DOKUMENTACJA HYDROGEOLOGICZNA

Transkrypt

1 Zleceniodawca: Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o Biłgoraj, ul. Łąkowa 13 Wykonawca: Przedsiębiorstwo Geologiczne POLGEOL S.A. ZAKŁAD W LUBLINIE ul. Budowlana 26, Lublin Tel.: : Fax: DOKUMENTACJA HYDROGEOLOGICZNA określająca warunki hydrogeologiczne w rejonie przeznaczonym pod budowę kwatery składowiska odpadów w Korczowie o powierzchni 1,5 ha Lokalizacja: Korczów, powiat biłgorajski, województwo lubelskie Opracowała Dyrektor mgr Małgorzata Kopacz upr. nr V mgr inż. Jan Wilgat Lublin, kwiecień 2014 r.

2 2 SPIS TREŚCI 1. Wstęp Krótka charakterystyka obiektu i projektowanej inwestycji Założenia projektowe Wykonane roboty terenowe i badania laboratoryjne Wykonane roboty terenowe Wykonane badania laboratoryjne Charakterystyka obszaru badań Położenie, morfologia i hydrografia Budowa geologiczna Obszary prawnie chronione Warunki hydrogeologiczne Obliczenia hydrogeologiczne Otwór nr 13 zwierciadło swobodne Otwór nr 14 zwierciadło napięte Otwór nr Otwór nr 16 zwierciadło napięte Otwór nr Szacunkowa ocena zdolności oczyszczających skał w obrębie strefy aeracji Obliczenia czasu pionowego przesączania przez strefę aeracji Orientacyjną prędkość przepływu wód podziemnych Bilans hydrologiczny ilości wód wchodzących i wychodzących ze składowiska w trakcie jego eksploatacji Jakość wód podziemnych Ocena lokalizacji składowiska i jego wpływu na wody podziemne Wnioski Wykorzystane publikacje, materiały archiwalne i akty prawne SPIS ZAŁĄCZNIKÓW TEKSTOWYCH 1. Kopia decyzji zatwierdzającej projekt robot geologicznych 2. Sprawozdanie z badań fizykochemicznych próbek wody 3. Wykresy uziarnienia gruntu z otworów geologiczno inżynierskich nr 2, 10, 12 i hydrogeologicznych nr 13 i Sprawozdanie z badań pojemności sorpcyjnej gruntów izolujących 5. Dane IMGW ze stacji opadowej we Frampolu 6. Oświadczenie w sprawie prawa do informacji geologicznej SPIS ZAŁĄCZNIKÓW GRAFICZNYCH 1. Mapa przeglądowa w skali 1: Mapa dokumentacyjna w skali 1: Mapa zagospodarowania terenu w skali 1: Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1: Mapa hydrogeologiczna Polski GUPW w skali 1: Mapa hydrogeologiczna Polski PPW WH w skali 1: Przekroje geologiczne I - XI 8. Profile geologiczno techniczne badawczych otworów hydrogeologicznych 9. Karty otworów geotechnicznych

3 3 1. Wstęp Dokumentację opracowano na zlecenie Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej w Biłgoraju przy ul. Łąkowej 21 w celu rozpoznania warunków hydrogeologicznych na terenie składowiska odpadów komunalnych w Korczowie. Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w ramach rozbudowy składowiska planuje instalację nowej kwatery składowiskowej o powierzchni 1,5 ha i budowę sortowni i kompostowni. W dokumentacji przedstawiono wyniki prac i badań hydrogeologicznych przewidzianych w Projekcie robot geologicznych (15). Projekt został zatwierdzony r. przez Urząd Marszałkowski w Lublinie decyzja nr FZ EHK zał. tekstowy 1. W opracowaniu dokumentacji hydrogeologicznej wykorzystano również wyniki wierceń i badań geologiczno inżynierskich wykonanych pod sortownię i kompostownie według zatwierdzonego projektu robot geologiczno - inżynierskich (Decyzja Urzędu Marszałkowskiego w Lublinie z dnia r. nr FZ EHK). Dokumentację opracowano zgodnie z wymogami 12 Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2011 r. w sprawie dokumentacji hydrogeologicznej i geologicznoinżynierskiej (Dz. U. Nr 291, poz. 1714) (34). 2. Krótka charakterystyka obiektu i projektowanej inwestycji Składowisko odpadów komunalnych dla m. Biłgoraja zlokalizowane jest około 3 km na SE od miasta w miejscowości Korczów. Dojazd do składowiska odbywa się ul. Motorową i drogą gminną prowadzącą do miejscowości Smólsko Małe. Projektowana kwatera składowiskowa ma powierzchnię 1,5 ha i znajduje się w południowej części działki o nr ewidencyjnym 1458/3. Bezpośrednie otoczenie obiektu od strony północnej i wschodniej stanowi las Krasne i Chorosne. Od strony zachodniej i południowej znajdują się dolinka bezimiennego cieku zarośnięta krzakami, grunty rolne i rów odwadniający składowisko znajdujący się poza ogrodzeniem obiektu. Najbliższe zabudowania miejscowości Korczów zlokalizowane są w odległości ok. 1 km na W od składowiska. Kwatera składowiska zaprojektowana została na terenie zajętym pod II i III etap rozbudowy składowiska wykorzystywany dotychczas na laguny osadowe. Teren projektowanej kwatery około 2 lata temu został wyrównany, a zagłębienia wypełnione piaskiem. Teren nie był zagęszczany maszynami lecz w jego obrębie zachodziło naturalne osiadanie. Według mapy do celów projektowych w skali 1:1 000, rzędne terenu w obrębie projektowanego terenu wahają się od 207,66 do 208,9 m n.p.m.

4 4 Projektowana kwatera zlokalizowana zostanie w bezpośrednim sąsiedztwie dwóch istniejącej kwater. W celu maksymalnego wykorzystania dostępnej na rozpatrywanym terenie kubatury złoża odpadów zakłada się, że w ramach eksploatacji projektowanej kwatery powstanie złoże odpadów tworzące jedną bryłę z obecnie powstającym złożem odpadów w obrębie istniejących kwater. Pojemność kwatery wyniesie ok m 3 co wystarczy na 15 lat. Odpady składowane będą częściowo w obwałowaniu, a dalej nadpoziomowo do rzędnej ok. 221,0 m n.p.m. Nachylenie skarpy wewnętrznej będzie wynosić 1:3, natomiast skarpy zewnętrznej 1:2. Dno kwatery będzie ukształtowane ze spadkami w kierunku zbieracza odcieków. Infiltrację odcieków do gruntu i wód podziemnych zabezpieczać będzie wielostopniowy system uszczelnienia. Pierwszą barierę stanowić będzie wyłożona na dnie i skarpach planowanej kwatery 0,5 m warstwa mineralna o współczynniku filtracji k 1x10-9 m/s. Drugim zabezpieczeniem będzie położona na warstwie mineralnej folia PEHD o gr. 2,0 mm gładka w dnie oraz fakturowana na skarpach, zakotwiczona na grobli. Zabezpieczenie folii stanowić będzie geowłóknina ochronna, na której zostanie rozłożona warstwa drenażowa o grubości 0,5 m. Zaprojektowany system drenaży składać się będzie ze zbieracza i podłączonych do niego sączków. Sączki wykonane będą z rur dwuściennych perforowanych na całym obwodzie i połączone ze zbieraczem za pomocą trójników. Końcowe odcinki drenażu wyprowadzone będą na skarpy wewnętrzne kwatery do poziomu korony obwałowań i zakończone kominkami rewizyjnymi. Kominki te będą wykorzystywane (w razie potrzeb) do ciśnieniowego czyszczenia drenażu. Zbieracz odcieków zostanie zakończony studzienką rewizyjną. Sączki i zbieracz ułożone będą w 0,5 m obsypce filtracyjnej ze żwiru o granulacji mm. Odcieki z rurociągów drenarskich włączone do zbieracza skierowane zostaną dalej do projektowanej kanalizacji sanitarnej. Odgazowania planowanej kwatery składowiska planuje się wykonać za pomocą studni odgazowujących. Studzienki odgazowujące w miarę przybywania odpadów będą sukcesywnie podnoszone. Sortownia i kompostownia stanowić będą instalację do mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych. Wydajność instalacji mechanicznego przetwarzania odpadów dostosowana będzie do przetworzenia min Mg/rok odpadów komunalnych zmieszanych przy pracy w systemie jednozmianowym (1 zmiana po 8 godzin na dobę). Wydajność instalacji do biologicznego przetwarzania odpadów w procesie biostabilizacji ma wynosić Mg/rok. Na instalację do biologicznego przetwarzania odpadów biodegradowalnych kierowana będzie frakcja zawierająca odpady ulegające biodegradacji, która

