną odpowiedzią.

45 WALORY PRZYRODNICZE w OPINII TURYSTÓW Znajomi i rodzina są głównym źródłem informacji o walorach przyrodniczych miejsca wypoczynku. Na drugim miejscu znalazły się strony internetowe poświęcone danemu regionowi. Źródła lokalne, dostępne na miejscu wypoczynku, tj. tablice informacyjne czy miejsce zakwaterowania znalazły się dopiero na kolejnych miejscach, ze wskazaniami co 10 badanego. Małe znaczenie dla badanych miały informacje udostępniane lokalnie przez branżę turystyczną i samorządy, może to świadczyć o małej aktywności osób prowadzących obiekty noclegowe, jak również ubogiej, niedostosowanej do oczekiwań turysty, ofercie lokalnych punktów informacji turystycznej (lub o braku takich obiektów).

46 WAŻNA JEST DOSTĘPNOŚĆ walorów przyrodniczych terenu Największe znaczenie dla respondentów ma wypoczynek w miejscach o szczególnych walorach przyrodniczych, gdzie znajdują się ścieżki przyrodnicze, możliwość aktywnego wypoczynku oraz okazje do poznawania lokalnych tradycji. Wymienione kwestie miały duże znaczenie dla największej grupy badanych, jednocześnie mały odsetek respondentów uznał je za niemające żadnego znaczenia.

47 WIEDZA TURYSTÓW O NATURZE 200 Badani turyści zdecydowanie częściej słyszeli o Naturze 2000 niż Europejczycy czy polscy gimnazjaliści, którzy wykazali większą niewiedzę w tym zakresie. Przy czym znajomość obszarów Natura 2000 wśród turystów ogranicza się jednak głównie do miejsca, w którym spędzają urlop, co może świadczyć o dobrej promocji tych obszarów w regionach. Warto zauważyć, że większość turystów, którzy zetknęli się z pojęciem Natura 2000 potrafiła również wskazać trafną jego definicję.

48 Źródła informacji o Naturze 2000=dla badanych turystów to przede wszystkim media i Internet media (TV, radio, prasa) 53% internet rodzina i/lub znajomi 24% 28% publikacje szkoła/uczelnia/uniwersytet III plakaty/przydrożne tablice Nie pamiętam organizator pobytu/biuro Inne 13% 11% 7% 7% 5% 3% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

49 Mało osób wskazało na lokalne informacje w miejscu pobytu: tablice informacyjne czy obiekt noclegowy. Można wysnuć przypuszczenie o dobrej promocji regionów, jednak przede wszystkim poprzez strony internetowe (poświęcone regionowi, prowadzone przez samorządy). Branża turystyczna wydaje się w niewystarczającym stopniu doceniać wartość Natury 2000 jako atrakcyjnego produktu turystycznego, który może przyciągać turystów Respondenci zaś doceniają obecność Natury 2000 w miejscu, gdzie odpoczywają. Istnienie obszarów Natura 2000 w okolicy dla co piątego ankietowanego było jednym z ważnych kryteriów wyboru tego miejsca na wypoczynek, a co trzecia osoba brała ten aspekt pod uwagę uznając, że obszar ten jest dodatkowym atutem.

50 Wiedza o Naturze 2000 Z ogółu badanych nieco ponad połowę (55%) w ogóle nie słyszała o obszarach Natura Podobny % niestety dotyczy związanych z turystyką lub ochroną środowiska. Ci co słyszeli: Doceniają obecność Natury 2000 w miejscu, gdzie odpoczywają. Istnienie obszarów Natura 2000 w okolicy dla co piątego ankietowanego było jednym z ważnych kryteriów wyboru tego miejsca na wypoczynek, a co trzecia osoba brała ten aspekt pod uwagę uznając, że obszar taki jest dodatkowym atutem.

51 Turyści NIE BOJĄ SIĘ OCHRONY PRZYRODY Ponad ⅔ badanych uważa, że utworzenie obszaru ochrony przyrody wpłynie pozytywnie na rozwój turystyki danego regionu, zwiększając tym samym jego atrakcyjność, a 5% ankietowanych jest zdania, że takie działanie będzie miało negatywny wpływ, hamując rozwój turystyki na danym obszarze. Pokazuje to, iż badani uznają, iż istnienie tego typu obszaru jest atutem zwiększającym atrakcyjność danego terenu i może on przyciągnąć większa liczbę turystów, przyczyniając się tym samym do rozwoju danego regionu. Wykres 35 Odpowiedź na pytanie: Proszę sobie wyobrazić, że na terenie pewnej gminy lub kilku gmin powstał obszar ochrony przyrody (np. park narodowy, park krajobrazowy, rezerwat, Natura 2000 ). Jak Pan(i) sądzi, w jaki sposób wpłynie to na rozwój turystyki w takim regionie? N=500.

