Dofinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Transkrypt

1 Dofinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

2 Badanie socjologiczne: ŚWIADOMOŚĆ EKOLOGICZNA DOROSŁYCH POLAKÓW Turyści a Natura 2000 czyli coś więcej o tym, czy Turyści i Turystyka są rzeczywiście przyjaźni środowisku? Jolanta Kamieniecka Instytut na rzecz Ekorozwoju (InE) Warszawa 2012 Konferencja Instytutu na rzecz Ekorozwoju Projekt pt. Szerokie wody Natury 2000

3 Natura 2000 to PRETEKST do lepszego rozpoznania * eko-preferencji turystów * stosunku turystów do potrzeby ochrony turystycznych walorów przyrodniczych * opinii o przyjaznym dla środowiska funkcjonowaniu ośrodków turystycznych * ocen prośrodowiskowych działań organizatorów wypoczynku i gospodarzy turystycznych obszarów cennych przyrodniczo. Ocena świadomości ekologicznej turystów nie występuje w literaturze przedmiotu = podjęto ją po raz pierwszy?

4 *Przeprowadzono wywiady wśród 500 turystów w wieku lat wypoczywających w regionach cennych przyrodniczo *Grupy wiekowe = po ca 150 os. ; tylko 50 turystów w wieku lat, ICH POGLĄDY SIĘ WYRAŹNIE ZAZNACZYŁY WŚRÓD ODPOWIEDZI *Czas wypoczynku = min. 3 dni; 75% osób którzy udzielili odpowiedzi ankieterom przebywało na urlopie nie dłużej niż 10 dni *Liczba kobiet = liczbie mężczyzn *43% osób z dużych miast, 78% - z wykształceniem wyższym i średnim *30 osób (6%) zawodowo związanych z turystyką/ochroną środowiska *W równej liczbie osoby aktywne zawodowo o najwyższym statusie zawodowym (pełniący odpowiedzialne funkcje) oraz emeryci i renciści.

5 Zachowania proekologiczne turystów - baterie wrzucam do specjalnych pojemników 41% 57% na zakupy biorę własną torbę 48% 67% segreguję odpady 54% 63% wyłączam nieużywany sprzęt oszczędzam wodę 57% 68% 67% 74% stosuję żarówki energooszczędne 62% 72% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% mężczyzna kobieta

6 Turyści a walory przyrodnicze Pierwsze odpowiedzi: 90% organizowało swój urlop samodzielnie

7 ŻRÓDŁA WIEDZY O WALORACH PRZYRODNICZNYCH REGIONÓW TURYSTYCZNYCH *głównym źródłem informacji są znajomi i rodzina *źródła lokalne znalazły się dopiero na 10 miejscu w hierarchii pochodzenia informacji o walorach przyrodniczych *pośrednią rolę odgrywają portale turystyczne, przewodniki, czasopisma,; najprzystępniejsze są informacje z ulotek i tablic informacyjnych, Świadczy to o: *znaczeniu wiarygodności i bezinteresowności źródeł informacji *o małej aktywności usług informacyjnych u gestorów obiektów noclegowych *o ubogiej ofercie lokalnych punktów informacji turystycznej *o niewielkiej znajomości ważnych przyrodniczych obiektów w okolicy *o słabej percepcji ich walorów przez mieszkańców i lokalnych przedsiębiorców turystycznych. *Turystom Natura znana jest z mediów, o Naturze 2000 z przekazu organizatora turystyki dowiedziało się tylko 5% badanych.

8 media (TV, radio, prasa) 53% internet rodzina i/lub znajomi 24% 28% publikacje szkoła/uczelnia/uniwersytet III plakaty/przydrożne tablice Nie pamiętam organizator pobytu/biuro Inne 13% 11% 7% 7% 5% 3% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

9 Z ogółu badanych nieco ponad połowę (55%) w ogóle nie słyszała o obszarach Natura Podobny % zawodowców z turystyki/ochrony środowiska. Ci co słyszeli: Doceniają obecność Natury 2000 w miejscu urlopu. Istnienie obszarów Natura 2000 w okolicy dla co piątego ankietowanego było jednym z ważnych kryteriów wyboru tego miejsca na wypoczynek, a co trzecia osoba brała ten aspekt pod uwagę uznając, że obszar taki jest dodatkowym atutem.