5 5 została wydzielona we wcześniejszych procesach mechanicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych (frakcja 0-80 mm). Hala sortowni będzie miała powierzchnię ok m 2. Odpady komunalne zmieszane dowożone będą (po uprzednim zważeniu) do strefy załadunku znajdującej się w hali sortowni. Pierwszym etapem postępowania z odpadami będzie wyodrębnienie z ich masy odpadów wielkogabarytowych oraz niebezpiecznych. Odpady te przetransportowane zostaną do boksów magazynowych. Po wydzieleniu odpadów wielkogabarytowych i niebezpiecznych strumień odpadów zmieszanych trafi do kabiny wstępnej segregacji, gdzie zostaną wydzielone: odpady tarasujące, drewno, szkło, duża folia, duża tektura i gruz. W dalszej kolejności pozostały strumień odpadów zostanie rozdzielony na frakcje przez sito 2-frakcyjne: podsitową <80 mm i nadsitową >80 mm. Frakcja >80 mm trafi do kabiny segregacji manualnej, gdzie wydzielone zostaną tworzywa sztuczne, tektura, papier oraz komponenty RDF, które następnie trafią na prasę belującą. Pozostałość, czyli balast zostanie skierowany na kwaterę składowania odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne. Wydzielone odpady w części mechanicznej (papier, tworzywa sztuczne, wielomateriałowe, metale nieżelazne, RDF) zostaną skierowane poprzez przenośnik kanałowy i wznoszący na prasę belującą w celu przygotowania odpadów do odbioru. Wydzielona w hali sortowni frakcja podsitowa <80 mm skierowana zostanie do dwustopniowego procesu stabilizacji tlenowej, tj. pierwszego w bioreaktorach/boksach oraz drugiego dojrzewania na placu w pryzmach. Stabilizacja zachodzić będzie w bioreaktorach/boksach z mechanicznym napowietrzaniem i odprowadzeniem powietrza poprocesowego oraz zraszaniem materiału. Załadunek i rozładunek bioreaktorów/boksów oraz formowanie pryzm na placu następować będzie przy pomocy ładowarki. Odcieki z odwadniania bioreaktorów/boksów stabilizacji tlenowej oraz z placu dojrzewania kierowane będą do kanalizacji sanitarnej przeznaczonej dla odcieków składowiskowych. Materiał po stabilizacji tlenowej w bioreaktorach/boksach poddawany będzie drugiemu stopniowi stabilizacji tlenowej na otwartym placu. Stabilizacja prowadzona będzie w formie pryzm na otwartym placu. Pryzmy będą przerzucane w celu spulchnienia, napowietrzenia i ewentualnie nawilżania. Oczyszczanie powietrza poprocesowego z bioreaktorów/boksów będzie odbywało się na biofiltrze.

6 6 W poniższej tabeli przedstawiono zestawienie bilansowe zagospodarowania terenu. Zestawienie bilansowe zagospodarowania terenu Lp. Opis Wielkość 1. Hala sortowni - ob. nr 5 ok m 2 2. Budynek administracyjno-socjalny ob. nr 6 ok. 144 m 2 3. Bioreaktory/boksy ob. nr 1 ok. 767 m 2 4. Biofiltr ob. nr 3 min. 190 m 2 5. Wentylatorownia ob. nr 2 ok. 88,5 m 2 6. Plac dojrzewania ob. nr 4 ok m 2 7. Kwatera składowania odpadów ob. nr 7 ok. 1,5 ha Lokalizację projektowanych obiektów przedstawia zał. graf Założenia projektowe Projekt robot geologicznych... (15) przewidywał następujące prace: inwentaryzację wszystkich cieków powierzchniowych i wód penetrujących obszar planowanego składowiska odpadów i jego otoczenia i naniesienie ich na mapę w skali 1 : (prace należy wykonać w najmniej korzystnych warunkach hydrologicznych w okresie wysokich stanów wód luty/marzec), wykonanie bilansu hydrogeologicznego wód wchodzących i wychodzących ze składowiska odpadów w trakcie jego eksploatacji, obejmującego następujące elementy: a) średnią roczną wieloletnią wielkość opadów na podstawie danych z najbliżej położonej stacji opadowej, b) roczną wielkość najwyższego opadu z okresu ostatnich 30 lat, na podstawie danych z najbliżej położonej stacji opadowej, c) przypuszczalną ilość wody zawartej w przewidzianych do składowania odpadach, d) przypuszczalną ilość wody, jaka może być wchłonięta przez składowane odpady, e) parowanie terenowe, rozpoznanie budowy geologicznej terenu planowanego składowiska odpadów i jego otoczenia na podstawie wykonania pięciu otworów badawczych (w tym ze względu na wielkość projektowanej kwatery > 1 ha 2 otworów rdzeniowanych), pobranie próbek do analizy uziarnienia oraz laboratoryjnego oznaczenia współczynnika filtracji k z gruntów niespoistych, przeprowadzenie obserwacji hydrogeologicznych oraz wykonanie polowych pomiarów współczynnika filtracji k w każdym otworze badawczym metodą zalewania, ustalenie pojemności sorpcyjnej gruntów izolujących znajdujących się w podłożu niecki składowiskowej.

7 7 Z otworów rdzeniowanych podczas pompowania oczyszczającego projektowano pobranie próbek wody do badań laboratoryjnych z przypowierzchniowego i międzyglinowego poziomu wodonośnego oraz wykonanie dla nich skróconej analizy fizykochemicznej, w której oznaczone będą następujące wskaźniki: 1. Mętność (NTU) 2. Barwa (Pt) mg/l 3. Zapach - 4. Odczyn (ph) - 5. Twardość og. (CaCO 3 ) mg/l 6. Zasadowość (mmol/l) 7. Żelazo ogólne (Fe) mg/l 8. Mangan (Mn) mg /l 9. Chlorki (Cl) mg/l 10. Jon amonowy (NH 4 ) mg/l 11. Azotany (NO 3 ) mg/l 12. Azotyny (NO 2 ) mg/l 13. Siarczany (SO 4 ) mg/l 14. Utlenialność (0 2 ) mg/l 15. Przewodność elektr. (PEW) ms/cm 16. Wapń (Ca) 17. Magnez (Mg) mg/l 18. Wodorowęglany (HCO 3 ) mg/l oraz zakres typowy dla składowiska odpadów znajdującego się w fazie eksploatacji wynikający z rozporządzenia sprawie składowisk odpadów: miedzi (Cu), cynku (Zn), ołowiu (Pb), kadmu (Cd), chromu (Cr +6 ), rtęci (Hg), ogólnego węgla organicznego (OWO) i sumy wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA). 4. Wykonane roboty terenowe i badania laboratoryjne 4.1. Wykonane roboty terenowe W celu określenia warunków hydrogeologicznych w rejonie projektowanych obiektów składowiskowych, w ramach prac terenowych wykonano 5 otworów badawczych hydrogeologicznych w tym: 3 o głębokości 11,0 m i 2 rdzeniowane o głębokości 15,0 m. Bezpośrednio po każdym wydobyciu świdra z otworu, określano makroskopowo rodzaj gruntu. Otwór hydrogeologiczny 13 i 17 podczas wiercenia rdzeniowano. Z uzyskanego rdzenia

8 8 pobrano: 3 próby utworów sypkich do badań granulometrycznych w celu określenia współczynnika filtracji oraz 4 próby gruntów spoistych z warstw izolujących na określenie pojemności sorpcyjnej. W przypadku nawiercenia wody, w obrębie warstwy wodonośnej montowano filtr tymczasowy, szczelinowy, wykonany z rury perforowanej PCV o średnicy 90 mm i wielkości szczeliny 0,5 mm. Przestrzeń między rurą roboczą a filtrem wypełniano obsypką o granulacji 0,71 1,25 mm, po czym podciągano rury osłonowe odsłaniając warstwę wodonośną. Po ustabilizowaniu się zwierciadła wody metodą zalewania określano wydajność, depresję i współczynnik filtracji badanej warstwy wodonośnej. Przy małych miąższościach lub sączeniach poprzestawano na stabilizacji zwierciadła wody. Z przewiercanych warstw wodonośnych: przypowierzchniowej i międzyglinowej, w otworach rdzeniowanych 13 i 17 pobrano 3 próbki wody do badań laboratoryjnych na określenie składu fizykochemicznego w zakresie określonym projektem. Po opróbowaniu i przeprowadzeniu badań otwory zlikwidowano poprzez wypełnienie urobkiem. W miejscu wiercenia pozostawiono palik w celu określenia położenia i rzędnej terenu otworów. Kartowanie hydrogeologiczne przeprowadzone w dniu r. objęło wykonanie inwentaryzacji cieków powierzchniowych w rejonie składowiska, określenie prędkości przepływu w cieku, obserwację obecności lub braku wód penetrujących obszar składowiska oraz wykonanie pomiaru lustra wody w piezometrach P-1 P-6 zlokalizowanych na terenie składowiska. Wyniki pomiarów zawiera poniższa tabela. Wykorzystano je do narysowania orientacyjnej mapy hydroizohips PPW, wytyczenia kierunków przepływu wód podziemnych i spadków hydraulicznych w obrębie składowiska. Wyniki kartowania przedstawione są w podrozdziale 5.1. Wyniki pomiarów zwierciadła wody w piezometrach Piezometr Rzędna terenu (m n.p.m.) Głębokość do wody (m p.p.t.) Rzędna zwierciadła wody (m n.p.m.) r. P-1 208,36 1,25 207,11 P-2 206,45 3,01 203,44 P-3 208,29 1,3 206,99 P-4 206,59 1,9 204,69 P-5 206,45 2,7 203,70 P-6 207,25 1,8 205,45 Orientacyjną mapę położenia zwierciadła wody pierwszego poziomu wodonośnego w rejonie projektowanej kwatery składowiskowej przestawiono na zał. graf Wykonane badania laboratoryjne Dla pobranych podczas wiercenia otworów hydrogeologicznych nr 13 i 17 trzech prób piasków wykonano badania granulometryczne z określeniem krzywych uziarnienia

9 9 i współczynników filtracji. Do dokumentacji wykorzystano również badania granulometryczne wykonane dla otworów geologiczno inżynierskich nr 2, 10 i 12. Krzywe uziarnieni oraz dane dotyczące badanego gruntu z w/w/ otworów zawiera zał. tekst. 3. Dla 4 próbek gruntów izolujących pobranych z otworów hydrogeologicznych nr 13 i 17 określono pojemność sorpcyjną. Wyniki badania przedstawia zał. tekst. 4. Skład fizykochemiczny 3 pobranych z otworów rdzeniowanych 13 i 17 próbek wody przedstawiono w zał. tekst. 2. W dokumentacji wykorzystano również profile geologiczne i pomiary zwierciadła wody wykonane dla opracowywanej przez PG POLGEOL S.A. Zakład w Łodzi dokumentacji geologiczno-inżynierskiej pod sortownię i kompostownię zlokalizowane w sąsiedztwie projektowanej kwatery składowiskowej. Dane dotyczące 12 otworów geologiczno inżynierskich przedstawia zał. graf Charakterystyka obszaru badań 5.1 Położenie, morfologia i hydrografia Położenie i morfologia Składowisko odpadów komunalnych dla m. Biłgoraja zlokalizowane jest około 3 km na SE od miasta w miejscowości Korczów. Dojazd do składowiska odbywa się ul. Motorową i drogą gminną prowadzącą do miejscowości Smólsko Małe. Projektowana kwatera składowiskowa ma powierzchnię 1,5 ha i znajduje się w południowej części działki o nr ewidencyjnym 1458/3. Według bazy danych Corine od strony NE, E i SE składowiska rozciągają się lasy iglaste. Składowisko położone jest w obszarze zaliczonym do złożonych systemów upraw i działek (zał. graf. 3). Podczas przeprowadzonej wizji terenu oraz na podstawie mapy topograficznej w skali 1: stwierdzono, że bezpośrednie otoczenie obiektu od strony północnej i wschodniej stanowi las Krasne i Chorosne. Od strony zachodniej i południowej znajdują się dolinka bezimiennego cieku, łąki i grunty rolne w sąsiedztwie składowiska porośnięte samosiejkami oraz rów opaskowy odwadniający składowisko znajdujący się poza ogrodzeniem obiektu. Najbliższe zabudowania miejscowości Korczów zlokalizowane są w odległości ok. 1 km na W od składowiska. Wg podziału fizyczno geograficznego Polski Jerzego Kondrackiego, teren składowiska znajduje się w centralnej części Równiny Biłgorajskiej stanowiącej część Kotliny Sandomierskiej. Rejon składowiska położony jest w obrębie ostańcowych form

10 10 wysoczyznowych zlodowacenia południowopolskiego (14). Kwatera składowiska zaprojektowana została na terenie zajętym pod II i III etap rozbudowy składowiska wykorzystywany w latach ubiegłych na laguny osadowe. Teren projektowanej kwatery około 2 lata temu został wyrównany, a zagłębienia wypełnione piaskiem. Teren nie był zagęszczany maszynami lecz w jego obrębie zachodziło naturalne osiadanie. Według mapy do celów projektowych w skali 1:1 000, rzędne terenu w obrębie projektowanego terenu wahają się od 207,66 do 208,9 m n.p.m. deniwelacje terenu sięgają 1,2 m (zał. graf. 2). Hydrografia Składowisko odpadów znajduje się w lewobrzeżnej zlewni Czarnej Łady. Teren bezpośrednio odwadnia ciek spod Korczowa. Według przeprowadzonego w marcu 2014 r. kartowania hydrogeologicznego przepływa on zabagnioną doliną, po stronie południowozachodniej składowiska w odległości od 15 do 95 m od ogrodzenia. W sąsiedztwie południowego zachodniego rogu ogrodzenia znajduje się jego początek. Jest to niewielkie podmokle zagłębienie. Ciek nie posiada połączenia z rowem opaskowym składowiska jak sugerują mapy topograficzne. W górnym biegu ma szerokość około 20 cm i głębokość od 15 do 25 cm. W części środkowej od 30 do 50 cm i głębokość ok. 50 cm. Ze względu na uregulowanie przebiegu, ma charakter rowu melioracyjnego, a nie cieku naturalnego. Podczas wizji w rejonie składowiska prowadził niewielką ilość wody, a przepływ był całkowicie niewidoczny. Otoczenie cieku stanowiła podmokła niekoszona łąka. W dalszym biegu ciek prowadzi większe ilości wody zebrane z otaczających terenów wyżej położonych po stronie północnej oraz z doliny rzecznej. Z powodu bogato zarośniętego dna i brzegów oraz niewielkiego pochylenia terenu prędkość przepływu jest niewielka. Pomierzony przepływ w odległości ok. 1 km od przepustu w m. Okrągłe wynosił 0,2 m/s. Innych cieków wodnych oraz wód mogących penetrować obszar składowiska nie zlokalizowano. Lokalizację projektowanej inwestycji, w odniesieniu do okolicznych miejscowości, dróg i cieków wodnych, przedstawiono na mapie topograficznej w skali 1 : (zał. graf. 3). Szczegółowe zagospodarowanie obiektu przedstawia mapa do celów projektowych w skali 1:1 000 (zał. graf. 2). 5.2 Budowa geologiczna Budowa geologiczna terenu składowiska rozpoznana została w znacznym stopniu w latach poprzez wykonanie 6 otworów piezometrycznych o głębokości od 3,0 do 8,0 m (5), 5 otworów geotechnicznych o głębokości 5,0 m (45) i studni wierconej o głębokości 34,0 m (36). Otwory piezometryczne i geotechniczne wykonano w utworach czwartorzędowych.

11 11 W studni wierconej wykonanej na terenie składowiska pod utworami czwartorzędowymi stwierdzono występowanie utworów neogeńskch. Miąższość czwartorzędu wynosiła 33,0 m. Utwory czwartorzędowe występujące w piezometrach, archiwalnych otworach geotechnicznych i w studni wierconej reprezentowane są w części stropowej przez glebę i nasypy piaszczysto-ziemne o miąższości od 0,2 do 1,0 m. W piezometrach i archiwalnych otworach geotechnicznych poniżej nasypów zalegają piaski drobnoziarniste o miąższości od 0,4-1,1 m oraz glina pylasta i piaszczysta do głębokości końcowej 8,0 m. W utworach czwartorzędowych studni wierconej, w przedziale głębokości 8,0-33,0 m występują: piasek gliniasty od 8,0 do 9,0 m i od 14,0 do 20,0 m, glina od 9,0 do 14,0 m, ił od 20 do 27,0 m i piasek ilasty od 27,0 do 33,0 m. W spągu piasku ilastego rozpoczynają się neogeńskie iły krakowieckie. Otwory badawcze hydrogeologiczne wykonane dla potrzeb opracowania niniejszej dokumentacji wykonało Przedsiębiorstwo Geologiczne POLGEOL S.A, Zakład w Łodzi w dniach r. Prace wiertnicze prowadzono metodą obrotową, urządzeniem H20SG w rurach roboczych 6 5/8 (168 mm) do głębokości odpowiednio 11,0 i 15,0 m. Wiercenia prowadzone były pod nadzorem uprawnionych geologów z PG POLGEOL S.A Zakład w Lublinie i w Łodzi. Podczas wykonywania wierceń w otworach uzyskano następujące profile litologiczne: Otwór hydrogeologiczny rdzeniowany nr ,5 nasyp 0,5 1,2 piasek średnioziarnisty, szary wilgotny/mokry, 1,2 1,7 glina zwięzła ze żwirem z przewarstwieniami gliny piaszczystej zwięzłej, brązowo-jasnoszara, 1,7 2,2 glina piaszczysta, zwięzła, jasnobrązowa, 2,2 2,6 glina pylasta, zwięzła, jasnoszara z przewarstwieniem piasku pylastego w spągu 2,6 3,8 glina pylasta, z przewarstwieniami pyłu, plastyczna, szarobrązowa, 3,8 4,5 glina pylasta, jasnoszara, 4,5 5,2 glina piaszczysta zwięzła, brązowoszara, 5,2 5,6 glina piaszczysta z przewarstwieniami piasku średniego ze żwirem brązowa, wilgotna, plastyczna, 5,6 7,6 glina piaszczysta na granicy gliny piaszczystej zwięzłej, szarobrązowa, miękkoplastyczna, 7,6 8,4 glina piaszczysta na granicy gliny piaszczystej zwięzłej, beżowo szara twardoplastyczna, ze żwirem węglanowym, 8,4 9,0 glina pylasta, z przewarstwieniami pyłu, szarobrązowa, 9,0 9,8 glina pylasta, brązowoszara,

12 12 9,8 11,4 pył brązowoszary, 11,4 12,0 pył piaszczysty, brązowy, 12,0 12,8 pył szarobrązowy, 12,8 15,0 glina pylasta przewarstwiona gliną pylastą zwięzłą, szara, Otwór hydrogeologiczny nr ,7 nasyp piaszczysty, 0,7 1,6 glina pylasta, brązowa, 1,6 2,0 piasek gliniasty z przewarstwieniami piaski drobnego i gliny piaszczystej, 2,0 2,4 glina piaszczysta ze żwirem, szarobrązowa, 2,4 2,7 piasek drobnoziarnisty, brązowy, 2,7 4,0 glina piaszczysta ze żwirem, szarobrązowa, 4,0 5,2 glina piaszczysta ze żwirem, jasnoszara, 5,2 7,6 glina piaszczysta, jasnoszara, 7,6 9,2 glina pylasta z wkładkami pyłu, jasnoszara, 9,2 11,0 glina pylasta, jasnobrązowa, Otwór hydrogeologiczny nr ,6 nasyp piaszczysto-ziemny, czarny 0,6 1,2 glina piaszczysta z przewarstwieniami gliny piaszczystej, zwięzłej szarobrązowa, 1,2-2,2 piasek średnioziarnisty, zagliniony i zapylony, szary 2,2 2,5 glina piaszczysta 2,5 6,8 piasek drobnoziarnisty, zagliniony, z przewarstwieniami piasku gliniastego 6,8 7,4 glina piaszczysta brązowa, wilgotna, 7,4 8,1 glina piaszczysta na granicy gliny piaszczystej zwięzłej, beżowo szara twardoplastyczna, ze żwirem węglanowym, 8,1 11,0 glina pylasta, brązowoszara z przewarstwieniami pyłu, Otwór hydrogeologiczny nr ,1 nasyp piaszczysto - ziemny, czarny, 1,1 1,5 piasek gliniasty przewarstwiony piaskiem średnim, jasnoszary, 1,5 2,1 glina jasnoszara, twardoplastyczna, małowilgotna, 2,1 2,6 glina pylasta z przewarstwieniem piasku pylastego (5 cm) na głębokości 2,5 m małowilgotna 2,6 4,1 glina pylasta z przewarstwieniami pyłu, jasnobrązowa, 4,1-4,7 glina pylasta, jasnoszara, 4,7 5,1 glina piaszczysta ze żwirem wilgotna na granicy mokrej,

13 13 5,1 5,7 glina piaszczysta na granicy piasku gliniastego, jasnobrązowa, 5,7 6,8 glina piaszczysta, szarobrązowa, 6,8 7,5 glina piaszczysta, jasnoszara, 7,5 9,2 glina brązowoszara z wkładkami pyłów, 9,2 9,7 glina pylasta na granicy pyłu, brązowoszara, 9,7 11,0 pył jasnobrązowy, Otwór hydrogeologiczny rdzeniowany nr ,4 nasyp piaszczysty, czarny, 0,4 1,45 piasek drobnoziarnisty, zapylony, jasnoszaro brązowy, 1,45 2,0 glina piaszczysta zwięzłą szarobrązowa, 2,0 2,8 glina pylasta, zwięzłą szarobrązowa, 2,8 3,5 piasek drobnoziarnisty zagliniony, z przewarstwieniami pyłu, szarobrązowy, 3,5 4,0 glina z przewarstwieniami gliny piaszczystej, jasnoszara, 4,0 6,3 glina piaszczysta zwięzła, beżowoszara, miękkoplastyczna, z przewarstwieniami gliny pylastej, zwięzłej, 6,3 8,0 glina piaszczysta na granicy gliny piaszczystej zwięzłej, beżowo szara ze żwirem węglanowym, 8,0 9,8 glina piaszczysta na granicy gliny piaszczystej zwięzłej, beżowo szara twardoplastyczna, ze żwirem węglanowym, 9,8 10,5 glina, glina pylasta, pyl, pyl piaszczysty brązowoszary, 10,5 12,7 piasek średnioziarnisty brązowy, 12,7 13,5 pył szary 13,5 14,2 glina miękkoplastyczna, szara, miejscami laminowana, zastoiskowa 14,2 15,0 glina pylasta z przewarstwieniami pyłu, szara, Z przedstawionych profili geologicznych otworów badawczych hydrogeologicznych wynika, że w podłożu projektowanej niecki składowiskowej dominują utwory słabo przepuszczalne wykształcone w postaci glin piaszczystych i pylastych oraz pyłów. Utwory piaszczyste wykształcone są w postaci piasku drobnoziarnistego i gliniastego, z przewarstwieniami pyłów, rzadziej w postaci piasku średnioziarnistego. Występują głównie w części stropowej profili litologicznych, pod nasypami piaszczysto ziemnymi, których miąższości wahają się od 0,4 do 1,1 m. Miąższość warstw piaszczystych występujących w części stropowej jest nieduża i wynosi od 0,3 do 1,05 m.

14 14 Największe miąższości utworów piaszczystych stwierdzono w otworze hydrogeologicznym nr 15. Wystąpiły one na głębokości od 1,2 do 2,2 m i od 2,5 do 6,8 m w postaci piasków drobnoziarnistych zaglinionych i zapylonych. W otworze nr 17 o głębokości 15,0 m, piaski średnioziarniste wystąpiły na głębokości 10,5-12,7 m. Budowę geologiczną na podstawie wykonanych otworów hydrogeologicznych i geologiczno-inżynierskich przedstawiają przekroje geologiczne I XI (zał. graf 7). Profile geologiczno techniczne badawczych otworów hydrogeologicznych (nr 13 17) przedstawia zał. graf. 8. Na przełomie marca i kwietnia 2014 r. Przedsiębiorstwo Geologiczne POLGEOL S.A. Zakład w Łodzi w celu określenia parametrów geotechnicznych gruntów w części składowiska przeznaczonej pod sortownię i kompostownię, która sąsiaduje od zachodu z projektowaną kwaterą składowiskową, wykonało 12 otworów geologiczno inżyniarskich o głębokości 6,0 m. W części stropowej wykonanych otworów, do głębokości 3,2 m najczęściej występowały piaski drobnoziarniste z domieszką pisków średnioziarnistych i nasypy ziemne. Poniżej do głębokości końcowej 6,0 m przeważały utwory słabo przepuszczalne wykształcone w postaci gliny piaszczystej lub pylastej, a lokalnie w postaci pyłów i pyłów piaszczystych. Większe miąższości utworów piaszczystych zanotowano jedynie w otworach nr 12 (do gł. 5,5 m) i nr 10 (od gł. 1,9 do 2,7 m i od 3,2 do 5,4 m). Dane dotyczące uzyskanych profili litologicznych i głębokości nawierconych warstw wodonośnych przedstawiają karty otworów geotechnicznych (zał. graf. 9). Na podstawie odwierconych otworów badawczych hydrogeologicznych i geologicznoinżynierskich można wnioskować, że utwory piaszczyste występują najczęściej w części stropowej profili geologicznych. Znajdują się bezpośrednio pod nasypami piaszczystymi lub w postaci przewarstwień o niewielkich miąższościach występujących w glinach i pyłach. Większe miąższości utworów piaszczystych występują w części południowej i południowowschodniej projektowanej kwatery składowiskowej oraz w obszarze przeznaczonym pod sortownię i kompostownię. 5.3 Obszary prawnie chronione Według ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r., poz. 627, z późn. zm.) (41) teren projektowanej inwestycji znajduje się poza obszarami objętymi jakąkolwiek formą ochrony. Najbliższy obszar specjalnej ochrony ptaków (OSO) PLB060008

15 15 Puszcza Solska należący do sieci NATURA 2000, położony jest w odległości 350 m na NE od składowiska (po drugiej stronie drogi gminnej prowadzącej do miejscowości Smólsko Małe. Główny zbiornik wód podziemnych Dolina Kopalna Biłgoraj (GZWP nr 428) podlegający ochronie ze względu na zasobność i jakość wód podziemnych występujących w utworach czwartorzędowych kopalnej doliny rozciąga się na N i NE od obiektu, w odległości około 750 m. Zasięg obszarów prawnie chronionych przedstawiono na zał. graf. 1 (13). W rejonie składowiska brak jest ujęć wykorzystujących wody na cele pitne. Woda ze studni wierconej znajdującej się na terenie składowiska używana jest do celów technologicznych oraz mycia obiektów i urządzeń. 5.4 Warunki hydrogeologiczne Według planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły (26) składowisko odpadów w Korczowie położone jest w regionie wodnym Górnej Wisły, w obrębie jednolitej części wód podziemnych (JCWPd) o Nr 127 (zał. graf. 1). Według regionalizacji hydrogeologicznej dokumentowany obiekt położony jest w regionie przedkarpackim (XIII) makroregionu południowego (d) (23). Według Mapy hydrogeologicznej Polski wykonanej dla głównego użytkowego poziomu wodonośnego (GUPW) w skali 1 : , ark. Biłgoraj (zał. graf. 5) w rejonie projektowanej inwestycji, brak jest głównego użytkowego poziomu wodonośnego (16). Na Mapie hydrogeologicznej Polski obrazującej występowanie i hydrodynamikę pierwszego poziomu wodonośnego (PPW - WH) przeważająca część obszaru składowiska znajduje się w jednostce hydrogeologicznej nr 14 pż,pd[gl]/wm/zwwp/q (17). Jest to teren morfologicznie zaliczony do wysoczyzny morenowej. Wody podziemne występują w piaskach różnoziarnistych, żwirach i piaskach drobnoziarnistych znajdujących się w postaci przewarstwień lub soczewek w glinach zwałowych. Charakteryzują się zróżnicowanymi warunkami występowania. Głębokość ich występowania nie przekracza 5 m. Wschodnia część składowiska zaliczona została do jednostki równinnej o symbolu 10 p/r/zsp/q. PPW występuje tu w piaskach różnoziarnistych na głębokości od 2-5 m. Położenie składowiska na tle jednostek hydrogeologicznych PPW przedstawiono na załączniku graf. 6. Na składowisku w Korczowie w odwierconej w 2005 r. studni stwierdzono występowanie wód podziemnych w piaskach gliniastych na głębokości 5,8 m i 14,0 oraz w piaskach ilastych na głębokości 27,0 m. Pierwsza nawiercona warstwa wodonośna miała charakter swobodny, dwie pozostałe charakter napięty. Wszystkie trzy warstwy stabilizowały się na głębokości 5,8 m. Ta sama głębokość stabilizacji nawierconych warstw wodonośnych może sugerować

16 16 występowanie lokalnej lub regionalnej więzi hydraulicznej między nawierconymi poziomami. Do eksploatacji ujęto najniższą warstwę wodonośną występującą w warstwie piasku ilastego o miąższości 6,0 m. Podczas pompowania pomiarowego uzyskano wydajność maksymalną Q = 3,6 m 3 /h przy depresji S = 3,6 m i wydatku jednostkowym 1,0 m 3 /h*1m*s. Współczynnik filtracji k wyniósł 0, m/s (4,23 m/d) (36). W otworach piezometrycznych P-1 P-6 stwierdzono występowanie wód podziemnych o zwierciadle swobodnym na głębokości od 0,9 do 1,6 m. Wystąpiły one w piaskach średnioziarnistych i glinach pylastych z wkładkami piasków. Wodę o zwierciadle napiętym nawiercono w piezometach P-1 i P-2 na głębokości 4,5 m w glinach piaszczystych. Zwierciadło tego poziomu w obu otworach ustabilizowało się na głębokości około 1,8 m. Warstwą napinająca była glina pylasta. Ze względu na przeznaczenie otworów piezometrycznych dla nawierconych warstw wodonośnych nie określano parametrów hydrogeologicznych (5). W otworach geotechnicznych wykonanych do głębokości 5,0 m, w zależności od położenia morfologicznego nawiercono swobodne zwierciadło na głębokości od 0,4 do 1,2 m. Utworem wodonośnym były piaski średnio i drobnoziarniste. Określony wzorem amerykańskim współczynnik filtracji dla piasków średnioziarnistych wynosił k = 0, m/s (6,02 m/d), dla piasków drobnoziarnistych k = 0, m/s (3,95 m/d) (45). Wykonanymi w dniach r. otworami badawczymi potwierdzono obecność na terenie składowiska zróżnicowanych warunków występowania wód podziemnych pierwszego poziomu wodonośnego. Jak już pisano w rozdziale dotyczącym budowy geologicznej wody podziemne gromadzą się w piaskach drobnoziarnistych, piaskach gliniastych i pylastych, rzadziej średnioziarnistych. Wykształcenie litologiczne jest niekorzystne ze względu na dodatek frakcji gliniastej i pylastej. Miąższości utworów wodonośnych są zróżnicowane. Wahają się od 0,05 m (otwór nr 16) do 4,3 m (otwór nr 15). Pierwsza od powierzchni warstwa wodonośna ma charakter swobodny występuje w piaskach i nasypach ziemno - piaszczystych na głębokości od 0,67 (207,32 m n.p.m. - otwór nr 13) do 1,46 m (206,54 m n.p.m. otwór nr 15). Głębiej położone międzyglinowe warstwy wodonośne II i III w otworach nr 14, 15 i 17 mają charakter napięty. Nawiercono je w otworze nr 14 na głębokości 2,4 m, w otworze nr 15 na głębokości 2,5 m, a w otworze nr 17 na głębokości 2,8 m i 10,5 m. Zwierciadła ich ustabilizowały się odpowiednio w otworze nr 14 na głębokości 1,1 m (207,19 m n.p.m.),

17 17 w otworze nr 15 na głębokości 0,97 m (207,3 m n.p.m.), a w otworze nr 17 na głębokości 1,8 m (206,85 m n.p.m.) i 3,38 m (205,27 m n.p.m.). W otworze nr 13, w obrębie glin pylastych i piaszczystych na głębokości 2,6 m, 5,5 m i 11,4 m występowały sączenia. Pierwszą swobodną warstwę wodonośną nawiercono w otworze nr 17 na głębokości 0,96 m oraz w piezometrze P-3 na głębokości 0,9 m jako sączenie z wyraźnym dopływem wód z przewarstwień piaszczystych występujących w glinie pylastej na głębokości 1,58 m. W otworze nr na 16 nie stwierdzono pierwszej swobodnej warstwy wodonośnej. Na podstawie przeprowadzonych badań i obserwacji można stwierdzić, że na terenie składowiska odpadów w poszczególnych otworach występuje znaczne zróżnicowanie głębokości występowania i stabilizacji warstw wodonośnych. Jednak dzięki nieciągłościom warstw zarówno piaszczystych jak i słabo przepuszczalnych, a także obecności w utworach piaszczystych frakcji gliniastej i pylastej, a w glinach przewarstwień piaszczystych istnieje możliwość występowania łączności nawierconych warstw wodonośnych i miejsc sączeń wód podziemnych pierwszego poziomu wodonośnego. Hydroizohipsy na zał. graf. 2 przedstawiają orientacyjny obraz powierzchni piezometrycznej wód pierwszego poziomu wodonośnego występującego w rejonie projektowanej kwatery składowiskowej, sporządzony wg stanu zwierciadła wody na marzec/kwiecień 2014 r. Z przebiegu hydroizohips wynika, że na terenie projektowanej niecki znajduje się lokalny dział wodny, z którego wody podziemne rozpływają się generalnie w kierunku zachodnim i wschodnim. Składowisko położone jest w pobliżu działu wodnego VI rzędu co przedstawiono na zał. graf. 1. Spadki hydrauliczne wahają się w granicach 0,005 do 0,01. Mniejsze są w kierunku zachodnim około 0,005, większe w kierunku wschodnim około 0,01. Warstwa wodonośna występująca w omawianych utworach ze względu na mało korzystne wykształcenie litologiczne, niewielkie miąższości, nieciągłość występowania charakteryzuje się niekorzystnymi parametrami hydrogeologicznymi. W niezawodnionych utworach piaszczystych znajdujących się w stropie glin, w okresach wiosennych lub po intensywnych opadach w mogą gromadzić się wody, tworzące okresowe poziomy wód zawieszonych. W archiwalnych otworach geotechnicznych wykonanych do głębokości 5,0 m, określony wzorem amerykańskim współczynnik filtracji dla piasków średnioziarnistych wynosił k = 0, m/s (6,02 m/d), dla piasków drobnoziarnistych k = 0, m/s (3,95 m/d) (45).

18 18 Dla zalewanych warstw wodonośnych w otworach hydrogeologicznych uzyskano parametry hydrogeologiczne zamieszczone w poniższej tabeli. Obliczenia cytowanych w tabeli współczynników filtracji przedstawione są w rozdziale 5.5. Nr otworu Parametry hydrogeologiczne uzyskane w wyniku zalewania otworów badawczych Litologia warstwy wodonośnej Piasek średnioziarnisty Piasek drobnoziarnisty Piasek średnioziarnisty, zagliniony i zapylony Piasek drobnoziarnisty z przewarstwieniami gliniastego Glina pylasta z przewarstwieniami piasku Piasek drobnoziarnisty, zapylony Piasek drobnoziarnisty zagliniony z przewarstwieniam i pyłu Piasek średnioziarnisty Piasek średnioziarnisty (Piasek pylasty) Piasek średnioziarnisty (Piasek pylasty) Zw. nawierc./ Zw. ustalone (m p.p.t.) 0,67 0,67 2,4 1,10 1,46 1,46 2,5 0,97 2,5 1,02 0,96 0,96 2,8 1,8 1,4 1,4 Wydajność Q (m 3 /h) (m 3 /d) Depresja S (m) Wydatek jednostkowy q (m 3 /h/1ms) Otwory hydrogeologiczne r. 0,022 0,53 0,67 0,033 0,034 0,82 1,1 0,031 0,014 0,34 0,026 0,62 0,085 2,04 0,022 0,53 0,045 1,08 1,46 0,010 0,97 0,027 1,02 0,083 0,96 0,023 1,80 0,025 Otwory geologiczno - inżynierskie Współczynnik filtracji z zalewania k (m/s) (m/d) 0, ,26 0, ,06 0, ,05 0, ,33 0, ,4 0, ,17 0, , ,88 0, Współczynnik filtracji z przesiewu k 10 (m/s) (m/d) 0, , , ,941 0, ,223 0, ,380 0, ,559 0, ,559 Z przedstawionej tabeli wynika, że badane warstwy wodonośne charakteryzują się bardzo małymi wydajnościami Q wynoszącymi od 0,014 m 3 /h do 0,085 m 3 /h i współczynnikami filtracji k od 5*10-7 do 4,9*10-4 m/s. Najczęściej współczynnik filtracji osiąga wartości mieszczące się w przedziale od 2*10-6 do 8*10-6 m/s. Większe wydajności i nieznacznie wyższe wartości współczynników filtracji uzyskiwano z warstw wodonośnych o napiętym zwierciadle. Wydatek jednostkowy waha się od 0,01 do 0,083 m 3 /1mS. Współczynniki filtracji określone z przesiewu utworów pobranych z warstw wodonośnych otworów hydrogeologicznych nr 13 i 17 oraz geologiczno-inżynierskich nr 2, 10 i 12 są wyższe od uzyskanych w badaniach polowych o co najmniej jeden rząd wielkości. Mieszczą się w przedziale od k 10 = 1,4*10-5 do k 10 = 3,9*10-5 (zał. tekst. 3).

19 19 Rozprzestrzenienie utworów wodonośnych, ich miąższości, wykształcenie litologiczne oraz osiągane niewielkie wydajności, małe współczynniki filtracji i wydatki jednostkowe potwierdzają zróżnicowane warunki występowania wód podziemnych w obrębie składowiska odpadów w Korczowie. 5.5 Obliczenia hydrogeologiczne Parametry hydrogeologiczne warstw wodonośnych znajdujących się w podłożu projektowanej niecki składowiskowej określano na podstawie wyników zalewania otworów badawczych hydrogeologicznych. Woda wlewana do otworu wytwarzała nadciśnienie w wyniku czego następowało przenikanie jej przez filtr do warstwy wodonośnej. Ilość wlanej wody na jednostkę czasu jest odpowiednikiem wydatku, a różnica między głębokością statycznego i podniesionego zwierciadła odpowiednikiem depresji. Otrzymane wydatki i depresje wykorzystano do obliczenia współczynników filtracji. Poniżej przedstawiono wyniki obliczeń współczynników filtracji dla poszczególnych warstw i otworów hydrogeologicznych Otwór nr 13 zwierciadło swobodne Obliczenia dokonano metodą kolejnych przybliżeń wg wzoru Dupuit a (Poradnik hydrogeologa str. 177 wzór nr 176) (40) gdzie: Q wydajność 0,022 m 3 /h S depresja w czasie zalewania 0,67 m h wysokość słupa wody (wysokość zalanego słupa wody) nad podstawą warstwy wodonośnej 1,2 m H wysokość słupa wody nad podstawą warstwy wodonośnej 0,53 m r promień otworu wraz z obsypką 0,084 m R promień leja depresji obliczony wg wzoru Kusakina dla k = 8 m/d = 0, m/sek (Poradnik hydrogeologa str. 143 tabela 42)

20 20 Współczynnik filtracji 0, m/s Otwór nr 14 zwierciadło napięte Obliczenia dokonano metodą kolejnych przybliżeń wg wzoru Dupuit a (Poradnik hydrogeologa str. 176 wzór nr 173) (40) gdzie: Q wydajność 0,034 m 3 /h S depresja w czasie zalewania 1,10 m m miąższość warstwy wodonośnej 0,3 m r promień otworu wraz z obsypką 0,084 m R promień leja depresji obliczony wg wzoru Sichardta dla k = 5 m/d = 0, m/sek (Poradnik hydrogeologa str. 143 tabela 42) Współczynnik filtracji 0, m/s

21 Otwór nr 15 a. I warstwa wodonośna zwierciadło swobodne Obliczenia dokonano metodą kolejnych przybliżeń wg wzoru Dupuit a (Poradnik hydrogeologa str. 177 wzór nr 176) (40) gdzie: Q wydajność 0,014 m 3 /h S depresja w czasie zalewania 1,46 m h wysokość słupa wody (wysokość zalanego słupa wody) nad podstawą warstwy wodonośnej 2,2 m H wysokość słupa wody nad podstawą warstwy wodonośnej 0,74 r promień otworu wraz z obsypką 0,084 m R promień leja depresji obliczony wg wzoru Kusakina dla k = 8 m/d = 0, m/sek (Poradnik hydrogeologa str. 143 tabela 42) Współczynnik filtracji 0, m/s b. II warstwa wodonośna zwierciadło napięte studnia niezupełna Obliczenia dokonano metodą kolejnych przybliżeń wg wzoru Giryńskiego (Poradnik hydrogeologa str. 176 wzór nr 174) (40)

22 22 gdzie: Q wydajność 0,026 m 3 /h S depresja w czasie zalewania 0,97 m l długość części czynnej filtra 0,8 m r promień otworu wraz z obsypką 0,084 m Współczynnik filtracji 0, m/s Otwór nr 16 zwierciadło napięte Obliczenia dokonano metodą kolejnych przybliżeń wg wzoru Dupuit a (Poradnik hydrogeologa str. 176 wzór nr 173) (40) gdzie: Q wydajność 0,085 m 3 /h S depresja w czasie zalewania 1,02 m m miąższość warstwy wodonośnej 0,05 m r promień otworu wraz z obsypką 0,084 m R promień leja depresji obliczony wg wzoru Sichardta dla k = 5 m/d = 0, m/sek (Poradnik hydrogeologa str. 143 tabela 42) Współczynnik filtracji 0, m/s

23 Otwór nr 17 a. I warstwa wodonośna zwierciadło swobodne Obliczenia dokonano metodą kolejnych przybliżeń wg wzoru Dupuit a (Poradnik hydrogeologa str. 177 wzór nr 176) (40) gdzie: Q wydajność 0,022 m 3 /h S depresja w czasie zalewania 0,96 m h wysokość słupa wody (wysokość zalanego słupa wody) nad podstawą warstwy wodonośnej 1,45 m H wysokość słupa wody nad podstawą warstwy wodonośnej 0,49 r promień otworu wraz z obsypką 0,084 m R promień leja depresji obliczony wg wzoru Kusakina dla k = 5 m/d = 0, m/sek (Poradnik hydrogeologa str. 143 tabela 42) Współczynnik filtracji 0, m/s b. II warstwa wodonośna zwierciadło napięte studnia zupełna Obliczenia dokonano metodą kolejnych przybliżeń wg wzoru Dupuit a (Poradnik hydrogeologa str. 176 wzór nr 173) (40)

24 24 gdzie: Q wydajność 0,045 m 3 /h S depresja w czasie zalewania 1,80 m l długość części czynnej filtra 0,8 m m miąższość warstwy wodonośnej 0,7 m r promień otworu wraz z obsypką 0,084 m R promień leja depresji obliczony wg wzoru Sichardta dla k = 5 m/d = 0, m/sek (Poradnik hydrogeologa str. 143 tabela 42) Współczynnik filtracji 0, m/s Szacunkowa ocena zdolności oczyszczających skał w obrębie strefy aeracji Zanieczyszczenia migrujące w głąb wraz z wodą opadową ulegają stopniowej sorpcji przez szkielet gruntowy w obrębie strefy aeracji czyli ponad zwierciadłem wody podziemnej. Sumaryczna zdolność skały do eliminacji zanieczyszczeń na całej drodze przepływu zanieczyszczonych wód M x = M d (przepływ pionowy)+m r (przepływ poziomy). Wg Rehse oczyszczanie wody jest pełne gdy M x = 1. Z zależności tych M r = 1-M d. Szacunkową ocenę zdolności oczyszczających skał i gleb na drodze pionowego przepływu policzono wzorem (22): M d = h 1 I 1 +h 2 I 2 +h 3 I , gdzie: M d zdolność oczyszczająca na trasie pionowego przepływu przez strefę aeracji,

25 25 h 1, h 2, h 3 - miąższość różnych przewarstwień skał napotykanych w nadkładzie, I 1, I 2, I 3 indeksy odpowiadające poszczególnym warstwom nadkładu. W poniższej tabeli przedstawiono szacunkową zdolność oczyszczającą skał i gleb dla nawierconych warstw w hydrogeologicznych otworach badawczych. Szacunkową zdolność oczyszczającą skał i gleb Rodzaj skały h (m) I M d Otwór nr 13 (warstwa I) Nasyp piaszczysty, piaski średnioziarniste 0,7 0,5 0,35 Otwór nr 14 (warstwa II) Nasyp piaszczysty 0,7 0,5 0,35 Glina pylasta 0,9 0,4 0,36 Piasek gliniasty 0,4 0,25 0,08 Glina piaszczysta 0,4 0,4 0,12 Suma M d 0,91 Otwór nr 15 (warstwa I) Nasyp piaszczysto-ziemny 0,6 0,5 0,35 Glina piaszczysta 0,6 0,3 0,18 Piasek drobnoziarnisty 0,26 0,17 0,44 Suma M d 0,52 Otwór nr 15 (warstwa II) Glina piaszczysta 0,3 0,3 0,09 M d 0,09 Suma M d I+II 0,61 Otwór nr 16 (warstwa II) Nasyp piaszczysto-ziemny 1,1 0,5 0,55 Piasek gliniasty 0,5 0,2 0,10 Glina pylasta 1,0 0,4 0,40 Suma M d 1,05 Otwór nr 17 (warstwa I) Nasyp piaszczysty 0,4 0,5 0,20 Piasek drobnoziarnisty 0,56 0,17 0,10 Suma M d 0,30 Otwór nr 17 (warstwa II) Glina piaszczysta 0,55 0,3 0,17 Glina pylasta 0,8 0,4 0,32 Suma M d 0,49 Suma M d I+II 0,79 Otwór nr 17 (warstwa III) Glina piaszczysta 6,3 0,3 1,89 Glina pylasta 2,3 0,4 0,92 Suma M d 2,81 Suma M d I+II+III 3,60 Przedstawione w tabeli wartości M d <1 oznaczają, że w obrębie strefy aeracji warstw wodonośnych I i II nie następuje całkowita eliminacja zanieczyszczeń generowanych na powierzchni terenu i przemieszczających się z wodą opadową do zwierciadła wody podziemnej, a proces ich samooczyszczania zachodził będzie także dalej w warstwie wodonośnej.

26 26 Zasięg przepływu poziomego (L) w warstwie wodonośnej, niezbędny do zakończenia procesu eliminacji zanieczyszczenia z wód równy jest M r /I a. Dla M r wahającego się od 0,39 do 0,7 i przyjętym dla utworów wodonośnych - piasków drobnoziarnistych I d = 0,17, L wynosi odpowiednio od 2,3 do 4,1 m. Przeprowadzone analizy fizykochemiczne tych wód podziemnych potwierdzają obecność zanieczyszczeń typowych dla powierzchni terenu i związanych z działalnością składowiska Obliczenia czasu pionowego przesączania przez strefę aeracji Dla warstw I i II w których stwierdzono obecność zanieczyszczeń zrezygnowano z obliczania czasu ich pionowego przesączania przez strefę aeracji Obliczenia czasu pionowego przesączania przez strefę aeracji wykonano dla stwierdzonej w otworze hydrogeologicznym nr 17 III warstwy wodonośnej nawierconej na głębokości 10,5 m. Wykonano je wg algorytmu przedstawionego w wytycznych metodycznych do sporządzania Mapy hydrogeologicznej Polski pierwszy poziom wodonośny wrażliwość na zanieczyszczenie i jakość wód. Czas wymiany polowej pojemności wodnej (MRT) gleb i skał strefy aeracji przez infiltrujące wody opadowe utożsamiany jest z czasem przebywania w tej strefie zanieczyszczeń rozpuszczonych w wodzie i migrujących z powierzchni terenu do pierwszego poziomu wodonośnego. MRT = MRT s + MRT 1 + MRT 2 gdzie: MRT s czas wymiany polowej pojemności wodnej profilu glebowego (lata) MRT 1 aeracji (lata) (1000 *1,5 * w og) MRT s =, R - czas wymiany polowej pojemności wodnej utworów przepuszczalnych strefy 1000 *((ma -1,5) *(1- Sp) * w op) MRT 1 =, R MRT 2 - czas wymiany polowej pojemności wodnej utworów słabo i półprzepuszczalnych w profilu strefy aeracji (lata) gdzie: 1000 *((ma -1,5) *Sp * w oi) MRT 2 =, R w og - współczynnik polowej pojemności wodnej profilu glebowego (-), R infiltracja efektywna (mm/rok], m A - miąższość strefy aeracji (m],

27 27 S p procentowy udział warstw izolujących w profilu strefy aeracji (-), w op - współczynnik polowej pojemności wodnej utworów przepuszczalnych w strefie aeracji (-), w oi - współczynnik polowej pojemności wodnej utworów izolujących w strefie aeracji (-). Parametry przyjęte do obliczeń i zmodyfikowane adekwatnie do uzyskanego wierceniami profilu geologicznego zestawiono w tabeli 4 (46). Zestawienie parametrów do obliczeń MRT Otwór nr 17 w og 0,17 R 150 mm/rok m A 10,5 m S p 0,8 w op 0,2 w oi 0,3 Przyjmując powyższe parametry uzyskano wyniki zestawione w poniższej tabeli Czas pionowego przesączania przez strefę aeracji (MRT) Otwór nr 17 MRT s 1,7 MRT 1 2,4 MRT 2 14,4 Suma 18,5 Uzyskany wynik dla III warstwy wodonośnej występującej w rejonie otworu nr 17-18,5 roku wskazuje, że zanieczyszczeń z powierzchni terenu po upływie tego czasu dotrą do zwierciadła wody podziemnej i razem z nią będą przemieszczać się zgodnie ze spadkiem hydraulicznym Orientacyjną prędkość przepływu wód podziemnych Dla nawierconych warstw wodonośnych obliczono orientacyjną prędkość przepływu wód podziemnych wg wzoru (22): gdzie: V = k *i, n e V - prędkość rzeczywista przepływu wody (m/d), k średni współczynnik filtracji z otworów nr 13, 14, 15 i 17) (m/d) 0,5, i spadek hydrauliczny zwierciadła wód podziemnych (-) 0,01, n e - współczynnik porowatości efektywnej wodonośca (-) 0,40. Obliczona prędkość przepływu dla najczęściej występujących warunków przepływu wynosi 0,01 m/d tj. 4,6 m/rok. Według klasyfikacji Kleczkowskiego z 1991 r. dla średniej rzeczywistej prędkości przepływu wynoszącej <10 m/rok charakter ruchu przepływającej wody uznawana jest za bardzo wolny (38).

28 28 Czas dopływu zanieczyszczonych wód do cieku spod Korczowa obliczono wzorem (22): l t =, v gdzie: t czas dopływu do cieku spod Korczowa, l droga na linii prądu ( 50 m), V lokalna wartość prędkości przepływu (4,6 m/rok), Przy przyjętych założeniach czas przepływu w przypowierzchniowej warstwie wodonośnej zanieczyszczeń w kierunku cieku spod Korczowa wynosi około 10,8 roku. Na podstawie wykonanych obliczeń można stwierdzić, że zanieczyszczenia znajdujące się w wodach podziemnych na terenie składowiska będą ulegać oczyszczeniu w granicach obiektu lub w zasięgu kilku metrów od jego granic. W skutek składowania odpadów na uszczelnionym podłożu z zastosowaniem drenażu odcieków i odpływem ich do kanalizacji, możliwość dalszego zanieczyszczania warstwy wodonośnej będzie mała. Istniejące zanieczyszczenia spowodowane wieloletnim składowaniem odpadów i osadów pościelowych na nieuszczelnionym podłożu ulegać będą redukcji wskutek powolnej samoczynnej biodegradacji. 5.6 Bilans hydrologiczny ilości wód wchodzących i wychodzących ze składowiska w trakcie jego eksploatacji Prace dotyczące obliczania bilansów wodnych składowisk są jak dotąd nieliczne, a prezentowane w nich wyniki rozbieżne (4, 20, 28, 38). Bilans wód na terenie składowiska odpadów ma na celu określenie rozdziału wód w jego obrębie, z podziałem na wody powierzchniowe, wody opadowe i roztopowe, wody podziemne oraz wody odciekowe. Udział wód powierzchniowych i podziemnych w bilansie wodnym składowiska odpadów w Korczowie przy zakładanym sposobie składowania odpadów na uszczelnionym podłożu i w obwałowaniu, nie będzie miał znaczenia. Decydującą rolę na ilość powstających odcieków będą miały opady atmosferyczne. Wody odciekowe w obrębie składowiska odpadów powstają w dwojaki sposób. Po pierwsze w procesie bezpośredniej infiltracji wód opadowych w bryłę zdeponowanych odpadów. Po drugie jako tzw. hydrolizat w procesie przemian biochemicznych rozpuszczalnych związków substancji odpadowej, najczęściej o charakterze organicznym. W obrębie projektowanej kwatery odpady organiczne będą oddzielane i kompostowane.