52

53 KTO MA WPŁYW NA OCHRONĘ WALORÓW PRZYRODNICZYCH? 27% turystyka Działalność władz 63% Zachowania turystów Zachowania mieszkańców danego 51% 48% Polityka polskiego rządu Działalność pozarządowych org. 32% 28% 27% Polityka instytucji Unii Europejskiej 24% Nie wiem/trudno powiedzieć 4% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%

54 WPŁYW POWOŁANIA OBSZARU CHRONIONEGO na GOSPODARKĘ REGIONU (W OPINII TURYSTÓW) Wpłynie pozytywnie na rozwój turystyki (wzmocni zasoby naturalne regionu, zwiększy atrakcyjność 68% Nie będzie miało żadnego znaczenia dla rozwoju turystyki w regionie 14% Wpłynie negatywnie na rozwój turystyki (zahamuje jej rozwój) 5% Trudno powiedzieć/nie wiem 13% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%

55 W ślad za tym można zapytać czy pojawienie ponad 1000 obszarów Natura 2000 zostało zauważone przez polską gospodarkę turystyczną? Czy branża turystyczna jest przygotowana do tego, by traktować te obiekty chronione, jako nowy atrakcyjnych element produktu turystycznego? Czy postawi na eko-marke regionów ubogich gospodarczo a bogatych przyrodniczo, do których coraz więcej turystów przyjeżdża? W takich obszarach jak Dolina Baryczy jest miejsce i dla ryb, ptaków i ludzi; może nawet i eko-polityków by tu się przydało więcej.

56 WNIOSKI Badanie świadomości ekologicznej Polaków zostało poświęcone turystyce bardziej niż ochronie przyrody. JEST DEDYKOWANE TURYSTYCE Poznaliśmy lepiej stosunek turystów do turystycznych walorów przyrodniczych, jako elementu wymagającego ochrony tak jak wiele zasobów naturalnych środowiska. Wiemy więcej o zachowaniach i preferencjach proekologicznych oraz postawach względem turystyki zrównoważonej.

57 RYNEK TURYSTYCZNY: Proekologiczne preferencje zwiększają konkurencyjność ośrodków czy miejsc ukierunkowanych na usługi respektujące ekologiczne standardy. Turyści umieszczając na trzecim miejscu typów zagrożeń, nadmierną eksploatację terenów atrakcyjnych przyrodniczo przez masowy ruch turystyczny jednocześnie ogólnie pozytywnie oceniają stan środowiska, w którym wypoczywają 80 %, a także uważają, że ponad 63% turystów szanuje przyrody. W dalszym ciągu odpowiedzialnymi za zachowanie dobrej kondycji walorów przyrodniczych czynią samorządy - ngos i turystyka nie odgrywają tu większej roli.

58 Wg dr. Janusza Radziejowskiego Istotnym przesłaniem dla władz lokalnych jest, że turyści w większości cenią sobie dbałość o środowisko przyrodnicze przez władze lokalne, widzą w nich gwaranta odpowiedniego stanu środowiska. A dla władz powinno być ważne, że - dla wielu turystów fakt istnienia na danym terenie obszarów Natura 2000 może stanowić dodatkowy czynnik rozwoju gospodarczego, bo jest elementem wyboru danego obszaru, jako miejsca wypoczynku.

59 (zdaniem dr Anny Kalinowskiej) Opinie turystów mogą być istotną wskazówką dla kierunków prowadzenia edukacji ekologicznej, skierowanej do mieszkańców terenów atrakcyjnych przyrodniczo Wnioski z tych badań są interesujące i ważne i powinny dać do myślenia przedstawicielom branży związanych z turystyką oraz ochroną przyrody a także wpłynąć na ich strategie informacyjną i edukacyjną. Powinny być także istotną informacją dla osób zajmujących się edukacją dla zrównoważonego rozwoju wskazując na jakie problemy powinno ukierunkowywać się środki i formy edukacji w różnych grupach wiekowych.