10 Czy wiedza to prawdziwa? W grupie tych, co o Naturze 200 słyszeli: *69% wiedziała, że obszary tej sieci są m.in. właśnie w regionach, które wybrali sobie na urlop. *Szczególnie przybysze nad Barycz (47%) badanych w Żmigrodzie i Miliczu wykazali się tą wiedzą, *W Rucianem-Nida i Mikołajkach-na Mazurach (31%) *W Jastarni i Łebie tylko co piąty turysta wiedział o tym, że i nad morzem jest Natura 2000 Nie pytano czy Natura 2000 obejmuje akwen Bałtyku

11 * Skojarzenia z nazwą Obszar Natura 2000 Czy słyszał/a Pan/i o obszarze Natura 2000? tak nie 17% 14% 8% 14% 18% 59% 17% 36% 12% 3% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% To specjalnie wydzielone obszary turystyczne To obszary, na terenie których prowadzona jest kampania edukacyjna UE na temat ekologii To obszary, na których określone typy siedlisk oraz gatunków roślin i zwierząt podlegają ochronie To certyfikat przyznawany gminom, na obszarze których prowadzona jest polityka proekologiczna Trudno powiedzieć/ nie wiem

12 FAKTYCZNA IDENTYFIKACJA OBSZARÓW NATURA 2000 to trudne zadanie *Obszary Natura 2000 położone w Dolinie Baryczy funkcjonują w świadomości turystów pod jedną, ogólną nazwą Dolina Baryczy *Turyści wypoczywający na Pomorzu Gdańskim jako obszar Natura 2000 rozpoznają przede wszystkim Słowiński Park Narodowy. Pozostałe obszary wymieniane są znacznie rzadziej. *W Krainie Wielkich Jezior Mazurskich pytani o obszary Natura 2000 wskazują przede wszystkim cały obszar WJM lub lecz dużo rzadziej Puszczę Piską. W ich świadomości obecne są również obszary położone dalej na wschód, na Podlasiu.

13 STAN WALORÓW PRZYRODNICZYCH zagrożenia ochrona - rola w rozwoju turystyki

14 OBIEKTY NOCLEGOWE OCZAMI TURYSTÓW Odpowiedz: TAK/NIE Uważam, że obiekt noclegowy, w którym się zatrzymałem/am) można uznać za prowadzony z troską o środowisko. Tak odpowiedziało 78% turystów to dobry wynik dla prowadzących te obiekty. dotyczy to ca 90% ośrodków wypoczynkowych. Ocena ta wynika z obserwacji, a nie dociekania stanu faktycznego, więc w dużej mierze zależy od zauważenia troski o środowisko widocznej gołym okiem - jak: segregacja śmieci, oszczędzanie wody, wycieczki przyrodnicze.

15 Działania proekologiczne wg typów obiektów noclegowych pojemniki do segregacji odpadów 32% 52% 53% 60% żarówki energooszczędne 14% 40% 41% 51% oświetlenie z czujnikiem ruchu 39% 36% 34% oszczędzanie wody 30% 32% 40% 42% programy rekreacyjne przybliżające przyrodę 28% 42% 55% 60% promocja regionalnej kuchni 19% 30% 31% 27% potrawy z produktów ekologicznych 15% 14% 19% wielokrotne używanie ręczników 7% 12% 20% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% namiot ośrodek wypoczynkowy hotel agroturystyka

16 KTO MA WPŁYW NA OCHRONĘ WALORÓW PRZYRODNICZYCH? 27% turystyka Działalność władz 63% Zachowania turystów Zachowania mieszkańców danego 51% 48% Polityka polskiego rządu Działalność pozarządowych org. 32% 28% 27% Polityka instytucji Unii 24% Nie wiem/trudno powiedzieć 4% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%

17 rozwoju Wpłynie pozytywnie na rozwój turystyki (wzmocni zasoby naturalne regionu, zwiększy atrakcyjność 68% Nie będzie miało żadnego znaczenia dla rozwoju turystyki w regionie 14% Wpłynie negatywnie na rozwój turystyki (zahamuje jej rozwój) 5% Trudno powiedzieć/nie wiem 13% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%

18 W ślad za tym można zapytać czy pojawienie ponad 1000 obszarów Natura 2000 zostało zauważone przez polską gospodarkę turystyczną? *Czy branża turystyczna jest przygotowana do tego, by traktować te obiekty chronione, jako nowy atrakcyjnych element produktu turystycznego? *Czy postawi na eko-marke regionów ubogich gospodarczo a bogatych przyrodniczo, cieszących się coraz większym zainteresowaniem turystów? *W takich obszarach jak Dolina Baryczy jest miejsce i dla ryb, ptaków i ludzi; może nawet i eko-polityków by przydało się tu więcej.

19 Podsumowanie Badanie świadomości ekologicznej Polaków zostało poświęcone bardziej turystyce niż ochronie przyrody. JEST DEDYKOWANE TURYSTYCE Poznaliśmy lepiej stosunek turystów do turystycznych walorów przyrodniczych, jako elementu wymagającego ochrony tak jak wiele zasobów naturalnych środowiska. Wiemy więcej o zachowaniach i preferencjach proekologicznych oraz postawach względem turystyki zrównoważonej.

20 WNIOSKI KOŃCOWE Proekologiczne preferencje zwiększają konkurencyjność ośrodków czy miejsc ukierunkowanych na usługi respektujące ekologiczne standardy. Turyści umieszczając na trzecim miejscu typów zagrożeń, nadmierną eksploatację terenów atrakcyjnych przyrodniczo przez masowy ruch turystyczny jednocześnie ogólnie pozytywnie oceniają stan środowiska, w którym wypoczywają 80 %, a także uważają, że ponad 63% turystów szanuje przyrody. W dalszym ciągu odpowiedzialnymi za zachowanie dobrej kondycji walorów przyrodniczych czynią samorządy - ngos i turystyka nie odgrywają tu większej roli.

21 Przesłaniem dla władz lokalnych : = turyści w większości cenią sobie dbałość o środowisko przyrodnicze przez władze lokalne, widzą w nich gwaranta odpowiedniego stanu środowiska. Powinno być ważne, że = dla wielu turystów fakt istnienia na danym terenie obszarów Natura 2000 może stanowić dodatkowy czynnik rozwoju gospodarczego, bo jest elementem wyboru danego obszaru, jako miejsca wypoczynku.

22 (zdaniem A. Kalinowskiej) Opinie turystów mogą być istotną wskazówką dla kierunków prowadzenia edukacji ekologicznej, skierowanej do mieszkańców terenów atrakcyjnych przyrodniczo Wnioski z tych badań są interesujące i ważne i powinny dać do myślenia przedstawicielom branży związanych z turystyką oraz ochroną przyrody a także wpłynąć na ich strategie informacyjną i edukacyjną. Powinny być także istotną informacją dla osób zajmujących się edukacją dla zrównoważonego rozwoju wskazując na jakie problemy powinno ukierunkowywać się środki i formy edukacji w różnych grupach wiekowych.

23 Od siebie dodam: Osobliwości przyrody są skarbem turystyki, ale nie tylko, więc zrównoważony rozwój promujmy jako rozwój zintegrowany Czynimy to od ponad 8 lat na Portalu Natura 2000 a turystyka od 4 lat na SZKOLENIACH REGIONALNYCH Turystyka przyjazna środowisku A teraz planujemy czynić to bezpośrednio w Zielonych Hotelach i w wiejskich kwaterach. Zapraszam do współpracy Jolanta Kamieniecka