60 Dorośli (nie turyści) a turystyka przyrodnicza czyli mieszkańcy, samorząd, nauczyciele a Natura 2000

61 Edukacyjne funkcje turystyki w służbie edukacji ekologicznej czy Edukacja ekologiczna w turystyce? Jedna i druga droga to: ROZWÓJ PRZEZ WIEDZĘ turystyki i dzięki turystyce osobowości człowieka i ochrony przyrody rozwój zrównoważony

62 IX Krajowa Konferencja Naukowa z cyklu Ochrona Przyrody a Turystyka Turystyka w parkach narodowych i obszarach Natura 2000 Skuteczność działań ochronnych na terenie obszarów Natura 2000 zależy w dużej mierze od: rozwoju edukacji ekologicznej na tych obszarach zaangażowania poszczególnych mieszkańców w działania na rzecz ochrony przyrody. Efektywna ochrona przyrody na danym obszarze jest w dużej mierze uwarunkowana świadomością ekologiczną mieszkańców i decyzjami podejmowanymi na szczeblu lokalnym źródło: dr Małgorzata Strzyż Uniwersytet Humanistyczno- Przyrodniczy Jana Kochanowskiego w Kielcach i prof. UP dr hab. Bożena Wójtowicz Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie,

63 Ochrona Przyrody a Turystyka Turystyka w parkach narodowych i obszarach Natura 2000 Badania ankietowo-sondażowe, dotyczyły czterech grup zagadnień: a) stosunku społeczności lokalnej wobec rozwoju Obszarów Natura 2000, b) cech charakterystycznych Obszarów Natura 2000, c) wiedzy na temat istniejących Obszarów Natura 2000 na terenie regionu (województwa) świętokrzyskiego. d) roli Obszarów Natura 2000 w edukacji ekologicznej.

64 Ryc.3. Źródło wiedzy dotyczącej Obszarów Natura 2000 w opini ankietowanych brak odpowiedzi publikacje naukowe przewodniki brak odpowiedzi publikacje naukowe przewodniki internet internet 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%

65 Turystyka w parkach narodowych i obszarach Natura 2000 Wnioski: Przeprowadzone w roku 2010 badania ankietowe wśród nauczycieli szkół podstawowych, gimnazjów i szkół średnich regionu świętokrzyskiego wykazały: zainteresowanie nauczycieli Naturą 2000, potrzebę edukacji w zakresie ochrony dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego i funkcjonowania Obszarów Natura 2000.

66 Ochrona Przyrody a Turystyka Turystyka w parkach narodowych i obszarach Natura 2000 Zainteresowania te winny przejawiać się chęcią inwestowania w rozwój regionu, tworzenia różnego typu produktów regionalnych oraz ścieżek dydaktycznych i tras turystycznych. Zajęcia w Obszarach Natura 2000 odgrywają istotną rolę w edukacji: umożliwiają poznanie najbliższej okolicy i regionu. stanowią efektywny i emocjonalny sposób kształcenia w zakresie kształtowania i ochrony środowiska przyrodniczego i kulturowego, oraz ekologii

67 Jedziemy dalej Jolanta Kamieniecka Dofinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

68 PROMOCJA Najpierw informacja

69 EKOpromocja Temat? Atrakcje czy eko = można to łączyć

70 Grzechy promocji zajęcia warsztatowe Język: zrozumiały, treściwy, prosty, zwięzły, wyraźny druk, bezbłędny, interesujący. Obraz: wyrazisty, zaciekawiający, przykuwający uwagę, czytelny, prawdziwy, naturalny.

71 Narzędzia promocji: katalogi, bilbord, ulotki, mapki, mapy, szkice, plany, atlasy, prelekcje, Internet, przeźrocza, foldery, albumy, plakaty, media (radio, gazety, prasa, ogłoszenia, TV), tablice informacyjne.

72 Warsztaty Analiza doboru treści i ilustracji w materiałów informacyjnych i promocyjnych, Trafność, jakość, aktualność, kompleksowość, Czytelność dla klienta Różnica: materiały edukacyjne i promocyjno informacja a reklama Imprezy promocyjne, Współpraca z mediami

73 Dziękuję za uwagę Jolanta Kamieniecka Dofinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej